на главную | войти | регистрация | DMCA | контакты | справка | donate |      

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
А Б В Г Д Е Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Э Ю Я


моя полка | жанры | рекомендуем | рейтинг книг | рейтинг авторов | впечатления | новое | форум | сборники | читалки | авторам | добавить



РУССКО-ЛАТИНСКИЙ СЛОВАРЬ



а

а ! interj. Ah! Ha! Hem!

+ А, брат, получил! Ecce, amice, circumventus (circumscriptus) es!

+ А, Дамеас, я вас (тебя) не видел (не заметил)! Hem, Damea, haud aspexeram te!

+ А, кстати, тебя-то я и искал! Hem, opportune, te ipsum quaesivi!

+ А, теперь-то я понимаю! Vah, nunc demum intelligo!

абажур luminis umbraculum [i, n], lampadis umbraculum;

аббат abbas, abbatis, m

аббатство abbatia, ae, f; coenobium, ii, n; monasterium, ii, n; munus [eris, n] Abbatis; sedes (aedes) Abbatis; concessum Abbati beneficium.

аббревиатура abbreviatura, ae, f; contractio, onis, f, compendium, ii, n; siglum, i, n; nota [ae, f] compendiaria;

абзац paragraphus [i, f] nova; intervallum, i, n;

абитуриент abituriens, entis, m;

абонемент *subscriptio, onis, f; subnotatio, onis, f;

абонент *subscriptor, oris, m; subnotator, oris, m;

абордаж concursus, us, m; offensio, onis, f;

+ взять на абордаж in hostium naves transcendere;

аборигенный aborigineus, a, um, adj.;

аборигены aborigines, um, m;

аборт abortus [us, m] (artificialis); abactus venter [tri, m];

+ делать аборт partum abigere;

абрикос armeniaca, ae, f; prunum [i, n] armeniacum; armeniacum; armenium (pomum);

абрикосово-желтый armeniacus, a, um, adj.

абсолютно absolute;

абсолютный absolutus, a, um, adj.

+ абсолютная высота altitudo absoluta.

абсорбент absorbens, entis, m.

абсорбировать absorbeo, bui (psi), (ptum), ere verb.

абсорбция absorptio, onis, f

абстрактный abstractus, a, um;

абсурд absurdum, i, n;

абсурдный absurdus, a, um, adj.

+ Экологические условия в буковых лесах и в дюнах настолько различны, что мне кажется абсурдным, чтобы один и тот же вид мог произрастать в тех и других условиях. Conditiones oecologicae in fagetis et in dunis ita sunt diversae, ut absurdum mihi videatur, ut eadem species in utraque conditione vivere possit.

авангард primum agmen [inis, n]; acies [ei, f] prima; praecursores [um, mpl], antecursores [um, mpl];

+ быть в авангарде in prima acie versari;

аванпост praesidium, ii, n; statio [onis, f] prima;

аванс promutuum, i, n; *praesolutio, onis, f; auctoramentum, i, n;

авансировать in antecessum dare;

авансцена proscaenium, i, n;

авантюра casus, us, m; fortuna, ae, f; periculum, i, n; res [ei, f] mira;

авантюрист planus, i, m;

авантюрный qui (quae, quod) jactatur variis casibus; periculosus, a, um;

+ авантюрная жизнь vita multiplici periculo insignis;

авария damnum, i, n; jactura, ae, f; *avaria, ae, f;

авгур augur, is, m;

авгурский auguralis, e;

+ авгурский жезл lituus, i, m;

август Augustus, i, m.

+ …цветет в конце августа floret ad finem Augusti.

августовский Augustus, a, um, adj. Augustalis, e;

авианосец navis [is, f] a"eroplanorum vectrix, a"eroplanigera;

авиатор aviator, oris, m; a"eroplaniga, ae, m;

авиация *aviatio, onis, f; res [ei, f] aviatoria;

авиационный *aviaticus, a, um; volaticusus, a, um; aviatoriusus, a, um; ad rem aviatoriam pertinens;

авось forte, fortasse, forsitan;

авоська reticulum, i, n;

Австралия Australia, ae, f;

Австрия Austria, ae, f;

австриец Austriacus, i, m;

австрийский Austriacus, a, um;

автобиографический autobiographicus, a, um, adj.:

+ автобиографические заметки notae autobiographicae;

автобиография autobiographia, ae, f; suae ipsius descriptio [onis, f] vitae; curriculum [i, n] vitae;

автобус *autocarrus, i, m, carrus, i, m; laophor(e)ium, i, n; autoraeda [ae, f] longa; coenautocinetum, i, n; omnivectorium, ii, n (autocinetum),

автограф autographum, i, n; chirographum, i, n;

+ образец с автографом Крашенинникова specimen autographo cl. Krascheninnikovii donatum;

автозавод ergasterium [ii, n] autocineticum; officina [ae, f] autocinetica;

автомат automaton, i, n; automatum, i, n; automata, opera automataria, pl; (воен) sclopetum [i, n] automaticum;

+ игровой автомат automatum lusorium;

автоматический automaticus, a, um; machinatione quadam motus, a, um;

автомобиль autovehiculum, i, n; autocinetum, i, n; automobilis (currus); autoraeda, ae, f; currus, us, m;

автомобильный autocineticus, a, um;

автономия autonomia, ae, f;

автономный autonomus, a, um, adj.:

+ автономная область regio autonoma;

+ автономная республика respublica autonoma.;

автопарк area [ae, f] stativa;

автопилот automatarium instrumentum directorium;

автор auctor, oris, m: scriptor, oris, m; composiitor, oris, m;

+ от автора donum auctoris;

+ с посвящением от автора dedicatum ab auctore;

+ указатель статей, расположенных по авторам index commentationum secundum auctores dispositarum;

+ цитированные авторы auctores citati;

автореферат auto"epitome, es, f:

+ автореферат диссертации autoepitome dissertationis;

авторитарный imperiosus, a, um;

авторитет auctoritas, atis, f; majestas, atis, f;

+ пользоваться авторитетом auctoritatem habere;

автостоянка area [ae, f] stativa, statio [onis, f] autocinetorum / vehiculorum;

автострада autocinetodromus, i, m. (via) strata [ae, f] principalis (autocinetica);

ага! ehem!

ага praefectus, i, m; (dux summus militum praetorianorum apud Turcas)

агарянин Saracenus, i, m; Turca, ae, m (Turcus, i, m), Arabs, Arabis, m; Mahomedanus (Mahomettanus), i, m;

агат achates, ae, m;

агент agens, entis, m; procurator, oris, m; curator, oris, m; gestor, oris, m;

+ агент по обмену недвижимостью excambiator, oris, m;

агентура agentura, ae, f; agentes (in rebus);

агитатор concitator, oris, m; agitator, oris, m;

агитация agitatio, onis, f;

агитировать suscitare; agitare;

агломерат agglomeratum, i, n

агнец agnus, i, m;

+ Агнец Божий Agnus Dei, hostia, panis eucharisticus;

агностик agnosticus, i, m;

агностицизм agnosticismus, i, m; agnostica doctrina [ae, f]; mentis habitus [us, m] agnosticus;

агония agonia, ae, f; colluctatio [onis, f] morientis;

+ быть в агонии ultimum spiritum trahere; ultimam animam agere;

аграрный agrarius, a, um, adj. ruralis, e;

агрегат aggregatum, i, n;

агрессивный aggressivus, a, um; infensus, a, um;

агрессия aggressio, onis, f; impetus, us, m; invasio, onis, f;

агрессор aggressor, oris, m; invasor, oris, m; qui lacessit prior;

агроном agricultor, oris, m; agronomus, i, m.

агрономический agricultorius, a, um; agronomicus, a, um:

+ агрономический факультет facultas [atis, f] agricultoria (agronomica).

агрономия agronomia, ae, f; ars [artis, f] agricultoria; colendi agri disciplina [ae, f];

ад hades, is, m; tartarus, i, m; tartara, orum, n; gehenna, ae, f; regnum [i, n] inferorum; sedes [is, f] damnatorum / improborum (post mortem); Avernus, i, m; loca [orum, n] Averna; Orcus, i, m; Styx, Stygis, m; Erebus, i, m;

+ в ад sub terras;

+ быть низверженным в ад ad sedem damnatorum detrudi;

+ спуститься в ад ad inferos descendere;

+ врата ада Orci ostium;

адажио (lente, placide); cantus [us, m] lentus, lente incedens, placidus; modus [us, m] sedatior;

адамово яблоко pomum [i, n] Adami, glans [glandis, f] juguli;

адаптация accomodatio [onis, f] (biologica); adaptatio, onis, f; socialis exaequatio [onis, f]; scaenicae actionis aptatio [onis, f]; televisifica libri (ludi) aptatio;

адвокат patronus, i, m; forensis, is, m; causarum actor [oris, m]; causae patronus [i, m]; defensor [oris, m]; advocatus [i, m]; causidicus [i, m]; legulejus [i, m]; orator [oris, m]; formularum cantor [oris, m] (плохой); praevaricator [oris, m]; quadruplator [oris, m]; morator [oris, m]; rabula [ae, m] (forensis);

+ у адвоката много дел multae causae confluunt ad aliquem;

+ быть адвокатом: causas agere / actitare / defendere / defensitare / dicere / orare; versari in foro;

+ быть адвокатом у кого-либо (чьим-либо): causam alicujus agere; causam pro aliquo dicere;

+ взять кого-л. адвокатом: causam ad aliquem deferre; invocare aliquem ad causam defendendam; sibi aliquem patronum causae adoptare;

+ плата адвокату: causidici merces, honorarium;

+ уловки адвокатов: causidicorum fallacia, artes, strophae.

адекватный adaequatus, a, um.

административный administrativus, a, um:

+ административное деление divisio [onis, f] administrativa;

+ административный округ praefectura [ae, f]; tribus [us, f];

администратор curagendarius [ii, m]; admistrator [oris, m];

администрация administratio, onis, f;

+ администрация президента *Consistorium Praesidentis (s. Praesidis);

адмирал praetor [oris, m] navalis; praefectus [i, m] classis; navarchus [i, m]; *admiralis [is, m];

+ сделать адмиралом: classi aliquem praeficere; praefecturam classis alicui dare;

адмиралтейство summus rei navalis senatus [us, m]; rei maritimae praepositi [orum, mpl]; admiralitas [atis, f];

адмиральский

+ адмиральский корабль navis [is, m] praetoria;

+ адмиральский флаг navis praetoriae signum, vexillum;

адрес 1. inscriptio, onis, f (cursualis): domicilium [ii, n]; (компьют.) locus [i, m] (memoriae);

2. (письменное поздравление) gratulatio [onis, f] per litteras.

+ почтовый адрес inscriptio nominis ac domicilii; index [icis, m];

+ написать адрес на письме: epistolam alicui (alicujus nomine) inscribere;

+ адрес электронной почты inscriptio electronica / tabellaria / cursualis;

+ это говорится в наш адрес haec ad nos dirigitur;

адский 1.infernus, a, um; tartareus, a, um; stygius, a, um;

+ адский пёс canis [is, m] inferorum, Cerberus [i, m];

+ адское мучение cruciatus [us, m] apud inferos;

2. Tartareus, a, um; summus, a, um; intolerabilis, e; intolerandus, a, um; terribilis, e; horrendus, a, um; furialis, e; nefandus, a, um;

+ адская жизнь vita [ae, f] tartarea, vita omnium miserrima;

+ адская боль dolor [oris, m] acerbissimus, atrocissimus;

+ адская головня (злой человек) dignus poena inferna;

+ адская злоба malitia [ae, f] nefanda;

адъютант optio [onis, m]; adjutor [oris, m] castrensis;

ажурный collucatus, a, um.

азарт (в игре) lucrandi perdendive temeritas [atis, f]; cupiditas [atis, f]; libido [inis, f]; impetus [us, m];

азбука alphabetum [i, n] Rossicum;

+ учить азбуке (prima) elementa [orum, npl] tradere

азиат Asianus [i, m];

азиатский Asiaticus, a, um; Asianus, a, um;

Азия Asia [ae, f];

азот nitrogenium, ii, n (N);

азотистый nitrosus, a, um;

азотный nitricus, a, um;

аист ciconia [ae, f];

айва (дерево) Pirus [i, f] Cydonia; (плод) cydonium [ii, n];

айсберг mons [montis, m] glacialis;

академик Academicus, i, m.

академический academicus, a, um:

+ академическое издание editio [onis, f] academica.

академия Academia, ae, f;

+ Академия наук СССР Academia Scientiarum URSS;

+ Лесотехническая Академия Academia Silvatico-technica.

акация acacia, ae, f;

акваланг apparatus [i, m] (sub)aquaticus;

аквамариновый aquamarinus, a, um.

акванавт aquanauta, ae, m;

акварель *pictura [ae, f] aquaria; aquarellum, i, n;

аквариум aquarium, ii, n;

акведук aquaeductus, us, m;

акклиматизация acclimatisatio, onis, f;

акклиматизированный acclimatisatus, a, um;

акклиматизировать acclimatiso, avi, atum, are;

аккомпанемент succentus, us, m;

аккомпанировать succinere [succino, -, -]; concinere [concino, cinni, centum];

аккорд concentus [us, m] sonorum; accord(i)um, i, n;

аккредитованный

+ аккредитованный посол legatus [i, m] publica auctoritate missus;

аккумулятор *accumulatorium, ii, n; *accumulatrum, i, n;

аккуратно accurate; diligenter;

аккуратность diligentia, ae, f; cura, ae, f; accuratio, onis, f;

аккуратный accuratus, a, um; diligens, entis; exactus, a, um; mundus, a, um;

акробат funambulus, i, m;

аксиома axioma, atis, n; profatum, i, n; pronuntiatum, i, n;

акт 1. actus, us, m; factum, i, n; res, rei, f;

2. sollemne, is, n;

+ акты acta [orum, npl], libelli [orum, mpl]; tabulae [arum, f];

+ акт согласно требованиям закона actus [us, m] ex lege habitus;

+ половой акт usus (furtivus); coitus [us, m]; officium [ii, n];

актёр actor [oris, m] scenicus; artifex [icis, m] scenicus; actor, oris, m; histrio, onis, m; comoedus, i, m; tragoedus, i, m; ludio, onis, m; thymelicus, i, m;

+ труппа актёров grex [gregis, m] scenicorum;

активно active;

активность activitas, atis, f;

активный activus, a, um; actuosus, a, um; validus, a, um (medicamenta); agilis, e; industrius, a, um; operosus, a, um; occupatus, a, um; laborans, ntis; laboriosus, a, um; alacer, cris, e; impiger, gra, grum;

+ активные долги nomina [orum, npl] exigenda, quae alicui sunt in nominibus; pecuniae [arum, fpl] creditae;

+ активный залог activum (genus);

актриса (artifex) scenica; actrix, icis, f; ludia, ae, f;

актуализация effectio, onis, f; factitio, onis, f; creatio, onis, f; patratio, onis, f; effectus, us, m; exsecutio, onis, f; consummatio, onis, f; actualizatio, onis, f; realizatio, onis, f;

актуальный actualis, e; realis, e; verus, a, um;

акула Squalus carcharias; squalus, i, m; pistris; pistrix;

акустический acusticus, a, um;

акушер obstetricus, i, m; obstetricans, ntis, m;

акушерка obstetrix, icis, f;

акцент accentus, us, m; vocis sonus [i, m]; tenor [oris, m]; vox [vocis, f] (rustica); tonus, i,m; pronuntiatio [onis, f] extranea/insolita, peregrina insolentia [ae, f];

акцептовать agnoscere [agnosco, agnovi, agnotum];

акциденции reditus [uum, mpl] incerti, extraordinarii;

акционер qui pecuniam confert ad societatem; socius, ii, m;

акция tessera, ae, f; syngrapha, ae, f; sors, sortis, f; actio, onis, f;

+ торговля акциями negotium [ii, n] tesserarum vendendarum;

+ заниматься продажей акций negotiari (ex) tesseris vendendis;

албанец Albanus, i, m;

Албания Albania, ae, f;

албанка Albana, ae, f;

алгебра Algebra, ae, f;

алгебраический algebraicus, a, um;

алебарда bipennis, is, f;

алебастр alabastrum, i, n;

аленький rubellus, a, um; roseus, a, um;

алеть rubescere; rubefieri; rubicundum colorem trahere;

алименты alimenta, orum, n;

алкалоид alcaloidum, i, n;

алкать esurire (aliquid, alicujus rei);

алкоголь alcohol, is, n; spiritus [us, m] vini;

алкогольный alcoholicus, a, um;

+ алкогольное опьянение temulentia [ae, f] alcoholica;

+ алкогольный напиток potio [onis, f] alcoholica;

аллегорический allegoricus, a, um; per allegoriam dictus;

аллегория allegoria, ae, f, translatio, onis, f, immutata oratio [onis, f]; parabola, ae, f;

аллегро cantus [us, m] modus [i, m] incitatior;

аллея ambulacrum, i, n; ambulatio, onis, f; deambulatio, onis, f; deambulacrum, i, n; platea, ae, f; interordinium, ii, n;

аллилуйя (h)alleluja;

алмаз adamas, antis, m (acc.sg. adamanta);

алмазный adamanteus, a, um; adamantinus, a, um;

+ алмазный перстень annulus adamante (adamantibus) exornatus;

алтарь ara, ae, f; altare, is, n;

+ возжигать огонь на алтарях succendere aras;

алфавит alphabetum, i, n; abecedarium, ii, n;

алфавитный alphabeticus, a, um;

+ алфавитный указатель index [icis, m] alphabeticus;

+ в алфавитном порядке ordine alphabetico;

алхимик alchymista, ae, m; alchemista, ae, m;

алхимический alchemicus, a, um;

алхимия alchemia, ae, f;

алчно cupienter; avide; aviditer; avare; avariter;

алчность fames, is, f; ardor, oris, m; desiderium, ii, n; cupiditas, atis, f; (inexpleta) auri fames; inexplebilis, insatiabilis bonorum, divitiarum cupiditas; avaritia, ae, f (magistratuum); aviditas, atis, f;

+ алчность есть преступное желание чужого avaritia est injuriosa appetitio alienorum;

+ имя этой болезни – алчность ei morbo nomen est avaritia;

алчный avarus, a, um; avidus, a, um; rapax, acis (domina); insatiabilis, e; cupidus, a, um (avarus et cupidus);

алчущий cupidus, a, um (pecuniae; liberorum; rerum novarum);

алый coccineus, a, um; purpureus, a, um; puniceus, a, um;

альбом album, i, n; volumen [inis, n] album; tabulae, arum, f/pl; pugillares, ium, m/pl;

+ альбом автографов autographa collecta;

альков zotheca, ae, f, secretum [i, n] cubiculi;

альпийский alpinus, a, um;

+ альпийский луг pratum alpinum;

+ альпийское растение planta alpina;

+ в альпийском поясе in regione alpina;

+ на альпийских пастбищах in pascuis alpinis;

+ альпийские растения plantae alpicolae (alpigenae);

альпинарий alpinarium, ii n.

альпинист *alpinista, ae, m; rupium ascensor [oris, m]; oribata, ae, m;

альпинистка montium ascentrix [icis, f];

Альпы Alpes, ium f;

+ в Альпах in alpinis,

альт altera vox [cis, f] ab acuta; secundae vocis cantor [oris, m];

альтернатива alternatio, onis, f; optio, onis, f;

альтернативный alternativus, а, um;

+ альтернативное название nomen [inis, n] alternativum;

+ альтернативный синоним synonymum [i, n] alternativum.

альтруизм altruismus, i, m;

альтруист altruista, ae, m;

алюминий aluminium (Al) , ii, m;

Аляска Alasca, ae, f;

амазонки Amazones, um, f/pl;

амальтея amalthaea, ae ,f.

+ амальтея двучленная amalthaea dimera;

+ амальтея одночленная amalthaea monomera.

амбар horreum, i, n; apotheca, ae, f; receptaculum, i, n; granarium, ii, n; farrarium, ii, n;

амбиция amor [oris, m] sui; amor [oris, m] honorum; ambitio, onis, f;

амбра ambarum, i, n;

амбразура fenestra [ae, f] ad tormenta mittenda;

+ на стене не было амбразур non pinnae fastigium muri distinxerant;

амброзия ambrosia, ae, f, cibus [i, m] deorum;

амбулатория ambulatorium, ii, n;

Америка America;

+ Северная Америка America Septentrionalis;

+ Центральная America Centralis;

+ Южная Америка America Meridiana;

+ Сединённые Штаты Америки Foederatae Americae Septentrionalis Civitates; Unitae Septrionalis Americae Civitates (USA);

американец Americanus, i, m;

американка Americana, ae, f;

аметист amethystus, i, m;

аметистовый amethystinus, a, um;

аминокислота acidum [i, n] aminicum;

аминь amen;

аммиак ammonium, ii, n;

аммуниция apparatus [us, m] bellicus;

амнистия amnestia, ae, f; rerum praeteritarum (anteactarum) oblivio [onis, f]; oblivionis lex [gis, f] (decretum [i, n]); venia [ae, f] praeteritorum; impunitas, atis, f; fides [ei, f] publica;

+ установить амнистию omnium factorum dictorumque veniam et oblivionem sancire;

аморальный inhonestus, a, um; turpis, e;

+ аморальный поступок prave factum [i, n];

аморфный amorphus, a, um; informis, e;

ампер amperium, ii, n;

амперметр amperimetrum, i, n;

амплитуда amplitudo, inis, f .

+ амплитуда изменчивости вида amplitudo [inis, f] mutabilitatis speciei.

ампула ampulla, ae, f;

ампуловидный ampullaceus, a, um;

ампутация amputatio, onis, f;

ампутировать amputare;

амулет crepundia, orum, n/pl; amuletum, i, n;

амуниция apparatus, us, m;

амфибия amphibion, ii, n; amphibium, ii, n; bestia [ae, f] anceps; in utraque sede vivens;

амфитеатр amphitheatrum, i, n; theatrum, i, n; (structum utrimque);

амфора amphora, ae, f;

анабиотический anabioticus, a, um, adj.

анаболизм anabolismus, i m;

анаграмма anagramma, atis, n;

анализ analўsis, is f.

+ анализ флоры центрального Кавказа a analўsis. florae Caucasi Centralis;

+ весовой, качественный, количественный, элементарный, объёмный анализ analysis ponderalis, qualitativa, quantitativa, elementaris, volumetrica;

+ разные способы анализа varii modi analyseos;

анализировать analўsim facere, explico, avi, atum, are; eхplico, ui, itum, ere; exponere;; resolvere; analyzare; inquirere per partes; prima elementa explorare; perinvestigare;

аналитический analyticus, а, um; resolutorius, а, um; exponibilis, e;

+ аналитический ключ clavis [is, f] analytica.

аналог analogus, i, m.

аналогичный analogicus, a, um adj.;analogus, a, um adj; proportionalis, e; consentaneus, a, um;

+ аналогичные органы organa analogica;

+ аналогичная форма найдена в Швейцарии forma analogica in Helvetia inventa est;

+ растение, являющееся аналогом (букв. аналогичное) иранского вида planta speciei iranicae analoga.

аналогия analogia, ae,f. Similitudo, imis, f; par ratio [onis, f]; proportio, onis, f;

+ пo аналогии с ... ex analogia ad . . .; a simili;

+ провести аналогию analogiam adducere.

+ придать зримой аналогии отвлечённый смысл similitudinem ab oculis ad animum transferre;

ананас nux [cis, f] pinea Indica; bromelia, ae, f; bromeliae fructus [us, m]; malum pineum; ananasa, ae, f;

ананасовый bromeliae;

анапест anapaestus, i, m;

анархист eversor [oris, m]; rerum omnium turbator[oris, m]; anarchicus [i, m]; *anarchista [ae, m]; qui nemini parere vult;

анархический legitimo imperio destitutus [a, um]; legibus resolutus [a, um]; sine legitimo imperio; turbulentus [a, um];

анархия anarchia [ae,f]; nullum certum imperium [ii,n]; vaga licentia [ae, f]; effrenata multitudinis licentia [ae,f]; dissoluta multorum potestas [atis, f]; nimia licentia [ae,f]; infinita licentia [ae,f]; perturbatio [onis, f] omnium rerum; turba [ae,f] et confusio [onis, f];

анатом anatomus [i, m]; anatomicus [i, m]; corporis sector [oris, m]; anatomiae peritus;

анатомирование sectio [onis, f] cadaveris;

анатомический anatomicus, a, um adj.

+ анатомический срез sectio [onis, f] anatomica;

+ с анатомической точки зрения anatomice;

анатомия anatomia, ae, f;

анафема anathema [atis, n]; exsecratio [onis, f]; piaculum [i, n]; excommunicatio [onis, f];

+ предать анафеме exsecrari; excommunicare; exsecratinibus sancire [sancio, sanxi, sanctum];

анахорет anachoreta [ae, m];

анахронизм anachronismus [i, m]; peccatum [i, n] in temporis ratione; temporis error [oris, m]; error [oris, m] chronologicus; quod a ratione temporis alienum est;

+ сделать анахронизм a vera temporis ratione aberrare; non servare ordinem temporum;

ангар tugurium [ii, n] a"eroplani;

ангел angelus [i, m];

+ ангел-хранитель genius [ii, m] tutelaris; (eu)daemon [onis, m];

+ день ангела dies [ei, m] onomasticus (nominalis);

ангельский angelicus [a, um];

ангина angina [ae, f];

английский Anglicus. a, um ; Britannicus [a, um];

+ по-английски anglice adv.

англичанин Anglus [i, m]; Anglicus [i, m];

англичанка Фтпдф хфуб аъж Фтпдiсф хфубаъж

англицизм anglicismus [i, m]; locutio [onis, f] anglica;

Англия Anglia [ae,f]; Britannia [ae,f];

андезит andesitum, i n.

андезитовый andesiticus, a, um adj.:

+ на андезитовых скалах in saxis (rupibus) andesiticis;

анекдот jocus, i, m; anecdotum, i, n; narratiuncula, ae, f (jocosa); facetia, ae, f;

анестезиолог anaesthesiologus, i, m;

анестезия anaesthesia, ae, f;

анизогамия anisogamia, ae, f;

анис anisum, i, n;

анисовый aniseus, a, um;

+ анисовый запах odor aniseus;

+ анисовое масло oleum anisi;

+ анисовая водка sicera aniso condita;

анкета *quaestionarium, ii, n; folium [ii, n] interrogatorium;

анналы annales, ium, mpl;

аннексия annexio, onis, f; occupatio, onis, f;

аннотация annotatio, onis, f;

аннотированный annotatus, a, um;

+ аннотированный обзор conspectus [us, m] annotatus;

аннулировать revocare, avi, atum, o; cancellare, avi, atum, o; cassare, avi, atum, o (lex cassata); annihilare, avi, atum, o; annullare, avi, atum, o;

аномалия anomalia, ae, f; malformatio, onis, f; abnormitas, atis, f; inaequabilitas, atis, f;

аномальный anomalus, a, um;

анонимный anonymus, a, um;

+ анонимные сочинения opera anonyma;

анормальный abnormis, e;

+ …с первого взгляда кажется анормальным primo aspectu abnorme videtur.

ансамбль grex [gregis, m] musicorum; grex symphoniacus;

антагонизм antagonismus, i, m; aemulatio [onis, f]; contentio[onis, f]; repugnantia [ae, f];

антагонист antagonista, ae, m; adversarius, ii, m; adversatrix, icis, f; aemulus, i, m;

антагонистический antagonisticus, a, um; infestus, a, um; adversus, a, um; hostilis, e;

антарктический antarcticus, a, um;

+ антарктическая область regio antarctica;

антенна antenna, ae, f; antemna (radiophonica, televisifica);

антибиотик antibioticum, i, n;

антибиотический antibioticus, a, um;

+ антибиотические свойства indoles antibioticae;

антивоенный antimilitaris, e;

антиген antigenum, i, n;

антикатолический Catholicorum odiosus; rei Catholicae pernoxius; ecclesiae Catholicae perniciosus; anticatholicus;

антиквар antiquarius, ii, m; rerum antiquarum amator [oris, m];

антиклерикальный clericatui adversus, adversator; anticlericalis; sacerdotum osor;

антилопа dorcas, adis, f; antilope, es (ae), f;

антиобщественный antisocialis, e;

антиоксидант substantia [ae, f] antioxydativa;

антипатия antipathia, ae, f; repugnantia, ae, f; repugnans et adversa (insociabilis) natura, ae, f; odium, ii, n; adversa voluntas [atis, f];

+ чувствовать антипатию abhorrere ab aliqua re, odisse, fugere, adversari aliquid;

антиподы antipodes, um, mpl; antichthones, um, mpl; qui adversa vobis urgent vestigia;

антисептик antisepticum, i, n;

антисептический antisepticus, a, um;

+ антисептические вещества materies antisepticae;

антитеза antithesis, is, f; contrarium, ii, n;

антитело anticorpus, oris, n;

античный antiquus, a, um;

+ античные авторы auctores antiqui;

антология florilegium, ii, n; anthologia, ae, f;

антоним antonymon, i, n; antonymum, i, n;

антраша saltus [us, m] per aёrem;

антрацит anthracitum, i, n;

+ цвета антрацита anthracinus, a, um;

антропология anthropologia, ae, f; humanae naturae / formae descriptio (s. doctrina);

антропоморфизм anthropomophismus, i m;

анцестральный ancestralis, e;

+ анцестральные признаки characteres ancestrales;

анчоус clupea enrasicolus;

аорист aoristus, i, m;

апатит apatitum, i, n;

апатичный lentus, a, um; apathicus, a, um; deses, desidis;

апатия apathia [ae, f]; lentitudo [inis, f]; torpor [oris, m];

апеллировать appellare (tribunos a praetore; imperatorem a [ex] sententia); provocare;

апеллянт (челобитчик) provocans, appellans, appellator;

апелляционный apellatorius, a, um;

+ апелляционный суд appellationis tribunal [alis, n];

+ апелляционная бумага libellus appellatorius;

апелляция appellatio (superioris judicis); provocatio (ad superiorem judicem);

+ подать на кого-л. апелляцию appellationem interponere;

+ принять апелляцию admittere, recipere;

+ апелляция была отвергнута appellatio antiquata est, ad irritum cecidit, ad nihil recidit;

апельсин malum aurantium sinense;

апельсиновый aurantiacus, a, um; mali aurantii sinensis;

+ апельсиновый сок mali Sinensis sucus;

аперитив propoma, atis, n;

аплодировать applaudere; plaudere [plaudo, plausi, plausum]; favere [faveo, favi, fautum];

аплодисменты plausus, us, m;

апогей apogaeum (summa planetae altitudo et maxima a terra distantia);

апокалипсис apocalipsis [is, f] (Joannis), revelatio [onis, f], rerum occultarum manifestatio [onis, f];

апология apologia [ae, f] (defensio, scriptum serviens defensioni);

апоплексический apoplecticus, a, um;

апоплексия apoplexia, ae, f;

апостол apostolus [i, m] (legatus a Christo missus);

+ деяния апостольские acta Apostolorum;

апостроф apostrophe, es, f (litterae abjectae nota);

аппарат apparatus, us, m;

аппендикс appendix, icis, m;

аппетит appetentia, ae, f; appetitus, us, m; desiderium [ii, n], cupiditas [atis, f] cibi, cibi appetentia; orexis, is, f; esuries, ei, f;

+ недостаток аппетита appetitus deminutus; cibi satietas, fastidium; languor;

+ отсутствие аппетита anorexia;

+ страшный аппетит edendi rabies;

+ иметь аппетит cibi cupidum esse;

+ не иметь аппетита cibum fastidire;

+ с аппетитом jucunde, libenter, suaviter;

+ с аппетитом приниматься за еду integram famem ad cibum afferre;

+ возбуждать аппетит appetentiam cibi facere, praestare, invitare;

+ возбуждать аппетит прогулкой ambulando famem obsonare;

+ отнимать аппетит cibi et potionis aviditatem tollere;

+ я потерял аппетит cibi satietas fastidium cepit;

+ приятного аппетита! bene comede! bene tibi sapiat!, sit felix convivium!, bene sit universo coetui!

аппетитный sapidus, a, um;

апрель Aprilis, is, m;

+ в конце апреля sub finem Aprilis;

+ первое апреля calendae Apriles;

апрельский Aprilis, e;

апробация approbatio, onis, f;

аптека officina, ae, f; pharmacopolium, ii, n; taberna [ae, f] medica, medicamentaria; apotheca, ae, f;

+ аптекарский вес pondus [eris, n] pharmaceuticum;

аптекарь pharmacopola, ae, m; medicamentarius, ii, m;

аптечный officinalis, e;

арабский arabicus, a, um;

+ арабские цифры numeri arabici;

араб(ы) Arabs (Arabes);

Аравия Arabia, ae, f;

арап Aethiops, opis, m; Maurus, i, m;

арбитр arbiter, tris, m; criticus, i, m; judex, icis. m;

арбуз cucurbita citrullus; pepo, onis, m (Citrullus lanatus);

арбузовидный citrulliformis, e;

аргон argon (Ar);

аргумент argumentum, i, n;

аргументация argumentatio, onis, f;

ареал area, ae, f; area geographica;

+ обособленный ареал area isolata;

+ островной ареал area insularis;

арена arena, ae, f; lusorium, ii, n;

аренда redemptio, onis, f; redemptura, ae, f; emphyteusis, is (eos), f (долговременная, наследственная);

+ взять в у conducere; redimere;

+ отдать в аренду (e)locare;

+ арендная плата habitatio, onis, f;

арендатор conductor, oris, m; redemptor, oris, m; colonus, i, m; tenens, entis; superficiarius, ii, m; emphyteuta, ae, m; emphyteuticarius, ii, m;

+ никто не может быть как владельцем, так и арендатором nemo potest esse et dominus et tenens;

арендовать conducere [-duco, duxi, ductum] (habitationem, domum ab aliquo, locum secretum, coenacula, balnea, fundum); in conducto habitare [1];

арест custodia, ae, f; vincula, orum, npl; arrestatio [onis, f] (navium); comprehensio, onis, f;

+ быть, содержаться под арестом in custodia esse;

+ взять, посадить под арест ducere in custodiam; apprehendere;

+ выпустить их-под ареста e custodia emittere;

+ домашний арест custodia cubicularis;

арестант captivus, i, m; incarceratus, i, m; comprehensus, i, m;

арестовать apprehendere [apprehendo, -nsi, -nsum]; comprehendere; prehendere; ducere [duco, duxi, ductum] in custodiam; arrestare [1]; mandare [1] aliquem vinculis;

+ быть арестованным и заключённым в тюрьму arrestari et imprisonari;

+ его арестовали за долги ob solutionem debitorum non factam, quia non respondit nominibus, in custodiam ductus est;

аристократ nobilis, optimus vir; optimas, atis, m; patricius, ii, m; aristocrata, ae. m;

аристократический aristocraticus, a, um;

аристократия optimates, nobilitas; nobiles; aristocratia; res publica ab optimatibus administrata; optimatum potentia;

арифметика arithmetica, ae, f [orum, npl];

ария canticum, i, n; aria [ae, f] (it.); sincinium, ii, n; monodia, ae,f;

арка arcus, us, m; fornix, -icis, m;

аркан laqueus, i, m (ad equos, captivos capiendos et ducendos); funis, is, m; camus, i, m; nassa, ae, f;

аркада janus, i, m;

арктический arcticus, a, um;

+ арктическая область regio arctica;

+ в арктических тундрах in tundris arcticis;

арлекин sannio, onis, m;

арматура armatura, ae, f;

армия exercitus, us, m; copiae, arum, fpl; agmen, inis, n; acies, ei, f; militare genus [eris, n];

+ командование армией exercitus imperium;

+ ни одна армия не одержала столько побед nulla acies tantum vicit;

+ содержать 50-тысячную армию quinquaginta milia in armis habere;

армянин Armenius, ii, m;

армянка mulier (puella) Armenia;

армянский Armenius, Armeniacus;

аромат aroma, atis, n; odoramenta, orum, npl; odores, um, mpl;

+ торговец (торговля) ароматами odorarius; (negotiatio odoraria)

ароматический suaveolens, tis; aromaticus, a, um;

ароматный suaveolens, tis; aromaticus, a, um;

ароматичный suaveolens, tis; aromaticus, a, um;

арония mespilus, i, f (дерево); mespilum, i, n (плод);

арсенал armamentarium, ii, n; officina [ae, f] armorum;

артезианский

+ артезианский колодец puteus artesianus;

артель sodalitas, atis, f; contubernium, ii, n; sodales, ium, mpl; socii, orum, mpl; gregarii, orum, mpl; commilitones, um, mpl;

артельщик contubernalis, is, m; commilito, onis, m;

артефакт artefactum, i, n;

артикль articulus, i, m;

артикул pars, partis, f; caput, capitis, n; locus, i, m; sectio, onis, f; lex, legis, f; condicio, onis, f;

артикуляция articulatio, onis, f;

артиллерист praefectus, i, m; dux [-cis, m] tormentariorum; tormentarius, ii, m;

артиллерийский ad rem tormentariam pertinens [-entis];

+ артиллерийский парк statio [onis, f] tormentorum; copiae [arum, fpl] tormentariae;

артиллерия tormenta, orum, npl; apparatus [us, m] tormentorum; res [rei, f] tormentaria;

+ осадная артиллерия tormenta[orum, npl] majora; catapultae[arum, fpl]; ballistae[arum, fpl];

+ полевая артиллерия tormenta [orum, npl] castrensia;

+ конная артиллерия tormenta, quae ab equitibus administrantur;

+ полковая артиллерия tormenta [orum, npl] regimentaria;

артист artifex, -cis, m;

артишок cactus, ii, m; carduus, ii, m;

арфа cithara, ae, f; lyra, ae, f; psalterium, ii, n; harfa, ae, f;

+ играть на арфе citharizare; cithara canere;

арфист citharista, ae, m; psaltes, ae, m; citharoedus i, m;

архаизм archaismus, i, m;

архаический archaicus, a, um;

+ архаические признаки characteres [um, mpl] archaici;

архаичный archaicus, a, um;

архангел archangelus i, m;

архив archivum, i, n; grammatophylacium, ii, n; tabularium, ii, n; tabulinum, i, n; conditorium, ii, n;

архиварий tabularum publicarum custos [-odis, m]; praefectus [i, m] tabularii;

архиепископ archiepiscopus, i, m;

архимандрит archimandrita, ae, m;

архипелаг archipelagus, i, n;

+ 4 вида, обитающие в восточной Индии и на Малайском архипелаге species quattuor, Indiae orientalis et archipelagi Malayani incolae;

архитектор architectus, i, m;

архитектура architectura, ae, f; ars [artis, f] architectonica;

аршин ulna [ae, f] Rossica;

+ ты меряешь на свой аршин ex tuo ingenio judicas;

арык riguus, i, m; fossa [ae, f] irrigatoria;

арьергард acies [ei, f] novissima [extrema]; extremum agmen [inis, n]; extremi, orum, mpl;

асбест asbestus [i, m]; amiantus [i, m];

асбестовый asbesticus, a, um;

асимметричный asymmetricus, a, um;

асимметрия asymmetria, ae, f;

аспект aspectus, us, m;

аспирант aspirans, antis, m;

аспирантка aspirans, antis, f;

ассамблея conventus, us, m;

ассигнация tessera [ae, f] perscriptionis publicae; mensae publicae tessera; syngrapha, ae, f;

ассигновать decernere [decern, decrevi, decretum] (pecunis ad ludos);

ассимилировать assimilo, avi, atum, are;

ассимиляция assimilatio, onis, f;

ассириец Assyrius, ii, m;

Ассирия Assyria, ae, f;

ассистент assistens, entis, m;

ассистентка assistens, entis, f;

ассортимент selectio [onis, f] (mercium);

ассоциативный associativus, a, um;

ассоциация associatio, onis, f; hetaeria, ae, f;

астролог astrologus, i, m;

астрологический astrologicus, a, um;

астрология astrologia, ae, f;

астролябия astrolabium, ii, n;

астронавт astronauta [ae, m], cosmonauta [ae, m]; nauta [ae, m] sideralis m;

астроном astronomus, i, m; astrorum scientiae peritus [i, m]; studiosus [i, m] rerum caelestium;

астрономический astronomicus, a, um;

+ астрономические наблюдения caelestia studia;

астрономия astronomia, ae, f; astrorum scientia [ae, f]; scientia sideralis;

+ заниматься астрономией astronomiam tractare;

асфальт asphaltus, i, m; bitumen, inis, n;

асфальтировать bitumine obducere [-duco, -duxi, -ductum], bituminare [1];

асфальтовый bitumineus, a, um;

+ по обочинам асфальтового шоссе ad margines viae bitumineae;

асфодель asphodelus, i, m; albucus, i, m; astula [ae, f] regia;

атавизм atavismus, i, m;

атавистический atavisticus, a, um;

атака excursus [us, m] militum; impetus, us, m; assultus, us, m;

атаковать adoriri (navem); temptare (tentare) (urbem; moenia scalis et classe); suggredi (aliquem acie); appugnare;

атаман summus praefectus [i, m] Cosacorum; princeps [-ipis, m] piratarum; archipirata, ae, m;

атеизм atheismus, i, m; dei negatio [onis, f]; impietas, atis, f;

атеист atheus, a, um; deum negans [ntis]; impius, ia, ium; atheista, ae, m;

атлас 1. atlas, antis, m, volumen [inis, n] tabularum geographicarum; terrarum tabulae [arum, fpl];

2. pannus attalicus;

атласный bombycinus, a, um; satinatus, a, um; e panno attalico;

атлет athleta, ae, m;

атлетический athleticus, a, um;

атман atman (ind);

атмосфера atmosphaera, ae, f; aёr, aёris, m; tractus [us, m] caeli;

атмосферный atmosphaericus, a, um;

+ атмосферный азот nitrogenium [ii, n] atmosphaerae;

атолл atollum, i, n;

атом atomus, i, f; corpus [oris, n] individuum; corpusculum, i, n;

атомный atomicus, a, um;

+ атомная бомба bomba [ae, f] atomica (nuclearis); pyrobolus [i, m] atomicus;

атрибут attributum, i, n; proprietas, atis, f;

атрофированный atrophicus, a, um;

атрофировать abalienare [1] (abalienata membra);

атрофия atrophia, ae, f;

аттестат attestatio, onis, f; testimonium, ii, n; confirmatio, onis, f; affirmatio, onis, f;

аттестовать testificari [testificor, testificatus sum];

аудиенция admissio, onis, f; aditus, us, m; colloquium, ii, n;

+ дать аудиенцию aliquem admittere, audire; aliquem intromitti (admitti) jubere; alicui aditum dare;

аудитор auditor, oris, m; judex [cis, m] castrensis;

аудитория auditorium, ii, n; acroasis, is (eos), f;

аукцион auctio, onis, f; venditio [onis, f] publica; hasta, ae. f; licitatio, onis, f;

+ быть на (участвовать в) аукционе interesse auctioni; accedere ad hastam;

+ продавать с аукциона auctionari; auctionem facere (constituere); sub hasta venire; + зал, где проводится аукцион atrium auctionarium;

+ каталог вещей, выставленных на аукцион index rerum auctione vendendarum; tabula;

+ быть выставленным на аукцион ad tabulam adesse;

аукционист praeco [onis, m] auctionarius;

аул pagus, i, m;

аутентичность bonitas, atis, f; simplicitas, atis, f; germanitas, atis, f; genuinitas, atis, f; auctoritas, atis, f; authentica ratio [onis, f]; autenticitas, atis, f;

аутентичный germanus, a, um; sincerus, a, um; verus, a, um; merus, a, um; certus, a, um; authenticus, a, um; genuinus, a, um; auctoritate praeditus [a, um];

афиша titulus, i, m; *affictio, onis, f;

афоризм aphorismus, i, m; sententia, ae, f; breve dictum [i, n];

Африка Africa, ae, f;

африканец Afer, Afri, m; Africanus, i, m;

африканка Afra, ae, f;

аффект affectus, us, m (mentis; animi);

ах ah, proh, vae, eheu;

+ Ах , такое важное дело с таким небрежением делать! Ah, tantam ne rem tam neglegenter agere!

+ Ах, не злись так! Ah, ne saevi tantopere!

+ Ах, насколько лучше… Ah, quanto satius est…

+ Ах, не проси меня! Ah, ne me obsecra!

+ Ах, когда приходит в голову, сколько мне нужно переменить свои нравы! Ah, ah, cum venit in animum, ut mihi mores mutandi sint!

+ Ах, к сожалению мы так переменились! Tantum, proh, degeneravimus!

+ Ах, если бы только он пришел! Ah, quam vellem adesset!

+ Ах, конечно! Recte sane; sane equidem; scilicet;

+ Ах, нет! Minime vero!

+ Ах, как глуп этот человек! O hominis stultitiam!

+ Ах, какой ты глупый! O stulte!

+ Ах, как это прекрасно! Papae! Quam praeclara ad aspectum res!

ахеец Achivus, i, m;

+ Ахейцы Achaei, orum, mpl;

аэродром aёrodromus, i, m;

аэрозоль aёrosolum, i, n;

аэроплан aёroplanum, i, n;

аэропорт аёroportus, us, m;




ба! + ба! И ты против меня! Quid? Tu etiam contra me facis?

+ Ба! Сводник хочет, чтоб я не говорил неправды! Vah, leno iniqua me non vult loqui?

+ Ба! Вы хвалите тех, кто обманывает своих господ? Eho, quaeso, laudas, qui heros fallunt?

баба mulier [-ris, f] (femina) rustica; muliercula, ae, f;

+ бабьи сказки fabulae aniles;

бабка + повивальная бабка obstetrix, icis, f;

бабочка papilio, onis, m;

бабушка avia, ae, f;

багаж impedimenta, orum, npl; sarcina [ae, f] itineraria;

багор contus [i, m] portitoris hamatus;

багрец color [oris, m] purpureus; rubor, oris, m;

багровый rubidus, a, um; sugillatus, a, um; purpureus, a, um; tyrius, a, um; puniceus, a, um; sanguinolentus, a, um; cruentus, a, um;

багрянистый purpurascens, entis; purpurellus, a, um;

багрянка murex, icis, m; purpura, ae, f;

багряный cocineus, a, um; purpureus, a, um;

багульник ledum [i, n] palustre;

бадья situla, ae, f; situlus, i, m; modiolus, i, m;

база (отделение учреждения) sectio, onis, f;

базальт basaltes, ae, f;

базальтовый basalticus, a, um;

базар nundinae, arum, fpl; forum [i, n] nundinarium; forum rerum venalium; emporium, ii, n; mercatus, us, m; feria, ae, f;

+ базарные речи garritus, nugae, ineptiae; sermones inepti, sordidi, illiberales;

базилика basilica, ae, f;

базис crepido [inis, f] (obelisci); basis, is (eos), f;

байдарка genus scaphae ex ulmo vel e pellibus squalorum Carchariae, baydara dictum;

байка pannus [i, m] duplex (crassus);

байт multiplum, i, n; *octetus, i, m; *bytus, i, m;

бак sinum, i, n;

бакалавр baccalaureus, i, m;

бакалея alimentaria, orum, n; taberna alimentaria;

бакен signum [i, n] dirigendae navigationi;

баклажан Solanum Melongena;

баклуши + бить баклуши ineptire; nugari; otiose ambulare; inepte (inepta) facere; otio indulgere;

бактериальный bacterialis, e;

бактериологический bacteriologicus, a, um;

бактерия bacterium, ii, n;

бал saltatio [onis, f] solennis (sollemnis); chorea, ae, f; ballatio, onis, f;

балагур homo [inis, m] jocosus, jocularis; ridicularius; ridiculus; scurra [ae, m] veles; balatro, onis, m;

балалайка organum musicum populare, tribus fidibus instructum, balalaika dictum; balalaica, ae, f ; cithatara balalaica; genus citharae Russicae;

баламутить (per)turbare [1];

баланс rationum summa [ae, f]; compensatio, onis, f; *bilancia, ae, f;

балахон lintea vestis [is, f] rusticorum;

балдахин umbraculum, i, n; velum [i, n] in sublime distentum;

балерина saltatrix [-icis, f] scenica; ballerina, ae, f;

балет saltatio [onis, f] scenica; pantomimus, i, m; embolium, ii, n; *balletum, i, n;

балетмейстер saltationum scenicarum moderator [oris, m];

балка 1.(элемент рельефа) vallicula, ae, f; vallis [is, f] angusta;

+ по днищам б-ок in sinu vallicularum;

2.(часть строения) trabes, is, f;

3. (брус) tignum, i, n;

балкон subdiale, is, n; subdialia, ium, npl; maenianum, i, n; projectum, i, n; podium, ii, n;*balco, onis, m; podiolum, i, n;

баллада carmen [inis, n] epico-lyricum;

балласт saburra, ae, f;

+ растение, привнесенное с корабельным балластом planta cum saburra navali introducta;

баллиста ballista, ae, f;

баллистика ars [artis, f] ballistaria; ballistica;

баллистит pulvis [eris, m] Nobelianus; pulvis pyrius fumo carens;

баллон follis, is, m; folliculus, i, m;

баловать(ся) lascivum esse [sum, fui]; lascivire [4]; inepte, stulte facere [facio, feci, factum]; prave insuefacere, corrumpere [corrumpo, -rupi, -ruptum];

+ баловать детей liberos male educare, molliter eos habere, liberis indulgere;

баловень puer [pueri, m] perperam (male) educatus;

баловство mali mores [um, mpl]; petulantia [ae, f], lascivia [ae, f] puerorum corruptorum;

бальзам balsamum, i, n; amomum, i, n; ros, roris, m; nectar, aris, n;

бальзамирование balsamatio, onis, f;

бальзамический balsameus, a, um; balsamicus, a, um;

балык piscis, praesertim sturionis et accipenseris torrefacta terga [orum, npl];

балюстрада pluteus, i, m; lorica, ae, f; saeptum [i, n] loricae;

бамбук arundo [inis, f] bambus;

банальный protritus, a, um (verba, oratio);

банан ariena, ae, f; musa, ae, f; *banana, ae, f;

банановый bananarius, a, um;

+ банановая плантация bananetum, i, n;

банда globus, i, m; praedatoria manus [us, f], malefactores [um, mpl] consociati, malefactorum grex [gregis, m];

бандаж bracherium, ii, n;

бандиты sicarii; latrones; praedones; gladiatores;

бандура pandura, ae, f;

банк aerarium publicum; mensa (rationum) publica; mensa argentaria; mensa nummularia; taberna argentaria; argentaria; cambium; commune mercatorum aerarium;

+ положить деньги в банк pecuniam apud mensam publicam occupare;

+ банковский чек mensae publicae tessera, syngrapha; schedula nummorum in communi mercatorum aerario securitatis commodique causa depositorum testis;

банка pyxis, idis, f; cucurbitula, ae, f; theca, ae, f; (vas) vitreum vel fictile; ventosa (медицинская);

+ ставить банки cucurbitas imponere, aptare, admovere, accomodare, agglutinare corpori;

(отмель) syrtis, is, f; syrtis, idis, f;

банкет cena, ae, f; convivium, ii, n; symposium, ii, n; comissatio, onis, f; lautae epulae [arum, fpl];

банкир mensarius, ii, m; argentarius, ii, m; negotiator, oris, m; negotiator nummarius; nummularius, ii, m; argentarius, ii, m; mensarius, ii, m;

+ быть банкиром negotiari, argentariam facere;

банкнота charta [ae, f] nummaria;

банковский + банковский перевод translatio argentaria; translatio electronica;

банковское дело argentaria;

+ заниматься банковским делом argentariam exercere (facere, administrare);

+ банковские документы instrumentum argentariae;

банкрот decoctor, oris, m; bonis eversus; aere dirutus; fraudator creditorum;

+ объявить себя банкротом bonis everti; corruere; rationes conturbare; aere dirui; dissolvere argentariam; de foro decedere; decoquere;

банкротство eversio [onis, f] rei familiaris; fortunarum ruina [ae, f]; naufragium [ii, n] fortunarum; novae tabulae [arum, fpl]; decoctio [onis, f]; argentariae dissolutio [onis, f];

банный balnearius, a, um; balnearis, e (vestis);

бант(ик) lemniscus, i, m;

банту Bantuenses, ium, mpl; Bantuensis, is, mf

банщик balneator, oris, m;

баня balnea, orum, n; thermae [arum, fpl]; assa sudatura [ae, f];

+ банные принадлежности supellex balnearis;

+ общественная баня balneum meritorium (publicum);

+ ходить в баню balneum frequentare;

+ идти в баню in balneum ire, lavatum ire;

бар thermopolium, ii, n; taberna [ae, f] potoria; oecus [i, m] potorius; caupona, ubi calida venduntur; bibaria;

барабан tympanum, i, n;

+ бить в барабан tympanum pulsare;

барабанщик tympanista, ae, m;

баран vervex, icis, m; aries, ei, m; ovis [is, m] mas;

+ холощеный баран ovis semimas;

бараний vervecinus, a, um;

баранина caro [carnis, f] vervecina; ovilla, ae, f;

баранки spirulae, arum, fpl;

барахтанье renisus, us, m; renixus, us, m; repugnatio, onis, f;

барахтаться omnibus usibus atque opibus resistere, obsistere, reniti, opponere se;

+ он упал в реку и долго барахтался в воде decidit in aquam et diu cum flumine luctatus est;

барбарис Berberis dumetorum; baccae (acini) berberidis;

+ барбарисовый сок succus baccarum berberidis;

бард bardus, i, m; vates, is, m;

барда grana [orum, npl] reliqua post vini culturam;

баржа species navigii actuarii;

барий barium, ii, n (Ba);

барин vir [viri, m] nobilis; patricius, ii, m; dominus, i, m;

баритон gravis vocis cantor [oris, m]; barytonista, ae, m; barytonus, i, m; barytonalis, e;

барка lenunculus, i, m; navicula, ae, f; scapha, ae, f; actuariolum, i, n;

бармен thermopola, ae, mf;

барограф barographum, i, n;

барокко ars barocca;

барометр barometrum, i, n; tubus [i, m] Torricellianus;

барон Liber Baro [onis, m]; baro nobilis; homo [hominis, m] imperiosus;

+ сделать бароном aliquem facere liberum Baronem; dignitate liberi Baronis insignire; in ordinem liberorum Baronum evehere;

баронесса Baronessa, ae, f; Baronissa;

баронет Baronulus, i, m;

баронство Baronia, ae, f; Baronatus, us, m;

баррикада saepimentum [i, n] tumultuarium; obex [icis, m] tumultuarius;

барс felis [is, m] pardus; pardus, i, m; panthera, ae, f;

барсук Ursus [i, m] meles; melis , is, f;

барханы arena [ae, f] mobilis;

бархат velutinum, i, n; holosericum, i, n;

+ бархатное платье vestis holoserica;

бархатистый velutinus, a, um; holosericeus, a, um;

барыш quaestus, us, m; lucrum, i, n; fructus, us, m; emolumentum, i, n; fenus, oris, n;

+ уметь продать с барышом scire uti foro;

+ иметь барыш quaestum, lucrum facere ex re;

+ приносить барыш lucrum ferre,

+ извлекать барыш (выгоду) quaestui habere aliquid; lucrari; lucrifacere; utilitatem capere;

+ какой вам будет от того барыш? Quid inde lucreris?

барышник propola, qui aliquid coёmit; homo lucri cupiditate flagrans, incensus;

барьер impedimentum, i, n; cancelli, orum, mpl;

бас fides vocis infimae (gravissimae); tetrachordum vocis infimae; vox ima, infima, gravis (pl. Voces graviores); bassus;

+ басовая ария aria gravioris soni;

+ басовая флейта tibia majoris modi;

+ водить смычком по басу tractare fides majores, barytonum;

басенка fabella, ae, f;

баскак exactor vectigalium publicorum, vectigaliarius;

баскетбол ludus [i, m] bascaudarius;

баснописец fabularum scriptor, auctor;

баснословно fabulose;

баснословный fabulosus, a, um;

басня fabula [ae, f] (ficta; po"etica); fabella, ae, f; commentum, i, n; mendacium, ii, n; apologus, i, m; fabula ficta; + часто под одеянием басен кроется истина sub fabulis velut involucris saepe veritas latet;

бассейн 1.(искусственный водоем) labrum, i, n; excipula; impluvium; piscina; baptisterium;

+ купальный бассейн piscina; stagnum calidae aquae;

2. (территория, охватываемая рекой с ее притоками) systema, atis, n;

+ бассейн рек systema fluviorum;

+ в бассейне реки in systemate fluminis;

бастион propugnaculum, i, n; munimentum operi praefixum;

батальон cohors, cohortis, f;

батарея agger [aggeris, m], moles [is, f] tormentis bellicis locandis; tormenta [orum, npl] in aggere disposita;

+ расположить батарею на высоте tormenta in collo disponere, locare;

+ электрическая батарея phialarum Leidensium complexus; pila electrica; accumulatorium;

батискаф bathyscapha, ae, f;

батист byssus, i, m; tela [ae, f] lino tenuissimo texta;

батистовый byssinus, a, um;

батрак operarius, ii, m;

баул riscus, i, m;

бахрома fimbriae, arum, f;

+ с бахромой fimbriatus, a, um;

бахча cucumerarium, ii, n; ager cucurbitis citrullis satus;

бац! tax!

бацилла bacillum, i, n; bacillus, i, m;

башмак calceus, i, m; calceamentum, i, n;

+носить башмаки calceis uti;

+ надевать башмаки se calceare;

+ надеть другие башмаки mutare calceos;

+ в башмаках calceatus;

+ снять башмаки excalceare pedes;

+ башмаки впору calcei ad pedes apti sunt;

+ башмаки слишком широкие calcei male laxi;

+ башмаки слишком узкие calcei minores;

+ башмак жмёт calceus premit, urget;

башмачник sutor, oris, m; calceolarius, ii, m; crepidarius, ii, m;

башмачок calceus, i, m; calceolus, i, m;

башня turris, is, f;

+ башня с ярусами turris contabulata;

+ строить башню turrim excitare, educere;

+ быть укреплённым башнями turribus munitum esse;

+ часы на башне horologium in turri collocatum;

+ возводить башню до небес turrim sub astra educere;

баюкать lallare [1];

баян harmonica [ae, f] diductilis;

баять loqui, fari, dicere; colloqui cum aliquo;

бдительность vigilia, ae, f; vigilantia, ae, f;

бдительный cautus, a, um; vigilans, ntis; vigilabilis, e; vigil, is; vigilax, acis; diligens, ntis; accuratus, a, um; assiduus (custos);

+ быть чрезвычайно бдительным mirifica esse vigilantia; (ad)vigilare, rei invigilare, attendere; servare; vigilias agere; stationem agere; in statione esse, manere; stationis jacere;

+ обращать на кого, что бдительное око diligenter observare aliquem, aliquid;

+ бдительные глаза servantia lumina;

+ нужно всегда быть бдительным vigilandum est semper;

бдить vigilare [1]; vigilias agere [ago, egi, actum]; stationem agere; in statione esse [sum, fui], manere [maneo, mansi, mansum]; stationis jacere [jacuo, jacui, jactum];

бег cursus, us, m; fuga, ae, f; meatus, us, m; curriculum, i, n;

+ бег трусцой cursus continuus;

бегать currere [curro, cucurri, cursum]; decurrere; circumcursare [1]; concursare; huc illuc cursare; volitare (in foro; per mare; ultro citroque);

бегемот hyppopotamus [i, m] amphybius;

беглец fugitivus, i, m; profugus, i, m; transfuga, ae, m; perfuga; confuga; defuga;

беглость volubilitas, atis, f;

беглый fugitivus, a, um; profugus, a, um; volubilis, e;

бегство fuga, ae, f; effugium, ii, n (nullam navem habere ad effugium);

+ обратиться в бегство mandare se fugae; capere fugam; fugam facere; vertere terga; se vertere; in fugam vertere; + спасаться от кого-л. бегством effugere aliquem cursu;

+ обратить в бегство effugare aliquem; aliquem in fugam agere; fugam facere;

бегун cursor, oris, m;

беда malum, i, n; res [rerum, fpl] adversae; adversa fortuna [ae, f]; adversus casus [us, m]; calamitas, atis, f; miseria, ae, f; periculum, i, n; discrimen, inis, n; aerumna, ae, f (incidere in aerumnam); tempestas, atis, f (magna tempestas alicui impendet);

+ пришла беда – отворяй ворота aliud ex alio malum;

+ в беде rebus in angustis;

+ попасть в беду peste teneri;

+ стремиться извлечь для себя выгоду из чужой беды ex incommodo alieno suam occasionem petere;

бедность egestas, atis, f ; egentia, ae, f; exiguitas, atis, f; paupertas, atis, f; tenuitas, atis, f; rei familiaris angustia [ae, f]; difficultas [atis, f] domestica; indigentia, ae, f; inopia, ae, f; mendicitas (egestas ac m.); penuria; necessitas;

+ жить в бедности degere vitam in egestate; inopia circumventum esse; in re tenui constitutum esse;

+ на грани бедности vergens ad inopiam;

бедный egens, entis (locupletes ex egentibus facere); egenus, a, um; exiguus, a, um; pauper, eris; inops, inopis; miser, era, erum; infelix, icis; misellus, a, um; miserabilis, e; miserandus, a, um; mendicus, a, um; penuriosus, a, um; inanis, e (homo); vacuus, a, um (viator); tenuis, e (victus; mensa);

+ бедная растительность vegetatio pauper;

+ останься с собой наедине, и ты увидишь, как беден ты духом tecum habita, et noris, quam sit tibi curta supellex;

+ оставаться по-прежнему бедным inter priorem paupertatem subsistere;

бедняк homo [inis, m] sine censu, inops censu; pauper; mendicus, i, m; mendicator, oris, m; indigens, ntis, m;

бедро coxa, ae, f; femur, oris, n; femen, inis, n; crus, cruris, n;

бедренный femoralis, e; cruralis, e;

бедственный miser, era, um; misellus, a, um; miserabilis, e; miserandus, a, um; tristis, e; acerbus, a, um; luctuosus, a, um;

+ бедственное положение res miserae; calamitas;

+ быть в бедственном положении afflicta condicione esse; in malis versari;

+ бедственные времена tempora misera, dura, iniqua; acerbitas temporis;

бедствие infortunium, ii, n; calamitas, atis, f; clades, is, f; miseria, ae, f; acerbitas, atis, f (omnes acerbitates perferre); acerbitas temporis; aerumna, ae, f (incidere in aerumnam); moles, is, f; tempestas (magna tempestas alicui impendet); nimbus, i, m; plaga, ae, f;

бежать currere [curro, cucurri, cursum] (propere; per invia saxa; lata via); occurrere; percurrere; proripere [-ripio, -repui, -reptum]; fugere [fugio, fugi, fugiturus]; confugere (in asylum, ad aedem sacram); defugere (totum sinistrum cornu defugit);

+ бежать, не отставая от всадника aequare equitem cursu;

+ бежать от неприятеля terga dare hosti;

беженец profuga, ae, m;

без sine; absque; citra;

+ без ведома clam;

+ без опыта inexperte;

+ без плана temere;

+ без подготовки subito;

+ без номера sine(absque) numero;

+ без сомнения sine(absque) dubio;

+ без указания места sine loci indicatione;

+ без чего-либо carens, entis; destitutus, a, um; expers, tis;

+ водные растения без корней plantae aquaticae radicibus nullis;

+ без различия indistincte;

+ без страха impune;

+ без волокиты sine mora, haud cunctanter;

+ без дальних околичностей missis ambagibus;

+ Этого без поддержки ты сделать не сможешь hoc facere nequis, nisi adjutus;

+ без принуждения sponte, ultro;

+ без отлагательства e vestigio, mox, illico, protinus, actutum;

+ без потерь sine jactura; citra jacturam;

+ без шума tacite, silenter;

+ провести ночь без сна noctem insomnem ducere;

+ пробыть два дня без еды per biduum inediam sustinere;

+ Он наказан без вины. Poenas dedit licet innoxius;

+ без основания nequiquam;

+ без ограничения времени citra temporis finem;

+ без всякого обмана absque ulla fraude;

+ без украшений purus;

безбожие impietas, atis, f; ignoratio [onis, f] Dei; atheismus, i, m; Dei negatio;

безбожный impius, a, um; atheus, a, um;

безболезненный placidus, a, um (mors); indolens, ntis; anodynus, a, um;

безбородый imberbis, e; imberbus, a, um;

безбоязненно libere; licenter;

+ безбоязненно сказать своё мнение sententiam fortiter dicere;

безбоязненный omnis timoris expers [rtis];

безбрачие coelibatus, us, m; coelebs vita; agamia, ae, f;

безвестность ignobilitas, atis, f; obscuritas, atis, f; obscurum, i, n;

безвестный surdus, a, um (opus; nomen); ignobilis, e; obscurus, a, um; ignotus, a, um;

безветренный tranquillus, a, um;

безветрие malacia [ae, f] et tranquillitas [atis, f]; tranquillum, i, n;

безвинный vacuus culpa;

безвкусие, безвкусица insulsitas (villae);

безвкусный insipidus, a, um; judicio carens, ntis; inelegans, ntis; insulsus, a, um; ignavus, a, um (gustu i.); malo gustu;

+ гриб безвкусный fungus insipidus;

+ мякоть почти безвкусная caro subinsipida;

безводный aqua destitutus, a, um; aqua inops [-opis]; pauper aquae; sterilis [e] ab aquis; sitiens, ntis; inaquosus, a, um;

+ безводная пустыня desertum aqua destitutum (inops);

безвозвратный irreparabilis, e; irrevocabilis, e;

+ время безвозвратно fluunt dies et irreparabilis vita decurrit;

безвозмездный gratuitus, a, um;

безволие abulia, ae, f;

безволосый depilis, e; capillis carens [ntis]; calvus, a, um;

безвредность innocentia, ae, f;

безвредный innocuus, a, um; innoxius, a, um; innocens, ntis; insons, ntis;

+ безвредный гриб fungus innocuus;

+ безвредное растение planta innoxia;

безвременно погибший praematura morte ereptus [a, um];

безвременный acerbus, a, um (funus); praematurus, a, um (mors);

безвыходный invius, a, um;

безглазый inanis, e (vultus);

безгласный insonus, a, um; mutus, a, um;

безграмотный illiteratus, a, um; indoctus, a, um; ineruditus, a, um; rudis, e; scribendi imperitus [a, um]; analphabeticus, a, um; agrammatus, a, um;

+ быть безграмотным litteras nescire; expertem esse litterarum;

безграничный immensus, a, um; infinitus, a, um;

бездарный hebes, etis; tardus, a, um; imbecillus, a, um; ingenii expers [rtis];

бездействие segnitia, ae, f; ignavia, ae, f; inertia, ae, f; cessatio, onis, f; otium, ii, n; desidia, ae, f; rubigo, inis, f (ingenium longa rubigine laesum); situs, us, m;

+ полнейшее бездействие inertissimum otium; nihil plane agere;

бездействовать torpere [torpeo, -, -] (animo et corpore); cessare [1];

бездействующий iners; quietus; otiosus;

безделица (безделушка) res [rei, f] minuta, parva, parvula; floccus, i, m; paululum quiddam; parvum momentum, i, n; parvulum, i, n; nugae, arum, fpl; ciccum, i, n; libella, ae, f; titivillicium, ii, n;

+ поссорились из-за безделицы ob rem parvulam alter cum altero inimicitias susceperunt;

+ он сущими безделицами занимается versatur in rebus minimis, tenuissimis; se dat rebus minimis, tenuissimis;

безделье inertia, ae, f; segnitia, ae, f; desidia, ae, f; cessatio, onis, f; otium, ii, n;

+ делать что-либо от безделья prae otii molestia aliquid facere;

+ у безделья и то дело cessanti (otioso) nihil agere est aliquid agere;

бездельник furcifer, -eri, m; balatro, onis, m; nebulo, onis, m;

безденежье inopia [ae, f] aerarii;

бездетность defectus [us, m] infantum;

бездетный prole (liberis) carens (orbus); illiberis, e;

+ быть бездетным liberis carere;

+ он умер бездетным mortuus est nulla prole relicta;

бездеятельность otium, ii, n; ignavia, ae, f; pigritia, ae, f;

бездеятельный ignavus, a, um; iners, -tis; piger, -gra, um;

бездна abyssus, i, f; barathrum, i, n; gurges, itis, m; profundum, i, n;

+ у него бездна денег est amplissimae pecuniae dominus; homo pecuniosissimus;

+ бросать в бездну barathro donare;

бездоказательно sine ullo argumento;

бездоказательный parum probatus;

+ бездоказательное утверждение affirmatio parum probata;

бездомный extorris, e; sine domo; domo carens; sine sede; sine lare;

бездонный infinitae profunditatis;

бездорожье invia, orum, npl;

бездушие duritia, ae, f;

бездушный angustus, a, um (animus); vacans animo; durus, a, um;

бездыханность apno"e, es (ae), f;

бездыханный inanis, e (corpus); animae vacuus, a, um; exanimis, e; exanimatus, a, um;

безжалостно atrociter; crudeliter; inclementer;

безжалостный inhumanus, a, um; ferus, a, um; durus, a, um; crudelis, e; crudus, a, um (vir; ensis; bellum); immitis, e; immisericors, rdis; atrox, cis (animus; odium); inclemens, ntis; illacrimabilis, e;

безжизненный exanimis, e; exanimatus, a, um; ignavus, a, um;

беззаботно secure;

беззаботность incuria, ae, f; securitas, atis, f;

беззаботный securus, a, um; indiligens, ntis; negligens, ntis; incuriosus, a, um; vacuus, a, um (animo, animi; v. ac solutus); otiosus, a, um;

беззаконие injustitia, ae, f; legum transgressio [onis, f]; iniquitas, atis, f; delictum, i, n; nefas [ind.n]; peccatum, i, n; res illegitima; contra jus; scelus; legum violatio; impietas, atis, f;

беззаконный exlex, -legis; impius, a, um; iniquus, a, um; sceleratus, a, um;

беззащитный praesidio destitutus, carens, inops; indefensus; sine praesidio; vacuus (res publica); incommendatus, a, um;

беззвучный sterilis sonitu; insonus, a, um;

беззубие dentatura [ae, f] deficiens; adentia, ae, f;

беззубый edentulus, a, um (vetula; bestia); dentibus carens; vacuus dentibus;

безлесный silvis destitutus (inops); arboribus vacuus;

безлесье inopia silvarum;

безличный impersonalis, e;

безлунный interlunis, e; illunius, a, um; illunis, e;

безлюдный desertus, a, um; solitarius, a, um; solus, a, um; non habitatus, a, um; vacuus, a, um; vanus, a, um; vastus, a, um; non frequens hominibus; sterilis, e (prospectus);

+ делать безлюдным vastare; + безлюдное место heremum;

безмен statera, ae, f; vectis [is, m] homodromus;

безмерный immensus, a, um; vastus, a, um (mare; silvae; potentia); immoderatus, a, um; nimius, a, um; enormis, e;

безмозглый demens, ntis; amens, ntis; stupidus, a, um; stolidus, a, um; cerebro carens; mente captus, a, um; excors; vacuum cerebro caput; inconsultus, a, um; hebes, etis;

безмолвие silentium, ii, n; solitudo, inis, f; otium, ii, n; secessus, us, m; quies, etis, f; tranquillitas, atis, f; infantia, ae, f (accusatorum); tacitum, i, n; taciturnitas, atis, f; conticinium, ii, n;

безмолвно tacite; silenter;

+ безмолвно глядя tacitis luminibus;

безмолвный tacitus, a, um (exspectatio); taciturnus, a, um (obstinatio); silentiosus, a, um;

безмолвствовать tacere [taceo, tacui, tacitum] (de aliqua re); silere [sileo, silui, -];

+ когда безмолвствуют поля, стада и разноцветные птицы quum tacet omnis ager, pecudes pictaeque volucres;

безмятежность serenitas, atis, f; tranquillitas, atis, f;

безмятежный imperturbatus, a, um; quietus, a, um; tranquillus, a, um; placidus, a, um (quies); placatus, a, um; candidus, a, um (nox; hora; fatum; convivia; concordia); vacuus, a, um (animo, animi; v. ac solutus); serenus, a, um; otiosus, a, um;

безнадёжный exspes; insperabilis, e; desperatus, a, um; perditus, a, um;

безнаказанно sine talione; impune;

безнаказанность impunitas, atis, f;

безнаказанный impunitus, a, um;

безногий truncus, a, um (pedum);

безнравственность mores [um, mpl] corrupti, perditi; turpitudo, inis, f; vita vitiis flagitiisque omnibus dedita; turpe (turpe senilis amor); perditi mores, depravatio [onis, f] morum, obscenitas, atis, f;

безнравственный incestus, a, um; malus, a, um; immoralis, e;

безоблачный innubis, e (dies); innubilus, a, um (aether); non nubilus; serenus, a, um; sudus; candidus, a, um (nox; hora; fatum; convivia; concordia);

безобразие taetritudo, inis, f; turpitudo, inis, f; deformitas, atis, f;

безобразно turpiter; deformiter;

безобразный deformis, e; informis, e; indecens, ntis; turpis, e (aspectus deformis atque turpis; vestitus); deformatus, a, um; indecorus, a, um; inhonestus, a, um; illiberalis, e; foedus, a, um (spectaculum; monstrum; odor); taeter, tra, um (odor; vox);

+ с необыкновенно безобразным лицом taeterrimus vultu;

безоговорочный sine condicionibus; incodicionalis, e;

безопасно secure; tute; tuto;

безопасность tutum, i, n; salus, utis, f; securitas, atis, f;

+ быть в безопасности in tuto, in portu esse; tuta tenere;

+ думать о своей безопасности praecavere sibi;

+ обеспечить безопасность expedire salutem;

+ общая безопасность государства summa salus rei publicae;

безопасный tutus, a, um; periculo vacans [ntis], vacuus, a, um; securus, a, um; innocuus, a, um;

+ делать безопасным tutum reddere;

+ безопасная дорога iter tutum;

+ средний путь будет для тебя самым безопасным medio tutissimus ibis;

+ теперь можете безопасно оставаться дома recte in praesentia domi esse potestis;

безоружный inermis, e; inermus, a, um;

безостановочно continue; continenter; sine intermissione; perpetuo; uno tenore; nullo intervallo interjecto;

безостановочный tractus, a, um (genus orationis); impausabilis, e; sempiternus, a, um; perpetuus, a, um;

+ безостановочная болтовня sine intervallo loquacitas;

безответственный inofficiosus, a, um;

безотлучно: + иметь кого-л. при себе безотлучно habere aliquem sibi affixum; aliquem nunquam a se dimittere;

безотносительно sine respectu;

безотчётно tacito quodam sensu;

безошибочно sine ullo errore; emendate; infallibiliter;

безошибочный emendatus, a, um; purus, a, um; infallibilis, e;

безработица quaestus inopia [ae, f]; negotii inopia; operis vacatio [onis, f];

безработный homo [inis, m] operum solutus; negotii expers [rtis];

безрадостный laetitiae expers[rtis];

безразличие apathia, ae, f; indifferentia, ae, f; lentitudo, inis, f; frigus, frigoris, n;

безразлично indifferenter; indiscrete;

безразличный 1.(не играющий роли) nullius momenti;

+ для развития спор колебания температуры являются безразличными sporarum evolutioni vacillationes temperaturae nullius momenti sunt;

2. (не реагирующий) indifferens, entis;

+ растение, почти безразличное к содержанию в почве кальция planta calcio in solo incluso fere indifferens;

+ мне это безразлично nihil pensi habeo [duco], mihi non pensi est;

безрассудность imprudentia, ae, f; insania, ae, f; temeritas, atis, f;

безрассудный inconsideratus, a, um; incautus, a, um; inconsultus, a, um; incogitatus, a, um; vecors [rdis] (impetus); insanus, a, um; demens, ntis; insensatus, a, um; inscitus, a, um (inscitus atque stultus); insubidus, a, um (scitamenta); caecus, a, um (cupiditas; amor); temerarius, a, um (consilium; vox);

+ безрассудные слова verba temere emissa;

+ безрассудное предприятие coeptum, inceptum temerarium;

+ безрассудный поступок dementia; temeritas;

+ безрассудный человек homo absque ratione et consilio aliquid faciens;

безрассудство vecordia, ae, f; temeritas, atis, f;

безрезультатно frustra; improspere; in vanum; sine exitu, sine eventu;

безрезультатный inanis, e (lacrimae; cogitations; spes; opera);

безрогий truncus, a, um (frons);

безропотно placide (ferre dolorem); non iniqua mente;

безрукий manuum viduatus, a, um;

безубыточный non damnosus, a, um; non detrimentosus, a, um; innoxius, a, um;

+ безубыточная игра lusus innoxius;

безудержный luxuriosus, a, um;

безукоризненно безупречно impeccabiliter; irreprehensabiliter;

безукоризненный безупречный impeccabilis, e; irreprehensibilis, e; irreprehensus, a, um; tersus (auctor; opus); integer; perfectus, a, um; indepravatus, a, um; indelictus, a, um;

безумец stultus, a, um; stolidus, a, um; desipiens [rtis]; fatuus, a, um; insulsus, a, um; excors, rdis; furens, ntis; vesanus, a, um; mente captus, a, um; demens, ntis;

+ быть безумцем desipere; nihil sapere; delirare; insanire;

+ Hoc homine nihil potest esse dementius.

безумие amentia, ae, f; dementia, ae, f; furor, oris, m; stultitia, ae, f; stoliditas, atis, f; insania, ae, f; delirium, ii, n; vecordia, ae, f; vesania, ae, f;

+ на лице было безумие in facie vecordia erat;

безумный cerritus, a, um; amens, ntis; demens, ntis; insanus, a, um; vesanus, a, um (po"eta); vesaniens, ntis; lymphatus, a, um;

безумствовать vesanire [4] (contra aliquem); insanire [4]; delirare [1]; furere [3]; desipere [-io, 3];

безупречно integre; sancte;

безупречность integritas, atis, f;

безупречный invituperabilis, e; vitio vacatus, a, um;

безусловно certe; utique; absolute;

+ названия, которые безусловно должны быть сохранены nomina utique conservanda;

безусловный absolutus, a, um;

безуспешно frustra; improspere; in vanum; sine felicitate in rebus agendis; sine successu; sine proventu;

+ в Британском музее я безуспешно искал этот вид in Museo Britannico hanc speciem frustra (in vanum) quaesivi.

безуспешный irritus, a, um; nullum successum habens [rtis];

безусый mystace carens [rtis]; sine mystace; imberbis, e;

безучастно aequo animo;

безучастный otiosus, a, um;

безымянный anonymus, a, um; innominatus, a, um; nullo nomine insignitus; vacans [rtis] nomine;

+ растение найдено у безымянного ручья planta ad rivum nullo nomine insignitum reperta est.

+ безымянный палец medicus (digitus), digitus medius, anularis;

безыскусственность simplicitas, atis, f;

Бейрут Berytus, i, f;

бекас scolopax, acis, f; ficedula, ae, f;

белена hyoscyamus [i, m] niger; hyoscyamum, i, n;

белесоватый albicans, antis; exalbidus, a, um;

белеть albere [-eo, -ui, -]; candere [-eo, -ui, -];

белеющий albens, entis; albescens, entis; albicans, antis; candens, entis; candicans, antis;

белизна albedo, inis, f; albitudo, inis, f; candentia, ae, f;

белила cerussa, ae, f (alba);

белить candefacere [-facio, feci, factum]; candidare [1]; polire [4];

белка sciurus, i, m (vulgaris);

белковый 1.(содержащий белок или богатый белком) albuminosus, a, um;

беллетристика litterae [arum, fpl] elegantiores;

беловато-жёлтый ochroleucus, a, um;

беловатый albidus, a, um; albicans, antis; exalbidus, a, um;

беловойлочный albo-tomentosus, a, um;

белок 1.(в разных значениях) albumen, inis, n; albuminum, i, n; proteinum, i, n;

2. белки (сглаженные вершины гор Алтая и Сибири) alpes, ium, fpl;

белокровие leucaemia, ae, f;

белокурый flavus, a, um; fulvus, a, um;

беломучнистый albo-farinosus, a, um;

Белоруссия Alba Russia;

белоручка mollis, delicatula, vitans, defugiens laborem;

белоснежный niveus, a, um; nivalis, e; candidus, a, um (lilia; vestis; toga);

белый 1.(матово-белый) albus, a, um; albens [rtis] (equus);

2. (блестящий) candidus, a, um (lilia; vestis; toga);

3. (как снег) niveus, a, um;

4. (как мел) cretaceus, a, um;

5. (как молоко) lacteus, a, um;

6. (как слоновая кость, с желтоватым оттенком) eburneus, a, um; eborinus, a, um;

7. (серебристый) argenteus, a, um;

+ белое вино vinum album;

+ белый хлеб panis siligineus;

+ белые зубы dentes candidi;

+ различать белое и черное alba et atra discernere;

+ иэ белого делать черное recta prava facere;

+ быть белым candere [-eo, -];

Бельгия Belgium, ii, n;

бельё lintea, orum, npl;

+ стирать бельё lintea lavare;

+ грязное бельё lintea sordida, squalida;

+ надеть чистое бельё indui lotis linteis;

бельмо hypochysis, is f; suffusio, onis, f (oculorum), amaurosis, is, f; gutta [ae, f] serena; leucoma, atis, n;

белянка Agaricus [i, m] Glediscii;

бензин benzinum, i, n;

бензиновый benzinarius, ii, n;

бердыш bipennis, is, f;

берег 1. (морской) litus, oris, n ;

+ на берегу залива in litore sinus;

+ на восточном берегу Каспийского моря in litore orientali maris Caspii;

+ на песчаном морском берегу in litore maris arenoso;

+ по берегу моря ad litus maris;

2. (пресноводного водоема) ripa, ae, f; arvum, i, n;

+ змеи уже подплыли к берегу angues jam arva tenebant;

+ на возвышенном берегу реки in ripa fluminis alta (elata, elevata);

+ на известковых берегах реки in ripis fluminis calcareis;

+ на левом (правом) берегу in ripa sinistra (dextra);

+ на песчаных заливаемых берегах реки in ripis arenosis inundatis fluminis;

+ по берегам болот (болота, канав, канавы, озёр, озера, пруда, прудов, рек, реки, ручьев, ручья) ad ripas paludum (paludis, fossarum, fossae, lacuum, lacus, stagni, stagnorum, fluminum (fluviorum, amnium), fluminis, rivulorum, rivuli);

+ по глинистому берегу ad ripam argillosam;

+ по илистым берегам ad ripas limosas;

+ по солончаковым берегам ad ripas salsas;

+ по сухим берегам ручьёв ad ripas siccas rivulorum;

+ по сырым травянистым берегам ad ripas graminosas humidas;

+ по торфянистому берегу ad ripam turfosam;

3. (побережье) ora, ae, f;

+ обитает в арктической зоне западного берега Северной Америки habitat in regione arctica orae occidentalis Americae Septentrionalis;

+ пристать к берегу appellere;

+ выгрузить товары на берег merces in terram deponere, exponere;

+ выступатьб выходить из берегов ыгзукадгуку (Тшдгы ыгзукадгуты)ж

береговой litoralis, e; riparius, a, um;

бередить effovere [-eo, -, -fotum] (carnem);

бережливость cura [ae, f] rei familiaris; sumptus levamen [inis, n]; parcimonia, ae, f; parsimonia, ae, f;

бережливый parcus, a, um; cautus, a, um; providus, a, um; circumspectus, a, um; consideratus, a, um; frugi [ind];

бережный cautus, a, um, providus, a, um, circumspectus, a, um;

берёза betula, ae, f;

березняк betuletum,i, n;

берёзовик boletus, i, m (lutens);

берёзовый betulinus, a, um;

беременная praegnans, ntis; feta, plena; gravida;

+ быть беременной partum (ventrem) ferre; in utero gestare; gravescere;

беременность gravitas, atis, f; graviditas, atis, f; praegnatus, us, m; praegnatio, onis, f;

берёста cortex [icis, m] betulinus;

беречь servare [1]; reservare [1]; condere [condo, condidi, comditum]; recondere; custodire [4]; parcere [3];

+ беречь силы для более важного servare vires suas (se) ad majora;

+ беречь деньги pecuniam in futuros usus colligere (parcere, comparcere);

+ береги это для себя tibi serva rem;

+ беречь для другого времени in aliud tempus reservare;

+ беречь чтобы не испортилось rem incolumem et salvam retinere;

+ беречь себя sibi temperare;

+ береги своё здоровье cura ut valeas;

+ беречь про нужду ad subitum (ad subita rerum), incertum aliquid reservare;

беречься cavere [caveo, -, cautum] (sibi); vigilare [1];

берилл beryllus, i, m;

бериллий beryllium, ii, n (Be);

беркут Falco [onis, m] Chrysaetos;

Берлин Berolinum, i, n;

Берлога cubile, is, n; latibulum [i, n] ursi; lustrum, i, n (ferarum);

берцовая кость tibia, ae, f;

бес daemon, onis, m; cacodaemon; spiritus [us, m] impurus; diabolus, i, m;

беседа sermo, onis, m; colloquium, ii, n; sermonis cum aliquo communicatio [onis, f]; disputatio, onis, f; dissertatio, onis, f; fabula, ae, f (fabulae convivales); conversatio, onis, f; locutio, onis, f;

беседка trichila, ae, f; umbraculum, i, n; pergula, ae, f; diaeta, ae, f;

беседовать se dare in sermonem, sermocinari cum aliquo; sermonem habere, conferre cum aliquo; cum aliquo colloqui, confabulari, colloquium serere; fabulari (cum aliquo; alicui; inter se); fabulare; conversari (cum aliquo);

бесить stomachum, bilem alicujus movere [-eo, movi, motum]; in rabiem agere [ago, egi, actum], ad insaniam redigere [-o, redegi, redactum]; efferare [1]; perturbare [1]; conturbare [1];

беситься furere [-o, -, -, 3]; rabere (rabio);

бесконечность infinitas, atis, f; infinitum, i, n;

бесконечный infinitus, a, um; immensus, a, um; fine carens [ntis];

бескорыстие integritas, atis, f;

бескорыстно gratis; integre;

бескорыстный abstinens [ntis]; continens [ntis]; suae utilitatis immemor [oris]; ad suam utilitatem nihil referens [ntis]; propria commoda neglegens [ntis]; liberalis, e; commodis suis non studens [ntis]; gratuitus, a, um; integer, gra, grum;

+ совершенно бескорыстно nulla utilitate quaesita;

+ бескорытный человек lucrifuga, ae, m;

бескровие anaemia, ae, f;

бескровный exsanguis, e;

бесноватый a daemone afflatus, a, um, daemoniacus, a, um; obsessus, a, um; vexatus, a, um; furens, ntis; malesanus, a, um; furiosus, a, um; effrenatus, a, um; rabidus, a, um; rabiosus, a, um; furiis incensus, a, um; furore percitus, a, um; lunaticus, a, um; vesanus, a, um;

бесноваться insanire [4], furore correptum esse; vesanire (contra aliquem); rabere (rabio, 3); bacchari;

+ когда беснуется ветер vesaniente vento;

бесовской daemoniacus, a, um;

беспамятство amnesia, ae, f; sopor, oris, m;

беспечно incaute; dissolute;

беспечность incuria, ae. f; securitas, atis, f; ignavia, ae, f; socordia, ae, f;

беспечный securus, a, um; curae expers [rtis]; cura (curis) vacuus, a, um; liber [-era, -erum] cura; a sollicitudine remotus, a, um;

+ быть бспечным in utramque aurem dormire;

бесплатно gratis; gratuitu;

бесплодие sterilitas, atis, f; infecunditas, atis, f;

бесплодный sterilis, e (uxor; vacca); infecundus, a, um; inutilis, e; inanis, e; vanus, a, um; cassus, a, um; ignavus, a, um (nemus; mora);

+ все старания остались бесплодны omnis labor, omnes conatus nulli utilitati fuere; operam ludimus, frustra sum(p)simus; laterem lavimus; conclamatum est;

+ на бесплодных холмах in collibus sterilibus;

+ на совершенно бесплодных солончаках in salsis sterilissimis;

бесплотный incorporeus, a, um; incorporalis, e; corpore vacuus, a, um; carens, ntis; inanis, e, (umbra; pictura);

бесповоротно modo irrevocabili;

бесподобный eximius, a, um; divinus, a, um; singularis, e; unicus, a, um;

беcпозвоночный invertebratus, a, um;

+ паразитирует на беcпозвоночных животных in animalibus invertebratis parasitice crescit;

беспокоить perturbare [1]; turbare [1] (aliquem; mentem); conturbare [1]; sollicitare [1]; molestare [1]; gravare [1]; incommodare [1]; inquietare [1]; alicui aliquid sollicitudinis afferre [affero, attuli, allatum]; tangere [-o, tetigi, tactum]; vexare [1]; agere [-o, egi, actum] (stimulis); agitare; torquere [-eo, torsi, tortum] (memoria malorum torqueri); stimulare [1] (conscientia aliquem stimulat); fatigare [1]; infestare [1];

+ угрозы Клодия мало меня беспокоят minae Clodii modice me tangunt;

+ Да что тебя беспокоит (о чём вы беспокоитесь)? Quae res te sollicitat autem?

+ Это меня беспокоит Hoc male me habet, me commovet;

+ Его ничто не беспокоит Nihil eum commovet;

+ беспокоить кого просьбами obtundere aliquem rogitando;

беспокоиться satis agere (de aliqua re); angi; sollicitari;

+ Я о тебе беспокоюсь. De te laboro, tibi timeo;

+ Не беспокойся по пустякам. Mitte sollicitudinem falsam, quae te excruciat.

+ Не беспокойтесь, я его достаточно хорошо знаю. Otiosus es, ego illius sensum probe calleo.

+ Не беспокойтесь из-за меня – проложайте ваше дело. Noli mea causa morari (omittere, quae agis).

беспокойный strenuus, a, um (quieti et strenui); inquietus, a, um; anxius, a, um; turbidus, a, um; strenuus, a, um; seditiosus, a, um;

беспокойство anxietas, atis, f; conturbatio, onis. f; sollicitudo, inis, f; inquies,etis, f;

+ вызывающий беспокойство trepidus (litterae);

бесполезно inutiliter; nequiquam; frustra; in cassum; in vanum; nullo commodo; (operam frustra perdere, frustra laborem suscipere);

+ бесполезно сорить о чём-л. supervacaneum est disserere de aliqua re;

бесполезноость vanitas, atis, f; inutilitas, atis, f;

бесполезный inutilis, e; frustraneus, a, um; supervacaneus, a, um (litterae; oratio) , a, um; supervacuus, a, um (praecepta dare scienti supervacuum est); superforaneus, a, um (labor; superforaneum aliquid putare); infructuosus, a, um; inanis, a, um; vanus, a, um; immunis, e (fucus; facinus); ignavus, a, um (nemus; mora); otiosus, a, um; superfluus, a, um; sterilis, e (labor);

+ быть бесполезным nulli usui esse, nihil prodesse; nihil afferre ad aliquid;

+ бесполезный труд labor irritus;

бесполый asexualis, e;

+ бесполое размножение multiplicatio (reproductio) asexualis;

беспомощность infirmitas, atis, f; inopia [ae, f] consilii;

беспомощный auxilii inops [-opis]; auxilio orbatus, a, um, destitutus, a, um; infirmus, a, um; inops;

+ оказать помощь беспомощному subvenire inopi;

+ беспомощное положение inopia;

+ быть беспомощным omni auxilio orbatum esse;

+ оставить беспомощным aliquem destituere;

беспорочный innocens, ntis;

беспорядки turbae, arum, fpl (turbas efficere in castris; t. ac seditiones); perturbatio, onis, f; tumultus, us, m;

беспорядок confusio, onis, f; defectus [us, m] ordinis; nullus ordo [inis, m]; turba, ae, f (in magna turba vivere); turbatio, onis, f (rerum); tumultus, us, m; rerum perturbatio [onis, f];

+ Вещи лежат в беспорядке. Res perturbatae, inter se mixtae, permistae sunt.

+ приводить в беспорядок confundere;

беспорядочно inordinate; inordinatim; irregulariter; incompositus, a, um; confusus, a, um; perturbatus, a, um;

+ шипы, беспорядочно расположенные aculei dispositi;

беспорядочный inordinatus, a, um; irregularis, e; incompositus, a, um; inconditus, a, um; confusus, a, um; perturbatus, a, um; turbulentus, a, um (concursio atomorum); tumultuarius, a, um;

беспошлинный immunis [e] portoriorum;

+ беспошлинные товары merces potorii immunes;

+ торговать беспошлинно mercaturam facere, nullum portorium dantem (solventem);

беспощадно immisericorditer; dure; duriter; atrociter;

беспощадноость crudelitas, atis, f; severitas, atis, f; aculeus, i, m;

беспощадный impotunus, a, um (tyrannus, hostis); superbus, a, um (bellum); acer, acris, acre (judicium; accusator; existimator); atrox, ocis (orationis genus; stilus); crudus, a, um (vir; ensis; bellum); vehemens, ntis (accusator); trux, trucis (tribunus); inclemens, ntis; severus, a, um;

бесправие injuria, ae, f;

беспредельный immensus, a, um; infinitus, a, um; interminatus, a, um; innumerabilis, e;

беспрекословно nemine obloquente, contradicente;

беспрепятственно libere;

+ делать беспрепятственно libere ac nullo impediente aliquid facere;

беспрерывно continenter; continuatim; perpetuo;

беспрерывный perpetuus, a, um; continuus, a, um; sempiternus, a, um; tractus, a, um;

беспрестанно assidue; protinus;

бесприданница virgo [inis, f] cassa dote;

беспристрастие aequitas, atis, f (legum; magistratuum);

беспристрастно sine ullo studio; sine ira et studio; sine ira et odio;

беспристрастный aequus, a, um; indifferens, ntis;

беспутно nequiter (aliquid facere; cenare);

беспутный nequam;

+ вести беспутную жизнь turbare turbas;

беспутство nequitia, ae, f (nequitia ac turpitudo); nequities, ei, f;

бессилие infirmitas, atis, f; imbecillitas, atis, f; virium defectus, us, m; tenuitas, atis, f; languor, oris, m; adynamia, ae, f; impotentia, ae, f;

бессильный viribus carens, ntis; infirmus, a, um; impotens, ntis; inops, inopis; languidus, a, um; invalidus, a, um; imbecillis, e; ignavus, a, um (homo; senectus); fractus, a, um; imbellis, e; mancus, a, um;

+ делаться бессильным vires amittere; languescere; vires deficiunt aliquem;

+ У сильного всегда бессильный виноват. Facile est opprimere innocentem;

бессистемный systemate carens (destitutus);

бесславие ignominia, ae, f; dedecus, oris, n;

+ покрыть себя бесславием suscipere ignominiam;

бесславный famosus, a, um; ignobilis, e; infamis, e; infamia notatus, a, um; ignominiosus, a, um; ingloriosus, a, um;

+ быть бесславным infamem esse; infamia laborare, flagrare;

бесследно absque vestigio; этот вид совсем недавно бесследно исчез haec species nuperrime absque vestigio evanuit;

бессловесность infantia [ae,f] linguae;

бессмертие immortalitas, atis, f; aeternitas, atis, f; vita [ae, f] aeterna;

+ получить бессмертие immortalitatem consequi, adipisci, sibi parare;

+ проложить себе путь к бессмертию viam affectare Olympo;

бессмертный immortalis, e; aeternus, a, um; sempiternus, a, um; victurus in aeternum;

бессмысленный absurdus, a, um; surdus (res surdae ac sensu carentes); ineptus, a, um; insulsus, a, um; stolidus, a, um; inanis, e (litterae; verborum torrens);

бессовестный impius, a, um; cui nulla religio est; levis, e; improbus, a, um (homo, Siren); impurus, a, um;

бессодержательный inanis, e (litterae; verborum torrens);

бессознательно tacito quodam sensu;

бессознательный inconscius, a, um;

бессонница insomnia, ae, f; vigilatio, onis, f; pervigilium, ii, n; anhypnia, ae, f;

бессоный vigil, is; insomnis, e;

бесспорно absque dubio; certe; indubie; indubitanter; nimirum; non dubie; procul (sine) dubio;

бесспорный certus, a, um; haud (non) dubius, a, um; indubius, a, um; haud ambiguus, a, um; non controversus, a, um; incontroversus, a, um; indubitatus, a, um; exploratus, a, um; irrecusabilis, e;

+ бесспорные данные notitiae indubiae;

бессрочный indefinitus, a, um; incertus, a, um;

+ на бессрочное время in incertum;

бесстрастный impassibilis, e; impassionabilis, e; carens [ntis] passionum et affectuum animi perturbatione;

бесстрашие animus [i, m] impavidus, intrepidus;

бесстрашно intrepide; impavide;

бесстрашный imperterritus, a, um; impavidus, a, um; intrepidus, a, um; audax, cis; metu vacuus, a, um;

+ показать себя бесстрашным nullo terrore a statu dejici posse;

+ человек бесстрашный и непреклонный vir imperterriti et invicti animi;

бесстыдник impudens, ntis; inverecundus, a, um; nefarius, a, um; perfrictae frontis; canis, is, mf; propudium, ii, n (Quid ais, propudium!);

бесстыдно proterve (loqui, dicere, facere); impudice;

бесстыдный improbus, a, um (verba, carmina); impotunus, a, um (homo, libido); effrons, ntis; impudicus, a, um; impudens, ntis; inverecundus, a, um; protervus, a, um;

бесстыдство protervia, ae, f; protervitas, atis, f; impotunitas, atis, f (impotunitas et inhumanitas; impotunitas et superbia; impotunitas scelerum); propudium, ii, n; nequitia, ae, f (nequitia ac turpitudo); improbitas, atis, f; impudentia, ae, f; procacitas, atis, f;

бестелесность incorporeitas, atis, f, immaterialitas, atis, f;

бестелесный corpore vacans [ntis]; sine corpore; corpore carens [ntis]; inanis, e (umbra; pictura); incorporalis, e; asomatus, a, um; immaterialis, e;

бестолковость stupor, oris, f;

бестолковый insipiens, ntis; hebes, hebetis; fatuus, a, um; stultus, a, um; stolidus, a, um; stupidus, a, um; bardus, a, um; absurdus, a, um; demens; tardus, a, um; indocilis, e; truncus, a, um; stipes, itis; insulsus, a, um;

бесформенный deformis, e; amorphus, a, um; informis, e;

бесхитростно positis ambagibus; sine circuitione et anfractu; vere; sincere; aperte et ingenue; simpliciter;

бесхитростность veritas, atis, f; fides, ei, f; integritas, atis, f; simplicitas, atis, f;

бесхитростный verus, a, um; sincerus, a, um; simplex, icis;

бесхозяйный, бесхозный vacuus, a, um (praedia);

бесцветный decolor, oris; decoloratus, a, um; achromaticus, a, um; hyalinus, a, um;

бесцельно in supervacaneum (tumultuari); frustra;

бесценный inaestimabilis, e;

бесчеловечность inhumanitas, atis, f;

бесчеловечный inhumanus, a, um; ferus, a, um; immisericors, rdis; durus, a, um; ferreus, a, um; atrox; barbarus, a, um;

бесчестие dedecus, dedecoris, n; infamia, ae, f; turpitudo, inis, f; probrum, i, n; contumelia, ae, f (contumeliam alicui facere, dicere; jacere in aliquem); ignominia, ae, f; stigma, atis, n; macula, ae, f; stuprum, i, n;

бесчестить contaminare [1]; malignare [1]; turpare [1] (avos); vitiare [1]; dehonestare [1]; inhonestare [1]; polluere, o, ui, utum;

бесчестность improbitas, atis, f; inhonestas, atis, f;

бесчестный scelestus, a, um (homo; facinus; sermo); turpis, e (libido; verbum); inhonestus, a, um; ignominiosus, a, um; dedecorus, a, um;

бесчисленный innumerabilis, e; innumerus, a, um; infinitus, a, um; immensus, a, um; inexhaustus, a, um;

+ бесчисленное множество innumerabilis, infinitus numerus; innumerabilis multitudo; innumeri homines;

+ распространены по всему земному шару в бесчисленном количестве форм per totum terrarum orbem innumeris formis dispersae sunt;

бесчувственно sine sensu;

+ он бесчувственно пьян adeo inebriatus est, ut nihil sentiat;

бесчувственный crudus, a, um (vir); hebes, hebetis; rigens, ntis; surdus, a, um; insensatus, a, um;

бесчувствие stupor, oris, m; anaestesia, ae, f;

бесшумно placide (ire; progredi);

бесшумный tacitus, a, um (nemus); taciturnus, a, um;

бетон calcestrum, i, n;

бечёвка fiscella, ae, f; capistrum, i, n; funiculus, i, m;

бешенство insania, ae, f, rabies, ei, f, furor, oris, m;

бешеный rabidus, a, um; rabiosus, a, um; cerebrosus, a, um; fervens, ntis (ira); atrox, cis (animus; odium);

библейский biblicus, a, um;

библиографический bibliographicus, a, um;

+ библиографический указатель index bibliographicus, repertorium bibliographicum;

библиография bibliographia, ae, f; index [icis, m] librorum; bibliotheca, ae, f; thesaurus, i, m;

библиотека bibliotheca, ae, f;

+ большая библиотека magna librorum copia;

+ завести библиотеку bibliothecam instituere;

+ пополнить библиотеку bibliothecam supplere;

библиотекарь bibliothecarius, ii, m; bibliothecae praefectus [i, m], custos [odis, m];

библия Biblia, orum, npl; Libri [orum, mpl] Sacri; Scriptura, ae, f (Sacra);

биение pulsatio, onis, f; pulsus, us, m;

+ биение сердца cordis palpitatio;

билет codicilli, orum, mpl; schedula, ae, f; tabella, ae, f; tesserula, ae, f;

биллион miliardum, i, n; billio, nis, f;

бильярд tabula [ae, f] tudicularis; lusus [us, m] tudicularis; lusus globorum eburneorum; *biliardum, i, n; ludus [i, m] trusatilis;

+ биллиардный шар pila, globulus;

бильярдная sphaeristerium, ii, n;

бинарный binarius, a, um; binaris, e;

бинокль binoculum, i, n; conspicillum, i, n;

бинокулярный binocularis, e;

+ бинокулярный микроскоп microscopium binoculare;

бином nomen [inis, n] binarium;

бинт tela [ae, f] conjunctiva; fascia, ae, f;

биографический biographicus, a, um;

+ биографические заметки notae biographicae;

биография biographia, ae, f; vita, ae, f; curriculum [i, n] vitae;

биолог biologus, i, m;

биологический biologicus, a, um;

биология biologia, ae, f;

+ опыты и наблюдения по биологии растений experimenta et observationes ad biologiam plantarum;

биомасса biomassa, ae, f;

биометрия biometria, ae, f;

биосинтез biosynthesis, is, f;

биосфера biosphaera, ae, f;

биотехнология biotechnologia, ae, f;

биотоп biotopus, i, m;

биофизика biophysica, ae, f;

биохимический biochemicus, a, um;

биохимия biochemia, ae, f; viventium chemia;

биполярный bipolaris, e;

биржа excambium, ii, n; curia, ae, f, basilica [ae, f] mercatoria; locus, ubi mercenarii operam sibi quaerunt vel ubi versantur vecturarii meritorii; *bursa, ae, f; *chrematisterium, ii, n; forum [i, n] argentarium;

бирка talea, ae, f, bacillus [i, m] incisus;

бирюза turcosa, ae, f;

бирюзовый callainus, a, um; turchesinus, a, um;

бис! palin! (Gr);

бисексуальный bisexualis, e;

бисер eschara [orum, npl] hyalina; globuli [orum, mpl] vitrei;

бисквит biscoctum, i, n; biscoctus, i, m; panis [is, m] dulciarius;

бит bitus, i, m (abbr. binaris digitus);

битва proelium, ii, n, pugna, ae, f; certamen, inis, n;

+ выиграть (проиграть) битву vincere (vinci) proelio;

битком plenissime; totus plenus; totus refertus;

битум bitumen, inis, n;

бить verberare [1] (aliquem pulsare verberareque); verberibus castigare [1]; caedere [o, cecidi, caesum] (aliquem pugnis; virgis; lapidem ferro); pellere [o, pepuli, pulsum] (aliquem); pulsare [1]; percutere, -io, -cussi, -cussum; afflictare [1]; affligere [o, -flixi, -flictum] (fusti caput); plagare [1] (aliquem); quatere (quatio, quassi, quassum); tundere, o, tutudi, tu(n)sum; obtundere; batuere, o, ui, -; cudere, o, di, sum; ferire [4]; impingere, o, pegi, pactum; lacessere, lacessivi, lacessitum; mulcare [1]; flagellare [1];

+ бить стекла vitrea frangere;

+ град бьёт в стекла grando fenestras ferit;

+ бить в ладоши plausum dare; manibus plaudere;

+ бить себя в грудь afflictare se;

+ бить кулаками по остриям (безрассудным упорством осложнять собственное положение) stimulos pugnis caedere;

+ кто не может бить осла, тот бьёт по седлу (не по коню, так по оглоблям) qui asinum non potest, stratum caedit;

+ не бей камня, чтобы не остаться без руки noli verberare lapidem, ne perdas manum;

биться trepidare [1] (alae trepidant); batuere, o, ui, -;; palpitare [1]; pugnare [1]; pugillare [1]; deluctari;

бич flagrum, i, n; flagellum, i, n; habena, ae, f; pernicies, ei, f; poenae divinae minister; vomica, ae, f (rei publicae); verber (eris, n) (verberibus caedere); tabes, ei, f (crescentis faenoris); pestis, is, f;

+ Катон – бич для дурных in Catone malis pernicies;

+ Аттила называл себя бичем Божиим Attila nominavit se poenae divinae ministrum;

+ человек, который был бичем для врагов на войне и для сограждан в мире vir in bello hostibus, in otio civibus infestissimus;

бичевание verberantia, ae, f; verberatio, onis, f;

бичевать flagellare [1]; flagello caedere [o, cecidi, caesum]; verberare [1] (aliquem convicio; verbis);

бичевидный flagelliformis, e;

блага bona, orum, npl; facultates, um, fpl; res, rerum, fpl; opes, um, fpl; utilitas, atis, f;

+ прекращать частные раздоры ради общего блага abolere privata certamina communi utilitate;

+ всякое благо делает счастливым того, кто им обладает omne bonum adjuvat habentem;

благовещение Annuntiatio, onis, f;

благовидный pudens, ntis (impudentiae suae exitum pudentem quaerere);

благоволение benevolentia, ae, f; animus [i, m] bene affectus; favor, oris, m; studium, ii, n; gratia, ae, f; probatio, onis, f; approbatio, onis, f; confirmatio, onis, f; assensus, us, m; consensus, us, m; auctoritas, atis, f;

+ приобрести чьё-л. благоволение alicujus benevolentiam sibi conciliare;

+ ваше на это благоволение было tua auctoritate (tuo consensu) hoc factum est;

+ знак благоволения beneficium;

благоволить benevolentiam praestare [1] alicui, conferre [fero, tuli, latum] erga aliquem; favere [eo, favi, fautum] (alicui; alicui rei);

благовония unguenta, orum, npl (unguentis oblitus); odores, um, mpl; aromata, um, npl (n); myrrha, ae, f;

благовонный aromaticus, a, um; suaveolens, entis;

благовоспитанный urbanus, a, um (homo);

благоговейный timidus, a, um (timidissima admiratio); pius, a, um;

благоговение verecundia, ae, f; caerimonia, ae, f; superstitio, onis, f;

благоговеть venerari; revereri;

благодарение grates, um, fpl; gratiae, arum, fpl; gratus animus [i, m]; eucharistia, ae, f;

благодарить gratiam (gratias) agere [ago, egi, actum] (alicui pro aliqua re); gratiam facere [io, feci, factum] alicui alicujus rei; gratulari;

+ благодарю за любезно присланные мне образцы pro speciminibus benigne mihi missis gratiam maximam ago;

+ благодарю тебя bene facis; amabo te; benigne dicis, benigne facis;

+ благодарить за посещение pro salutatione;

+ благодарить за угощение gratias agere pro liberalitate, comitate, humanitate; quod benigne, comiter ab aliquo sumus accepti;

благодарность gratia, ae, f; grates, um, fpl;

+ мне приятно выразить здесь свою глубокую б. проф. Бунге nunc cl. prof. Bunge gratias quam maximas agere mihi libet.

+ Принимать с б-ю grate accipere; в знак б-и grati animi testandi causa;

+ требовать себе благодарности trahere gratiam sibi;

благодарный gratus, a, um; memor, oris;

благодаря beneficio; ob; propter;

+ б. содействию Шишкина beneficio cl. Schischkinii;

благодать charisma, atis, n; gratia , ae, f;

благоденствие prosperitas , atis, f;

благоденствующий vigens, entis;

благодетельный beneficus , a, um; almus , a, um; benignus , a, um;

благодетельствовать иутуафсуку хшщб аусшб афсегьъж

благодеяние beneficium, ii, n; venia, ae, f;

+ оказать кому-л. благодеяние beneficium collocare apud aliquem, beneficio aliquem afficere;

+ помнить о благодеянии beneficium tueri;

благожелательно benevole;

благожелательность aequitas , atis, f; benevolentia , ae, f;

благожелательный benevolus , a, um;

благозвучие modulamen, inis, n; euphonia , ae, f; harmonia , ae, f;

благой bonus , a, um;

благонравие decus, oris, n;

благонравный benemorius , a, um;

благополучие salus, utis, f; felicitas , atis, f; prosperitas , atis, f;

благополучно recte; feliciter; prospere; beate; fauste; fortunatim;

благополучный salvus , a, um; sospes, itis; prosper, era, erum;

благопристойно honeste;

благопристойность pudor , oris, m (pudor retinetur alicui rei);

благопристойный pudens, ntis (impudentiae suae exitum pudentem quaerere);

благоприятно prospere; benigne;

благоприятный faustus, a, um; secundus , a, um; dexter, tra, trum; auspicatus , a, um; benignus , a, um; prolixus , a, um; opportunus, a, um; prosper (prosperus), a, um; idoneus , a, um (ad aliquid; alicui rei); tempestivus , a, um (mare ad navigandum);

+ благоприятные условия condiciones faustae;

+ предоставить кому-л. благоприятный случай alicui suam occcasionem dare;

+ дерево в благоприятных местах достигает 45 м высоты arbor locis opportunis 45 m attingit;

+ начать войну в благоприятный момент suo tempore bellum incipere;

+ благоприятный момент opportunitas;

благоприятствовать faveo, favi, fautum, favere; secundare [1]; fovere, eo, fovi, fotum; prosperare [1]; annuere, o, nui; addicere, o, dixi, dictum; afflare [1]; aspirare [1]; indulgere, eo, lsi, ltum; expedire [4]; adjuvare, adjuvi, adjutum;

благоприятствующий favens, entis;

+ условия, благоприятствующие развитию растений condiciones evolutioni plantarum faventes;

благоразумие prudentia , ae, f; sapientia , ae, f; temperamentum , i, n; consilium , ii, n; modestia , ae, f; sanitas , atis, f;

+ правило благоразумия lex, praeceptum, consilium prudenter agendi;

+ благоразумие должно быть правилом всех деяний человека prudentia omnium actionum humanarum debet esse moderatrix;

+ управляться во всём своим собственным благоразумим omnia sua prudentia gubernare et moderari;

+ он доказал своё благоразумие во многих случаях multis in rebus prudentiam suam declaravit, demonstravit;

+ поступать благоразумно sapienter agere;

+ благоразумно вести себя prudenter se gerere;

благоразумно sapienter; prudenter;

благоразумный prudens, ntis; sapiens, ntis; moderatus , a, um; modestus , a, um; modicus , a, um; cautus , a, um;

благородно liberaliter; magnanimiter; generose; nobiliter;

благородный nobilis, e; generosus , a, um; ingenuus , a, um; liberalis, e; honestus , a, um; eugeneus , a, um (eugenius); altus , a, um (vir); celsus , a, um (generosus celsusque; celsa mens); summas, atis (matrona; virgo); optimas, atis;

+ поступать благородно generose, ingenue, liberaliter agere;

+ благородные металлы pretiosa metalla;

+ благородный образ мыслей generosus, ingenuus animus; liberalitas; generositas; ingenuitas;

благородство animi nobilitas [atis, f]; magnitudo, inis, f; praestantia, ae, f; altitudo [inis, f] et celsitas [atis, f]; alta et sublimis mens [ntis, f]; animi ingenuitas [atis, f], liberalitas , atis, f; generositas , atis, f; ingenuitas , atis, f;

благосклонно benevole; benigne; amice; studiose;

+ он относится благосклонно volens propitiusque adest;

благосклонность benevolentia , ae, f; favor , oris, m; studium , ii, n; amor , oris, m; caritas , atis, f; liberalitas , atis, f;

+ оказывать кому-л. свою благосклонность benevolentiam in aliquem navare; alicui praestare;

+ вы можете положиться на мою благосклонность mihi in vestris commodis augendis animi benevolentia non defutura est;

+ проявлять благосклонность к кому-л. benevolentiam praestare alicui, conferre erga aliquem, habere erga aliquem;

благосклонный benevolus, a, um; benevolens, ntis; volens, ntis; favens, ntis; favorabilis, e; propitius , a, um;

+ быть благосклонным favere;

+ быть не особенно благосклонным к кому-л. male favere alicui;

+ при благосклонном отношении всех благомыслящих людей volentibus omnibus bonis;

благословенный benedictus , a, um;

благословить fausta, laeta ominari, precari; aspirare,secundare, fortunare; benedicere;

+ Бог да благословит твои намерения tua coepta, consilia fortunet, secundet, prosperet Deus; coeptis tuis prosperos successus det, adsit, adspiret Deus;

благосостояние res [rerum, fpl] florentes; opulentia, ae, f; felicitas, atis, f; salus, utis, f; incolumitas, atis, f; status, us, m (nullum statum habere);

+ быть благосостоятельным opulentum esse;

+ общее б-ие omnium salus;

+ заботиться о чьём-л. б-ии saluti alicujus servire;

+ наше б-ие на этом основывается salus nostra in eo consistit;

благотворительность munificentia, ae, f; beneficium, ii, n; caritas (caritatis opera); philanthropia, ae, f;

благотворительный beneficus , a, um; beneficiarius , a, um; caritativus , a, um; philanthropicus , a, um;

благотворный saluber, bris;

благоустраивать bene ordinare [1], componere [o, posui, positum], disponere;

благоустроенный compositus , a, um;

+ благоустроенное государство bene legibus ordinata, temperata respublica;

благоухание flagrantia, ae, f; beneolentia, ae, f; spiritus, us, m (suavis unguenti; florum); odor, oris, m;

благоуханный odoratus , a, um; aromaticus , a, um; beneolens, ntis;

благоухать fragrare [1];

благоухающий fragrans, antis;

благочестиво sancte; pie; religiose;

благочестивый pius , a, um, religiosus , a, um; sanctus , a, um;

благочестие religio, onis, f; sanctitas, atis, f; pietas, atis, f; devotio, onis, f;

блаженный beatus , a, um (vita); eudaemon, onis; divus , a, um;

+ Острова Блаженных (обиталище душ павших в бою героев на крайнем западе) Insulae Beatorum;

блаженство beatitudo, inis, f;

блажь nugae, arum, fpl; ineptiae, arum, fpl;

бланк formula, ae, f; formularium, ii, n;

блевать vomere, o, ui, itum; vomitare [1]; vomitu (vomitione) cibos reddere, o, didi, ditum;

бледнеть pallere, eo, -; hebescere, o, -,-;

бледнеющий exalbescens, ntis; expallescens, ntis; pallens, ntis; pallescens, ntis;

бледно pallide; dilute;

+ бледно-жёлтый pallide luteus;

+ бледно окрашенный pallide coloratus;

бледноватый pallidulus , a, um; subpallidus , a, um;

+ листья темно-зеленые с бледноватыми жилками folia obscure viridia nervis pallidulis;

бледность pallor, oris, m;

+ бледность покрыла его лицо pallor occupat (inficit) ora;

бледный pallidus , a, um; dilutus , a, um; hebes, etis; luridus , a, um;

+ Он был высокого роста, бледен и нестроен statura fuit eminenti, pallido colore, corpore enormi;

блёклый pallens, ntis; marcidus , a, um; flaccidus , a, um; pallidior factus , a, um; qui colorem amisit;

блеск nitor, oris, m; splendor, oris, m; fulgor, oris, m; candor, oris, m; claritas, atis, f; luculentia, ae, f; radiatio, onis, f; vigor, oris, m (gemmae);

+ блеск золота splendor auri;

+ блеск подсвечника, оружия fulgor candelabri, armorum;

блесна lamella plumbi (metallica) cum uncino ad pisces capiendos;

блестеть splendere, eo, ui,-; candere, eo, ui,-; fulgere, eo, ui,-; nitere, eo, ui,-;

блестящий nitens, ntis; nitidus; splendens, ntis; splendidus , a, um; nitidulus , a, um; candidus , a, um; micans, ntis (с металлическим отливом); inunctus , a, um (с маслянистым блеском); vernicosus , a, um (как бы покрытый лаком); vitreus , a, um (со стеклянным блеском); dilucidus , a, um; sericeus , a, um (шелковистый); lucens, ntis (светлый, яркий); lucidus , a, um;

блеять balare; miccire (о козе);

ближайший proximus , a, um; citerior, ius; primus , a, um (dies);

+ ближайший путь через Альпы proximum iter per Alpes;

+ ближайший путь к славе proxima via ad gloriam;

ближе propior, propius;

+ у тебя нет никого ближе меня tibi propior me nemo est;

+ это ближе к правде propius fidem id est;

+ молва ближе к истине fama propior vero;

+ познакомиться с чем-л. ближе accuratius rem cognoscere;

+ своя рубашка ближе к телу tunica propior pallio est;

+ тебе ближе propius abes;

ближний proximus , a, um; vicinus , a, um; confinis, e;

+ любовь к ближнему studium erga, in alios homines;

+ первый долг справедливости не вредить своему ближнему primum justitiae munus est ne quis cui noceat;

+ любить ближнего как самого себя proximum suum diligere ut se ipsum;

близ ad; apud; circa; juxta; sub; prope; propinque; non procul;

близкий affinis, e (родственный); propinquus , a, um; similis, e (сходный); confinis, e (сопредельный); vicinus , a, um; familiaris, e; finitimus , a, um; admotus , a, um;

+ близкий к кончине admotus supremis;

+ близкая смерть mors vicina;

+ вырвать своих близких из темницы sua viscera ex vinculis eripere;

+ увы, как близок ко мне край света! Heu, quam vicina est ultima terra mihi!

+ наука диалектиков близка к ораторскому искусству dialecticorum scientia vicina eloquentiae;

+ близкие отношения necessitudo;

близко ar(c)te; juxta; prope; circa; vicine;

близкородственный arcte affinis, e; proximus , a, um; valde affinis, e;

близлежащий adjacens, ntis; prope jacens, ntis;

+ в близлежащих лесах in silvis adjacentibus;

+ Северная Америка и близлежащие острова America Borealis insulaeque prope jacentes;

близнецы gemini, orum, mpl; gemelli, orum, mpl;

близорукий myops, opis; oculis obtusis; obtusam oculorum aciem habens;

+ быть близоруким non longe prospicere posse;

близорукость myopia, ae, f;

близость affinitas, atis, f; propinquitas, atis, f; proximitas, atis, f; similitudo, inis, f; usus, us, m (usus atque commercium);

блин tracta admixtis ovis vel lactis coacti massa; tracta, orum, npl; tractum, i, n; laterculus, i, m; frixum, i, n; libum, i, n; placenta, ae, f; taganitae, arum, fpl;

блистательный illustris, e; nitens, ntis; candidus , a, um; splendidus , a, um;

блистать superbire (radiis auri); splendere; fulgere; effulgere; enitere; renidere; scintillare;

блок 1. lapis (idis, m) quadratus; quadra, ae, f; 2. trochlea, ae, f; rechamus, i, m; artemo, onis, m;

+ составной блок dispastum, i, n; trispastum; polyspastum;

блокада obsessio, onis, f, obsidio, onis, f;

блокировать obsidere, eo, sedi, sessum; obsidione cingere [o, xi, ctum], claudere, o, si, sum; inhibere, eo, ui, itum;

блокнот commentariolum, i, n (annotationum), libellus [i, m] memorialis, libellus [i, m] pugillaris; adversaria, orum, npl; liber [bri, m] commentarius;

блондин flavus, i, m;

блоха pulex, icis, m;

+ ловить блох pulices venari;

+ блоха беспокоит pulex vexat;

+ искать блох у себя, у собаки se, canem pulicibus liberare;

+ укус блохи ictus pulicis;

+ след от укуса блохи nota ictus pulicis;

блошистый pulicosus , a, um;

блуд stuprum, i, n; meretricium, ii, n;

блудливый libidinibus indulgens [ntis]; rebus venereis deditus, a, um;

блудник scortator; stuprator; fornicarius; fornicator;

блудница meretrix, icis, f; scortum, i, n; lupa, ae, f; lupana, ae, f; prostibula, ae, f; fornicaria, ae, f;

блуждание error, oris, m; erratus, us, m;

блуждать aberrare [1] (puer aberravit); volitare [1] (in foro; per mare; ultro citroque); evagari; palari;

блуждающий vagans, ntis; vagabundus, a, um; vagus, a, um; errabundus, a, um;

блузка tunica, ae, f; pelusia, ae, f; *blusa, ae, f; indusiolum, i, n; amictorium, ii, n;

блюдо patina, ae, f, lanx, cis, f, catinum, i, n, catinus, i, m; gabata, ae, f; mazonomus, i, m; ferculum, i, n; magis, idis, f;

+ изысканные блюда exquisita ingenia cenarum;

блюдечко catillus, i, m; catillum, i, n; patella, ae, f;

блюдцевидный, блюдцеобразный hypocrateriformis, e; patellaris, e; patelliformis, e;

блюдолиз catilio, onis, m; parasitus, i, m; parasitaster, tri, m;

блюсти servare [1]; observare [1];

блюститель inspector, oris, m; curator, oris, m; custos, odis, m;

блядовать scortari; stupra facere [io, feci, factum]; incestum facere;

блядь mulier [is, f] impudica; meretrix, icis, f; scortum, i, n; lupa, ae, f; scrapta, ae, f (scratta, scrattia); fornicaria, ae, f;

бляха lamina, ae, f;

бляшка placula, ae, f; lamellula, ae, f; lamina, ae, f; bractea, ae, f;

боб legumen, inis, n; faba, ae, f;

бобёр castor, oris, m; canis [is, m] ponticus; fiber, bri, m;

бобовидный fabiformis, e; fabaceus, a, um;

бобовый leguminosus, a, um; fabaceus, a, um; fabacius, a, um; fabalis, e; fabaginus, a, um;

+ бобовая похлёбка faba (cum lardo), fabata;

бог Deus, i, m; Numen, inis, n;

+ чего не дай бог quod absit;

+ что бы ни ниспослал тебе бог quamcumque deus tibi fortunaverit horam;

+ боги-покровители penates, ium, m;

+ боги-подземного царства inferi;

+ небесные боги superi;

богадельня hospitium [ii, n] pauperum; aedes [ium, fpl] recipiendis pauperibus et egentibus institutae; institutum [i, n] pauperibus alendis; cura [ae, f] pauperum publica;

богато opulenter; large; opime;

богатство abundantia, ae, f (ludorum; cenae); copia, ae, f; divitiae, arum, fpl; ubertas, atis, f; opes, um, fpl; opulentia, ae, f; largitas, atis, f; fortunae, arum, fpl; gaza, ae f;

+ наживать богатства rei quaerendi operam dare;

+ национальное богатство римского государства Romani census populi;

+ сенат для бедняков закрыт, лишь богатство даёт почести curia pauperibus clausa est, dat census honores;

богатый abundans, ntis (frumento et pecoribus; homo); dives, divitis; ditis, e; dotatus, a, um; uber, era, erum; luxurians, ntis; magnificus, a, um; opibus praeditus, a, um; opulentus, a, um; locuples, etis; pecuniosus, a, um, bene nummatus, a, um, argento copiosus, a, um; opulentus, a, um; copiosus, a, um; beatus, a, um (civitas); felix, icis; fortunatus, a, um; amplus, a, um; pretiosus, a, um; pollens, ntis (matrona); instructus, a, um (copiis); frequens, ntis (frequens piscibus; terra frequens colubris);

+ быть богатым ex magno tollere acervo;

+ быть богатым и всё потерять habuisse et nihil habere;

+ человек не слишком богатый homo non beatissimus;

+ богатые голосовые данные vox beata;

+ богатая нищета instructa inopia (о жадном, скупом);

+ кто-л. чрезвычайно богат alicui divitiae superant;

богатырь heros, herois, m; vir [i, m] fortissimus;

богач ditis, is, m; dives, itis, m;

Богемия Bohemia, ae, f;

богиня dea, ae, f, diva, ae, f;

богобоязненный timoratus, a, um;

Богородица Deipara, ae, f; Dei genitrix, icis, f; Mater [tris, f] Dei;

богослов theologus, i, m;

богословие theologia, ae, f;

богохульство blasphemia, ae, f;

Богоявление Theophania, ae, f;

бодать cornibus ferire [4], petere, o, ivi, itum; coruscare [1] (agni blande coruscant);

бодливый petulcus, a, um (agnus; haedus);

бодро strenue; alacriter; vivide;

бодрость vigor, oris, m; alacritas, atis, f; viriditas, atis, f;

бодрствование vigilia, ae, f; vigilatio, onis, f;

бодрствовать vigilare [1] (ad multam noctem; usque ad lucem; de nocte; dies noctesque); excubare [1];

+ бодрствовать всю ночь vigilem noctem capessere;

бодрствующий vigil, is; vigilans, ntis; insomnis, e;

бодрый strenuus, a, um (vir fortis ac strenuus); bellus, a, um; vegetus, a, um; vividus, a, um; alcer, cris, cre; crudus, a, um (senectus); viridis, e (senectus; aetas); animosus, a, um (senectus);

+ я становлюсь бодрее animus mihi accedit;

+ усталые сражались со свежими и бодрыми fessi cum recentibus ac vegetis pugnabant;

+ бодрый встает (просыпается) для очередных занятий vegetus praescripta ad munia surgit;

+ с бодрым взглядом vegetis oculis;

+ быть бодрым animo stare;

боевик bellator, oris, m;

боевой bellicus, a, um (ensis);

боец miles, itis, m (legionarius; mercennarius; gregarius); bellator, oris, m; pugnator, oris, m; propugnator, oris, m; certator, oris, m; proeliator, oris, m; vir, i, m;

божеский divinus, a, um;

божественно divine; divinitus;

божественность divinitas, atis, f; numen, inis, n;

божественный caelestis, e; sanctus, a, um; divinus, a, um; divus, a, um;

божество deus, i, m; caelicola, ae, m; daemonium, ii, n; numen, inis, n; divinitas, atis, f;

божья коровка Chrysomela, ae, f;

бой pugna, ae, f, proelium, ii, n; certamen, inis, n; congressus, us, m; acies, ei, f (Cannensis);

+ повести войско в бой in aciem educere copias;

+ кулачный бой pugilatus;

+ смерть в бою bellica mors;

+ втянуть неприятеля в бой trahere hostem ad decernendum;

+ после боя proelio facto;

+ вести упорный и долгий бой vasto certamine tendere;

+ завязывается жестокий бой pugna aspera surgit;

+ бой часов sonus horologii;

+ барабанный бой pulsus tympani;

бойкий volubilis, e (oratio);

бойкот interclusio [onis, f] operae;

бойница fenestra [ae, f] ad tormenta mittenda; foramen [inis, n] jaculatorium;

бойня bovicidium, ii, n; aedificium [ii, n] serviens mactando;

бойскаут puer [i, m] explorator [oris, m];

бок latus, lateris, n;

+ по бокам ad latera; lateribus;

+ косточка по бокам продырявленная putamen lateribus perforatum;

+ с боков a lateribus; lateraliter;

+ лежать на боку cubare in latus;

бокал cyathus, i, m; poculum, i, n; calix, icis, f; camella, ae, f; trulla, ae, f;

+ бокал за бокалом pocula crebra;

бокаловидный cyatiformis, e; poculiformis, e; scyphiformis, e;

боковой lateralis, e;

бокс pugilatus, us, m; pugilatio, onis, f;

боксер pugil, pugilis, m:

болван baceolus, i, m;

Болгария Bulgaria, ae, f;

болевой dolorosus, a, um;

более magis; amplius; plus;

+ более или менее plus minusve; plus minus; magis minusve;

+ тем более eo magis;

болезненно aegre; dolenter;

болезненный causarius, a, um (corpus); vitiosus, a, um (corpus; libido); dolorosus, a, um; aeger, gra, grum;

болезнетворный pathogenus, a, um; morbifer, era, erum;

болезнь morbus, i, m (corporis; animi; oculorum); dolor, oris, m; aegrotatio, onis, f; aegritudo, inis, f; aegror, oris, m; infirmitas, atis, f; causa, ae, f (levis, gravior, tenuissima; origo causae); vitium, ii, n (intestinorum; mentis); valetudo, inis, f (gravis et periculosa; oculorum); tabes, ei, f (oculorum);

+ сильная, опасная болезнь morbus acer, gravis, periculosus;

+ продолжительная болезнь valetudo perseverans; morbus diuturnus;

+ заразная болезнь morbus pestifer; pestis; pestilentia;

+ умереть от болезни morbo mori, perire, opprimi;

+ подхватить болезнь morbum contrahere;

+ болезнь усиливается morbus ingravescit;

+ лечить болезнь morbo curationem adhibere; morbo mederi;

+ оправиться после болезни ex morbo recreari;

+ выздороветь от болезни ex morbo convalescere;

+ Болезнь входит пудами, а выходит золотниками Morbus cito, facile contrahitur, sed difficillime curatur; morbum facile nanciscimur, sed non tam cito liberamur, exsolvimur;

+ подавлять начинающуюся болезнь обычными средствами solitis remediis incipientem causam occupare;

+ душевная болезнь mala valetudo animi;

+ страдающий болезнью горла causarius faucibus;

+ по болезни propter valetudinem;

болеть aegrotare [1]; dolere, eo, ui, -;

болеутоляющий analgeticus, a, um; anodynus, a, um; narcoticus, a, um;

+ болеутоляющие средства remedia analgetica;

болотистый paludosus, a, um; paludinosus, a, um; paluster, tris, tre;

+ болотистые луга prata paludosa;

+ болотистая тундра tundra paludosa;

+ болотистые места loca paludosa;

болотный paludosus, a, um; paluster, tris, tre; palustris;

болото palus, udis, f; stagnum, i, n; lacuna, ae, f;

болотоведение telmatologia, ae, f;

болотце paludula, ae, f;

болт fibula, ae, f;

болтать fabulari (cum aliquo; alicui; inter se); fabulare [1]; sermocinari; argutare [1]; blaterare [1]; garrire [4];

болтливость multiloquium, ii, n; loquacitas, atis, f; garrulitas, atis, f; abundantia [ae, f] loquendi; verbositas, atis, f;

болтливый multiloquus, a, um, loquax, acis; garrulus, a, um, largiloquus, a, um, dicax, acis; dicaculus, a, um; verbosus, a, um;

болтовня garritus, us, m; verborum caterva [ae, f];

+ безостановочная болтовня sine intervallo loquacitas;

болтун homo [hominis] loquax [cis]; locutulejus, i, m; blatero, onis, m; nugator, oris, m; balatro, onis, m; garritor; blatero; bucco, onis, m;

боль dolor, oris, m; cruciatus, us, m; afflictio, onis, f; affectio, onis, f; morbus, i, m;

+ чувствовать головную боль capitis dolores habere;

+ сильная боль dolor acer, gravis, acerbus, vehemens;

+ боль ослабевает, проходит dolor remittit, se imminuit; desinunt dolores;

+ боль в животе abominalgia, dolor abdominis;

+ не подверженный боли immunis a dolore;

+ таить боль в душе, в сердце, в груди vulnus alere venis, sub pectore;

+ причинять боль dolorem habere;

больница nosocomium, ii, n; valetudinarium, ii, n;

больной morbosus; aeger; aegrotus; morbidus; causarius (dentes); vitiosus (corpus); affectus valetudine;

+ быть больным aegrotare; aegrotum esse; in morbo esse; morbo laborare, affectum esse; valetudine affectum esse; aegro corpore esse; aegra valetudine esse;

+ быть тяжело больным graviter se habere; male morbo haberi;

+ притворяться больным valetudinem simulare;

+ посещать больного aegrum visere, convenire;

+ вызвать к больному врача medicum adducere ad aegrotum;

+ ухаживать за больными assidere valetudini;

+ ложе больного lectus, cubile aegroti;

+ Это больно hoc mihi dolorem facit; affert; male me habet aliquid; mordet me aliquid; aegre fero aliquid;

+ с больными ногами aeger pedibus;

больше plus; magis; amplius; super; supra;

+ нигде больше nusquam alias;

+ больше никогда nunquam postea;

+ делать больше и лучше auctius atque melius facere;

большевик Bolsevicus, i, m;

больший major, majus; auctior, ius;

+ большей частью plerumque;

+ самое большее ad summum;

большинство plerique; plurimi; major pars, numerus;

+ большинство голосов sententia plurium;

+ иметь большинство голосов, победить большинством голосов pluribus suffragiis vincere;

+ мнение большинства sententia frequens;

большой amplus, a, um (domus; corpus; capra; pecunia; copiae; exercitus); magnus, a, um; grandis, e; altus, a, um; adultus, a, um (filius); validus, a, um (moles); spatiosus, a, um;

+ большая река fluvius magnus, latus;

+ большое дерево arbor magna, alta;

+ идти большим шагом amplo gradu incedere;

+ большой холод frigus magnum, acerbum;

+ чувствовать большой голод, большую жажду fame, siti vehementer premi;

+ большой уже мальчик puer aetate adulta;

болячка pustula, ae, f; papula, ae, f;

бомба pyrobolus, i, m; pyrobolum, i, n; globus [i, m] ignivomus; *bomba, ae, f;

+ атомная / ядерная / термоядерная бомба pyrobolus atomicus / nuclearis / thermonuclearis;

бомбардировка, бомбёжка pyrobolorum jactus, us, m; pyrobolorum conjectio, onis, f;

бомбить (бомбардировать) pyrobolos jacere [io, ui, jactum];

бомбардировщик navis [is, f] aёrea pyrobolaria; aeronavis [is, f] pyrobolaria; aёroplanum [i, n] pyrobolarium; pyrobolarius, ii, m;

бор borum, i, n (B);

бор pinetum, i, n (сосновый); silva [ae, f] pinica;

бордовый vinosus, a, um; vinicolor, oris;

Бордосский Burdigalensis, e;

Борей Boreas, ae, m;

борец luctator, oris, m, athleta, ae, m; pugnator, oris, m; propugnator, oris, m;

борзая vertagus, i, m; canis [is, m] gallicus; canis longus;

Борисфен Borysthenes, is, m;

бормотание fremitus, us, m; murmur, uris, n; murmuratio, onis, f;

бормотать murmurare [1]; immmurmurare [1]; mussitare [1] (secum); balbare [1]; balbutire [4] (ore semicluso);

бормочущий balbus, a, um;

боров verres, is, m; sus, suis, m; porcus, i, m;

боровик boletus [i, m] bovinus; boletus edulis;

боровой pineticola;

борода barba, ae, f;

+ брить бороду barbam tondere, (ab)radere;

+ отращивать бороду barbam alere, nutrire, promittere;

+ схватить за бороду barbam invadere;

бородавка verruca, ae, f;

бородавочка verrucula, ae, f;

бородавчатый verrucosus, a, um;

бородатый barbatus, a, um;

бородка barbula, ae, f;

бородка у ключа pecten, inis, n;

борозда sulcus, i, m; sulcamen, inis, n; versus, us, m (alterni);

бороздить sulcare [1];

бороздка sulculus, i, m;

борона occa, ae, f; irpex, icis, m; crates [is, f] dentata; pecten, inis, n;

боронить (de)occare [1];

бороться bello petere [o, ivi, itum], aggredi [ior, aggressus sum]; luctari; certare [1]; dimicare [1]; contendere, o, tendi, tentum; obviare [1] (vermibus); decernere, o, crevi, cretum (pugnam; equestri proelio); stare [sto, steti statum] contra, adversus, in aliquem; confligere, o, xi, ctum; conflictare [1]; proeliari;

+ бороться со страстями cupiditates frangere, comprimere;

+ бороться с волнами cum fluctibus luctari, dimicare;

+ бороться с нуждой и несчастьем cum inopia et adversa fortuna conflictari;

борт latus, eris, n (navis);

+ принимать к себе на борт tollere ad se in navem;

борщ jusculum [i, n] e beta nigra, carne bubula, larde suillo;

борьба certatio, onis, f; concertatio, onis, f; lucta, ae, f; luctatio, onis, f, certamen; colluctatio, onis, f; rixa, ae, f; bellum, i, n;

+ борьба за существование certatio pro existentia;

+ вся борьба происходит в Брундизии Brundisii omne certamen vertitur;

босиком excalceatus, a, um; discalceatus, a, um; nudis pedibus, pedibus intectis incedere;

босой, босоногий nudipes, -pedis;

бот navicula, ae, f, scapha, ae, f; lembus, i, m;

ботаник botanicus, i, m;

ботаника botanica, ae, f [arum, npl]; res [rei, f] herbaria; herbarum scientia [ae, f];

+ общая ботаника botanica universalis;

+ прикладная ботаника botanica applicata;

+ систематическая ботаника botanica systematica;

+ структурная ботаника botanica structuralis;

+ теоретическая ботаника botanica theoretica;

+ частная ботаника botanica particularis;

+ хозяйственная (экономическая) ботаника botanica oeconomica;

+ экспериментальная ботаника botanica experimentalis;

+ за большие заслуги в ботанике pro magnis meritis in botanica;

+ профессор ботаники botanices professor;

+ история ботаники historia rei botanicae;

ботанический botanicus, a, um;

+ ботаническая география geographia botanica;

+ ботанический институт Institutum Botanicum;

+ ботаническая классификация classificatio botanica;

+ ботаническая литература literatura botanica;

+ ботанический сад hortus botanicus;

+ ботанический словарь lexicon botanicum;

+ ботаническая таксономия taxonomia botanica;

+ ботаническая терминология terminologia botanica;

ботва folium [ii, n] betae nigrae;

ботинок calceus, i, m; calceamentum, i, n;

боты species calceorum;

бочар vietor, oris, m; doliarius, ii, m;

бочка dolium, ii, n; orca, ae, f; cupa, ae, f; cadus, i, m; calpar, aris, n;

+ вскрыть бочку solvere vincula cado;

бочковидный, бочкообразный doliiformis, e;

бочонок doliolum, i, n; orcula, ae, f;

боязливо timide;

боязливый timidus, a, um; pavidus, a, um; trepidus, a, um; ignavus, a, um; anxius, a, um; sollicitus, a, um; meticulosus, a, um;

боязнь timor, oris, m; metus, us, m; terror, oris, m;

+ боязнь бесчестия verecundia turpidinis;

боярышник crataegus [i, f] monogyna rubra; tuber, eris, f (кустарник), m (плод);

бояться metuere [uo, ui, -] (de aliqua re, de aliquo; alicui rei, alicui; pro aliquo; ab aliquo/aliquem,aliquid); timere [eo, ui, -] (aliquem, aliquid; de aliqua re); in metu, timore esse [sum, fui, -]; metu affectum esse; metum habere [eo, ui, itum]; habere timorem; extimescere [extimesco, timui, -]; pertimescere; vereri [vereor, veritus sum] (aliquem; aliquid; alicujus rei); formidare [1]; reformidare [1]; horrere, eo, ui, -; trepidare [1] (aliqua re; aliquid; facere aliquid); tremere, o, ui, itum; abominari, abominor, abominatus sum; pavescere, pavesco, -, -, (aliquid); pavere, paveo, pavi, - (aliqua re, ad aliquid, aliquid);

+ бояться кого-л. pavere aliquem;

+ бояться за кого-л., за что-л. timere (alicui, alicui rei); pavere alicui;

+ бояться чего-л. с чьей-л. стороны timere aliquid ab aliquo;

+ неизбежно боится многих тот, кого боятся многие necesse est multos timeat, quem multi timent;

+ кто внушает страх, тот ещё больше сам боится qui terret, plus ipse timet;

+ я боюсь последствий этого haec quo sint eruptura, timeo;

+ боюсь, что ты не выдержишь timeo, ne sustineas;

+ не бояться metu vacare;

+ не боящийся смерти non timidus mori; non timidus ad mortem;

+ бояться ликторских пучков диктатора tremere virgas ac secures dictatoris;

+ киренаики не (по)боялись объявить высшим благом наслаждение Cyrenaicos non est veritum in voluptate summum bonum ponere;

+ не бояться опасностей obviam ire periculis;

+ я боялся того, что может случиться metui, quid futurum esset;

+ я боюсь и не знаю что делать metuo, quid agam;

+ бояться (опасаться) чьих-л. интриг metuere insidias ab aliquo;

браво evax, euax, euge;

брага species cerevisiae apud Russos usitatae; camum;

брадобрей tonsor, oris, m;

бражник bibo, onis, m; potator, oris, m; potor, oris, m; ebriosus, i, m;

брак nuptiae, arum, fpl; matrimonium, ii, n; conjugium, ii, n; connubium, ii, n; contubernium, ii, n; taeda, ae, f; thalamus, i, m;

+ второй брак novum matrimonium;

+ дети от второго брака liberi ex altera uxore nati;

+ внебрачные дети liberi spurii;

+ вступить в брак matrimonium inire, nuptias jungere; vinculo nuptiali jungi;

+ расторгнуть брак nuptias dirimere, distrahere, dissolvere; conjugium abrumpere;

+ дать слово вступить в брак matrimonium polliceri; fidem matrimonii dare;

+ иметь несчастный брак parum felix matrimonium experiri;

+ нарушить святость чьего-л. брака inire cubile alicujus;

+ Нерон и Октавия сочетались браком Nero et Octavia matrimonio conjunguntur;

брак quisquiliae, arum, fpl; rejecula, orum, npl; merces [ium, fpl] rejeculae;

бракование, браковка selectio, onis, f; rejectio, onis, f;

браковать seligere, o, lexi, lectum; eximere, o, emi, emptum; excerpere, o, psi, ptum; improbare [1], rejicere, io, jeci, jectum;

браковщик examinator [oris, m] juratus;

бракосочетание nuptiarum solemnia [orum, npl]; nuptus, us, m; nuptiae, arum, fpl;

бранить conviciari; insectari aliquem maledictis; vituperare [1] (aliquem, aliquid in aliqua re, propter aliquid); compellare [1] (aliquem); castigare [1] (improbos); culpare [1]; increpare [1] (aliquem); verberare [1]; allatrare [1]; exprobrare [1]; insequi; objurgare [1]; loqui alicui male;

+ бранить кого-л., называя братоубийцей и нечестивцем compellare aliquem fratricidam impiumque;

+ бранить кого-л. за глаза aliquem absentem rodere;

браниться rixari; inter se altercari;

+ браниться площадными словами maledictum ex trivio adripere;

бранный contumeliosus, a, um; famosus, a, um;

+ бранные слова contumelia verborum; maledsicta;

брань bellum, i, n; arma, orum, npl;

брань convicium, ii, n, maledictum, i, n, probrum, i, n; comtumelia, ae, f; rixa, ae, f; jurgium, ii, n; objurgatio, onis, f; vituperatio, onis, f; increpatio, onis, f; pipulus,us, m; verbera [oru, npl] linguae, vocis;

+ осыпать кого-л. бранью increpare aliquem maledictis;

браслет armilla, ae, f;

брат frater tris, m;

+ жена брата fratrissa;

+ двоюродный брат fratruelis (по отцу)

брататься fraternitatem inter se conciliare [1]; sancire foedus fraternum;

братнин, братов fraternus, a, um;

братский fraternus, a, um; germanus, a, um; consanguineus, a, um;

братство fraternitas, atis, f; adelphia, ae, f; fratria, ae, f; sodalitas, atis, f;

брать sumere, o, psi, ptum (librum in manus; arma); assumere (aliquid alicui; licentiam sibi); capere, io, cepi, captum (aliquid in manum, manu); decerpere, o, psi, ptum (nihil sibi de aliqua re); accipere, io, ceptum; suscipere; habere, eo, ui, itum (sibi aliquid); haurire, io, hausi, haustum;

+ брать в руки in manus aliquid sumere;

+ брать оружие arma capere, sumere;

+ брать взятки pretio se corrumpi pati;

+ брать взаймы, в долг pecuniam sumere mutuam; mutuari;

+ много брать magnum pretium poscere;

+ брать с собой aliquem secum educere;

+ брать время для чего-л. sibi tempus sumere ad aliquid;

+ брать кого посредником aliquem arbitrum sumere;

+ брать в жёны assumere uxorem;

+ брать боем город urbem capere, expugnare;

+ брать под арест comprehendere;

+ брать в плен capere; captivare; devincire;

+ брать во владение aliquid occupare, aliquid possidere, aliqua re potiri;

+ брать на откуп conducere, redimere;

+ брать на себя ношу succedere oneri;

+ брать на себя командование alicui magistratum, imperium abrogare;

+ брать что-л. на себя adire (labores et pericula); rem in se recipere, suscipere, aliquid praestare, spondere;

+ брать на себя представительство чьей-л. жалобы quaerimoniam alicujus suscipere;

+ брать на себя чью-л. вину alicujus peccatum in se transferre;

+ брать позволение commeatum petere;

+ брать слово suscipere sermonem;

+ брать на себя труд operam insumere; sustinere;

+ брать на себя роль suscipere partes;

+ брать с кого-л. пример exemplum sumere (capere) ab aliquo;

+ брать начало initium capere, sumere;

+ разом браться за многие дела se multis negotiis implicari;

+ брать себе в ученики suscipere aliquem erudiendum;

брахикардия brachycardia, ae, f;

брахицефал brachycephalus, i, m;

брахманизм Brahmanismus, i, m;

брачный conjugalis, e; matrimonialis, e; maritus, a, um; nuptialis, e;

+ брачное ложе thalamus, i, m; torus, i, m;

+ брачный союз unio, onis, f;

бревно trabs, trabis, f; stipes, itis, m (stipes acernus); tignum, i, n; lignum, i, n; malus, i, m;

+ бревенчатый мост pons e trabibus factus;

бредень verriculum, i, n; funda, ae, f;

бред delirium, ii, n; deliratio, onis, f; deliramentum, i, n; aegri somnia [orum, npl];

бредить deliramenta loqui [loquor, locutus sum]; abalienari mente; delirare [1]; somniare [1]; vaticinari;

+ Что ты такое бредишь? Quid inepte garris?

бредни ineptiae, arum, fpl; insulse dicta [orum, npl]; deliramenta, orum, npl; alucinatio, onis, f;

брезгливость fastidium, ii, n; taedium, ii, n; satietas, atis, f; nausea, ae, f;

брезгливый fastidiosus, a, um; morosus, a, um; delicatus, a, um;

+ очень брезгливый человек delicatissimi fastidii homo; qui est stomachi fastidientis; quem taedium vel satietas facile capit; cui facile venit aliquid in taedium;

брезговать fastidire [4];

бремя gravamen, inis, n (imponere); onus, oneris, n; pondus, ponderis, n; sarcina, ae, f;

+ взвалить на свои плечи, взять на себя бремя onera umeris accipere; tollere onus;

бренность fragilitas, atis, f; temporalitas, atis, f;

бренный fragilis, e; brevis, e; inconstans, ntis;

бренчать tinnire [4]; stridere, strideo et strido, ui, -; crepere, -o, -pui, -pitum;

+ бренчать на арфе tinnire

брести gradu perlento ire [eo, i(v)i, itum]; iter facere [io, feci, factum]; ambulare [1];

брешь lacuna, ae, f; patens, entis, n; munimentorum ruinae;

+ пробивать брешь lacunam facere;

бригада caterva, ae, f; cohors, rtis, f; legio, onis, f; turma, ae, f; *Brigada, ae, f; agmen, inis, n; grex, gregis, m;

бригантина brigantina, ae, f; celox, cis, m; lembus [i, m] praedatorius;

бриз ventulus, i, m; aura, ae, f;

бриллиант adamas [adamantis, m] radians; adamas octoёdrus;

бриллиантовый adamantinus, a, um;

британец Britannicus, a, um;

Британия Britannia, ae, f;

британка Britanna, ae, f;

британский Britannicus, a, um; Britannus, a, um;

бритва novacula, ae, f; culter [tri, m] tonsorius; culter tonsoris; rasorium, ii, n;

+ безопасная бритва novacula anglica(na);

+ бритва Окхама Ockhami novacula;

+ электрическая бритва rasorium electricum;

бритый rasus, a, um; abrasus, a, um;

брить barbam alicujus tondere [eo, totondi, tonsum], radere, o, rasi, rasum; abradere;

+ бриться barbam sibi demere; tonderi; operam dare tonsori; radi; abradi; barbam radere;

бритьё tonsura, ae, f; tonsio, onis, f;

бровь supercilium, ii, n;

+ хмурить брови supercilia contrahere / flectere;

брод vadum, i, n;

+ искать брода tentare vadum;

+ переходить вброд vado transpire;

бродильный fermentativus, a, um;

бродить (ходить) ultro et citro cursare [1]; discursare; vagari; pervagari; errare [1]; pererrare; palari otiosum ambulare [1] (tunicis demissis);

бродить (о пиве и т.п.) fermentari, fermentescere;

бродяга erro, onis, m; homo erraticus; grassator, oris, m (nocturnus); balatro, onis, m; planus, i, n; larifuga, ae, m; vagus, i, m;

бродяжничать vagari; errare [1];

бродяжничество grassatio, onis, f;

бродячий vagus, a, um; vagabundus, a, um; erroneus, a, um;

брожение fermentatio, onis, f; fermentum, i, n; zymosis, eos, f; turbae (turbas efficere in castris); tumor [oris, m] rerum;

+ маслянокислое брожение fermentatio butyrica;

+ молочнокислое брожение fermentatio lactica;

+ спиртовое брожение fermentatio alcoholica;

+ уксусное брожение fermentatio acetica;

+ грибки, вызывающие спиртовое брожение fungilli fermentationem alcoholicam provocantes;

бром bromum, i, n (Br);

бронза aes, aeris, n; aes fusum, aes statuarium; orichalcum, i, n;

бронзовый aeneus, a, um; aereus, a, um; orichalceus, a, um;

+ бронзовая статуя statua aenea (ex aere);

бронхи bronchia, orum, n;

броня lorica, ae, f; thorax [acis, m] hamatus;

бросание jactura, ae, f; jactus, us, m; conjectus, us, m; conjectio, onis, f; missus, us, m; emissio, onis, f;

бросать 1. jacere, io, jeci, jactum; jactare [1], conjicere in aliquid; abjicere (anulum in mari); injicere; interjicere; projicere; subjicere; abjicere; jaculari; mittere, o, misi, missum; emittere; submittere (in Tiberim); propellere, o, -puli, -pulsum; impingere, o, pegi, pactum; incutere, io, cussi, cussum (saxa, faces et hastas); expedire [4] (discum; jaculum); affligere, o, xi, ctum (vasa parietibus); torquere, eo, torsi, tortum (jaculum in hostem; fulmina); intorquere;

2. (покидать) linquere; relinquere;

+ бросать в кого-л. камнями lapides conjicere in aliquem; lapidibus aliquem petere;

+ бросать кому что на голову in caput alicujus aliquid jaculari;

+ бросать кому что к ногам aliquid ante pedes alicujus projicere;

+ бросать ячменные семена в борозды mandare hordea sulcis;

+ бросать жребий sortes conjicere;

+ бросать невод, сеть rete jacere, demittere;

+ бросать якорь ancoram jacere;

+ бросать на что взоры oculos conjicere in aliquid; aspectum aliquo convertere;

+ бросать в кучу coacervare;

+ бросать бисер перед свиньями margaritas ante porcos mittere; rem omittere, non persequi; aliqua re absistere, desistere; rem intermittere; affligere (rem susceptam);

+ он бросил это дело hanc rem non amplius persequitur; hoc negotium omisit;

+ бросить торговые дела se sustulisse de negotiatione;

+ бросать кого-л. abjicere aliquem;

+ жена, брошенная мужем conjux viduata taedis;

+ брось пугать меня! Aufer me terrere!

+ бросьте перебранку agite scordalias de medio;

+ быть брошенным на растерзание зверям subjici bestiis;

броситься petere, o, ivi, itum; se abjicere, io, -jeci, -jectum; se projicere; ruere, o, rui, rutum; irruere; se proripere, io, ui, reptum; prorumpere, o, -rupi, -ruptum; incursare [1] (in hostem; in aciem; in aliquem, aliquem); insilire, io, ui, -sultum;

+ броситься на траву in herbam se abjicere;

+ броситься на колени ad alicujus genua procumbere, se advolvere; ad pedes alicujus se abjicere;

+ броситься кому на шею invadere in collum alicujus;

+ броситься кому в объятия in alicujus amplexus ruere;

+ броситься на неприятеля invadere hostem; impetum facere in hostem;

+ броситься с башни de (e) turri se praecipitari;

+ Он тотчас туда бросился, а я за ним. Continuo hic se conjicit intro, ego consequor;

+ бросаться в глаза incursare oculis;

бросок bolus, i, m;

брошенный vastus, a, um (virgines);

брошь fibula, ae, f;

брошюра libellus, i, m; opusculum, i, n;

брус tignum, i, n; trabs, trabis, f; malus, i, m; axis (assis), is, m;

брусника vaccinium vitis idaea;

брусок tigillum [i, n] quadratum (quadrangulum);

брусок cos [cotis, m] ferro acuendo;

бруствер pluteus, i, m; lorica, ae, f;

брусья (спорт.) hastae [arum, fpl] parallelae;

брызгать spargere, o, sparsi, sparsum; adspergere, conspergere; emicare [1]; salire, io, salui, saltum, 4;

+ кровь брызнула из раны sanguis emicuit, prosiluit e vulnere;

+ идя по грязи весь забрузгался inter eundum penitus me conspersi luto;

брызги (воды) guttulae, arum, f; (грязи) aspergo, inis, f; respersus, us, m;

брыкаться calces remittere [o, -misi, -mittum], calcibus petere [o, ivi, itum]; calcitrare [1];

брыкливый calcitrosus, a, um;

брюзга homo morosus; asper; tristis; stomachosus; querulus;

брюзжание fremitus, us, m; murmuratio, onis, f; objurgatio, onis, f;

брюква beta [ae, f] vulgaris; napa, ae, f; napus, i, m;

брюки bracae, arum, fpl; bracca, ae, f; bracha, ae, f;

брюхо venter, tris, m; abdomen, inis, n; alvus, i (f реже m);

брюшко venter, ventris, m; peritonaeum, i, n;

брюшной ventralis, e; abdominalis, e;

+ брюшная полость abdomen;

бряцание fremitus, us, m (armorum); crepitus, us, m;

бряцать crepere, o, ui, itum; increpare [1]; sonare;

бубенчик crotalum, i, n; tintinnabulum, i, n;

бубны rhombi, orum, m, pl;

+ бубновый король rex rhomborum;

бугор tumulus, i, m (ex tumulo tela conjicere); tuber, eris, n; clivulus, i, m; colliculus, i, m;

бугорок tuberculum, i, n; protuberantia, ae, f; colliculus, i, m; eminentia, ae, f;

бугорчатый tuberculatus, a, um; tuberculosus, a, um;

бугорок tuberculum, i, n;

бугристый clivosus, a, um; grumosus, a, um; gruminosus, a, um; gibber, era, um (caput); tumulosus, a, um (locus); tuberosus, a, um;

буддизм buddhismus, i, m;

будильник horologium [ii, n] cum suscitabulo; horologium excitatorium; suscitabulum, i, n;

будить suscitare [1] (aliquem e somno); excitare [1];

будка aedicula, ae, f; diaeta, ae, f;

будни dies [erum, mpl] profesti; dies negotiosi; quotidianus, a, um;

будний profestus, a, um;

будничный cotidianus, a, um; quotidianus, a, um;

будто (бы) quasi; tanquam (si); ut si; veluti;

будущее futurum, i, n; veniens aetas [atis, f]; ventura, -orum, npl;

+ в будущем porro; ulterius;

будущий futurus, a, um; posterus, a, um; venturus, a, um; reliquus, a, um; ulterior, ius;

+ в будущем году anno proximo;

+ забота о будущем годе cura venientis anni;

будущность futurum, i, n; futura, orum, npl;

буераки terrae hiatus [uum, mpl];

буженина caro [carnis, f] suilla (quae aceto conditur et tum cum addito allio coquitur);

буза potio e farina succreta et avenacea cum aqua cocta; buza, ae, f;

бузина sambucus [i, f] nigra;

буй arbor [oris, m] periculi latentis index; index [icis, m] ancorarius aquae innatans;

буйвол bubalus, i, m; (bos) buffalus, i, m; urus, i, m;

буйный 1. (необузданный) violentus, a, um; furiosus, a, um; 2. (порывистый) turbulentus, a, um; 3. (богатый, пышный) luxurians, antis; luxuriosus, a, um;

+ буйная голова homo insanus, furibundus, saevus, mentis cuae non compos;

+ буйная растительность vegetatio luxurians / luxuriosa;

буйство (неистовство) violentia, ae, f;

буйствовать (неистовствовать) desaevire [4]; furere, o, -, -; furire, io, -, -; violare [1];

бук fagus, i, f;

бука spectrum [i, n] decembre, lemur, is, m;

букашка parvus scarabaeus, i, m;

буква littera, ae, f; nota, ae, f;

+ заглавная буква littera majuscula;

+ строчная буква littera minuscula;

+ прямыми буквами litteris erectis;

буквально ad litteram; litteraliter; ad verbum; e verbo;

+ буквальный перевод interpretatio ad verbum, litteralis;

букварь libellus [i, m] elementorum; abecedarium, i, n;

буквоед auceps [cupis, m] litterarum;

букет fasciculus [i, m] florum;

буковый fageus, a, um; fagineus, a, um;

буксир tractio, onis, f;

буксировать (navem) remulco trahere [o, xi, ctum];

булава clava, ae, f;

булавка acus, us, m; acicula, ae, f; fibula, ae, f;

булавовидный clavatus, a, um;

буланый (конь) (equus) gilvus, a, um;

булат chalybs, ybis, m; acies, ei, f (ferri); nucleus [i, m] ferri;

булатный chalybejus, a, um; e chalybe;

булка, булочка panissimilagineus (coctus cum butyro vel sine butyro); simila, ae, f; panis [is, m] triticeus; panicellus, i, m; pastillum, i, n; panificium, ii, n;

булла bulla, ae, f;

булочная pistrina, ae, f; pistrinum, i, n; casa [ae, f] furnaria; furnaria, ae, f;

булочник pistor, oris, m; furnarius, i, m; qui panes circumfert et divendit;

булыжник silex, silicis, m; lapis [idis, m] siliceus;

булыжный siliceus, a, um;

+ на булыжных мостовых in pavimentis siliceis;

бульвар ambulacrum, i, n; deambulacrum, i, n; deambulatorium, ii, n;

бульдог canis [i, m] taurinus;

бульдозер chamulcus [i, m] automatarius;

бульон jus, juris, n (carnium); jusculum, i, n; liquamen, inis, n; bulligo, inis, f;

+ питательный бульон jus nutritivum;

бум (improvisus) flos [floris, m] oeconomicus, prosperitas, atis. f;

бумага charta, ae, f; papyrus, i, m/f;

+ бумага писчая charta scriptoria;

+ бумага обёрточная charta emporetica;

+ почтовая бумага charta epistolaris;

+ бумага копировальная charta carbonea;

+ промокательная бумага charta bibula;

+ лист бумаги plagula chartae;

+ фильтровальная бумага charta (per)colatoria;

+ бумаги scripta, orun, npl; litterae, arum, fpl; libelli, orum, mpl; litis instrumentum, i, n;

+ существовать только на бумаге nusquam nisi in chartis rationibusque exsistere;

+ торговец бумагой chartoprates, ae, m;

бумаготорговец chartarius, ii, m; negotiator chartarius; chartioprates, ae, m;

бумажка chartula, ae, f;

бумажник capsa, ae, f; scrinium, i, n;

бумажный chartaceus, a, um; chartarius, a, um; charteus, a, um; papyraceus, a, um;

+ бумажные деньги pecunia chartacea; tesserae nummariae;

+ бумажная фабрика, завод officina chartaria;

бумазея pannus [i, m] linoxylinus;

бунт seditio, onis, f; tumultus, us, m; rebellio, onis, f; rebellium; rebellatio; turba (turbas efficere in castris; t. ac seditiones); motus, us, m;

+ организовать бунт seditionem commovere, concitare, conflare, concire;

+ подавить бунт sedare, lenire, comprimere, exstinguere seditionem;

+ бунт утихает seditio conticescit, deflagrat;

+ дошло почти до бунта prope ad seditionem ventum est;

бунтарский seditiosus, a, um; rebellis, e;

бунтовать ad seditionem movere [eo, movi, motum], commovere; impellere [o, impuli, -pulsum], sollicitare [1], rebellare [1], rebellionem facere [io, feci, factum]; alicui resistere [o, restiti, -], oboedientiam recusare [1], imperium alicujus detrectare [1]; deficere ab aliquo, ab alicujus imperio, desciscere [o, -scivi, scitum] ab aliquo;

бунтовщик, бунтарь homo seditiosus, rebellans, rebellis; rebellio; imperium detrectans; seditionum concitator, stimulator; бунтовщица rebellatrix, icis, f;

бур Boerus, i, m; Burus, i, m;

бура borax, acis, f; natrum biboracium;

бурав terebra, ae, f; terebrum, i, n;

буравить terebrare [1] (cavas latebras uteri sc. equi Trojani); (per)forare [1];

буран rapida procella [ae, f] nivibus comitata;

бургомистр consul, is, n; decurio, onis, m; praetor, oris, m;

бурда potio{onis, f] turbida;

бурдюк uter, utris, m; culleus, i, m; ascopera, ae, f;

буревестник procellaria pelagica;

бурелом arbores [um, fpl] procellis dejectae;

бурение terebratio, onis, f;

буреть fucescere;

+ будучи высушенным, растение не изменяет окраски и не буреет planta exsiccata colorem non mutat neque fucescit.

буреющий fucescens, ntis;

буржуа civis [is, m] medii ordinis / mediae classis; burgensis, is, m;

буржуазный burgensis, e; medii ordinis / mediae classis;

буржуазия classis [is, f] possessorum; media burgensium classis; media classis civium, medius civium ordo [inis, f] urbani, orum, mpl;

бурильщик perforator, oris, m;

бурка species lacernae;

бурлак helciarius, ii, m; equiso [onis, m] nauticus, i, m;

бурлить undare [1] (ahena flammis undantia); adundare [1]; trepidare [1] (aqua trepidat cum murmure);

бурлящий trepidus, a, um (unda);

бурно tumultuose; violenter;

бурный turbulentus, a, um (loci Neptunii; mare; tempestas), turbatus, a, um (mare); turbidus, a, um; turgidus, a, um; saevus, a, um; violens, ntis; violentus, a, um; acer (Aufidus); animosus, a, um (ventus); vehemens, ntis (ventus; cursus fluminum); procellosus, a, um; tumidus, a, um (mare); truculentus, a, um (pelagus); trux, cis (oratio; genus dicendi; ventus); aestuosus, a, um; nimbosus, a, um; saevus, a, um;

+ бурное море mare procellosum;

буроватый fucescens, ntis; fuscidulus, a, um; subfuscus, a, um;

бурозём solum [i, n] fuscum;

бурундук sciurus [i, m] striatus;

бурый fuscus, a, um; fulvus, a, um;

+ бурый уголь lithanthrax fuscus; geanthrax, cis, m;

бурьян herbae tesquorum;

буря procella, ae, f; tempestas, atis, f (tempestas adversa; atra tempestas furit); vis {is, f} caeli; ventus, i, m (alios vidi ventos);

+ когда миновала буря ubi deferbuit mare;

+ политические бури civiles procellae (fluctus);

+ военная буря Gradivi turbo;

+ буря гнева procella irarum;

+ сильнейшие бури turbulentissimae tempestates;

бусы monile, is, n; vitrea, orum, n; margaritae vitreae; murenula;

бут caementum, i, n; lapis [idis, m] caesus; rudus, eris, n;

бутерброт quadra [ae, f] panis butyrata;

бутововый caementicius, a, um;

бутон alabastrum, i, n; papilla, ae, f;

бутылка lagena, ae, f; lagoena, ae, f; laguncula, ae, f; ampulla, ae, f; phlasca, ae, f, flasca, ae, f; flasco, onis, f;

бутылковидный lageniformis, e; lagenarius, a, um; lagenulatus, a, um; laguncularis, e;

буфет (мебель) mensa dapifera; abacus, i, m; (закусочная) promptuarium, i, n; refectorium, i, n;

буфетчик famulus, qui curat abacum rebus mensariis reponendis;

бухгалтер rationarius, ii, m; a rationibus; ratiocinator; calculator; tabularius, ii, m, oris, m; scriba [ae, m] librarius; logographus, i, m;

бухгалтерия ars [artis, f] rationes acceptorum et expensorum curandi; logographia, ae, f;

бухта sinus, us, m; flexus, us, m; statio, onis, f;

бушевать fluctuare [1] (ira fluctuat); fremere (mare fremit); tumultuari;

бушующий fremidus, us, m (turba);

буян gladiator, oris, m; pugnax, cis; homo [hominis, m] turbulentus, rixosus, insolens et prodigus;

буянить procatius se gerere [o, ssi, stum];

бы: ut; utinam; si;

+ если бы земля не давала никаких растений, то людям равно как и скоту надлежало бы умереть с голоду; тогда не было бы льну для тканья полотен, шерсти, бумаги, шелку и кожи для другого одеяния si nullas plantas terra fundaret, hominibus aeque ac animalibus prae fame esset intereundum; abesset linum ad texenda linteamenta, abesset lana, linum xylinum, sericum et corium, ad vestimenta alia;

+ если бы только мы могли поговорить друг с другом utinam colloqui inter nos potuissemus!

+ только бы удалось мне довершить начатое! Utinam modo conata perficere possim!

бывалый peritus, a, um; gnarus, a, um; sciens [ntis], intelligens alicujus rei; exercitatus, a, um;

бывать fieri [fio, factus sum], accidere, o, cidi, -; evenire, io, veni, ventum (quod plerumque evenit; persaepe evenit, ut…); versari; frequentare [1] (domum alicujus; aliquem; quae loca et nations minus frequentata sunt);

+ это иногда бывает hoc interdum fit; incidunt causae;

+ бывать часто на играх ludos frequentare;

+ бывать у кого часто frequentare domum alicujus;

+ часто бывать в церкви sacra frequentare;

бывший olim; priscus, a, um; qui [quae, quod] fuit;

бык bos, bovis, m; taurus, i, m;

былое praeteritum, i, n (tempus); vetus aetas [atis, f];

быстрина rapiditas [atis, f] fluvii; rapidus cursus [us, m] fluvii;

быстро celeriter; cito; raptim; rapide; velociter; brevi tempore; mox; abrupte; subito; brevi manu; festinanter; propere;

быстродействующий celer, era, erum (remedia celeria);

быстрокрылый celer penna / pennis;

быстроногий celer (equus; cervus); celeripes, pedis;

быстрота velocitas, atis, f; celeritas, atis, f; rapiditas, atis, f;

быстротекущий, быстротечный celeriter (rapide) fluens [ntis]; rapidus, a, um; volubilis, e (aetas);

быстроходный strenuus, a, um (navis); celer, era, erum (navis; puppis);

быстрый celer, era, erum (fuga; pedes); rapidus, a, um; velox, cis (juvenis; navis; jaculum; animus); mobilis, e; volatilis; volucer, cris, cre; alatus, a, um; citus, a, um (sermo); citatus, a, um; incitatus, a, um; concitatus, a, um; strenuus, a, um (mors); admissus, a, um (aquae; rota);

+ в быстром горном ручье in rivulo montano rapido;

+ быстрым шагом admisso passu;

+ молва, бедствие, быстрее которого нет ничего fama, malum qua non aliud velocius ullum;

быт vitae ratio [onis, f], vitae genus [eris, n]; modus [i, m] vivendi; victus, us, m (Persarum); vita [ae, f] cotidiana;

бытие essentia, ae, f; ex(s)istentia, ae, f;

быть esse, sum, fui; constare [1]; fieri; exsistere, o, stiti, -; vivere, o, xi, ctum;

+ было бы значительно лучше соединить (оба) эти вида melius sane fuisset species has conjungere;

+ в доме было три комнаты domus tres habuit thalamos;

+ быть бдительным vigilare;

+ быть без ума furere;

+ быть бездеятельным torpere;

+ быть безумным insanire;

+ быть в возбуждении tumultuari;

+ быть в достаточном количестве suppetere;

+ быть в избытке superesse;

+ быть в отдалении carere;

+ быть в разногласии discrepare;

+ быть в состоянии posse;

+ быть взволнованным tumere;

+ быть вне закона forefacere;

+ быть воздержанным temperare;

+ быть впереди praeesse;

+ быть готовым praestolari;

+ быть должным debere;

+ быть достаточным sufficere;

+ быть достойным merere;

+ быть заметным eminere;

+ быть здоровым salvere; valere; vigere;

+ быть знаменитым clarere;

+ быть к лицу decere;

+ быть лишённым чего-л. indigere;

+ быть лишним superesse;

+ быть на чьей-л. стороне studere;

+ быть налицо adesse;

+ быть настойчивым persistere;

+ быть недовольным poenitere;

+ быть незанятым vacare;

+ быть неизвестным latere;

+ быть непристойным dedecere;

+ быть неприятным displicere;

+ быть несогласным discordare; dissentire; dissidere;

+ быть обращённым spectare; prospectare; prospicere; aspicere; vergere;

+ быть осторожным cavere;

+ быть открытым patere;

+ быть первым praeesse;

+ быть полезным prodesse;

+ быть посредником disceptare;

+ быть преданным deservire; inhaerere;

+ быть присущим inesse;

+ быть пустым vacare; carere;

+ быть рабом servire;

+ быть различным variare;

+ быть распущенным lascivire;

+ быть свободным от чего-л. vacare;

+ быть сильным valere;

+ быть скрытым latere;

+ быть следствием чего-л. sequi;

+ быть снисходительным indulgere;

+ быть согласным conspirare;

+ быть соединённым cohaerere;

+ быть сомнительным dubitare;

+ быть спесивым fastudire;

+ быть способным competere;

+ быть терпеливым obdurare;

+ быть уверенным confidere; credere;

+ быть умеренным temperare;

+ быть умным sapere (sapio);

+ быть явным patere;

бычачий taurinus, a, um; bovinus, a, um; taureus, a, um;

бычий bovillus, a, um; bubulus, a, um;

бычок juvencus, i, m; vitulus, i, m; taurulus, i, m; buculus, i, m;

бьющийся trepidus, a, um (vena); fragilis, e (vasa);

бюджет accepti expensique ratio [onis, f]; ratio redituum publicorum et necessitas erogationum;

бюллетень acta, actorum, npl; codicilli, orum, mpl;

+ бюллетень для подачи голоса, избирательный бюллетень tabella (judicialis; ternas tabellas dare); scidula comitialis; tabella suffragio ferendo;

бюро mensa [ae, f] scriptoria; officina, ae, f; officium, ii, n; scriptorium, ii, n; grapheum, i, n; ministerium, ii, n; sedes, is, f;

+ туристическое бюро sedes periegetica;

бюрократ grapheocrates (grapheocrata), ae f;

бюрократический grapheocraticus, a, um;

бюрократия grapheocratia, ae, f;

бюст strongyla, ae, f (скульптурный); imago [inis, f] dimidiata; hemitomum, i, n;

бюстгалтер mamillare, is, n; fascia [ae, f] pectoralis; reticulus [i, m] pectoralis; strophium, ii, n;





В in (praep. cum acc./abl.);

+ в воду in aquam;

+ в дождливую погоду caelo pluvio;

+ в два раза duplo;

+ в три раза triplo;

+ во много раз pluries;

+ в память исследователя in memoriam investigatoris;

+ в честь in honorem;

+ в верхней части in parte superiore;

+ в горах in montibus;

+ в тексте in textu;

+ в цитированном месте in loco citato;

+ в начале лета ineunte aestate;

+ в предыдущем году anno antecedente;

+ в сентябре mense Septembri;

+ в старости aetate provecta;

+ в 2 километрах от города duo kilometra ab urbe;

+ вести кого в темницу aliquem in carcerem ducere;

+ в высоту in altitudinem;

+ в ширину in latitudinem;

+ брать в руки in manus sumere;

+ ввести в реестр in codicem referre;

+ заключить в тюрьму in custodiam includere;

+ попасть в руки неприятеля in manus hostium incidere;

+ впасть в немилость у царя incurrere in principis offensionem;

+ ввести кого в затруднение aliquem in tricas conjicere;

+ в час смерти tempore mortis;

+ в один месяц spatio menstruo;

+ никогда в жизни я так не смеялся nullo usquam die risi adaeque;

+ оставь меня в покое omitte me;

+ вы всё узнаете в своё время omnia suo tempore audies, cognosces, comperies;

+ в гневе per iram;

+ в безопасности tute;

+ в большей степени plus; praeter;

+ в возрасте natus;

+ в высшей степени summe; vehementer; magnopere; maxime;

+ в главных чертах capitulatim;

+ в дальнейшем subsequenter; porro;

+ в других случаях alias;

+ в другое время alias;

+ в другом месте alias;

+ в другое место alio;

+ в зависимости от utcumque;

+ в защиту pro;

+ в известной степени aliqualiter;

+ в изобилии ubertim;

+ в какую сторону utro;

+ в качестве pro;

+ в конечном счёте summo;

+ в конце концов summo; tamen; postremo;

+ в крайнем случае summum;

+ в неизвестности obscure;

+ в обе стороны utroque;

+ в обмен commutatim;

+ в основном capitulatim;

+ в особенности utique; maxime; praesertim;

+ в последний раз postremum;

+ в присутствии coram; palam;

+ в самом деле sane; vero; namque;

+ в свою очередь vicissim; contra; mutuo;

+ в собственном смысле proprie;

+ в старину antiquitus;

+ в течение дня interdiu;

+ в течение intra;

+ в тишине tacito;

+ в то время tum; tunc;

+ в то же время insimul;

+ в целом omnino;

+ в частных домах domesticatim;

+ в числе in;

Вавилон Babylon, onis, f;

вавилонский Babylonius, a, um;

вагант vagans, ntis;

вагон currus, us, m (ferriviarius);

+ багажный вагон currus sarcinarius;

+ вагон-ресторан currus escarius;

+ пассажирский вагон currus hominum;

+ почтовый вагон currus cursualis (postalis);

+ спальный вагон currus dormitories / cubitorius;

важнейший gravissimus, a, um; potior, ius; potissimus, a, um; summus, a, um; maximae dignitatis; parecipuus, a, um; maximi valoris;

+ в этом сочинении приводятся все русские авторы и важнейшие из иностранных in opere hoc auctores rossici omnes, extraneorum autem gravissimi citantur;

+ объяснение важнейших условных обозначений explicatio siglorum potiorum (praecipuorum);

+ важнейшие признаки characteres maximae dignitatis;

важничать se ostentare [1]; se efferre, o, extuli, elatum; se jactare [1]; magnifice se inferre; incedere, o, ssi, ssum; videri sibi esse quantivis pretii; volitare [1] (ut rex); intumescere, o, -tumui, -;

важность vis, is, f (et loci et temporis); gravitas, atis, f; significatio, onis, f; momentum, i, n; gravitas, atis, f; pondus, eris, n; magnitudo, inis, f;

важный gravis, e; serius, a, um; grandis, e; amplus, a, um (occasio); magnae dignitatis; magni momenti; magni valoris; validus, a, um; multum valens, ntis; valens (civitas; oppidum); potens, ntis; magni auctoritatis; pensus, a, um; superbus, a, um (gallus); fastidiosus, a, um (in pares); tristis, e (genus orationis); primus, a, um; momentosus, a, um; magnus, a, um; magni ponderis, consideratione / notatu dignus; urgens, ntis (urgeo); ingens, ntis; praecipuus, a, um; fundamentalis, e; significativus, a, um; appositus, a, um;

+ распределение видов этого рода из-за отсутствия более важных признаков чрезвычайно трудно distributio in greges naturales ob characterum graviorum deficientiam difficillima est.

+ для меня это неважно nihil pensi habeo [duco], mihi non pensi est;

+ это не так важно sed hoc minus ad rem (pertinet);

+ факты важнее слов res plus valent, quam verba;

+ чрезвычайно важно основательно знать суть дела plurimum facit diligenter nosse causas;

+ твоё письмо было для меня очень важно magni erant mihi tuae litterae;

+ считать что-л. самым важным aliquid primum putare;

ваза urna, ae, f; hydria, ae, f; vas, vasis, n;

вазелин vaselinum, i, n;

вазон olla, ae, f;

вакансия vacans locus [i, m] (munus [eris, n]);

вакантный vacuus, a, um (sacerdotia);

+ быть вакантным vacare;

вакса atramentum [i, n] sutorium;

вакуум vacuum, i, n;

Вакх Bacchus, i, m; Liber, eri, m; Thyoneus, i, m; Thyonianus, i, m;

Вакханалии Bacchanalia, orum, npl;

вакханка Baccha, ae, f;

вакцина vaccinum, i, n;

вакцинация vaccinatio, onis, f;

вал 1. agger, eris, m; vallum, i, n; vallus, i, m; saepta, orum, npl; cylindrus, i, m; 2. fluctus, us, m; unda, ae, f;

+ вздымать валы fluctuare (mare fluctuat);

+ кирпичный вал agger coctus;

валежник concaedes, ium, fpl;

валенки udones, udonum, mpl; impilia, ium, npl;

валериана baccar, baccaris, n; valeriana, ae, f;

валик valliculum, i, n; parvus cylindrus [i, m]; scutula, ae, f;

валить sternere, o, stravi, stratum (silvas dolabris); humi prosternere; dejicere, io, -jeci, jectum; affligere, o, xi, ctum (arborem); vertere, o, verti, versum (fraxinos manibus); ruere, o, rui, rutum; volvere, o, volvi, volutum; occidere, o, -cidi, -cisum;

+ валить деревья arbores caedere, sternere, succidere;

+ вихрь повалил много деревьев turbine multae arbores eversae, stratae sunt;

+ валить дрова в кучу in unum locum conjicere ligna;

+ народ повалил с площади plebs catervatim foro ruit;

+ снег валит plurima nix cadit, ruit;

валиться concidere, o, -cidi, -; collabi, or, colllapsus sum; corruere, o, -rui, -rutum; labare [1]; sterni;

+ дом валится aedes vitium faciunt; aedes ruinosae sunt;

+ дерево валится arbor concidit;

+ листья с деревьев валятся arbores dimittunt folia; folia cadunt, defluunt ex arboribus;

+ повалиться на постель conjicere se in lectum;

+ у него всё валится из рук omnia de manibus amittit;

+ к нему деньги сами валятся pecunia ei praeter exspectationem obtigit, contigit;

валкий instabilis, e;

валкость instabilitas, atis, f;

валторна cornu, us, n (venaticum);

валторнист cornicen, inis, m;

валун lapis [idis, m] rotundatus; moles [is, f] erratica; silex, cis, m;

+ по валам ad lapides rotundatos;

+ на валах in molibus erraticis;

вальдшнеп ficedula, ae, f;

вальс saltatio [onis, f] Vindobonensis; chorea [ae, f] Vindobonensis;

вальсировать in gyrum saltare, saltando gyros agere;

валюта pecunia [ae, f] extranea, externa; nummi, orum, mpl;

валяться se volutare [1]; volutari;

вампир vespertilio, onis, m; spectrum, i, n; vampyrus, i, m; strix, igis, f;

вандализм vandalismus, i, m;

ванилин vanilinum, i, n;

ваниль Epidedrum Vanilla; vanilla [ae, f] aromatica;

ванильный vanillosus, a, um;

+ ванильный запах odor vanillosus;

ванна bal(i)neum, i, n (balneo inferri); labrum, i, n; alveus, i, m; solium, ii, n;

+ солнечная ванна sol assus; sol nitidus unctusque; balneum solis;

+ водушная ванна balneum a"eris;

+ грязевая ванна balneum limi;

+ лечебная ванна balneum medicatum;

+ песочная ванна balneum arenae;

+ принимать ванну balneo uti;

ванная lavacrum, i, n;

ванночка labellum, i, n;

варвар barbarus, i, m;

варварский barbarus, a, um; barbaricus, a, um; crudelis, e; saevus, a, um; inhumanus, a, um; asper, era, erum;

варварство barbaries, ei, f; barbaria, ae, f; inhumanitas, atis, f;

варево coctum, i, n; jusculum, i, n;

варежки digitalia [orum, npl] villosa; chirothecae, arum, fpl;

варенец lac [laactis, n] coactum et fermentatum;

вареники species artocreatum cum caseo molli, coagulo lactis coctorum;

варёный coctus, a, um; elixus, a, um;

+ варёное мясо caro elixa;

+ варёные корневища этого вида употребляются в пищу rhizomata cocta hujus speciei sunt esculenta;

варенье fructus [uum, fpl] cum saccharo cocti; poma [orum, npl] saccharo condita; conditura, ae, f;

вариант varians, ntis, n; versio, onis, f;

+ излагаться в разных вариантах variare (fama variat; lex variat nec causis nec personis);

вариация variatio, onis, f;

варикозный varicosus, a, um;

+ варикозное вздутие varix, icis, f/m;

варить coquere, o, coxi, coctum (pulmentarium; cibum; cenam); concoquere; coquinare [1]; domare, o, ui, itum (aliquid ferventibus undis);

+ варить пищу cibos coquere;

+ варить в молоке in lacte coquere;

+ варить лекарства medicamenta coquere;

+ варить олово plumbum coquere;

варка coctio, onis, f; coctura, ae, f;

варьете theatrum [i, n] varietatum;

василёк (Centaurea) cyanus;

василиск basiliscus, i, m;

васильковый cyaneus, a, um;

вассал subregulus, i, m; ambactus, i, m; feudatarius, ii, m; vassalus, i, m;

вата gossypium, ii, n; lana [ae, f] arborea; byssus, i, m; bombycinum tomentum [i, n]; bombacium, ii, n;

ватага societas, atis, f; turba, ae, f; globus, i, m; caterva, ae, f;

ватерпас dioptra, ae, f; libra, ae, f, libella, ae, f;

ватерполо ludus [i, m] follis aquatici; folliludium [ii, n] aquatile;

ватерполист follilusor [oris, m] aquatilis;

Ватикан Vaticanus, i, m;

ватиканский Vaticanus, a, um;

ватообразный byssinus, a, um; byssoideus, a, um; gossypinus, a, um;

ватрушка species placentae cum caseo molli coctae;

вафли placentae [arum, fpl] clathratae;

вахмистр Magister [tri, m] excubiarum;

вахта vigilia, ae, f; opera [ae, f] diurnalis;

вахтёр janitor, oris, m; janitrix, icis, f; ostiarius, ii, m;

ваш vester, vestra, vestrum; Tuus, a, um;

+ пусть будет по-вашему vincite, si ita vultis;

+ мы просим прислать нам как можно скорее перечень семян вашего ботанического сада delectum seminum horti botanici vestri quam primum communicare rogamus;

ваятель sculptor, oris, m; factor, oris, m;

ваять sculpere, o, psi, ptum;

вби(ва)ть infigere, o, fixi, fictum; defigere aliquid in rem; figere; adigere, o, egi, actum (aliquid rei); pangere, o, pepigi [panxi, pegi], pa(n)ctum;

+ вбивать сваи sublicas agere;

+ вбивать кому что в голову inculcare; alterius in mentem inducere;

+ побоями вбивать verberibus inculcare;

вбирать haurire, io, hausi, haustum;

вблизи non procul; juxta; prope; propter; proxime; vicine; comminus;

+ вблизи устья реки non procul ab ostio fluminis;

+ вблизи горы prope montem;

вбок oblique;

вброд (переходить) vado transire;

введение introductio, onis, f; prooemium, ii, n; primitiae, arum, fpl; prodromus, i, m; prolegomena, orum, npl; prolusio, onis, f; vestibulum, i, n; institutio, onis, f (ad rem); isagoge, es, f; praefatio, onis, f;

+ введение во флору Амурского края primitiae florae Amurensis;

+ введение в историю ботаники prodromus historiae rei herbariae;

+ введение к флорам Монголии и Китая prolegomena ad floras Mongoliae et Chinae;

ввезённый invectus, a, um;

+ ввезённые растения plantae invectae;

ввезти invehere, o, vexi, vectum;

ввергать impellere, o, puli, pulsum;

вверх sursum; sursum versus; super; sublime;

+ вверх по течению реки adverso flumine;

+ вверх и вниз sursum deorsum; susque deque;

+ руки вверх! manus sursum!

вверху superne; supra; super (astare); apice; sursum;

+ расположенный вверху superior;

вверять committere, o, misi, missum (alicui rem); transmittere (bellum Pompejo); concredere, o, didi, ditum (alicui aliquid); credere (vitam et fortunas alicui); deponere, o, posui, positum; manadare [1] (alicui consulatum, imperia);

ввести, вводить inducere, o, duxi, ductum (aliquem in senatum; milites in pugnam; aliquem in errorem; nova verba in linguam); introducere; intromittere, o, misi, missum; afferre, affero, attuli, allatum; importare [1]; intercalare [1]; interjicere, io, jeci, jectum;

+ ввести кого-л. в свой дом (жениться) inducere aliquam penatibus suis; introducere;

+ всё это не помешало Линнею ввести новое название haec omnia cl. Linneum non impediverunt, quominus nomen novum induceret;

+ ввести в заблуждение decipere; fallere; in errorem inducere;

+ ввести новшества в военное дело in re militari nova afferre; novare, innovare;

+ ввести во владение immittere;

ввиду propter;

+ ввиду отсутствия ob (propter) deficientiam;

+ ввиду этого proinde;

ввоз invectio, onis, f; importatio, onis, f;

ввозить importare [1]; invehere, o, xi, ctum;

ввысь sursum;

+ унести кого-л. ввысь sublimem aliquem rapere;

вглубь profunde; in profundum;

вгонять adigere, o, egi, actum; deferre, fero, tuli, latum;

вдавливать imprimere, o, pressi, pressum; deprimere; defigere, o, fixi, fixum; infigere;

вдали procul; absque (omnibus profanis);

+ лишь несколько экземпляров, найденных вдали от посёлка, случайно сохранились целыми pauca exemplaria procul a vico inventa casu quodam integra servata sunt;

вдаль protinus; procul;

вдвое duplo; duplicato; bis;

+ почти вдвое fere duplo; subduplo;

вдвоём bini, ae, a; duo, ae, o;

вдвойне bis; duplo; dupliciter;

вдевать implicare, o, ui (avi), itum (atum);

+ вдевать нитку в иголку filum in acum inserere;

вдесятеро decuplo;

вдеть нитку в иголку filum per acum trajicere;

вдобавок insuper; super; ultro;

вдова vidua, ae, f; orba, ae, f;

+ стать вдовой marito orbari;

+ пособие вдове pecunia vidualis; pecunia viduae sustinendae;

вдовец viduus, i, m; uxore orbatus;

вдоволь affatim; large; satis; abunde; satiate;

вдовство viduitas, atis, f;

вдовый viduus, a, um;

вдогонку ad sequendum;

вдоль secundum (acc); praeter (acc); longitudinaliter;

+ вдоль жилок secundum nervos;

+ вдоль ручьёв secundum rivulos;

+ вдоль хребта secundum jugum;

вдох inspiratio, onis, f; inhalatio, onis, f;

вдохновение spiritus, us, m (po"eticus, sublimis); afflamen, afflaminis, n; afflatus, us, m; inflatus, us, m; inspiramen, aminis, n; inspiramentum, i, n, inspiratio, onis, f; divinatio, onis, f; enthusiasmus, i, m;

вдохновенный divinus, a, um;

вдохновитель inspirator, oris, m;

вдохновлять afflare [1]; inspirare [1];

вдохнуть, вдыхать subdere (alicui spiritus); afflare; aspirare; inhalare;

вдребезги in multas partes;

вдруг abrupte; subito; repente;

вдувать inspirare [1]; inflare [1];

вдуматься meditari (aliquid de aliqua re); cogitare [1] (aliquid de aliqua re);

вдумчивость meditatio, onis, f; cogitatio, onis, f;

вдумчивый ad meditandum propensus;

вдыхание inspiramentum, i, n;

вдыхать inspirare [1];

вегетаринец vegetarianus, i, m;

вегетарианка vegetariana, ae, f;

вегетарианский vegetarianus, a, um;

вегетарианство vegetarianismus, i, m;

вегетативный vegetativus, a, um; terra genitus / natus;

+ вегетативное размножение reproductio vegetativa;

вегетационный период periodus [i, f] vegetationis / germinationis;

вегетация vegetatio, onis, f; germinatio, onis, f;

ведать administrare [1]; gerere, o, gessi, gestum; praesidere, eo, sedi, sessum (alicui rei, aliquid);

+ ведать городскими делами praesidere rebus urbanis;

+ без ведома автора auctore inscio;

+ без моего ведома me inscio;

+ с ведома автора auctore conscio;

ведение (1) administratio, onis, f (belli); potestas, atis, f; jus, juris, n;

ведение (2) gestio, onis, f;

+ ведение дел gestio negotiorum;

ведомость index, icis, m; album, i, n; tabulae, arum, f;

ведро situla, ae, f, situlus, i, m; modiolus, i, m; hama, ae, f;

ведущий 1. (главный) primus, a, um; primarius, a, um; praecipuus, a, um; gravissimus, a, um; maximus, a, um;

2. ducens, ntis;

+ возле шоссе, ведущего к морю juxta viam ad mare ducentem;

+ ведущие признаки characteres potissimi;

ведь utpote; nam; namque; enim; quia;

+ ведь мы прошли долгий путь utpote longum carpentes iter;

+ ведь ты же всё помнишь tenes utique memoria;

ведьма venefica, ae, f; maga, ae, f; saga, ae, f; lamia, ae, f; striga, ae, f;

ведьмин strigae;

веер rhipidium, ii, n; flabellum, i, n;

вежливо liberaliter (benigne ac liberaliter); humane; humaniter; urbane;

вежливость humanitas, atis, f; urbanitas, atis, f; civilitas, atis, f; cultus, us, m;

+ акт вежливости officium;

вежливый affabilis, e; civilis, e; urbanus, a, um; venustus, a, um; humanus, a, um;

везде qualibet; ubique; ubivis; ubilibet; ubiquaque; ubicumque gentium (terrarium); utrubique; undecumque; omnibus locis; nusquam non;

+ везде вдоль дорог и канав qualibet secus vias fossasque;

+ везде по открытым местам in locis apertis ubique;

+ растёт везде в лесах ubivis in silvis crescit;

+ везде говорят столько ложного, что не знаешь чему и верить tot circumfertur mendatia, ut nescias quid credendum sit;

везение fortuna, ae, f;

везти + кому-л. больше везёт alicui melius succedit;

везти, возить (curru, rheda) vehere, o, xi, ctum; circumvehere; vectare (plaustris ornos); transportare [1];

Везувий Vesuvius, ii, m;

век saeculum, i, n; aetas, atis, f; aevitas, atis, f; aevum, i, n;

+ в прошлом веке saeculo praecedente;

+ в конце 19 – начале 20 века ad finem saeculi XIX – initio saeculi XX.

+ золотой век aurea aetas; aureum tempus;

веко palpebra, ae, f; blepharon, i, n;

вековой saecularis, e;

векселедатель, векселедавец debitor [oris, m] syngrapharius; debitor per syngrapham; dator [oris, m] syngraphae;

вексель syngrapha, ae, f; billa [ae, f] excambii; litterae [arum, fpl] excambii; perscriptio, onis, f;

+ дать вексель syngrapham dare, conscribere; dare nomen in syngrapham;

+ кому даётся вексель creditor ex syngrapha;

+ долг по векселю debitum ex syngrapha;

+ дать фальшивый вексель syngrapham fingere;

+ вексель на предъявителя syngrapha ex qua conspecta solvitur pecunia;

+ вексельное право leges de syngraphis sancitae; jus cambiale;

вектор vector, oris, m;

велеречивый grandiloquus, a, um;

велеть imperare [1]; jubere, eo, jussi, jussum (aliquem; aliquem aliquid facere; alicui); praecipere, io, cepi, ceptum; praedicere, o, dixi, dictum; edicere; sciscere, o, scivi, scitum; sancire, io, sanxi, sanctum (sancitum); mandare [1]; concedere, o, cessi, cessum; permittere, o, misi, missum; libertatem alicui concedere; alicui alicujus rei potestatem, facultatem dare;

+ велеть сказать кому-л. что-л. mandare aliquid ad aliquem;

+ велеть дать ей пить jubere dare ei bibere;

+ велеть по договору прислать корабли ex foedere naves alicui imperare;

+ велеть своим воинам никого из них не обижать jubere militibus suis, ne qui eorum violentur;

+ велишь ли мне это купить? Permittis-ne, ut hanc rem emam?

+ Он велел вас звать к себе. Curavit te ad se vocandum.

+ Он велел сшить себе платье curavit sibi vestem faciendam;

+ он велит жене забрать свои вещи (объявляет о разводе) conjugem suas res sibi habere jubet;

великан gigas, gigantis, m;

великий magnus, a, um; ingens, ntis; grandis, e; praegrandis, e; amplus, a, um; immanis, e; clarus, a, um; nobilis, e; illustris, e; egregius, a, um; altus, a, um (Apollo); vastus, a, um;

+ великий герцог magnus dux;

+ великиое герцогство magnus ducatus;

+ великиий канцлер supremus cancellarius;

+ великиий князь princeps magnus;

великодушие magnanimitas, atis, f; animi magnitudo [inis, f]; magnificentia, ae, f; generositas, atis, f;

великодушно magnanimiter; mango animo; magnifice; generose;

великодушный magnanimus, a, um; excelsus, a, um; generosus, a, um;

великолепие magnificentia, ae, f, splendor, oris, m; fulgor, oris, m; cultus, us, m; apparatus, us, m; lautitia, ae, f; luxuria, ae, f; luxus; pompa, ae, f; dignitas; honor, oris, m;

+ принять кого с великолепием, приличным царю aliquem regio apparatu excipere;

+ Пирей в великолепии равнялся с самым городом (Афинами) Piraeus ipsam urbem dignitate aequiparabat;

великолепно lepide; belle; facete; laute; egregie; optime; perfecte; excellenter; perbene; eximie; splendide; magnifice; magnificenter; opulenter; opipare; superbe;

+ Великолепно! Euge!

великолепный magnificus, a, um; speciosus, a, um; superbus, a, um (apparatus; triumphus; pira); splendidus, a, um; lautus, a, um; opiparus, a, um; pretiosus, a, um; bellus, a, um (homines; locus; fama; vinum); perbonus, a, um; amplus, a, um (munus); mirabilis, e; mirandus, a, um; mirus, a, um; sumptuosus, a, um;

+ приготовить великолепный обед opipare cenam parare;

+ дать кому великолепный пир apparatis epulis aliquem accipere;

величайший maximus, a, um; summus, a, um; extremus, a, um (extremum bonorum); plurimus, a, um;

величественно excelse; magnifice; magnificenter; graviter;

величественный altus, a, um (vultus); sublimis, e (mens; carmina; facinora; vir); augustus, a, um; gravis; tragicus, a, um; excelsus, a, um; magnificus, a, um;

величество majestas, atis, f;

величие splendor, oris, m; amplitudo, inis, f; magnitudo, inis, f; majestas, atis, f; excelsitas, atis, f; magnificentia, ae, f; gravitas, atis, f; numen, inis, n;

+ царственное величие regius spiritus;

величина magnitudo, inis, f; statura, ae, f; amplitudo, inis, f; quantitas, atis, f; mensura, ae, f; modus, i, m;

велосипед birota, ae, f; bicyclus, i, m;

+ ехать на велосипеде birota vehi;

+ спортивный велосипед birota currilis;

+ трехколесный велосипед trirota, ae, f;

велосипедист birotarius, ii, m; birotularius, ii, m;

вельможи optimates, um, mpl; principes, um, mpl; proceres, um, mpl; purpurati, orum, m; satrapae, arum, mpl;

вена vena, ae, f (venae et arteriae a corde tractae);

+ вскрывать вены venas incidere, ferire, aperire, interscindere, abrumpere;

Венгр Hungarus, i, m; Hungaricus, i, m; венгерский Hungaricus, a, um; Венгрия Hungaria, ae, f;

Венера Venus, Veneris, f;

+ венерическая болезнь lues venerea;

венец corona, ae, f; culmen, inis, n;

венечный coronarius, a, um;

вензель monogramma, atis, n;

веник scopae, arum, fpl; syrus, i, m; everriculum, i, n;

венозный venosus, a, um;

+ венозная кровь sanguis venosus;

венок corona, ae, f; corollarium, ii, n; sertum, i, n; torquis, is (m,f) (aras totquibus ornare);

+ венок из дубовых листьев torta quercus;

+ возложение венков coronatio;

вентилятор ventilator, oris, m;

вентиляция ventilatio, onis, f;

вентиляционный ventilatorius, a, um;

венценосный coronifer, era, erum; stephanophorus, a, um;

венчать coronare [1];

вепрь aper, pri, m; verres, is, m; sus [suis, f] fera;

вера fides, ei, f; fiducia, ae, f (rei alicujus); confidentia, ae, f; religio, onis, f;

+ внушить кому-л. веру в себя afferre alicui fiduciam;

+ символ веры fides (Nicaena);

веранда xystus, i, m;

верба salix [cis, f] caprea;

+ вербное воскресенье dies Dominica palmarum;

верблюд camelus, i, m; верблюдица camela, ae, f; верблюжий camelinus, a, um (lac);

+ погонщик верблюдов camelarius;

+ уход за верблюдами camelasia;

вербовать conquirere, o, sivi, situm; deligere, o, legi, lectum;

+ вербовать солдат в городе esse, versari in aliqua urbe ad milites comparandos;

вербовщик delector, oris, m; conquisitor, oris, m;

вербовка conquisitio, onis, f; delectus, us, m;

вербовый saligneus, a, um;

вердикт +обвинительный вердикт damnatio, onis, f (dignus damnatione; d. ad aeterna supplicia);

верёвка funale, is, n; funis, is, m; funiculus, i, m; vinculum, i, n; linum, i, n; restis, is, m;

+ верёвочный завод opificium restionis; collegium restionum;

+ верёвочная лестница scala e funibus; scala plicatilis;

вереница tractus, us, m (arborum); series, ei, f; pompa, ae, f;

вереск erice, es, f;

вересковый ericaeus, a, um;

веретеница lacerta, ae, f; lacertus, i, m;

веретено fusus, i, m; colus, i (us), f (m); + вертеть веретено fusum torquere, pollice versare;

верзила longurio, onis, m;

верить fidere, o, fisus sum; credere, o, didi, ditum (aut credere, aut parum probatum opinari; potissimum Thucydidi credo; alicui aliquid [de re aliqua]; credere hoc esse factum); confidere; fidem habere, eo, ui, itum (adjungere [o, xi, ctum], ferre [fero, tuli, latum], tribuere [uo, ui,utum]);

+ люди охотно верят тому, чего они желают libenter homines id, quod volunt, credunt;

+ мне верят credor; creditur mihi;

+ Кассандра, которой тевкры никогда не верили Cassandra non unquam credita Teucris;

+ верить глазам больше, чем ушам credere oculis amplius quam auribus;

+ можешь мне (по)верить mihi crede; crede mihi; credas mihi velim;

+ если вы верите мне si qua dicenti fides est;

+ верить в существование богов deos esse credere;

вермишель vermicelli, orum, mpl;

вернее rectius; certius; potius;

верно 1. (правильно) recte; vere (dicere); admodum; emendate; equidem; 2. (преданно) fideliter; fidele;

верность 1. rectum, i, n; 2. fidelitas, atis, f (amicorum; erga amicum); fides, ei, f;

+ нарушить верность fidem abscidere;

+ верность долгу officium;

вернуть reddere, o, didi, ditum; recuperare [1]; referre, fero, tuli, latum;

+ вернуть с лихвой cum usura reddere;

вернуться reverti, or, versus sum; vestigia referre [fero, tuli, latum];

+ вернуться на родину in patriam redire;

+ вернуться свободным к своим se ad suos vindicare;

+ Он был вынужден, по совету своих врачей срочно вернуться в американскую больницу. Medicis suis hortantibus valetudinarium Americanum raptim repetere coactus est.

верный 1. rectus, a, um; certus, a, um; 2. fidus, a, um; fidelis, e (socius; conjux); certus, a, um (res; lucrum); verus, a, um (oraculum); stabilis, e (stabili tramite currere); proprius, a, um;

+ поставить во главе верных людей praeficere certos;

+ путь и верный и недолгий via et certa neque longa;

+ будь верен тому, кто верен тебе fac fideli sis fidelis;

веровать credere, o, didi, ditum (in unum Deum);

вероисповедание fides, ei, f (a fide Christianorum discrepare); confessio, onis, f; secta, ae, f; religio, onis, f;

вероломно perfide; perfidiose; perjure; infideliter;

вероломный perjurus, a, um; perjurius, a, um; infidelis, e; perfidus, a, um; perfidiosus, a, um;

вероломство perfidia, ae, f; infidelitas, atis, f; nullum jusjurandum [i, n]; infidum facinus [oris,n];

вероятно fortasse; probabiliter; verisimiliter; credibiliter;

вероятность probabilitas, atis, f; credibilitas, atis, f; similitudo [inis, f] veritatis;

+ с большей вероятностью majore probabilitate;

+ по всей вероятности ut videtur;

вероятный probabilis, e; credibilis, e; verisimilis, e;

+ весьма вероятной является интродукция этого растения из Кубы hujus plantae introductio e Cuba probabilissima est;

+ и это кажется мне более вероятным quod quidem magis credo;

версия versio, onis, f; forma, ae, f; varietas, atis, f; typus, i, m; genus, i, m; modus, i, m; interpretatio, onis, f; conceptio, onis, f; formulatio, onis, f;

+ различные литературные версии смерти Марцелла quae de Marcelli morte variant auctores;

верста leuca [ae, f] rossica; milliarium [ii, n] Russicum, stadium [ii, n] rossicum versta dictum;

верстак mensa [ae, f] operaria; machina [ae, f] runcina;

вертел veru, us, n; trochanter, eri, m;

+ насадить на вертел figere quid veribus;

+ жарить на вертеле torrere quid in veribus;

вертеп caverna, ae, f; specus, us, m; sentina, ae, f;

+ вертеп разбойников latronum latibulum, receptaculum, spelunca;

вертеть torquere, eo, torsi, tortum; intorquere; vertere, o, vreti, versum; versare [1], in gyrum agere [o, egi, actum]; circumagere; volvere, o, volvi, volutum;

+ Не вертите меня так, голова кружится Noli me ita versare, caput gyratur;

вертеться se torquere; se versare; se circumagere; in orbem circumagi; se gyrare; gyros ducere; volvere;

+ перестань здесь вертеться, иди на место desine te huc et illuc versare, abi alio;

вертикаль perpendiculum, i, n;

вертикально verticaliter; ad perpendiculum;

вертикальный verticalis, e; perpendicularis, e; rectus, a, um; ad perpendiculum directus;

вертлявость inquietudo, inis, f;

вертлявый inquietus, a, um;

вертолет helicopterum, i, n;

вертопрах homo [inis, m] ventosus, vaniloquus; animus [i, m] levis; scurra, ae, m;

вертящийся volubilis, e;

верующий deum (deos) colens [ntis]; in deum credens; fidelis, e; religiosus, a, um; pius, a, um;

верфь navalia, ium, n; naupegium, ii, n; textrinum, i, n;

верх pars [partis, f] suprema; pars summa; apex, icis, m; pars superior; superficies, ei, f (aedis); summa, ae, f; summitas, atis, f; summum, i, n; vertex, icis, m; caput, itis, n; columen, inis, n; culmen, inis, n; fastigium, ii, n; cacumen, inis, n;

+ сходи наверх ascende in superiorem partem aedium;

+ верх счастья summa felicitas;

+ одержать, брать верх primas auferre; vincere (vincit imitationem veritas); superare (equitatu; gladio); super aliquid esse;

+ (общественные) верхи и низы summi et infimi;

верхний superus, a, um (limen); supernus, a, um (pars); superior, ius; summus, a, um (jugum montis); supremus, a, um;

+ верхняя граница limes (terminus) superior;

+ верхняя поверхность листа pagina superior folii;

+ в верхней половине in dimidio superiore;

+ в верхнем течении in fluxu superiore;

+ у верхнего края леса ad silvae marginem superiorem;

+ в пустынях Верхнего Египта in desertis Aegypti superioris;

+ обитает в верхней части альпийского пояса среднего Дагестана habitat in alpinis summis Daghestaniae mediae;

+ верхнее платье amictus, us, m; palla, ae, f;

+ верхняя часть superficies;

+ верхний этаж дома cenaculum;

верховая (лошадь) (equus) ad equitandum; (equus) sellaris, e;

+ верховая езда equitatio, onis, f; equitatus, us, m; equi vectio [onis, f];

+ обучать верховой езде sedulo aliquem docere equitare;

верховенство principatus, us, m; prior locus [i, m]; excellentia, ae, f; summatus, us, m;

верховный summus, a, um; supremus, a, um;

+ верховная власть summa potestas;

+ верховный начальник summus dux; penes quem est omnium summa rerum;

верховой eques, itis;

верховье fontes, ium, mpl; origo [inis, f] fluminis;

+ в верховьях реки (ручья) ad fontes fluminis (rivuli); cursus [us, m] superior;

+ в верховьях реки in cursu superiore flumunis; pars superior;

+ верховье ущелья pars superior faucium;

+ верховье Волги в Тверской губернии flumen Rha originem habet in praefectura (provincia) Twerensi.

верхогляд stultus, i, m, stolidus, i, m; ineptus, i, m; qui speculatur hiante ore;

верхом + верхом на коне sublimis in equo;

верхушка apex, icis, m; cacumen, inis, n; summitas, atis, f; summum, i, n; vertex, icis, m; culmen, inis, n;

+ верхушка дерева cacumen arboris; summa arbor;

верша nassa, ae, f;

вершина cacumen, inis, n; summitas; vertex, icis, m; summa, ae, f; summum, i, n; summitas, atis, f; summus, a, um; acumen, inis, n; columen, inis, n; culmen, inis, n; scopulus, i, m; sublime, is, n; fastigium, ii, n;

+ вершины гор supremi montes; summi montes; summum jugum montis;

+ на вершинах гор in cacuminibus montium;

+ на вершинах хребта Аибга in summitatibus jugi Aibgae;

+ на вершине сопки in summitate monticuli;

+ растёт на вершине горы Тафельберг crescit in vertice montis Tafelberg;

+ на вершинах Альп in summis Alpibus;

+ на вершине горы in summo monte;

+ вершина поэзии summa carminis;

вес pondus, eris, n; momentum, i, n; vis, is, f;

+ весом pondo;

+ эти соображения имеют большой вес hae rationes magni ponderis sunt;

+ иметь вес valere; magni esse momenti;

+ не иметь никакого веса nullius momenti esse;

+ весом в 500 граммов pondo grammata 500;

+ удельный вес gravitas specifica;

+ иметь вес haberi;

веселить hilarem facere [io, feci, factum]; hilarare [1]; laetitia et voluptate afficere; laetificare [1]; oblectare [1] aliquem re; juvare [1];

веселиться laetari [1]; gaudere, eo, gavisus sum; vitulari [1]; oblectari [1];

весело hilare, hilariter, hilarem in modum; jucunde, laete, laetanter; gaudenter; festive, facete; comiter;

+ тяжелые болезни мешают жить весело gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;

+ в деревне жить весело rura oblectant animos;

весёлость hilaritudo, inis, f; hilaritas, atis, f; jucunditas, atis, f; laetitia, ae, f; festivitas, atis, f; lascivia, ae, f;

весёлый bellus, a, um (frons ac vultus); festivus, a, um (convivium; ludi); festus, a, um; hilaris, e; laetus, a, um; laetans, ntis; gaudialis, e; gaudibundus, a, um; libens, ntis; remissus, a, um; lascivus, a, um;

+ иметь дух веселый и готовый к шуткам hilari et prompto animo esse ad jocandum;

+ показывать себя веселым в несчастье in adversis vultum secundae fortunae gerere;

+ веселая жизнь vita amoena;

+ веселое начало, конец печальный comicum principium, finis tragicus;

+ веселый человек lepidum, festivum caput;

+ веселая книга liber festivus;

веселье gaudium, ii, n; laetitia, ae, f; delectatio, onis, f, oblectatio, onis, f, voluptas, atis, f, jucunditas, atis, f; hilaritas, atis, f; hilaritudo, inis, f; festivitas, atis, f;

+ предаваться веселью se jucunditati dare et animum relaxare;

весельчак homo [inis, m] jocosus, multi joci; hilaris;

весенний vernalis, e; vernus, a, um;

+ весенние листья folia vernalia;

+ весенние растения plantae vernales, vernae;

+ весенний участок area vernalis;

+ весеннее цветение anthesis vernalis;

+ весеннее время tempus vernum;

+ весеннее равноденствие aequinoctium vernum;

весить pendere, o, pependi, pensum; ponderare [1]; (иметь вес) ponderem habere [eo, ui, itum];

веский ponderosus, a, um; gravissimus, a, um; valens, ntis (argumentum); vehemens, ntis (causa; argumentum);

+ существуют веские доказательства, что это растение было известно уже Палласу hanc plantam jam a cl. Pallasio notam fuisse gravissimi testes sunt;

весло remus, i, m; remigium, ii, n; scalmus, i, m; tonsa, ae, f;

+ идти на вёслах remis navem incitare, promovere, propellere;

+ проплывать моря на вёслах vertere freta lacertis;

+ в тихую погоду ездят на вёслах, а при ветре на парусах serena tempestate lembum promovent remis, et turbida ad incitandum utuntur velis;

+ не переставать работать вёслами in verbere remorum perstare;

+ пенить вёслами воды aquas remis torquere;

весна ver, veris, n; vernum, i, n (tempus); tenerus annus [i, m];

+ по берегам рек, заливаемым весной ad ripas fluviorum vere inundatis;

+ ранней весной primo vere; ineunte vere;

+ начало, средина, конец весны ver novum, adultum, pareceps;

+ в конце весны vere extremo;

веснушка lentigo, inis, f; lenticula, ae, f; ephelis, idis, f;

веснушчатый lentiginosus, a, um;

весталка virgo [inis, f] Vestalis; virgo sancta;

вестерн fabula [ae, f] Americae Occidentalis;

вести ducere, o, xi, ctum; agere, o, egi, actum (magnum agmen); subigere (ratem conto); gerere, o, gessi, gestum; administrare [1]; regere, o, xi, ctum; trahere, o, xi, ctum (exercitum); exsequi, -sequor, -secutus sum (obsidiones);

+ на дороге, которая ведёт к Гурзуфу in via, quae ad Gurzuf ducit;

+ вести за руку manu ducere;

+ вести кого viae ducem esse;

+ вести в темницу, на эшафот in vincula, ad mortem ducere;

+ скупость ведёт ко многим порокам ex avaritia multa vitia fluunt, manant;

+ это ни к чему не ведёт hoc frustra agitur, tentatur; hinc nihil lucraberis;

+ вести хозяйство res domesticas administrare;

+ вести свои хозяйственные дела administrare rem familiarem;

+ вести процесс causam, litem agere;

+ вести судебное разбирательство judicare;

+ вести надзор над чем alicui rei praeesse, praefectum esse, praesidere; aliquid curare; aliquid curae sibi habere; alicujus rei curam agere;

+ вести дела administrare negotia;

+ вести войну bellum agere, gerere; bellare;

+ вести военные операции tractare bellum;

+ вести с кем-л. разговор sermonem exsequi cum aliquo;

+ не вести ухом nullam aurem admonitionibus praebere, admonitiones aversari; surdum esse ad monitus;

+ вести себя se gerere; se praebere; se adhibere; se tractare; agere; facere (humaniter; arroganter; bene, male alicui, contra aliquem);

+ вести себя хорошо honeste se gerere;

+ вести себя опрометчиво и нерадиво agere inconsiderate negligenterque;

+ вести несчастную жизнь vitam miseram trahere;

+ вести тихую жизнь in secessu vitam transigere;

+ вести торг mercaturam exercere;

+ вести счёт rationes conficere;

+ вести машину vehiculum agere;

+ вести назад reducere;

+ вести переговоры tractare (de aliqua re);

вестибулярный vestibularis, e;

вестибюль vestibulum, i, n;

вестник nuntius; internuntius; praeco; bajulus nuntii; angelus; titulus (tepidi temporis sc. ciconia); interpres; +Вестник Академии наук Acta Academiae Scientiarum;

вестовой viator, oris, m;

весть nuntius, ii, m; fama, ae, f;

+ радостная весть gaudium (cognito gaudio);

+ приносить добрые вести bene narrare;

весы trutina, ae, f; libra, ae, f; campana, ae, f (типа безмена); statera, ae, f;

весь, вся, всё totus, a, um; integer; universus, a, um (vita; triduum; genus hominum; non unus aut alter miles, sed universi milites); omnis, e; cunctus, a, um; solidus, a, um;

+ в альпийском поясе всего Кавказа in regione alpina totius Caucasi;

+ все растение покрыто войлочным опушением tota planta tomentosa;

+ в течение всего года totum per annum;

+ весь год integer, solidus, totus, plenus annus;

+ растение, распространённое по всей Сибири planta per totam Sibiriam distributa;

+ во всей Италии, за исключением Галлии in Italia, praeter Galliam, tota;

+ вся моя вина в том, что…summa criminis est, quod…

+ но это ещё не всё nequaquam in isto sunt omnia;

+ всё это возьми себе integrum sibi reserves;

+ от всего сердца toto pectore;

+ всей душой totus et mente et animo;

+ всей душой и телом tota mente atque omnibus artubus;

+ весь свет universitas, universus mundus;

+ во всём свете известный toto notus in orbe;

+ это я говорю обо всех вообще haec loquor de universis;

+ всю ночь tota nocte;

+ я там проспал всю ночь ibi quievi noctem perpetem;

+ весь дом сгорел aedes igne, incendio, flammis plane obsumptae sunt;

+ весь хлеб морозом побило fruges prorsus frigore perierunt;

+ человек, весь сотканный из лжи и обмана homo totus ex fraude et mendacio factus;

+ всё время totis horis;

+ всеми силами totis viribus;

+ мне всё равно nihil moror; nihil mea refert; non magnopere curo;

+ вот всё, что осталось от денег hoc tantum pecuniae relictum est;

+ всё кончено finita res est; consummatum est;

+ вот и всё haec summa est;

+ У меня всё благополучно, всё идёт хорошо salva res est; in portu navigo;

+ сколько ни лей в дырявую бочку, всё не наполнишь pertusum quidquid infunditur dolium, perit;

+ все вместе omnes universi;

+ больше всего, лучше всего super omnia;

+ сделать всё возможное omnia summa facere;

весьма admodum; apprime; magnopere; maxime; nimis; nimium; valde; multum; insigniter; vehementer; bene (magnus; robustus; mane; longe);

+ соцветие весьма разнообразное inflorescentia admodum varia;

+ вид, весьма сходный с сирийским растением species cum planta syriaca apprime congruens;

+ вид, весьма сомнительный species maxime dubia;

+ виды, весьма родственные между собой species inter se nimis affines;

+ форма, весьма редкая forma valde rara;

+ весьма тонкий pertenuis;

+ весьма острый peracutus;

+ весьма трудно доказать perarduum est demonstrare;

+ Это мне будет весьма приятно Id mihi pergratum erit perque jucundum;

+ я весьма радуюсь vehementer laetor;

+ быть весьма расположенным к кому mire favere alicui;

+ весьма жалобно perquam flebiliter;

+ весьма холодно tempestas est maxime frigida; maximum frigus est;

+ он весьма богат est praedives, longe ditissimus;

ветвистый ramosus, a, um; virgosus, a, um;

+ кисть ветвистая racemus ramosus;

+ ствол в. truncus ramosus;

ветвь ramus, i, m; virga, ae, f (lauri); stirps, rpis, f (rami stirpesque); stipes, itis, m (virides comae in niveo stipite); brachium, ii, n;

+ ветви бесплодные rami steriles;

+ ветви висячие rami penduli;

+ ветви молодые rami novelli;

+ ветви отмершие rami emortui;

+ ветви перепутанные rami intricati;

+ ветви раскидистые rami diffusi;

ветер ventus, i, m; spiritus, us, m (frigidus); aura, ae, f; perflatus, us, m;

+ на защищённых от ветра сухих местах in siccis a vento protectis;

+ область, открытая ветрам и дождям regio ventis et pluviis exposita;

+ пустить на ветер eventilare (opes);

+ попутный ветер ventus secundus, ferens;

+ ждать попутного ветра ventum exspectare;

+ попутные ветры venti vocantes;

+ с попутными ветрами ventis faventibus;

+ встречные ветры venti vetantes; ventus adversus, contrarius;

+ плыть против ветра uti adversis ventis;

+ порывы ветров verbera ventorum;

+ ветры утихают venti subsidunt;

+ быть волнуемым ветрами ventorum vi agitari atque turbari;

+ бросать слова на ветер in vento et aqua scribere, profundere verba ventis, dare verba in ventos, ventis; surdo narrare (canere, dicere), surdo asello fabellam narrare;

ветеран veteranus, i, m; vetus miles [itis, m];

ветка virga, ae, f (lauri); ramus, i, m; ramulus, i, m; sarmentum, i, n;

ветла salix хcis, f] alba;

ветошь scruta, orum, npl;

ветреный ventosus, a, um; volaticus, a, um (volaticus ac levis); inconstans, ntis; levis, e; mutabilis, e;

+ ветрено spirat ventus;

ветрозащитный + ветрозащитные насаждения implantationes ventis obstantes;

ветхий subdestructus, a, um; vetus, eris; vetustus, a, um; pristinus, a, um; antiquus, a, um; caducus, a, um; viribus infirmus, a, um; enervatus, a, um;

+ Ветхий Завет Vetus Testamentum;

+ старик наш стал очень ветх vetulus noster jam insigniter corpore languescit, viribus debilitatur; ruinosus, vetustate corruptus;

+ ветхий дом aedes ruinosae, domus ruinosa;

+ ветхое платье vestis detrita, vetustate corrupta;

ветхость senectus, utis, f; vetustas, atis, f ;

ветчина succidia, ae, f; spatula [ae, f] porcina; perna, ae, f; petasio, petaso, onis, f; lardum, i, n; *perna fumosa;

ветшать exolescere, o, evi, etum; obsolescere; senescere, o, ui, -;

вечер vesper, eri/is, m; vespera, ae, f; serum, i, n, extremum [i, n] diei;

+ с наступлением вечера primo vespere; praecipiti jam die, die jam vergente; inumbrante vespera;

+ вечер уже (ad)vesperascit; invesperascit; inclinat in vesperum dies; dies in vespertinum tempus declinatur;

+ когда день клонился к вечеру flexo in vesperam die;

+ под вечер vesperascente caelo; ad vesperam; ad, sub vesperum; sub nocte, sub noctem;

+ с утра до вечера a mane usque ad vesperam;

+ по вечерам прогуливаться vespertinis (horis) ambulatum abire;

+ зимой вечера бывают очень длинны hieme vespertinum tempus perdiu tenet;

+ проводить вечер за чтением vespertinum tempus consumere in legendo;

+ цветки, распускающиеся вечером flores vespertini;

+ вечером vesperi; vespertino tempore; vesperascente caelo; vespera;

+ ранним вечером prima vespera;

+ он вечером у меня был vesperi apud me fuit, me invisit;

вечереть vesperascere;

вечеринка circulus, i, m; orbis [is, m] convivandi; sodalitium, ii, n;

вечерний vespertinus, a, um; vesperatus, a, um; vesperus, a, um;

+ вечернее время tempora vespertina;

+ вечерняя работа labor vespertinus, lucubratio;

+ вечерняя музыка concertus vespertinus; symphonia vespertina;

+ вечерний стол cena vespertina;

+ в вечерние часы vespertinis (horis);

вечно aeternaliter; sempiterne; sempiterno; perpetue; perpetualiter;

вечнозелёный sempervirens, ntis;

вечность aeternitas, atis, f; aevitas, atis, f; aevum, i, n; sempiternitas, atis, f;

вечный aeternus, a, um; sempiternus, a, um; aeviternus, a, um; perpetuus, a, um (ver; pax; sopor); immortalis, e; indelebilis, e;

+ у границ вечных снегов ad fines nivis aeternae (perpetuae);

+ вечная мерзлота (con)gelatio aeterna;

+ вечный двигатель perpetuum mobile;

вешалка uncus, i, n;

вешать pendere, o, pependi, pensum; suspendere (aliquid aliqua re, in, de, ex, ab aliqua re); pensare [1]; pensitare [1];

вешний vernus, a, um;

вещать + учение Эпикура стало вещать о природе вещей Epicuri ratio naturam rerum vociferari coepit;

вещество substantia, ae, f; materia, ae, f; materies, ei, f; elementum, i, n; corpus, oris, n; natura, ae, f;

+ корковое вещество substantia corticalis;

+ межклеточное вещество substantia intercellularis;

+ запасные вещества materiae reservatae;

+ питательные вещества materiae nutritivae;

вещий sagus, a, um; fatidicus, a, um;

вещь res, ei, f; supellex, supellectilis, f; vasa, orum, npl; merx, cis, f (mala merx haec est!);

+ все вещи богом созданы universae res a deo conditae sunt; rerum natura a deo condita est;

+ творец всех вещей rerum omnium opifex;

+ трудные вещи quae difficilia sunt;

+ говорить неприятные вещи lapides loqui;

+ вещь важная и стоит того, чтобы о ней подумать magnum quid et magnae cogitationis;

+ это не мои вещи hae non mea sunt;

+ он все свои вещи взял с собой omnia vasa collegit; omnem supellectilem secum portavit, tulit;

+ ценные вещи res bonae;

веялка capisterium, ii, n; ventilabrum, i, n;

веяние spiritus, us, m (vehementior spiritus ventus est, spiritus leviter fluens – a"er); perflatus, us, m;

веять spirare [1]; afflare [1];

взаимно inter se; invicem; mutuo; commutatim; vicissim;

взаимность remuneratio, onis, f; vicissitudo, inis, f; mutuum, i, n; vices;

+ нет ничего приятнее, чем взаимность в оказывании услуг nihil est vicissitudine officiorum jucundius;

+ любовь без взаимности sterilis amor;

взаимный mutuus, a, um; reciprocus, a, um;

+ отсюда бешеная взаимная ненависть summus utrimque inde furor;

взаимодействие interactio, onis, f; actio reciproca;

+ взаимодействие факторов interactio factorum;

взаимозависимость dependentia [ae, f] mutua; mutua / reciproca obnoxietas [atis, f], mutua conjunctio [onis, f], interdependentia, ae, f;

взаимозаменямый intermutabilis, e; reciproce mutabilis, e; intermutatus, a, um;

взаимоисключать se invicem excludere [o, clusi, clusum];

взаимообмен inter nationes (libera) commercia [orum, npl], mutua rerum commutatio [onis, f];

взаимоотношение relatio [onis, f] reciproca; interrelatio, onis, f; obnoxietas [atis, f] / relatio [onis, f] / habitudo [inis, f] mutua / reciproca, ordo [inis, m] mutuus / reciprocus;

+ конкурентные взаимоотношения relationes competitivae;

+ считаю нелишним разъяснить, каков характер моих взаимоотношений с Цезарем non alienum esse arbitror explicare, quae mihi sit ratio et causa cum Caesare;

взаимосвязанный inter se connexus, a, um;

+ взаимосвязанные явления phenomena inter se connexa;

взаимосвязь connexio хщтшыб аъ reciproca;

взаймы mutuo;

+ дать взаймы mutuo dare;

+ брать взаймы conducere (conducta pecunia);

взамен loco; pro; vice;

взбалтывать agitare [1], peragitare [1], permiscere, eo, ui, mixtum;

взбивать pulsando excitare [1], succutere, io, cussi, cussum; torquere, eo, torsi, tortum (spumas);

+ взбивать постель stragulam, culcitram, pulvinos succutere;

взбираться inscendere, o, scensi, scensum; subire, -eo, ii, itum; eniti, or, nisus sum; niti;

взвалить aliquo jacere, io, jeci, jectum; volvere, o, volvi, volutum; supervolvere, involvere;

+ взвалить бревно на телегу trabem carro involvere; onerare, onus alicui imponere; rei negotium dare;

+ я на тебя этого не взваливаю tibi hoc oneris non impono;

+ взвалить все тяготы государства на вельмож omnia onera in primores civitatis imponere;

+ взвалить на кого вину culpam in alium derivare, transferre;

взвести курок retinaculum (elaterem, spiram) (pyritae) intendere [o, di nsum], ad ictum parare [1];

взвесить, взвешивать librare [1], expendere (aliquem, aliquid); pendere, o, pependi, pensum; pensare [1]; pensitare [1]; ponderare [1]; deliberare [1]; suspendere (aliquid in trutina); (trutina) examinare [1]; trahere [o, xi, ctum] animo [cum animo] suo; rationes alicujus rei trahere;

+ взвесивши что-л. calculis alicujus rei subductis;

+ быть взвешиваемым trutina examinari, pensari;

взвешивание libratio, onis, f; pensura, ae, f; ponderatio, onis, f; examen, inis, n;

взвод decuria, ae, f;

взволнованный turbulentus, a, um; turbatus, a, um (mare); turbidus, a, um; turgidus, a, um; tumidus, a, um (os; cor); trepidus, a, um (Dido); sollicitus, a, um; praetrepidans, ntis;

+ быть взволнованным fluctuare (mare fluctuat);

взгляд opinio, onis, f; sententia, ae, f; a(d)spectus, us, m, oculorum obtutus, us, m, oculus; conjectus, us, m; conspectus, us, m; prospectus, us, m; acies, ei, f (aciem in omnes partes dimittere); vultus, us, m (demittere vultum); species, ei, f; visus, us, m;

+ отвести взгляд vultus avertere;

+ на мой взгляд (ex) mea sententia;

+ с первого взгляда, на первый взгляд prima facie; a limine; primo aspectu; prima fronte; primo intuitu; primo obtutu;

+ кроткий, ласковый взгляд lenis, comis aspectus;

+ серьёзный взгляд acer aspectus;

+ косой взгляд vulticulus;

взглянуть + подойти, чтобы взглянуть visum procedere;

вздор nugae, arum, fpl; ineptiae, arum, fpl; somnia [orum, npl]! fabulae [arum, fpl]! tricae, arum, fpl (sunt apinae tricaeque; t. merae); apinae, arum, fpl; gerrae, arum, fpl; burrae, arum, fpl; somnium, ii, n; nugae, arum, fpl;

+ всякий вздор говорить delirare, aliena loqui, in dicendo excurrere, vagari;

+ вам кажется, что все несут вздор omnes tibi delirare visi sunt;

+ нести вздор garrire nugas;

вздорный stomachosus, a, um; morosus, a, um; difficilis, e; rixosus, a, um; insulsus, a, um; ineptus, a, um; absurdus, a, um; infrunitus, a, um (animus; mulier; copia);

вздох spiritus, us, m (latere imo petitus); gemitus, us, m; suspirium, ii, n; stesagma, atis, n;

+ до последнего вздоха usque ad extremum spiritum;

вздремнуть addormiscere, o, ui, itum;

вздувание inflatio, onis, f (stomachi, intestinorum);

вздуваться tumescere, o, ui, - (freta ventis tumescunt); tumere, eo, ui, - (a vento unda tumet); intumescere; turgescere, o, ui, -;

вздувшийся tumefactus, a, um; tumens, ntis; tumescens, ntis; tumidus, a, um (Nilus);

вздутие inflatio, onis, f; tumor, oris, m;

+ вызывать вздутие inflationem habere;

вздутый inflatus, a, um; ventricosus, a, um; ventosus, a, um; tumidus, a, um; turgidus, a, um; tumidus, a, um (cervices); vesicarius, a, um; vesiculosus, a, um; sufflatus, a, um;

вздымать sublimare [1] (candentem facem in caelo); suscitare [1];

вздыматься stare, sto, steti, statum (turris ad auras stat; stabat acuta silex); rigere, eo, ui, -;

вздыхать suspirare [1], gemere, eo, ui, itum; ingemere; ingemiscere, o, ui, -;

+ вздыхать из глубины сердца, тяжело, глубоко вздыхать suspiria alte premere, ab imo pectore ducere; suspiria trahere;

+ вздыхать от печали, от притворной любви suspirare dolore, ficto amore;

+ вздыхать по чему cum gemitu desiderare rem; gemere rem, de re; suspirare;

+ вздыхать по матери, которую давно не видел suspirare longo non visam tempore matrem;

взимание capio, onis, f (pignoris);

взимать capere, io, cepi, captum (vectigal ex aliqua re);

взирать: suspicere, io, spexi, spectum (in, ad caelum); aspicere; spectare [1]; tueri, eor, tuitus sum; intueri;

+ не взирая на его слёзы, на его бедность nulla ratione habita ejus lacrimarum, ejus paupertatis;

+ не взирая на лица nulla cujusquam habita ratione; omni discrimine remoto;

+ не взирая на моё отсутствие ut ego absim;

+ не взирая на опасность etiam ut periculum sit;

взлёт ascensio, onis, f; nisus, us, m;

взлететь pennis se levare [1], evolare [1], subvolare [1]; se sublimare [1] (nubium tenus);

взлом, кража со взломом effractura, ae, f;

взломать effringere, o, fregi, fractum; pulsando, verberando perfringere, frangere; rumpere, o, rupi, ruptum;

+ взломать крышку у сундука operculum risci effringere;

+ взломать пол tabulatum perfringere, refringere;

+ прибывающая вода взломала лёд aquae magnae glaciem ruperunt;

взломщик effractarius, ii, m; effractor, oris, m;

взмахивать крыльями alas agitare [1], quatere [io, quassi, quassum], verberare [1] alis aethera;

+ взмахивать руками gesticulari, gestum manibus agere;

взморье maritima, orum, npl;

+ на взморье близ Риги in maritimis prope Rigam;

взнос pecunia [ae, f] conferenda, colligenda; contributio, onis, f; stips, pis, f (stipem conferre); stipendium, ii, n (stipendia pendere); oblatio, onis, f;

взнуздать capistrare [1] (boves fiscellis); frenare [1];

взор acies, ei, f (aciem in omnes partes dimittere); aspectus, us, m; conspectus, us, m; prospectus, us, m; oculus, i, m;

взорвать, взрывать displodere, o, plosi, plosum (multizonium displosum est); discutere, io, cussi, cussum; rumpere, o, rupi, ruptum; patefacere, io, feci, factum;

+ взорвать утёс rupem pandere;

+ взорвать камни порохом saxa discutere pulvere nitrato;

+ взорвать мину terram subruere vi ignis subterranei; pulvere pyrio incenso solum discutere;

взрастить, взращать educere, o, duxi, ductum; producere; tollere, o, sustuli, sublatum;

взрослеть adolescere, o, adolevi, adultum;

взрослый adultus, a, um (filius); puber, era, erum; virilis, e (aetas); exoletus, a, um; взрослая nubilis; matura viro, marito;

взрослеть pubertatem ingredi [ior, gressus sum];

взрыв explosio, onis, f; displosio, onis, f;

+ «Большой взрыв» “Magnus Fragor”;

+ теория большого взрыва magni fragoris theoria;

взрывание discussio ope pulveris nitrati;

взрывчатый explosibilis, e;

взрыхлять subigere, o, egi, actum (terram);

взъерошенный sentus, a, um; hirsutus, a, um;

взывать appellare [1] (deos); vocare [1] (deos); imprecari, or, atus sum; introvocare [1];

взыскание multa, ae, f (имущественное); exactio, onis, f; certatio, onis, f; inquisitio, onis, f; disquisitio, onis, f; accurata et diligens consideratio [onis, f]; compulsio, onis, f;

+ определено учинить взыскание с неплативших подушных денег constitutum est exigere census in capita nondum pensos;

+ когда вы неисправны в вашем деле, он может делать на вас взыскание si in rebus tuis non es diligens, juberis rationem reddere;

взысканный exactus, a, um;

+ взысканные с должников деньги pecuniae exactae a debitoribus; nomina exacta a debitoribus;

взыскательный officiorum molestus exactor; superbus, a, um (dens; aures, quarum est judicium superbissimum); + взыскательный начальник praefectus severus;

взыскать, взыскивать quaerere, o, quaesivi (ii), quaesitum; inquirere; requirere; redigere, o, egi, actum;

+ взыскать с кого что exigere, cogere, apellare quem de aliqua re;

+ заимодавец взыскал с меня сполна все деньги creditor omnia sua nomina a me exegit;

+ с него взыскали пеню appellatus est de pecunia irrogata;

+ с него взыскиваются недоимки reliqua, residua ab eo exiguntur; appellatur de residuis;

+ у казначея не находится на лицо сто рублей, поэтому решено взыскать их с него custodi aerarii desunt centum rublones, et hanc ob causam constitutum est apellare eum de pecunia solvenda;

взятие sumptio, onis, f; praehensio, onis, f; captio, onis, f; expugnatio, onis, f;

+ взятие города сопряжено было со многими бедствиями urbis expugnatio conjuncta erat multis laboribus, aerumnis, difficultatibus;

+ взятие под стражу comprehensio;

+ взятие на откуп conductio; redemptio;

взятка argumentum [i, n] argentarium;

взятки reditus [uum, mpl] incerti, extraordinarii;

+ закон запрещает судьям брать взяткии lex vetat judices ex censu homines spectare, reditus incertos respicere, reditibus incertis consulere;

+ изобличённый во взятках repetundarum convictus;

+ воздерживаться от взяток a capiendis muneribus temperare;

взятый depromptus, a, um; desumptus, a, um; decerptus, a, um;

взять capere, io, cepi, captum (aliquid in manum, manu); depromere, o, prompsi, promptum; desumere, o, sumpsi, sumptum; decerpere, o, cerpsi, cerptum (nihil sibi de aliqua re); accommodare [1] (gladium dextrae);

+ взять верх superiorem fieri; rerum potiri, superare; vincere;

+ взять волю liberum cursum cupiditati dare, animum explere; cupiditati satisfacere; sitim libidinis explere;

+ взять на себя защиту государства excipere rem publicam;

+ взять на себя представительство чьей-л. жалобы quaerimoniam alicujus suscipere;

+ взять на себя долги друзей aes alienum amicorum suscipere;

+ возьми всё себе integrum tibi reserves, habeas;

+ возьми книгу, почитай tolle librum, lege;

+ взять пример с кого-л. capere exemplum ex, de aliquo;

+ возьми себе то, что твоё res tuas tibi habeas [habe, habeto]; (см. брать)

взяться recipere, io, cepi, ceptum; in se recipere; spondere, eo, spopondi, sponsum; promittere, o, misi, missum; polliceri [eor, pollicitus sum] aliquid;

+ взяться за руки manus conjungere;

+ возьмитесь за руки prehendatis alter alterius manum;

+ он взялся защитить дело recepit se in causam defendendam;

+ я не возьмусь за это nolo suscipere, aggredi hanc rem;

+ он взялся поставить нужные припасы recepit in se alimenta necessaria suppeditanda;

+ взяться за ум intelligetem, prudentem, sanum fieri;

+ взяться убить кого aliquem interficiendi partes sibi sumere;

+ взяться прославить кого-л. sumere aliquem celebrare;

виадук viaductus, us, m;

вибрирующий vibrans, ntis; vibratorius, a, um;

вид species, ei, f; genus, eris, n (cibi; arborum atque frugum; aves omne genus); forma, ae, f (agri; corporis); aspectus, us, m; prospectus, us, m; spectaculum, i, n; conspectus, us, m; spectaculum, i, n; visus, us, m; conspicuum, i, n; facies, ei, f; titulus, i, m; habitus, us, m;

+ вид вдаль, издали prospectus;

+ вид сверху вниз despectus;

+ вымерший вид species emortua;

+ вымирающий вид species emoriens;

+ вымышленный вид species ficta;

+ высокогорный вид species altimontana;

+ зарождающийся вид species enascens;

+ интересный вид species curiosa;

+ естественный вид species naturalis;

+ искусственный вид species artificialis;

+ ископаемый вид species fossilis;

+ исчезающий вид species evanescens;

+ исчезнувший вид species evanida;

+ общий вид ботанического сада aspectus horti botanici;

+ северный склон имеет вид крутой, неприступной стены declivitas borealis muri ardui et inaccessibilis aspectum praebet;

+ вид с вершины горы prospectus e cacumine montis;

visus, a, um;

+ вид цветка сбоку (сверху, снизу) flos a latere (a superiore, ab inferiore) visus;

+ корни употребляются в пищу в виде салата radices pro acetariis comeduntur;

+ в увеличенном виде amplificatus, a, um;

+ в уменьшенном виде deminutus, a, um;

+ принять важный вид vultum componere;

+ принять серьёзный вид vultum adducere; vultus severos induere;

+ принять вид старухи simulare anum;

+ быть на виду in conspectu esse;

+ терять из виду e conspectu amittere;

+ под видом оказания услуги officii simulatione;

+ под видом чего-л. facie alicujus rei;

+ под обманчивым видом добродетели specie virtutis et umbra;

+ делать вид se facere (se facere alias res agere);

+ делать вид, что согласен vultu assentire;

+ Это всё только для виду ea omnia ostentui esse credo;

+ многие льют слёзы лишь для вида lacrimas fundunt, ut ostendant;

+ возымев виды на что-л. spem alicujus rei nactus;

+ виды на урожай segetis fides;

+ не подавать вида, что страшно mussitare timorem;

+ не подавать виду о своём замысле consilium vultu tegere;

+ иметь в виду одно, а притворно утверждать другое aliud agere, aliud simulare;

+ иметь в виду общественное благо videre salutem publicam;

+ есть виды на победу ostenditur victoria;

+ каков он на вид? Qua facie est?

+ вся природа имела однообразный вид unus erat toto naturae vultus in orbe;

+ потрясённый вид coloris et vultus turbatio;

+ белоснежный на вид niveus videri;

видение forma, ae, f (deorum; viri terribilis); visio, onis, f (adventicia; fluens); visus, us, m; species, ei, f; fantasma, atis, n; hallutinatio, onis, f;

видеокассета videocaps(ul)a, ae, f, videoarc(ul)a, ae, f; videocapsella, ae, f; caseta magnetoscopia;

видеомагнитофон magnetoscopium, ii, n;

видеть videre, eo, vidi, visum (aliquem cottidie; oves properantes domum); cernere, o, crevi, cretum; oculis cernere; uti [utor, usus sum] oculis (recte; minus); conspectum alicujus rei habere [eo, ui, itum]; in conspectu esse [sum, fui]; respicere, io, spexi, spectum;

+ хорошо (далеко) видеть bene, acriter (longius) videre;

+ не далеко видеть parum prospicere;

+ Я словно остолбенел – ничего не вижу, ничего не слышу nec oculis, nec auribus consto; neque oculis, neque auribus competo; plane obstupefactus, stupore oppressus;

+ этим глазом я вижу хуже isto ego oculo minus utor;

+ плохо видеть caecut(t)ire (oculi mihi caecuttiunt);

+ видеть издали, с близкого расстояния eminus, e propinquo videre;

+ я не вижу никакой надежды quid sperem, non dispicio;

+ сердце болит, когда я вижу, кто я теперь и кем я был cor dolet, quum scio ut nunc sum atque ut fui;

+ сразу видно scires (propaginem Gigantum e sanguine natam);

+ донёс ему, будто видел то, чего (в действительности) не видел quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse;

+ ты ушёл, чтобы никогда больше меня не (у)видеть me nunquam visurus abisti;

+ видеть, что (как) кто-л. бежит videre aliquem fugere;

+ тебя ли я вижу? est te videre?

+ кто видел нечто подобное? где это видано? quis hoc vidit?

+ не видеть requirere (prudentiam in aliqua re);

видимо (ut) videtur;

видимость apparentia, ae, f; visibilitas, atis, f; umbra, ae, f (mendax umbra pietatis); simulatio, onis, f; species, ei, f; fucus, i, m;

видимый conspiciendus, a, um; conspicuus, a, um; visibilis, e (exhalationes); videndus, a, um; spectabilis, e; aspectabilis, e;

+ щетинки, видимые только при сильном увеличении setulae sub microscopio validiore conspiciendae;

+ видимый простым (невооружённым) глазом oculo non armato visibilis;

+ видимый мир mundus, quem cernimus, visibilis;

видно apparet; patet; patefit;

+ по его глазам видно ex oculis ejus intelligo;

+ видно, что он хочет обмануть меня id indicium est, eum me decipere velle;

+ по глазам видно, что он виноват ejus vultu scelus proditur;

+ видно, что его господин человек бедный apparet hunc servum esse domini pauperis;

видный celeberrimus, a, um; clarissimus, a, um; speciosus, a, um; honestus, a, um; oculatus, a, um (locus); conspiciendus, a, um; conspicuus, a, um; conspectus, a, um; visibilis, e;

+ видный исследователь флоры Кавказа explorator celeberrimus (clarissimus) florae Caucasi;

видоизменение mutatio, onis, f; modificatio, onis, f; variatio, onis, f; metamorfosis, is, f;

видоизменять mutare [1]; modificare [1];

видящий visibilis, e (pars animae);

+ плохо видящий male oculatus;

Византий Byzantium, ii, n;

визг crepitus, us, m (cardinum); gannitus, us, m; stridor, oris, m (rudentum);

визгливый acidus, a, um (sonus);

+ визгливая дудка stridens stipula;

визжать tinnire [4] (nimium tinnis); stridere, eo, ui, - (cardo stridet);

визит officium, ii, n; visitatio, onis, f; salutatio, onis, f;

+ нанести визит кому-л. officium alicui facere;

визуальный visualis, e;

вилка furca, ae, f; furcilla, ae, f; fuscina, ae, f; fuscinula, ae, f;

+ есть вилкой in edendo fuscina uti;

вилла villa, ae, f;

вина culpa, ae, f; noxa, ae, f; noxia, ae, f (noxiae poena par esto); crimen, inis, n; admissum, i, n (gentis admissa dolosae); causa, ae, f; vitium, ii, n; meritum, i, n;

+ по вине автора culpa auctoris;

+ это моя вина mea culpa est; meum est vitium;

+ отрицать свою вину culpam a se amovere;

+ сваливать вину на кого culpam in aliquem conferre, transferre; alicui attribuere, assignare; crimini substitui;

+ брать вину на себя trahere in se crimen;

+ принять на себя чью-л. вину suscipere in se alicujus crimen; subire crimen;

+ это его вина is est in culpa; culpa est penes eum;

+ искупить вину expendere poenas;

+ вменяться в вину кому-л. alicui noxiae esse;

+ ставить в вину culpare; alicui aliquid vitio dare (vertere);

+ быть виной in causa esse;

винительный (падеж) accusativus (casus);

винить accusare [1], incusare [1]; culpare [1] (aliquem in re); crimini dare [1]; criminari [1]; vitio vertere [o, verti, versum]; vituperare [1]; reprehendere, o, ndi, nsum; infamare [1] (aliquem alicujus rei); coarguere, uo, ui, utum; obligare [1];

+ не вини его, это сделано неумышленно noli eum vituperare, accusare, hoc inconsulto fecit;

+ Я не виноват в том, в чём меня винят quod me accusant, sum extra culpam;

+ винить в излишней строгости aliquem durum insimulare;

винно-красный vinicolor, is; vinosus, a, um;

винный vinosus, a, um; vinarius, a, um; vinalis, e;

+ винный запах odor vinosus; anhelitus vini (изо рта);

+ винный погреб cella vinaria; apotheca vini; taberna vinaria;

+ винный магазин thermopolium; taberna vinaria;

+ винное пятно macula vino facta;

+ винный завод officina sicerae coquendae, qua vinum adustum coquitur;

+ винная кружка cantharus;

+ винная пальма bdellium;

вино vinum, i, n; merum, i, n;

+ молодое вино vinum recens; mustum;

+ прокислое вино vinum vapidum; vappa; posca;

+ скоропортящиеся вина vina peccatura;

+ старое вино vinum vetus;

+ фруктово-ягодное вино vinum bacco-fructuosum;

+ белое, красное вино vinum album, rubrum (atrum);

+ крепкое, слабое вино vinum validum, imbecillum;

+ вино бьет в голову vinum tentat caput;

+ выпить слишком много вина largiore vino uti; vino se obruere;

+ разгорячиться от вина vino incalescere;

+ похмелье от вина crapula e vino contracta;

+ за стаканом вина in vino, per vinum, inter scyphos, inter pocula;

+ с развязавшимся от вина языком ad vinum disertus;

+ который не прочь хлебнуть массийского вина qui pocula Massici non spernit;

виноватый, виновный noxius, a, um; sons, ntis;

+ быть виноватым in culpa esse; esse in vitio;

+ отчасти в этом виноват сам автор hujus rei aliqua ex parte auctor ipse in culpa est; haec est aliqua ex parte culpa auctoris;

+ Виноват! Deprecor, ut hoc mihi condones!

виновник auctor, oris, m; molitor, oris, m; concinnator, oris, m; sator, oris, m; reus, i, m;

+ главный виновник преступления sceleris architectus;

+ виновник мятежа seditionis stimulator et concitator;

+ наказывать виновных sontes punire;

виновный culpabilis, e; reus, a, um; sons, ntis; nocens, ntis; noxius, a, um; obnoxius, a, um;

+ не быть виновным abesse a culpa;

+ признавать виновным damnare (aliquem inauditum); “fecisse videri” pronuntiare;

виноград vitis, is, f (лоза); uva, ae, f; vinum, i, n (pendens; legere);

+ кисть винограда racemus;

+ ягода винограда acinus (vinaceus);

+ сбор винограда vindemia;

виноградарство viticultura, ae, f;

виноградарь vinitor, oris, m; vindemiator, oris, m; viticultor, oris, m;

виноградник vinea, ae, f; vinetum, i, n; vinum, i, n (locus vino optimus; vitiarium);

+ на заброшенных виноградниках in vineis derelictis;

+ обитает в виноградниках habitat in vinetis;

+ обитающий в виноградниках vinealis;

+ в тени виноградника sub vite;

+ засаживать виноградник frequentare vineam;

виноградный vineaticus, a, um; vinifer, era, erum;

виноделие fabricatio [onis, f] vini;

винодельческий vino conficiendo destinatus;

+ винодельческий совхоз praedium publicum vino conficiendo destinatum;

виночерпий pincerna, ae, m;

винт cochlea, ae, f;

винтовка sclopetum, i, n;

VIP amplissimus vir, amplissima mulier, vir toto orbe notus or insignis et omni loco celebratus, excellentissima mulier;

виртуальный virtualis, e; possibilis, e; nondum effectus, a, um; efficiendus, a, um; instans, ntis;

виртуоз maximus artifex [cis, m];

вирус virus, i, n;

вирусология virusologia, ae, f;

виселица patibulum, i, n; gabalus, i, m; crux, cis, f; furca, ae, f;

+ умереть на виселице suspendio vitam finire;

висельник gabalus, i, m;

висеть pendere, eo, pependi, -; impendere; haerere, eo, haesi, haesum;

+ висеть на дереве ex, in arbore pendere;

+ его жизнь висит на волоске ejus vita tenui filo pendet; in summo discrimine versatur; pendet perlevi momento;

виски vischium, ii, n; whiskeyum, i, n;

Висла Vistula, ae, f;

висмут bismuthum, i, n (Bi);

висок tempus, oris, n;

високосный год annus intercalaris; annus bissextus, bissextilis;

висячий pendulus, a, um; suspensus, a, um; pensilis, e;

+ висячий замок sera pensilis;

витамин vitaminum, i, n;

витиеватость facundia, ae, f; lascivia, ae, f;

витиеватый eloquens, ntis; facundus, a, um; lascivus, a, um;

витийство eloquium, ii, n; eloquentia, ae, f;

вития orator, oris, m; rhetor, oris, m; eloquens, ntis;

витой tortilis, e; tortus, a, um; contortus, a, um;

виток anfractus, us, m; gyrus, i, m;

витрина armarium [ii, n] vitreum;

вить viere, eo, -, etum (corollam; aliquid ex viminibus); texere, o, ui, textum (nidos); torquere, eo, torsi, tortum;

витязь vir [i, m] fortis (simus); heros, ois, m;

Вифиния Bithynia, ae, f;

Вифлеем Bethlehem (нескл);

вихрь turbo, inis, m (pulvis colletus turbine) (m); ventus turbo, turbo ventis; vortex, icis, m; vertex, icis, m;

вице-адмирал propraefectus [i, m] classis;

вице-канцлер procancellarius, ii, m;

вице-консул proconsul, is, m;

вице-президент Propraeses, idis, m; praesidens vicarius;

+ вице-президент Ботанического общества propraeses Societatis Botanicae;

вишнёвый cerasinus, a, um;

+ вишневая окраска color cerasinus;

+ вишневый сок sapa cerasina;

+ вишневая вода liquor cerasinus;

вишня cerasus, i, f (дерево); cerasum, i, n (плод);

вкатывать involvere, o, volvi, volutum;

вклад contributio, onis, f; donarium, ii, n; symbola, ae, f;

+ вклад в изучение Памира symbolae Pamiricae;

+ внести вклад в науку scientiae contribuere;

вкладывать, вложить addere, o, didi, ditum (epistulas in eumdem fasciculum); indere; adjungere, o, xi, ctum (epistulam in fasciculum); collocare [1]; inserere, o, ui, sertum; interponere, o, posui, positum;

вклейка epenthesis, is, f;

вклиниваться cuneari; incurrere;

включать includere, o, clusi, clusum; inserere, o, ui, sertum; interserere; asserere; interponere, o, posui, positum; addere, o, didi, ditum; (свет итд.) accendere, o, cendi, censum;

+ включать статью в договор foederi condicionem addere;

+ включать кого в число своих друзей aliquem numerare in suis amicis, inter suos amicos; habere in numero suorum amicorum;

включительно inclusus, a, um; inclusive;

вколачивать agere, o, egi, actum (sublicas); depangere, o, -, pactum; intrudere, o, -, -; figere, o, fixi, fictum;

вкось oblique;

вкрадчивость blanditia, ae, f; insinuatio, onis, f;

вкрадчивый blandus, a, um;

вкрапление inspersio, onis, f;

вкрасться, вкрадываться intrare [1]; irrepere, o, repsi, reptum; subire, eo, i(v)i, itum; insinuare [1];

+ такая ошибка легко могла вкрасться в описание, составленное по сухим образцам is error in descriptionem ad sicca specimina concinnatam facile intrare (irrepere) potuit;

вкратце breviter; paucis verbis; praecise; summatim;

вкус sapor, oris, m; gustus, us, m;

+ вяжущий вкус sapor adstringens;

+ горький вкус sapor amarus;

+ кислый вкус sapor acidus;

+ медово-сладкий вкус sapor melleus;

+ неприятный вкус sapor ingratus;

+ острый вкус sapor acer;

+ отвратительный вкус sapor foedus;

+ перечный вкус sapor piperitus;

+ приятный вкус sapor gratus;

+ иметь приятный вкус jucunde sapere;

+ сладкий вкус sapor dulcis (suavis);

+ солёный вкус sapor salinus;

+ терпкий вкус sapor acebus;

+ тошнотворный вкус sapor nauseosus;

+ хороший вкус elegantia;

+ со в вкусом eleganter, venuste, scite;

+ тонкий вкус subtile judicium;

+ человек с отличным вкусом vir exquisito judicio; doctus et intelligens rerum aestimator; homo emunctae naris;

+ эта выдумка пришлась по вкусу placuit sollertia;

+ у всякого свой вкус suam cuique sponsam, mihi meam;

вкусный sapidus, a, um;

+ вкусный гриб fungus sapidus; boni, jucundi, suavis saporis; dulcis;

+ вкусный соус tucetum sapidissimum;

+ вкусная пища cibus suavissimus, epularum deliciae;

+ очень вкусные плоды fructus exquisitissimi, dulcissimi;

вкушать comedere, o, edi, esum; delibare [1]; gustare [1];

влага mador, oris, m; (h)umor, oris, m; sudor, oris, m; liquor, oris, m; ros, roris, m; sucus, i, m (succus); imber, bris, m; latex, icis, m; lympha, ae, f;

влагалище vagina, ae, f; eugium, ii, n;

влаголюбивый hygrophilus, a, um;

владелец dominus, i, m (alicujus rei); possessor, oris, m; erus, i, m (propriae telluris);

+ не иметь владельца vacare (possessio vacat);

владение regnum, i, n; dominium, ii, n; mancipium, ii, n; possessio, onis, f; proprietas, atis, f; dominatio, onis, f;

владеть possidere, eo, sedi, sessum; habere, eo, ui, itum (magnam pecuniam; urbem Romam); tenere, eo, ui, tentum; obtinere; potiri [4]; dominari [1];

+ я владею только одним экземпляром этого растения unicum exemplar hujus plantae possideo;

+ владеть греческим языком scire Graece;

+ хорошо владеть чем-л. scienter aliquid tractare;

+ хорошо владеть боевой секирой valere securi;

+ владеть оружием tractare arma;

+ владеть городской недвижимостью in praediis urbanis habere;

+ владеть всем, но не быть подвластным никому habere cuncta neque haberi;

владеющий potens, ntis;

+ владеющий сообща consors, rtis, m;

владыка (епископ) potestas, atis, f; dominus, i, m; sanctitas, atis, f;

владычество dominatus, us, m; dominatio, onis, f;

владычица domina, ae, f;

влажноватый humidiusculus, a, um; humidulus, a, um; subhumidus, a, um;

+ на влажноватых скалах in saxis humidiusculis;

+ по влажноватым местам in locis humidulis;

+ во влажноватом лесу in silva subhumida;

влажность humiditas, atis, f; humor, oris, m; mador, oris, m; uvor, oris, m; uviditas, atis, f;

+ абсолютная влажность humiditas absoluta;

+ относительная влажность humiditas relativa;

+ рост растений зависит от температуры и влажность и воздуха plantarum crescentia ex atmosphaerae calore ac humiditate pendet;

влажнотропический лес silva pluvialis; pluviisilva; silva humida tropica;

влажный humidus, a, um; madidus; humectatus, a, um; humens, ntis; madens, ntis; udus, a, um; uvidus, a, um; roscidus, a, um; sucidus, a, um;

+ на влажной торфянистой почве in solo humido turfoso;

+ на влажных скалах in rupibus humidis;

+ по влажным альпийским лугам Кавказа ad prata madida alpina Caucasi;

+ по влажной древесине ad ligna madentia;

+ по влажной земле ad terram udam;

вламываться, вломиться irrumpere, o, rupi, ruptum; effringere, o, fregi, fractum;

властвовать dominari [1]; imperare [1];

властитель erus, i, m (caelestes eri); tyrannus, i, m; dominator, oris, m; imperator, oris, m; rex, regis, m; властительница regina, ae, f;

властный potens, ntis; imperatorius, a, um; imperiosus, a, um;

властолюбивый imperiosus, a, um;

властолюбие affectatio imperii; cupido (inis f) / cupiditas (atis f) regni;

+ поддаться властолюбию prolabi cupiditate regni;

власть auctoritas, atis, f; imperium, ii, n (consuetudinis); potestas, atis, f; ditio, onis, f; dominatio, onis, f; ops, opis, f; potentia, ae, f; fastigium, ii, n; vis;

+ законная власть legitima potestas;

+ находящееся в нашей власти sub ictu nostro positum;

+ верховная власть summum imperium; summa imperii;

+ власть над кем-л. imperium in aliquem;

+ обладать властью in imperio esse;

+ быть в чьей-л. власти esse sub imperio alicujus;

+ не всегда во власти врача исцелить больного non est in medico semper, relevetur ut aeger;

+ высшие военные и гражданские власти imperia et magistratus; imperia et potestates;

+ власти imperia (provincia erat plena imperiorum);

+ власть имущие qui tenent rem publicam;

влачить trahere, o, traxi, tractum (vitam);

влево sinistrorsum; ad sinistram;

влезать irrepere, o, repsi, reptum; ascendere, o, ascendi, ascensum;

влетать involare [1];

влечение studium, ii, n; appetitus, us, m; libido, inis, f; cupido, inis f (ingens); cupiditas, atis f (imitandi; ad venandum; potentiae);

+ сердечное влечение placitus amor;

+ не по сердечному влечению, а из чувства долга non studio, sed officio;

+ подавить в себе влечение к чему-л. tollere cupidinem alicujus rei;

+ половое влечение cupido co"eundi;

+ влечение к женщине cupido femineus / muliebris;

влечь trahere, o, xi, ctum; invehere, o, xi, ctum;

+ осушение болот влечёт за собой исчезновение многих видов paludibus exsiccatis species plures evanescunt;

вливание infusio, onis, f; injectio, onis, f;

вливать infundere, o, fudi, fusum; adjicere, io, jeci, jectum (sextario aquae dodrantem mellis); injicere; vergere, o, (versi), - (vergi) (sibi venenum; amoma in gelidos sinus);

вливаться transire, eo, i(v)i, itum (Mosa in Oceanum transit); redundare [1]; immergere, o, mersi, mersum; influere, o, fluxi, fluxum;

влияние vis; momentum, i, n; auctoritas, atis, f; efficacia, ae, f; efficientia, ae, f; effectus, us, m; influxus, us, m; influxio, onis, f; affectio, onis, f (praesentis mali); tactus, us, m (solis); potestas, atis, f; potentia, ae, f;

+ отрицательное (вредное) влияние vitium (tempestatis et sentinae);

+ под влиянем изменения климата vi climatis mutati; sub efficientia climatis mutati;

+ о влиянии климата на растительность de climatis effectu (influxu) in vegetationem;

+ иметь огромное влияние на что-л. maximam vim (effectum, influxum) habere ad aliquid;

+ пользоваться влиянием valere (apud populum, apud exercitum); haberi;

+ испытывать влияние, находиться под влиянием (de)pendere; affici;

+ не иметь никакого влияния nullam vim (nullum effectum, influxum) habere;

+ оказать влияние conferre;

+ эволюционное учение оказало решающее влияние на развитие современной филогении растений ratio evolutiva plurimum contulit ad hodiernae plantarum phylogeniae progressus;

влиятельный valens, ntis (civitas; oppidum); primarius, a, um (vir); primas, atis; opulentus, a, um; potens, ntis / validus, a, um (opibus, auctoriate, gratia), gratiosus, a, um; gravis, e; amplus, a, um, magni momenti;

влиять afficere, io, feci, fectum;

вложить imponere, o, posui, positum;

влюблённый amore captus, a, um, incensus, a, um;

+ быть без ума влюблённым perire (aliquem; aliquo; aliqua);

+ быть влюблённым tepere (aliquo);

+ влюблённым сердцем corde tepente;

вменяемость imputabilitas, atis, f; responsabilitas, atis, f;

вменять tribuere, o, ui, utum (aliquid alicujus culpae);

вместе simul; una, unose; conjuncte, conjunctim; cum; communiter; copulatim; promisue;

+ самые последние цветки встречаются вместе с плодами flores postremi simul cum fructibus obveniunt;

+ вместе с тем simul;

+ климат суровый и вместе с тем очень сухой clima asperum simulque siccissimum; una cum; una;

+ вместе с cum; in societate; promiscue;

+ вместе и порознь conjunctim et divisim;

вместилище conceptaculum, i, n; receptaculum, i, n; canalis, is, m; ductus, us, m; thesaurus, i, m (memoria – thesaurus omnium rerum);

вместительность capacitas, atis, f;

вместительный capax, cis; amplus, a, um; spatiosus, a, um; laxus, a, um;

вместо loco; pro; vice; adinstar;

+ на странице 6 вместо «_» напечатано… in pagina 6 pro “_” …impressum est;

+ вместо того чтобы учиться, ты всегда занимаешься пустяками semper nugaris, cum studere deberes, cum studere te oporteret, tu qui studere deberes;

вмешательство interventio, onis, f; interventus, us, m; immixtio, onis, f; invasio, onis, f;

+ хирургическое вмешательство curatio scalpelli;

вмеш(ив)аться se immiscere rei; se interponere in aliquid; intervenire, io, veni, ventum; obsonare [1];

+ вмешивался ли я во что-нибудь твоё? Tetigin’ tui quidquam?

+ Я в это никогда не вмешиваюсь. Mihi istic nec seritur, nec metitur.

+ Не вмешивайся в чужое дело. Tua quod nihil refert ne cures.

+ Почему ты в это вмешиваешься? Quo nomine tu immisceris?

+ Не вмешивайся больше в это дело. Dehinc ut quiescas porro moneo. Abjice de ea re curam.

+ Он некстати вмешался в разговор. Alieno tempore colloquio/sermoni se immiscuit.

+ Он не в своё вмешивается дело. Hoc non ad eum pertinet; hae non sunt ejus partes; non ejus res agitur;

+ Он всё время вмешивается в дела, в которых ничего не понимает. Semper immiscet se rebus, quas non intelligit;

+ Я не вмешиваюсь в ваши дела. Me in negotia tua non infero.

вмещать capere, io, cepi, captum;

+ эта бочка вмещает 10 вёдер hoc dolium decem modiolos/amphoras capit.

+ дом не может их вместить domus eos non capiet;

+ их ум не в состоянии этого вместить mens eorum hoc non capit;

вмиг raptim; rapide; repentine; subito;

вмятина impressio, onis, f;

вначале initio; primo;

вне extra; foris, foras; extrinsecus; procul;

+ вне дверей темницы extra ostium carceris;

+ дома и вне дома domi forisque;

+ вне опасности extra periculum;

+ вне выстрела extra teli jactum;

+ вне страны peregre;

внебрачный spurius, a, um;

внедрять inducere, o, xi, ctum (novos mores); intimare [1]; insinuare [1];

внедряться se insinuare [1];

внезапно subito, repente, derepente, raptim; ex insperato; praeter spem/exspectationem; inopinato; ex inopinato; improviso;

+ внезапно напасть на неприятеля hostem (imprudentem) opprimere;

+ Он внезапно умер. Repentina morte periit; repentine mortuus est.

внезапность subitum, i, n (subita rerum, belli);

внезапный subitus, a, um (bellum; tempestas; casus subitam avertere curam); subitaneus, a, um (imber; timor); repens, ntis; repentinus, a, um; abruptus, a, um;

+ Внезапная радость gaudium insperatum;

внеочередной extraordinarius, a, um;

внесемейный extraneus, a, um (voluptates);

внесение praestatio, onis, f (vectigalis);

внести 1. (включить, вставить, вписать) infero, intuli, illatum, ferre verb. irr.; afferre; insero, serui, sertum, ere,

+ внести в список indici inferre; (inserere);

+ внести исправления (исправить) corrigo, rexi, rectum, ere; emendo, avi, atum, are 1;

+ внести много нового multum afferre:

+ труды Марпиуса внесли много нового в изучение пальм opera cl.Martii ad palinarum cognitionem multum attuleruirt,

+ внести новое в военное дело in re militari nova afferre;

+ внести предложение (предлагать) offero, obtuli, oblatum, offerre; propono, posui, positum, ere 3; conferre (socitatem, uno pecuniam conferente, alio operam, posse contrahi); inducere (discordiam in civitatem);

+ внести путаницу perturbo, avi, atum, are 1;

+ внести ясность (сделать ясным) clarum reddere.

+ внести в список referre in album;

+ внести в протокол quae acta/gesta sunt in album referre; acta/ordinem alicujus rei consignare;

+ внести в приход in acceptum referre;

+ внести в расход rationibus inferre;

+ внести в казну все деньги сполна plenam summam ex censu conferre;

+ внести недоимки residuam pecuniam debitam solvere;

+ расход и приход вносятся в записную книгу expensa et accepta in librum rationum referuntur;

внетропический extratropicus, a, urn;

+ внетропическая Америка America extratropica.

внешне (габитуалъно) habitu:

+ цветоносные почки внешне сходны с вегетативными gemmae florigerae vegetativis habitu simillimae sunt.

+ Он только внешне показывается набожным est pietatis simulator; speciem tantum religiosi (pietati addicti) viri prae se fert;

внешний 1. (наружный) externus, a, um; exterior, ius; exter. era, erum; extraneus, a, um (res; causa); (реже);extrarius. a. um adj. (реже); adventicius, a, um; 2. (габитуальный) habitualis, e adj.;

+ внешний вид habitus, us m; aspectus, us, m; forma, ae, f;

внешность ж. (вид) facies, ei, f; habitus, us m; frons, ntis, m; vultus, us, m; species, ei, f; forma, ae, f (virgines forma excellente);

+ нельзя судить о человеке по внешности si spectes hominem ex vultu, judicium rectum/verum ferri non potest;

+ люди пленяются больше внешностью и словами, нежели самим благодеянием fronte et oratione magis quam ipso beneficio reque capiuntur homines;

вниз deorsum; pessum; subter; infra;

+ волоски, направленные вниз pili deorsum directi;

+ вниз по течению secundo flumine.

внизу 1. (в нижней части) infra; inferno; subter (omnia quae supra sunt et subter) (реже):

+ стебли внизу простые, в верхней части ветвистые caules inferne simplices, superne ramosi; 2. (у основания) basi: + соцветие внизу рыхловатое inflorescentia basi laxiuscula;

+ внизу страницы ad calcem paginae,

вникать rei naturam/rem ipsam pervestigare, explorare, curatius inquirere, altius perscrutari;

внимание с. attentio, onis, f; acies, ei, f (aciem intendere); animadversio, onis, f; consideratio, onis, f; intentio, onis, f; respectus, us, m;

+ сочувственное, благосклонное внимание studium atque aures;

+ быть в центре внимания maximae attentioni esse:

+ разновидность, достойная внимания attentione digna varietas;

+ особого внимания заслуживает растение, собранное у тающих снегов singulari attentione digna est (singularem attentionem meret) planta ad nives deliquescentes lecta;

+ привлечь внимание attentionem movere;

+ привлечь к себе attentionem attrahere;

+ не обращать внимания neglego, lexi, lectum, ere; aliud, alias res agere;

+ обратить внимание ( заметить) animadverto, verti, versum, ere; (animum) attendo, tendi, tensum, ere;

+ на ошибочность этого указания совершенно правильно уже обратил внимание Юзепчук hanc indicationem erroneam rectissime animadvertit cl. Juzepczuk:

+ Турнефор обращал больше внимания на цветок, чем на плод cl. Tournefortius magis ad florem quam ad fructum attendebat;

+ в особенности следует обратить внимание на многолистный стебель и ланцетовидные листья attendendum est praecipue ad caulem polyphyllum et folia lanceolata;

+ обрати внимание (букв. заметь хорошо)Nota bene;

+ обратить особое внимание maxime attendere;

+ принять во внимание (ср. также учитывать) respicio.spexi. spectum, ere;

+ прими во внимание (учти) respice;

+ уделить внимание curam (diligentiam. studium) adhibere,

+ ycкользать от внимания decipio, cepi, ceptum, ere;

+ Это требует большого внимания haec res maximam animi attentionem postulat; ad hanc rem perstudiose attendendum est;

+ приковывать внимание слушателей capere aures;

+ заслуживающий внимания haud spernendus;

+ полное внимания письмо litterae plenae officii;

внимательно attente, intente; arrectis auribus; attento/intento animo:

+ весьма внимательно perattente adv.

+ заставить внимательно слушать себя sibi audientiam facere; + внимательно слушать что-л. rem perattente, attentissime audire; attento animo excipere; animum ad aliquid advertere, adhibere; animo alicui adesse; attentem auditorem se alicui praebere; aures patulas alicui praebere; aures erigere et alicui attendere; aure aliquid bibere;

+ слушай внимательно tu dictis adjice mentem;

+ он не слушает внимательно aures ejus peregrinantur; animo peregre est;

+ Если внимательно рассмотреть следствия, то постигнем причины si attentis oculis acerrime contemplemur eventus/exitus rerum, facile ad causas aperiendas perveniemus;

+ смотреть внимательно attentis oculis, acriter intueri;

+ делать внимательно aliquid attento animo agere, curare, conficere;

внимательность officium, ii, n; officiositas, atis, f;

внимательный attentus, a, um (ad, circa aliquid) adj.; intentus, a, um; vacuus, a, um (aures);

+ внимательный судья, слушатель judex, auditor attentus;

+ быть внимательным servare;

внимать absorbere, eo, ui (psi), ptum (orationem alicujus); animo adesse; attendere, o, tendi, tentum; exaudire [4]; auscultare [1]; animadvertere, o, verti, versum;

вничью puncta aequabiliter divisa;

+ сыграть вничью puncta (aequabiliter) dividere;

вновь (снова; ср.) denuo adv.; iterum adv.; rursus, rursum; noviter;

+ вновь начинать denuo incipere; repetere, redintegrare;

+ вновь начать битву pugnam redintegrare, renovare;

+ вновь начать войну bellum renovare, redintegrare; rebellare, rebellationem facere;

+ построить вновь церковь reaedificare, reficere, reparare templum;

+ вновь написать, что было плохо написано male exarata calamo reformare, emendatius denuo scribere;

вносить importare [1]; conferre, o, tuli, latum; inferre; ingerere, o, gessi, gestum;

внук nepos, nepotis, m; внучка neptis, is, f;

внутренний internus, a, um; interior, ius; intestinus, a, um; domesticus, a, um; penetralis, e; penitus, a, um;

+ внутренняя створка valva interior;

+ венчики двугубые, с наружной губой трехлопастной, внутренней двунадрезной corollae bilabiatae labio exteriore trilobo, interiore bifido;

+ собрано во внутренних частях острова Мадагаскар interioribus insulae Madagascar partibus collectum est.

+ внутренняя часть дома interior pars aedium; penetrale;

+ внутренний двор platea;

+ внутренние болезни morbi interni;

+ внутреннее зло malum intestinum;

+ внутренняя опасность inclusum intus periculum;

+ внутренняя война bellum internum, intestinum, domesticum;

+ внутренние дела res domesticae;

+ внутренняя цена valor internus;

+ внутреннее государственное спокойствие interna quies publica;

+ внутренние движения сердца intimi animi sensus;

внутренности viscera, um, npl; intestinum, i, n; praecordia, orum, npl; exta, orum, npl; penetrale, is, n;

+ влача вонзившиеся во внутренности стрелы trahens haerentia viscere tela;

внутри 1. (в качестве нареч) intrinsecus; introrsus; intus; penitus; 2. (предлог) intra;

внутрь intrinsecus; introrsum; intro;

внучка neptis, is, f;

внушать suggerere, o, gessi, gestum (questus); monere, eo, ui, itum; admonere, instillare [1]; imbuere, o, ui, utum; implere, eo, evi, etum; ostendere, o, ndi, nsum (tum spem, tum metum); admovere, eo, movi, motum (metum; luctus animo); facere, io, feci, factum (metum); habere (laetitiam; odium); subministrare [1] (timores); subjicere, io, jeci, jectum (alicui spem; amor carmina subjicit); injicere; inserere, o, ui, sertum; inspirare [1]; incutere, io, cussi, cussum; indere; induere, o, ui, utum; subdere, o, didi, ditum (alicui spiritus); suadere, eo, suasi, suasum; infundere, o, fudi, fusum; inferre, o, tuli, latum;

+ он ему всё внушает omnia ei suggerit;

+ внушать кому любовь к добродетели alicui instillare amorem virtutis;

+ внушать часто своим ученикам suis discipulis identidem ingerere;

+ внушать такую мысль consilium subjicere;

+ что внушат ему, тому он верит и следует quae ei suggesta sunt, iis fidem habet et obtemperat;

+ внушать безразличное отношение к собственным интересам abalienare ab sensu rerum suarum [suis rebus];

+ храбрым внушить надежду, а на малодушных навести страх strenuis vel ignavis spem metumque addere;

+ вот какие злодеяния смогло внушить суеверие tantum religio potuit suadere malorum;

внушение suggestio, onis, f; suggestus, us, m; admonitio, onis, f; injectio, onis, f;

+ по чьему-л. внушению aliquo suggerente;

внушительный speciosus, a, um;

внятно plane, perspicue, aperte, dilucide;

+ учитель свои наставления должен преподавать внятно dux et magisrter sua praecepta dilucide tractare debet;

+ изъяснять что внятно dilucide, enucleate, enodatius explicare;

+ говорить внятно dilucide dicere, verbis uti; loqui accomodate ad sensum vulgi;

+ он говорит очень внятно candido dicendi genere utitur;

вовлекать, вовлечь trahere, o, xi, ctum; vocare [1]; illicere, io, lexi, lectum; implicare [1];

вовремя temperi (sua conficere officia); tempestive (arare; intervenire); tempestivo; bene; mature;

вовсе (не) nequaquam; omnino, prorsus, plane;

+ закавказское растение, с моей точки зрения, вовсе не отличается от туркменского planta transcaucasica a turcomanica mea sententia nequaquam differt;

+ это вовсе не годится hoc plane est nihil; est inutile; nihil valet;

вогнутость convexitas, atis, f;

вогнутый concavus, a, um; vatius, a, um (crura);

вода aqua, ae, f; liquidum, i, n; liquor, oris, m; latex, cis, m; lympha, ae, f;

+ близ минеральных вод prope aquas minerales;

+ брать воду aquam petere; aquari;

+ быть в воде по пояс ex aqua pectore tenus exstare;

+ в водах тёплых источников in aquis thermalibus;

+ в загрязнённых водах in aquis inquinatis;

+ в медленно текущих водах in aquis lente fluentibus;

+ в стоячих водах in aquis stagnantibus;

+ в чистой воде in aqua pura;

+ вода по колено aqua genuum tenus;

+ дождевая вода aqua pluvialis, pluvia; caelelestis humor;

+ душистая вода aqua odorata;

+ кипячёная вода aqua cocta;

+ ключевая вода aqua fontana;

+ минеральные воды aquae metallicae / minerales;

+ морская вода aqua marina;

+ набрать в рот воды os aqua implere;

+ нырять в воду urinari;

+ опрыскать водой aspergere alicui aquam;

+ писать вилами по воде in aqua scribere;

+ пить воду aquam bibere;

+ пить целебные воды aquas medicales potare;

+ подать воды для рук dare aquam manibus;

+ пресная вода aqua dulcis;

+ проводить воду в дом aquam in domos inducere;

+ проточная вода aqua fluens;

+ прочь воду, давайте вина aquam foras, vinum intro!

+ разбавить вино водой vinum aqua temperare;

+ свежая вода aqua viva, profluens; flumen vivum;

+ святая вода aqua lustralis;

+ снежная вода aqua nivalis;

+ соединять огонь с водой (сочетать несочетаемое) ignibus jungere aquas;

+ солёная вода aqua salsa;

+ спустить корабль на воду navem deducere;

+ стоячая вода aqua pigra, quieta, stagnans;

+ целебные воды aquae medicatae, medicae;

+ черпать воду aquam haurire;

+ чистая вода aqua pura;

водитель agitator, oris, m (возница при состязаниях, на играх в цирке);

водить ducere, o, xi, ctum; ductare [1];

+ водить за нос aliquem phaleratis verbis ducere, vana spe lactari;

водка vinum [i, n] aqua vaporatum et stillatum; sicera, ae, f; aqua [ae, f] vitae; spiritus [us, m] frumenti;

водный aquaticus, a, um; aquatilis, e;

водобоязнь pavor [oris, m] aquae; hydrophobia, ae, f;

водоворот vorago, inis, f; vertex, icis, m; gurges, itis, m;

водоём aquarium, ii, n; stagnum, i, n; cisterna, ae, f; excipula, ae, f; compluvium, ii, n;

+ болотный водоём aquarium palustre;

+ озёрный водоём aquarium lacustre;

+ пресный водоём aquarium dulce;

+ речной водоём aquarium fluviatile;

+ водоросли минерализованных водоёмов algae stagnorum mineralium;

+ новые виды водорослей из пойменных водоёмов algarum species novae e stagnis inundatis;

(купальный бассейн) stagnum calidae aquae;

+ искусственный водоём для военно-морских упражнений stagnum navale;

водокачка aquarium [ii, n] mechanicum;

водолаз urinator, oris, m;

водолей aquarius, ii, m; aquator, oris, m;

водонепроницаемый aquae impermeabilis;

+ водонепроницаемый слой stratum aquae impermeabilis;

водонос aquator, oris, m;

водопад cataracta, ae, f; dejectus [us, m] aquarum; aqua [ae, f] desiliens;

+ над водопадом Учан-су supra cataractam Uczan-su;

водопой aquatio, onis, f; aquarium, ii, n;

+ вести на водопой agere potum;

водопровод aquaeductus, us, m;

водораздел divortium, ii, n (aquarum, fluminum);

водород Hydrogenium, ii, n;

+ перекись водорода hydrogenium hyperoxydatum;

водоросль alga, ae, f;

водосток impluvium, ii, n;

водоток aquae cursus [us, m];

водохранилище cisterna, ae, f; aquarium, ii, n;

водружать statuere (signifer, statue signum!);

водянистый aquosus, a, um; tenuis, e (vinum); serosus, a, um;

+ водянистый вкус sapor aquosus;

водянка hydrops, opis, f;

водяной aquaticus, a, um; aquatilis, e; aquarius, a, um;

+ близ водяной мельницы prope molas aquarias;

воевать bellare [1]; militare [1];

+ успешно воевать proeliis secundis uti; sua fortuna pugnare;

воевода dux, cis, m (exercitus); imperator, oris, m; praetor, oris, m; palatinus, i, m;

воеводство provincia, ae, f; palatinatus, us, m;

военнопленный captivus, a, um; bello captus, a, um;

военный militaris, e; bellicus, a, um (jus); castrensis, e; stratioticus, a, um; miles, itis, m; belator, oris, m;

+ быть освобожденным от военной службы vacationem militiae habere; militiae immunem esse;

+ военная добыча spolium; manubiae;

+ военная присяга militiae sacramentum;

+ военная служба militia; stipendia, munus militare; sacramentum (присяга);

+ военная форма vestis militaris;

+ военная хитрость strategema (n);

+ Военно-Грузинская дорога via Militaris Georgica;

+ военное дело res bellica;

+ военное звание munus militare;

+ военные militare genus;

+ военные приготовления belli(ci) apparatus;

+ военные расходы sumptus belli, sumptus rei militaris;

+ Военный Департамент Rerum Bellicarum Administratio;

+ военный лагерь castra, orum, n;

+ военный округ strategia (dividi in praefecturas, quas strategias vocant);

+ военный плащ paludamentum;

+ военный стан stativa, orum, n;

+ военный суд castrensis jurisdictio; judicium militare;

+ военный устав lex militaris;

+ военный флот classis bellica;

+ объявить военное положение и мобилизацию tumultum decernere;

+ по Военно-Осетинской дороге secundum viam Militarem Osseticam;

+ прохождение военной службы, военная карьера turbo militiae;

вожатый ductor, oris, m;

вождь dux, cis, m; ductor, oris, m; princeps, ipis, m; imperator, oris, m;

вожжи habena, ae, f; frenum, i, n;

воз vehes, -is (feni) f; vehiculum, i, n; plaustrum, i, n;

возбудитель excitator, oris, m; irritamentum, i, n; stimulus, i, m;

+ возбудитель болезни agens morbificus;

+ возбудитель инфекции contagium;

возбуждать commovere, eo, movi, motum; excitare [1]; concitare [1]; suscitare [1]; exsuscitare [1]; agitare [1]; exagitare [1]; agere, o, egi, actum (nova quaerere tecta); facere, io, feci, factum (desiderium alicui alicujus rei; spem; suspicionem); titillare [1] (sensus); invitare [1] (appetitum animi); accendere, o, ndi, nsum (aliquem contra [in] aliquem); succendere (furorem); incendere; vexare [1] (inertes); struere, o, uxi, uctum (odium in alios); stimulare [1] (aliquem ad, in aliquid); temptare [1]; irritare [1]; perciere, eo, ivi, itum (percire) (ira percitus); vegere, eo, -; permovere, eo, movi, motum; arrigere, o, rexi, rectum; inflammare [1];

возбуждение agitatio, onis, f; excitatio, onis, f; turba, ae, f (turbas efficere in castris); tumor, oris, m (animus in tumore est);

возбуждённый agitatus, a, um; excitatus, a, um; turbulentus, a, um (contiones); turbatus, a, um (vultus; t. mente, animi); tumidus, a, um (ingenium); percitus, a, um; commotus, a, um;

+ быть возбуждённым tumultuari;

возвеличивать tollere, o, sustuli, sublatum (aliquem honoribus); sublimare [1] (humilia); amplificare [1]; magnificare [1]; exaltare [1];

возвещать pronuntiare [1]; pandere, o, pandi, pansum (passum); canere, o, cecini, cantum;

возводить statuere, o, ui, utum (moenia); erigere, o, erexi, erectum; aedificare [1];

возвращать reddere, o, didi, ditum; redonare [1]; referre, o, tuli, latum; reponere, o, posui, positum; restituere, o, ui, utum; reducere, o, xi, ctum; reciprocare [1]; recuperare [1]; repetere, o, ivi, itum;

возвращаться redire, eo, ii, itum; regredi, ior, regressus sum; remeare [1]; reverti, or, reversus sum;

возвращение reditus, us, m; recuperatio, onis, f (libertatis; sumptuum);

возвышать, возвысить extrahere, o, xi, ctum (aliquem ad honorem); tollere, o, sustuli, sublatum (aliquem honoribus); attollere; extollere; sublimare [1] (humilia); educere, o, xi, ctum; producere; efferre, o, tuli, latum; exaltare [1]; promovere, eo, movi, motum; provehere, o, xi, ctum;

возвышаться assurgere, o, surrexi, ctum; exsurgere; insurgere; superare [1] (capite); ascendere, o, ndi, nsum;

+ отсюда по направлению к западу возвышаются Ильменские горы item versus occidentem montes Ilmenses assurgunt (se attollunt);

+ круто возвышающийся холм collis valde acclivis;

+ горы, возвышающиеся в Крыму montes in Tauria se attollentes;

+ возвыситься surgere in altum;

+ возвышается покрытый снегом Соракт stat nive Soracte;

возвышение elevatio, onis, f; anabathrum, i, n; ara; tumulus; tumor, oris, m (loci; curvata tumore planities); suggestum, i, n; suggestus, us, m; dorsum, i, n;

возвышенность elevatio, onis, f; edita [orum, npl] montium; sublimitas, atis, f;

+ Валдайская возвышенность elevatio Valdajensis;

возвышенный editus, a, um; elatus, a, um; elevatus, a, um; exaltatus, a, um; altus, a, um (oratio); celsus, a, um; tumidus, a, um (terra); supernus, a, um (Tusculum); sublimis, e (mens; carmina; facinora; vir); erectus, a, um; tragicus, a, um; grandis, e;

+ на возвышенных местах in (locis) editis;

+ на более возвышенных местах in (locis) editioribus;

+ возвышенный берег ripa elata (elevata);

+ на возвышенном песчаном месте in loco arenoso exaltato;

возглавлять ducere, o, xi, ctum; praeesse; praefectum esse, sum, fui, -;

+ Понтедера возглавлял Падуанский ботанический сад с 1718 г. cl. Pontedera horto Paduano ab anno 1718 praefuit (praefectus erat);

возглас acclamatio, onis, f;

возглашать vociferari, or, atus sum (palam; de aliqua re; talia; comoedus sermocinatur, tragoedus vociferatur);

возгордившийся sublatus, atis, f (hac victoria; rebus secundis); superbus, atis, f; superbiens, ntis;

возгордиться sumere [o, psi, ptum] superbiam; alte tumescere, o, tumui, -; magnos spiritus sibi sumere;

воздать, воздавать tribuere, o, ui, utum (suum cuique; alicui honorem); compensare [1]; reddere, o, didi, ditum; persolvere, o, ui, utum;

воздаяние compensatio, onis, f; praemium, ii, n; retributio, onis, f; vices [fpl] (alicujus rei);

воздвигать aedificare [1]; erigere, o, xi, ctum; ponere, o, sui, situm; condere, o, didi, ditum; sistere, o, steti, status; educere, o, xi, ctum; excitare [1]; suscitare [1] (delubra deorum); molire [4]; moliri, ior, itus sum (urbes; muros; arcem); sustollere, o, sustuli, sublatum (columnas; novum opus); suggerere, o, gessi, gestum (theatra celsis columnis); statuere, o, ui, utum (moenia);

возде(ва)ть tollere, o, sustuli, sublatum (manus ad caelum); sublimare [1] (candentem facem);

воздействие affectio, onis, f (praesentis mali); tactus, us, m (solis); contagio, onis, f;

+ подверженный всяческим внешним воздействиям omnibus obnoxius causis;

воздействовать afficere, io, feci, fectum (litterae tuae sic me affecerunt, ut…);

+ воздействовать словами на умы tractare mentes verbis;

возделанный cultus, us, m;

+ возделанная почва solum cultum;

+ обитает на возделанных почвах Армении habitat in cultis Armeniae;

возделывание cultus, us, m; cultura, ae, f;

возделыватель cultor, oris, m;

возделывать colere, o, ui, cultum; domare [1] (terram rastris); arare [1] (terram);

воздержание abstinentia, ae, f; continentia, ae, f; temperantia, ae, f;

воздержанно continenter; temperanter;

воздержанность temperantia, ae, f;

воздерживаться abstinere, eo, ui, tentum; se abjungere, o, xi, ctum (ab aliqua re); temperare [1] (ab injuria); se sustinere ab aliqua re; supersedere, eo, sedi, sessum (aliquid facere);

+ при сомнении воздержись in dubio abstine;

воздух aёr, is, m (acc. тж. aera); caelum, i, n; tractus [us, m] caeli; caeli spiritus [us, m]; aether, is, m (acc. тж a);

+ температура воздуха aёris temperatura;

+ плохой воздух vitium a"eris;

+ мякоть гриба желтоватая, при соприкосновении с воздухом краснеющая fungi caro luteola aёre contacto rubescens;

+ открытый воздух caelum apertum et liberum;

+ на открытом воздухе sub caelo;

воздухоносный a"erophorus, a, um;

воздушный aёreus, a, um; aethereus, a, um;

+ воздушная болезнь aёropathia;

воздыхать congemiscere, o, gemui, gemitum;

воззвание appellatio, onis, f;

воззрение aspectus, us, m; contuitus, us, m;

возле juxta; prope; propter; apud; circiter; circa; circum;

возить, везти vehere, o, xi, ctum (currum; aliquem plaustro; frumentum alicui); vectitare 1 (aliquid secum); vectare 1 (plaustris ornos);

возлежать cubare, o, ui, itum; accubare; incubare; accumbere, o, ui, itum;

возлияние libamen, inis, n;

возложить, возлагать imponere, o, posui, positum; accommodare [1]; transmittere, o, misi, missum (bellum Pompejo); transferre, o, tuli, latatum (administrationem belli ad aliquem); injungere, o, xi, ctum;

+ возложить на кого-л. главное командование (ведение войны) credere alicui summam belli; alicui bellum decernere;

+ руководство было возложено на него summa curae in eum versa erat;

+ возложить на себя венок (корону) accommodare sibi coronam ad caput;

возлюбленный amatus, a, um;

возмездие supplicamentum, i, n; merces, -edis, f (temeritatis); meritum, i, n; talio, onis, f; stipendium, ii, n (dira stipendia alicui ferre); pretium, ii, n;

возместить, возмещать compensare [1]; pensare [1]; exaequare [1] (argentum argento); retaliare [1] (quod factum est); supplere, eo, evi, etum (damna incendiorum); resarcire, io, sarsi, sartus; sarcire; sanare [1];

возмещение vicis, is, f;

+ возмещение убытков solacium;

возможно fortasse; licet; possible;

+ пожалуй, это растение возможно отнести к роду… haud scio an liceat plantam hanc generi… adnumerare;

возможность facultas, atis, f; potestas, atis, f; possibilitas, atis, f; probabilitas, atis, f; credibilitas, atis, f; queentia, ae, f;

+ дать возможность praebere facultatem;

+ пусть этот вопрос окончательно решат те, у кого будет возможность увидеть это растение живым decidant alii, quibus vivam plantam observandi erit facultas;

+ иметь возможность posse; valere;

+ не иметь возможности non posse;

+ нет возможности non potest;

+ по (мере) возможности quoad fieri potest;

+ при первой возможности quam primum fieri potest;

возможный (допустимый) possibilis, e; probabilis, e; credibilis, e;

+ возможную естественную эволюцию рода автор попытался иллюстрировать следующей схемой evolutionem naturalem possibilem auctor schemate sequenti illustrare tentavit;

+ находить возможным posse putari;

+ мы не находим возможным отождествлять этот вид ни с одним из уже описанных non posse putamus hanc speciem cum ulla jam descriptarum pro una eademque haberi; (осуществимый, выполнимый) qui fieri potest;

+ всеми возможными способами omni modo;

+ сделать всё возможное nihil intermittere;

+ он сделал всё возможное для сбора полной коллекции растений этого района nihil intermisit quin plenam collectionem plantarum ejus regionis faceret;

возмужалость pubertas, atis, f; pubes, is, f;

возмужалый virilis, e (aetas); adultus, a, um; maturus, a, um; pubes, eris;

возмужать pubescere, o, 3;

возмутитель perturbator, oris, m;

возмутительный indignus, a, um (injuria);

+ возмутительно! indignum (facinus)!

возмущаться turbare [1] (civitas turbat);

возмущение tumultus, us, m; concitatio, onis, f; motus, us, m;

+ вызывать возмущение turbide tractare;

возмущённый iniquus, a, um (vitiis alicujus); indignatus, a, um; turbatus, a, um (vultus; t. mente, animi);

вознаградить, вознаграждать compensare [1]; remunerari, or, atus sum; restituere, o, ui, utum;

вознаграждение merces, -edis, f (laborum; scelerum; milites magna mercede conducere); remuneratio, onis, f; meritum, i, n; praemium, ii, n, fructus, us, m;

+ выговорить себе неумеренно высокое вознаграждение mercedem nimis uberem sibi pepigisse;

вознесение ascensio, onis, f; exaltatio, onis, f;

возникать oriri, ior, ortus sum; exoriri; cooriri; suboriri (materiae ex infinito suboritur copia); enasci; nasci, or, natus sum; fieri, fio, factus sum; efflorescere, o, ui, - (utilitas efflorescit ex amicitia); surgere, o, surrexi, ctum (sibrigere) (surgentia bella); consurgere; subire, eo, ii, itum; emergere, o, rsi, rsum; exsistere, o, stiti, -; procedere, o, cessi, cessum;

+ всё, что возникает (в природе), и всё, что создаётся (человеком) omnia quae fiunt quaeque aguntur;

+ возникли более важные вопросы in majore discrimine res vertebatur;

+ какая мысль возникает теперь у тебя? Quae nunc animo sententia surgit?

+ чтобы не возникло в твоей душе справедливое отвращение ne subeant animo taedia justa tuo;

возникший tractus, a, um (ab isto initio);

возникновение origo, inis, f; ortus, us, m; coortus, us, m; primordium, ii, n; adventus, us, m (imaginum in animos);

возница vecturarius, ii, m; auriga, ae, m; raedarius, ii, m;

возноситься succedere, o, cessi, cessum (alto caelo); ascendere, o, ndi, nsum; scandere, o, ndi, nsum; insurgere, o, insurrexi, ctum;

возобновление innovatio, onis, f; renovatio, onis, f; regeneratio, onis, f; restauratio, onis, f; instauratio, onis, f;

возобновлять, возобновить novare, 1; renovare, 1; integrare, 1; redintegrare, 1; restaurare, 1; instaurare, 1; restituere, o, ui, utum; iterare, 1;

возражать contradicere, o, xi, ctum; objicere, io, jeci, jectum; subjicere (pauca alicui); abnuere, o, ui, utum; occurrere, o, curri, cursum; recusare, 1; reponere, o, posui, positum; obloqui, or, utus sum; impugnare, 1;

+ но даже лесники решительно возражают против этого sed etiam saltuarii omnino contradicunt;

+ кто станет возражать против подобных предложений? Quis talia abnuat?

+ возрази, если можешь, на то, что я сказал ad ea, quae dixi, affer, si quid habes;

+ я не возражаю nullam (non, haud) causam dico;

возражение contradictio, onis, f; objectio, onis, f; causa, ae, f; exceptio, onis, f; intercessio, onis, f; oppugnatio, onis, f;

возраст aetas, atis, f; aevum, i, n; aevitas, atis, f; natus;

+ в молодом возрасте aetate juvenili; in teneris;

+ возрастные изменения immutationes aetatis;

+ возрастные периоды periodi aetatis; (pueritia до 15 лет, adulescentia 15-30 л., juventus 30-45 л., seniores 45-60 л., senectus от 60 л.)

+ одинакового возраста aequalis; aequaevus;

+ геологический возраст vetustas geologica;

+ до двухлетнего возраста ad duos aetatis suae annos;

+ зрелый возраст aetas (con)firmata; aetas constans; aetas hominis; adulta aetas;

+ призывной возраст aetas militaris (обычно 17 лет);

возрастание increscentia, ae, f;

возрасти, возрастать augere, eo, auxi, auctum; crescere, o, crevi, cretum; increscere (audacia increscit; dolor increvit); excrescere; incrementare, 1; concrebrescere, o, ui, -; exsurgere, o, rexi, rectum; insurgere;

+ к 1965 г. число образцов гербария сильно возрасло ad annum 1965 speciminum numerus in herbario valde auctus est;

+ мое удивление еще сильнее возрасло после знакомства с самой рукописью admiratio mea multo magis increvit ipso manuscripto consulto;

+ возросла душевная сила auctior est animi vis;

возрождаться renasci, or, atus sum; suboriri, ior, ortus sum (materiae ex infinito suboritur copia);

возрождающийся redivivus, a, um;

возрождение renatus, us, m; regeneratio, onis, f;

+ эпоха Возрождения aetas litterarum renatarum; litteratura renascens; Renascentia; renatae litteras artesque, anagenesis eos f (Gr), novus ortus (litterarum artiumque), "renascentia", renovatio litterarum, tempus renatarum litterarum; novus partus;

возросший auctus, a, um;

возчик vecturarius, ii, m;

воин miles, -itis, m (legionarius; mercennarius; gregarius); vir, homo stratioticus; bellator, oris, m; pugnator, oris, m; propugnator, oris, m;

воинский bellicus, a, um (virtus); stratioticus, a, um; militaris, e; Martius, a, um; Martialis, e;

+ воинская присяга sacramentum;

воинственный bellicosus, a, um; bellator, oris; bellax, cis; ferox, cis (bello, ad bellandum); pugnax, cis; Martius, a, um; armifer, era, erum;

воительница bellatrix, icis, f;

вой ululatus, us, m;

войлок tomentum, i, n; coactile, is, n;

война bellum, i, n (domesticum; intestinum; externum; navale; terrestre; justum piumque); pugna, ae, f; militia, ae, f; arma, orum, npl;

+ вести войну с кем-л. bellum gerere cum aliquo, adversum aliquem; facere bellum;

+ во время войны с Пирром Pyrrhi bello;

+ вовлечь кого-л. в войну с кем-л. bellum contrahere alicui cum aliquo;

+ война окончена debellatum est;

+ вступить в войну с кем-л. bellum inire cum aliquo;

+ готовиться к войне stringere bellum;

+ затягивать войну bellum ducere, trahere;

+ и в мирное время и во время войны domi bellique, belli domique, domi belloque;

+ исход войны дал победу тому, на чьей стороне было право eventus belli, unde (= a quo) jus stabat, ei victoriam dedit;

+ никаких войн в то время уже не было bellum ea tempestate nullum supererat;

+ окончить войну с кем-л. debellare cum aliquo;

+ по окончании войны debellato;

+ положить конец войне bellum conficere;

+ предпринять войну bellum capessere, suscipere;

+ пусть спор решит война utendum est judice bello;

+ тщательно подготовиться к войне curam intendere in belli apparatum;

войско exercitus, us, m; militia, ae, f; praesidium, ii, n (Italia tenetur praesidiis); acies, ei, f; copiae, arum, fpl; legio, onis, f; armatura, ae, f; agmen, inis, n; vires, ium, fpl; opes, um, fpl;

+ ни одно войско не одержало столько побед nulla acies tantum vicit;

+ войска bella (bella transferre; ingentia bella transpotare);

+ наёмные войска catervae conducticiae;

+ выстроить войско в боевом порядке aciem instructam habuisse;

+ войска противника vires hostium;

+ иметь достаточно войск satis virium habere;

+ собрав войска отовсюду undique contractis viribus;

войти см. входить

вокзал statio, onis, f (ferriviaria);

вокруг circa; circum;

+ растет в изобилии во многих местах вокруг города и даже в самом городе in pluribus locis circa quin etiam in ipsa urbe copiose crescit;

+ вокруг холмов circa (circum) colles;

вол taurus, i, m;

волдырь vesica, ae, f;

волейбол follis volaticus;

волк lupus, i, m;

волна unda, ae, f; fluctus, us, m;

+ растения, выброшенные волнами plantae ab undis rejectae;

+ носиться по волнам fluctuare (navis fluctuat in salo);

+ вздымать волны undare (fretum undat); suscitare undas;

+ берега, о которые плещутся волны trementes verbere ripae;

+ волны натаскивают песок и огромные скалы…; Сирты и названы так от слова «таскать» harenam et saxa ingentia fluctus trahunt…; Syrtes ab tractu nominatae;

+ цвет морской волны thalassicus color;

+ цвета морской волны thalassinus, a, um (vestis);

волнение commotio, onis, f; motus, us, m; concitatio, onis, f; perturbatio, onis, f (animi; perturbationes concitare); rutuba; affectus, us, m (mentis; animi); aestus, us, m (maris; pelagi); unda, ae, f; fluctuatio, onis, f; fervor, oris, m; tumultus, us, m; tumor, oris, m (animus in tumore est);

+ волнения res pertubata; turbatur (in Hispania);

+ приводить в волнение agere (freta ventus agit);

+ приходить в волнение tumescere (ora cum mente tumescunt);

волнистый undatus, a, um; undulatus, a, um; crispus, a, um;

волновать tangere, o, tetigi, tactum (animum alicujus); agere, o, egi, actum (freta ventus agit); agitare, 1; turbare, 1 (mare ventorum vi); temptare, 1 (tentare) (animos popularium); ciere, eo, ivi, itum; concitare, 1; movere, eo, movi, motum; emovere; commovere; vegere, eo, ui, etum; calefacere, io, feci, factum;

+ это его и волнует hoc male habet virum;

волноваться tumultuari, or, atus sum (Galliae tumultuantur); fluctuare, 1 (mare fluctuat); undare, 1 (fretum undat; curis); adundare, 1; exaestuare, 1; fervere, eo, bui, -; turbare, 1 (civitas turbat); tumere, eo, ui, - (Galliae tument); trepidare, 1;

волнующийся turbulentus, a, um (animus);

воловий taurinus, a, um; bubulus, a, um;

волокита cunctatio, onis, f; retardatio, onis, f; mora, ae, f;

+ старый волокита senex recoctus;

волокнистый fibrosus, a, um; fibrillosus, a, um; textilis, e;

волокно fibra, ae, f; fibrilla, ae, f; floccus, i, m;

волос capillus, i, m; crinis, is, m; pilus, i, m;

+ толщиной в волос capilli crassitudine;

+ волос лошадинный seta;

волосатый pilosus, a, um; crinitus, a, um; capillatus, a, um; setosus, a, um;

волосистый pilosus, a, um;

волосок pilus, i, m;

волосы capillus, i, m (compti capilli); capillago, inis, f; capillamentum, i, n; capillatura, ae, f; capillitium, ii, n; crines, ium, mpl; coma, ae, f; juba, ae, f; pilus, i, m;

+ распущенные волосы capillus passus;

+ длинные волосы capillus promissus;

+ отрастить волосы и бороду barbam ac capillum summittere;

+ красить волосы comas vertere;

+ лишившийся волос spoliatus suos capillos;

волочение tractus, us, m;

волочить trahere, o, xi, ctum (Hectorem circa Pergama); trahere (genua aegra); verrere, o, - (hastam; humum palla; vestigia palla);

волхв magus, i, m;

волхование volatica, ae, f; magia, ae, f;

волчий lupinus, a, um;

волчица lupa, ae, f;

волчок turbo, inis, f; volubile buxum;

+ запускать волчок agere turbinem;

волшебник caragus, i, m; caragius, ii, m; magus, i, m; incantator, oris, m; veneficus, i, m; волшебница maga, ae, f; saga, ae, f; venefica, ae, f;

волшебный magicus, a, um; magus, a, um;

+ волшебное питьё venenum; medicamen;

вольно libere; licenter;

вольноотпущенник libertus, i, m; libertinus, i, m;

вольность audentia, ae, f; libertas, atis, f; licentia, ae, f;

вольный libertus, a, um; immunis, e;

вольтижёр desultor, oris, m;

вольфрам wolfram (W);

волюнтаризм voluntarismus, i, m;

воля voluntas, atis, f; cerebellum, i, n; animus, i, m; arbitrium, ii, n; numen, inis, n; nutus, us, m; sententia, ae, f; libitum, i, n; libertas, atis, f (свобода);

+ без моего ведома и против моей воли me imprudente et invito;

+ волей-неволей velim-nolim; veils-nolis; velit-nolit; volens-nolens;

+ воля есть разумное желание чего-л. voluntas est, quae quid cum ratione desiderat;

+ исполнить чью-л. волю stare voluntati alicujus;

+ по воле богов богов dis volentibus;

+ по своей воле voluntate;

+ подчинить себе чью-л. волю cerebellum alicujus cepisse;

+ подчиняться, уступать чьей-л. воле voluntati alicujus morem gerere, assentire, cedere;

+ последняя воля ultima [suprema] voluntas (mortui); suprema judicia;

+ против воли invitus;

+ сообразоваться с чьей-л. волей conformare se ad voluntatem alicujus;

вонзить agere, o, egi, actum (stipitem per corpus); transmittere, o, misi, missum (ensem per latus); figere, o, figi, fixum; infigere; transfigere; infindere, o, fidi, fissum; applicare, 1 (ensem cervici);

+ вонзить меч в бок abdere ensem lateri;

вонь foetor, oris, m; virus, i, n; paedor, oris, m; putor, oris, m;

вонючий foetidus, a, um; foetens, ntis; foetulentus, a, um; virosus, a, um; faeculentus, a, um; putidus, a, um;

вонять putere, eo, ui, - (aper putet; pisces putent); foetere, eo, ui, -;

воображаемый opinatus, a, um; fingibilis, e; commenticius, a, um, fictus, a, um, imaginarius, a, um;

воображать (себе) substituere [o, ui, utum] animo aliquid; fingere, o, xi, ctum; effingere; imaginari, or, atus sum; mentiri, ior, itus sum;

воображение imaginatio, onis, f; cogitatio, onis, f; opinio, onis, f; opinatio, onis, f; visum, i, n; phantasma, asmatis, n, imaginandi facultas [atis, f];

+ игра воображения somnium;

вообще generaliter; generatim; omnino; in universum; summatim; universe; vulgo; prorsus; communiter;

+ в этом труде вообще рассматривается связь между температурой воздуха и фазами вегетации in opere hoc de nexu inter aёris temperaturam et vegetationis phases generatim disseritur;

+ наше растение вообще не похоже на представителей этого рода planta nostra speciebus hujus generis omnino dissimilis est;

+ существование этого вида в Сибири Попов вообще отрицал cl. Popov speciem hanc in Sibiria occurrere omnino (prorsus) negavit;

+ вообще сухие образцы не различаются по окраске in universum specimina siccata colore non differunt;

+ эти виды, кроме внешнего облика, отличаются вообще только опушением боба hae species praeter habitum summatim (universe) leguminis pubescentia tantum distinguuntur;

воодушевить subdere [o, didi, ditum] alicui ignem, faces, stimulos ad aliquid; inflare [1]; monere, eo, ui, itum; excitare [1]; incendere, o, ndi, nsum;

воодушевление alacritas, atis, f; ardor [oris, m] animi; enthusiasmus, i, m;

вооружать adornare [1] aliquem armis; subornare [1] (aliquem praeceptis contra mortem); armare [1] (milites; exercitum; aliquem aliqua re adversus, in aliquem); accingere, o, xi, ctum;

вооружаться se armare [1];

+ вооружиться красноречием armare se eloquentia;

+ вооружаться против кого-л. stringere manum in aliquem;

вооружение arma, orum, npl; armatura, ae, f; ornatus, us, m;

вооружённый armatus, a, um; armifer, era, erum; armiger, era, erum; affectus, a, um (lictores affecti virgis); instructus, a, um (telis cruentis);

вопить vociferari, or, atus sum (palam; de aliqua re; talia); ululare [1]; ejulare [1]; proclamare [1];

воплощать actuale facere [io, feci, factum]; efficere [io, feci, fectum] ut; actualizare [1]; realizare [1];

воплощение incarnatio, onis, f; effectio, onis, f, factitio, onis, f; creatio, onis, f; patratio, onis, f; effectus, us, m; exsecutio, onis, f; consummatio, onis, f; actualizatio, onis, f; realizatio, onis, f;

вопль ululatus, us, m; ejulatus, us, m; ploratus, us, m; lamentatio, onis, f; lamentum, i, n; comploratio, onis, f; plangor, oris, m; querela, ae, f;

вопреки adversus; contra (legis civilis regulas, contra edictum, contra bonos mores); invitus, a, um; praeter;

+ вопреки мнению Бунге adversus (contra) opinionem Bungei;

+ вопреки этому contra haec;

вопрос problema, atis, n; quaestio, onis, f; quaesitum, i, n; rogatio, onis, f; interrogatio, onis, f; causa, ae, f;

+ вопросы ботаники problemata botanica (quaestiones botanicae);

+ основной вопрос problema principale;

+ вернуться к вопросу redire ad quaestionem;

+ встал вопрос orta est quaestio;

+ остановиться подробнее на вопросе diligentius considerare quaestionem;

+ поднять вопрос quaestionem movere;

+ высказываться ро какому-л. вопросу disputare ad aliquid;

+ рассмотреть(обдумать вопрос) quaestionem agitare;

+ (раз)решить вопрос quaestionem (dis)solvere;

+ принимать решения по важнейшим вопросам de summis rebus consilium capere;

+ спорный вопрос quaestio disputabilis;

+ быть под вопросом dubium esse;

+ весь вопрос в том, что omnis res in eo versatur,quod…

+ остаться под вопросом dubium remanere;

+ поставить под вопрос dubitare;

+ задавать глупые вопросы percontari absurde quaedam;

+ так как на его вопросы никто не отвечал quoniam percontanti nemo responderat;

+ вопрос, заслуживающий рассмотрения res idonea, de qua quaeratur;

+ в вопросах этого рода in hujusmodi causis;

+ твой вопрос законен recte requiris;

вопросительный interrogativus, a, um;

+ вопросительный знак signum interrogationis;

вор fur, is, m; contrectator, oris, m; directarius, ii, m; felis, is, f/m (virginalis); latro, onis, m; malandrinus, i, m; rapo, onis, m; rapinator, oris, m; raptor, oris, m (panis et peni; orbis); manuarius, ii, m;

ворковать gemere, o, ui, itum (turtur gemit);

воробей passer, eris, m;

вороватый furax, cis;

воровать subripere, io, ripui, reptum (vasa ex sacro); furari, or, atus sum; clepere, o, psi, ptum;

воровка fur, is (f);

воровски furtim; furtive; furaciter;

воровство furtum, i, n; furatrina, ae, f;

ворожея hariola, ae, f;

ворон corvus, i, m (niger tanquam corvus);

+ кормить воронов на кресте in cruce pascere corvos;

ворона cornix, cis, f;

+ ворона, предвещающая дождь cornix augur aquae;

вороний corvinus, a, um;

+ толщиной с воронье перо pennam corvinam crassus;

+ цвета вороньего крыла coracinus;

воронка infundibulum, i, n;

ворот sucula, ae, f (лебёдка); tormentum, i, n;

ворота porta, ae, f; pyla, ae, f;

+ держать ворота на запоре portas clausas habere;

воротничок collare, is, n;

ворочать torquere, eo, rsi, rtum (saxa);

ворс(инка) villus, i, m;

ворсистый villosus, a, um;

ворчание gannitus, us, m; murmuratio, onis, f; mussitatio, onis, f;

ворчать hirrire, 4 (о собаке); mussitare [1] (secum); murmurare [1]; gannire, 4;

восемнадцатый duodevicesimus, a, um;

восемнадцать duodeviginti;

восемь octo;

+ в восемь раз octuplo;

+ по восемь octoni,ae,a;

+ восемь раз octies;

восемьдесят octoginta;

восемьсот octingenti, ae, a;

воск cera, ae, f;

+ цвета воска cereus, a, um; cerinus, a, um;

восклицать clamare [1]; exclamare [1]; vociferari;

+ громко восклицали fortiter vociferatum fuerat;

восковой cereus, a, um; cerosus, a, um; ceratus, a, um;

воскресать, воскреснуть resurgere,o, rrexi, rrectum; revivere, o, xi, ctum;

воскресение Solis dies, ei, f; Dominica (Dominicus) dies; feria prima;

воскресение, воскрешение suscitatio, onis, f; surrectio, onis, f; resurrectio, onis, f;

воскресить suscitare [1] (mortuos);

воспаление inflatio, onis, f (praecordiorum); inflammatio, onis, f; phlogosis, idis, f;

воспалительный inflammatorius, a, um; phlogisticus, a, um;

воспалять torrere, eo, ui, tostum; accendere, o, ndi, nsum; inflammare [1];

воспевать canere, o, cecini, cantum; cantare [1] (per totum cantari orbem); concinere, o, cinui, centum;

воспитание educatio, onis, f; cultus, us, m; disciplina, ae, f; eruditio, onis, f; nutrimentum, i, n;

воспитанник alumnus, i, m; воспитанница alumna, ae, f;

воспитатель formator, oris, m (morum); paedagogus, i, m; educator, oris, m; cultor, oris, m; nutritor, oris, m; papas, ae, m; praeceptor;

воспитывать alumnari (puellam); facere, io, feci, factum (mores); educare [1]; tollere, o, sustuli, sublatum (puerum); nutrire, 4; alere, o, ui, alitum (altum); instituere, o, ui, utum; conformare [1];

воспламенять accendere, o, ndi, nsum (aliquem contra [in] aliquem); succendere (aliquem); incendere; flammare [1]; inflammare [1]; urere, o, ussi, ustum;

воспламеняться flammam concipere [io, cepi, ceptum];

воспламеняющийся rapax [cis] ignium;

восполнять explere, eo, evi, etum; supplere; complere; integrare [1];

+ восстановлением пропущенных слов восполнить текст praeteritis verbis scriptum supplere;

+ восполнять пробел explere lacunam;

воспользоваться uti, utor, usus sum;

+ мы воспользовались этим методом methodo hac usi sumus;

+ воспользоваться в своих интересах чьим-л. неблагоразумием se armare imprudentia alicujus;

+ воспользоваться случаем capere occasionem;

воспоминание memoria, ae, f; commemoratio, onis, f; reminiscentia, ae, f; recordatio, onis, f; monumentum, i, n;

восприимчивость sensibilitas, atis, f; receptivitas, atis, f; gustatus, us, m; sensus, us, m;

восприимчивый capax, cis; passivus, a, um;

воспринимать usurpare [1] (oculis; sensibus); suscipere, io, cepi, ceptum (cogitationem sobrii hominis); percipere; accipere; arripere, io, repsi, reptum;

воспроизведение repraesentatio, onis, f; reproductio, onis, f;

+ бесполое воспроизведение reproductio asexualis;

+ половое воспроизведение reproductio sexualis;

воспроизводить repraesentare [1]; simulare [1] (cupressum; vultum alicujus); subsequi, or, cutus sum (hos motus); procreare [1]; reproducere, o, xi, ctum; effigiare [1];

+ в этом труде воспроизводятся автографы многих великих ботаников in opere hoc autographa multorum botanicorum celeberrimorum repraesentantur;

воспылать inardescere, o, ui, -; inflammari, or, atus sum;

воссоздавать recreare [1];

восставать exsurgere, o, rrexi, rrectus; resurgere;

восстанавливать, восстановить recuperare [1] (vires cibo); vindicare [1] (antiquam faciem); supplere, eo, evi, etum; restaurare [1]; restituere, o, ui, utum; reconciliare [1]; integrare [1]; redintegrare [1]; reficere, io, feci, fectum; sufficere; reducere, o, xi, ctum; reponere, o, posui, positum; revocare [1];

+ это название следует восстановитить hoc nomen restituendum est;

+ восстановлением пропущенных слов восполнить текст praeteritis verbis scriptum supplere, restituere;

восстанавливаться suboriri,ior, ortus sum (materiae ex infinito suboritur copia; opulentia tot saeculis suboriens); redire, eo, ii, itum; resurgere, o, rrexi, rrectum;

восстание rebellio, onis, f; tumultus, us, m;

восстановитель recreator, oris, m (corporis recreator somnus);

восстановительный resumptivus, a, um, resumptorius, a, um (remedia);

восстановление reductio, onis, f;

+ восстановление здоровья resumptio;

восток oriens, ntis, m; ortus, us, m; Eos (indecl.); Eous;

+ Дальний Восток Oriens Extremus;

+ обращенный к востоку ad orientem versus;

+ в 5 км к востоку от города Львова 5 km ad orientem ab oppido Leopoli;

+ жители востока subjecti Orientis orae;

восторг admiratio, onis, f; (summa) voluptas, atis, f; exsultatio, onis, f; furor, oris, m;

+ шумные проявления восторга clamores et admirationes;

+ быть в восторге от кого-л. admiratione alicujus teneri;

восторгаться exsultare [1]; aspectare [1];

восторженность furor, oris, m; enthusiasmus, i, m;

восторженный excitatus, a, um; furens, ntis; furibundus, a, um;

восточнее magis ad orientem;

восточный orientalis, e; Eous, a, um;

+ восточная граница terminus orientalis;

+ восточная долгота longitudo orientalis;

+ восточные предгорья promontoria orientalia;

+ на восточном склоне ad declivitatem orientalem;

восхвалять laudare [1]; praedicare [1]; celebrare [1]; vendere, o, didi, ditum;

восхитительный suavissimus, a, um;

восхищаться affici aliqua re; delectari; laetari; exsultare;

восхищение admiratio, onis, f (homo admiratione dignissimus; divitiarum); laetitia, ae, f; exsultatio, onis, f;

+ приводить кого-л. в восхищение aliquem in admirationem vertere;

восход ortus, us, m; exortus, us, m; ascensus, us, m;

восходить scandere, o, scendi, scensum; ascendere; succedere, o, cessi, cessum; subire, eo, ii, itum; oriri, ior, ortus sum;

восходящий a(d)scendens , ntis; primus , a, um (sol);

+ восходящее солнце sol (ex)oriens;

восхождение ascensio , onis, f; ortus , us, m;

восьмёрка ogdoas, adis, f;

восьмигранный octangularis , e; octangulatus , a, um; octaёdrus , a, um;

восьмидесятилетие octoginta anni; (jubilaeum) octogenarium;

восьмидесятый octogesimus , a, um;

восьмисотый octingentesimus, a, um;

восьмиугольный octagularis, e; octangulatus , a, um;

восьмой octavus , a, um;

вот en; ce; ecce;

+ вот описание кавказского растения en descriptionem plantae caucasicae;

+ вот здесь istic;

+ вот именно ne;

+ вот как! Ehem!

+ ну вот же! Eja!

+ вот он eccum, ecce eum, ecce illum;

+ вот она eccam, ecce eam, ecce illam;

+ вот почему quamobrem;

+ вот теперь jamjam;

+ вот ты istic, istaec, istoc;

вотчина ditio , onis, f;

вошь pedis, is, m, f; pediculus , i, m; tinea , ae, f;

вощёный ceratus , a, um;

+ вощёная бумага charta cerata;

впадать influere, o, xi, ctum; incidere, o, cidi, - (amnis incidit flumini); decidere; delabi; transire (Mosa in Oceanum transit); incurrere, o, cucurri, cursum;

+ речка Мойка, которая впадает в Неву amniculus Moica, qui in Nevam influit;

+ Волга впадает в Каспийское море Volga se effundit (effunditur) in mare Caspium;

+ река впадает в море fluvius accipitur mari;

впадение influxus , us, m; flumen [inis, n] influens;

+ вблизи впадения реки haud procul ab influxu fluminis (flumine influente);

впадина caverna , ae, f; cavitas , atis, f; cavum , i, n; excavatio , onis, f; depressio , onis, f; fossa , ae, f; sinus , us, m; specus , us, m; lacuna , ae, f;

впалый concavus , a, um; subductus , a, um;

впервые primitus; primum; primo;

вперёд antrorsum; protinus; prae; porro; prorsus;

впереди ante; prae; pro;

вперемешку intermixtus, a, um; promiscue; passim; invicem;

вперять figere, o, xi, xum; inculcare [1];

впечатление impressio, onis, f; affectio, onis, f (praesentis mali); affectus, us, m; pulsus, us, m; commotio, onis, f; animi affectio / impressio, motus, us, m; momentum, i, n; pondus, eris, n; suspicio, onis, f; sententia [ae, f] divulgata, consensus, us, m

+ по первому впечатлению primo intuitu;

+ производить впечатление apparere; videri;

+ эти образцы производят впечатление объеденных скотом haec specimina a pecu depasta videntur;

+ производить сильное впечатление commovere; afficere (litterae tuae me sic affecerunt, ut…); movere, permovere, excitare, animum / praecordia perpellere, percutere, imprimere, inculcare +dt;

впечатлительный tener, era, erum (animus tener atque tractabilis); mollis, e;

впечатляющий animum conmovens, animos permovens;

вписывать inscribere, o, psi, ptum;

впитывать sorbere, eo, ui, itum; absorbere; esurire, io, ivi, itum (vellera esuriunt purpuram); bibere, o, bibi, -; imbibere; potare, 1;

вплетать texere, o, texui, textum (aurum in tunicis); intexere; implicere, o, ui, itum; innectere, o, nexui, nexum; immittere, o, si, ssum;

вплотную

+ враг подошёл к ним вплотную velut in cervicibus habebant hostem;

вплоть usque; tenus;

+ обитает от Боливии вплоть до Центральной Америки habitat a Bolivia usque ad Americam Centralem;

+ после этого все растение отмирает вплоть до корня posthac tota planta ad radicem usque emoritur;

вполголоса voce suppressa, submissa;

вполне omnino; perfecte; plane; plene; prorsus; prorsum; penitus; usque; mere; bene; admodum;

+ особенно следует избегать еще не вполне зрелых образцов praecipue specimina nondum plene matura evitanda sunt;

+ признак не вполне постоянный character non prorsus constans;

+ я вполне доверяю этому описанию mihi satis fida est haec descriptio;

+ вполне здоровый bene sanus;

вполовину dimidio;

впоследствии dein; deinde; post; postmodo; postea; posthac; serius; subsequenter;

вправо dextrorsum; ad dextram;

впредь in posterum; in reliquum; amodo; porro; postea; posthac;

вприпрыжку subsultim (decurrere); assultim;

впрочем ceteroquin; ceterum; quidem; tamen;vero; verum; verumtamen; tamen; quamquam; alioqui; etsi; sed;

впрыскивание injectio, onis, f;

впрыскивать injicere, io, jeci, jectum;

впрягать adjungere, o, nxi, nctum (tauros aratro); subjungere (tigres curru); capistrare, 1 (tigres capistratae);

+ быть впряжённым в колесницу currum subire;

впускать admittere, o, si, ssum (lucem in thalamos); immittere; intromittere;

впустую frustra; vane; incassum;

впутывать implicare, 1; obstringere, o, strixi, strictum;

впятеро quintuplo;

враг hostis, is, m; inimicus, i, m; adversarius, ii, m;

вражда simultas, atis, f; inimicitia, ae, f; hostilitas, atis, f; adversitas, atis, f; odium,ii, n; offensa, ae, f; simultas, atis, f;

+ проникнуться враждой suscipere inimicitias;

враждебно hostiliter; inimice; infense;

враждебность inimicitiae, arum, fpl; hostilitas, atis, f; adversitas, atis, f;

враждебный hostilis, e; inimicus, a, um; adversarius, a, um; adversus, a, um; alienus, a, um; contrarius, a, um; infensus, a, um; maleficus, a, um; malevolus, a, um; iniquus, a, um (alicui; Parcae);

+ быть во враждебных отношениях с кем-л. esse in simultate cum aliquo;

вражеский hosticus, a, um; hostilis, e;

врасплох: improviso;

+ напасть на противника врасплох hostes imprudentes aggredi;

+ застигнуть кого-л. врасплох subrepere alicui;

врастать increscere, o, crevi, cretum (squamae cuti increscunt);

вратарь portarius, ii, m; janitor, oris, m;

врать mentiri, ior, itus sum;

врач medicus, i, m; curans, ntis, m;

+ главный врач archiater;

+ должность главного врача archiatria;

врачебный iatricus, a, um; medicus, a, um; medicinalis, e;

врачевать mederi, eor, -; curare, 1;

вращать agere, ago, egi, actum (fundam circum caput); circumagere; torquere, eo, torsi, tortum (axem umero torquet Atlas); contorquere; volvere, o, volvi, volutum; versare, 1; conversare,1; gyrare, 1;

вращаться verti, or, versus sum (caelum vertitur; inter primos); versari, or, atus sum; se torquere, eo, torsi, tortum (circum axem); (se) gyrare, 1;

вращающийся volubilis, e (caelum); versatilis, e;

вращение turbo, inis (m);

вред noxa, ae,f; noxia, ae, f (noxiae poena par esto); damnum, i, n; detrimentum, i, n; nocumentum, i, n; malum, i, n;

+ козы без вреда питаются листьями этого кустарника caprae sine noxa foliis fruticis hujus vescuntur;

+ нанести / причинить вред committere damnum, noxam; pessimare (plebem; se ipsum);

+ быть кому-л. во вред alicui noxiae [noxae] esse;

вредитель infestum, i, n; noxius, ii, m; malefactor, oris, m;

вредить nocere, eo, ui, -; vituperare, 1; pessimare, 1 (plebem; se ipsum); offendere, o, ndi, nsum; obesse, obsum, obfui, -; officere, io, feci, fectum; detrahere, o, xi,ctum;

+ вредить самому себе male secum agere;

вредный nocuus, a, um; nocivus, a, um; nocens, ntis; iniquus, a, um (caelum iniquum ad maturanda semina); inimicus, a, um; perniciosus, a, um; malus, a, um; maleficus, a, um; vitiosus, a, um (regiones); damnosus, a, um;

+ быть вредным для кого-л. damno esse alicui;

врезать incidere, o, cidi, cisum; infindere, o, fidi, fissum;

временами olim; interdum; subinde;

временно (на некоторое время) in tempus; aliquandiu; temporaliter; ad tempus; (время от времени) subinde;

+ на временно заливаемых лугах in pratis subinde inundatis; (пока) tantisper;

временность temporalitas, atis, f;

временный (случайный) accidentalis, e; (непостоянный) temporalis, e (causa); temporarius, a, um (amicitia; brevis et t.);

+ временный фактор factor temporis;

+ временный правитель государства interrex;

время tempus, oris, n (vacuum ad aliquid; longo post tempore); tempestas, atis, f; aqua, ae, f; aevum, i, n; hora, ae, f; spatium, ii, n;

+ в горах Тибета ещё властвуют мороз и непогода, в то время когда на дне долин в разгаре весна in montibus Tibetiae frigus atque tempestas regnant eodem tempore quo in fundo vallium ver plenum est;

+ в данное время hoc tempore; hodie; nunc;

+ в короткое время per breve tempus;

+ в любое время omni tempore;

+ в настоящее время, в наше время hoc tempore; hodie; nunc; nostro tempore; nostra aetate;

+ в последнее время nuper;

+ в прежние времена antea; olim;

+ в самое последнее время nuperrime;

+ в своё время olim; quondam;

+ в скором времени propediem;

+ в сравнительно недавнее время tempore non nimis remoto;

+ в те времена tunc temporis; id temporis;

+ в течение всего этого времени hoc tempus omne;

+ в течение долгого времени diu; per longum tempus;

+ в течение долгого времени multis tempestatibus;

+ в течение короткого времени per breve tempus;

+ в течение короткого времени автор объехал почти всю Среднюю Азию per breve tempus auctor totam fere Asiam Mediam adire poterat;

+ в течение некоторого времени per aliquod tempus;

+ в то время ea tempestate;

+ в то же время 'insimul;

+ в тоже время simul; eodem tractu temporis;

+ во времена Августа temporibus Augusti;

+ во время его отъезда sub decessu suo;

+ во время жатвы per messem;

+ во время обеда super cenam;

+ во время сражения sub acie;

+ время возникновения tempus nascendi;

+ время всюду указано в новом стиле tempus ubique stylo novo indicatum est;

+ время года tempus anni;

+ время дня tempus diei;

+ время от времени interdum; nonnunquam; quandoque;

+ время уносит всё omnia fert aetas;

+ выиграть время nancisci tempus;

+ дать время оратору aquam dare;

+ до настоящего времени ad hoc tempus;

+ до нашего времени ad nostra tempora;

+ до последнего времени (usque) ad tempora ultima;

+ известно с древнейших времен a temporibus antiquis notum est;

+ иметь время для чего-л. vacare alicui rei, in aliquid, ad aliquid;

+ использовать (улучить) время capere tempus;

+ как было принято в те времена ut tunc temporis mos erat;

+ ко времени выхода в свет труда Линнея «Species Plantarum» было известно около 10 000 видов всех растений sub tempus operis cl. Linnaei “Species plantarum” in lucem prodeundi plantarum species circa 10 000 notae erant;

+ много времени спустя multo post;

+ много новых австралийских видов в самое последнее время описал в том же журнале Фитцжеральд species plures Australienses novas nuperrime cl. Fitzgerald in eodem diario descripsit;

+ мрачные времена caligo (illorum temporum; rei publicae);

+ на время ad tempus; in tempus;

+ потерять время aquam perdere;

+ свободное время tempus liberum, vacivum; otium; vacuus (aliquid invenire vacui);

+ со временем, с течением времени addito tempore, addita aetate;

+ тем временем interea;

+ через некоторое время interjecto tempore;

+ я надеюсь в скором времени выпустить в свет свою собственную систему systema meum proprium propediem in lucem emittere spero;

вроде quasi; adinstar;

врождённый congenitus, a, um; ingeneratus, a, um; genetivus, a, um; innatus, a, um; naturalis, e; insitus, a, um;

+ врождённая уродливость monstrositas congenita;

+ врождённое свойство indoles, is, f;

+ врождённые особенности ingenium;

врозь separatim; singulatim; disjuncte;

вросший innatus, a, um;

вручать manadare, 1 (alicui aliquid); tradere, o, didi, ditum (litteras); subjicere, io, jeci, jectum (alicui aliquid); praesentare, 1;

вручение oblatio, onis, f;

врываться invadere, o, si, sum (ignis invasit); irruere, o, ui, utum; irrumpere, o, rupi, ruptum; ingruere, o, ui, -;

вряд ли vix;

всадник eques, itis, m; vector, oris, m;

+ всадник управляет конем vector equum regit;

+ конь, лошадь без всадника equus vacuus;

всаднический equester, stris, stre; eques, itis;

всасывание assorptio, onis, f; resorptio, onis, f;

всасывать sugere, o, gi, ctum; bibere, o, bibi, -; imbibere; sorbere, eo, ui, sorptum; absorbere (umorem);

все (о совокупности предметов) omnes, omnia;

+ от всех видов Средней Азии отличается окраской листочков обёртки a speciebus omnibus Asiae Mediae involucri phyllorum colore differt;

всё omnia;

+ всё изменяется omnia mutantur;

+ всё, что сохранилось от гербария omnia, quae exstant (supersunt) a herbario;

+ всё ещё etiamnum;

+ всё же nihilominus;

+ сделать всё nihil reliqui facere;

+ Это всё? – Всё. Tantumne est? – Tantum.

+ вот и всё tantum est.

всевозможный multiplex, cis; maxime varius, a, um; omnis, e; omnimodus, a, um;

всевышний summus, a, um; supremus, a, um (Juppiter); altissimus, a, um; maximus, a, um;

всегда semper; usque; perpetuo; nunquam non;

+ всегда растёт в защищённых от солнца местах in locis a sole semper tectis crescit;

всего (только) solum; solummodo; tantum; tantummodo; (в целом) in toto; in summa; omnino;

вселенная mundus, i, m; cosmos, i, m; universum, i, n; summa [ae, f] summarum (est aeterna); summa rerum; res, ei, f (rerum contemplatio);

вселенский cosmicus, a, um;

вселяться inhabitare, 1; immigrare, 1;

всемирно известный per totum orbem notus;

всемирный internationalis, e; omnium gentium; cosmicus, a, um; universalis, e; universus, a, um; mundialis, e;

всемогущий omnipotens, ntis;

всеобщий universalis, e; universus, a, um; perpetuus, a, um (jus); vulgaris, e; summus, a, um; generalis, e; perpetuus, a, um; communis, e; catholicus, a, um;

всеобъемлющий totalis, e;

всесоюзный URSS; Unionis Rerumpublicarum Sov(i)eticarum Socialisticarum;

+ всесоюзный ое Ботаническое общество Societas Botanica URSS;

+ всесоюзный институт лекарственных растений Institutum Plantarum officialium URSS;

всесторонне omni ratione;

+ в этом труде подробно и всесторонне освещается природа полуострова in opere hoc paeninsula omni ratione fuse describitur;

всесторонний (полный) completus, a, um; multiplex, cis;

всецело omnino;

всеядный omnivorus, a, um;

всё totum; omne; universum; cunctum;

+ всё-таки tamen;

+ всё ещё etiamnum;

+ всё же verumtamen; alioqui; interim;

вскакивать desurgere, o, rexi, rrectum; insilire, io, ivi, ultum; exsilire;

вскапывать pastinare, 1; defodere, o, fodi, fossum; evertere, o, everti, eversum;

вскармливать alere, o, ui, (i)tum;

вскипание inflatio, onis, f (aquae);

вскипать ebullire, io, ivi, itum (aqua ebullit); exaestuare, 1; effervescere, o, ferbui, -;

вскользь obiter; leviter; transiens;

вскоре brevi tempore; mox;

+ вскоре после этого paulo post;

вскрытие autopsia, ae, f; apertio, onis, f (corporum); incisio, onis, f;

вскрыть abrumpere, o, rupi, ruptum (crurum venas); aperire, io, ui, rtum; osculare, 1 (venas);

+ вскрыть письмо aperire epistulam;

вслед за paulo post; sub; juxta; continuo; statim;

+ вслед за Максимовичем те же районы посетил Комаров paulo post cl. Maximovicz terras easdem cl. Komarov visitavit;

вследствие propter; ex; ob; per;

+ вследствие того что enim; nam; quia; quod; quoniam; quum; utpote;

+ вследствие чего quam ob rem;

+ вследствие этого ideo; inde; quamobrem; quare;

вслух (читать) recitare, 1;

вслушиваться auscultare, 1;

всматриваться contemplari, or, atus sum; intueri, eor, uitus sum; introspicere, io, spexi, spectum;

всмятку (яйцо) ovum [i, n] brevis coctionis; ovum sorbile (ova sorbilia);

всовывать immergere, o, rsi, rsum; inserere, o, ui, rtum; ingerere, o, gessi, gestum;

вспахивание aratura, ae, f;

вспахивать arare, 1; vertere, o, verti, versum (terram aratro); sauciare, 1 (humum vomere);

всплывать emergere, o, rsi, rsum;

вспоминать memorare, 1; commemorare, 1; comminisci, or, mentus sum; reminisci; reflectere, o, xi, ctum; revolvere, o, vi, volutum; subire, eo, ii, itum (subiit cari genitoris imago);

+ мне вспоминается Катон venit mihi in mentem Catonis;

+ с удовольствием вспоминать о чём-л. frui alicujus rei recordatione;

+ никак не вспомнить имени nomen non succurrit;

вспомогательный auxiliaris, e; subsidiarius, a, um;

вспыльчивый indignatus, a, um; iracundus, a, um; percitus, a, um;

вспыхнуть exardescere, o, ui, -; flammas concipere [io, cepi, ceptum]; inflammari, or, atus sum; aestuare, 1; emicare, 1;

вспышка explosio, onis, f;

вставка interjectio, onis, f; interjectus, us, m; interpositio, onis, f; intercalatio, onis, f; interpolatio, onis, f;

вставлять immittere, o, misi, missum; inserere, o, ui, sertum; insertare, 1; interjicere, io, jeci, jectum; injicere; intercalare, 1; addere, o, didi, ditum (versus in orationem); suggerere, o, gsessi, gessum (verba quae desunt); injungere, o, nxi, nctum; interponere, o, posui, positum; inducere, o, xi, ctum;

вставленный infixus, a, um (alicui rei);

вставной intercalaris, e; interpositus, a, um;

+ вставные зубы (челюсти) dentatura artificialis;

встать subrigere, o, rexi, rectum [surrigere, surgere] (e lectulo; sella, de sella; ante lucem); assurgere; desurgere; oriri;

+ вставать перед кем-л. surgere alicui;

встревоженный anxius, a, um; trepidus, a, um (Dido); suspensus, a, um (vultus); sollicitus, a, um; turbidus, a, um;

+ быть встревоженным satis agere (de aliqua re);

+ вдвойне встревоженный utrimque anxius;

встревожить aliquem conturbatum tenere [eo, ui, tentum]; exciere, eo, ivi, itum; exturbare, 1;

встреча congressus, us, m; obventus, us, m; occursus, us, m; offensus, us, m;

встречаемость frequentia, ae, f;

встречать excipere, io, cepi, ceptum (aliquem clamore, plausu, tumultu; extremum spiritum alicujus); accipere; aliquem obvium habere [eo, ui, itum];

встречаться obvium esse; occurrere, o, curri, cursum; congredi, ior, congressus sum; convenire, io, veni, ventum; obvenire; provenire; subvenire (aliqua vox subvenit);

+ вид встречается только на Кавказе species in Caucaso tantum obvia est;

+ экземпляры с цветами встречаются очень редко specimina fructifera rarissime occurrunt;

+ встречается в ручьях in rivulis provenit;

встречный obvius, a, um;

+ встречный ветер ventus adversus;

встряхивать vibrare, 1; concutere, io, cussi, cussum;

вступать intrare, 1; inire, eo, ii, itum; adire (curiam); coire (societatem, negotiationem, collegium); introire; tangere, o, tegi, tactum (simul ac tetigit provinciam); invadere, o, vasi, vasum (viam; Italiam; urbem); ingredi, ior, gressus sum;

вступление praefatio, onis, f; introductio, onis, f; prooemium, ii, n; prolegomena, orum, npl; monitum, i, n; prolusio, onis, f; initium, ii, n (dicendi; orationis); vestibulum, i, n; ingressus, us, m; introitus, us, m; janua, ae, f;

всхлипывание singultus, us, m; gemitus, us, m;

всхлипывать singultare, 1;

всход plantula, ae, f; germen, inis, n;

всходить (pro)germinare, 1; superare, 1 (sol superabat ex mari); surgere, o, rexi, rectum (luna surgit; astra ignea surgunt); subire, eo, ii, itum (herbae subeunt); scandere, o, scendi, scensum; ascendere; conscendere; escendere; exoriri, ior, ortus sum; provenire, io, veni, ventum;

+ весной, когда семена всходят veris tempore, ubi semina progerminant;

+ посевы всходят messes surgunt;

всходы proventus, us, mpl; sementes, um, mpl (tenerae);

всхожесть germinandi facultas [atis, f];

всыпать adjicere, io, jeci, jectum (olivas in vas);

всюду qualibet; quolibet; ubique; ubivis; passim; nusquam non; vulgo;

всякий omnis, e; quilibet [quaelibet, quodlibet]; quisque; quivis; quicumque; unusquisque; quisquis; nullus non; nemo non;

+ всякое начало трудно omne initium difficile est;

+ всякий кто quicumque; quisquis;

+ без всякого сомнения sine ullo dubio;

+ во всяком случае saltem; utique;

+ во всяком случае встречается близ села utique circa pagum obvenit;

+ всякая всячина satura;

+ всякий раз как quotiescumque;

всячески quacumque; qualibet; omni modo; affectato (retinere nomen Antonini);

втайне occulte; secreto; clam; tacite; furtim;

вталкивать trudere, o, trudi, trusum; exigere, o, egi, actum;

втекать influere, o, fluxi, fluxum;

втихомолку furtim; tacite;

+ ты надеялся втихомолку уехать из моей страны sperasti tacitus mea decedere terra;

вторгаться invadere, o, vasi, vasum (in aliquem, in aliquid; aliquem, aliquid; in eas urbes); incursare, 1; irruere, o, ui, rutum; irrumpere, o, rupi, ruptum; penetrare, 1;

вторжение adventus, us, m (hostium; alienarum gentium); invasio, onis, f; ingressus, us, m; irruptio, onis, f; incursio, onis, f;

вторить obloqui, or, locutus sum;

вторично denuo; iterum; secunda vice; secundarie;

+ после Крашенинникова это растение никем вторично на Урале не обнаружено post cl. Krascheninnikovium a nemine iterum planta haec in montibus Uralensibus reperta est;

вторичный secundarius, a, um;

вторник dies Martis; feria tertia;

второй alter, era, erum; secundus, a, um;

+дополнение второе mantissa altera;

+ второе издание editio secunda;

+ во-вторых secundo; secundum;

второпях propere; properanter; festinanter;

второстепенный levioris momenti; minus notabilis, e; secundus, a, um; secundarius, a, um;

+ являются второстепенными пищевыми растениями plantae cibariae levioris momenti sunt;

+ эти признаки являются второстепенными и не всегда постоянны hae notae minus notabiles et non semper constantes sunt;

втрое triplo;

+ втрое длиннее triplo longiores;

втроём tres, tria;

втулка modiolum, i, n;

втыкать infigere, o, fixi, fixum; transfigere; defigere;

втягивать trahere, o, xi, ctum (pocula fauce; sucum e terra; odorem naribus); obducere, o, xi, ctum;

вуаль velum, i, n; rica, ae, f; flammeum, i, n;

вулкан vulcanus, i, m; mons [ntis, m] ignivomus;

+ действующий вулкан vulcanus activus;

+ потухший вулкан vulcanus exstinctus;

+ у подножья вулкана ad pedes vulcani;

вулканический vulcanicus, a, um;

+ вулканическая почва solum vulcanicum;

+ скалы из вулканических пород rupes vulcanicae;

вульгарный vulgaris, e;

вход aditus, us, m; introitus, us, m; ingressus, us, m; vestibulum, i, n; porta; foris; janua, ae, f; limen, inis, n; os, oris, n; ostium, ii, n;

+ вход в сад introitus ad hortum;

входить, войти inire, eo, ii, itum; introire; adire (curiam); obire; intrare, 1; invadere, o, vasi, vasum (viam; Italiam; urbem); succedere, o, cede, cessum (aliquid, alicui rei); intercedere; invehi, or, invectus sum;

+ входить в действие(силу) valere;

+ входить в список in indice (catalogo) esse;

+ входить в употребление in usum venire;

+ входить в число pertinere;

+ войти в дом subire tectum;

вчера heri; hesterno; pridie;

вчерашний hesternus, a, um (dies; panis); pristinus, a, um;

вчетверо quadruplo;

вчетвером quattuor;

вшестеро sextuplo;

вшивать insuere, o, ui, utum;

въезжать invadere, o, vasi, vasum (viam; Italiam; urbem); invehi, or, vectus sum;

вы vos;

+ с вами vobiscum;

+ никто из вас nemo vestrum;

+ помнящий о вас memor vestri;

+ пламенно ненавидящий вас ardens odio vestri;

выбегать excurrere, o, curri, cursum; evolare, 1;

+ выбегать вперед procurrere;

выбирать deligere, o, legi, lectum; eligere; seligere; allegere; adoptare, 1; exquirere, o, quisivi, quisitum; optare, 1; см. выбрать

выбираться erumpere, o, rupi, ruptum; evadere, o, vasi, vasum;

выбить exturbare, 1 (aliсui dentes); extundere, o, tudi, tusum; excudere, o, cusi, cusum; elidere, o, isi, isum;

выбор delectus, us, m; dilectus, us, m (prudentia in dilectu bonorum et malorum); electio, onis, f; electus, us, m;

+ на выбор ad libitum;

+ предоставить кому-л. выбор optionem alicujus facere;

выборы electio, , onis, f; suffragatio, onis, f (urbana);

+ законы, регулирующие проведение выборов leges tabellariae;

+ связанный с выборами suffragatorius;

+ дружба на время выборов amicitia suffragatoria;

выборка breviarium, ii, n; epitome, es, f; summarium, ii, n; electa, orum, npl; excerpta, orum, npl;

выборочный selectivus, a, um;

выбрасывать ejicere, io, jeci, jectum; abjicere (scutum, arma); projicere; expellere, o, puli, pulsum;

выбрать eligere, o, legi, lectum; seligere; capere, io, cepi, captum (virginem Vestalem); sumere, o, psi, ptum (sibi philosophiae studium; aliquem sibi imperatorem); edecimare, 1;

+ выбрать место для лагеря capere locum castris;

выбывать abire, eo, ii, itum; abscedere, o, cedi, cessum; proficisci, or, fectus sum;

выведывать elicere, io, ui, itum; exquirere, sivi, situm; requiritare, 1 (res novas); sciscitari, or, atus sum; scrutari, or, atus; percontari, or, atus sum;

вывёртывать extorquere, eo, torsi, tortum (alicui arma de, e manibus);

вывести educare, 1; educere, o, xi, ctum; deducere; trahere, o, xi, ctum (originem ab aliquo); extrahere (copias ex hibernaculis);

+ вывести заблудившегося из чащи expedire errantem nemori;

выветренный ventis erosus, a, um;

выветривание erosio, onis, f;

вывих luxatio, onis, f; luxus, us, m;

вывихнуть luxare, 1; extorquere, eo, rsi, rtum (alicui pollicem);

вывод conclusio, , onis, f; eventus, us, m; corollarium, ii, n; consequentia, ae, f;

+ делать вывод argumentari;

выводить educere, o, xi, ctum; extrahere, o, xi, ctum; facere, io, feci, factum (pullos; subolem);

+ выводить вперёд producere;

вывозить (см. вывезти) efferre, effero, extuli, elatum; proferre; evehere, o, xi, ctum; exportare, 1;

выворачивать evertere, o, ti, sum; torquere, eo, rsi, rtum; detorquere; distorquere;

вывороченный eversus, a, um; eradicatus, a, um;

+ на корнях вывороченного дерева in radicibus arboris eradicatae;

выгиб flexura, ae, f;

выглаживать expolire, 4; levigare, 1;

выглядывать prospicere, io, spexi, spectum;

выговор vituperatio, onis, f; objurgatio, onis, f; (произношение) vox, cis, f; pronuntiatus, us, m;

+ сделать кому-л. выговор castigare aliquem verbis, dictis;

выгода commodum, i, n; emolumentum, i, n; lucrum, i, n; usus, us, m (exiguus); utilitas, atis, f; bonum, i, n; quaestus, us, m; ratio, onis, f; compendium, ii, n;

+ из этого проистекают большие выгоды для государства magna commoda ex ea re rei publicae veniunt;

+ с чем связаны кое-какие выгоды cui aliquid emolumenti adhaeret;

+ тот, кто несёт риск, должен получать и выгоду commodum ejus esse debet cujus periculum est;

выгодно refert;

выгодность opportunitas, atis, f;

выгодный conducibilis, e; commodus, a, um; lucrosus, a, um; opportunus, a, um;

+ быть выгодным expedire (si ita expedit);

выгон bucetum, i, n; pascuum, i, n; pascua, orum, npl;

выгонять abigere, o, egi, actum (aliquem ab aedibus); extrudere, o, si, sum (aliquem domo; foras; ex aedibus; a senatu); exturbare, 1 (aliquem ex aedibus, aedibus; hostem provincia); extundere, o, tudi, tusum (labor extundit fastidia); expellere, o, puli, pulsum; propellere; ejicere, io, jeci, jectum; exturbare, 1;

+ выгонять из пределов exterminare;

выгоревший deustus, a, um; exustus, a, um; decolor, is; decoloratus, a, um;

выгравированный insculptus, a, um;

выгружать exonerare, 1;

выдаваться excedere, o, cessi, excessum; prominere, eo, ui, -; eminere; imminere; excellere, o, -, -; antecellere; exstare, o, extiti, statum; superare, 1; exsuperare, 1; prodire, eo, ii, itum;

+ выдаваться вперёд praeeminere; prominere; protendere;

выдавить extundere, o, tudi, tusum; exprimere, o, pressi, pressum;

выдать contribuere, o, ui, utum; tradere, o, didi, ditum (aliquem alicui ad supplicium); exhibere, eo, ui, itum; prodere;

+ выдать лицензию(разрешение) contribuere licentiam;

+ выдавать себя за кого-л. se aliquem facere; se velle;

+ Стратон выдавал себя за естествоиспытателя Strato physicum se voluit;

+ выдавать замуж sociare (alicui);

выдача traditio, onis, f; deditio, onis, f; erogatio, onis, f;

выдающийся excedens, ntis; exsertus; exstans, ntis; elevatus, a, um; prominens, ntis; eximius; egregius, a, um; excellens, ntis; insignis, e; praestans, ntis; eminens, ntis; praecipuus, a, um;

+ выдающийся человек и полководец summus vir et imperator;

выдвигать (предлагать) proponere, o, posui, positum; exserere, o, rui, rtum; provehere, o, xi, ctum;

+ выдвигать в качестве гипотезы pro hypothesi proponere;

+ выдвигать в кандидаты nominare;

выделанный elaboratus, a, um;

выделить (отделить, обособить) secernere, o, crevi, cretum; sejungere, o, xi, ctum; separare, 1; (вывести наружу) excernere, o, crevi, cretum; (изолировать) segregare, 1; (удалить) removere, eo, movi, motum; tribuere, uo, utum; contribuere, o, ui, utum; decernere, o, crevi, cretum (tempus ad aliquam rem; pecunis ad ludos); facere, io, feci, factum (calorem); insignire, 4;

+ растения выделяют углекислый газ plantae gas carbonicum excernunt (secernunt);

выделка fabrica, ae, f (aeris et ferri);

+ для выделки кожи ad corium subigendum;

выделывать subigere, o, egi, actum (corium; pellem);

выделяться eminere, eo, ui, -; excellere, o, -, -; praecellere, o, -, -; prominere, eo, ui, -;

+ выделяется формой листьев ob foliorum formam eminet;

+ выделяются запахом цветков florum odore excellunt;

+ выделяется белыми цветками floribus albis prominet;

выдёргивать, выдернуть vellere (pilos equinae caudae); evellere; subducere;

+ чтобы не обрушилось здание, когда окажутся выдернутыми его устои ne collapsa ruant subductis tecta columnis;

выдерживать ferre fero, tuli, latum; sufferre (laborem; solem); pati, ior, passus sum; durare , 1; perdurare , 1; tolerare , 1 (hiemem; labores; pondus; sitim); sustinere, eo, ui, tentum (ignem satis violentum; onus); sustentare , 1 (belli difficultates; maerorem; vitia alicujus); capere, io, cepi, captum (magnitudinem fortunae; dolorem ex aliqua re); excipere, io, cepi, ceptum (vim fluminis; impetum hostium; aliquid aequo animo); transire, eo, ii, itum (ea quae premunt); sufficere, io, feci, fectum; subsistere, o, stiti, - (ancorae funesque non substiterunt);

+ выдерживать несколько изданий aliquoties editum esse;

+ галлы не смогли дольше выдержать боя и обратились в бегство nec ultra sustinuere (= sustinuerunt) certamen Galli, quin terga verterent;

+ участок, способный выдержать тяжёлую постройку solum sufficiens operi firmo;

+ боюсь, выдержит ли он (что он не выдержит) metuo, ut substat;

+ выдержать такие опасности subsistere tantis periclis;

+ выдержать подобные расходы subsistere sumptui;

выдержка aequitas , atis, f (moderatio et ae.); stabilitas , atis, f (peditum in proeliis);

выдолбленный excavatus , a, um; cavus , a, um;

выдра lutra, ae, f;

выдриный lutrinus, a, um;

выдувать efflare, 1; exspirare, 1;

выдуманный fictus, a, um; mendax, cis (damnum; infamia); ementitus, a, um;

выдумать, выдумывать comminisci, or, mentus sum; concinnare, 1; fingere, o, nxi, fictum; confingere; compingere, o, nxi, ctum (Graece nescio quid); mentiri, ior, itus sum; ementiri; excogitare, 1; machinari, or, atus sum; parere, eo, ui,-;

выдумка fictum, i, n; fictio; figmentum, i, n; mendacium, ii, n (po"etarum); tela, ae, f; ingenium, ii, n (abundare ingenio);

выдумщик fictor, oris, m; *frapator, oris, m;

выдумывание exquisitio, oris, m (idolorum);

выдыхать respirare, 1; efflare, 1; exhalare, 1;

выемка emarginatura, ae, f; sinus, us, m; excavatio, onis, f; incisura, ae, f;

+ с выемками emarginatus; sinuosus; sinuatus;

выжженный deustus, a, um; exustus, a, um;

+ на выжженных местах in locis deustis;

+ по выжженным торфяникам in turfaceis exustis;

выживаемость, выживание vivacitas, atis, f;

выживать superesse, sum, fui, -;

выжигание exustio, onis, f;

+ выжигание травы exustio herbae;

выжигать exurere, o, ussi, ustum; inurere; concremare, 1;

выжидать aucupari, or, atus sum (occasionem; absentiam alicujus); exspectare, 1;

выжимать exprimere, o, pressi, pressum; exurgere, o, -, - (quidquid umoris est); comprimere (immodicos humores; spongiam manu);

+ выжимать масло oleum exprimere;

выжимка extractio, onis, f; piesma, atis, n;

вызванный provocatus, a, um; evocatus, a, um;

+ вызванный экологическими условиями condicionibus oecologicis provocatus;

вызволить expedire, 4;

выздоравливать convalescere, o, valui, -;

выздоровление resumptio, onis, f; convalescentia, ae, f;

вызов tractoria, ae, f; vocatus, us, m; provocatio, onis, f;

вызревание maturatio, onis, f;

+ ускорять вызревание coquere (sol coquit uvas; poma cocta et matura);

вызывать provocare, 1; vocare, 1 (aliquem in jus, in judicium; aliquem ad pugnam, in certamen); evocare, 1; advocare, 1; poscere, o, poposci, - (aliquem in proelia); trahere, o, xi, ctum (ruinam); extrahere (mortuos ab inferis); accendere, o, ndi, nsum (dolorem; sitim); facere, io, feci, factum (desiderium alicui alicujus rei; spem; suspicionem); exciere, eo, evi, -; gignere, o, genui, genitum; serere, o, ui, sertum; moliri, ior, itus sum; procreare, 1; praebere, eo, ui, itum; irritare, 1;

+ плоды этого растения вызывают рвоту fructus hujus plantae vomitum provocant; stimulare (aliquem ad, in aliquid; sitim; jurgia vino stimulata);

+ вызывать гостей на оживлённые разговоры invitare convivarum sermones;

+ вызывать лихорадку adducere febres;

+ быть вызванным к больному advocari aegro;

+ вызывать восклицания suscitare clamores;

+ вызывать на бой deposcere; elicere;

вызываться originem ducere;

+ автор считает, что эта болезнь клубней картофеля вызывается каким-то грибом auctor morbum hunc tuberum Solani a fungo quodam originem ducere putat;

выиграть vincere, o, vici, victum (quinquaginta milia); proficere, io, feci, fectum; lucrari, or, atus sum;

+ выиграть дело causam tenere;

+ выиграть судебный процесс vincere causam, judicium (judicio);

выигрыш victoria, ae, f; lucrum, i, n;

выискивать aucupari, or, atus sum (errores hominum); exsequi, or, cutus sum (aliquid cogitando, quaerendo, sciscitando); exquirere, o, sivi, situm;

выказывать expromere, o, prompsi, promptum; ostendere, o, ndi, nsum; patefacere, io, feci, factum;

+ выказывать отвращение fastidire;

выкалывание effossio, onis, f (luminum);

выкалывать effodere, o, fodi, fossum;

выкапывание effossio, onis, f;

выкапывать exfodere, o, fodi, fossum (effodere); affodere; eruere, o, ui, utum; exarare, 1;

выкармливать saginare, 1; farcire, io, rsi, rtum;

выкатывать evolvere, o, evolvi, evolutum;

выкидыш abortus, us, m; abortio, onis, f;

выкладывать exponere, o, sui, situm; expromere, o, psi, ptum;

выключать excludere, o, si, sum; excipere, io, cepi, ceptum; (свет итд.) exstinguere, o, xi, ctum;

выко(вы)вать extundere, o, tudi, tusum (ancilia); excudere, o, cudi, cusum;

выколачивать extundere, o, tudi, tusum;

выколотый effossus, a, um; perforatus, a, um;

+ выколотые глаза trunca lumina;

выкорчёвывать exstirpare, 1; evellere, o, velli (vulsi), vulsum;

выкрикивать vociferari, or, atus sum;

выкручивать extorquere, eo, rsi, rtum (alicui arma de, e manibus);

выкуп redemptio, onis, f; pretium, ii, n;

выкупать redimere, o, redempsi, redemptum; permutare, 1;

вылазка eruptio, onis, f; excursio, onis, f;

выламывать, выломать caedere, o, cecidi, caesum (januam saxis; lapides ex lapidicinis); effringere, fregi, fractum;

вылезать eniti, or, nisus sum; evadere, o, evasi, evasum;

вылетать evolare, 1; provolare, 1;

вылечить expedire, 4 (aegrotum);

выливать fundere, o, fudi, fusum; profundere;

вымаливать vocare, 1 (deos; imbrem); exorare, 1; impetrare, 1;

выманивать tangere, o, tetigi, tactum (aliquem triginta minis); elicere, io, ui, itum;

вымарывать linere, o, levi (livi), litum; exstinguere, o, nxi, nctum; inquinare, 1;

выменивать permutare, 1; commutare, 1;

вымерзание effrigeratio, onis, f;

вымерзать effrigescere, o, ui, -;

вымерший exstinctus, a, um;

выметать converrere, o, verri, versum (quidquid sabuli in campis jacet); verrere;

вымирание exstinctio, onis, f;

вымирать emori, ior, emortus sum; demori; exstingui, or, nctus sum;

вымогательство concussio, onis, f; illicita pecuniae exactio [onis, f];

вымогать extorquere, eo, rsi, rtum (pecuniam ab aliquo); exprimere, o, expressi, expressum;

вымокание pernicies [ei, f] humiditate superflua provocata;

вымокать a (ex) humiditate superflua perire;

вымывать eluere, o, elui, elutum; perluere;

вымысел mendacium, ii, n (po"etarum); fabula, ae, f (ficta; po"etica); fictio, onis, f; figmentum, i, n;

вымыть abluere, o, lui, lutum (pedes);

вымыться se abluere (flumine);

вымышленный fictus, a, um; falsus, a, um (argumentum; testimonia); mendax, cis (damnum; infamia); compositus, a, um; commenticius, a, um;

вымя uber, eris, n (plenum); mamma, ae, f;

вынимать, вынуть eximere, o, emi, emptum; expedire, 4 (panem canistris); excipere, io, cepi, ceptum (telum e vulnere); subducere, o, xi, ctum (ensem capiti; lapides turri); expromere, o, psi, ptum; depromere; trahere; extrahere, o, xi, ctum (cultrum e vulnere);

+ вынимать из ножен stringere;

вынос

+ конус выноса conus dejectionis;

выносить proferre, fero, tuli, latum; ferre; tollere, o, sustuli, sublatum; extollere, o, -, -; egerere, o, ssi, stum; exportare,1; pati, ior, ssus sum; perdurare, 1;

выносить ferre, fero, tuli, latum; pati, ior, ssus sum; perdurare, 1; tolerare, 1; excipere, io, cepi, ceptum (vim fluminis; impetum hostium; aliquid aequo animo); transire, 4 (ea quae premunt); sustinere, eo, ui, tentum (perpetuum dolorem); superare, 1 (injurias fortunae);

+ не выносить gravari (aliquem; aliquid);

+ это растение выносит без ущерба температуру до –30 градусов planta haec sine damno frigus –30 graduum fert.

+ выносить что-л. на своих плечах cervicibus suis aliquid sustinere;

выносливость patientia, ae, f; resistentia, ae, f;

выносливый ferre validus, a, um; tolerans, ntis; patiens, ntis;

вынудить, вынуждать subigere, o, egi, actus (aliquem ad [in] deditionem); agere, o, egi, actus (nova quaerere tecta); redigere, o, egi, actus (aliquem ad aliquid); extorquere, eo, rsi, rtum (alicui veritatem); strangulare, 1 (causae, quibus strangulatur venditor); propellere, o, puli, pulsum (aliquem ad aliquid); exprimere, o, expressi, expressum (confessionem alicui);

вынужденный invitus, a, um; coactus, a, um;

+ я вынужден поверить adducor, ut credam;

+ я вынужден поверить тому, что отрицал negatum vincor ut credam;

вынутый vacuus, a, um (gladius vagina v.);

выныривать emergere, o, emersi, rsum;

вынюхивать indagare, 1;

выпад laesio, onis, f;

выпадать cadere, o, cecidi, casum (de manibus; dentes, capilli cadunt; imbres, nives cadunt); elabi; excidere;

+ выпадать на долю кому-л. obvenire (alicui sorte);

+ если в этот день не выпадает дождь nisi eodem die pluvia cadat;

+ выпадать в осадок praecipitare;

выпалывать eruncare, 1;

+ выпалывать сорняки herbas noxias eruncare;

выпас pascuum;

выпи(ва)ть ebibere, o, ebibi, ebibitum; siccare, 1; epotare, 1; exhaurire, io, si, stum;

выписать exscribere, o, psi, ptum (versus ex comoedia); (заказать) per litteras providere, eo, vidi, visum;

выписка hypomnema, atis, n;

выплатить, выплачивать expendere, o, ndi, nsum (nummos, viginti milia talenta); persolvere, o, solvi, solutum; pernumerare, 1;

выплёвывать spuere, o, ui, utum (terram; pulverem); exspuere; respuere;

выплы(ва)ть emergere, o, rsi, rsum; enatare, 1;

выползать prorepere, proripio, repsi, reptum, 1;

выполнение fides, ei, f (dictis addere fidem; verba [dicta] sequitur fides);

выполнять fungi, fungor, functus sum (aliqua re; aliquam rem); adimplere, eo, evi, etum (fidem); exsequi, or, cutus sum (officia, munera, mandata; jussa); persequi; facere, io, feci, factum (promissa, imperata); conficere, io, feci, fectum; perficere; consummare, 1; observare, 1; absolvere, o, solvi, solutum; peragere, o, egi, actum; usurpare, 1 (officium); sustinere, eo, ui, tentum; (о компьютерной программе) patrare, 1;

+ разве это называется выполнить обещания en haec promissa fides est?

выпрашивать poscere, o, poposci, - (deos veniam; veniam peccatis); vocare, 1 (deos; imbrem); petere, o, peti(v)i, itum; rogare, 1; exorare, 1;

выпревание pernicies [ei, f] humiditate ac calore superflua provocata;

выпрыгивать prosilire, io, ui, -; exsilire;

выпрямлять subrigere, o, rexi, rectum [surrigere, surgere] (lumbos); corrigere; dirigere; explanare, 1; levare, 1;

выпукло-вогнутый concavo-convexus, a, um;

выпуклость convexitas, atis, f; torus, i, m;

выпуклый convexus , a, um;

выпуск (часть тома) fasciculus, i, m; emissio, onis, f;

выпускать emittere, o, si, ssum; edere, o, edidi, editum; protrudere, o, si, sum;

+ выпустить из рук omittere; amittere;

выпут(ыв)ать expedire, 4; extricare, 1;

выпутаться expedire se (ex laqueis; turba; ex turba);

вырабатывать edere, o, edidi, editum; generare, 1; gignere, o, genui, genitum; producere, o, xi, ctum; extundere, o, tudi, tusum (eloquentiam); facere, io, feci, factum (caseum; vinum); elaborare, 1;

+ вырабатывает этиловый спирт spiritum aethylicum gignit (producit);

выравнивать complanare, 1; exaequare, 1 (planitiem); aequare, 1 (locum, planitiem; aciem; rostra); sternere, o, stravi, stratum (iter alicui);

выражать exprimere, o, pressi, pressum; tribuere, o, ui, utum (gratiam); (ex)promere, o, psi, ptum; significare, 1; notare, 1; peragere, o, egi, actum;

+ выражать благодарность gratias agere;

+ выражать своё мнение ostendere sententiam suam;

+ выражать радость gratulari;

+ выражать словами exprimere (verbis);

выражаться loqui, or, cutus sum; dicere, o, xi, ctum; sensa exprimere, o, pressi, pressi;

+ как принято выражаться ut consuetudo loquitur;

выражение expressio, onis, f; locutio, onis, f; verbum, i, n; vox, cis, f; dictio, onis, f; professio, onis, f; sententia, ae, f; significatio, onis, f;

+ идиоматические выражения expressiones (locutiones) idiomaticae;

+ выражение лица vultus;

+ принять скорбное выражение лица adducere vultum ad tristitiam;

+ выражение покорности *omagium;

выразительный argutus , a, um (oculi); vivus , a, um (vultus); expressus , a, um; significans, ntis; signatus , a, um;

вырастать, вырасти excrescere, o, crevi, cretum; crescere, o, crevi, cretum; exolescere, o, evi, etum; inolescere; efflorescere, o, ui, - (utilitas efflorescit ex amicitia); subire, 4 (barba subit); exire;

+ в этом доме родившийся и здесь же выросший domi natus domique factus;

выращенный enatus, a, um; excultus, a, um;

выращивание cultivatio, onis, f;

выращивать (ex)colere, o, ui, cultum; domare, o, ui, itum (arbores); alere, o, ui, altum (Athenis natus al(i)tusque educatusque); submittere, o, si, ssum (vitulos; tauros); nutrire, 4; educare, 1;

вырвать subripere, io, repi, reptum (aliquem morti); extorquere, eo, rsi, rtum (alicui arma de, e manibus; manibus alicujus extortus velut ab inferis); extrahere, o, xi, ctum (cultrum e vulnere; aliquem turba);

вырез emarginatura, ae, f; excisura, ae, f;

вырезать sculpere, o, psi, ptum; incidere, o, cisi, cisum; secare, 1; caelare, 1;

вырезка excisio, onis, f; exsectio, onis, f;

выродившийся degener, eris; degeneratus , a, um;

вырождаться degenerare, 1;

вырождающийся degenerativus , a, um;

вырождение degeneratio, onis, f;

вырост excrescentia, ae, f; processus, us, m; projectio, onis, f; cornu, us, n;

выросший adultus, a, um; exoletus, a, um;

вырубить excidere, o, si, sum;

вырубка locus excisus; silva excisa(collucata);

+ по вырубкам in locis excisis; +на лесных вырубках in silvis excisis;

+ по вырубке лиственничного (елового, соснового, пихтового) леса in lariceto (pineto, piceeto, abieteto) exciso;

выручать servare, 1 (aliquem ex periculo); liberare, 1; expedire, 4;

выручка lucrum, i, n; manubiae, arum, fpl (manubias partiri);

вырывать (выдёргивать) explantare, 1; exturbare, 1 (pinus radicitus exturbata); eruere, o, ui, utum; eripere, io, repsi, ptum; proripere; vellere, o, vulsi, vulsum; abscindere, o, scidi, scissum; eligere, o, elegi, electum; exstirpare, 1; (выкапывать) effodere; exarare, 1; (с корнем) eradicare, 1;

+ вырывать сорняки herbas noxias explantare;

+ вырыть канаву effodere fossam;

вырываться se abrumpere (latrocinio); eripi;

+ вырывающиеся из туч молнии abrupti nubibus ignes;

высаживать plantare, 1; exponere, o, sui, situm;

высаживаться egredi, ior, egrssus sum; exire, 4; escendere, o, ndi, nsum;

высасывать exsugere, o, xi,ctum; siccare, 1;

высвелить terebrare, 1 (foramen);

высевание satio, onis, f;

высевать seminare, 1; serere, o, sevi, satum;

+ растение следует высевать ранней весной planta primo vere serenda est;

высекать sculpere, o, psi, ptum; excudere, o, cudi, cusum; (высечь розгами) concidere, o, cisi, cisum; caedere, o, si, sum; verberare, 1;

выселение submigratio, onis, f;

выселяться demigrare, 1;

высказать ostendere, o, ndi, nsum (alicui sententiam suam); eloqui, or, cutus sum; exponere, o, sui, situm; promere, o, psi, ptum; edicere, o, xi, ctum; proferre, fero, tuli, latum; enuntiare, 1; perhibere, eo, ui, itum;

+ высказать мнение censere; sentire;

высказывание dictio, onis, f; expositio, onis, f; oraculum, i, n;

выскакивать exsilire, io, ui, -; prosilire;

выскальзывать effluere, o, xi, ctum; elabi, or, elapsus sum;

выскочка homo [inis, m] novus;

выслеживать aucupare, 1 (ex insidiis); aucupari; indagare, 1; pervestigare, 1; obsidere, eo, sedi, sessum;

выслужить emerere, eo, ui, itum;

выслушать accipere, io, cepi, ceptum (aliquid benignis auribus); exaudire, 4; admittere [o, si, ssum] aliquid ad aures; aures dare, praebere;

высматривать explorare, 1; speculari, or, atus sum;

высмеивать habere aliquem ludibrio; irridere, eo, risi, risum

+ высмеять что-л. aliquid in risum vertere;

высовывать exserere, o, ui, sertum; protendere, o, ndi, nsum (ntum);

высокий altus, a, um (arbor; mons; turris; vox; sonus); gracilis, e (vox); celsus, a, um; editus, a, um; elatus, a, um; sublatus, a, um (vox); celsus, a, um (mons; turris; arx; sedes dignitatis; senatus); excelsus, a, um; amplus, a, um (тж. в качестве титула); tumidus, a, um (montes); sublimis, e (columna; cacumen montis; mens; vir; carmina; facinora); procerus, a, um; excellens, ntis;

+ высокие горы montes alti;

+ высокий лес silva alta;

+ высокие стебли caules alti;

+ на очень высоких горах in montibus altissimis; procerus;

+ высокие растения plantae procerae;

+ высокие места (loca) edita;

+ по высокому берегу ad ripam elatam;

+ на высоких скалах in rupibus excelsis; praecelsus;

+ высокие широты latitudines subpolares;

+ высшее звание (сенаторское) amplissimus ordo;

+ высший пост (консула) amplissimus honor;

+ высокий рост sublimitas; proceritas;

+ высокий стиль sublimitas;

высоко alte; sublime; excelse;

высокогорный alpinus, a, um; altimontanus, a, um;

+ высокогорный пояс regio alpina;

+ высокогорная растительность vegetatio altimontana (alpina);

высокогорье alpes, ium, mpl;

высокомерие arrogantia, ae, f; superbia, ae, f (insolens); ferocia, ae, f (ferociae flatus); tumor, oris, m (vanum tumorem habere); spiritus, us, m (spiritus patricii); supercilium, ii, n; fastidium, ii, n;

+ удовлетворить высокомерие animos capere;

высокомерно arroganter (dicere; facere); superbe; insolenter; ferociter;

высокомерный arrogans, ntis (homo); ferox, cis (animus, ingenium); superbus, a, um (insolens et s.; superba fastidia pati); insolens, ntis; celsus, a, um (c. et ferox); sublimis, e (sublimis cupidusque); vanus, a, um;

+ высокомерный с младшими (подчинёнными) arrogans minoribus;

+ ставший высокомерным благодаря чему-л. ferox aliqua re (robore corporis; secundis rebus; victoria);

высокопарно magnifice; elate;

высокопарность tumor, oris, m (tumore immodico turgescere); magnificentia, ae, f;

высокопарный sublatus, a, um; turgidus, a, um; magnificus, a, um; inflatus, a, um; tumidus, a, um;

высокопоставленный celsus, a, um (sedes dignitatis; senatus); honoratus, a, um; amplissimus, a, um;

высокородный summas, atis (matrona; virgo);

высокорослый procerus;

+ высокорослое дерево arbor procera;

высокоствольный hypsicormus, a, um;

+ в высокоствольном сосняке in pineto hypsicormo;

высокотравный altiherbosus, a, um;

+ на высокотравных лугах in pratis altiherbosis;

+ в высокотравном ельнике in piceeto altiherboso;

высокотравье altiherbetum, i, n;

+ на склонах гор, в высокотравье in declivibus montium, in altiherbeto;

+ субальпийское высокотравье altiherbetum subalpinum;

высокочтимый majestus, a, um; reverendus, a, um; verecundus, a, um;

высота altitudo, inis, f; sublime, is, n; sublimitas, atis, f; summitas, atis, f; excelsitas, atis, f; excelsum, i, n; proceritas, atis, f;

+ высота над уровнем моря a. supra mare (s.m.);

+ от основания и до высоты 10-15 см стебель голый caulis a basi ad altitudinem 10-15 cm nudus;

+ в высоту in altum;

+ растение 5 см высоты planta 5 cm alta;

+ стебель 1 м высоты caulis 1 m altus;

+ высота гор достигает 4000 м над уровнем моря fastigia montium 4000 m s. m. attigunt;

+ от высоты темнеет в глазах altitudo oculis caliginem offundit;

+ пасть с высоты столь великого счастья se tanto fortunarum suggestu dejicere;

высотный altitudinalis, e; = пояс regio a.

высохший arefactus, a, um; exsiccatus, a, um; siccatus, a, um;

+ в высохших канавах in fossis exsiccatis;

+ на дне высохшего озера in fundo lacus siccati; retorridus;

+ высохшие луга prata retorrida;

+ высохшие растения plantae retorridae; (e)marcidus;

высочайший altissimus, a, um; excelsissimus, a, um; praecelsus, a, um; summus, a, um; supremus, a, um;

+ на каменистых склонах высочайших гор in declivibus lapidosis montium summorum;

выспрашивать exquirere, o, sivi, situm; scrutari, or, atus sum; percontari, or, atus sum;

выставка expositio, onis, f; exhibitio, onis, f;

выставлять ostendere, o, ndi, nsum (ager soli ostentus, ostensus); statuere, o, ui, utum (condiciones); exponere, o, sui, situm; proponere; proferre, fero, tuli, latum; repraesentare, 1; exhibere, eo, ui, itum; exserere, o, rui, rtum; obdere, o, didi, ditum;

+ выставлять вперёд praeferre; offerre; objicere;

+ выставлять как причину interponere;

+ выставлять на вид ferre;

+ выставлять на позор prostituere;

+ выставлять на продажу vendere; venditare;

+ выставлять навстречу opponere;

выстилать substernere, o, stravi, stratum (nidos mollissime);

выстраивать, выстроить struere, o, xi, ctum (omnes armatos in campo; acies manipulatim structa); exstruere; instruere; exaedificare, 1; collocare, 1;

выстрел jactus, us, m; conjectus, us, m; ictus, us, m;

+ подойти на расстояние выстрела sub ictum venire;

+ находиться на расстоянии выстрела esse sub ictu, jactu teli;

выстели(ва)ть jaculari, or, atus sum; sclopetum explodere, o, sui, situm;

выступ eminentia, ae, f; prominentia, ae, f; crepido, inis, f (marginum; altaris; crepidines excurrunt);

+ на вытупе горы in montis prominentia, in promunturio;

выступать excedere, o, cedi, cessum; egredi, ior, egressus sum; excurrere, o, (cu)curri, cursum; consurgere, o, rexi, rectum; exserere, o, ui, sertum; prominere, eo, ui, -; eminere;

+ повсюду выступают огромные скалы undique rupes ingentes prominent;

+ выступать после чьей-л. речи succedere orationi alicujus;

+ выступать вперёд progredi; prodire; procedere; incedere; intervenire; exsistere; exstare;

+ выступать из берегов stagnare; exundare; abundare; superfluere;

+ выступать посредником intercedere;

+ выступать против incurrere;

выступление discessus, us, m; egressus, us, m; profectio, onis, f; motus, us, m;

+ выступление перед публикой oratio;

высушенный assus, a, um;

высушить (ex)siccare, 1; desiccare, 1; exurere, o, ussi, ustum (exusta palus);

+ млечный сок, при высыхании дающий каучук succus lacteus siccando caoutchouc praebens;

высший summus, a, um; supremus, a, um; extremus, a, um (extremum bonorum);

+ высшая оценка summa laus;

+ в высшей степени eximie; maxime; quam maxime; summe; summopere;

+ высшее благо summum bonum;

+ высшая заслуга summa meriti;

+ высшая власть superioritas; summa rerum;

+ высшая должность summa (rerum);

+ высшая священническая коллегия synodus, I, f;

+ высшая степень ultimum; culmen; cumulus; fastigium; finis;

+ высшая точка summitas; summum; +высший сановник comes, it is, m;

+ высший церковный служитель praelatus;

высылать emittere, o, si, ssum;

+ высылать вперёд praemittere;

высыпать effundere, o, fudi, fusum;

высыхание xerosis, is, f;

высыхать arescere, o, -, -; siccari, or, atus sum;

выталкивать expellere, o, pulsi, pulsus; extrudere (aliquem domo; foras; ex aedibus; a senatu); exturbare, 1; prorumpere, o, rupi, ruptum;

вытаскивать excipere, io, cepi, ceptum (aliquem e mari); trahere, o, xi, ctum (ex puteis aquam; ferrum a [de, e] vulnere [corpore]); extrahere (aliquem in siccum; rete ex aqua; rure extractus in urbem); subtrahere; protrahere; educere, o, xi, ctum; subducere; exuere, o, ui, utum;

+ вытащить суда на берег in litus naves agere; subducere naves;

+ вытащить что-л. на свет extrahere aliquid in lucem;

вытекать effluere, o, xi, -; profluere; redundare, 1; emergere, o, rsi, rsum; nasci, nascor, natus sum; sequi, or, cutus sum; consequi;

вытеснять depellere, o, pulsi, pulsus; extrudere, o, trusi, trusum (rerum novitate extrusa vetustas); detrudere; movere, eo, movi, motum;

вытирать tergere, eo, rsi, rsum (mensam; digitos in aliqua re; lumina lacrimantia); extergere (manus; manantes lacrimas pollice); abstergere (sudorem et pulverem; labella); effricare, 1 (sudorem fronte);

выторговать emercari, or, atus sum;

вытребовать exposcere, o, poposci, -; deposcere; expostulare, 1;

вытряхивать excutere, io, ssi, ssum;

выть ululare, 1;ejulare, 1; baubari, or, atus sum; plorare, 1; flere, eo, evi, etum; saevire, 4 (ventus); fremere, o, ui, itum (lupus fremit);

вытягивать trahere, o, xi, ctum (digites pedum); extrahere (aliquem in siccum; rete ex aqua); extendere, o, ndi, nsum;

вытягиваться distrahi, or, tractus sum (in fila subtiliora);

вытяжка extractum, i, n; sublimatum, i, n;

вытянутый porrectus, a, um; productus, a, um; protractus, a, um; provectus, a, um; elongatus, a, um; dierectus, a, um; tortus, a, um; procerus, a, um;

выучить didicisse, didici, -; mandare, 1 (aliquid memoriae [animo, menti]); ediscere, o, didici, edoctum (magnum numerum versuum); edocere, eo, doctus (aliquem aliquid);

выхватить intercipere, io, cepi, ceptum;

выход exitus, us, m; excessus, us, m; limen, inis, n; meatus, us, m; porta, ae, f; janua, ae, f; expedimentum, i, n; effugium (quaerendum est aliquod effugium; servare effugium in futurum);

+ близ выхода из гавани prope exitum e portu; solutio; denudatio;

+ на выходах гранитов in graniticis denudatis; publicatio;

+ занять выходы insidere effugia;

выходить egredi, ior, egressus sum; exire, eo, ivi, itum; emeare, 1 (invenire emeandi locum); evadere, o, vasi, vasum; prodire, eo, ii, itum; evenire, io, eveni, eventum (mari);

+ вышло на английском языке anglice prodiit;

+ дело вышло иначе res aliter evenit;

+ ничего у него не выходит nihil (non multum) agit;

+ этим путём ничего не вышло hac (via) non successit;

вычеркнуть eradere, o, rasi, rasum; delere, eo, evi, etum; eximere, o, emi, emptum; cancellare, 1; tollere, o, sustuli, sublatum (nomen ex, de libris); enotare;

+ вычеркнуть из списка ex indice eximere;

вычерпывать exhaurire, io, si, stum;

вычисление calculatio, onis, f; computatio, onis, f; ratiocinium, ii, n;

вычислять computare, 1; calculare, 1; ratiocinari, or, atus sum;

вычитать deducere, o, xi, ctum; detrahere, o, xi, ctum; abstrahere;

вычищать expurgare, 1;

выше altior, ius; supra; super (omnes tragoedos);

+ стебель 3 м высотой и выше caulis 3 m et altior;

+ выше границы леса supra finem silvae;

+ выше середины supra medium;

+ смотри выше vide ante(retro, supra);

+ как указано выше ut supra;

+ быть выше superare;

+ быть выше всего omnia subter se habere;

+ моя жизнь и мой характер выше клеветы falsa vita moresque mei superant;

вышележащий superpositus, a, um;

вышеизложенный supra dictus, a, um (scriptus);

+ по вышеизложенной причине ob causam supra dictam;

вышеназванный supra dictus, a, um (nominatus); praeexpressus; praetitulatus; praefatus; praememoratus;

вышеприведённый supra allatus, a, um;

вышестоящий antistans, ntis;

вышеуказанный supra indicatus, a, um;

вышеупомянутый supra (com)memoratus, a, um;

вышибать exturbare, 1 (aliсui dentes);

вышивать variare, 1 (vestem); acu pingere, o, nxi, ctum; designare, 1;

вышина status, us, m (canis; plantae); altitudo, inis, f;

вышколить subigere, o, egi, actum (homines subacti bellis);

выщипывать vellere, o, vulsi, vulsum (comam);

выявлять enucleare, 1; declarare, 1; explicare, 1;

выясненный extricatus, a, um;

+ что представляет собой этот загадочный вид, до сих пор невыяснено quid sit haec species aenigmatosa nondum extricatum est;

выяснить extricare, 1; ad certum redigere, o, egi, actum; planum reddere, didi, ditum; illustrare, 1; declarare, 1; exsequi, or, secutus sum (aliquid cogitando, quaerendo, sciscitando); extrahere [o, xi, ctum] aliquid in lucem;

вьюга procella, ae, f (nivalis);

вьючный onerarius, a, um;

+ вьючное животное jumentum;

вьющийся volubilis, e;

вяжущий (вкус) acerbatus, a, um; acerbus, a, um (sapor); adstringens, ntis; stypticus, a, um (sapor);

вяз ulmus, i, f;

вязать vincire, 4; nectere, o, -;

вязкий spissus, a, um; tenax, cis (cera);

вяло remisse; languide; solute; segniter;

вялость ignavia, ae, f (socordia atque i.); tarditas, atis, f; segnitia, ae, f; languor; mollitia, ae, f; patientia, ae, f; remissio, onis, f;

вялый (e)marcidus, a, um; ignavus, a, um (ad aliquid; alicujus rei); tardus, a, um (pecus; homo; in cogitando); segnis, e; remissus, a, um; imbecillus, a, um; lentus, a, um; piger, gra, grum; languidus, a, um;

+ быть вялым tepere (affectus tepet);

вянуть flaccescere, o, -; marcescere, o, -; viescere, o,-;




гавань portus, us, m;

гадалка hariola, ae, f;

гадание divinatio, onis, f; vaticinatio, onis, f; sortilegium, ii, n; augurium, ii, n; auspicium, ii, n; hariolatio, onis, f;

гадатель haruspex, icis, m; sortilegus, i, m; fatidicus, i, m;

гадкий foedus, a, um (spectaculum; monstrum; odor); stercoreus, a, um (miles); spurcus, a, um (tempestas; vita; homo); taeter, tra, trum; inhonestus, a, um; obscenus, a, um; turpis, e; deformis, e;

гадость turpe, is, n (turpe senilis amor); spurcitia, ae, f;

гадюка vipera, ae, f;

газ gas, indecl., n; gasum, i, n; gasium, ii, n;

+ углекислый газ gas carboneum; Carbonei Dioxydum;

газель dorcas, adis, f;

газета acta [orum, npl] diurna;

газированный *gas(e)osus, a, um;

газовый aёrogenus, a, um; gaseosus, a, um; gasicus, a, um;

газон caespes [itis, m] artefactus;

газообмен gasometabolismus, i, m;

гайка cochlea [ae, f] femina;

галантерея nugivenditio, onis, f;

галерея porticus, us, f;

+ картинная галерея pinacotheca, ae, f;

галечник glareosa, orum, npl;

Галилея Galilaea, ae, f;

галка monedula, ae, f;

галл Gallus, i, m;

Галлия Gallia, ae, f;

галльский Gallicus, a, um;

галоша *solea [ae, f] Gallica; *gallicula, ae, f; calceamenta [orum, npl] cummea;

галстук *focale, is, n;

галька glarea, ae, f;

гам pipulus, us, m; tumultus, us, m (cantuum et armorum); strepitus, us, m;

гамбургер (isicium) hamburgense is n;

гамма gamma, atis, n; scala, ae, f; septem soni;

+ цветовая гамма gamma (scala) colorum;

гангстер praedo [onis, m] gregalis, gregalis latro [onis, m];

гараж *stabulum [i, n] autocineticum; *currule, is, n; autocinetorum receptorium / receptaculum;

гарант fideiussor, oris, m; vades, um (mpl.); praes, praedis, m (esse pro aliquo; praedem dare);

гарантия praestatio, onis, f; fides, is, f; pignus, oris, n;

+ государственная гарантия fides publica;

гарантировать fidem dare [do, dedi, datum]; spondere, eo, spopondi, sponsum (jam non promittere, sed spondere; aliquid);

+ гарантировать кому-л. безопасность fidem publicam alicui dare;

гардероб vestiarium, ii, n; vestiabulum, i, n; despoliabulum, i, n;

гармонический harmonicus, a, um;

+ гармоническое развитие evolutio harmonica;

гармония concentus, us, m; convenientia, ae, f; harmonia, ae, f;

гармонь *harmonium, ii, n; *harmonica, ae, f;

гарнизон praesidium, ii, n (stativum) (praesidia ad ripas disponere);

+ разместить в городе гарнизон praesidium imponere urbi;

гарнизонный stationarius, ii, m (milites);

гарпун jaculum [i, n] hamatum;

гаруспик haruspex, icis, m;

гарь silva [ae, f] combusta (deusta, usta);

гасить exstinguere, o, nxi, nctum; restinguere; trucidare, 1 (ignem);

гаснуть tabescere, o, ui, - (ignis tabuit); exstingui, or, nctus sum; dormitare, 1; intermori, ior, rtuus sum;

гастроном taberna [ae, f] alimentaria; taberna gastronomica;

гастрономия gastronomia, ae, f;

гать via [ae, f] cratibus strata;

гашиш *cannabium, ii, m;

гвардия agema, atis, n; milites [tum, mpl] praetoriani; regia cohors [rtis, f];

гвоздика caryophyllum, i, n; dianthos, i, m;

гвоздичный caryophyllinus, a, um;

гвоздь clavus, i, m;

где ubi; ubi terrarum; qua;

+ обитает в степях, где широко распространено habitat in steppis, ubi late distribuitur;

+ я точно не помню места, где нашел это растение locum, ubi plantam hanc inveni, exacte non memini;

+ где-либо (-нибудь, -то) alicubi; uspiam;

+ таким образом, можно думать, что растение было собрано где-то в бассейне реки ergo putandum est plantam hanc alicubi in systemate fluminis lectam esse;

+ где угодно qualibet; ubique; ubivis;

гегемония summum imperium, ii, n; hegemonia, ae, f;

гейзер fons [ntis, m] calidus saliens; thermae [arum, fpl] heiser nominatae;

гектар hectarum, i, n; hectarea, ae, f;

гелий helium (He);

геморрой haemorrois, idis, f;

ген genon, i, n; genum, i, n;

генеалогический genealogicus, a, um;

генезис genesis, is, f;

генерал *generalis, is, m; dux, cis, m; imperator, oris, m; dux generalis;

генеральный generalis, e;

+ генеральное сражение summum proelium;

генерация generatio, onis, f;

генетика genetica, ae, f;

гений genius, ii, m; ingenium, ii, n (vir summo ingenio); daemon, onis, m;

+ удел гения - бессмертная слава ingenio stat sine morte decus;

генный genicus, a, um;

геном genoma, atis, n;

генотип genotypus, i, m;

географ cosmographus, i, m; geographus, i, m;

географический geographicus, a, um;

+ географическое деление divisio geographica;

+ географическая изоляция isolatio geographica;

+ географическая карта mappa geographica; tabula geographica, cosmographica;

+ географическое распространение distributio geographica;

+ в географическом отношении sensu geographico;

география geographia, ae, f; cosmographia, ae, f; chorographia, ae, f;

геологический geologicus, a, um;

+ геологический возраст aetas geologica;

+ геологический период periodus geologica;

+ геологическая эпоха epocha geologica;

+ геологическая эра aera geologica;

геолог geologus, i, m;

геология geologia, ae, f;

геометрия geometria, ae, f;

геометрический geometricus, a, um;

гепатит hepatitis, idis, m;

герб insigne, is, n; signamen, inis, n;

гербарий herbarium, ii, n;

гербицид herbicidale, is, n;

Геркулес Hercules, is, m;

германец Germanus, i, m;

Германия Germania, ae, f;

германский Germanicus, a, um; Alemannicus, a, um; Teutonicus, a, um; Teudiscus, a, um;

героиня herois, idis, f; virago, inis, f;

герой heros, -ois, m;

+ герой на словах ferox verbis;

героический fortis, e; audax, cis; herous, a, um; heroicus, a, um;

герцог dux, ducis, m;

герцогство ducatus, us, m;

гетто clausus (Judaeorum) vicus i, relegationis locus;

гибель pernicies, ei, f; funus, eris, n (parare funus imperio); eluvies, ei, f (civitatis); diluvium, ii, n; exitium, ii, n; venenum, i, n; suprema sors [rts, f]; strages, is, f (hominum; canum volucrumque); pestis, is, f; excidium, ii, n; interitus, us, m; obitus, us, m; fatum, i, n; occasus, us, m; ruina, ae, f;

+ распря – гибель для нашего города discordia est venenum urbis;

+ обрекать что-л. на гибель aliquid in exitium vocare;

гибельный perniciosus, a, um; pestifer, era, erum; pestilens, ntis; exitiosus, a, um; fatalis, e; funebris, e;

гибкий tractabilis, e (vox); versatilis, e; flexilis, e; flexibilis, e; lentus, a, um; mollis, e; tener, era, erum (oratio mollis et tenera);

гибкость mollitia, ae, f; mollitudo, inis, f; versatilitas, atis, f; flexibilitas, atis, f;

гибнуть perire, eo,ii, - (naves perierunt); obire; interire; cadere, o, cecidi, casum;

гибрид hybrida, ae, f;

гигант gigas, antis, m;

гигантизм gigantismus, i, m;

гигантский giganteus, a, um; vastus, a, um (mare; silvae; potentia);

гигиена hygiaena, ae, f; salubritas, atis, f, valetudinis tuendae ars, hygienica doctrina, hygiene es f (Gr);

гид peregrinatorum, turistarum dux;

гидра hydra, ae, f;

гидротехническое сооружение dividiculum aquarium;

гимн hymnus, i, m; carmen, inis, n;

гимназия gymnasium, ii, n;

гимнаст gymnasta, ae, m;

гимнастика gymnastica, ae, f; ars [artis, f] gymnastica;

гинеколог gynaecologus, i, m;

гипербореи Hyperborei, orum, mpl;

гиперборейский Hyperboreus, a, um;

гипертекст hypertextus, us, m;

гипертекстовый hypertextualis, e (documentorum) conjunctrix;

гипертония hypertonia, ae, f;

гипноз hypnosis, is, f;

гипнотический hypnoticus, a, um;

гипотеза hypothesis, eos / is f (Gr), opinatio, onis, f, opinio, onis, f, propositum, i, n, positio, onis, f, conjectura, ae, f; conjectio, onis, f;

гипотетический hypotheticus, a, um, opinabilis, e, conjecturalis, e; possibilis, e;

гипотека hypotheca, ae, f;

гипотония hypotonia, ae, f;

гипс gypsum, i, n;

гипсовый gypsaceus, a, um;

гирлянда

+ гирлянды роз textilia serta;

гиря pondus, eris, n;

гитара cithara, ae, f; pandura, ae, f;

глава (часть книги) capitulum, i, n; caput, itis, n; (руководитель) caput; praefectus; magister, tri, m; praesidens, ntis, m; princeps, cipis, m; praesul, is, m; archipraesul; antistes, stitis, m; capitaneus, i, m; primicerius, ii, m;

+ стоять во главе ducere; praeesse; praefectum esse; praesidere (alicui rei, aliquid);

+ поставить во главе арсенала super armamentarium ponere;

главенство summatus, us, m;

главнокомандующий imperator, oris, m; praefectus, i, m;

+ быть главнокомандующим summam rerum administrare;

+ занимать пост главнокомандующего esse cum imperio;

+ назначить главнокомандующим dare alicui imperium;

+ главнокомандующий флотом archigubernus;

главный primarius, a, um; principalis, e; princeps; summus, a, um; primus, a, um (homines; opera); cardinalis, e;

+ главный ботаник botanicus primarius;

+ главный ботанический сад Hortus Botanicus Principalis;

+ главный редактор redactor principalis;

+ главный хребет jugum principale;

+ главным образом imprimis; maxime; potissimum; praecipue; praesertim; principaliter; ut plurimum;

+ главный город metropolis;

+ главный епископ patriarcha;

+ главный жрец antistes;

+ главный помощник наместника провинции legatus;

+ главный приз primae;

+ главный управляющий имениями procurator;

+ главная роль primae partes;

глагол verbum, i, n;

гладиатор gladiator, oris, m; ludius, ii, m;

гладиаторский gladiatorius, a, um;

+ гладиаторские игры ludus gladiatorius;

гладить mulcere, eo, si, sum;

+ гладить утюгом complanare ferramento; levigare;

гладкий levis , e; rasilis , e; teres, etis (trunci arborum); lubricus , a, um;

глаз oculus , i, m; acies , ei, f (sanguineam aciem in omnes partes dimittere, volvere); lumen , inis, n; gena , ae, f;

+ невооруженным глазом oculo nudo;

+ закрывать глаза на что-либо connivere;

+ этот образ до сих пор стоит перед глазами nec adhuc oculis absistit imago;

+ глаза слепнут (хуже видят) oculi caligant;

+ глаза не могут прочесть написанное littera fallit oculos;

+ на твоих глазах te vidente;

+ на его глазах illo teste;

+ на глазах у кого-л. sub oculis alicujus;

+ глаз не сомкнуть somnum non videre;

+ стрелять глазками, пленять кого-л. глазами venari oculis aliquem;

+ глаза сверкают огнём lumina flamma stant;

глазной ocularius , a, um; ophthalmologicus , a, um;

+ глазной врач medicus ocularius; ophthalmologus;

глазок ocellus , i, m;

гласить loqui, or, locutus sum (ut annales populi Romani loquuntur);

гласность libertas [atis, f] opinionis edicendi;

гласный vocalis , e;

+ гласный звук vocalis, is, f;

глашатай praeco , onis, m; curio , onis, m;

глина argilla , ae, f; lutum , i, n; creta [ae, f] figularis;

глинистый argillaceus, a, um; argillosus, a, um;

глиняный argillaceus , a, um; fictilis , e;

+ глиняная черепица tegula argillacea;

глиста vermis, is, f; scolex, icis, m; helmins, helminthes, f;

глистогонный antihelminthicus , a, um;

глицерин glycerinum, i, n;

глобальный globalis, e;

глобус sphaera, ae, f; globus, i, m (terrestris);

гложущий edax, cis (cura); vitiosus, a, um (cura);

глоссарий glossarium, ii, n;

глотание deglutinatio, onis, f;

+ затруднённое глотание dysphagia;

глотать vorare, 1; haurire, io, si, stum; absorbere, eo, psi, ptum; obducere, o, xi, ctum;

+ глотать книги litteras vorare;

глотка faux, cis, f; gula, ae, f; pharynx, ngis, f;

глоток haustus, us, m; bucca, ae, f; gustus, us, m; potiuncula, ae, f;

глохнуть obsurdescere, o, ui, -;

глубина profunditas, atis, f; profundum, i, n; altitudo, inis, f; fastigium, ii, n;

+ глубина мысли sententiae gravitas;

+ в глубине леса silvis sub altis;

+ в глубине души sub pectore;

+ из глубины горла ex penitis faucibus;

глубинный imus, a, um; intimus, a, um; subterraneus, a, um; reconditus, a, um (venae auri argentique; fontes);

глубокий profundus, a, um; altus, a, um (mare; flumen; vulnus; somnus; eruditio; studia; nox); inanis, e (vulnus); summus, a, um; reconditus, a, um (sententia; litterae; artes); penitus, a, um (pars domi);

+ глубокий водоем aquarium profundum;

+ глубокое исследование examinatio gravis exquisita;

+ с глубокой древности ab antiquitate remota;

+ глубокой осенью autumno praecipite;

+ глубокая старость summa senectus;

+ глубокая тишина summum silentium;

глубоко alte; profunde; penite;

глубоководный abyssalis, e;

глубокомысленный altus, a, um (sententia);

глубокоуважаемый clarissimus, a, um; illustrissimus, a, um;

глумиться oppedere, o, -, - (alicui); subsannare, 1 (aliquem); calcare, 1 (aliquid quasi fastidiendo);

глупец stultus, i, m; stupidus, i, m; demens, ntis, m; baro, onis, m; baceolus, i, m;

+ наконец-то я, глупец, догадался vix tandem sensi stolidus;

глупо stolide; stulte; imprudenter;

глупости tricae, arum, fpl (sunt apinae tricaeque; t. merae);

+ смотри, не натворил бы он каких глупостей ne quid turbet vide;

глупость fatuitas, atis, f; stultitia, ae, f; stoliditas, atis, f; stupiditas, atis, f; stupor, oris, m;

+ приписывать кому-л. величайшую глупость damnare aliquem summae stultitiae;

глупый stultus, a, um (persona; laetitia); stupidus, a, um; brutus, a, um; inscitus, a, um (inscitus atque stultus); gurdus, a, um; stolidus, a, um; fatuus, a, um (puer; sententia); bardus, a, um; demens, ntis (consilium; actio); ineptus, a, um; insipiens; laevus, a, um; morus, a, um;

+ глупое времяпрепровождение dies stultus;

+ он совсем не глуп haud stulte sapit;

глухо graviter;

глухой surdus, a, um (homo; aures; dii in vota surdi; ad aliquid, alicui rei; vox); vastus, a, um (locus); raucisonus, a, um; raucus, a, um; demissus, a, um; fuscus, a, um; gravis, e; incertus, a, um;

глухонемой mutus et surdus;

глушь angulus, i, m; locus [i, m] desertus, remotus;

глыба gleba, ae, f; moles, is, f; pasta, ae, f; massa, ae, f;

глюкоза glucosa, ae, f;

глядеть videre, eo ,vidi, visum; visere, o, visi, visum; provisere; aspicere, io, spexi, ctum; introspicere; speculare, 1;

+ глядеть вверх suspicere (in, ad caelum); suspectare;

+ не глядеть ни вверх, ни вокруг nec suspicere nec circumspicere;

глянцевитый nitens, ntis; nitidus, a, um; splendens, ntis; splendidus, a, um; vernicosus, a, um; verniceus, a, um;

гнать insectari, or, atus sum (hostes); agere, o, egi, actum (greges; capellas); agitare, 1; exagitare, 1; subigere (ratem conto); concitare, 1; pellere, o, pulsi, pulsum; impellere; quatere, io, ssi, ssum; trudere, o, si, sum; urgere, eo, rsi, -;

гнев ira, ae, f; iracundia, ae, f; indignatio, onis, f; acerbitas, atis, f; cerebrum, i, n (alioquin experieris cerebrum meum);

+ страшный гнев aestus irarum;

+ быть в страшном гневе magno irarum aestu fluctuare;

+ распалённый гневом ira accensus;

+ воспылать гневом animo concipere iras;

+ закипать гневом tumescere (ora cum mente tumescunt);

+ дать волю гневу vela irae dare;

+ обуздай свой пыл и гнев vince animos iramque tuam;

+ унять свой гнев submittere furorem;

гневаться irasci, or, atus sum; suscensere, eo, sui, sum;

гневно iracundo animo;

гневный iratus, a, um; indignatus, a, um;

гнездо nidus, i, m (nidum facere, effingere, constituere); loculus, i, m; loculamentum, i, n; cubile, is, n (aves sibi cubilia nidosque construunt); cunabula (n,pl: cunabula in terra facere);

гнейс gneissum, i, n;

гнейсовый gneissaceus, a, um;

гнёт strictura, ae, f (dura); oppressio, onis, f; vexatio, onis, f;

гниение putredo, inis, f; tabes, is, f (cadaveris); putor, oris, m;

гнилой putridus, a, um; puter (-tris, -tre); septicus, a, um; saprus, a, um (caseus); cariosus, a, um (dentes cariosi);

гниль putredo, inis, f; saprotes, is, f; livor, oris, m (uva livorem ducit ab uva); rancor, oris, m;

гнить putrescere, o, trui, -; putescere, o, tui, -; putrefieri, fio, factus sum;

гной pus, puris, n; tabes, is, f; sanies, ei, f;

гнойник vomica, ae, f;

гносеология (теория познания) gnoseologia, ae, f; cognitionis theoria [ae, f];

гносис gnosis, eos, f (Gr);

гностик gnosticus, i, m;

гностицизм gnosticismus, i, m; gnostica haeresis [is (eos), f]; gnosticorum secta [ae, f];

гнусавить balba de nare loqui;

гнусавость rhinolalia, ae, f; rhinophonia, ae, f;

гнусно indigne;

гнусный improbus, a, um (lex, homo, desidia); foedus, a, um (facinus; fuga); turpis, e (crimen; facinus); detestabilis, e; lutulentus, a, um; abominandus, a, um; nefarius, a, um;

гнуть torquere, eo, rsi, rtum (taxos in arcus); flectere, o, flexi, flectum; inflectere; curvare, 1;

гнуться flecti, or, xus sum; procumbere, o, cubui, cubitum;

гнущийся flexibilis, e;

говор vox, vocis, f (rustica; platonis vera v.); fremor, oris, m; fremitus, us, m (hominum); murmur, uris, n;

говорить dicere, o, xi, ctum; dictare, 1; fabulari, or, atus sum (cum aliquo; alicui; inter se); fabulare, 1; loqui, or, locutus sum (Graeca lingua, Graece; cum aliquo; alicui de aliqua re); disserere, o, rui, rtum; narrare, 1; (pro)fari, or, fatus sum; verba facere, habere; uti [or, usus sum] oratione (voce); cantare, 1 (canto tibi ut caveas); appellare, 1; agere, o, egi, actum (de aliqua re); negare, 1; praedicare, 1; docere, eo, ui, ctum; indicare, 1;

+ говорят, что это растение цветет до начала зимы hanc plantam usque ad hiemem ineuntem florere dicunt;

+ что и говорить quid verbis opus est [opu’st];

+ говорить с расстановкой intervallo dicere;

+ ты говоришь дело rem fabulare;

+ Дидона взволнованно говорит Dido accensa profatur;

+ как говорят ut fando accepimus;

+ говорят… fabula est;

+ говорить невразумительно, непонятно balbutire (de natura rerum);

+ говорить бегло/свободно expedite, prompte, profluenter loqui;

+ разве я с тобой говорю? Num te appello?

+ говорить что нужно и что не нужно dicenda tacenda loqui;

+ я не хотел бы говорить supersedissem loqui;

говорливый argutus, a, um (civis); facundus, a, um; loquax, cis; garrulus, a, um; verbosus, a, um;

говорун argutator, oris, m;

говядина caro [carnis, f] bubula;

гоготать gliccire, 4 (о гусях); clangere, o, -, -;

год annus, i, m; aestas, atis, f (quarta, septima);

+ без указания года sine anni indicatione; sine anno;

+ в прошлом году anno priore;

+ время года tempus anni;

+ в различные времена года diverso tempore anni;

+ в течение всего года totum per annum; anno vertente;

+ круглый год annus vertens (тж. Текущий год и мировой год – 15000 солнечных лет);

+ в этом году hoc anno;

+ за год до anno ante;

+ спустя год post annum;

+ треть года quadrimestrum;

+ (вот) уже пошёл седьмой год septima jam vertitur aestas;

+ девочке пошёл седьмой год virgunculam septimus aetatis annus excepit;

+ мне 84-ый год quartum annum ago et octogesimum;

+ начинать новый год aperire annum;

+ в первые годы primis sub annis;

+ на исходе года sub exitu anni;

годиться aptum (idoneum) esse; valere, eo, lui, itum (ad aliquid faciendum, in aliquid); sufficere, io, feci, fectum (alicui rei); utilem esse;

годичный annotinus, a, um; annualis, e;

годный aptus, a, um; idoneus, a, um; utensilis; validus, a, um (alicui rei, ad aliquid, alicujus rei); utilis, e; habilis, e; ingeniosus, a, um (ad / in aliquid; ager ingeniosus ad segetes);

годовой annuus, a, um;

+ годовой урожай annona;

годовщина dies anniversarius; dies natalis;

голень crus, cruris, n (crus femurque; crus et pes; alicui crura frangere, suffringere3, praefringere);

голова caput, capitis, n;

+ отсечение головы capitis amputatio;

+ ходить с высоко поднятой головой alta cervice vagari;

+ горячая голова cerebrosus;

+ безмозглая голова vacuum cerebro caput;

+ обнажать голову перед кем-л. aperire caput alicui;

+ с непокрытой головой capite aperto;

+ голова обоза prima impedimenta;

головка capitulum, i, n (operto capitulo; cepae);

головной capitalis, e; primus, a, um;

+ годрвная повязка taenia; vitta; frascia; rica;

+ головной убор священника tiara;

головня titio, onis, m; torris, is, m;

головокрушение vertigo, inis, f;

головорез jugulator, oris, m;

голод fames, is, f; esuries, ei, f; esurigo, inis, f; inopia, ae, f (inopia extinxisse); inedia, ae, f; jejunium, ii, n;

+ терпеть голод esurire;

+ под влиянием голода stimulante fame;

голодание esuritio, onis, f; penuria [ae, f] edendi;

+ кислородное голодание anoxia;

голодать esurire, 4 (consuere);

голодающий esurio, onis, m; esuritor, oris, m;

голодный famelicus, a, um (hominum natio; armenta; canes); esurialis, e (feriae); esuriens, ntis; jejunus, a, um; inanis, e (et siccus);

+ быть голодным esurire;

+ делить свой хлеб с голодным cum esuriente panem suum dividere;

гололёд gelicidium, ii, n; pruina, ae, f;

голос vox, vocis, f (humana); sonus, i, m; votum, i, n; suffragium, ii, n; sententia, ae, f; punctum, i, n;

+ подать (издавать) голос vocem ostendere; vocem agere;

+ голос «за» albus calculus;

+ голос “против” niger calculus;

+ получить перевес незначительным большинством голосов paucis sententiis vincere;

+ право голоса jus suffragii;

+ громкий голос vox magna, alta;

+ тихий голос vox parva;

+ ясный голос vox clara;

+ повышенный голос vox contenta;

+ пониженный голос vox summissa, depressa, suppressa;

+ высокий голос vox acuta;

+ низкий голос vox gravis;

+ приятный голос vocis bonitas;

+ узнать кого-л. по голосу aliquem ex voce cognoscere;

голосистый argutus, a, um (avis);

голосование votum, i, n; suffragium, ii, n (populi); suffragatio, onis, f;

+ закрытым голосованием per secreta vota;

+ тайное голосование tacita suffragia;

+ приступим к голосованию! Velitis jubeatis!

+ приступить к голосованию suffragium inire; in suffragium ire;

+ голосование черепками testularum, testarum suffragium;

голосовать suffragium ferre; suffragari; in suffragium ire;

+ голосовать за кого-л., что-л. suffragari alicui, ad aliquid;

+ ещё раз голосовать in suffragium revocari;

голосовой vocalis, e;

+ голосовая связка chorda vocalis;

голубиный palumbinus, a, um;

голубка columba, ae, f; palumbes, i, m; palumba, ae, f; turtur, uris, m,f;

голубовато-серый caesius, a, um;

голубоватый caerulescens, ntis;

голубой caeruleus, a, um; caesius, a, um; venetus, a, um;

голубь columba, ae, f; columbus, i, m; palumbes, is, mf; palumba, ae, f; palumbus, i, m;

голубятня columbarium, ii, n;

голый glaber, bra, brum; nudus, a, um; calvus, a, um (nux); apertus, a, um;

голыш cos, cotis, f;

Гомер Homerus, i, m;

Гоморра Gomora, ae, f;

гомосексуалист homosexualis, is, mf; cinaedus, i, m;

гомосексуальность homosexualitas, atis, f;

гомосексуальный homosexualis, e;

гонения persecutio, onis, f; vexatio, onis, f; injuria, ae, f;

гонец anabasius, ii, m; viator; tabellarius, ii, m; cursor, oris, m; nuntius, ii, m; angelus, i, m;

+ верховой гонец citus eques;

гонка cursus, us, m; certamen, inis, n;

+ гонка вооружений armorum certamen [inis, n];

гонорар honorarium, ii, n; merces, -edis, f (mercede docere);

+ выплачивать кому-л. гонорар alicui honorem habere;

гончар figulus, i, m;

гончарный figulinus, a, um; figularis, e;

+ гончарный круг rota figularis;

гонять agere, o, egi, actum (cervos; aprum); agitare, 1;

гоняться captare, 1; venari, or, atus sum (laudem alicujus rei);

гора mons, ntis, m;

+ в горах in montibus;

+ в нижнем поясе гор in regione inferiore montium;

+ в сосняке меловых гор in pineto montium cretaceorum;

+ на склонах гор in declivis montium;

+ по северному склону горы ad declive boreale montis;

+ у подножия горы ad pedem (radices) montis;

+ совершать переход через горы ascensu vincere montes;

+ горы, озарённые утренними лучами radiis juga subdita matutinis;

гораздо multo; nimio;

горб gibba, ae, f; gibber, eris/eri, m; gibbus, i, m; tuber, eris, n (cameli);

горбатый gibbosus, a, um; gibber, era, erum; gibberosus, a, um;

горбун gibbus, i, m;

горделивый superbus, a, um (gallus);

гордиться superbire, 4 (aliqua re, de aliqua re; adversus aliquem); exsultare, 1; gloriari, 1dep;

гордо superbe; insolenter; arroganter;

гордость superbia, ae, f; tumor, oris, m; decus, oris, n;

+ проникнись заслуженной гордостью sume superbiam quaesitam meritis;

+ преисполняться гордостью alte tumescere; tumere (sapientis animus nunquam tumet);

+ внушающий гордость, наполняющий гордостью superbificus; tumidus (honor);

гордый superbus, a, um (aliqua re; populus); fastidiosus, a, um (in pares); animosus, a, um; sublatus, a, um; tumidus, a, um; inflatus, a, um; ferox, cis; insolens, ntis; erectus, a, um;

+ мать, гордая тем, что вас родила parens vobis animosa creatis;

гордыня superbia, ae, f; typhus, i, m; spiritus, us, m (spiritus patricii);

горе aerumna, ae, f; dolor, oris, m; maeror, oris, m; miseria, ae, f;

горевать dolere, eo, ui, (iturus); deplorare, 1; maerere, eo, ui, -;

горелый deustus, a, um; exustus, a, um; ustus, a, um;

горемыка curio, onis, m;

горестный acerbus, a, um (recordatio); tristis, e; sollicitus, a, um; luctuosus, a, um;

горесть aerumna, ae, f (aerumnarum requies); acerbitas, atis, f (omnes acerbitates perferre);

гореть ardere, eo, arsi, arsurus; fervere, eo, bui, - и fervo, fervi, -, fervere; flagrare, 1;

горец montanus, i, m;

горечь amarities, ei, f; amaritudo, inis, f; acerbitas, atis, f (fructuum); acerbitudo, inis, f; ruta, ae, f; fel, fellis, n; picrotes, is, f;

+ с горечью acide (ferre in anima sua);

+ начинает ощущаться какая-то горечь surgit amari aliquid;

горизонт horizon, ontis, m; finiens, finientis, m; prospectus, us, m;

+ открытый горизонт libertas caeli;

горизонтально horizontaliter;

горизонтальный horizontalis, e; libratus, a, um; aequus, a, um; rectus, a, um; directus, a, um; ad libram;

+ делать горизонтальным aequare (mensa aequata);

горилла gorilla, ae, f;

гористый montosus, a, um; montuosus, a, um; montanus, a, um;

+ гористая область regio montosa;

+ на гористых местах in locis montosis;

горлица turtur, uris, m;

горло guttur, uris, n; jugulum, i, n;

+ дыхательное горло transitus spiritus;

горлышко pharynx, yngis, m; cervix, cis, f (amphorae);

гормон hormonum, i, n; hormo (hormon) nis m;

гормональный hormonalis, e;

горний altissimus, a, um;

горнист aeneator, oris, m;

горный montanus, a, um;

+ в горной местности in regione montana;

+ в горных лесах in silvis montanis;

+ в горных редколесьях in silvis collucatis montanis;

+ горная степь steppa montana;

+ горная тундра tundra montana;

+ горные луга prata montana;

+ горные растения plantae montanae;

+ горный вид species montana;

+ горный хребет jugum;

+ на сухих горных склонах in clivis montanis siccis;

город urbs, urbis, f; oppidum, i, n; municipium, ii, n; civitas, atis, f;

+ в окрестностях города in vicinia (vicinitate) urbis (oppidi);

+ у развалин города Персеполя ad ruinas urbis Persepolis;

+ быть (родом) из того же города / жить в том же городе ab eodem municipio esse;

городище oppidum antiquum;

городской urbanus, a, um (sermo; vita; plebs); urbicus, a, um; oppidanus, a, um;

+ городской парк viridarium urbanum;

+ городское кладбище coemeterium urbicum;

горожанин urbanus, i, m; oppidanus, i, m;

гороскоп horoscopus, i, m;

горох cicer, eris, n; pisum, i, n;

горошина pisum, i, n;

горсть manipulus, i, m; pugnus, i, m;

гортань guttur, uris, n; fauces, ium fpl;

горчица sinapi (indecl), n; sinapis, is, f;

горшок olla, ae, f; aula, ae, f; caccabus, i, m; calix, icis, m; testa, ae, f; pultarius, ii, m;

горький amarus, a, um; acerbus, a, um (recordatio); tristis, e (absinthia);

горько acerbe; amare;

+ горько жаловаться lamentari;

+ горько плакать deplorare;

горьковатый amarellus, a, um;

горько-сладкий dulcacidus, a, um; suaviter asper, era, erum;

горючее igniarium, ii, n; liquor [oris, m] propulsorius m;

горючий rapax [acis] ignium;

горячий calidus, a, um; fervens, ntis (aqua); acer, acris, acre (vir; animus); aestuosus, a, um; ardens; flagrans; vehemens; iracundus, a, um;

+ вода горячих источников aqua thermalis;

горячиться incalescere, lui, - (Cicero raro incalescit); exardescere, o, arsi, -;

горячка febris, is, f; aestus, us, m;

+ белая горячка delirium tremens;

горячо calide; ardenter; flagranter; vehementer; cupide (amare aliquem);

горящий ardens, ntis; vivus, a, um (lucerna);

госпиталь nosocomium, ii, n (valetudinarium) militare;

господин erus, i, m; herus, i, m; dominus, i, m;

господский (h)erilis, e (filia, filius, mensa); dominus, a, um (manus, torus, hasta); dominicus, a, um (jussus, vinum);

господство summatus, us, m; ditio; dominatio, onis, f; dominatus, us, m; dominium, ii, n;

+ стремиться к власти и господству imperium ac summatum petere;

господствовать potiri, ior, itus sum; dominari, or, atus sum; imperitare, 1; imperare, 1; praecellere, o, -, -;

+ господствовать на море mare tenere;

госпожа domina, ae, f; (h)era, ae, f;

господь dominus, i, m;

гостеприимный hospes, itis; hospitalis, e; hospitus, a, um;

гостеприимство hospitium, ii, m; hospitalitas, atis, f;

гостиница hospitium, ii, n; deversorium, ii, n; diversorium, ii, n; cauponium, ii, n; stabulum, i, n;

гость conviva, ae, m; hospes, itis, m (recipere hospitem); adventor, oris, m;

+ нерошенный, незваный гость umbra (umbras adducere; locus est plurimis umbris);

+ враг под видом гостя hostis pro hospite;

+ быть у кого-л. в гостях apud aliquem esse;

государственный publicus, a, um;

+ государственный заповедник reservatum publicum;

+ государственная должность magistratus;

+ государственная собственность publicum;

государство civitas, atis, f; respublica, reipublicae, f; terra, ae, f; regnum, i, n; imperium, ii, n (Persarum);

+ расширять пределы государства fines imperii propagare;

государь dominus, i, m; princeps, cipis, m; tyrannus, i, m;

готический gothicus, a, um;

+ готический шрифт litterae gothicae (fractae);

готовить parare, 1; praeparare, 1; coquere, o, coxi, coctum (pulmentarium; cibum; cenam); facessere, o, - (alicui periculum); adornare, 1 (nuptias); struere, o, xi, ctum (mortem alicui; sibi sollicitudinem); perficere, io, feci, fectum; tractare, 1 (dapes; venena);

+ готовить гибель кому-л. tractare pericula alicujus;

готовиться parare, 1; accingi, or, cinctus sum;

готовность voluntas, atis, f;

готовый expeditus, a, um; promptus, a, um; paratus, a, um; facilis, e;

готы Gothi;

грабёж latrocinium, ii, n; raptum, i, n (vivere rapto, ex rapto); raptus, us, m (r. et latrocinia); rapina, ae, f; direptio, onis, f;

грабитель latro, onis, m; latrunculus, i, m; praedo, onis, m; aggressor; rapo, onis, m; rapinator, oris, m; raptor, oris, m (panis et peni; orbis); ereptor, oris, m; direptor, oris, m; spoliator, oris, m; exspoliator, oris, m; vulturius, ii, m (provinciae);

грабить rapere, io, ui, ptum; rapinam facere; raptare, 1; diripere; harpagare, 1 (alicui aurum); vexare, 1 (fana); vastare, 1 (cultores); spoliare, 1 (aliquem; domos); exspoliare, 1; praedari, or, atus sum; latrocinari, or, atus sum;

+ грабить и расхищать trahere et rapere; ferre [portare] et agere;

грабли pecten, inis m;

гравий glarea, ae, f;

гравировать excudere, o, si, sum; incidere, o, cidi, cisum; sculpere, o, psi, ptum;

+ нарисовал с натуры, гравировал и раскрасил в естественные цвета ad vivum delineavit, sculpsit et coloribus naturalibus decoravit;

гравитационный gravitationalis, e; ad vim gravitatis pertinens;

гравитация gravitas, atis, f; vis gravitatis, gravitudo, inis, f;

гравюра icon, onis, f (aenea, xylographica, ligno incisa, metallographica);

град grando, inis, f;

+ град стрел tempestas telorum;

+ идёт град grandinat;

градус (долготы, широты) gradus, us, m (longitudinis, latitudinis);

градусник thermometer, tri m; indicator graduum;

гражданин civis, is, m;

гражданский civilis, e; civicus, a, um;

гражданство civitas, atis, f;

+ предоставить гражданство civitatem dare;

+ получить гражданство civitatem adipisci;

грамм gramma, atis, n; *grammum, i, n;

грамматика grammatica, ae, f;

г рамматический grammaticus, a, um; grammaticalis, e; litterarius, a, um;

грамота elmenta [orum, n] litterarum; (документ) litterae, arum, fpl; tabulae, arum, fpl; diploma, atis, n;

грамотный litteratus, a, um; educatus, a, um; eruditus, a, um;

гранат punica, ae, f; granatum, i, n;

граната *granata, ae, f;

гранатовый granatinus, a, um; puniceus, a, um;

граненый angulatus, a, um;

гранит granitum, i, n; granites, ae m;

гранитный graniticus, a, um;

граница finis, is, m; confinium, ii, n (arbor in confinio nata, in confinio furoris et sanitatis constitui); limes, itis, m; terminus, i, m (termini possessionum); margo, inis, f;

+ восточные границы fines (termini) orientales;

+ до верхних границ леса ad limites superiores silvarum;

+ нижняя граница вечных снегов limes inferior nivis perpetuae;

+ проводить, устанавливать границы fines (imperii) terminare;

+ переходить в своих произведениях должные границы ultra legem tendere opus;

граничащий confinisб у; conterminus, a, um;contiguus, a, um; finitimus, a, um; vicinus, a, um;

граничить tangere, o, tetigi, tactum (haec civitas Rhenum tangit); adjunctum esse (lateri castrorum); adjacere, eo, ui, jectum; confinare, 1; terminari, or, atus sum (stomachus palato terminatur); stringere, o, xi, ctum (scytharum gens ultima Asiae stringit);

гранки pagulae typographicae;

грант concessum, i, n; concessio, onis, f; subventio, onis, f;

грань facies, ei, f; latus, eris, n; meta, ae, f;

граф Comes, itis, m; Capitaneus, i, m;

графство comitatus, us, m;

график lineamentum graphicum; tabula ostensiva, demonstrativa; figura graphica; diagramma, atis, n; графический graphicus, a, um;

+ графическое изображение icon graphica;

графика graphica, orum, npl; graphice, es, f (Gr);

графин vas aquale;

грациозный venustus, a, um; suavis, e; gracilis, e;

гребень pecten, inis, m; crista, ae, f; juba, ae, f; dorsum, i, n (jugi montium);

гребенчатый pectinatus, a, um;

гребец remex, igis m;

+ гребцы remigium;

гребля remigatio, onis, f;

грезить somniare, 1;

грёзы somnia, orum, npl;

+ предаваться грёзам aucupari somnos;

грек Graecus, i, m; Argivus, i, m; Achivus, i, m; Danaus, i, m;

грелка calefactor, oris, m;

греметь tonare, 1; clangere, o, -,-; crepare, o, ui, itum; strepere, o, ui, itum (cornua strepunt); strepitare, 1;

греть apricare, 1; fovere, eo, fovi, fotum; calefacere, io. feci, factum;

греться apricari, or, atus sum; calere, eo, ui, -; calefieri, fio, factus sum;

грех peccatum, i, n (in peccatum incidere); peccantia, ae, f; peccatela, ae, f; peccatio, onis, f; religio, onis, f; nefas, n, indecl; delictum, i, n; flagitium, ii, n;

+ первородный грех peccatum originale;

+ смертный грех peccatum mortale;

греховный peccatorius, a, um;

Греция Graecia;

греческий Graecus, a, um; Achaeus, a, um; Aeolius, a, um; Danaus, a, um; Doricus, a, um; Graius, a, um;

гречиха polygonum, i, n; far (farris n) panicum;

грешить peccare, 1; delinquere, o, liqui, lictum;

грешник peccator, oris, m;

гриб fungus, i, m; boletus, i, m;

+ гриб безвкусный fungus insipidus;

+ гриб безвредный fungus innocuus;

+ гриб вкусный fungus sapidus;

+ гриб съедобный fungus cibarius (edulis, esculentus);

+ гриб ядовитый fungus venenatus;

грибница mycelium, ii, n;

грибной fungaceus, a, um; funginus, a, um;

грибок fungillus, i, m; fungulus, i, m;

грива juba, ae, f;

гриль craticula, ae, f;

грим oris medicamen [inis, n]; fucus, i, m;

гримасничающий vultuosus, a, um;

гринго Americanulus i;

грипп *influenza, ae, f; *influentia, ae, f; *grippa, ae, f; *morbus [i, m] grippicus;

гриф gryps, grypis m; gryphus, i, m;

грифель graphis, -idis [-idos], f; graphium, ii, n; scriptorium, ii, n;

грифон gryps, grypis, m; griffo, onis, m;

гроб loculus, i, m;

+ идти за гробом exsequi (uxorem; funus);

гробница sepulcrum, i, n; monumentum, i, n;

гроза tempestas, atis, f (tempestas adversa; atra tempestas furit); vis caeli; tonitrua et fulmina;

гроздь botrys, yis, f; uva, ae, f; racemus, i, m; acinus, i, m;

грозить minari, or, atus sum; minitari, or, atus sum; intentare, 1;

грозно minaciter; severe; atrociter;

грозный dirus, a, um; severus, a, um; minax, cis; superbus, a, um (bellum); atrox, cis (orationis genus; stilus); truculentus, a, um (voces); trux, cis (tribunus);

грозовой turbatus, a, um (caelum);

гром tonitrus, us, m; tonitruum, i, n; tumultus, us, m;

громада moles, is, f;

громадный amplissimus, a, um; immensus, a, um; ingens, ntis; maximus, a, um; vastissimus, a, um; immanis, e; vegrandis, e; praegrandis, e;

громила effractarius, ii, m; effractor, oris, m;

громить vastare, 1 (Scythas);

громкий amplus, a, um (clamor; sonus); magnus, a, um; altus, a, um (vox; sonus); clarus, a, um;

громко magna voce;

+ громко называя Вителлия поджигателем Vitellium “incendiarium” vociferantibus;

грот caverna, ae, f; specus, us, m; spelunca, ae, f; antrum, i, n;

грохот strepitus, us, m (rotarum; fluminum);

грохотать strepitare, 1 (aequor); strepere; tonare, 1;

грош as, assis, m; libella, ae, f; nummus, i, m;

+ не дам и ломаного гроша non ego emissim titivillicio;

+ не ставить ни в грош non assis facere; unius assis aestimare;

грошовый triobolus, a, um; diobolaris, e (scorta);

грубиян rusticus, i, m;

грубо truculenter (se gerere); aspere; dure; violenter; vaste;

грубость truculentia, ae, f (alicujus); squama, ae, f (sermonis Celtici); feritas, atis, f; inhumanitas, atis, f;

грубый rudis, e; crassus, a, um (negligentia crassa); grossus, a, um; illepidus, a, um (deliciae; verba); crudus, a, um (vir; Getae; rusticitas); crudelis, e; ferus, a, um (vita agrestis et fera); vernilis, e (dictum); vastus, a, um (homo; oratio); truculentus, a, um (homo; mores); trux, cis (vox; tactu); squalidus, a, um (haec verba); rigidus, a, um; durus, a, um; horridus, a, um; rusticus, a, um; agrestis, e; incultus, a, um; indocilis, e; inhumanus, a, um;

+ грубое изображение icon rudis;

+ грубые штрихи striae robustae;

груда cumulus, i, m; acervus, i, m; tumulus, i, m (cadaverum); struix, cis, f (patinaria); strues, is, f (pomorum; corporum); strages, is, f (hominum; elephantorum; armorum); massa, ae, f; pasta, ae, f;

+ на груде камней in cumulo lapideo (lapidum);

грудной pectoralis, e (os);

+ грудная клетка thorax;

грудь pectus, oris, n; praecordia, orum, npl; sinus, us, m; papilla, ae, f; mamma, ae, f; mammilla, ae, f; uber, eris, n;

+ кормить грудью admovere ubera;

груз onus, oneris, n; pondus, ponderis n; aerumna, ae, f; sarcina, ae, f;

грузовик autocinetum [i, n] onerarium; *autocarrum;

груздь agaricus, i, m;

Грузия Georgia, ae, f;

грузный abundans [ntis] corporis;

грузовой onerarius, a, um;

грузчик saccarius, ii, m; onerator, oris, m;

грунт terra, ae, f; solum, i, n;

+ в открытом грунте sub divo;

+ грунтовые воды aquae telluricae;

группа grex, gis, m; familia, ae, f (gladiatorum); turma, ae, f; globus, i, m;

+ молодая группа grex recens;

+ примитивная группа grex primitivus;

+ продвинутая группа grex progressivus;

+ в группах, группами in gregibus; gregatim;

групповой gregarius, a, um;

группировать congregare, 1;

группировка communitas, atis, f;

грустить tristem esse; dolere, eo, ui, -; maerere, eo, ui, -;

грустно triste; maeste;

грустный maestus, a, um (senex; carmen; vultus); tristis, e (homo tristis et conturbatus); luctuosus, a, um;

грусть maeror, oris, m; dolor, oris, m; tristitia, ae, f;

груша pyrum, i, n; pirum, i, n; (дерево) pirus, us f;

+боксёрская груша follis pugilatorius;

грушевидный pyriformis, e;

грыжа hernia, ae, f; rames, -itis, m; cele, is, f;

грызть rodere, o, rosi, rosum;

грызун mus, muris, m;

+ грызуны rodentia (animalia);

гряда jugum [i, n] parvum;

грядка pulvinus, i, m; area, ae, f;

грязевой limosus, a, um;

+ грязевой вулкан vulcanus limosus;

грязнить sordidare, 1; ungere, o, nxi, nctum; inquinare, 1;

грязный sordidus, a, um; coenosus, a, um; limosus, a, um; lutulentus, a, um; stercorosus, a, um (aqua); stercoreus, a, um (miles); squalus, a, um (vestis); squalidus, a, um (corpora; homo); spurcus, a, um (saliva; umor); spurcatus, a, um (helluo spurcatissimus); impurus, a, um; immundus, a, um; obsoletus, a, um (sanguine, sordibus);

грязь coenum, i, n; faeculentia, ae, f (cloacalis; morum); faex, cis, f (terrena; salis); fimum, i, n; subluvies, ei, f; squales, is, f; sordes, is f; squalentia, ae, f; squalor; lutum, i, n; sentina, ae, f; spurcitia, ae, f; spurcamen, inis, n;

+ дорога, скользкая от густой грязи via subluvie caenosa lubrica;

губа labium, ii, n; (нижняя, верхняя) (inferius, superius); labrum, i, n;

губернатор rector, oris, m provinciae; gubernator, oris, m;

губерния provincia, ae, f; gubernium, i, n; gubernatio, onis, f;

губитель afflictor, oris, m (senatus dignitatis); perditor, oris, m; corruptor, oris, m; scopulus, i, m;

губительный perniciosus, a, um; exitiosus, a, um; damnosus, a, um; pestifer, era, erum; impius, a, um;

губить perdere, didi, ditum; disperdere; necare, 1; sepelire, 4; pessum dare [dejicere, premere, agere] (aliquem); subruere, o, ui, utum (aliquem muneribus); sternere, o, stravi, stratum (aliquem exitio gravi), evertere, o, verti, rsum; expugnare, 1; imminuere, o, ui, utum; intercipere, io, cepi, ceptum; interimere, o, emi, emptum; pallare, 1; pervertere, o, verti, rsum; profligare, 1;

губка spongium, ii, n; peniculus, i, m; (губа) labellum, i, n;

гудение fremitus, us, m (apum);

гудеть stridere (apes stridunt); clangere; fremere; mugire;

гул fremitus, us, m (terrae); gemitus, us, m; mugitus, us, m; murmur, uris, n;

гуляка grassator, oris, m (nocturnus); ganeo, onis, m; ambulator, oris, m;

гулять ambulare, 1 (in hortis); spatiari, or, atus sum;

гуманность humanitas, atis, f; aequitas, atis, f;

+ высказаться за гуманность против буквы закона pro aequitate contra jus dicere;

гуманный humanus, a, um;

гунны Hunni, orum, mpl;

гурман cuppes, -edis, m; epulo, onis, f;

гуртом confuse;

гусак anser [is, m] mas;

гусеница eruca, ae, f; urica, ae, f; tinea, ae, f (tineae intexunt frondeas canis filis); campa, ae, f (campe, es f); multipeda, ae, f;

гусёнок anserculus, i, m;

гусиный anserinus, a, um (adeps; ova);

густеть coire, eo, ii, itum; concrescere, o, crevi, cretum;

густо dense; spisse;

+ густо населённый frequens incolis; frequens (Numidia; insula);

+ густо застроенные места loca frequentia aedificiis;

+ гора, густо поросшая лесом mons silvae frequens;

густой spissus, a, um; crassus, a, um (oleum); densus, a, um; tenax, cis (gramen); artus, a, um; concretus, a, um; confertus, a, um;

+ густые заросли лотоса lotus frequens;

гусыня anser femina;

гусь anser, is, m;

+ жареный гусь / жареная гусятина assum anserinum;

густой densus, a, um; creber, bra, brum; confertus, a, um; congestus, a, um; spissus, a, um;

гуттаперча guttaperca, ae, f;

гуттаперчевый lamellatus, a, um;

гуща faex, cis, f (vini; aceti);




да etiam; sic (est); ita (est); atqui; immo;

+ да, конечно, я (это) сказал dixi hercle vero;

+ да, это так sunt ista;

давать, дать dare, do, dedi, datum; facere, io, feci, factum (alicui suavium; cognomen; otia; multam herbam); tribuere, o, ui, utum (pacem terris); attribuere; praebere, eo, ui, itum (alicui panem, exempla nequitiae); praestare, o, stiti, stitum; addere, o, didi, ditum (nomina rebus; cognomen alicui); sufferre, suffero, sustuli, - (lac); accommodare, 1 (alicui possessionem; audientiam); sufficere, io, feci, fectum (cunctarum rerum abundantiam alicui); suggerere, o, ssi, stum (tela alicui; tellus alimenta suggerit); ingerere; subjicere, io, jeci, jectum; objicere; ministrare, 1; subministrare, 1 (alicui pecuniam; frumentum; tela); edere, o, edidi, editum; emittere, o, si, sum; suppeditare, 1; generare, 1; producere, o, xi, ctum; porrigere, o, rexi, ctum; propinare, 1;

+ дать название nomen dare;

+ дать своё имя холму tribuere vocabula monti;

+ дает крупные и сладкие плоды fructus grandes et dulces praebet;

+ я не дал бы этому разбойнику (Катилине) и одного часа жизни unius usuram horae gladiatori isti (Catilinae) non dedissem;

+ дай мне знать fac sciam;

+ давать кому-л. поесть esui alicui dare;

+ давать взаймы (в долг) credere pecuniam alicui; locare;

+ давать тень umbrare;

+ ивы дают тень salices umbram sufficiunt;

+ давай! Cedo!

+ давать в собственность peculiare;

+ давать волю remittere;

+ давать наставления commonstrare; instruere;

+ давать обет vovere; promittere;

+ давать отдых remittere; requiescere;

+ давать приданное dotare;

+ давать сигнал bucinare;

+ давать совет suadere;

+ давать совместную клятву conjurare;

давильня prelum, i, n;

давить premere, o, pressi, pressum; pressare, 1; calcare, 1 (viperam; uvas); suffocare, 1; convexare, 1 (aliquem); obterere, o, trivi, tritum (aliquem pondere alicujus rei);

давка turbo, inis, m (densi vulgi); turba, ae, f; tumultus, us, m; stipatio, onis, f (ingens);

давление pressio, onis, f (aquae; a"eris); suppresio, onis, f; pressus, us, m (ponderum); pressura, ae, f; oppressus, us, m;

+ устоять против сильного давления in oppressu valido durare;

давний vetus, veteris; antiquus, a, um; pristinus, a, um;

+ с давних пор antiquitus; ex longo tempore;

давнишний vetus, veteris (amicus; amicitia);

давно diu; dudum; pridem;

+ уже давно jam diu; jam pridem;

+ очень давно perdudum;

давность vetustas, atis, f; usus, us, m (regnum jam usu possidere);

+ давность и вытекающее из неё право собственности usus et auctoritas;

даже etiam; immo; vel; atqui; .

+ цветет до поздней осени, а иногда даже до начала декабря floret ad autumnum serum, interdum etiam ad initium Decembris;

+ даже если etiamsi;

+ даже и теперь etiamnunc;

+ даже и тогда etiamtum; etiamtunc;

Дакия Dacia, ae, f;

дакийский Dacicus, a, um; Dacus, a, um;

далее: ultra; jam; protinus; porro; praeterea;

+ и так далее et cetera; etc.

далёкий distans, ntis; remotus, a, um (locus, sedes; aliqua re, ab aliqua re); submotus, a, um (terrae; locus); longinquus, a, um (loci, gentes); longus, a, um (exsilium); secretus, a, um; sejunctus, a, um;

+ далёкий от цели longe distans a fine;

+ он далёк от истины longe abest a vero;

+ я весьма далёк и от того и от другого utrumque a me longe abest;

+ быть далёким от мысли о бегстве abesse a consilio fugiendi;

+ я настолько далёк от того, чтобы их восхвалять, что (напротив) не в состоянии их не ненавидеть istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim;

+ надежда на нечто далёкое longinqua spes;

далеко longe; procul;

+ далеко от города procul ab urbe;

Далмация Dalmatia, ae, f;

далматы Dalmatei, orum, mpl;

дальнейший ulterior, ius;

+ в дальнейшем porro; ulterius;

+ это дело дальнее id enimvero hinc nunc abest;

дальний submotus, a, um (terrae; locus); remotus;

дальновидный providus, a, um; prudens, ntis;

+ быть политически дальновидным multum videre in re publica;

дальнозоркий hypermetropus, a, um; prospiciens, ntis;

дальнозоркость hyperopia, ae, f; hypermetropia, ae, f;

дальше longius; ultra; porro; inferius; infra; postea; protinus;

+ за пределами Ирана и дальше на запад этот вид не встречается extra limites Irani et longius ad occidentem haec species deest;

дамба agger, is, m; moles, is, f; obex, obicis m,f;

Данаиды Danaides, um fpl;

Данай Danaus, i, m;

Данайцы Danai, orum, mpl;

данные notitiae, arum, fpl;

+ аналитические данные notitiae analiticae;

+ бесспорные данные notitiae indubiae;

+ важнейшие данные notitiae propensiores;

+ важные данные notitiae graves, seriae;

+ данные, внушающие подозрение notitiae suspiciosae;

+ вышеуказанные данные notitiae supra indicatae;

+ вышеупомянутые данные notitiae supra commemoratae;

+ доложенные данные notitiae relatae;

+ дополнительные данные notitiae additionales, supplementariae;

+ достоверные данные notitiae certae, verae;

+ забытые данные notitiae oblivioni traditae;

+ загадочные данные notitiae aenigmatosae;

+ заимствованные данные excerptae;

+ запутанные данные notitiae perplexae;

+ данные, заслуживающие доверия notitiae credibiles;

+ известные данные notitiae cognitae, notae;

+ изложенные данные notitiae expositae;

+ имеющиеся данные notitiae expeditae;

+ исключительные данные notitiae eximiae, excellentes;

+ исправленные данные notitiae correctae;

+ исходные данные notitiae initiales;

+ исчерпывающие данные notitiae completae;

+ исторические данные notitiae historicae;

+ данные, которые имеются в настоящее время notitiae quae hoc tempore assunt; .

+ краткие данные notitiae breves, praecisae, strictae;

+ ложные данные notitiae falsae, fictae;

+ недавние данные notitiae recentes;

+ недостаточные данные notitiae insufficientes;

+ недоcтaщие данные notitiae insufficientes, exiguae, delicuae; quae desunt;

+ недостоверные данные notitiae incertae, incredibiles;

+ неизменные данные notitiae constantes, immutabiles;

+ немногие данные notitiae paucae;

+ ненадежные данные notitiae dubiae, incertae;

+ необработанные данные notitiae non elaboratae;

+ необходимые данные notitiae necessariae;

+ неожиданные данные notitiae improvisae;

+ неопределенные данные notitiae indefinitae;

+ неопровержимые данные notitiae irrefutabiles;

+ неоспоримые данные notitiae indubiae;

+ неполноценные данные notitiae defectivae;

+ неполные данные notitiae curtae, incompletae;

+ данные, не приведенные в порядок notitiae indigestae;

+ непроверенные данные notitiae incontestatae, inexpertae;

+ несомненные данные notitiae indubitabiles, non dubiae;

+ несходные данные notitiae dispares;

+ нижеследующие данные notitiae sequentes;

+ ничтожные данные notitiae minimae;

+ новейшие данные notitiae recentissimae;

+ новые данные notitiae novae;

+ обильные данные notitiae abundantes, copiosae;

+ обработанные данные notitiae elaboratae;

+ обстоятельные данные notitiae plenae;

+ обширные данные notitiae diffusae;

+ общепризнанные данные notitiae receptae;

+ объективные данные notitiae objectivae;

+ одинаковые данные notitiae pares;

+ описанные данные notitiae perscriptae;

+ определенные данные notitiae definitae;

+ опровергающие данные notitiae confutantes;

+ опубликованые данные notitiae divulgatae, publicatae;

+ опытные данные notitiae experimentales;

+ основные данные notitiae principales, generales;

+ остальные данные notitiae reliquae;

+ отличные данные notitiae optimae, perfectae, praestantes;

+ отрицательные данные notitiae negativae;

+ отрывочные данные notitiae fragmentariae;

+ данные отсутствуют notitiae absunt;

+ ошибочные данные notitiae falsae, erroneae;

+ первоначальные данные notitiae initiales;

+ переработанные данные notitiae retractatae;

+ пересмотренные данные notitiae revisae;

+ подлинные данные notitiae authenticae;

+ подробные данные notitiae fusae;

+ позднейшие данные notitiae posteriores;

+ полные данные notitiae completae, plenae;

+ полученные данные notitiae acceptae;

+ последующие данные notitiae seqquentes;

+ похожие данные notitiae similes;

+ правдоподобные данные notitiae verisimiles;

+ предварительные данные notitiae praeliminares;

+ предвиденные данные notitiae anticipatae;

+ предположительные данные notitiae arbitrariae, conjectariae;

+ представленные данные notitiae propositae;

+ предшествующие данные notitiae antecedentes, praecedentes;

+ предъявленные данные notitiae oblatae;

+ прежние данные notitiae pristinae;

+ данные, приведённые в порядок notitiae digestae;

+ данные, принятые во внимание notitiae respectae;

+ проверенные данные notitiae comprobatae;

+ пропущенные данные notitiae omissae;

+ противоположные данные notitiae adversariae, contrariae;

+ противоречивые данные notitiae contradictoriae;

+ рассмотренные данные notitiae perspectae, pervisae;

+ расширенные данные notitiae adauctae, amplificftae;

+ свежие данные notitiae recentes;

+ сжатые данные notitiae concisae;

+ скудные данные notitiae exiguae;

+ случайные данные notitiae fortuitae;

+ собранные данные notitiae collectae;

+ совпадающие данные notitiae convenientes;

+ современные данные notitiae hodiernae, contemporaneae;

+ сопоставленные данные notitiae collatae, comparatae;

+ спорные данные notitiae disputabiles;

+ старые данные notitiae veteres;

+ субъективные данные notitiae subjectivae;

+ существенные данные notitiae essentiales;

+ сходные данные notitiae similes;

+ теоретические данные notitiae theoreticae;

+ точные данные notitiae exactae;

+ убедительные данные notitiae persuasibiles;

+ указанные данные notitiae indicatae, expositae;

+ упорядоченные данные notitiae compositae, dispositae, ordinatae;

+ устаревшие данные notitiae obsoletae, exoletae;

+ уточнённые данные notitiae revisae;

+ учтённые данные notitiae recordatae, respectae;

+ фактические данные notitiae reales, facta;

+ формальные данные notitiae formales;

+ хорошие данные notitiae bonae;

+ ценные данные notitiae aestimabiles;

+ цифровые данные notitiae numerales;

+ экспериментальные данные notitiae experimentales;

+ ясные данные notitiae planae;

+ мало данных notitiae paucae;

+ много данных notitiae multae, complures;

+ по всем данным secundum omnes notitias;

+ обрабатывать данные notitias elaborare;

+ приводить данные notitias proferre;

+ сопоставлять данные notitias comparare, conferre;

+ для этого есть все данные hoc omni ratione probatur, huic rei omnia favent;

+ база данных datorum ordinatrum, elementorum, indiciorum thesaurus;

+ ввод данных datorum referentia, perscriptio;

+ вводить данные data in computatrum referre, perscribere;

данный datus, a, um;

+ данное растение в Ленинградской области отсутствует haec planta in regione Leninopolitana deest;

+ в данном случае hoc casu;

+ в данный момент nunc;

дантист dentifex, cis, m; medicus [i, m] dentarius, dentium medicus;

дань tributum, i, n; contributio, onis, f; stipendium, ii, n (imponere victis); vectigal, is, n; teloneum, i, n; omagium, ii, n;

даосизм Taoismus, i, m;

дар donum, i, n; donarium, ii, n; munus, eris n; tributum, i, n; oblatio, onis, f; votum, i, n; charisma, atis, n;

+ я видел образец, любезно присланный мне в дар Леманом vidi specimen a cl. Lehmannio mihi benevole dono missum;

+ данайцы скрываются в (мнимом) даре богам Danai in voto (= equo Trojano) latent;

дарить donare, 1; condonare, 1; munerare, 1; largiri, ior, itus sum;

дарование ingenium, ii, n (abundare ingenio); indoles, is, f; largitio, onis, f; vena, ae, f;

даровать tribuere, o, ui, utum (pacem terries; seu plures hiemes seu ultimam alicui); sufficere, io, feci, fectum;

+ даровать мужество и силу animos viresque sufficere;

даровитый ingeniosus, a, um (homo ingeniosus et sollers);

даровой datarius, a, um; gratuitus, a, um;

даром gratis; gratuite; sine mercede;

+ это тебе даром не пройдёт! Non hoc tibi sic abibit!

дарственный: + дарственный экземпляр автора ex dono auctoris exemplar;

дата dies, ei, mf; datum , i, n;

+ дата опубликования dies publicationis;

дательный (падеж) (casus) dativus;

датировать ad diem referre;

+ датировать документ documento diem, annum, saeculum adscribo;

+ датированный ad diem relatus;

дача villa , ae, f (hilaris et amoena); praedium [ii, n] silvestre; rus, ruris, n; praedium suburbanum;

дачный villaris, e;

+ дачная местность loca villaria;

+ дачный поселок pagus villaris;

даяние stips, is, f (stipem conferre);

два duo, duae;

+ по два bini, ae, a;

+ в два раза duplo;

+ в два ряда biseriatim; bifariam;

+ два раза bis;

двадцатый vicesimus, a, um;

двадцать viginti;

+ по двадцать viceni, ae, a;

+ двадцать раз viciens;

дважды bis; secundo;

двенадцатый doudecimus, a, um;

двенадцать duodecim;

+ по двенадцать duodeni, ae, a;

+ двенадцать раз duodecie(n)s;

дверной januaris, e; portarius, a, um;

+ дверной косяк postis, is, m;

+ дверная петля cardo, inis, m;

дверь janua, ae, f; foris, is, f; porta, ae, f; limen, inis, n; postis, is, m; ostium, ii, n;

двести ducenti, ae, a;

+ двести метров над уровнем моря ducenta metra supra mare;

двигатель motor, oris, m; nervus, i, m (nervi belli – pecunia infinita);

двигательный motorius, a, um;

двигать movere, eo, movi, motum; admovere (machinam); commovere; motare, 1; citare, 1; concitare, 1; agere, o, egi, actum (stellae per occultum aguntur);

+ двигать вперед producere; promovere;

двигаться ambulare, 1 (navis ambulat); meare, 1; moveri, eor, motus sum;

движение motus, us, m; motio, onis, f; commotio, onis, f; vectatio, onis, f; tractus, us, m (corporis); actus, us, m; actio, onis, f; trames, itis, m; lapsus, us, m; ingressus, us, m;

+ привести в движение citare; commovere; agere (carmine quercus);

+ колебательное движение motus oscillatorius;

+ вращательное движение motus vertiginis; motus gyratorius;

+ поступательное движение motus progressivus;

+ находиться в самопроизвольном движении agi motu suo;

двое duo, ae, o; jugum, i, n; par, paris, m,f;

двоеточие colon, i, n;

двойка binio, onis, f;

двойник geminus, i, m;

двойной dualis, e; duplus, a, um; duplex, icis; geminus, a, um; geminatus, a, um; gemellus, a, um; bipartitus, a, um; didymus, a, um;

+ двойное число numerus binarius;

двойственный dualis, e; bifarius, a, um;

двор forum, i, n; cavaedium, ii, n; comitatus, us, m (императора), aula, ae, f; regia, ae, f;

+ постоялый двор deversorium; deverticulum;

+ скотный двор cohors pecuaria; stabula (n, pl);

+ крестьянский двор vicus (vicum vendere);

дворец palatium, ii, n; regia, ae, f; aula, ae, f (regia; Augusta; imperatoris);

+ близ стен разрушенного дворца prope muros palatii destructi;

дворник homo verrens;

дворянин homo [inis, m] nobilis;

двоюродные (братья, сестры) amitini, amitinae (от отцовой сестры); cosobrini, consobrinae (по матери); patrueles;

двоякий biformis, e; dimorphus, a, um; anceps, ancipitis; ambiguus, a, um; bifarius, a, um; duplex, icis;

двояко duplici ratione (considerari potest);

двояковыпуклый biconvexus, a, um;

двуглавый biceps, bicipitis; anceps;

двугорбый bigibbus, a, um;

двузубый bidens, ntis;

двукрылый bipennis, e;

двулетний biennis, e; biennalis, e;

двуликий biformis, e;

двуличный duplex, icis; ambiguus, a, um; bilinguis, e;

двуногий bipes, bipedis;

двуполый bisexualis, e; hermaphroditus, a, um;

двурогий bicornis, e;

двуслойный bistratosus, a, um;

двусмысленно ambigue;

двусмысленность ambiguitas, atis, f; ambages, um, fpl; amphibolia, ae, f; aporia, ae, f;

двусмысленный ambiguus, a, um; obliquus, a, um; perplexus, a, um; dubius, a, um;

двустворчатый bicuspidalis, e;

двустишие distichon, i, n;

двусторонний bilateralis, e;

двухгодовалый bimus, a, um; biennis, e;

двухдневный biduus, a, um;

+ отчет о двухдневной экскурсии, предпринятой в горы Алатау relatio de excursione bidua in montes Alatau instituta;

двухлетие biennium, ii, n;

двухсотый ducentesimus, a, um;

двухэтажный bitabulatus, a, um;

двуязычный bilinguis, e; diglossicus, a, um; duas linguas callens [ntis];

дебаты disputatio, onis, f; discussio, onis, f; concertatio, onis, f;

дебри silva [ae, f] impervia;

дева virgo, inis, f (verecunda); puella, ae, f;

+ старая дева virgo anus;

девический puellaris, e; virginalis, e;

девичий virgineus, a, um; puellaris, e;

девочка puella, ae, f; puellula, ae, f; virguncula, ae, f; parva, ae, f; parvula, ae, f; pupa, ae, f; pupula, ae, f;

девственность virginitas, atis, f;

девственный intactus, a, um; viginalis, e; virgo (puer; equa);

+ девственный лес silva intacta;

+ девственный период periodus virginalis;

девушка puella, ae, f; virgo, inis, f (verecunda); virguncula, ae, f; muliercula, ae, f; juvenis, is, f; adulescens, ntis, f; domicella, ae, f;

+ девушка, не достигшая брачного возраста puella viro cruda;

+ девушка, достигшая брачного возраста virgo nubilis;

+ взрослая девушка (на выданье) puella viro matura (tempestiva);

девчонка puellula, ae, f; pupula, ae, f; filiola, ae, f;

девяносто nonaginta;

девяностый nonagesimus, a, um;

девятая часть nona, ae, f;

девятикратно novies;

девятисотый nongentesimus, a, um;

девятнадцать undeviginti;

девятнадцатый undevicesimus, a, um;

девятый nonus, a, um;

девять novem;

+ девять раз novie(n)s;

+ по девять noveni, ae, a;

девятьсот nongenti, ae, a;

дёготь pix, picis, f (liquida);

дед avus, i, m (paterno, materno genere);

дежурить vigilare, 1;

дежурный vigil, is, m;

дезертир desertor, oris, m; defuga, ae, m; perfuga, ae, m; transfuga, ae, m;

дезертировать praesidium deserere [o, rui, rtum], (de) praesidio decedere [o, cedi, cessum], praesidium relinquere [o, liqui, lictum]; transfugere, o, fugi, fugitum;

дизинсекталь remedium [ii, n] insectorum; insecticidium, ii, n;

дезинфекция desinfectio, onis, f;

дезорганизация inordinatio, onis, f; perturbatio, onis, f; confusio, onis, f;

действенный effectivus, a, um; valens, ntis (medicamentum); validus, a, um (medicamenta); operatus, a, um; praesens, ntis;

действие actio, onis, f; actus, us, m; actum, i, n; factio, onis, f; factum, i, n; effectus; efficientia, ae, f; calculus, i, m;

+ образ действия modus agendi;

+ место действия theatrum (th. virtuti conscientia est);

+ законное действие actus ex lege habitus, actus legitimus;

+ отрицательное действие vitium (tempestatis et sentinae);

действительно revera; vere; vero; reapse; actu; enim; certe; sane; profecto;

+ слово действительно замечательное magnifica vero vox;

действительность realitas, atis, f; veritas, atis, f; natura, ae, f; rerum natura; validitas, atis, f;

+ в действительности revera; vero; reapse; actu;

+ в действительности так не бывает non admittit hoc idem veritas;

+ подражать действительности veritatem imitari;

+ человек, не знающий действительности homo expers veritatis;

+ (юридическая) действительность завещания vis testamenti;

действительный realis, e; verus, a, um (amicitia; virtus); validus, a, um (senatus consultum); valens, ntis; praesens, ntis; ratus, a, um; activus, a, um; justus, a, um;

+ действительный член академии наук socius (ordinarius) Academiae Scientiarum;

действовать agere, o, egi, actum; agitare, 1; facere, io, feci, factum (humaniter; arroganter; bene, male alicui, contra aliquem); afficere, io, feci, fectum; efficere; administrare, 1; valere, eo, ui, -;

+ свежая трава действует сильнее, чем сухая herba recens quam sicca vehementius agit;

+ плохо действуют здесь на меня и климат, и вода nec coelum nec aquae faciunt;

+ пора действовать agendae rei tempus;

+ действовать заодно с кем-л. facere cum, ab aliquo;

дейтерий deuterium, ii, n (D);

декабрь December, bris (abl. -bri) m; декабрьский December, bris;

декада decas, adis, f;

декаденция corruptio, onis, f (morum); corruptela, ae, f; aetas [atis, f] inferior;

декан decanus, i, m;

+ декан биологического факультета decanus Facultatis Biologicae;

декламация acroama, atis, n; pronuntiatio, onis, f; declamatio, onis, f;

декламировать recitare, 1; cantare, 1 (fabulam); declamare, 1; pronuntiare, 1;

декоративность ornamentum;

декоративный ornamentalis, e;

декорация ornatio, onis, f; ornatus, us, m; ornamentum, i, n;

декрет decretum, i, n;

делать facere, io, feci, factum (statua ex aere facta; scuta ex cortice; aliquem heredem; consulem); conficere; efficere; perficere; agere, o, egi, actum; creare, 1; procreare, 1; pertendere, o, ndi, nsum;

+ делать бедным pauperare;

+ делать благосклонным propitiare;

+ делать видимым retegere; patefacere;

+ делать всеобщим vulgare;

+ делать вывод conficere; efficere;

+ делать вылазку erumpere; excurrere;

+ делать денежный перевод permutare; rescribere;

+ делать доступным reserare;

+ делать завещание testari;

+ делать знак nutare;

+ делать известным nobilitare; patefacere; promere;

+ делать исключение excipere, 3b;

+ делать набеги incursare;

+ делать набросок adumbrare;

+ делать непрерывным perpetuare;

+ делать обход evagari;

+ делать общедосупным divulgare; terere; consociare; publicare;

+ делать опыты periclitari;

+ делать оттиск imprimere;

+ делать похожим (as)simulare;

+ делать промах peccare;

+ делать равным pariare;

+ делать сиротой orbare;

+ делать счастливым beare;

+ делать успехи proficere;

+ делать явным manifestare;

+ делать ясным serenare;

+ что мне делать? Quid agam?

+ не знаю, что мне делать nescio, quo me vertam;

+ Что ещё остаётся делать? Quod aliud subsidium?

делаться fieri;

делегат legatus, i, m; delegatus, i, m;

деление divisio, onis, f; fissio, onis, f; partitio, onis, f;

делимый dividuus, a, um;

делитель divisor, oris, m;

делить dividere, o, si, sum; partiri, ior, itus sum; tribuere, o, ui, utum (aliquid in partes);

+ делить работу по жребию laborem sorte trahere;

дело opus, operis, n; negotium, ii, n; causa, ae, f; res, rei, f; actio, onis, f; facinus, facinoris, n; occupatio, onis, f; opera, ae, f;

+ отложив все другие дела omissis omnibus aliis negotiis;

+ в самом деле nam; vero; re vera;

+ на самом деле revera; vero; reapse; re ipsa;

+ дело заходит слишком далеко longe res abiit;

+ дело в исходе войны, а не в её причине quaeritur belli exitus, non causa;

+ заниматься бесполезным делом sulcos in pulvere ducere;

+ заниматься своим делом suum negotium, suam rem agere;

+ заниматься посторонними делами aliud, alias res agere;

+ заниматься бесполезным делом actam rem agere; actum agere;

+ затевать бесполезное дело nudo vestimenta detrahere;

+ мне нет никакого дела до кого-л. nihil mihi est cum aliquo;

+ это не имеет отношения к делу hoc nihil ad rem;

+ расстроенные дела affectae res; defessae res;

+ маловажное дело causa paucorum calculorum;

+ взяться за дело умеючи dextram partem operis administrare;

+ в чём тут дело? quae haec est fabula?

+ дело не в доходах non agitur de vectigalibus;

+ так как дела шли лучше, чем ожидалось rebus supra vota fluentibus;

+ какое тебе дело до этого? Quid tibi hanc rem [hujus rei] curatio est?

+ дело касается тебя tua res agitur;

+ творить великие дела res egregias agere;

+ ничегонеделание учит людей дурным делам nihil agendo homines male agere discunt;

+ когда дело сделано acta re;

+ как дела? Quid agitur?

+ дело было в начале года principium anni tum agebatur;

+ дело разбирается у претора res agitur apud praetorem;

+ вести чьё-л. дело causam alicujus agree, tractare;

+ сводить что-л. не к обстоятельствам дела, а к воле лиц aliquid non ad causam, sed ad voluntatem personasque dirigere;

+ на него возложено это дело super ea causa missus est;

+ клонить дело в пользу плебса inclinare rem in causam plebis;

+ защищать дело оптиматов optimatium causam agere;

+ всё дело не в порядке tota res claudicat;

+ всё дело в том (что, чтобы) totum in eo est (ut);

+ плохо у нас дело с комедией in comoedia claudicamus;

+ говорить дело rem loqui;

Делос Delos (Delus), i, f; делосский Delius, a, um;

дельно probe; prudenter; recte; vere;

дельный idoneus, a, um (homines; auctor); bonus, a, um; probatus, a, um; probus, a, um;

дельта delta, ae, f;

+ у дельты реки Волги ad deltam fluminis Volgae;

дельтовидный deltoides;

дельфийский Delphicus, a, um;

дельфин delphinus, i, m;

Дельфы Delphi, orum, mpl;

делянка areola, ae, f;

демобилизация demissio [onis, f] exercitus;

демократ democrata, ae, m/f;

демократический democraticus, a, um; народно-демократический popularis, e;

демократия democratia, ae, f; res [rei, f] publica; civitas [atis, f] popularis; popularis res [rei, f] publica; multiudinis dominatus [us, m]; populi potentia [ae, f]; imperium [ii, n] populare; ratio [onis, f] popularis;

+ парламентская демократия democratia parlamentaris;

демон daemon, onis, m; cacodaemon;

демонический daemoniacus, a, um;

демонстрация (de)monstratio, onis, f;

Демонстрировать ostendere, o, ndi, nsum (aciem ad terrorem hostium);

Демосфен Demosthenes, is, m;

денарий denarius, ii, m;

денежный aerarius, a, um; pecuniarius, a, um; nummarius, a, um; nummatus, a, um;

+ денежная выдача congiarium;

+ денежный взнос stips, stipis, f;

+ денежный залог sacramentum;

день dies, ei, m(f); lux,cis, f; lumen, inis, n; sol, is, m;

+ день недели feria;

+ день отдыха feriae; dies festus;

+ день рождения natalis, is m;

+ Каким делом заполнить мне день? Qua materia subripiam diem?

+ выходной [нерабочий] день dies feriatus;

+ согласно римскому обычаю, день начинается в полночь и в следующую полночь заканчивается more Romano dies a media nocte incipit et sequentis noctis media parte finitur;

+ средь бела дня sub die nitido;

+ с наступлением тёплых дней inita aestate;

+ безоблачный, ясный день sine faece dies;

деньги pecunia, ae, f; aes, aeris, n; argentum, i, n; aurum, i, n; denarii, orum, mpl; nummi, orum, mpl; moneta, ae, f; pretium, ii, n;

+ взимать деньги tollere pecuniam;

+ все деньги до последнего гроша aurum omne cum ramento;

+ заёмные деньги argentum mutuum;

+ наличные деньги crumina;

+ обладать наличными деньгами in nummis habere;

+ отдавать деньги vomere argentum;

+ поддельные деньги adulterina moneta;

+ серебряные денарии argentum bigatum;

+ серебряные деньги argentum signatum;

+ требующий денег poscinummius;

+ чеканить деньги argentum cudere;

+ штрафные деньги argentum multacium;

департамент provincia, ae, f; administratio, onis, f; sedes, is, f; institutum, i, n; munus [eris, n] administri publici; officina, ae, f;

депозит depositum, i, n; sequestrum, i, n;

депрессивный depressivus, a, um;

+ депрессивное состояние status depressivus;

депрессия depressio, onis, f; animi imminutio [onis, f], animi (vitae) taedium [ii, n], animus [i, m] fractus;

+ быть / пребывать в депрессии abjectus, demissus, fractus, debilitatus, abjecto animo sum;

депутат legatus, i, m; vicarius, ii, m;

дёргать, драть vellere, o, velli (vulsi), vulsum (aurem);

деревенский rusticus, a, um; rusticanus, a, um; agrestis, e; paganus, a, um;

+ деревенская жизнь vita agrestis;

+ деревенское кушание moretum;

деревенщина rus, ruris, n; rusticus, i, m; rusticanus, i, m;

деревня rus, ruris, n; vicus, i, m (vicos exurere; per pagos vicosque); pagus, i, m;

+ он скончался в деревне ad villam supremum diem obiit;

дерево arbor, oris, f; stirps, rpis, f (stirpes et herbae); stipes, itis, m (consternunt terram concusso stipite frondes); styrax, acis, m; trabs, trabis, f; lignum, i, n;

+ вечнозелёное дерево arbor sempervirens;

+ граница распространения деревьев terminus arborum;

+ декоративное дерево arbor ornamentalis;

+ дерево зацветает arbor florem aperit;

+ дикорастущее дерево arbor spontanea;

+ лиственное дерево arbor frondosa;

+ на стволах деревьев in truncis arborum;

+ плодовое дерево arbor pomifera;

+ под деревьями sub arboribus;

+ родословное дерево arbor genealogica;

+ среди деревьев inter arbores;

+ хвойное дерево arbor conifera;

деревцо arbuscula, ae, f;

деревянный ligneus, a, um;

держава imperium, ii, n;

держать tenere, eo, ui, ntum (aliquid manu, in manu); continere (in carcere, in vinculis contineri); retinere; sustinere (aliquid manu); habere, eo, ui, itum (aliquid minibus; aliquem in vinculis; pecora); tolerare, 1 (mulier parvulum sinu tolerans);

+ держать под стражей custodire;

+ держи это про себя (не разглашай) haec tu tecum habeto;

+ держать путь tenere iter, cursum (a Sicilia ad Laurentem agrum);

+ куда держите путь? Quo tenetis iter?

+ держать речь dicere;

+ держать совет consiliari;

+ держать в своих руках судьбы всего государства tenere totam rem publicam;

держаться adhaerere, eo, si, sum (alicui rei; in aliqua re); stare, o, steti, statum; tenere, eo, ui, ntum; sustinere; consistere, o, stiti, sistum;

+ держаться середины medium agere;

+ знать, как следует держаться (держать себя) по отношению к знати scire, quo pacto deceat majoribus uti;

+ скала держится силой собственной громады rupes sese mole tenet;

+ войско не смогло держаться exercitus sustinere non potuit;

+ судно держится на поверхности navis sustentatur;

дерзкий improbus, a, um (facies, Aeneas); protervus, a, um; impotunus, a, um (homo, libido); impudens, ntis; insolens, ntis; procax, cis (leno; meretrix); lascivus, a, um; petulans, ntis (lingua); confidentiloquus, a, um; confidens, ntis (parasitus; mendacium); arrogans, ntis (homo); ferox, cis (animus, ingenium); audax, cis (aliqua re, alicujus rei, ad aliquam rem); vernilis, e (dictum);

+ быть дерзким protervire;

+ будь благосклонен к моим дерзновенным начинаниям audacibus annue coeptis;

дерзко proterve (loqui, dicere, facere); proterviter; petulanter (invehi in aliquem); confidenter; arroganter (dicere; facere); audaciter; procaciter;

дерзость audacia, ae, f; contumacia, ae, f; licentia, ae, f; procacitas, atis, f; insolentia, ae, f; protervia, ae, f; protervitas, atis, f; impotunitas, atis, f (impotunitas et inhumanitas; impotunitas et superbia; impotunitas scelerum); petulantia, ae, f (linguae; dictorum); confidentia, ae, f;

дёрн caespitium, ii, n; caespes, itis, m;

десант egressus exercitus;

десерт bellaria, orum, npl; tragemata, um, npl;

десертный ad bellaria idoneus, a, um;

десна gingiva, ae, f;

деспот tyrannus, i, m;

деспотизм tyrannia, idis, f; regnum, i, n; potentia, ae, f;

деспотический regius, a, um; tyrannicus, a, um;

деструктивный destructivus, a, um;

десятилетие decennium, ii, n;

десятилетний decennis, e;

десятый decimus, a, um;

десять decem;

+ в десять раз decie(n)s;

+ по десять deni, ae, a;

+ десятка, десяток decas, adis, f; decena, ae, f;

деталь pars, rtis, f; elementum, i, n; singula, orum, npl;

детальный scrupulosus, a, um; amplus, a, um;

детвора infantia, ae, f;

детеныш pullus, i, m; catulus, i, m; vitulus, i, m; scymnus, i, m (scymni leonum);

дети liberi, orum, mpl; filii, orum, mpl; suboles, is, f (producere subolem); infantes, ium, mpl; pueri, orum, mpl; impuberes, um, mpl; nati, orum, mpl;

+ иметь детей от какой-л. женщины tollere liberos ex aliqua;

+ обратить свои силы против детей своей родины (т.е. собственных сограждан) vires in viscera patriae vertere;

детище viscus, viscera;

детоубийство infanticidium, ii, n;

детоубийца infanticida, ae, m;

детский infantilis, e (vestis; blandimenta; aetas); puerilis, e;

детство infantia, ae, f (до 7 года жизни); pueritia, ae, f; aetas [atis, f] tenera; aetas infirma;

+ сначала мы расстаемся с детством, затем с юностью primum pueritiam abscondimus, deinde adulescentiam.

дефект defectum, i, n; defectus, us, m; vitium, ii, n;

дефектный mutilatus, a, um; defectivus, a, um;

+ быть дефектным in vitio esse;

дефис hyphen, n, indecl.;

дефицит defectus, us, m;

деформация deformatio, onis, f;

деформированный deformatus, a, um; deformis, e;

дециграмм decigramma, atis, n;

дециметр decimetrum, i, n;

дешевизна vilitas, atis, f (annonae);

дёшево viliter (constare);

+ дёшево купить vili emere; bene emere;

+ дёшево продать vili vendere; male vendere;

+ дёшево отделаться tecto latere abscedere;

дешёвый vilis, e (annona; frumentum; exsequiae; cibi); triobolus, a, um; diobolaris, e (scorta);

деяние factum, i, n; facinus, oris, n; actio, onis, f; labor, oris, m; opus, operis, n; res [rerum, fpl] gestae;

деятель actor, oris, m; agens, ntis, m;

+ заслуженный деятель науки vir (mulier) scientiae emeritus (-a);

деятельность actiones, um, fpl; opera, um, npl; usus, us, m; actuositas, atis, f; actus, us, m; agitatio; industria, ae, f;

+ адвокатская деятельность usus forensis;

+ деятельность на поприще искусства usus artis;

+ жизнь и деятельность карла Линнея Caroli Linnaei vita atque opera;

+ отчет о деятельности Ботанического института за последние 10 лет relatio de actis Instituti Botanici per hos decem annos;

+ посвятить себя государственной деятельности accedere ad rem publicam;

+ поле деятельности theatrum (th. virtuti conscientia est);

деятельный strenuus, a, um (vir fortis ac strenuus); navus, a, um (homo navus et industrius); vegetus, a, um (mens; ingenium); actuosus, a, um; activus, a, um; sedulus, a, um; impiger, gra, grum; operosus, a, um;

джаз jazzensis musica [ae, f];

джинсы bracae [arum, fpl] Genuenses;

джунгли jangala, orum, npl; silva [ae, f] vetusta,vetustissima; silvae, arum, fpl; loca [orum, npl] silvis humidis obsita;

диагноз diagnosis, is (eos), f;

+ краткий диагноз diagnosis brevis;

+ полный латинский (русский) диагноз diagnosis latina (rossica) plena;

+ диагнозы, подлежащие исправлению diagnoses corrigendae;

+ примечание к диагнозу observationes ad diagnosim;

диагностика diagnostica, ae, f;

диагностический diagnosticus, a, um;

+ диагностическая информация informatio diagnostica;

+ диагностический признак character diagnosticus;

диагональ linea [ae, f] diagonalis;

диагонально diagonaliter;

диаграмма diagramma, atis, n; schema, atis, n; tabella, ae, f; figura [ae, f] graphica, exemplum, i, n;

диадема fascia, ae, f; diadema, atis, n;

диакон diaconus, i, m;

диакритический diacriticus, a, um;

+ диакритические знаки signa diacritica;

диалектика dialectica, ae, f;

диаметр diametros, i, f; dimetiens, entis, f;

диаспора diaspora, ae, f;

диафрагма diaphragma; atis, n;

диван crabattus, i, m; cubile, is, n; sponda, ae, f; sella [ae, f] Turcica (amplior);

диверсия labefactatio, onis, f; diversio, onis, f; subversio, onis, f;

дивиденды pecunia [ae, f] dividenda; lucrum [i, n] dividendum;

дивизия pars [rtis, f] exercitus; divisio, onis, f;

диво miraculum, i, n;

дигесты digesta, orum, npl;

дигитальный digitalis, e;

диета diaeta, ae, f; ratio [onis, f] victus;

дизайнер architectus, us, m; designator, oris, m; fabricator, oris, m; auctor, oris, m;

дикий ferus, a, um (bestia); ferox (elephantus); spontaneus, a, um; ferinus, a, um; sponte crescens [ntis]; atrox, cis (animus; odium); truculentus, a, um (tigris); trux, cis (aper); indomitus, a, um; agrestis; rapidus, a, um; rigidus, a, um; torvus, a, um; efferus, a, um;

+ дикая коза caprea; dama;

+ дикий осёл onager, gri, m;

дикорастущий ferus, a, um (arbores);

дикость barbaries, ei, f; barbaria, ae, f; ferocia, ae, f; feritas, atis, f;

диктатор dictator, oris, m;

диктатура dictatura, ae, f;

диктовать dictare, 1;

диктор locutor, oris, m; annunciator, oris, m / trix, icis, f;

дилетант idiota, ae, m; amator, oris, m; cultor [oris, m] voluptarius; imperitus homo [inis, m]; tiro, onis, m;

дилетантизм mediocritas, atis, f;

динамика dynamica, ae, f;

динамический dynamicus, a, um;

динозавр dinosaurus, i, m;

диплом diploma, atis, n; codicilli, orum, mpl; tabellae [arum, fpl] publicae;

+ почетный диплом honorarii codicilli;

дипломатия ars [artis, f] diplomatica;

директор director, oris, m; moderator, oris, m; rector, oris, m; praefectus, i, m;

директория (комп) cooperculum, i, n;

дирекция administratio, onis, f;

дирижёр praefectus [i, m] musicus; syntonarius, ii, m; concentus moderator [oris, m];

дисгармоничный dysharmonicus, a, um;

диск discus, i, m; orbis

+ жёсткий диск (компьютерный) discus fixus;

дискета disculus, i, m;

диск-жокей orbium phonographicorum exhibitor [oris, m];

дисковод statio [onis, f] discorum;

дискриминация dicriminatio, onis, f;

+ расовая дискриминация discriminatio phyletica

дискуссионный disputabilis, e; + дискуссионный вопрос problema disputabile;

дискуссия disputatio, onis, f; discussio, onis, f;

дисплей ostentus, us, m; tabula [ae, f] dilucida descriptoria; ostentatio, onis, f;

диспут disputatio, onis, f; schola, ae, f (de aliqua re); concertatio, onis, f;

диссертация dissertatio, onis, f;

+ диссертация на соискание ученой степени кадидата (доктора) биологических наук dissertatio pro gradu candidati (doctoris) biologiae;

дистанция spatium, ii, n; intervallum, i, n; distantia, ae, f;

дистих distichon, i, n;

дисциплина disciplina, ae, f;

ДИТЯ infans, ntis, m; puer, eri, m; suboles, is, f (producere subolem; imperatorum; deorum); partus, us, m; parvulus, i, m; natus, i, m;

дифференциальный differentialis, e;

дифференциация differentiatio, onis, f;

дифференцированный differentiatus, a, um;

дичать efferascere, o, -, -; vastare, 1;

дичок arbor pomifera silvestris;

дичь caro [carnis, f] ferina; ferina, ae, f; venatio, onis, f; venatus, us, m; bestiae ferae; aucupium, ii, n;

+ множество разнообразной дичи multa et varia venatio;

длина longitudo, inis, f; proceritas, atis, f;

длиннобородый bene barbatus;

длинный longus, a, um; procerus, a, um; longinquus, a, um; prolixus, a, um; promissus, a, um;

длительность longinquitas; longitudo; diuturnitas;

длительный diuturnus, a, um; longus, a, um; mansurus, a, um;

длиться durare, 1; perdurare, 1; manere, eo, nsi, nsum (ad nostram aetatem; suo statu; bellum manet); permanere; pertinere, eo, ui, ntum; stare, 1;

для ad (acc); pro (abl); ob (acc);

+ для точного разграничения видов этого рода необходимы зрелые плоды ad species hujus generis exacte limitandas fructus maturi necessarii sunt;

+ для взаимного обмена pro mutua commutatione;

+ характерный для proprius, a, um;

+ пригодный для idoneus, a, um;

+ того чтобы ideo ut;

+ для чего cujus rei causa;

+ для римлянина Фабий был человеком высокообразованным multae inFabio, ut in homine Romano, litterae fuerunt;

+ для тех времен ut illis temporibus;

+ для себя privatim; pro domo sua;

дневник diarium, ii, n; liber [bri, m] memorialis; commentarii [orum, mpl] diurni; ephemeris, idis, f;

+ дневник путешествия diarium itineris;

дневной diurnus, a, um; diarius, a, um;

+ дневная норма pensum, i, n;

+ дневной паёк diarium, ii, n;

днём die; interdiu; luce;

дно fundus, i, m;

+ идти (опускаться, оседать) на дно pessum ire;

+ погрузиться на дно моря pessum subsidere per mare;

+ перевернуть всё вверх дном caelum ac terras miscere, maria omnia caelo miscere;

до ad (acc); tenus (Tauro t.; Cumarum t.; pectoribus t.; nubium t.);

+ вплоть до середины августа usque ad medium Augustum;

+ встречается от берега моря вплоть до вершин гор a litore maris usque ad cacumina montium occurrit;

+ до верхних границ лесов ad limites superiores silvarum;

+ до октября ad Octobrem;

+ до основания ad basin;

+ стебель до 1 м высоты caulis ad 1 m altus;

+ до полудня ante meridiem;

+ до сих пор adhuc;

+ до нанесения ран vulneribus tenus;

добавление additio, onis, f; additamentum, i, n; supplementum, i, n; stillarium, ii, n (мелкое);

добавлять addere, o, didi, ditum (in vinum aquam); subdere (versus); adjicere, io, jeci, jectum; acquirere, o, isivi, itum; afferre, affero, attuli, allatum (addere atque afferre multa); assumere, o, psi, ptum (ad reliquos labores etiam hanc molestiam); supplere, eo, evi, etum (ceteros; quantumcumque mensurae deest); suggerere, o, ssi, stum (verba quae desunt); subnectere, o, xi, ctum (fabulam); subjungere, o, xi, ctum (praeces);

+ к этому добавить нечего nihil accedere potest ad eam rem; nihil huc addi potest;

+ он полагает, что к его славе добавить нечего sibi nihil ad gloriam acquirendum putat;

добавочный accessorius, a, um; additicius, a, um; intercalaris, e;

добиваться eniti, or, nisus sum; petere, o, ivi, itum; proficere, io, feci, fectum; quaerere, o, sivi, situm (immortalitatem sibi morte; gloriam); quaeritare, 1; aucupari, or, atus sum (studium populi ac favorem); extundere, o, tudi, tusum (aliquid precibus); adipisci, or, adeptus sum (dominationis); sequi, or, secutus sum; exsequi (aeternitatem); extorquere, eo, rsi, rtum (alicui veritatem); tenere, eo, ui, ntum (jus suum); tendere, o, tetendi, tensum/tentum; contendere; studere, eo, ui, - (aliquid, in aliquid; hoc unum studeo); impetrare, 1; exprimere, o, pressi, pressum;

+ добиваться похвалы laudari quaerere; laudi studere;

+ вот чего ты добиваешься ad eam rem affectas viam;

+ чего он добивается? Quid tendit?

+ добиться своих прав adipisci jus suum;

доблесть virtus, utis, f (militaris; est militis decus);

+ проявлять доблесть fungi virtute;

+ отличаться высокой доблестью virtute multum valere;

+ воинская доблесть virtus bellandi, rei militaris;

добрасывать adjicere, io, jeci, jectum;

добраться tangere, o, tetigi, tactum (port^us);

добро bonum, i, n; bona [orum, npl]; sua [orum, npl]; fortunae, arum, fpl;

+ делать добро кому-л. bene facere alicui, erga aliquem; benigne facere alicui, adversus aliquem

+ добро пожаловать bene factum te advenisse;

доброволец volo, onis, m; voluntarius, ii, m;

добровольно voluntarie; ultro; voluntate; volens; voluntarie (et non ex necessitate); sponte (mea, tua, sua; sua sponte recte facere; Italiam non sponte sequor; non sponte nocens); libenter;

+ по принуждению или добровольно? utrum jussus an ultroneus?

добровольный voluntarius, a, um; ultroneus, a, um (exsilium); volens, ntis;

добродетель honestum, i, n; honestas, atis, f; virtus, utis, f (est in eo virtus et probitas);

+ добродетель есть не что иное, как доведённая до совершенства природа est virtus nihil aliud, quam ad summum perducta natura;

добродетельный benemorius, a, um; sanctus, a, um; pius, a, um; probus, a, um;

добродушие bonitas, atis, f; humanitas, atis, f;

доброжелатель fautor, oris, m;

доброжелательный benevolens, ntis; benevolus, a, um; amicus, a, um;

доброжелательство benevolentia, ae, f;

доброкачественный probus, a, um; bonus, a, um; benignus, a, um;

добросердечно liberaliter (accipere; accipi);

добросовестность bona fides [ei, f];

+ исполнять свои обязанности с прежней добросовестностью veterem pudorem sibi imponere;

+ справедливость в вопросах доверия именуется добросовестностью justitia creditis in rebus fides nominatur;

добросовестный accuratus, a, um; diligens, ntis; sedulus, a, um; studiosus, a, um; fidus, a, um (interpres); certus, a, um (naturae rerum explorator); verus, a, um (testis); religiosus, a, um; sanctus, a, um; pius, a, um;

доброта bonitas, atis, f;

добротный bonus, a, um; probus, a, um (merx);

добрый bonus, a, um; probus, a, um; benignus, a, um; pius, a, um;

+ доброе расположение benevolentia;

добывать parare, 1; conficere, io, feci, fectum; reportare, 1; conciliare, 1; extricare, 1; parere 3b; assequi, or, cutus sum;

+ добывать корм pabulari;

добыча raptum, i, n (rapto potiri); praeda, ae, f; rapina, ae, f; manubiae, arum, fpl; exuviae, arum, fpl; spolia [orum, npl]; praemium, ii, n;

+ военная добыча spolia (pl) (hostium, agrorum)

доверенность litterae [arum, fpl] procuratoriae; auctoritas, atis, f; testimonium, ii, n;

+ лицо, которому выдана доверенность mandatarius;

+ лицо, выдающее доверенность mandator;

+ по доверенности per procuram;

доверие fides, ei, f; fidentia, ae, f; confidentia, ae, f; fiducia, ae, f;

+ внушать доверие fidem facere;

+ заслуживать доверия fidem merere;

+ достойный доверия fidem merens;

+ заслуживать доверие habere fidem;

+ оказывать доверие fidem tribuere;

+ внушать доверие fidem facere;

+ из доверия к тебе fiducia tua;

+ пошатнувшееся доверие fides afflicta;

+ пользуясь доверием, обмануть кого-л.; злоупотребить чьим-л. доверием per fiduciae rationem fraudare aliquem; propter [per] fidem decipere aliquem;

+ относиться с доверием к людям confidentiam afferre hominibus;

+ отказать кому-л. в доверии damnare fidem alicujus;

+ слушать нужно всё, но не спешить с доверием nil spernat auris, nec tamen credat statim;

довериться concredere [o, credidi, creditum] fidei alicujus;

+ довериться вероломным врагам se perfidis hostibus credere;

доверху ad summum;

довершать consummare, 1; complere, eo, evi, etum; exsequi, or, secutus sum (incepta; aliquid usque ad extremum);

+ довершить что-л. summam manum imponere alicui rei;

доверчивость credulitas, atis, f;

доверчивый credulus, a, um;

довершать conficere, io, feci, fectum; perficere; cumulare, 1; consummare, 1;

доверять fidere, o, fisus sum; fidem habere [eo, ui, itum], tribuere [o, ui, utum], adjungere [o, nxi, nctum], ferre [fero, tuli, latum] (alicui); confidere (de aliqua re); credere, o, didi, ditum (utrumque vitium est et omnibus credere et nemini); concredere (alicui aliquid); mandare, 1 (alicui consulatum, imperia);

+ не доверять кому-л. abrogare alicui fidem;

довести, доводить perducere, o, xi, ctum; agere,o, egi, actum (aliquem ad [in] aliquam rem);

+ довести до абсурда ad absurdum reducere;

+ довести до конца absolvere; exsequi (aliquid usque ad extremum);

+ довести до сведения in notitiam perferre; certiorem facere;

довод argumentum, i, n (a. est ratio, quae, quod est dubium, per id quod dubium non est, confirmat довод есть основание, подтверждающее сомнительное несомненным); ratio, onis, f; documentum, i, n;

+ веские доводы argumenta gravissima;

+ неопровержимые доводы argumenta irrefutabilia;

+ решающий довод summum argumentum;

+ опираясь на эти доводы his rationibus fultus;

+ приводить доводы в пользу… afferre rationes pro (contra)…/ afferre argumenta;

+ доводы и выводы argumenta et rationes;

доводить perducere, o, xi, ctum; redigere, o, egi, actum; perficere, io, feci, fectum; revocare, 1; commovere, eo, movi, motum;

+ доводить до всеобщего сведения vulgare; promulgare;

+ доводить до конца transigere; expugnare; patrare;

+ доводить до чего-л. adigere; committere; adducere; deducere;

довольно sat(is); bene; affatim;

+ довольно словесных препирательств verbis velitationem fieri compendii volo;

довольный contentus, a, um (parte debiti contentum esse); satur, ura, urum;

+ быть довольным собой placere sibi;

+ земледельцы, довольные (довольствующиеся) малым agricolae parvo beati;

довольствоваться satis habere;

+ не довольствоваться parum habere;

догадаться conjectare, 1; conjicere, io, jeci, jectum; suspicari, or, atus sum;

догадка conjectura, ae, f; conjectio, onis, f; suspicio, onis, f (alicujus rei); opinio, onis, f;

+ основанный на догадке conjectura positus;

догадываться conjicere, io, jeci, jectum; suspicari, or, atus sum; prospicere, io, spexi, ctum;

догма dogma, atis, n;

догматический dogmaticus, a, um

догнать adipisci, or, adeptus sum (fugientem); calcem calce terere [o, trivi, tritum];

договариваться agere, o, egi, actum (cum aliquo de re aliqua, aliquam rem); tractare, 1 (de condicionibus); stipulari, or, atus sum; pacisci, or, pactus sum; contrahere, o, xi, ctum; (pacem) pangere, o, panxi (pegi, pepigi), pactum;

договор foedus, eris, n; tractatus, us, m; contractus, us, m; pactus, us, m; pactum, i, n; pactio, onis, f; cautio, onis, f; conventio, onis, f; conventus, us, m; lex, legis, f; condicio, onis, f; tabella, ae, f; syngraphus, i, m;

+ брачный договор tabulae nuptiales; tabellae dotis;

+ Договор запрещает добычу металлов, газа, нефти, использование в коммерческих целях растений и животных в Антарктиде. Illo tractatu sanctum est, ne metalla in Antarctide exercentur neve gasum, petroleum, herbae vel animalia ad usum commercialem converterentur;

+ договор найма conductum, conductio (ex conducto agere); locatio (et) conductio, locatum (et) conductum;

+ заключать договор contractum agere;

+ заключение договора ictus foederis;

+ международный договор tractatus internationalis;

+ подписать договор tractaui subscribere;

договорный (акт) formula, ae, f;

догонять adipisci, or, eptus sum; assequi, or, utus sum;

догорать exurere, o, ussi, ustum (lucerna exusta est);

дождевой pluvialis, e; pluvius, a, um;

+ дождевая вода aqua pluvialis;

+ дождевой лес silva pluvialis;

дождливый pluviosus, a, um; pluvius, a, um; nimbosus, a, um;

+ дождливый день dies pluviosus;

+ в дождливую погоду caelo (Jove) pluvio;

дождь pluvia, ae, f; imber, bris, m; aqua[ae, f] caelestis;

+ под дождем sub pluvia;

+ склон, открытый ветрам и дождям declivitas ventis et pluviis exposita;

+ дождь идёт pluit;

дожидаться manere, eo, nsi, nsum (aliquem; adventum alicujus); ex(s)pectare, 1;

дожить vivere, o, xi, ctum (ad summam senectutem; ad centesimum annum);

+ мы дожили до того, что… vivi pervenimus, ut…

+ дожить до ста лет perducere vitam ad annum centesimum;

+ если бы я смог дожить до этого дня! utinam eum diem videam!

доза dosis, is, f;

дозволение concessus, us, m; permissio, onis, f;

дозволять sinere, o, sivi, situm; permittere, o, misi, missum; concedere, o, cessi, cessum;

дозревание maturatio, onis, f;

дозревать maturescere, o, ui, -;

+ плоды дозревают лишь с наступлением заморозков fructus tantum frigoribus levioribus incipientibus maturescunt;

доить mulgere, eo, si, lsum; siccare, 1;

доказанный probatus, a, um; testatus, a, um;

+ доказанный факт res probata (testata);

доказательство demonstratio, onis, f; ostentus, us, m; probatio, onis, f; testis, is, m/f; argumentum, i, n (a. est ratio, quae, quod est dubium, per id, quod dubium non est, confirmat); argumentatio, onis, f (Argumentatio est explicatio argumenti. Argumenta, non argumentatio.); apodixis, is (eos), f; fides, ei, f; testimonium, ii, n (alicujus rei; dare, afferre); signum, i, n; indicium, ii, n; index, icis, m; pignus, oris, n; specimen, inis, n; documentum, i, n; experimentum, i, n;

+ в доказательство ссылаться на чьи-л. воспоминания fidem memoriae alicujus appellare;

+ в доказательство чего-л. ad [in] fidem alicujus rei;

+ изобилующий доказательствами argumentosus;

+ неопровержимые доказательства probationes irrefutabiles;

+ приводить в доказательство argumentari (aliquid, multa);

+ приводить слабые доказательства plumbeo gladio jugulare;

+ служить доказательством ostentui esse;

+ это служит доказательством hoc est argumento;

+ являться важным доказательством magno documento esse;

+ явные доказательства probationes evidentes;

доказать probare, 1; exprobare, 1; vincere, o, vici, vinctum (aliquid verbis); convincere; arguere, o, ui, utum; ostendere, o, ndi, nsum (ntum); docere, eo, ui, ctum; argumentari, or, atus sum (Quid porro argumenter? К чему мне ещё доказывать?);

+ родство этих видов легко доказывается affinitas harum specierum facile probatur;

+ докажи, что Оппианик был честным человеком vince Oppianicum bonum virum fuisse;

доказуемый argumentabilis, e (propositio difficile argumentabilis);

доклад relatio, onis, f; relatus, us, m; dissertatio, onis, f; oratio, onis, f; schola, ae, f (de aliqua re);

докладчик relator, oris, m; orator, oris, m;

докладывать referre, fero, tuli, latum; deferre; orare, 1;

доколе quousque; quamdiu; quoad;

доктор doctor, oris, m; medicus, i, m;

+ доктор биологических наук d. biologiae (rerum naturalium);

+ диссертация на соискание степени доктора dissertatio pro gradu doctoris;

+ доктор права Juris Doctor (J.D.)

документ documentum, i, n; instrumentum, i, n; consignatio, onis, f; litterae, arum, fpl; tabulae, arum, fpl (litteris Graecis confectae); tabellae, arum, fpl (publicae);

+ действовать на основании снабжённых печатями документов tabellis obsignatis agere;

документальный documentalis, e;

документация documentatio, onis, f; tabulae, arum, fpl;

докучать lassare, 1 (numina); terebrare, 1; fatigare, 1; obtundere, o, tudi, tusum;

долбить tundere, o, tudi, tusum; cavare, 1;

+ долбить в одну точку terebrare;

долг debitum, i, n (alicui solvere); debitio, onis, f (gratiae); creditum, i, n; aes [aeris, n] alienum; officium, ii, n; munus, eris, n;

+ быть в долгу reliquari alicui; in aere alieno esse;

+ быть по уши в долгах animam debere;

+ давать в долг без процентов alicui sine fenore pecunias expensas ferre;

+ наделать долгов incidere in aes alienum;

+ он счёл своим долгом выразить своё мнение о диссертации officii sui esse existimavit, ferre de illa dissertatione judicium;

+ оплатить свои долги, расплатиться с долгами expedire nomina sua;

+ оставаться верным своему долгу in officio (per)manere;

+ получить что-л. в долг под соответствующий залог aliquid satis dato debere;

+ последний долг officium triste;

+ считаю это своим долгом по отношению к их предкам majoribus eorum tribuendum puto;

+ я думаю, что он по уши в долгу non puto illum capillos liberos habere;

долгий amplus, a, um (dies); tardus, a, um (nox); longus, a, um; diuturnus, a, um; longinquus, a, um; laxus, a, um; productus, a, um; protensus, a, um;

долго diu (ср.ст. diutius; diutissime); longe; multum; procul;

долговечный diuturnus, a, um; perdurans, ntis; vivax, cis; firmus, a, um; stabilis, e; longe vivens; perennis, e;

+ долговечное дерево arbor vivax;

+ долговечная древесина lignum firmum; stabile;

долговечность diuturnitas, atis, f; perdurantia, ae, f; vivacitas, atis, f; firmitas, atis, f; stabilitas, atis, f;

долговой debitorius, a, um;

+ долговая расписка syngrapha;

+ долговое обязательство nexus;

долговременный diuturnus, a, um;

долголетие longaevitas, atis, f;duratio, onis, f;

+ дерево, отличающееся исключительным долголетием arbor longaevitate exquisita insignis;

долголетний diuturnus, a, um; longus, a, um; longaevus, a, um;

долгота longitudo, inis, f;

+ восточная долгота longitudo orientalis;

+ западная долгота longitudo occidentalis;

долевой partittivus, a, um; lobaris, e;

доледниковый praeglacialis, e;

долететь advolare, 1; pervolare, 1;

+ куда копьё не могло долететь quo telum adjici non potuit;

долженствовать debere, eo, ui, itum; habere, eo, ui, itum (respondendum);

+ опираясь на эти соображения, я должен был разграничить эти виды his rationibus fultus has species distinguere debui;

+ дожным образом convenienter; rite; justo modo; ut (aliquem) aequum est;

+ мы должны это считать гораздо более серьёзным illa multo gravius aestimare debemus;

+ сказать то, что должно быть сказано dicere debentia dici;

должник debitor, oris, m; obaeratus, i, m;

+ недобросовестный должник fraudator beneficiorum;

+ основной должник capitalis debitor;

+ платёжеспособный должник debitor idoneus;

+ должники illi, qui debent; debentes;

должность magistratus, us, m; honor, oris, m; officium, ii, n (scribae; legationis); munus, eris, n; sors, rtis, m; imperium, ii, n; ministerium, ii, n; potestas, atis, f; actus, us, m;

+ слагать с себя дожность a magistratu (honore) abire; abdicare se magistratu (imperio);

+ снять с должности ab actu removere;

+ занимать должность officium (munus, magistratum) administrare;

+ занимать почётную должность uti honore;

+ высшая должность summa;

долина vallis, is, f;

+ в верхней (нижней) части долины реки in parte superiore (inferiore) vallis fluminis;

+ в долине реки (ручья) in valle fluvii (rivuli);

+ древняя долина vallis antiqua;

+ обитает в гористых частях долины Кошадары habitat in montosis vallis Koshadarae;

+ по каменистым долинам in vallibus lapidosis;

+ в горных долинах in convallibus montium;

+ в долине ручья in vallecula rivuli;

доллар nummus Americanus; dollarium, ii, n;

долой abi ex oculis; abi e conspectus; apage;

доломит dolomitum, i, n;

долото dolabrum, i, n;

долька lacinula, ae, f; particula, ae, f; lobulus, i, m; loculus, i, m; segmentum, i, n;

доля lacinia, ae, f; pars, rtis, f; lobus, i, m; partitio, onis, f; portio, onis, f; sors, rtis, f; fortuna, ae, f;

дом domus, i, f; nidus, i, m; familia, ae, f; tectum, i, n; aedes, ium, f; lar, laris, m; penates, ium, mpl;

+ дом наместника в провинции praetorium;

+ домa domi;

+ домой domum;

+ из дома domo;

+ жить в доме uti domo;

+ детский дом drephotrophium; orphanotrophium;

+ жилой многоквартирный восьмиэтажный дом multizonium octo tabulatorum;

+ глава дома pater familias;

+ торговый дом familia negotians; domus mercatoria;

+ не выходить из дому suis se tenere ;

+ надстраивать дом tectum altius tollere;

домашний domesticus, a, um; familiaricus, a, um; familiaris, e; mansuetus, a, um;

+ домашний очаг lar, laris, m; focus, i, m;

домик casa, ae, f; casula, ae, f; domicella, ae, f; lorica, ae, f; theca, ae, f; testa, ae, f;

доминион dominium, ii, n;

доминировать dominari, or, atus sum;

домино ludus [i, m] domini;

домна fornax [cis, f] metallorum; aeraria fornax;

домовитый assiduus, a, um (dominus);

домогательство affectatio, onis, f (alieanae fortunae); ambitus, us, m; petitio, onis, f; appetitio, onis, f; contentio, onis, f;

домогаться captare, 1 (cenas divitum); aucupari, or, atus sum (studium populi ac favorem); petessere, o, -, - (pugnam caedesque; laudem); affectare, 1 (alienam fortunam); petere, o, tivi, titum; appetere; postulare, 1; impetrare, 1; concupiscere, o, cupivi, cupitum; quaerere, o, sivi, situm; sectari, or, atus sum; imminere, eo, -,- (in, ad aliquid; alicui rei); niti, or, nisus sum;

домоправитель dispensator, oris, m; *major [oris, m] domus; villicus, i, m;

доморощенный vernaculus, a, um;

домочадец familiaris, e;

донесение tabella, ae, f; relatio, onis, f; relatus, us, m;

+ донесение о победе tabellae laureatae;

донизу ad imum;

+ сверху донизa summo ad imum;

донимать enecare, 1 (aliquem rogitando); lacessere, o, sivi, situm;

донник serta, ae, f;

донос delatio, onis, f; indicium, ii, n;

доносить gestare, 1 (verba); referre, fero, tuli, latum; reportare, 1; nuntiare, 1; annuntiare, 1;

доносчик delator, oris, m; criminator, oris, m (meus; in aliquem); accusator, oris, m; sycophanta, ae, m; index, icis, m; calumniator, oris, m;

доныне (usque) ad hoc tempus; adhuc;

доподлинный graphicus, a, um (servus; fur); verus, a, um; sincerus, a, um; merus, a, um;

дополнение addenda, orum, npl; additamentum, i, n; appendix, icis, m; mantissa, ae, f; supplementum, i, n; complementum, i, n;

+ дополнения и исправления addenda et corrigenda;

+ в дополнении in addendis;

+ дополнения к тому addenda ad volumen;

+ вносить дополнения addere;

дополненный auctus, a, um; locupletatus, a, um;

+ новое издание, дополненное автором editio nova ab auctore aucta;

+ издание второе, дополненное editio secunda locupletata;

дополнительный additionalis, e; supplementarius, a, um; auxiliaris, e;

+ дополнительные материалы materies additionales;

+ дополнительный каталог catalogus supplementarius;

дополнить supplere, eo, evi, etum (Gallici belli imperfectum librum); adaugere, eo, auxi, auctum; subrogare, 1 (lex subrogatur, id est, adjicitur aliquid primae legi);

+ дополнить одни преступления другими maleficia aliis nefariis adaugere;

допрашивать quaerere, o, sivi, situm (in aliquem; tormentis omnibus); interrogare, 1; audire, 4;

допрос interrogatio, onis, f; percontatio, onis, f (perconationem facere); quaestio, onis, f; auditio, onis, f; inquisitio, onis, f;

допуск admisssio, onis, f;

допускать admittere, o, misi, missum (aliquem in curiam); committere, o, misi, missum; recipere, io, cepi, ceptum; sinere, o, sivi, situm; interponere, o, posui, positum; pati, ior, passus sum;

+ допускать к себе admittere aliquem ad se;

+ допускать ошибки errores admittere;

+ допускать различные толкования explicationes varias admittere;

допустимый admissibilis, e;

Дорийцы Dorici, orum, mpl;

дорический Doricus, a, um;

дорога via, ae, f; iter, itineris, n; cursus, us. m;

+ узкая дорога, по которой повозки едва (с трудом) могли бы проехать в один ряд iter angustum, vix qua singuli carri ducerentur;

+ железная дорога via ferrea; ferrivia, ae, f ;

+ лесная дорога via silvatica;

+ вдоль недавно проложенных дорог secundum vias recenter structas;

+ мостить дорогу viam sternere;

+ шоссейная дорога via lapidibus strata;

+ на склонах у дороги in declivibus ad viam;

+ по обочинам дорог ad viarum margines;

+ по дороге к горе in itinere ad montem;

+ скотопрогонная дорога tractus pascuus;

+ проселочная дорога trames, itis, m;

+ сбиться с дороги aberrare (a via);

+ в город ведут три дороги tres viae sunt ad urbem;

+ строить (прокладывать) дорогу viam munire (facere, aperire);

+ дорога из Ассора в Генну via, qua Assoro itur Hennam;

+ то, что недавно было тропинкой, стало дорогой modo quae fuerat semita, facta via est;

+ пуститься в путь по дорогам и бездорожьям per vias inviaque in vias se dare;

+ иди своей дорогой abi tuam viam;

+ идти по дороге via ire;

+ дать, уступить дорогу кому-л. dare alicui viam;

+ ездить по Аппиевой дороге (viam) Appiam terere;

+ дорога, по которой не ступала нога человека nulla via humano trita pede;

+ дорога, ведущая к стенам Плутона via, quae tendit sub moenia Ditis;

+ дорога имела протяжение в десять дневных переходов via erat decem dierum;

дороговизна caritas, atis, f (rei frumentariae, annonae; vini);

дорогой carus, a, um; pretiosus, a, um; dives, itis; impensus, a, um; magnus, a, um; dilectus, a, um (alicui; luce mihi dilectior); placitus, a, um; desiderium, ii, n;

+ прощайте, мои дорогие valete, desideria mea;

дородный fusus, a, um; habitus, a, um; obesus, a, um; crassus, a, um; pinguis, e;

дорожка ambulacrum, i, n; ambulatio, onis, f; callis, is, m; semita, ae, f; trames, itis, m;

дорожный itinerarius, a, um;

досада taedium, ii, n; amaritudo, inis, f; molestia, ae, f; indignatio, onis, f; offensio, onis, f;

+ с досадой acide (ferre in anima sua);

+ переносить что-л. с досадой iniquo animo aliquid ferre;

досадно piget;

досадный molestus, a, um; subodiosus, a, um; odiosus, a, um; gravis, e;

+ досадная погрешность mendum molestum;

досадовать iniquo animo aliquid ferre [fero, tuli, latum]; poenitere, eo, ui, -;

досаждать agere, o, egi, actum (stimulis); calefacere, io, feci, factum; pungere, o, nxi, ctum; irritare, 1;

доска tabula, ae, f; axis, is, m; lamina, ae, f;

+ доска для игры abacus;

+ доска объявлений tabula (nuntiis proponendis / libellis affigendis), nuntius muralis;

+ классная доска tabula litteraria; tabula nigra scriptoria;

досконально accurate; diligenter; exacte; exquisite; rite; sedulo; studiose;

дословно ad verbum; verbatim;

дословный ad verbum; verbalis, e;

доспехи arma, orum, npl; spolia, orum, npl;

+ доспехи, снятые с неприятельского полководца spolia opima;

досрочно praemature;

доставать sufficere, io, feci, fectum; satis esse [sum, fui, -];

+ не доставать abesse (hoc unum illi afuit; abest quod avemus);

доставать attingere, o, attigi, attactum; tangere, o, tetigi, tactum; procurare, 1; expedire, 4 (panem canistris); promere, o, psi, ptum; depromere, o, psi, ptum;

+ стараться достать captare;

доставаться obvenire, io, obveni, ventum (alicui sorte); pervenire; obtingere, o, obtigi, -;

доставить afferre, affero, attuli, allatum (pacem ad aliquem; alicui auxilium; litteras ad aliquem; ager segetes affert; bruma nives affert); deferre; referre; paebere, eo, ui, itum; sistere, o, stiti, statum (aliquem in portu); subigere, o, egi, actum (naves ad castellum); tribuere, o, ui, utum (pacem terris); suppeditare, 1 (frumentum toti Italiae); suggerere, o, gessi, gestum (tela alicui; tellus alimenta suggerit); afficere, io, feci, fectum; sufficere, io, feci, fectum (cunctarum rerum abundantiam alicui); subministrare, 1 (auxilia hostibus; occasiones alicui); subvehere, o, xi, ctum; tendere, o, tetendi, tentum (tensum);

+ доставлять всё необходимое для пропитания parare, quae suppeditent ad victum;

доставка subvectio, onis, f;

+ испытывать продовольственные затруднения в связи с плохой доставкой ab re frumentaria duris subvectionibus laborare;

достаток copia, ae, f;

достаточно satis; sat; sufficienter; affatim;

достаточность satietas, atis, f;

достаточный sufficiens, ntis;

+ быть достаточным sufficere; suppetere;

+ эти признаки имеют большое значение, но редко достаточны для определения родов hi characteres magni valoris sunt, sed raro ad genera definienda sufficiunt;

+ не было даже в достаточно большом количестве кормов ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat;

+ если бы он достаточно долго прожил, он стал бы консулом cui si vita suppeditavisset, consul factus esset;

+ у меня вполне достаточно что сказать undique mihi suppeditat, quod dicam;

+ достаточно, чтобы ты разрешил sufficit, ut sinas;

достигать accedere, o, cessi, cessum; succedere (ad summum honorem); attingere, o, attigi, attactum; tangere, o, tetigi, tactum (haec civitas Rhenum tangit; port^us); pervenire, io, veni, ventum; progredi, ior, gressus sum; proficere, io, feci,fectum; expedire, 4 (victoriam); adipisci, or, adeptus sum (senectutem); capere, io, cepi, captus sum (insulam; portum); tenere, eo, ui, tentum (portum); pertinere; prehendere, o, ndi, nsum; quaerere, o, sivi, situm; scandere, o, scendi, scensum; affectare; impetrare, 1; penetrare, 1; permeare, 1; porrigere, o, xi, ctum; prominere, eo, ui, -;

+ это дерево достигаает возраста 200 лет haec arbor ad annum ducentesimum pervenit;

+ многого достиг автор, объездивший всю Грузию plurimum auctor Iberia omni peragrata profecit;

+ достигнуть желаемого frui votis; damnari voti;

+ достигнуть власти affectare opes; adipisci rerum;

+ не годами, а природным дарованием достигается мудрость non aetate, verum ingenio adipiscitur sapientia;

+ сабиняне бросились в горы, но лишь немногие достигли их Sabini montes petebant et pauci tenuere;

+ источник, которого достигает морской прилив fons, quo (in quem) mare succedit;

достижение adeptio, onis, f;

достижимый contiguus, a, um;

достоверность fides, ei, f (testimonii); auctoritas, atis, f; veritas, atis, f;

достоверный certus, a, um; compertus, a, um; exploratus, a, um; testatus, a, um; verus, a, um; locuples, etis; luculentus, a, um;

достоинство virtus, utis, f (arboris; equi); dignitas, atis, f; gravitas, atis, f; majestas, atis, f; auctoritas, atis, f; veneratio, onis, f; gradus, us, m;

+ достоинства и недостатки этого труда hujus operis virtutes et vitia;

+ по достоинству pro merito;

+ чувство собственного достоинства superbia;

+ достигнуть чего-л. благодаря своим достоинствам aliquid virtute adipisci;

достойно liberaliter (liberaliter vivere; liberaliter educatus); honeste; digne;

достойный dignus, a, um; condignus, a, um (crimini condigna ultio); merens, ntis; idoneus, a, um; meritus, a, um (poena; meritissima fama frui); honestus, a, um;

+ достойный внимания attentione dignus; spectabilis;

+ достойный накзания sons, ntis; noxius, a, um;

+ достойный одобрения probabilis, e;

+ достойный осмеяния ridiculus, a, um;

+ достойный похвалы laudabilis, e;

+ достойный почтения venerandus, a, um; venerabilis, e;

+ достойный проклятия detestabilis, e; exsecrandus, a, um;

+ достойный славы gloriosus, a, um;

+ достойный сожаления lamentabilis, e; miser, era, erum; miserabilis, e; miserandus, a, um;

+ достойный удивления admirabilis, e; mirandus, a, um;

достопамятный memorabilis, e; commemorabilis, e;

достопримечательности visenda, orum, npl (Athenarum);

достопримечательный notabilis, e; notandus, a, um; visendus, a, um; aspectabilis, e;

достояние possessio, onis, f; suum, i, n; res, ei, f (familiaris); fortunae, arum, fpl; bona, orum, npl; substantia, ae, f; heredium, ii, n; gaza, ae, f (agrestis);

+ расточать своё достояние uti suo largius;

+ вся Азия стала достоянием римского народа tota Asia populi Romani facta est;

доступ aditus, us, m; admissio, onis, f;

доступно facile;

доступный accessibilis, e; tractabilis, e (oculis manuque); apertus, a, um; patulus, a, um; patiens, ntis; propositus; vacuus, a, um; vulgaris, e; pervius, a, um; pronus, a, um;

+ быть доступным vacare (litora jure gentium omnibus vacant);

досуг otium, ii, n; vacivum tempus, oris, n; vacuum tempus; vacuus, i, m (aliquid invenire vacui);

+ почитать на досуге vacive libellum perlegere;

+ на досуге si vacet;

досужий vacuus, a, um (homo); otiosus, a, um;

дотрагиваться tangere; attingere, o, attigi, attactum; effingere, o, nxi, ctum; libare, 1;

доход lucrum, i, n; quaestus, us, m; acceptum, i, n; merces, edis, f (praediorum); reditus, us, m; vectigal, is, n; obventio, onis, f;

+ извлекать доходы frui (agro);

+ извлечение доходов (из пользования чужой собственностью) usus et fructus, usus fructusque, ususfructus;

+ нечестный доход cum mala fama lucrum;

+ не приносящий дохода vacuus (vacuam habere pecuniam); sterilis (nummi; pecunia);

+ доходы commoda (publica, populi);

доходить accedere, o, cedi, cessum (ad aliquem; aliquem; ad Aquinum; Carthaginem); procedere; attingere, o, attigi, attactum; tangere, o, tetigi, tactum; venire, io, veni, ventum (usque ad mare); pervenire, io, veni, ventum; progredi, ior, gressus sum; redire; revolvere, o, volvi, volutum; adire,eo, ii, itum (ad urbem);

+ растет по всему Карельскому перешейку и доходит до Выборга in toto isthmo Karelico provenit et ad Vyborg usque accedit;

+ доходит до северных границ limites boreales attingit (tangit);

+ эта форма в Сибири доходит до Енисея haec forma in Sibiria usque ad flumen Jenissei pervenit (progreditur);

+ вскоре моё письмо дойдёт до тебя mox epistula mea tibi veniet;

доходный uber, era, erum (quaestus uberrimus); fructuosus, a, um; quaestiosus, a, um;

доцент docens, ntis, m/f;

+ доцент Ленинградского университета docens Universitatis Leninopolitanae;

дочерний filialis, e;

дочка filiola, ae, f;

дочь filia, ae, f; gnata, ae, f; nata, ae, f; puella, ae, f; virguncula, ae, f;

дощечка tabella, ae, f (liminis);

доярка multrix, icis, f;

драгоценный pretiosus, a, um; carus, a, um;

+ драгоценный камень gemma, ae, f; lapis, idis, m (pretiosus);

дразнить lacessere, o, ivi, itum; cavillari, or, atus sum;

драка rixa, ae, f; pugna, ae, f;

дракон draco, onis, m; serpens, entis, m,f;

драма fabula, ae, f; po"ema [atis, n] dramaticum; drama, atis, n;

драматург po"eta [ae, m] dramaticus; dramaturgus, i, m; poeta scaenicus;

дранка scandula, ae, f;

драночный scandularis, e;

драть vellere, o, vulsi, vulsum; scindere, o, scisi, scisum; carpere, o, psi, ptum; decerpere, o, psi, ptum; glubere, glupsi, gluptum;

драться rixari, or, atus sum; pugnare, 1;

древесина lignum, i, n; materia, ae, f;

+ древесина балансовая lignum ad chartam praeparandam idoneum;

+ древесина деловая lignum industriale;

+ древесина мягкая lignum molle;

+ древесина свилеватая lignum tortuosum;

+ древесина строительная lignum constructivum;

древесиноведение xylologia, ae, f;

древесно-кустарниковый arboreo-fruticosus, a, um;

древесный lignosus, a, um; ligneus, a, um; arboreus, a, um;

+ древесный плод pomum; malum;

+ древесный уголь carbo lignosus;

+ древесные волокна libriformum;

+ древесные породы arbores;

древко bacillum, i, n; hastile, is, n;

древний antiquus, a, um; incanus, a, um (saecula); cascus, a, um; vetus, eris (oppidum; regnum Priami); vetustus, a, um; priscus, a, um; senex, senis;

древность antiquitas, atis, f; vetustas, atis, f;

древовидный arbustus, a, um; arboreus, a, um;

древонасаждение plantatio [onis, f] arborum;

древостой dendrostasis, is, f;

дремать dormitare, 1;

дремота dormitatio, onis, f; somnus, i, m (levis);

дремучий densissimus, a, um; opacus, a, um;

дрессировать alumnari, or, atus sum (canes); assuefacere, io, feci, factum; instruere, o, uxi, ctum;

дробить comminuere, o, ui, utum;

дробь fractio, onis, f;

дрова ligna, orum, npl; cremium, cremia (pl); arbores cremiales;

дрогнуть fluctuare, 1 (acies fluctuans);

дрожать fluctuare, 1 (a"er fluctuat); trepidare, 1 (metu); tremere, o, ui, - (toto pectore; corde et genibus; ossa); vibrare, 1; pavere, eo, pavi, -;

дрожащий trepidus, a, um (improviso metu); tremulus, a, um; crispus, a, um;

+ дрожащий от нетерпения praetrepidans;

дрожжи cerevisiae, arum, fpl; fermentum, i, n; Saccharomycetaceae, arum, fpl; faex, cis, f;

дрожь tremor, oris, m; frigus, oris, n; horror, oris, m; pavor, oris, m;

дрозд turda, ae, f; turdus, i, m;

дротик hast(ul)a, ae, f; telum, i, n (tela mittere, conjicere); spiculum, i, n; veru, us, n; pilum, i, n; jaculum, i, n;

друг amicus, i, m; familiaris, is, m; sodalis, is, m; necessarius, ii, m;

+ друг друга alius alium; alter alterum; invicem; inter se; se invicem;

+ друг другу sibi; alius alii (alio)

+ друг с другом inter se; invicem;

+ в присутствии многих моих друзей cum essent complures mecum familiares;

+ иметь много друзей valere amicis;

+ отвернуться от друга amicitiae terga versa dare;

+ быть запросто (на равной ноге) с друзьями se submittere in amicitia;

другой alius, a, ud; alienus, a, um; alter, era, erum; ceterus, a, um; reliquus, a, um;

+ другим образом aliter;

+ другим путём alia;

дружба amicitia, ae, f; conjunctio, onis, f; usus [us, m] amicitiae; familiaritas, atis, f; necessitudo, inis, f;

+ изменить старой дружбе amicitiae terga versa dare;

+ сделать дружбу более тесной familiaritatem frequentiorem reddere;

дружелюбный hospitalis, e; notus, a, um; amabilis, e; amicus, a, um; benevolus, benevbolentis;

дружески familiariter; amice; benevole; amanter;

дружеский sodalis, e; fraternus, a, um; benignus, a, um;

дружественный amicabilis, e; amicalis, e;

дружина manus, us, f;

дружинник ambactus, i, m;

дружить uti [or, usus sum] aliquo amico; habere aliquem amicum, familiarem;

дружок capitulum, i, n (o capitulum lepidissimum!);

друза drusa, ae, f; concretio [onis, f] crystallorum;

друиды druides, um, m;

дряблый puter, tris;

дряхлеть senescere, o, ui, -;

дряхлость mala aetas, atis, f; senium, ii, n;

дряхлый decrepitus, a, um; aetate confectus, a, um; vietus, a, um (senex); vetus, eris; imbecillis, e; cariosus, a, um (carisa senectus);

+ дряхлый старик silicernium;

Дуб quercus, us, f; robur, oris, n; ilex, ilicis, f;

дубильный coriarius, a, um;

+ дубильные вещества tannica, orum;

дубина clava, ae, f; lapis, idis, m (quid stas, lapis?); vacerra, ae, f; stipes, itis, m; fustis, is, f;

дубинка fustis, is, m (aliquem fustibus mulcare; fusti caput afflixisse; fustibus tundere); ramus, i, m;

дублет duplum, i, n;

дублетный duplicatus, a, um;

дубовый robustus, a, um (fores); roboreus, a, um; querceus, a, um;

дубрава nemus, oris, n; quercetum, i, n;

дуга arcus, us, m; curvatura, ae, f;

+ главный хребет Куньлунь образует дугу jugus principale Kunlun arcum praebet;

дудочка fistula, ae, f; tibia, ae, f; calamus, i, m;

дума consilium, i, n; cogitatio, onis, f;

думать aestimare, 1; existimare, 1; arbitrari, or, atus sum; autumare, 1; censere, eo, ui, censum; credere, o, didi, ditum (c. aliquem esse parestantem virum; c. aliquem Jovis filium); judicare, 1; opinari, or, atus sum; ponere, o, sui, situm; putare, 1; cogitare, 1; reri, reor, ratus sum; reflectere, o, xi, ctum; sentire, io, sensi, sensum; velle, volo. volui, -; exopinissere, o, -, -; suspicere, o, cepi, ceptum; sperare, 1 (spero me causam tibi probavisse);

+ другие пусть думают об этом, как им угодно viderint alii, quid de hoc exopinissent;

+ не думаю, а доподлинно знаю haud credo, sed certo scio;

+ что ты о ней думаешь? Quid eam credis?

+ ты (так) думаешь? Credin’?

+ чтобы не (по)думали, будто он расстроен (этой) утратой ne videretur jactura motus;

+ верить предсказателям чрезвычайно, думается, глупо maximae stultitiae videtur hariolis credere;

+ думай, что делаешь videas, quid agas;

+ об этом после подумаем hisce de rebus post viderimus;

+ об этом (по)думай сам illud ipse videris;

+ думаю, что больше говорить не надо vereor, num aliud sit dicendum;

+ не думать ни о чём высоком nihil altum suspicere;

+ позже, чем думали spe serior;

Дунай Danubius, ii, m;

дуновение spiritus, us, m (vehementior spiritus ventus est, spiritus leviter fluens – a"er); aura, ae, f; aspiratio, onis, f; flatus, us, m; flamen, inis, n; afflatus, us, m;

дупло alveus, i, m (antrum, caverna, cavum) arboris;

дура fatua, ae, f; stulta, ae, f; stolida, ae, f;

дурак (homo) stultus, i, m; fatuus, i, m; demens, ntis, m; stupidus, i, m; baceolus, i, m;

дурачить infatuare, 1 (aliquem aliqua re); alicujus, alicui os sublinere, o, levi, litum; sublectare, 1; ludificari, or, atus sum; eludere, o, elusi, elusum;

дурачок maccus, i, m;

дурень varo (baro), onis, m;

дурной improbus, a, um; malus, a, um; vitiosus, a, um; pravus, a, um; perversus, a, um; taeter,tra, trum;

+ дурное знамение prodigium, ii, n;

+ дурная слава infamia, ae, f;

+ дурное обращение vexatio, onis, f;

дуть flare, 1; afflare, 1; inflare, 1; spirare, 1; inspirare, 1; aspirare, 1;

дух animus, i, m (ut oculus, sic animus, se non videns, alia cernit; animi corporisque vires); spiritus, us, m; umbra, ae, f (Hectoris); mens, ntis, f; ingenium, ii, n; daemon, onis, m; daemonium, ii, n;

+ дух-хранитель genius, ii, m; lar, is, m;

+ падать духом abjicere animum; tardari animo; submittere animum;

+ придать духу animum addere;

+ воспрянуть духом animum sumere;

+ боевой дух наших растёт nostris animus augetur;

+ упавший духом afflictus (animi bonorum);

+ упавший дух affectus animus;

+ испустить дух abjicere animam; vomere vitam, animam; animam agere; extremum spiritum edere , effundere;

+ одни жиыве существа имеют дух, другие же только душу (дыхание) animantia quaedam animum habent, quaedam tantum animam;

+ перевести дух strigare;

+ одним духом uno spiritu;

духи odores, um, mpl; aqua [ae, f] aromatica (odorata); unguentum, i, n; aromata, atum, npl;

духовенство clerus, i, m; sacerdotes, um, mpl;

духовник confessarius, ii, m;

духовный spiritalis, e; spiritualis, e;

+ духовное лицо clericus, i, m;

духовой spiritalis, e;

душ *tubus [i, m] mammatus; lavatio [onis, f] pluvia;

душа anima, ae, f; animus, i, m (bestiarum animi sunt rationis expertes); cerebellum, i, n; spiritus, us, m; mens, ntis, f; pectus, oris, n;

+ души в ком-л. не чаять aliquem in sinu [in oculis] gestare;

+ в глубине души sub vultu;

+ брать за душу admovere orationem animo alicujus;

+ страждущий душою animo aeger;

+ от всей души ex animo;

+ всей душой studio ac voluntate;

+ душа влечёт fert animus;

+ делать всё, что душе угодно animo obsequi;

+ пока я в полном сознании, пока душа управляет моим телом dum memor ipse mei, dum spiritus hos regit artus;

+ души умерших manes, ium m;

душегуб trucidator, oris, m;

душистый odoratus, a, um; odorifer, era, erum; odorus, a, um; olens, ntis; aromaticus, a, um;

душить enecare,1 (avem; anguem); effocare,1; suffocare,1 (aliquem); trucidare,1 (plebem fenore); strangulare,1 (aliquem); gulam frangere, o, fregi, fractum; jugulare,1;

дыба equuleus / eculeus (in eculeum conjici, imponi);

дым fumus, i, m; nebula, ae, f; odor, oris, m; vapor, oris, m;

дымить fumare,1;

дымиться fumare,1;

дымчато-серый fumagineus, a, um; fumaginosus, a, um; fumidus, a, um; fumosus, a, um;

дыня melo ,onis, m (Cucumis melo);

дыра apertura, ae, f; perforatio, onis, f; foramen, inis, n; lacuna, ae, f; os;

+ черная дыра cavum atrum;

дырявый foratus, a, um; perforatus, a, um; rimosus, a, um;

+ дырявые умы, головы forati animi;

дыхание respiratio, onis, f; anhelitus, us, m; halitus, us, m; spiritus, us, m (vita tenetur spiritu); flatus, us, m; afflatus, us, m;

+ учащённое дыхание creber anhelitus;

+ короткое дыхание spiritus angustior;

+ на одном дыхании, не переводя дыхания uno spiritu;

дыхательный respiratorius, a, um; spiritalis, e;

дышать spirare,1; respirare,1; spiritum ducere, movere, trahere, recipere;

дьявол diabolus, i, m; cacodaemon, onis, m; malus, i, m (spiritus);

дюжина duodecim; duodenarius numerus [i, m];

дюна collis [is, m] arenosus; duna, ae, f;

дюйм pollex, icis, m; uncia, ae, f; digitus, i, m;

дюймовый pollicaris, e; uncialis, e;

дядя avunculus, i, m (брат матери); patruus, i, m (брат отца);

дятел picus, i, m;




Ева Heva, ae, f;

евангелие euangelium, ii, n; Evangelium;

+ проповедник евангелия euangelizator, oris, m;

евангелист euangelista, ae, m;

евангелический evangelicus, a, um;

евангельский euangelicus, a, um;

евнух eunuchus, i, m; vir [i, m] sterilis;

еврей Hebraeus, i, m; Judaeus, i, m;

еврейский Hebraeus, a, um; Judaeus, a, um; Hebraicus, a, um;

+ еврейский язык lingua Hebraica;

Еврипид Euripides, is (i), m;

Европа Europa, ae, f; Europe, es, f;

европейский Europaeus, a, um; Europensis, e;

евфрат Euphrates, is, m;

евхаристия eucharistia, ae, f;

Египет Aegyptus, i, f;

египетский Aegyptius, a, um;

его, её suus, a, um; ejus; ipsius;

еда cibus, i, m; prandium, ii, n; esus, us, m; cena, ae, f;

едва vix; aegre; male;

+ неприятели едва не были побеждены paulum (non multum) afuit, quin hostes vincerentur;

+ едва ли можно сказать vix dici potest;

+ едва ли (это) необходимо videte, ut sit necesse;

+ едва могущий прокормиться тем, что даёт ему поле vix arvis suppeditatus;

единение unitas, atis, f (atque consensus);

единица unio, onis, f; unitas, atis, f; taxon, i, n; caput, itis, n;

+ всем известно, что единицей измерения длины «метром» является часть периметра земли, а веса «килограмм» - вес литра дестилированной воды в безвоздушном пространстве Inter omnes doctos constat mensuram “metri” esse partem perimetri terrae, et “chiliogrammi” pondus litri aquae destillatae in spatio a"ere vacuo;

единичный singulus, a, um; solitarius, a, um; unicus, a, um;

единовластие monarchia, ae, f;

единогласие unanimitas, atis, f; consensus, us, m;

единогласно una voce; calculis omnibus; cunctis suffragiis;

единодушие concentus, us, m; consensus, us, m; consensio, onis, f; conspiratio, onis, f; concordia, ae, f; unanimitas, atis, f;

единодушно consensu omnium; ex communi consensu; unanime; unanimiter;

+ единодушно и единогласно uno animo atque una voce;

единодушный unanimus, a, um; concors, rdis;

единокровный consanguineus, a, um; germanus, a, um;

единоличный virilis, e (pars; portio); singularis, e;

единомышленник consentaneus, i, m; collega, ae, m (Epicuri collega sapientiae);

единообразие similitudo, inis, f; uniformitas, atis, f;

единородный unigenitus, a, um;

единственный solus, a, um; unicus, a, um; singulis, e; unigenitus, a, um;

+ единственное число (numerus) singularis;

единство unitas, atis, f (atque consensus); concordia, ae, f; concentus, us, m; consensus, us, m;

едкий acer, acris, acre (humores); causticus, a, um; acidus, a, um (lingua); edax, cis (humor); salsus, a, um;

ёж echinus, i, m (тж. морской); er, eris, m; erinaceus, i, m;

ежевика morum, i, n; cerasum [i, n] marascum; (кустарник) rubetum, i, n;

ежегодник annales, ium, mpl;

ежегодно quotannis;

ежегодный annuus, a, um; anniversarius, a, um; sollemnis, e;

+ ежегодный отчет relatio annua;

ежедневно cottidie; quotidie;

+ в Тибете в июне ежедневно выпадает снег mense Junio in Tibetia cottidie nives cadunt;

ежедневный cottidianus, a, um; quotidianus, a, um; diurnus, a, um;

ежемесячный menstruus, a, um;

+ ежемесячный журнал diarium (periodicum) menstruum;

еженедельный hebdomadalis, e; hebdomadarius, a, um;

езда vectatio, onis, f; vectus, us, m; vectio, onis, f;

+ езда и ходьба восстанавливают душевные силы vectatio et iter reficiunt animum;

+ регулярная верховая езда assidua equitatio equi;

ездить vectitari, or, atus sum (curru); gestari, or, atus sum (vehiculo; equo);

+ ездить верхом vectari equo;

+ ездить в повозках vectari carpentis;

еле vix;

Елена Helena, ae, f;

Елизавета Elisabetha, ae, f;

еловый abiegnus, a, um;

Ель abies, etis, f;

ёмкий capax, cis; spatiosus, a, um; amplus, a, um;

ёмкость capacitas, atis, f;

епархия dioecesis, eos, f;

епископ episcopus, i, m; pontifex, icis, m;

епископат episcopatus, us, m;

ересь haeresis, eos, f;

еретик haereticus, i, m;

еретический haereticus, a, um;

ерунда nugacitas, atis, f; nugae, arum, fpl; nugamentum, i, n;

если si; si minus;

+ если же sin;

+ если не ni; nisi;

+ если я не ошибаюсь ni fallor;

+ плодоносит в конце июля, если не раньше fructiferat fine Julii nisi prius;

+ если только si modo;

+ если бы такой человек был, или если бы он хотя бы когда-л. существовал, или, скажем даже, если бы он мог (вообще) существовать is, si quis esset, aut si etiam unquam fuisset, aut vero si esse posset;

+ если говорить только о вопросах чести ut loquar de solo honore;

естественно naturaliter; secundum naturam; naturae convenienter;

естественнонучный historiae naturalis;

естественность naturalitas, naturae consentaneitas, naturali rationi congruentia;

естественный naturalis, e; nativus, a, um; fortuitus, a, um (caespes); vivus, a, um (saxum; pumex); simplex, icis;

+ естественный отбор selectio naturalis;

+ естественное распространение distributio naturalis;

+ естественная система systema naturale;

+ труды факультета естественных наук acta facultatis rerum naturalium;

естествознание scientia naturalis; scientia naturae; physica; doctrina de rerum natura;

естествоиспытатель naturalista, ae, m;

есть edere, o, edi, esum; esse; vesci, or, - (laurus; columbas; sub umbra); tangere, o, tetigi, tactum (cibos dente); sumere, o, mpsi, mptum (panem perfusum aqua frigida; cibum); pappare,1; mandere, o, mandi, mansum; manducare,1

+ хотеть есть esurire;

+ ешь, пожалуйста vescere, sodes;

ехать vehi, or, vectus sum (curru, in curru; equo, in equo; navi, in navi); devehi; currere, o, cucurri, cursum; gestari, or, atus sum (vehiculo; equo); viam facere;

+ ехать на машине vehiculum agere;

+ ехать верхом equitare;

ехидна echidna; vipera;

ещё etiam; etiamnum; jam; adhuc; dum;

+ ещё не nondum; necdum;

+ ещё раз denuo; iterum;

+ ещё бы videlicet;

+ ну ещё бы, твоё консульство (было) благотворно, моё же пагубно tuus videlicet salutaris consulates, perniciosus meus;




жаба 1. bufo, onis, m; rana [ae, f] turpis; rana rubeta; 2. angina, ae, f;

жабры branchiae, arum, fpl;

жаворонок alauda, ae, f;

жадно avariter (ingurgitare in se merum); cupide (accipere, appetere aliquid); cupienter (cupere aliquid; petere); avide; avare;

жадность avaritia, ae, f; aviditas, atis, f; incontinentia, ae, f (et cupiditas); cupiditas, atis, f;

жадный avarus, a, um; avidus, a, um; rapax (domina); trahax, cis (procax, rapax, t.); sitiens, ntis; cupiens, ntis; cupidus, a, um (avarus et cupidus);

жажда sitis, is, (acc. im), f; avaritia, ae, f (gloriae); aviditas, atis, f; cupido, inis, f (gloriae laudisque); cupiditas, atis, f (ultionis);

жаждать sitire, 4; esurire, 4 (aliquid, alicujus rei); affectare,1; vovere, eo, vovi, votum; cupere, io, ivi, itum (pacem; novas res);

+ жаждать власти affectare imperium;

+ то, чего он недавно жаждал, он ненавидит quae modo voverat, odit;

жаждущий indigus, a, um (alicujus rei; aliqua re); cupidus, a, um (pecuniae; liberorum; rerum novarum);

жалеть dolere, eo, ui, -; misereri, eor, misertus sum; miserari, or, atus sum; parcere, o, peperci (parsi),-;

+ весь город жалел о нём erat in desiderio civitatis;

+ все жалели о нём desiderium sui reliquit apud omnes;

жалить pungere, o, nxi, nctum;

жалкий miser, era, erum (condicio, fortuna); miserabilis, e; miserandus, a, um; lamentabilis, e; pauper, era, erum; profligatus, a, um; mendicus, a, um (instrumentum); sublestus, a, um (fides);

жалко misere; miserabiliter;

жало spiculum, i, n (apium; scorpionis); aculeus, i, m; cuspis, idis, f;

жалоба conquestio, onis, f; querela, ae, f; querimonia, ae, f; questus, us, m; accusatio, onis, f; insimulatio, onis, f (alicujus rei); postulatio, onis, f; postulatus, us, m;

жалобно miseranter; flebiliter; miserabiliter;

жалобный miserabilis, e; lacrimosus, a, um; lamentabilis, e; lugubris, e; flebilis, e;

жалобщик petens, ntis, m; petitor, oris, m; postulator, oris, m;

жалование salarium, ii, n; merces, edis, f; annua, orum, npl; praebita, orum, n (annua); praebenda, orum, n; stipendium, ii, n (militare; militibus dare, numerare, persolvere; de publico statuere alicui);

+ состоять на жалованье stipendiari (alicui);

жаловаться conqueri; queri, or, questus sum; petere, o, ivi, itum; lamentari, or, atus sum; accusare,1 (aliquem de epistularum neglegentia, infrequentia);

+ на что ему жаловаться? quid habet quod queratur?

жалость misericordia, ae, f;

+ движимый (охваченный) жалостью captus misericordia;

жаль dolendum est; poenitet; miseret;

+ мне жаль этого человека miseret me hujus hominis;

жанр genus, eris, n (Aesopi);

жар calor, oris, m; febris, is, f; aestus, us, m (meridiei; caniculae); ardor, oris, m; fervor, oris, m; vapor, oris, m; flamma, ae, f;

+ сильный жар aestus febrisque;

жара calor, oris, m; aestus, us, m; ignis, is, m; phlogistum, i, n;

жареный frictus, a, um; frixus, a, um; assatus, a, um; assus, a, um (caro); tostus, a, um;

+ жареная говядина assa bubula;

жарить coquere, o, coxi, coctum; assare, 1; frigere, o, xi, ctum (hordeum, panicum, nuces); torrere, eo, ui, tostum;

жаркий calidus, a, um; aestuosus, a, um; fervens, ntis; fervidus, a, um; perfervidus, a, um; acer, acre, acris (proelium);

+ обитает в жарких скалистых горах юго-западного Ирана habitat in rupestribus calidis montium Iraniae austro- occidentalis;

+ рассеянные по более жарким областям обоих полушарий per regiones calidiores utriusque orbis dispersi;

+ в жаркое время tempore torrido;

+ становиться жарким incalescere (sol incalescit);

жаркое assum, i, n;

жаровня caminus, i, m; foculus, i, m;

жаропонижающий antifebrilis, e; antipyreticus, a, um; antipyrinum, i, n;

жаростойкость, жароустойчивость caloris patientia [ae, f];

жатва messis, is, f;

жать abscidere, o, si, ssum (tritici messis absciditur); supponere, o, sui, situm (falcem aristis); stringere, o, nxi, ctum (hordea); metere, o, ssui, messum (pabula falce; messem; arva); premere, o, ssi, ssum (aliquem ad pectora); pressare, 1 (aliquid aliqua re);

жбан sinum, i, n (для молока, вина и пр.);

жвачные ruminatores, um, mpl;

жвачный ruminalis, e;

жгут tomix, icis, f;

жгучий urens, ntis; fervens, ntis (vulnus); acer, acris, e (dolor); igneus, a, um (sol; aestas); ardens, ntis; flammifer, era, erum;

ждать exspectare, 1; manere, eo, nsi, nsum (aliquem; adventum alicujus); opperiri, ior, rtus sum; prospectare, 1;

+ нас ждут poscimur;

+ жди fac exspectes; mane;

же autem; enim; vero; sane; nam; tandem; dum; jam;

+ широко распространено от Арктики до Вологодской области, южнее же встречается редко ab Arctide usque ad provinciam Vologdae divulgata, ad meridiem enim rarior;

+ встречается нередко, преимущественно в садах, в лесах же никогда in hortis praecipue non raro, nequaquam vero in silvis; всё же nihilominus; к тому же insuper; praeterea;

+ да возьми же cape vero;

+ да ну же, поубавь ты свой гнев minue vero iram;

жевание masticatio, onis, f; ruminatio, onis, f; manducatio, onis, f;

жевать masticare, 1; mandere, o, ndi, nsum (cibum); ruminare, 1;

жезл sceptrum, i, n; baculum, i, n; pastorale, is, n; pedum, i, n; vitis, is, f; lituus, i, m; caduceus, i, m;

желание voluntas, atis, f; affectatio, onis, f (sapientiae); desiderium, ii, n; votum, i, n; animus, i, m; studium, ii, n; appetitus, us, m; dulcedo, inis, f; exspectatio, onis, f; optatio, onis, f; cupitum, i, n; cupido, inis, f (ingens; urbis condendae); cupiditas, atis, f (imitandi; ad venandum; potentiae);

+ страстное желание cupido; libido; libitum;

+ по желанию (ex) voluntate (alicujus);

+ говорить сообразно чьему-л. желанию ad voluntatem loqui;

+ по собственному желанию ad libitum;

+ против моего желания me invito [invitissimo];

+ внушить кому-л. желание чего-л. alicui desiderium alicujus rei facere;

+ обуревает желание animus fert;

+ томиться желанием чего-л. alicujus rei desiderio teneri;

+ всеобщее желание vota omnium, vota publica;

+ по общему желанию cupientibus cunctis;

+ при общем желании (чтобы) faventibus cunctis (ut);

+ из желания (поскорее) бежать fugae studio;

+ исполнять чьё-л. желание voti compotem, potentem facere;

+ увидеть своё желание исполненным voto potiri;

+ осуществивший своё желание victor propositi;

+ желания сбываются valent vota;

+ даже если бы было такое желание fac velle;

+ согласно вашему желанию vobis volentibus;

+ у всякого свои желания velle suum cuique est;

+ желаю всем здоровья omnes salvos volo (esse);

+ желать поздно значит не желать tarde velle nolentis est;

+ желал бы я знать velim scire;

+ желал бы я, если бы это было возможно vellem, si fieri potuisset;

+ желать добра, зла alicui bene, male velle;

желанный exoptabilis, e; optatus, a, um; exoptatus; volens, ntis (volentia alicui); exspectatus, a, um;

желательный desiderandus, a, um; exoptandus, a, um; optandus, a, um;

+ это стало даже казаться желательным jam coeperat votum esse;

желатин gelatina, ae, f; gelatinum, i, n;

желать velle, volo, volui, -; exoptare, 1 (aliquem; aliquid; videre aliquem; alicui aliquid); optare, 1; desiderare, 1; cupio, ivi (ii), itum, cupere (pacem; novas res); concupiscere; esurire (aliquid, alicujus rei); postulare, 1 (dicendo vincere); expetere; precari; imprecari; affectare, 1; vovere, eo, vovi, votum (quae modo voverat, odit); vota facere; favere, eo, favi, fautum; studere, eo. ui, - (alicui rei); egere, eo, ui, -;

+ весьма желать видеть кого-л. Cupere aliquem videre; teneri magno desiderio alicujus; aspectum alicujus exsequi;

+ я желал бы, чтобы наша эпоха не была бесплодна faveo saeculo, ne sit sterile;

+ желаю исполнения всех твоих желаний cupio omnia, quae vis;

+ желающего судьба ведёт, сопротивляющегося же тащит ducunt volentem fata, nolentem trahunt;

+ желать кому-л. больше не вернуться alicui viam perpetuam esse velle;

+ я желал бы знать, что ты сделал scire studeo, quid egeris;

желающий cupiens, ntis; volens, ntis;

железа aden, enis, n; glandula, ae, f;

железнодорожный ferroviarius, a, um;

+ железнодорожная насыпь agger ferroviarius;

+ железнодорожная станция statio viae ferreae;

железный ferreus, a, um; ferratus, a, um;

+ железная дорога via ferrea; ferrivia;

+ железный инструмент ferramentum;

железо ferrum, i, n (Fe);

+ быть твёрже железа duritia ferrum superare;

жёлоб canalis, is, m;

желобчатый cuniculatus, a, um;

желтеть flavere, eo, -,-; flavescere, o, -,-;

жёлто-белый ochroleucus, a, um;

желтоватый flavens; flavescens; flavidus, a, um; luteolus, a, um; xantellus, a, um;

Жёлто-зелёный flavovirens, ntis; luteovirens, ntis; chlorinus, a, um; galbus, a, um;

желток vitellum, i, n (ovi);

желточно-жёлтый vitellinus, a, um;

желтуха morbus regius [arcuatus];

жёлтый flavus, a, um; luteus, a, um; armeniacus, a, um; cereus, a, um; cerinus, a, um; argillaceus, a, um; lignicolor, oris; vitellinus, a, um; chloroticus, a, um; aureus, a, um; canarinus, a, um; alutaceus, a, um; citreus, a, um; citrinus, a, um; leoninus, a, um; melleus, a, um; ochraceus, a, um; arenicolor; gilvus, a, um; sulfureus, a, um; ravidus, a, um; ravus, a, um; stramineus, a, um; fulvus, a, um; crocatus, a, um; croceus, a, um;

желудок stomachus, i, m; alvus, i, f/m; venter, tris, m; ventriculus, i, m;

жёлудь glans, glandis, f; balanus, i, m;

желчь fel, fellis, n; bilis, is, f;

жемчуг margarita, ae, f;

жемчужный margaritaceus, a, um;

жена uxor, oris, f; conjunx, ugis, f; nupta, ae, f; femina, ae, f; marita, ae, f; era, ae, f; domina, ae, f; mulier, is, f;

+ ссора с женой lis uxoria;

+ Нерон взял в жены Октавию Nero Octaviam uxorem duxit, Octaviam in matrimonium duxit;

женатый uxoratus, a, um (vir); nuptus, a, um; maritus, a, um;

+ женатый мужчина vir maritus;

+ быть женатым на ком-л. in matrimonio (uxorem) aliquam habere;

+ быть под башмаком у жены sub imperio uxorio esse, uxorium se praebere;

женитьба nuptiae, arum, fpl; matrimonium, ii, n; conjugium, ii, n;

+ питать отвращение к женитьбе a re uxoria abhorrere;

жениться accipere aliquam in matrimonium, aliquam conjugem; uxorem ducere; aliquam adjungere matrimonio, nuptiis; assumere uxorem;

+ Нерон женился на Октавии Nero Octaviam uxorem duxit, Octaviam in matrimonium duxit;

жених sponsus, i, m (Penelopae); pactus, i, m; procus, i, m; maritus, i, m;

женоненавистник mulierum osor, in mulieres malevolus, misogynes, ou, m (Gr);

женский femineus, a, um; femininus, a, um; muliebris, e;

женственный muliebris, e;

женщина femina, ae, f; mulier, is, f (замужняя); matrona, ae, f;

+ одинокая, незамужняя женщина mulier vacua;

жердь asser, is, m; stipes, itis, m (stipes acernus);

жеребёнок, жеребчик pullus equinus; equuleus / eculeus; equulus, i, m;

жернов lapis, idis, m (lapis lapidem terit) (molaris); mola, ae, f;

жертва victima, ae, f; litamen, inis, n; hostia, ae, f; votum, i, n; sacrificium, ii, n; sacrum, i, n;

+ приносить в жертву pollucere (Herculi decimam partem); facere sacra (sacrificium; res divinas; Jovi aliquid, aliqua re);

+ ценой огромных жертв ingentibus damnis;

+ стать жертвой заблуждения capi errore;

жертвенник ara, ae, f; altaria, orum, npl;

жертвовать pollucere, eo, luxi, luctum (Herculi decimam partem); vovere, eo, vovi, votum (caput suum pro salute patriae); sacrificare, 1; dedere, o, didi, ditum; donare, 1;

жертвоприношение litamen, inis, n; votum, i, n; supplicium, ii, n (precibus suppliciisque deos placare); sacrificium, ii, n; sollemne, is, n; munus, eris, n; immolatio, onis, f;

+ возжигать огонь на алтарях для жертвоприношений по обету incendere aras votis;

+ совершать жертвоприношения facere sacra (sacrificium; res divinas; Jovi aliquid, aliqua re);

жест gestus, us, m;

жестикуляция gestus, us, m; gesticulatio, onis, f;

жесткий rigidus, a, um; durus, a, um; impotunus, a, um (tyrannus, hostis); trux, cis (tactu); asper, era, erum; crudus, a, um;

жестко dure; aspere; rigide;

жесткость rigor, oris, m; duritia, ae, f;

жестокий indignus, a, um (hiems); acer (morbus; servitus); acerbus, a, um (hostis); atrox, cis (caedes; facinus; bellum); crudus, a, um (vir; ensis; bellum); crudelis, e; saevus, a, um; vehemens, ntis (in inimicos); ferus, a, um (hostis; homo); truculentus, a, um (facinus); sanguinolentus, a, um; infestus, a, um; inhumanus, a, um;

жестокость acerbitas, atis, f (morum; poenarum; inimicorum); crudelitas, atis, f; saevitia, ae, f; aculeus, i, m; feritas, atis, f; atrocitas, atis, f;

жесточайший supremus, a, um (supplicium); crudelissimus, a, um; atrocissimus, a, um;

жесть lamina, ae, f;

жечь exurere, o, ussi, ustum (exustus siti); urere, o, ussi, ustum; torrere, eo, ui, tostum;

жжение ustio, onis, f; pyrosis, is, f; crematio, onis, f;

живительный almus, a, um; vitalis, e;

живица resina, ae, f;

живо alacriter;

живодёр harpago, inis, m;

живой vivus, a, um (vultus); vividus, a, um; vivax, cis; spirans, ntis; salvus, a, um; argutus, a, um (oculi); animatus, a, um; animalis, e; animosus, a, um (vir); velox, cis (stilus); vegetus, a, um;

+ живая изгородь sepes viva;

+ в живом состоянии in vivo;

+ пока я жив me salvo; me vivo;

+ быть живым, в живых vivere;

+ оставаться в живых in vita esse, manere; superesse (ex pugna);

+ уже не быть в живых vixisse;

+ Ты, Катилина, жив, и жив не для того, чтобы отказаться от своей наглости, а чтобы доказать её vivis, Catilina, et vivis non ad deponendam, sed ad confirmandam audaciam;

+ живые ещё члены membra viventia;

+ бессмертная слава которых жива в памяти quorum vivit immortalis memoria et gloria;

+ сжечь кого-л. живьём aliquem vivum comburere;

живописец pictor, oris, m;

живописный pictus, a, um; amoenissimus, a, um;

живопись pictura, ae, f; ars [artis, f] pingendi;

живость vigor, oris, m (animi; aetatis); velocitas, atis, f; actuositas, atis, f; alacritas, atis, f; agilitas, atis, f;

живот venter, tris, m; abdomen, inis, n; alvus, i (f); uterus, i, f;

+ с большим животом ventr(i)osus;

животворить vivificare, 1;

животворный vegetativus, a, um; vitalis, e; vivax, cis;

животновод nutritor, oris, m (animalium);

животноводство cultura [ae, f] animalium; res [rei, f] pecuaria; pecuaria, ae, f;

животноводческ, a, um ий pecuarius;

животное animal, is, n; zoon, i, n; bestia, ae, f (terrena; aquatilis); belua, ae, f; fera, ae, f;

+ домашние животные pecu, -us, n (homines et pecua);

+ вьючное животное summarius;

+ животный мир bestiarum genus;

+ Ты, грязное животное! Mala tu es bestia!

живучий vitalis, e; vivax, cis;

+ весьма живучий firmissimus ad vivendum;

жидкий fluidus, a, um; fluxus, a, um; liquidus, a, um; tenuis, e (vinum);

жидкость fluidum, i, n; (h)umor, oris, m; sudor, oris, m; mador, oris, m; liquor, oris, m; liquidum, i, n; lympha, ae, f; ros, roris, n; tabes, is, f; latex, icis, m;

+ летучая жидкость liquor volatilis;

жизнедеятельность activitas [atis, f] vitalis;

жизнелюбие cupiditas (atis f) lucis;

жизненный vitalis, e;

+ жизненный процесс processus vitalis;

+ жизненный цикл cyclus vitalis;

жизнеописание vita, ae, f; biographia, ae, f;

жизнерадостность hilaritudo, inis, f; hilaritas; cupido [inis, f] lucis; cupiditas (atis f) lucis;

жизнеспособность vitalitas, atis, f;

жизнеспособный vitalis, e;

жизнь vita, ae, f (misero longa, felici brevis; rustica); aetas, atis, f; spiritus, us, m (spiritum patriae reddere); caput, itis, n;

+ продолжительность жизни duratio vitae;

+ власть над чьей-л. жизнью и смертью potestas vitae necisque in aliquem;

+ образ жизни modus vivendi; via vitae, vivendi; victus (Persarum); studium vitae;

+ вести (какой-л.) образ жизни vitae cursum tenere;

+ образ жизни не по средствам cultus major censu;

+ блестящий образ жизни splendor vitae;

+ ведущий утончённый образ жизни victu excultus;

+ так уж заведено самой жизнью suscepit vita consuetudoque communis;

+ вести жизнь диких животных vitam more ferarum tractare;

+ лишить себя жизни mortem sibi consciscere;

+ расстаться с жизнью a vita discedere; (e) vita (ex)cedere (abire); de vita decedere, vitam ponere;

+ жизнь отлетела vita in ventos recessit; +лишить кого-либо жизни consumere (mulier consumenda damnata); alicui vitam adimere (auferre); aliquem vita privare (expellere);

+ отдать жизнь за кого-л. vitam pro aliquo profundere;

+ жертвовать жизнью для кого-л. abjicere vitam [salutem] pro aliquo;

+ заплатить жизнью за что-л. aliquid spiritu luere;

+ прожить жизнь в сельской глуши secretis ruris abscondere annos;

+ проводить жизнь в спокойствии (безмятежно) aetatem agere [degere] intranquillitate;

+ спасти жизнь expedire salutem;

+ жизнь впроголодь esuritio;

+ вся жизнь omnis aetas;

+ в течение всей жизни vita perpetua;

+ рисковать своей жизнью за плату sua funera vendere;

+ клянусь жизнью! ita vivam!

+ видеть смысл жизни в литературных занятиях studiis suis vivere;

+ будем наслаждаться жизнью и любить vivamus et amemus!

+ при жизни Ганнибала vivo Hannibale;

+ за всю мою жизнь me vivo; in mea vita;

+ при жизни (их) обоих vivo utroque;

+ при его жизни и на его глазах vivus vidensque;

+ на склоне жизни supremis suis annis;

+ общественная жизнь vitae societas;

+ изыскать себе средства к жизни vitam sibi reperire;

+ жажда жизни cupido lucis;

жила vena, ae, f; nervus, i, m (nervi a quibus artus continentur);

жилистый venosus, a, um; nervosus, a, um;

жилец habitator, oris, m; inhabitator, oris, m; inquilinus, i, m;

жилище, жильё domicilium, ii, n; domus, i, f; tectum, i, n; habitaculum, i, n; habitatio, onis, f; sedes, is, f; penates, ium, mpl; nidus, i, m; diaeta, ae, f (zaeta); praesaepis, is, f (f/pl); cubile, is, n;

ж, e илой habitabilis;

жир adeps, adipis, m; axungia, ae, f; pingue, is, n;

+ рыбий жир oleum jecoris;

жираф camelopardalis, is, f/m; camelopard(al)us;

жирный adiposus, a, um; pinguis, e; unguinosus, a, um; unctus, a, um; crassus, a, um; obesus, a, um; nitidus, a, um;

+ жирный шрифт litterae crassae;

житель incola, ae, n; inquilinus, i, m;

+ местный житель indigena;

+ житель колонии colonus;

+ житель провинции provincialis;

+ корень используется местными жителями для питания radix pro cibo ab indigenis adhibetur; colonus;

жительство sedes, is, f; domicilium, ii, n;

житница horreum, i, n; granarium, ii, n;

жить vivere, o, xi, ctum (vitam; ruri, rure; in Thracia; Syracusis; cum aliquo; jucunde; convenienter naturae; bonis moribus; in paupertate; gramine; lacte, carne); victitare, 1; habere, eo, ui, itum (vitam in obscuro; aetatem a re publica procul); habitare, 1; incolere, o, ui, cutum; inhabitare, 1; degere, o, degi, -; vigere, eo, ui, -; spirare, 1; agere, o, egi, actum; commanere, eo. nsi, nsum; uti, or, usus sum (lacte et herbis; habeo unde utar);

+ жить в лесах servare silvas;

+ жить близ моря agere prope a mari;

+ жить, не имея законов agere sine legibus;

+ жить в веселье laeta agere;

+ жить в безопасности vitam tutam vivere;

+ жить в крайней нужде vitam miserrimam (in egestate) degere;

+ жить честно vitam honeste agere, tractare;

+ жить охотой ali venando;

+ жить, занимаясь литературой in litteris vivere;

+ жить литературой studiis suis vivere;

+ жить разбоем vivere rapto, ex rapto;

+ жить благодаря чьей-то милости vivere de lucro;

+ жить в Сиракузах Syracusis habere;

+ да живёт он долго! vivat diu!

+ тогда он, говорят ещё жил tum vixisse dicitur;

+ мы говорим, что лоза и живёт и умирает et vivere vitem et mori dicimus;

+ те, кому предстоит жить victuri;

+ жить настоящим днём vivere in diem;

+ жить для себя одного, только для себя sibi soli vivere; vivere secum; secum esse;

+ жить сообразно законам природы e natura vivere;

+ хорошо живётся тому, кому… vivitur bene, cui…

+ жить по средствам messe tenus propria vivere;

+ хорошо жить, довольствуясь малым vivitur parvo bene;

+ мы восхищаемся древностью, но живём современностью laudamus veteres, sed nostris utimur annis;

+ жить в деревне rusticari;

+ жить на чужбине peregrinari;

жмыхи recrementa, orum, npl;

жнец messor, oris, m;

жнивьё ager [agri, m] demessus;

жрать (de)vorare, 1;

жребий sors, sortis, m; alea, ae, f;

+ жребий брошен alea jacta est;

+ тянуть жребий tollere sortes;

жрец sacerdos, otis, m; flamen, inis, m; pontifex, icis, m; magus, i, m;

жреческий sacerdotalis, e; pontificius, a, um;

+ жреческий сан sacerdotium;

жужжание vox, cis, f (apum); bombus, i, m; fremitus, us, m (apum); murmur, uris, n; stridor, oris, m;

жужжать stridere, o, -, - (apes stridunt); bombire, io, -, -; bombilare, 1; fremere, o, ui, itum (apes fremunt); murmurare, 1;

жук scarabaeus, i, m;

жулик fur, is, m;

журавль grus, gruis, f;

журнал diarium, ii, n; ephemeris, idis, f; commentarii, orum, mpl (diurni); acta, orum, npl (diurna); periodicum, i, n;

+ описаны в садоводческих журналах in diariis hortulanorum descripti sunt;

журнализм diurnariorum ars [artis, f];

журналист diurnarius, ii, m;

журчание susurrus, i, m; murmur, is, n;

журчащий garrulus, a, um;

журчать susurrare, 1; murmurare, 1;

жуткий foedus, a, um (oculi); atrox, cis (caedes; facinus; bellum); tristis, e (Tartara; unda Stygis); horribilis, e; terribilis, e;




за ultra; trans; pone; super (Gangen; Numidiam); supra; secundum; post;

+ в реке Волхове за порогами in fluvio Volchovio ultra cataractas;

+ в канавах за деревней in fossis pone vicum;

+ за городом extra urbem;

+ за пределами области extra fines regionis;

+ тревоги за судьбы Рима civiles super Urbe curae;

+ за границей peregre;

+ за исключением excepto; praeterquam;

+ за один раз semel;

+ за что cur;

+ за и против pro et contra;

+ говорить за и против disputare in contrarias partes / in utramque partem;

заальпийский transalpinus, a, um;

забава ludus, i, m (illa perdiscere ludus est); oblectamentum, i, n (vitae); oblectatio, onis, f; delectatio, onis, f; deliciae, arum, fpl; jocus, i, m;

забавлять delectare, 1; oblectare, 1;

забавляться sibi ludos facere;

забавник ridiculus, i, m; joculator, oris, m;

забавно lepide (argumenta lepide inflexa); jocose; ridicule;

забавный ridendus, a, um; ridiculus, a, um; jocosus, a, um; jocularis, e; jucundus, a, um; festivus, a, um (convivium; ludi);

забастовка laboris cessatio [onis, f]; operistitium, ii, n; cessatio operis;

забвение oblivio, onis, f;

+ предать что-л. забвению oblivioni aliquid tradere, ventis aliquid tradere;

забегать (вперёд) procurrere, o, curri, cursum; praeripere, io, repi, reptum;

забивать figere, o, xi, ctum;

забиться compingere [o, pegi, pactum] se (in Apuliam);

заблаговременно bono tempore; mature;

заблудиться aberrare, 1 (puer aberravit);

заблуждаться decipi, ior, ceptus sum; errare, 1; falli, or, itus sum; labi, or, psus sum;

+ ты заблуждаешься falsus es;

заблуждение error, oris, m; vitium, ii, n (ineuntis adulescentiae); falsum, i, n; peccatum, i, n; opinio [onis, f] falsa;

+ вводить в заблуждение decipere; fallere (aliquem);

+ вывести кого-л. из заблуждения extorquere alicui errorem;

+ у заблуждения нет предела terminus nullus falso est;

заболачивание impaludatio, onis, f; paludificatio, onis, f;

заболевание morbus, i, m; aegrotatio, onis, f;

заболеть in morbum incidere [cadere]; morbo [in morbum] implicari; affici morbo; morbo temptari; succumbere;

+ заболеть лихорадкой nancisci febrim;

+ тяжело заболеть gravi morbo affectari;

+ заболевать разными болезнями suscipere morbos;

заболоченный paludosus, a, um;

забор sepes, is, f; saepes, is, f; saeptum, i, n;

забота cura, ae, f; curatio, oris, m (corporis; hominum); tutela, ae, f (tenuiorum); provisum, i, n;

+ забота о сохранности гербария cura herbarii conservandi;

+ проявить заботу curam adhibere;

+ измученный заботами curis sumptus;

+ снедаемый заботами aeger curis;

заботиться curare, 1; curae habere; curam adhibere; procurare, 1; tueri, eor, tuitus sum; consultare, 1; colere, o, ui. cultum; prospicere, io, xi, ctum; indulgere, eo, lsi, ltum; servire, 4; inservire, 4;

+ неусыпно заботиться vigilare (ad salutem rei publicae; pro aliquo);

+ заботиться о себе самом videre sibi;

+ позаботиться об обеде для кого-л. prandium alicui videre;

заботливо accurate; curate; magna cum cura; affectato (retinere nomen Antonini); sollicite; diligenter;

заботливость cura, ae, f; vigilia, ae, f; observatio, onis, f;

заботливый diligens, ntis; curiosus, a, um; vigilans, ntis;

забрало bucula, ae, f;

забрать, забирать subducere, o, xi, ctum (cibum alicui; morte subductus); corripere, io, repi, reptum; auferre, aufero, abstuli, ablatum;

забраться, забираться subire, eo, ii, itum (in aliquid, aliquid, alicui);

+ забраться под хворост subire virgulta;

забросить affligere, o, xi, ctum (rem susceptam);

заброшенный derelictus, a, um; neglectus, a, um; incultus, a, um;

забывать oblivisci, or, itus sum; perdere, o, didi, itum (nomen);

+ забыть на время горе, бедствие aberrare a dolore, a miseria;

+ забыть обиды injurias oblivione conterere;

+ я забыл позаботиться о чём-л. cura rei alicujus me effugit;

+ мы забыли, что такое рабство nos servitutis oblivio ceperat;

+ труд заставляет забыть о заботах labor fallit curas;

забывчивость oblivio, onis, f;

забывчивый obliviosus, a, um; immemor;

забытый oblitus, a, um; neglectus, a, um; oblivioni traditus, a, um;

завал strages [is, f] virgultorum ac arborum; concaedes, is, f; saepes, is, f; obstructio, onis, f;

заваленный obrutus, a, um;

+ дорога, заваленная камнями via lapidibus obruta;

+ место, заваленное брёвнами и дровами trabibus lignisque obrutus locus;

заваливать obruere, o, ui, utum; complere, eo, evi, etum;

заваривать incoquere, o, xi, ctum;

заведение institutio, onis, f; institutum, i, n;

заведование administratio, onis, f (privatarum publicarumque rerum); curatio, onis, f (bonorum alicujus);

заведовать actum gerere (administrare); administrare, 1 (provinciam; rem publicam); agere, o, egi, actum; tractare, 1 (pecuniam publicam); praeesse, sum, fui, -; regere, o, xi, ctum; curare, 1;

заведующий praefectus, i, m; actor, oris, m; curator, oris, m; rector, oris, m; administer, tri, m;

+ заведующий лабораторией praefectus laboratorii;

завезённый advectus, a, um;

+ сорное растение завезённое из Америки planta ruderalis ex America advecta;

завёрнутый involutus, a, um; convolutus, a, um; revolutus, a, um;

завернуть, завёртывать involvere, o, lvi, utum; tegere, o, xi, ctum; velare, 1;

завершать absolvere, o, vi, utum; finire, 4; consummare, 1; terminare, 1 (orationem; bellum); supremam manum imponere [o, sui, situm] (alicui rei); perficere, io, feci, fectum; complere, eo, evi, etum; concludere, o, usi, usum; transigere, o, egi, actum;

+ Гердер завершил и выпустил новое издание каталога cl. Herder editionem novam catalogi absolvit et edidit;

завершение extrema manus [us, m]; terminatio, onis, f (aliqua terminatione concludere); perfectio, onis, f; confectio, onis, f; completio, onis, f; consummatio, onis, f;

завершенность perfectio, onis, f; absolutio, onis, f;

завершённый perfectus, a, um; absolutus, a, um; terminatus, a, um; consummatus, a, um;

заверять confirmare, 1;

завеса integumentum, i, n (frontis; flagitiorum); velum, i, n; velamentum, i, n;

завет testamentum, i, n;

+ ветхий завет Vetus testamentum;

+ новый завет Novum testamentum;

завешивать velare, 1; obvolvere, o, vi, utum;

завещание testamentum, i, n; tabula [ae, f] testamenti, tabulae [arum, fpl] supremae; tabella, ae, f (tabellae falsae); voluntas, atis, f (ultima, suprema);

+ противозаконное завещание testamentum improbum;

+ менять завещание tabulas mutare;

завещать transmittere, o, si, ssum (hereditatem alicui); tradere, o, didi, ditum (alicui hereditatem); legare, 1;

+ завещать кому-л. всё имущество в пользование tradere alicui omnia bona utenda ac possidenda;

завивать torquere, eo, rsi, rtum (capillos ferro); crispare, 1; vibrare, 1;

завивка incrispatio, onis, f;

+ перманентная завивка capilli undulati;

завидный invidiosus, a, um;

завидовать invidere, eo, vidi, visum;

зависеть (de)pendere, o, ndi, nsum; stare, o, steti, statum (stat salus in armis; regnum stat concordia civium);

+ автор приходит к заключению, что северная граница культуры зерновых прежде всего зависит от средней весенней температуры terminum borealem culturae cerealium imprimis a temperatura media veris (de)pendere auctor concludit;

+ от этого зависит чьё-л. спасение (благо) in eo vertitur salus alicujus;

+ от этого зависит исход войны ibi summa belli vertitur;

+ всё зависит от его воли omnia in ejus voluntate vertuntur;

+ считать что-л. зависящим от внешних причин extrinsecus suspensas habere rationes alicujus rei;

+ считать что-л. зависимым от чего-л. aliquid suspensum habere ex aliqua re;

+ никогда не считай счастливым того, кто зависит от счастливых случайностей nunquam credideris felicem quemquam ex felicitate suspensum;

+ зависящий suspensus (ex bono casu);

+ зависящий от неопределённых обстоятельств sub incertos casus subjectus;

+ насколько зависит от меня quantum in me est;

+ это зависит не от нас non est id in nobis;

+ от Требония зависело то, что бойцы не овладели городом per Trebonium stetit, quominus milites oppido potirentur;

зависимость dependentia, ae, f; clientela, ae, f; obnoxietas, atis, f; subjectio, onis, f, submissio, onis, f;

+ признать свою зависимость от кого-л. se alicui in clientelam dicare;

+ в зависимости от pro; quoad;

+ этот вид варьирует в зависимости от местообитания haec species pro diversitate loci variat;

+ в саду из одних и тех же семян вырастают обе формы в зависимости от различной почвы in horto utraque forma ex iisdem seminibus quoad solum varium enata est;

зависимый servus, a, um; dependens, ntis; suspensus, a, um;

завистливый avidus, a, um; invidens, ntis; invidiosus, a, um; invidus, a, um; malevolus, a, um;

+ глядеть на что-л. завистливыми глазами aegris oculis aliquid introspicere;

завистник aemulus, i, m; obtrectator, oris, m;

Зависть aviditas, atis, f; livor, oris, m; invidia, ae, f; rubigo, inis, f (r. dentium alicujus); malignitas, atis, f;

+ обуреваемый завистью invidia tactus;

+ являющийся предметом зависти subjectus invidiae;

завитой cincinnatus, a, um; spiralis, e; circinatus, a, um;

завиток helix, icis, f;

завладевание capio, onis, f (dominii);

завладеть affectare, 1 (regnum); adipisci, or, adeptus sum; capere, io, cepi, captum; aliquid suum facere, io, feci, factum; potiri, ior, itus sum;

+ завладеть какой-л. землёй aliquam terram suam facere;

завлекать allicere, io, exi, ectum; pellicere, io, exi, ectum; pertrahere, o, xi, ctum;

завод officina, ae, f; fabrica, ae, f; sedes [is, f] industrialis; ergasterium, ii, n; domus [i, f] fabricatoria,

+ кирпичный завод officina lateraria;

+ машиностроительный завод officina machinis conficiendis;

+ металлургический завод officina metallurgica;

заводить adducere, o, xi, ctum; deducere; introducere; instituere, o, ui, utum;

заводь sinulus [i, m] stagnans;

завоевание expugnatio, onis, f;

+ подвиги и завоевания res actae et auctae;

завоеватель expugnator, oris, m;

завоевать capere, io, cepi, captum (urbem; castra hostium); recipere, io, cepi, ceptum; potiri, ior, itus sum; expugnare, 1;

+ завоёванная Греция завоевала дикого победителя Graecia capta ferum victorem cepit;

заворачивать vertere, o, rti, rsum; curvare, 1;

завсегдатай frequentator, oris, m (prandiorum);

завтра cras; dies [ei, m] crastinus;

завтрак prandium, ii, n (adducere aliquem ad se ad prandium); jentaculum, i, n;

завтракать prandere, eo, ndi, nsum (ad satietatem; perbene; prandium calidum; olus); jentare, 1;

завтрашний crastinus, a, um;

завывание ululatus, us, m; stridor, oris, m; fremitus, us, m (ventorum);

завядать (e)marcescere, o, -,-;

завядший (e)marcidus, a, um;

завязка vinculum, i, n; ligamen, inis, n; nodus, i, m; spira, ae, f;

завязывать ligare, 1; vincire, nxi, nctum; serere, o, ui, rtum;

+ завязать узлом nodare;

загадка aenigma, atis, n;

загадочность ambages, um, fpl (rerum);

загадочный aenigmaticus, a, um; aenigmatosus, a, um; obscurus, a, um; ambiguus, a, um; arcanus, a, um;

загар color brunneus cutis;

+ с загаром nigrescens;

загибать flectere, o, xi, ctum; reflectere; curvare, 1;

заглавие inscriptio, onis, f; titulus, i, m (libelli); nomen, inis, n;

заглавный:

+ заглавные буквы litterae capitales (grandes, initiales);

загладить, заглаживать diluere, o, ui, utum (injurias aere); corrigere, o, exi, ectum; restituere, o, ui, utum; redimere, o, emi, emptum;

заглушать opprimere, o, pressi, pressum; enecare, 1 (plantam); vincere, o, vici, victum (strepitum); strangulare, 1 (vocem; arborem); obstrepere, o, ui, itum;

заглядывать introspicere, io, spexi, spectum; inspicere;

загнивание putrificatio, onis, f;

загнивать (ex)putrescere, o, -,-;

загнутый flexus, a, um; inflexus, a, um; introflexus, a, um; reflexus, a, um; retroflexus, a, um; incurvatus, a, um; incurvus, a, um; aduncus, a, um; supinus, a, um;

заговаривать appellare, 1 (aliquem); hiscere, o, -,-;

заговор conjuratio, onis, f; conspiratio, onis, f; factio, onis, f;

+ составлять заговор conspirare;

+ заговор молчания consensus ac taciturnitas, mutui silentii consensus;

заговорщик conjurator, oris, m; conspiratus, i, m; conjuratus, i, m; conscius, ii, m;

заголовок titulus, i, m (libelli); inscriptio, onis, f; praescriptio, onis, f; caput, itis, n;

загон roborarium, ii, n; praesaepis (f/pl);

загонять agere, o, egi, actum (pisces in retia); supponere, o, posui, positum (pecus alicui rei);

загораживать saepire, 4; claudere, o, si, sum; obstruere, o, ui, ctum;

загорать sole infusci; sole colorari;

загораться exardescere, o, rdui, rsum; inardescere; inflammari, or, atus sum; incendi, or, nsus sum;

загородка cancelli, orum, mpl;

загородный suburbanus, a, um; suburbicus, a, um;

заготовительный:

+ заготовительный пункт emporium;

заготовлять parare, 1; praeparare, 1; prospicere, io, exi, ectum; providere;

+ заготовлять плоды впрок fruges vetustati mandare;

заграждать saepire, 4; intercludere, o, si, sum;

загребущий trahax, cis (procax, rapax, t.);

загреметь increpare, 1; tonare, 1;

загривок mercurius, ii, m (jumentorum); vertex, icis, m;

загромождать obstruere, o, ui, uctum; struere, o, ui, uctum (alaria donis);

загрязнение contaminatio, onis, f; inquinatio, onis, f;

загрязнённый contaminatus, a, um; inquinatus, a, um;

загрязнять contaminare, 1; inquinare, 1; spurcare, 1 (aliquem, aliquid; spurcari impuris moribus); illinere, o, levi, litum;

загубленный peremptus, a, um;

+ загубленные деревья arbores peremptae;

+ загубленный сад hortus peremptus;

зад pars [partis, f] postica, posterior, aversa; culus, i, m; anus, i, m; inguen, inis, n;

задавить opprimere, o, essi, essum; conculcare, 1; obterere, o, trivi, tritum;

задание pensum, i, n (conficere); problema, atis, n;

+ мы готовим задания вечером pensa nostra vespere praeparamus;

+ домашнее задание pensum scholare, domesticum; praescriptum domesticum;

задаток arra, ae, f (arrha); arrabo, onis, m (arraboni dare quadraginta minas); praesolutio, onis, f;

задача problema, atis, n; quaestio, onis, f; pensum, i, n; opus [eris, n] propositum; munus, eris, n; onus, eris, n;

задвижка pessulus, i, m (pessulum obdere ostio, foribus; pessulos injicere);

задевать tangere, o, tetigi, tactum; pellere, o, pulsi, pulsum (injuria pellit aliquem); stringere, o, nxi, ctum (undas alis); perstringere;

заделывать obstruere, o, ui, ctum;

задерживать habere, eo, ui, itum (milites in castris); inhibere; tenere, eo, ui, tentum (cursus alicujus; aliquem Romae); continere; sustinere; distinere; retinere; arcere, eo, ui, -; apprehendere, o, nsi, nsum (aliquem; sceleratum); porcere, eo, -,- (aliquem aliqua re [ab aliqua re]); sistere, o, stiti, statum (hostem; equum); trahere, o, xi, ctum (aliquem sermone); occupare, 1; morari, or, atus sum; moras alicui rei addere [o, addidi, itum]; extrahere, o, xi, ctum (aliquem); moram facere alicui; tardare, 1 (aliquem ad insequendum); supprimere, o, essi, essum (hostem; impetum);

+ ветры задерживаются высочайшими горами, лежащими вокруг Тибета venti montibus editissimis Tibetiam circumjacentibus retinentur;

+ ветры задерживают (отплытие) кого-л. venti aliquem tenent;

+ задержать дыхание animam comprimere;

+ не буду задерживать тебя длинными речами non tenebo te pluribus;

задерживаться tardare, 1 (facere aliquid; tardantes punire); cunctari, or, atus sum; morari, or, atus sum; remorari, or, atus sum; commorari, or, atus sum; subsistere, o, stiti, - (domi); permanere, eo, nsi, nsum;

задержка mora, ae, f; moramentum, i, n; retardatio, onis, f (r. et mora); tergiversatio, onis, f (mora et t.); reprehensio, onis, f; intermissio, onis, f;

задний posticus, a, um; posterior, ius; postremus, a, um; aversus, a, um;

задница culus, i, m; nates, ium, fpl; hedra, ae, f; anus, i, m;

задобрить placare, 1 (inimicum beneficiis);

задолго longe ante; multo ante; pridem;

+ задолго до этого longis temporibus ante; multis ante tempestatibus;

задолжать debere, eo, ui, itum (alicui pecuniam);

задолженность debitum, i, n (alicui solvere); debitio, onis, f (pecuniae);

+ иметь задолженность reliquari (amplam pecuniam);

задрожать tremere, o, ui, -; intremiscere, o, -,-; pavescere, o, -,-; horrescere, o, -,-;

+ как бы ты ни был мудр, а если тебе будет холодно, задрожишь sapiens si algebis, tremes;

задумывать agere, o, egi, actum; concipere, io, cepi, ceptum; suscipere consilium; in animo habere; cogitare, 1; machinari, or, atus sum; proponere, o, sui, situm;

+ задумать измену в пользу кого-л. proditionem alicui agere;

задунайский Transdanuvianus, a, um;

задушевно intime; amicissime; familiarissime;

+ говорить с кем-л. задушевно admovere orationem animo alicujus;

задушевный intimus, a, um; amicissimus, a, um;

задушить enecare, 1 (avem; anguem); effocare, 1; suffocare, 1 (aliquem); trucidare, 1 (plebem fenore); strangulare, 1 (aliquem); gulam frangere [o, fregi, fractum]; jugulare, 1;

задымление infumatio, onis, f;

+ в районе завода сосны почти полностью погибли вследствие задыления in vicinia officinae Pini fere omnes perierunt propter infumationem;

задыхаться effocari, or, atus sum; suffocari, or, atus sum; strangulari, or, atus sum (difficultate spirandi); exanimari, or, atus sum;

задыхающийся anhelus, a, um;

заём usura, ae, f (pecuniae; usura juvare aliquem); mutuatio, onis, f; mutuum, i, n; versura, ae, f;

заёмный mutuus, a, um; mtuatus, a, um;

зажечь, зажигать accendere, o, ndi, nsum (lumen; lucernam ex ara; rogos); succendere (rogum); incendere; inflammare, 1;

зажигалка ignitabulum, i, n; accensor, oris, m;

зажимать comprimere, o, essi, essum (linguam alicui);

зажиточный peculiosus, a, um; pecuniosus, a, um; fortunatus, a, um; copiosus, a, um; opulentus, a, um;

зажить

+ зажить получше se benignius tractare;

зазеленеть virescere,o, -,-; frondescere, o, -,-;

заземление *fibula [ae, f] massae;

зазнаться magnos spiritus sibi sumere [o, mpsi,mptum];

зазубренный incisus, a, um; dentatus, a, um; denticulatus, a, um; serratus, a, um; serrulatus, a, um; crenatus, a, um;

заигрывание subigitatio, onis, f;

заигрывать subigitare, 1 (aliquem, aliquam);

заика attypus, i, m; balbus, i, m;

заикание haesitantia [ae, f] linguae;

заикаться balbare, 1; balbutire, 4;

заикающийся balbus, a, um;

заиление limificatio, onis, f;

заиленный limificatus, a, um;

заимодавец creditor, oris, m;

заимообразный mutuus, a, um;

заимствование haustus, us, m;

заимствованный depromptus, a, um; mutuatus, a, um;

заимствовать depromere; promere, o, mpsi, mptum; mutuari, or, atus sum; assumere (mores alicujus); sumere, o, mpsi, mptum; asciscere, o, ivi, itum; haurire, io, si, stum;

заинвентаризованный in inventarium inclusus (insertus);

заискивание lenocinium, ii, n (nullum orationi lenocinium addere); ambitio, onis, f; captatio benevolentiae;

заискивать lenocinari, or, atus sum; caudam jactare, 1;

зайчик lepusculus, i, m;

заказ mandatum, i, n;

заказанный expetitus, a, um; mandatus, a, um;

+ заказанные семена, луковицы и части растений своевременно высылаются semina, bulbi et plantarum partes expetita (mandata) tempore proprio mittuntur;

заказать mandare, 1 (vasa);

заказник reservatum [i, n] imperfectum (incompletum);

закалённость duritia, ae, f;

закалённый severus, a, um; durus, a, um; duratus, a, um;

+ закалённый в боях vetus bellare;

закалывать transfigere, o, xi, ctum; transfodere, io, di, ssum; percutere, io, ssi, ssum; incidere, o, cidi, cisum; ferire, 4;

+ закалывать жертвенное животное mactare; immolare;

закалять, закаливать afficere, io, feci, fectum; temperare, 1 (ferrum); confirmare, 1; durare, 1;

+ тело должно быть так закалено, чтобы… corpus ita afficiendum est, ut…

заканчивать absolvere, o, lvi, lutum; finire, 4; terminare, 1; perficere, io, feci, fectum; peragere, o, egi, actum; desinere, o, sivi, situm; perferre, ro, tuli, latum; perpetrare, 1; implere, eo, evi, etum;

закапывать defodere, o, di, ssum; infodere; sepelire, 4; supponere, o, sui, situm (aliquid terrae);

закат occasus, us, m; obitus, us, m;

+ когда день склонялся к закату vergente die;

+ на закате supremo sole;

заквасить fermentare, 1;

закваска fermentum, i, n; zyme, es, f;

закинуть, закидывать adjicere, io, jeci, jectum;

+ с помощью закинутых (на скалы) верёвочных петель adjectis funium laqueis;

заклад fiducia, ae, f; pignus, oris, n;

закладка signum [i, n] paginale;

заклеивать agglutinare, 1;

заклинание obsecratio, onis, f; cantio, onis, f; carmen, inis, n;

заключать, заключить claudere, o, si, sum; concludere; includere; habere, eo, ui, itum (epistula nihil habet); continere, eo, ui, itum; conjectare, 1; terminare, 1; contrahere, o, xi, ctum; intrudere, o, di, sum;

+ заключать в тюрьму abdere aliquem carceri;

+ заключённые под стражу in custodiam habiti;

+ заключить в скобки uncis includere; concludere; facere (pacem; indutias);

заключаться verti, or, rsus sum;

+ вопрос заключался в том, останутся ли лакедемоняне в Ахейском союзе vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedemonii;

заключение conclusio, onis, f; inclusio, onis, f; complexio, onis, f; epilogus, i, m; conjectura, ae, f; consequentia, ae, f;

+ делать заключение argumentari (de aliqua re);

заключённый captivus, a, um; custoditus, a, um;

заключительный ultimus, a, um; extremus, a, um (pars epistulae);

+ заключительная стадия status ultimus;

закованный ferratus, a, um; vinctus, a, um;

заковать vincire, io, nxi, nctum;

заколоть configere, o, xi, ctum (configi in pugna);

закон lex, gis, f; canon, onis, m; norma, ae, f; regula, ae, f; mos, moris, m; constitutio, onis, f; fas, n, indecl; privilegium, ii, n;

+ законы природы leges naturae; lex naturalis, lex physica, legalitas physica;

+ свод законов corpus juris;

+ не нарушая законов salvis legibus;

+ закон против злоупотреблений при соискании государственных должностей lex de ambitu, lex ambitus;

+ закон о порядке принятия или отклонения законов lex de jubendis legibus ac vetandis;

+ иметь силу закона ut lex valere;

+ по всей строгости закона summo jure;

+ закон гласит in lege est;

+ всё подчинено определённому закону certa stant omnia lege;

законно juste; legitime; jure; lege;

законный legitimus, a, um;

+ законный брак conubium;

закономерно secundum legem naturae; juste et legitime; regulariter;

законность legalitas, atis, f;

законный legitimus, a, um; legalis, e; verus, a, um (heres);

законодатель legislator, oris, m; legum conditor, oris, m;

+ быть опытным законодателем scire de legibus instituendis;

закономерность lex [legis, f] naturae; regularitas, atis, f; lex naturalis, lex physica, legalitas physica; закономерный lege naturae definitus; naturalis; regularis;

законопроект rogatio, onis, f; rogamen, inis, n;

+ представлять законопроект на народное обсуждение legem ferre;

+ ратифицировать законопроект legem jubere;

законченность absolutio, onis, f; perfectio, onis, f;

законченный confectus, a, um; perfectus, a, um; plenus, a, um;

закончить absolvere, o, lvi, lutum; finire, 4; consummare, 1;

закоренелый vetus, eris (sicarius);

закреплённый fixus, a, um;

закреплять comprimere, o, essi, essum (alvum, ventrem); firmare, 1; confirmare, 1; munire, 4; pavimentare, 1;

закруглённый rotundatus, a, um; rotundus, a, um; ovalis, e;

закружиться gyrare, 1; se vertere;

+ когда от высоты закружилась голова quum altitudo oculis caliginem offudisset;

закрученный tortus, a, um; intortus, a, um; retortus, a, um; contortus, a, um; distortus, a, um; cochleatus, a, um;

закрывать claudere, o, si, sum; operire, io, ui, rtum; cooperire; adoperire; velare, 1; tegere, o, xi, ctum; contegere; condere, o, didi, ditum; obducere, o, xi, ctum; obvolvere, o, lvi, lutum; praetexere, o, ui, xtum;

закупать co"emere; emere, o, emi, emptum; comparare, 1;

закупоривать obturare, 1; occludere, o, si, sum;

закупорка thrombosis, is (idis), f;

закуска gustatio, onis, f; gustus, us, m; prandium, ii, n; obsonium, ii, n; promulsis, idis, f;

закусывать prandere, eo, ndi, nsum (ad sacietatem, perbene; prandium calidum, olus); jentare, 1;

зал diaeta, ae, f (zaeta); oecus, i, m; atrium, ii, n;

+ зал ожидания oecus praestolantium;

залегание: situs, us, m;

+ на месте залегания in situ;

залегать jacere, eo, cui, (citum);

залежь depositus, us, m; ager [agri, m] derelictus (otiosus, quiescens, vetustus);

залив sinus, us, m;

+ Каттегатский залив sinus Cadanus;

+ вдоль берега залива ad litus sinus (maris);

+ на берегу залива in litore sinus;

заливаемый, заливной inundatus, a, um;

+ в заливаемой долине in valle vere inundata;

+ на песчаных заливаемых берегах реки in ripis fluminis arenosis inundatis;

+ заливаемый луг pratum inundatum;

заливать undare, 1 (campos sanguine); aspergere, o, rsi, rsum; perfundere, o, fudi, fusum; suffundere;

залог pignus, oris, n; *vadio, onis, m; fides, ei, f (pacis pignus fidesque); fiducia, ae, f; modus, i, m; arrabo, onis, m (sub arrabone auri argentique; amoris arrabo); hypotheca, ae, f (под недвижимость);

+ принять в залог rem pignori accipere; accipere pignus;

заложить initiare, 1; struere, o, xi, ctum (initia alicui rei);

заложник obses, idis, m; pignus, oris, n;

залп salve, n ind; salutatio, onis, f;

+ залпом uno impetu;

замазать oblinere (oblino, oblevi, oblitum);

замалчивать conticere, eo, ui, -;

заманивать tangere, o, tetigi, tactum (volucres textis arundinibus); illicere, io, lexi, lectum; pellicere, io, lexi, lectum; deducere, o, xi, ctum;

заманчивый invitabilis, e (sermones);

замаранный turpis, e (fimo);

замарать coinquinare, 1; commaculare, 1; contaminare, 1;

замаскированный personatus, a, um; larvatus, a, um;

замедление retardatio, onis, f (r. et mora); mora, ae, f; tarditas, atis, f; cunctatio, onis, f;

замедленный retardatus, a, um;

замедлять comprimere, o, pressi, pressum (gressum); moras alicui rei addere [o, didi, ditum]; tardare, 1 (cursum); retardare, 1; morari, or, atus sum; remorari, or, atus sum; cunctari; cessare, 1;

замена suppositio, onis, f; substitutio, onis, f; immutatio, onis, f; compensatio, onis, f;

заменитель suffector, oris, m; compensator, oris, m;

заменить transmutare, 1; submutare, 1 (verba pro verbis); substituere, o, ui, utum (pontificem in locum Scipionis; aliquem alicui, pro aliquo); supponere, o, posui, positum (aliquem in locum alicujus, pro aliquo, alicui); subjicere, io, jeci, jectum (integras copias vulneratis; verbum pro verbo); subdere, o, didi, ditum (aliquem in locum alicujus); sufficere, io, feci, fectum; compensare, 1;

замерзание congelatio, onis, f;

замерзать congelare, 1; congelascere, o, -,-; gelascere, o, -,-; torpere, eo, -,- (torpens amnis);

+ в Тибете болота замерзают в октябре paludes in Tibetia Octobri gelant; пузырьки воздуха, образующиеся при замерзании в замерзающей воде bullulae a"eris, quae inter gelascendum in conglaciata aqua enascuntur; замёрзший rigens, ntis;

заместитель vice; vicarius, ii, m;

+ заместитель главного редактора vice redactoris principalis;

+ заместитель премьер министра primi ministri vicarius;

заметать converrere, o, verri, versum;

заметить, замечать conspicere, io, spexi, spectum; deprehendere, o, ndi, nsum (deprendo etc.); perspicere, io, spexi, spectum; notare, 1; annotare, 1; animadvertere, o, verti, versum; sentire, 4; signare, 1;

заметка nota, ae, f; hypomnema, atis, n; signum, i, n; epistolium, ii, n, scriptura brevis; adnotatio, onis, f; glossula, ae, f, glossa, ae, f, scholion ii / iou n (Gr);

+ критические заметки notae criticae;

+ заметки по систематике и географии растений notulaesystematicae et phytogeographicae;

+ номенклатурные заметки notulae de nomenclatura;

+ заметки о растениях animadversiones de plantis;

+ критические заметки sche(ul)ae criticae;

+ путевые заметки itinerarium;

+ заметки на полях marginalia; micellanea;

заметно conspicue; distincte; evidenter; insigniter; notabiliter; visibiliter; manifesto;

+ это заметно (hoc) subolet mihi;

заметный visibilis, e (exhalationes); videndus, a, um; evidens, ntis; conspicuus, a, um; perspicuus, a, um; spectabilis, e; aspectabilis, e; distinctus, a, um; insignis, e; insignitus, a, um (nota veritatis; imago); notabilis, e;

замечание animadversio, onis, f; annotatio, onis, f; nota, ae, f; notula, ae, f; reprehensio, onis, f;

замечательно insignite;

замечательный excellens, ntis; praestans, ntis; egregius, a, um; spectatus, a, um; memorabilis, e; insignis, e; insignitus, a, um (forma); notabilis, e; perspicuus, a, um; conspicuus, a, um; spectabilis, e; eximius, a, um; singularis, e; clarus, a, um;

замешательство turbatio, onis, f; perturbatio, onis, f; conturbatio, onis, f; turba, ae, f (t. et confusio rerum); confusio, onis, f; tumultus, us, m; stupor, oris, m;

+ приводить в замешательство turbare (aciem peditum); conturbare; confundere; exturbare mentem alicujus; vastare (mentes); aliquem de statu movere, dejicere;

+ приведённый в замешательство turbatus (voluntates populi);

+ среди всеобщего замешательства turbatis omnibus;

замещать locum occupare, 1; locum tenere, eo, ui, tentum; succedere, o, cedi, cessum (alicui); supplere, eo, evi, etum (locum parentis alicui); vicarium esse; substituere, o, ui, utum (pontificem in locum Scipionis);

замирать torpere, eo, ui, - (torpebat vox); intermori, ior, mortuus sum;

замкнутый clausus, a, um; integer, gra, grum;

замок arx, cis, f; castrum, i, n; castellum, i, n; turris, is, f;

замок claustrum, i, n;

замолчать conticere, eo, ui, -; conticescere, o, ui, -; obmutescere, o, ui, -;

замораживание refrigeratio, onis, f; congelatio, onis, f;

замораживать stringere, o, nxi, ctum (stricti amnes); congelare, 1; hiemare, 1; urere, o, ussi, ustum;

замороженный congelatus, a, um;

+ замороженные фрукты poma congelata;

заморозки frigora [um, npl] leviora;

+ до осенних заморозков ad frigora autumnalia leviora;

+ заморозки на почве frigora terranea leviora;

+ ночные (утренние) заморозки frigora nocturna (matutina) leviora;

заморский transmarinus, a, um;

замуж + выйти замуж nubere alicui; aliquem in matrimonium accipere;

+ выдать замуж aliquam alicui in matrimonium dare;

+ Октавия вышла замуж за Нерона Octavia Neroni nupsit; (nubo, nubere, nupsi, nuptus), Octavia Neronem in matrimonium accepit;

замужний nuptus, a, um; maritus, a, um; maritatus, a, um;

+ замужняя женщина mulier nupta;

замшелый muscosus, a, um;

замыкать claudere, o, si, sum; concludere, o, si, sum; occludere, o, si, sum; praecludere, o, si, sum; finire, 4; terminare, 1; obserare, 1;

замысел consilium, ii, n; inceptum, i, n; tela, ae, f;

+ по мне этот замысел неплох haec tela mihi non male est;

+ по чьему-л. замыслу ingenio alicujus;

замысловатый ingeniosus, a, um (res);

замышлять inducere [o, xi,ctum] in animum; coquere, o, xi, ctum (bellum; consilia secreto); concoquere; adoriri, ior, ortus sum (majus nefas; oppugnare urbem); agere, o, egi, actum; struere, o, xi, ctum (alicui insidias); machinari, or, atus sum; moliri, ior, itus sum; meditari, or, atus sum;

+ что он замышляет? Quid struit?

занавес velum, i, n; aulaeum, i, n;

занимательный curiosus, a, um;

+ занимательная ботаника botanica curiosa;

занимать obtinere, eo, ui, tentum; occupare, 1; capere, io, cepi, captum (urbem; castra hostium); obsidere, eo, sedi, sessum; possidere; insidere; percipere, io, cepi, ceptum; conducere, o, xi, ctum (pecuniam);

+ это растение иногда занимает большие площади planta haec amplas interdum areas obtinet;

+ занимать промежуточное положение locum intermedium obtinere;

+ занимать, занять(взять в долг) деньги accipere mutuam pecuniam; sumere pecuniam ab aliquo; mutuari;

+ на занятые деньги conductis nummis;

+ когда гора была занята capto monte;

заниматься tangere, o, tetigi, tactum (aliquid leviter); conterere [o, trivi, tritum] se [conteri] in re aliqua; occupari, or, atus sum; se occupare, 1; agere, o, egi, actum; facere, io, feci, factum (argentariam); studere, eo, ui, - (alicui rei; legibus cognoscendis; agriculturae); exercere, eo, ui, itum; experiri, ior, rtus sum; operari, or, atus sum; tractare, 1; habitare, 1; se applicare, 1 (ad philosophiam, ad historiam scribendam);

+ заниматься сельским хозяйством rusticari;

+ заниматься торговлей negotiari;

+ заняться чем-л. verti in aliquid (in aliqua re);

+ заниматься чем-л. habere aliquid in usu; vacare alicui rei, in aliquid, ad aliquid;

+ заниматься поэтическим творчеством tangere carmina;

+ те, кто занимается одной практикой – не истинные химики illi, qui sola praxi occupantur, veri chemici non sunt;

+ заниматься врачеванием (медициной) facere medicinam;

+ заниматься чтением книг vacare libris legendis;

заново denuo; ab integro; iterum; rursus;

заноза surculus, i, m; assula, ae, f;

занос embolus, i, m;

заносить deferre, fero, tuli, latum; obruere, o, ui, utum (nive, arena);

+ заносить в протокол perscribere;

заносчивость arrogantia, ae, f; spiritus, us, m (spiritus patricii); fastus, us, m;

+ из заносчивости рождается самомнение ex insolentia arrogantia oritur;

заносчивый ferox, cis (animus, ingenium); superbus, a, um; insolens, ntis;

занятие actus, us, m; negotium, ii, n; occupatio, onis, f; fabrica, ae, f (aerariae artis); studium, ii, n (rerum rusticarum; suo quisque studio maxime ducitur; studium litterarum; in studiis vitam agere); exercitium, ii, n; tractatio, onis, f; ministerium, ii, n;

+ занятие коммерцией negotium;

+ занятие словесными науками и литературой humanitas;

+ не предаваться занятиям vacare studiis;

занятый occupatus, a, um;

+ я занят чем-л. aliquid me tenet;

заодно communiter; una;

заострённый acut(at)us, a, um; praeacutus, a, um;

заострять acuere, o, ui, utum;

заочный absens, ntis;

запад occidens, ntis, m; occasus, us, m; Hesperium cubile (is, n), cubile noctis; vesper, eri, m; vespera, ae, f (ad vesperam jacentes terrae);

+ к западу от села ad occidentem a pago;

+ обращённый к западу ad occidentem (occasum) versus;

+ на западе in parte occidentali;

+ море, лежащее на западе mare ad occidentem versum;

западный occidentalis, e; vesperalis, e; vespertinus, a, um;

+ западная граница terminus occidentalis;

+ западная догота longitudo occidentalis;

+ западный ветер Favonius; Zephyrus;

западня transenna, ae, f (aliquem in transennam ducere); viscarium, ii, n; fovea, ae, f; laqueus, i, m;

запаздывать posterare, 1; morari, or, atus sum;

запас copia, ae, f; condita, orum, npl; supellex, lectilis, f; facultas, atis, f; apparatus, us, m; penus, us, m,f; commeatus, uum mpl; gaza, ae, f (agrestis);

+ словарный запас supellex verborum;

запасной proventitius, a, um; reservatus, a, um; supervacaneus, a, um (vasa);

запах odor, oris, m; odoratus, us, m; olentia, ae, f (suavis); nidor, oris, m; sapor, oris, m;

+ аммиачный запах odor ammoniacus;

+ анисовый запах odor aniseus;

+ ароматный запах odor aromaticus;

+ бальзамический запах odor balsamicus (balsameus, balsaminus);

+ винный запах odor vinosus;

+ возбуждающий запах odor excitans;

+ вредный запах odor noxius (perniciosus);

+ гвоздичный запах odor caryophyllaceus;

+ гнилостный запах odor putridus;

+ долговременный запах odor diutinus (diuturnus);

+ дурной запах odor malus; foetor;

+ едкий запах odor acer;

+ зловонный запах odor foetidus (taeter);

+ камфарный запах odor camphoratus;

+ запах клопов odor cimicinus;

+ запах козла odor hircinus;

+ коричный запах odor cinnameus;

+ кратковременный запах odor brevis (ephemerus);

+ крепкий запах odor gravis;

+ запах лавра odor laureus (laurinus);

+ запах ладана odor tureus;

+ летучий запах odor evolans;

+ лимонный запах odor citreus (citrinus);

+ запах листвы odor frondis vernalis;

+ запах лука odor cepaceus;

+ запах мёда odor melleus (mellitus);

+ муравьинный запах odor formicarum (formicinus);

+ запах мускуса odor moschatus;

+ мышиный запах odor murinus;

+ запах мяты odor menthosus;

+ навозный запах odor stercoris (stercorarius);

+ нежный запах odor mitis;

+ незначительный запах odor brevis (ephemerus);

+ неизменный запах odor immanens (perpetuus);

+ неприятный запах odor ingratus;

+ нестойкий запах odor infirmus (instabilis);

+ одуряющий запах odor stupefaciens;

+ особый запах odor peculiaris (proprius);

+ острый запах odor acer;

+ отвратительный запах odor foetidissimus;

+ перечный запах odor piperitus;

+ полынный запах odor absinthiacus;

+ постоянный запах odor constans (permanens);

+ приятный запах odor gratus (amabilis, suavis);

+ пряный запах odor aromaticus;

+ раздражающий запах odor irritans;

+ резкий запах odor acerrimus;

+ запах розы odor rosarum;

+ запах свежего сена odor feni recentis;

+ свежий запах odor egelidus;

+ своеобразный запах odor peculiaris (proprius);

+ сельдяной запах odor alecis;

+ сильный запах odor fortis;

+ запах скипидара odor terethinae;

+ сладковатый запах odor subdulcis;

+ смолистый запах odor resinosus;

+ специфический запах odor peculiaris (proprius);

+ спиртовый запах odor alcoholicus;

+ стойкий запах odor firmus;

+ тошнотворный запах odor nauseosus;

+ трупный запах odor cadaverinus;

+ тяжёлый запах odor gravis (onerosus);

+ удушливый запах odor suffocans;

+ характерный запах odor proprius (peculiaris);

+ уксусный запах odor acetatus;

+ чесночный запах odor alliaceus;

+ ядовитый запах odor virulentus;

+ распространять запах odorem emittere (exhalare, spargere, spirare);

+ без запаха inodorus;

+ с запахом odoratus;

+ с приятным запахом suaveolens;

+ с сильным запахом graveolens, fragrans;

+ запах пота capra;

+ запах изо рта gravitas (foetor) oris;

запачкать coinquinare, 1; contaminare, 1;

запаянный sigillatus, a, um;

запечат(ыв)ать consignare, 1 (tabulas, testamentum);

запечатлеть defigere, o, xi, ctum; imprimere, o, premi, pressum; inculcare, 1;

запинаться balbutire, 4 (balbutiendo vix sensus suos explicare);

запинающийся balbus, a, um;

запирать claudere, o, si, sum; concludere; includere; praecludere; serare, 1;

запираться includi, etc.; negare, 1; infitiari, or, atus sum; infitias ire;

записка consignatio, onis, f; hypomnema, atis, n; tabella, ae, f (allatae sunt tabellae);

записки commentarii, orum, mpl; scripta, orum, npl; memoranda, orum, npl; itinerarium, ii, n;

записная книжка pugillares, ium, mpl; adversaria, orum, npl; libellus, i, m;

записывать exscribere, o, psi, ptum (nomina; bonos in aliis tabulis exscriptos habet); perscribere; subscribere (numerum aratorum); transcribere; subnotare, 1 (nomina); excipere, io, cepi; inducere, o, xi, ctum;

+ записывать речь под чью-л. диктовку dictante aliquo excipere orationem;

+ записывать в организацию, армию conscribere;

запись irrotulatio, onis, f; *recordum, i, n; tabula, ae, f;

+ внести долговую запись nomen referre in tabulas;

заплата assumentum, i, n;

+ никто к ветхой одежде не пришивает заплаты из новой ткани nemo assumentum panni rudis assuit vestimento veteri;

заплатить persolvere; solvere, eo, lvi, lutum; rescribere, o, psi, ptum; luere, o, ui, utum;

заплесневевший mucidus, a, um;

заплетать plectere, o, xi, ctum (flores; crines);

заповедник reservatum, i, n; praedium [ii, n] defensum (interdictum); vivarium, ii, n;

+ государственный заповедник reservatum publicum;

+ охотничий заповедник saeptum venationis;

заповедный defensus, a, um; interdictus, a, um; reservatus, a, um;

+ заповедный участок area interdicta;

+ заповедная степь steppa reservata;

заподозрить suspicari, or, atus sum;

запоздалый serus, a, um; tardus, a, um;

запоздать, запаздывать tardare, 1 (facere aliquid; tardantes punire);

+ зима запоздала hiems tardavit;

запой ebriositas [atis, f] periodica; dipsomania, ae, f;

заполненный impletus, a, um; repletus, a, um;

+ обитает в заполненных водой канавах habitat in fossis aqua repletis;

заполнять supplere, eo, evi, etum (lacunam); complere, eo, evi, etum; explere, eo, evi, etum; stipare, 1 (tectum omne fartim); oblinere, o, levi, litum; occupare, 1; frequentare, 1 (templa);

запоминание retinetia, ae, f (actarum rerum);

запомнить memoria tenere; mandare aliquid memoriae [animo, menti];

запонка *boto, onis m; orbiculus, i, m; globulus, i, m;

запор claustrum, i, n; sera, ae, f; vectis, is, m; obex, obicis, f; pessulus, i, m;

заправить supplere, eo, evi, etum;

+ заправленные светильники suppletae lucernae;

запрашивать rogare, 1;

+ запрашивать кого-л. о мнении aliquem sententiam rogare;

запрет vetitum, i, n; interdictum, i, n;

запретить prohibere, eo, ui, itum; interdicere, o, xi, ctum; vetare, 1; vindicare, 1 (aliquid legibus);

+ Цезарь запретил легатам отлучаться с места работы ab opere legatos Caesar discedere vetuerat;

+ что запрещает, смеясь говорить правду? ridentem dicere verum quid vetat?

+ всякий закон или повелевает, или запрещает lex omnis aut jubet aut vetat;

+ мы делаем уже сделанное, что запрещает нам старая поговорка acta agimus, quod vetamur vetere proverbio;

запретный non tangendus, a, um; inconcessus, a, um (hymenaei; voluptas); vetitus, a, um; interdictus, a, um;

запрещённый interdictus, a, um; prohibitus, a, um; inconcessus, a, um (hymenaei; voluptas);

+ Запрещённый Международным кодексом Codice Internationali interdictus (prohibitus);

заприметить subsentire, 4;

запрокинутый supinus, a, um;

запрос rogatio, onis, f;

+ делать запрос consiliari;

+ делать запрос в сенате о чём-л. a senatu de aliqua re postulare;

запросто simpliciter;

запруда agger, eris, m;

запрягать, запрячь jungere, o, nxi, nctum (equos); subjungere (tigres curru); adjungere; jugare, 1; ligare, 1; religare, 1; subdere, o, didi. ditum (tauros aratro);

запрятать compingere, o, pegi, pactum (aliquem in carcerem);

запугивать angere, o, anxi, anctum/anxum; terrere, eo, ui, itum; terrificare, 1; territare, 1; horrificare, 1;

запуск (компьютера) initiatio[onis,f] systematis;

запутанный intricatus, a, um; perplexus, a, um; gibberosus, a, um (sermo); confusus, a, um; inextricabilis, e;

запутать illaqueare, 1; confundere; irretire, 4; intricare, 1; conturbare, 1;

запущенный neglectus, a, um; squalidus, a, um; desertus, a, um;

запылать inardescere, o, arsi, -; exardescere;

запястье carpus, i, m; armilla, ae, f;

запятая virgula, ae, f; comma, atis, n;

запятнать coinquinare, 1; commaculare, 1; contaminare, 1;

зарабатывать quaeritare, 1 (victum aliqua re); quaerere, o, sivi, situm (nummos manu); acquirere, o, sivi, situm (pecuniam); facere, io, feci, factum (lucrum; assem); merere, eo, ui, itum; meritare, 1;

+ умение зарабатывать facultas acquirendi (opes);

заработок merces, edis, f (manuum); meritum, i, n; stips, stipis, f (exigua); quaestus, us, m; lucrum, i, n;

заражать inficere, io, feci, factum; replere, eo, evi, etum; imbuere, o, ui, utum;

заражение infectio, onis, f; contagio, onis, f; contagium, ii, n;

зараза virus, i, n; miasma, atis, n; pernicies, ei, f; pestilentia, ae, f; pestis;

заразительный contagiosus, a, um; pestifer; pestilens, ntis;

заразный contagiosus, a, um;

заранее a priori; in tempore; mature; ante;

зарастать obduci, or, ductus sum; obtegi, or, tectus sum;

зарегистрированный in indicem illatus, a, um;

зарегистрировать subscribere, o, psi, ptum (numerum aratorum);

зарезать jugulare, 1; caedere, o, cecidi, caesum; trucidare, 1; mactare, 1;

зарница fulgur, uris, n;

зародыш embryo, onis, m; embryon, ii, n; fetus, i, m (foetus); semen, inis, n; germen, inis, n;

зарождаться nasci, or, natus sum;

зарождение generatio, onis, f; origo, inis, f;

заросль confraga, orum, npl; …etum;

зарубежный extraneus, a, um; forensis, e; foraneus, a, um; exterminus, a, um;

зарыть defodere, io, fodi, fossum; infodere, io, fodi, fossum; supponere, o, posui, positum (aliquid terrae); obruere, o, ui, utum;

+ зарыть золото в землю credere aurum terrae;

заря aurora, ae, f; jubar, aris, n;

+ утренняя заря Aurora; ortus candens;

заряд inserticulum, i, n;

заряжать inserere, o, ui, rtum;

засада insidiae, arum, fpl; subsessa, ae, f (subsessas occultius collocare; in subsessa esse);

+ устроить засаду, находиться в засаде subsidere in insidiis;

+ сидящий в засаде subsessor (cum venabulo);

засадить compingere, o, pexi, pactum (aliquem in carcerem); reserere, o, sevi, -; obserere; plantare, 1;

засвидетельствованный testatus, a, um;

+ засвидетельствованный факт factum testatum; res testata;

засвидетельствовать testari, or, atus sum; attestari; contestari;

засевать conserere, o, sevi, -; obserere;

заседание sessio, onis, f; consessus, us, m; contio, onis, f;

+ зал заседаний tractatorium, ii, n;

+ пленарное заседание сената senatus frequens;

заседатель consiliarius, ii, m; assessor, oris, m;

заседать considere; sedere, eo, sedi, sessum;

+ сенат заседает senatus agitur;

засека concaedes, ium, fpl;

заселение colonisatio, onis, f;

заселить frequentare, 1 (urbs frequentatur; frequentare solitudinem Italiae; locum cultoribus);

+ заселить опустевший город inania moenia supplere;

засесть compingere [o, pegi, pactum] se (in Apuliam); insidere, o, sedi, sessum;

+ засесть в засаду subsidere;

заскрипеть increpare, 1;

заслонять praepedire, 4 (lumen);

заслуга meritum, i, n;

+ заслуги bene facta; tituli (Theseus, magnificus titulis suis);

+ чьи-л. заслуги перед кем-л. alicujus beneficia in aliquem;

заслуженный emeritus, a, um; meritus, a, um (poena; meritissima fama frui);

заслуживать merere, eo, ui, itum; meritare, 1; mereri, eor. itus sum;

+ он получил то, что заслужил habet, quod sibi debebatur;

заснуть (засыпать) condormire, 4; condormiscere, o, dormivi, -; addormire; obdormiscere; capere [io, cepi, captum] somnum, somno capi [ior, captus sum];

засов claustrum, i, n; pessulus, i, m (pessulum obdere ostio, foribus; pessulos injicere); sera, ae, f; obex, icis, m;

засовывать intrudere, o, di, sum; inserere, o, ui, rtum;

засолённый salinus, a, um; salsus, a, um;

засорённый ruderatus, a, um;

засохший retorridus, a, um;

+ засохшие луга prata siccitate emortua;

заспиртованный in spiritu servatus, a, um; alcoholisatus, a, um;

застава custodia, ae, f; castra [orum, npl] stativa;

заставлять jubere, eo, ssi, ssum; suadere, eo, si, sum; subigere, o, egi, actum (aliquem metu aliqid facere); agere, o, egi, actum (nova quaerere tecta); cogere, o, egi, actum; compellere, o, pulsi, pulsum; trudere, o, di, sum; angariare, 1; coartare, 1;

+ ты заставил меня признать, что… extorsisti, ut faterer…

застаиваться stagnare, 1;

застарелый vetus, eris (aegritudo);

застать nancisci, or, ctus sum; supervenire, io, veni, ventum;

+ застать кого-л. в часы его досуга nancisci aliquem otiosum;

+ Марцелл застал их врасплох, когда они строили укрепления munientibus supervenit Marcellus;

застегнуть subnectere, o, nexui, nexum (fibula vestem subnectit); fibulare, 1;

застёжка fibula, ae, f;

застенчивость verecundia, ae, f; pudor, oris, m;

застенчивый pudens, ntis (vir; femina); pudibundus, a, um (matrona; vir); verecundus, a, um (castus et v.);

застилать sternere, o, stravi, stratum (lectulos pelliculis); tegere, o, xi, ctum;

застигать adoriri, ior, rtus sum (aliquem adorta tepestas est);

застойный perstagnatus, a, um;

застолье symposium, ii, n;

застольный symposiacus, a, um (quaestiunculae);

застревать adhaerere, eo, si, sum (in visceribus); haesitare;

застрелить trajicere, io, jeci, jectum; transfigere, o, xi, ctum; sclopetare, 1;

заступ rutrum, i, n; fossorium, ii, n;

заступник defensor, oris, m; patronus, i, m; protector, oris, m; paracletus, i, m;

застывание consistentia, ae, f;

застыть sistere, o, steti, - (sistunt amnes; stetit sanguis); stare, 1 (glacies stat iners; stant ora metu); stupere, eo, ui,-; rigescere, o, ui,-; refrigescere, o, frixi, -;

засуха ariditas, atis, f; siccitas, atis, f; aquarum penuria [ae, f];

+ эта область ежегодно поражается засухой haec regio quotannis siccitate afficitur;

засушенный exsiccatus, a, um;

засушливый aridus, a, um;

засыхать arescere, o, arui, -;

затаить comprimere, o, pressi, pressum (odium);

+ затаить дыхание animam comprimere;

затвердение fixatio, onis, f;

затвердеть indurare, 1; rigescere, o, rigui, -;

затворять claudere, o, si, sum;

затевать agere, o, egi, actum; agitare, 1; induere, o, ui, utum; machinari, or, atus sum; parturire, io, ivi, -;

+ посмотрю, что он затевает observabo, quam rem agat;

+ это затевают с тем, чтобы…ea tela texitur (ut)…

затем dein; deinde; mox; post; postea; posthac; serius; tum;

затемнение caligatio, onis, f;

затемнять obscurare, 1;

затенение inumbratio, onis, f;

затенённый umbrosus, a, um; inumbratus, a, um;

затенять umbrare, 1; obscurare, 1;

затерянный amissus, a, um; perditus, a, um;

затея consilia, orum, npl; inventa, orum, npl; machinationes, um, fpl;

затишье tranquillitas, atis, f; malacia, ae, f;

заткнуть struere, o, xi, ctum (aures habere structas);

затмение eclypsis, is (eos), f; defectio, onis, f; defectus, us, m; obscuratio, onis, f;

+ произошло солнечное затмение solis defectio fuit;

+ регулярные затмения солнца canonicae defectiones solis;

затмить obscurare, 1; obumbrare, 1; hebetare, 1; obruere, o, ui, utum; superare, 1;

+ затмить кого-л. своим величием alicui magnitudine sua inducere caliginem;

+ литературностью изложения затмить незрелые сочинения прошлого scribendi arte rudem vetustatem superare;

затон instagnatio [onis, f] fluminis;

затонуть mergere, o, rsi, rsum; submergere;

затопление eluvies, ei, f; inundatio, onis, f;

затопляемый inundatus, a, um;

затоплять inundare, 1; stagnare, 1;

затрагивать tangere, o, tetigi, tactum (aliquid leviter); attingere, o, attigi, attactum;

затраты expensa, ae, f; pecunia [ae, f] impensa;

затруднение difficultas, atis, f; impedimentum, i, n; obstaculum, i, n; nodus, i, m;

затруднения tricae, arum, fpl (domesticae);

затрудненный aeger, gra, um (anhelitus);

затруднительный difficilis, e; impeditus, a, um; onerosus, a, um; arduus, a, um;

затуманивать nubilare, 1;

затушёвывать obscurare, 1;

затхлый vapidus, a, um;

затылок cervix, icis, f;

затягивать stringere, o, xi, ctum (nodum); constringere; trahere, o, xi, ctum (vincla galeae; aliquid in serum); moras alicui rei addere; extrahere (proelium ad noctem; bellum in tertium annum; aliquid in infinitum); contrahere; sustinere, eo, ui, tentum (aliquid in noctem, ad noctem); obducere, o, xi, ctum; producere; extendere, o, ndi, nsum; morari, or, atus sum;

+ затянувшаяся трапеза tractus in longum convictus;

+ преднамеренно затянуть войну sustinere bellum consilio;

затягиваться conducere, o, xi, ctum;

+ рана затягивается (рубцуется) vulnus conducitur in cicatricem;

затяжка nodus, i, m;

+ затяжка времени mora, ae, f; retardatio, onis, f;

затяжной assiduus, a, um (imber; bellum; febricula);

+ затяжной характер tractus (belli; mortis);

заусенец paronychia, ae, f;

заучить ediscere, o, edidici, -;

+ заучивать что-л. слово в слово ediscere aliquid ad verbum;

захват occupatio, onis, f; rapina, ae, f; possessio, onis, f;

захватить occupare, 1; usurpare, 1 (imperium; alienam possessionem); invadere, o, vasi, vasum (in alienam pecuniam; regnum; imperium); irruere, o, ui, utum; irrumpere, o, rupi, ruptum; arripere, io, ripui, reptum; potiri, ior, itus sum; capere, io, cepi, captum (urbem; castra hostium); percipere, io, cepi, ceptum; captivare, 1; sumere, o, psi, ptum (proelio sumpta Thessalia); trahere, o, xi, ctum (regnum; t. in se munia senatus); affectare, 1 (navem); manum adjicere alicui rei; adipisci, or, adeptus sum (rerum); facere praedam; prehendere, o, ndi, nsum; apprehendere; expugnare, 1;

+ захватить верховную власть adipisci rerum; potiri rerum;

+ стремление захватить государственную власть lubido rei publicae capiendae;

захватчик usurpator, oris, m; occupo, onis, m;

захворавший affectus [a, um] valetudine;

заход occasus, us, m; obitus, us, m;

заходить inire, eo, ii, itum; adire; obire; inter se tegere [o, xi, ctum]; divertere, o, verti, versum; convenire, io, veni, ventum; occidere, o, cidi, casum; occumbere, o, cubui, cubitum;

захоронение inhumatio, onis, f;

захотеть velle, volo, volui, - cupere, io, ivi, itum,

+ теперь мне захотелось написать тебе кое-что о старости nunc mihi visum est de senectute aliquid ad te conscribere;

зацветать efflorescere, o, florui, -;

зачатие conceptio, onis, f; conceptus, us, m;

зачаточный rudimentalis, e; rudimentarius, a, um;

зачать concipere, io, cepi, ceptum;

зачем cur; quare; quid;

зачёркивать cancellare, 1; oblinere, o, levi, litum; delere, eo, evi, etum;

зачерпнуть haurire, io, si, stum;

+ зачепнуть пригоршней воду из реки undam de flumine cavis palmis sustinere;

зачет compensatio, onis, f;

зачислять inscribere, o, psi, ptum; transcribere; inserere, o, ui, rtum;

зачитать до дыр conterere [o, trivi, tritum] librum legendo;

заши(ва)ть insuere, o, ui, utum; obsuere;

заштрихованный striatus, a, um; lineolatus, a, um;

зашуметь increpare, 1 (ui, itum);

защита defensio, onis, f; protectio, onis, f; patrocinium, ii, n; propugnatio, onis, f; praesidium, ii, n (domus familiaeque); tutela, ae, f (t. et praesidium virtutis); tutamen, inis, n; tutamentum, i, n; integumentum, i, n (corporis); munimentum, i, n; vallum, i, n; vindicta, ae, f; propugnaculum, i, n; fides, ei, f (haec urbs est in fide mea; implorare fidem deum hominumque; in fidem recipere aliquem); subsidium, ii, n (subsidio venire); apologia; aegis, idis f;

+ служить кому-л. защитой от чего-л. subsidio esse alicui alicui rei;

+ Институт Защиты растений Institutum Protectionis Plantarum;

+ находиться под чьей-л. защитой in tutela alicujus esse;

+ давать защиту от холода tutelam praestare contra frigora;

+ для защиты от холода и зноя ad frigora atque aestus vitandos;

+ довериться чьей-л. защите se committere alicui tutandum;

защитник defensor, oris, m; fautor, oris, m; propugnator, oris, m (libertatis; sceleris); praeses, idis, m; tutela, ae, f (templi); tutor; stator, oris, m; vindex, icis, m; advocatus, i, m; assertor, oris, m; causidicus, i, m; patronus, i, m; protector, oris, m;

+ город без защитников urbs vasta a defensoribus;

+ стены без защитников moenia vacua defensoribus;

защитница patrona, ae, f;

защитный muniens, ntis; protectivus, a, um; defensivus, a, um;

+ защитный слой stratum protectivum;

защищать defendere, o, ndi, nsum; praesidere, eo, sedi, sessum (alicui rei, aliquid; Juno, quae toris praesidet maritis; urbi; agros suos); esse, sum, fui [adesse]; praeesse; vindicare, 1 (civem a miseriis; aliquem a verberibus; aliquem Grajorum armis); tegere, xi, ctum (se jure legum); contegere; protegere; saepire, 4; vallare, 1; vincire, 4; praemunire, 4; emunire, 4; obumbrare, 1; orare, 1; prohibere, eo, ui, itum;

+ защищать свою точку зрения suam opinionem defendere;

защищаться pro se manus afferre [o, tuli, latum]; defendi, or, nsus sum; se defendere, o, ndi, nsum;

защищающий praeses, -idis, m;

+ искусство защищающее человеческое здоровье (= медицина) ars salutis humanae praeses;

защищённый tectus, a, um; tutus, a, um; munitus, a, um;

заявитель petens, ntis, m;

заявить subscribere, o, psi, ptum;

+ против Л. Попиллия Л. Геллий письменно заявил, что тот дал себя подкупить in L. Popillium subscripsit L. Gellius, quod is pecuniam accepisset;

заявка mandatum, i, n;

заявление verbum, i, n; indicium, ii, n; significatio, onis, f; delatio, onis, f;

заявлять declarare, 1;

заяц lepus, oris, m (lepus mas, lepus femina; ласк. Mi lepus! lepusculus);

+ за двумя зайцами погонишься, ни одного не поймаешь duos lepores insequens neutrum cepit;

+ убить одним ударом двух зайцев una mercede duas res assequi;

звание titulus, i, m (conjugis; sapientis); locus, i, m; condicio, onis, f; ordo, inis, f; status, us, m; nomen, inis, n; ornamentum, i, n; fortuna, ae, f;

+ люди всякого звания и происхождения homines omnis fortunae ac loci;

звательный падеж casus [us, m] vocativus;

звать clamare, 1; poscere, o, poposci, - (clamore aliquem); provocare, 1; vocare, 1 (aliquem nomine; domum; ad cenam; ad vitam; in altum; ad quietem); appellare, 1; nominare, 1;

+ звать на бой vocare pugnas;

+ звать рабов на борьбу за свободу vocare servos ad libertatem;

+ как тебя зовут? Qui vocare (vocaris)? Меня зовут Ликонид ego vocor Lyconides;

+ звёзды зовут ко сну sidera somnos suadent;

звезда stella, ae, f; astrum, i, n; sidus, eris, n;

+ возноситься к звёздам super astra ferri;

+ утренняя звезда stella diurna;

звездочёт astrologus, i, m;

звёздочка stellula, ae, f; asteriscus, i, m;

+ обозначить звёздочкой asterisco signare;

звенеть tinnire, 4 (tinnit tintinnabulum); tinnitus ciere, eo, ivi, citum [dare]; tintinnare, 1; strepere, o, ui, itum; strepitare, 1 (arma strepunt); sonare, 1;

звено anulus, i, m (catenae); manus, us, f; classis, is, f;

звенящий tinnulus, a, um;

зверинец vivarium, ii, n;

звериный bestialis, e; bestiarius, a, um; beluinus, a, um; ferinus, a, um;

зверосовхоз sovchosum [i, n] feris educandis destinatum;

зверский bestialis, e; ferus, a, um; immanis, e;

зверь bestia, ae, f; belua, ae, f; fera, ae, f;

+ отдать на растерзание зверям aliquem ad bestias mittere, dare, condemnare;

звон tinnimentum, i, n; tinnitus, us, m (acutus); sonus, i, m; sonitus, us, m; strepitus, us, m (citharae; testudinis aureae);

+ звон в ушах tinnimentum auribus;

звонить pulsare, 1; tinnire, 4;

звонкий crepulus, a, um (fragor); altus, a, um (vox; sonus); sonorus, a, um; vocalis, e; canorus, a, um; clarus, a, um; tinnulus, a, um;

звук sonus, i, m; sonitus, us, m; tonus; vox, cis, f (cymbalorum); strepitus, us, m (citharae; testudinis aureae);

+ звук воспринимается ушами (слухом) sonus afficit aures;

+ издавать звук favere voci;

звучание sonitus, us, m; strepitus, us, m;

звучать sonare, 1; resonare, 1; strepere, o, ui, itum; tinnire, 4;

звучный sonorus, a, um; candidus, a, um (vox); vocalis, e;

звякать tinnire, 4;

здание aedes, ium, fpl; aedificium, ii, n; domus, i, f;

+ жилые и нежилые здания aedes aedificiaque;

здесь hic; hoc loco; hac;

здешний hic, haec, hoc; domesticus, a, um; localis, e; vernaculus, a, um; indigena;

здороваться salutare;

здоровый sanus, a, um; salvus, a, um; integer, gra, grum; fortis, e; valens, ntis (homo; bos; cibus); validus, a, um (cibus; nondum ex morbo satis validus); vitalis, e; saluber, bris, bre; bellus, a, um; vigoratus, a, um (juvenis);

+ быть здоровым valere (stomacho; sanus homo, qui bene valet);

+ находить кого-л. в добром здравии invenire aliquem fortem;

+ возвращайся в добром здравии fac bellus revertare;

здоровье salus, utis, f; sanitas, atis, f; valetudo, inis, f (prosperitas valetudinis; valetudo incommoda, adversa; valetudinem amittere; valetudini suae parcere); salubritas, atis, f;

+ клянусь вам своим здоровьем sic me salvum habeatis;

+ желать здоровья (чихающему) salvere jubere;

+ физическое здоровье firma corporis affectio;

+ с пошатнувшимся здоровьем valetudine affectus;

+ вредить чьему-л. здоровью valetudine temptare (tentare) aliquem;

+ пользующийся отличным здоровьем optima valetudine affectus;

+ обладать очень слабым здоровьем tenuissima valetudine esse;

+ за ваше здоровье bene vobis [vos];

+ как твоё здоровье? ut vales? ut valetur?

здравохранение sanitatis cura [ae, f] publica;

здравствовать valere, eo, ui, -;

+ здравствуй! Salve!

здравый sanus, a, um; integer, gra, grum; prudens, ntis;

зев faux, cis, f; rictus; hiatus;

зевать oscitare; hiare;

зеленеть virere, eo, ui, -; virescere, o, -,-; viridare, 1; viridescere, o, -,-; frondere, eo, -, -; frondescere, o, -,-;

зеленоватый virescens, ntis; viridulus, a, um; viridiusculus, a, um;

зелёный viridis, e (gramen; zmaragdus; lacerta; collis; campus); smaragdinus, a, um; prasinus, a, um; malachiticus, a, um; aerugineus, a, um; aeruginosus, a, um; olivaceus, a, um; glaucus, a, um; thalassinus, a, um; pomaceus, a, um; vivus, a, um (arundo; caespes);

+ зелёные насаждения viridaria;

зелень viride, is, n; viriditas, atis, f; olus, oleris, n;

зелье venenum, i, n (somniferum); medicamen, inis, n; philtrum, i, n;

+ скупость, словно пропитанная вредоносными зельями, расслабляет дух avaritia, quasi venenis malis imbuta, animum effeminat;

землевладелец possessor, oris, m (latifundii);

земледелец agricola, ae, m; agricultor, oris, m; casarius, ii, m; rusticus, i, m; ruricola, ae, f; arator, oris, m; colonus, i, m;

земледелие agricultura, ae, f; res [ei,f] rustica;

землемер agrimensor, oris, m;

землемерный geometricus, a, um;

+ землемерное искусство geometria; ars dimetiendi;

землеописание geographia, ae, f;

землепользователь superficiarius, ii, m;

землетрясение terrae motus [us, m]; perturbationes [um, fpl] terrenae; tremor, oris, m;

+ землетрясение вздымает равнины terrae motus subrigit plana;

земля terra, ae, f (tollere saxa de terra); Terra; tellus (-uris, f); Tellus; terrenum, i, n; humus, i, f; plaga, ae, f; regio, onis, f; solum, i, n; Orbis [is, m] terrarum; mundus, i, m;

+ по влажной земле ad terram udam;

+ кустарничек, прижатый к земле fruticulus terrae appressus;

+ обитающий на земле terricola; terrestris (animantium genus);

+ плодородная земля humus fecunda;

+ хорошо удобренная земля solum saturatum;

+ по всей земле per totum terrarum orbem;

+ предать тело земле abdere corpus humi; mandare corpus humo;

+ обрабатывать землю terram ferro subjicere;

земляк popularis, is, m; noster; nostras, atis, m;

земляника fragum, i, n; fragaria, ae, f;

+ земляника лесная fragaria vesca;

+ земляника садовая fragaria elatior;

землянин terricola, ae, mf;

земляничный дереве) arbuteus;

+ земляничное дерево arbutus, i, f;

земляной terreus, a, um; terrenus, a, um (tumulus);

+ земляная насыпь agger terreus;

земноводный amphibius, a, um;

земной terrenus, a, um (umor; bestia; obtutus; terrena ac fragilia bona); terrestris, e (res caelestes atque terrestres); terreus, a, um (progenies); terrigena; mundialis, e; mortalis, e;

+ земная стихия terrenum principiorum genus;

+ земная трещина hiatus terrenus;

+ земной шар mundus; globus;

зеница pupilla, ae, f; pupula, ae, f;

зеркало speculum, i, n (imago speculi; se in speculo conteplare; in speculum inspicere); specularium, ii, n;

зернистый granulatus, a, um; granulosus, a, um;

зерно granum, i, n; nucleus, i, m; frumentum, i, n;

+ зерновые культуры plantae cultae cereales (sativae);

+ зерновой хлеб frumentum;

зерносовхоз sovchosum [i, n] frumentarium;

зернохранилище horreum, i, n; receptaculum, i, n; nubilarium, ii, n;

Зефир Zephirus, i, m;

зигзаг linea [ae, f] infracta (angulato-flexuosa);

зима hiems, mis, f; bruma, ae, f; pruina, ae, f;

+ это растение культивируется в течение лета под открытым небом, а зимой в теплице haec planta per aestatem sub divo colitur, per hiemem in tepidario.

+ зима в разгаре hiems summa;

+ зимой hieme;

зимний hibernus, a, um; hiemalis, e; brumalis, e;

+ зимние квартиры hiberna, orum, npl;

+ зимний поворот солнца bruma;

+ зимняя палатка pellis, is, f;

+ зимняя стоянка hiberna, orum, npl;

зимовать hiemare, 1; hibernare, 1;

зимовье hibernaculum, i, n;

зияние hiatus, us, m; rictus, us, m;

зиять hiare, 1;

зияющий inanis, e (vulnus); hians, ntis;

злак gramen, inis, n; fruges, um, fpl; plantae, arum, fpl;

зло malum, i, n; sinistrum, i, n (studiosus sinistri); nefas, n ind;

злоба malitia, ae, f; ira, ae, f; malignitas, atis, f; odium, ii, n; invidia, ae, f; rabies, ei, f; fel, is, n;

+ вымещать злобу ultionem petere;

злобный acer, acris, acre (aper; leo); acerbus, a, um (Libitina); atrox, cis (responsum); truculentus, a, um (voces); trux, cis (vultus; facies); malignus, a, um; malitiosus, a, um; invidus, a, um;

зловещий tristis, e (somnium; exta); laevus, a, um; sinister, tra, trum; lugubris, e; maestus, a, um; funestus, a, um;

зловоние foetor; odor malus;

зловонный foetens, ntis; foetidus, a, um; olidus, a, um (capra; basia); maleolens, ntis; rancidus, a, um (cadaver; aper);

злодей scelio, onis, m; scelerator, oris, m; maleficus, i, m; improbus, i, m; nefarius, ii, m; parricida, ae, m;

злодейский scelestus, a, um (homo; facinus; sermo); sceleratus, a, um; maleficus, a, um; nefarius, a, um;

злодейство maleficium, ii, n; scelus, eris, n; facinus, oris, n; nefas, n ind; parricidium, ii, n;

злодеяние maleficium, ii, n;

злой malus, a, um; malignus, a, um; malitiosus, a, um; malevolus, a, um;

+ злой умысел malitia;

злокачественный malignus, a, um;

злопамятность simultas, atis, f, malitia, ae, f, malignitas, atis, f, ulciscendi cupiditas, atis, f; rancor, oris, m;

злопамятный malignus, a, um; malitiosus, a, um; ulciscendi cupidus, a, um; ulciscendi cupiditate flagrans, ntis;

+ злопамятный человек offensae memor, simultatis tenax (homo);

злорадство fera gaudia [ orum, npl];

злословие maledicium, ii, n; blasphemia, ae, f; calumnia, ae, f;

+ склонный к злословию cupidus maledicendi;

злословить calumniari, or, atus sum (aliquem, aliquid; alicui); maledicere, o, xi, ctum; vellicare, 1; blasphemare, 1;

злостный molestus, a, um;

+ злостный сорняк planta segetalis molesta;

злость furor, oris, m; iracundia, ae, f; odium, ii, n;

злосчастный miser, era, um; infelix, cis; infortunatus, a, um; infaustus, a, um;

злоумышлять insidiari, or, atus sum; machinari, or, atus sum;

злоупотребление abusus, us, m;

злоупотреблять abuti, or, usus sum (patientia alicujus; indulgentia populi Romani); male (perverse) uti (lege);

злюка canis, is, f;

змеевик tubus [i, m] refrigerans contortus;

змеиный anguinus, a, um;

змея anguis, is, m; serpens, ntis, m; vipera, ae, f; echidna, ae, f; jaculus, i, m;

+ укус змеи ictus serpentis;

знак nota, ae, f; signum, i, n; signamen, inis, n; tessera, ae, f; vestigium, ii, n; character, is, m; insigne, is, n; ostentus, us, m; omen; numen, inis, n; argumentum, i, n (compositae mentis, animi laeti, amoris);

+ отличительный знак notamen;

+ объяснение условных знаков explicatio notarum;

+ знаки условных обозначений characteres notarii;

знакомиться cognoscere, o, novi, notun; reperire, io, ii, rtum; degustare, 1;

+ знакомиться (близко) familiarescere, o, -,-;

знакомство usus, us, m (usus atque commercium; alicujus, cum aliquo); notio, onis, f; notitia, ae, f; cognitio, onis, f;

знакомый cognitus, a, um; notus, a, um (hoc mihi notum est); notitia; familiaris, e;

+ мы – старые знакомые vetus usus inter nos intercedit;

+ быть знакомым с кем-л. scire aliquem;

знаменатель denominator, oris, m;

знамение scaeva, ae, f; monitus, us, m; monstrum, i, n; ostentum, i, n;

знаменитость celebritas, atis, f (c. ac nomen); claritas, atis, f;

знаменитый celeber, bris, bre; illustris, e; nobilis, e; clar(issim)us, a, um; praeclarus, a, um; magnificus, a, um; insignis, e; notus, a, um (scriptor); inclitus, a, um;

знаменосец vexillifer, eri, m; vexillarius, ii, m; signifer, eri, m; aquilifer, eri, m; cantabrarius, ii, m;

знамя aquila; signum; vexillum;

знание cognitio, onis, f; scientia, ae, f; disciplina, ae, f; experientia, ae, f; mathesis, is (eos), f; notitia, ae, f, scientiarum summa, ae, f, cognoscibilia universa, cuncta scibilia; ingenium (amor ingenii neminem umquam divitem fecit);

+ со знанием дела ex professo;

знатность genus, eris, n; nobilitas, atis, f;

+ хвастаться [кичиться] знатностью genus jactare;

знатный honeste genitus, a, um [natus, a, um]; generosus, a, um; nobilis, e; pollens, ntis (matrona); primarius, a, um (vir); primas, atis; primores, um, mfpl (feminae; civitatis); amplus, a, um (familia); summas, atis (matrona; virgo);

+ весьма знатного происхождения amplissimo genere natus; summo loco natus;

знаток peritissimus, i, m; expertus, i, m; homo [inis, m] peritus, gnarus,sciens, intelligens; existimator, oris, m; cognitor, oris, m, cognoscens, sciens, ntis, m;

знать no(vi)sse, novi, notum; scire, 4 (cum videbis, tum scies); tongere, eo, -; habere, eo, ui, itum (sententias, consilia alicujus); notum habere (aliquid); comperire, io, ii, rtum;

+ multi multa, nemo omnia novit;

+ знать что-л. наверное aliquid (pro) certo scire;

+ насколько я знаю quod sciam;

+ знать от кого-л. scire de [ex, ab] aliquo;

+ право, не знаю non satis scio;

+ я этого не знаю id me fallit;

+ близко знать кого-л. bene nosse aliquem;

+ хорошо знать кого-л. aliquem cognitum habere;

+ я очень хорошо знаю non me fallit;

+ не знаю, что мне сказать non habeo, quod dicam; timeo, quidnam eloqui possim;

+ знай sic habeas (habeto);

+ разве мы не знаем, с каким удовольствием дети узнают что-л. (новое)? Videmusne, ut pueri aliquid scire se gaudeant?

+ знать и уметь что-л. aliquid notum et tractatum habere;

+ я почти наверное знаю, что вы собираетесь сказать в ответ non multum me fallit, quid sitis responsuri;

+ я хорошо тебя знаю nihil me fallis;

знать altiores, um, mpl; nobiles, ium, mpl; nobilitas, atis, f; optimates, um, mpl; magnates, um, mpl; summates;, um, mpl proceres, um, mpl;

значение (смысл, содержание) significatio, onis, f; significatum; notio, onis, f; notitia, ae, f; sententia, ae, f; voluntas, atis, f; (важность, значительность) dignitas, atis, f; momentum, i, n; pondus, eris, n; valor, oris, m; vis, is, f (verbi; nominis; legis); auctoritas, atis, f; opes, um, fpl; meritum, i, n;

+ название неизвестного значения nomen significationis ignotae;

+ имеет значение interest;

+ иметь значение valere (definitio in omnes valet; sine justitia nihil valebit prudentia);

+ иметь большое значение magni valoris (momenti) esse;

+ не иметь большого значения exigui (levioris) valoris esse;

+ не иметь никакого значения nullius momenti esse;

+ эти признаки не имеют никакого значения hae notae nullius momenti sunt;

+ терять значение obsolescere, o, levi, letum;

+ практическое значение usus, us, m;

+ придавать большое значение пустякам nugis addere pondus;

+ всякий правовой вопрос состоит или в точном значении слов, или в предположительном истолковании смысла quaestio juris omnis aut verborum proprietate, aut voluntatis conjectura consistit;

+ политическое значение обстоятельств vis in re publica temporum;

+ понимать точное значение слов vim verborum tenere;

значимость valor, oris, m;

значительно multo; eximie; notabiliter; valde; permultum; aliquanto; aliquantum;

значительность magnitudo, inis, f; multitudo, inis, f;

значительный amplus, a, um (pecunia); magnus, a, um; valens, ntis (civitas; oppidum); ingens, ntis; luculentus, a, um; multus, a, um; opinatus, a, um; grandis, e; gravis, e;

+ в значительной степени admodum; apprime; magnopere; maxime; nimis; valde;

+ значительная часть bona pars;

значить significare, 1; valere, eo, ui, - (definitio in omnes valet; sine justitia nihil valebit prudentia; hoc verbum quid valet?);

+ что это значит? quae haec est fabula? quid hoc rei est?

+ для мудреца жить значит мыслить sapienti vivere est cogitare;

значок nota, ae, f; notula, ae, f; signum, i, n; insigne, is, n; vexillum, i, n;

знающий callidus, a, um (in re aliqua; alicujus rei; alicui rei; ad aliquid); sciens, ntis; peritus, a, um; gnarus, a, um;

зной aestus (meridiei; caniculae); ardor; fervor;

+ страдать от зноя aestu laborare;

+ края, на которые изливается солнечный зной terrae, quo solis vergitur ardor;

знойный torridus, a, um; acer, cris, cre (sol; solis potentia); igneus, a, um (sol; aestas); calidus, a, um; fervidus, a, um; fervens, ntis;

+ знойная зона zona torrida;

+ знойным летом aestate torrida;

зоб struma, ae, f;

зов vocatus, us, m;

зодиак orbis [is, m] signifer; lumbus [i, m] XII signorum; Zodiacus, i, m;

зодчество fabrica, ae, f (pictura et f.);

зодчий architectus, i, m;

зола cinis, cineris, m; favilla;

+ анализ золы сухого растения analysis cineris plantae exsiccatae;

золотисто-желтый, золотистый aureus, a, um; chrysochrous, a, um; auratus, a, um;

золотистый aureus, a, um; aureolus, a, um; flavus, a, um; croceus, a, um;

золото aurum, i, n (Au) (eruere aurum terra);

+ золотой песок balluca, ae, f;

+ сулить золотые горы montes auri polliceri;

+ увешать пальцы золотом digitos circumligare auro;

+ блещущие ярким золотом колосья spicae nitido flaventes auro;

золотой aureus, a, um; (монета) aureus, i, m; solidus, i, m; florenus, i, m;

золотоносный aurifer, era, erum; auriger, era, erum;

золотуха strophilosis, is, f;

зона zona, ae, f, regio, onis, f; loca, orum, npl; spatium, ii, n; plaga, ae, f;

+ демилитаризованная зона plaga usui militari vetita;

+ арктическая зона zona arctica;

+ жаркая зона zona calida (torrida);

+ засушливая зона zona arida;

+ лесная зона zona silvatica;

+ лесостепная зона zona silvistepposa;

+ переходная зона zona transitoria (intermedia);

+ полупустынная зона zona semidesertorum;

+ пустынная зона zona desertorum;

+ степная зона zona stepposa;

+ субтропическая зона zona subtropica;

+ таёжная зона zona taigae;

+ тропическая зона zona tropica;

+ тундровая зона zona tundrae (tundrarum);

+ умеренная зона zona temperata;

+ холодная зона zona frigida;

+ экваториальная зона zona aequatorialis;

зональность zonalitas, atis, f;

+ вертикальная зональность zonalitas verticalis (altitudinalis);

+ горизонтальная зональность zonalitas horizontalis;

зонд specillum, i, n; stilus, i, m;

зонтик umbella, ae, f; umbrella, ae, f;

+ зонты защищают от палящих лучей солнца umbracula vincunt nimios soles;

зоология zoologia, ae, f;

зоркий acer, acris, acre (oculi; sensus videndi);

зоркость acies, ei, f (incolumis);

зрачок pupilla, ae, f; pupula, ae, f;

зрелище spectaculum, i, n; ludus, i, m; facies, ei, f (decora);

зрелость maturitas, atis, f; aetas [atis, f] adulta; pubertas, atis, f; pubes, is, f; tempestivitas, atis, f;

+ достигнуть зрелости in aetatem venire;

+ тога зрелости toga virilis (16 лет);

зрелый maturus, a, um; adultus, a, um (aetas; eloquentia); virilis, e (aetas); pubes, eris; pubertus, a, um; grandis, e; tempestivus, a, um (fructus);

+ зрелые плоды fructus maturi;

зрение visus, i, n; visio, onis, f; acies, ei, f (incolumis); species, ei, f;

+ чувство зрения sensus videndi;

+ острота зрения acuitas visualis; acrimonia visus;

+ зрение портится oculi caligant;

+ об основе зрения и о сущности видения de videndi ratione deque cernendi natura;

зримый visibilis, e; aspectabilis, e;

зритель visor, oris, m; spectator, oris, m;

+ зрители theatrum (spissis theatris recitare scripta; theatrum commovere);

зрительный visualis, e;

+ зрительный зал theatrum (marmoreum);

зря in vanum; in cassum; gratuite; in supervacaneum (tumultuari); frustra; nihil; nequiquam;

+ я зря не не кланяюсь nulla est mihi salus dataria;

зрячий visibilis, e (pars animae); oculatus, a, um;

зуб dens, dentis, m;

+ вонзить зубы в кого-л. dentes in aliquem afferre;

+ лишать зубов edentare (edentata belua);

+ вышибить зубы edentare malas alicui;

зубец dens, ntis, m; dentulus, i, m;

+ зубцы (шестеренки) minae, arum, fpl;

зубной dentarius, a, um;

+ зубная паста pasta [ae, f] dentaria;

+ зубной порошок dentifricium, ii, n;

+ зубной врач medicus [i, m] dentarius;

+ зубной техник opifex [icis, m] dentarius;

зубочистка dentiscalpium, ii, n; peniculus [i, m] dentarius;

зубр biso(n), onis, m; urus, i, m; zumbro, onis, m;

зубчатый dentatus, a, um; denticulatus, a, um; serratus, a, um;

зуд prurigo, inis, f; pruritus, us, m; formicatio, onis, f; scabies, ei, f;

зыбучий

+ зыбучие пески arenae instabiles (vagae);

зябнуть frigere, eo, xi, -; algere, eo, xi, -;

зять gener, eri, m;

+ сделать кого-л. своим зятем sumere aliquem generum;




и et;

+ и тот и другой uterque;

+ и прочее, и тому подобное, и так далее et ctera (etc.);

иберийский Iberus, a, um;

Иберия Iberia, ae, f;

ибо enim; nam; quia; quod; quoniam; quum; utpote; siquidem;

ива salix, icis, f;

ивняк salictum, i, n;

ивовый salignus, a, um;

игла acus, us, m; spina, ae, f; spiculum, i, n; aculeus, i, m;

иглодержатель acutenaculum, i, n;

иглоукалывание acupunctura, ae, f;

игнорировать ignorare, 1; infitiari, or, atus sum; recusare, 1; repudiare, 1; neglegere, o, xi, ctum; omittere, o, si, ssum; praetermittere; non considerare, 1, non respicere [io, exi, ctum], rationem non habere [eo, ui, itum] cum; non obtemperare, 1, non parere, non oboedire, 4;

иго jugum, i, n;

игра ludus, i, m (illa perdiscere ludus est); lusus, us, m; actio; jocus, i, m; alea, ae, f (игра в кости, азартная игра); talus, i, m; tessera, ae, f; vigor, oris, m (gemmae);

+ игра в мяч sphaerae ludus;

+ придать играм массовый (всенародный) характер ludis celebritatem addere;

+ предаваться игре в кости ad talos se conferre;

+ честная игра modus probus humanusque;

игральная кость tessera, ae, f; alea, ae, f;

играть ludere, o, si, sum (aliqua re, aliquid; pila, alea, tesseris; trocho; talis; aleam; par impar; magna pecunia, in pecuniam; ludis circensibus; fabula luditur); aleam ludere; alea ludere; cantare (tibia); alludere; agere (fabulam; partes); facere, io, feci, factum (bonas matronas, meretrices malas);

+ играть роль друга amicum agere; amici partes agere;

+ играть на лире tractare fila lyrae;

+ играть на музыкальном инструменте

+ играть на струнном инструменте psallere;

+ играть на трубе buccinare;

+ играть на флейте flare;

+ играть на сцене ludere; agere;

играючи per ludum;

игривость lascivia, ae, f; hilaritas, atis, f; vigor, oris, m;

игрок alerator, oris, m (азартный); lusor, oris, m; collusor, oris, m;

игрушка deliciae, arum, fpl; oblectamentum, i, n;

игумен igumenus, i, m; praepositus, i, m (monasterii); abbas, atis, m;

идеал effigia, ae, f; effigies, ei, f (justi imperii; perfectae eloquentiae); species, ei, f; specimen, inis, n; idea, ae, f; ideale, is, n; ipsum optimum, forma [ae, f] optimi, exemplar, aris, n; summum (bonum), singularis summae perfectionis species, imago, undique expleta et perfecta forma, optima et perfecta species, optimum, i, n; appetitio, onis, f; appetentia, ae, f; appetitus, us, m; optabile, is, n; meta, ae, f; finis, is, e m (f), bravium, ii, n;

идеальный perfectus, a, um; summus, a, um; optimus, a, um; idealis, e; pulcherrimus, a, um, omni puncto perfectus, a, um, optimus expletusque; commenticius, a, um;

идеализм idealismus, i, m;

идеалист idealista, ae, mf;

идеалистический idealisticus, a, um; somnians, ntis; ingenuus, a, um, candidus, a, um;

идентификация identificatio, onis, f; agnitio, onis, f;

идентификационный agnitionalis, e;

+ идентификационная карточка tessera agnitionalis;

идентичность identitas, atis, f;

идентичный identicus, a, um; aequus, a, um; idem, eadem, idem;

идентифицировать identificare, 1; (certo) agnoscere, o, novi, notum; conspicere, io, spexi, spectum; comperire, io, i, rtum; declarare, 1, indagare, 1, dignoscere;

идеолог ideologus, i, m; notionum studiosus [i, m], descriptor [oris, m] cogitationum; defensor [oris, m] inanis doctrinae;

идеология ideologia, ae, f; habita ratio [onis, f], forma [ae, f] cogitandi, doctrinae ratio [onis, f], cogitationum descriptio [onis, f], doctrina [ae, f] de mentis notionibus, opinatio [onis, f] ideologicus, ideologia, ae, f, forma [ae, f] cogitandi;

идеологический ideologicus, a, um;

идея idea, ae, f; notio, onis, f; species, ei, f; ratio, onis, f, notitia, ae, f, imago f; sententia, ae, f; simulacrum [i, n] rerum, propositum, i, n; cogitatio, onis, f; inventum, i, n (repentinum); praesensio, onis, f; inceptum, i, n, consilium, ii, n, opinio, onis, f; essentia, ae, f, natura, ae, f;

+ способность к формированию и восприятию идей ideatio;

идиома idioma, omatis, n, peculiaris dictio, onis, f;

идиот amens, ntis, m; idiota, ae, m (a nativitate); homo [inis, m] hebes, bardus, stultus, rudis;

+ полный идиот purus idiota;

идол idolum, i, n;

идолопоклонник ido(lo)latres, ae, m;

идолопоклонничество idoloatria, ae, f, idolorum cultus [us, m], simulacrorum adoratio, onis, f; amor [oris, m] vehemens;

идти ire, eo, ii, itum; vadere, o, di, sum (in mortem; in proelium; in hostem); cedere, o, cedi, cessum; procedere; gradi, ior, gressus; venire, 4; viare, 1;

+ идти войной bellum inferre;

+ идти вперёд prodire; procedere; proficere; progredi; decere (toga picta decet aliquem); se agere; agi;

+ идти впереди praeire; praecedere; antecedere;

+ идти вслед succedere;

+ идти за гробом producere funus;

+ идти дальше pergere;

+ идти навстречу succurrere; occurrere; procedere alicui obviam;

+ идти ощупью praetentare iter;

+ идти на работу procedere ad opus;

+ дождь идёт pluit;

+ идти назад redire; repetere;

+ идти периодически commeare;

+ идти по кругу circumire;

+ идти по пятам subsequi;

+ идти в бой ad procinctum tendere;

+ идти походом ire;

+ идти приступом oppugnare;

+ снег идёт ningit;

+ идти в разрез contrarium esse;

+ не идти ни в какое сравнение nullo modo comparari posse;

+ речь идет о… agitur de…

+ речь шла о юридическом вопросе in jure causa vertebatur;

+ иди своей дорогой! abi tuam viam!

+ иди куда пошел! Perge quo pede cepisti / tene quem cepisti cursum / qua via cepisti, ea perge!

+ куда (откуда) ты идешь? Quo (unde) te agis? Quo tendis? Quo gressum dirigis? Quo te pedes ferunt? Quo vadis? Quo te confers? Quo ire intendis?

+ идти на цыпочках ire, cedere suspenso (digitis) gradu, suspenso pede;

+ дело идет хорошо salva res est;

+ идти на парусах ventis ire;

+ идти на продажу venum ire;

+ идти быстро pleno gradu tendere; grandi gradu properare; accelerare gradum; festinare;

+ идти медленно presso gradu incedere; sedato gradu, tardius, segnius incedere;

иезуит Jesuita, ae, m;

+ орден иезуитов Societas Jesu;

иерархический hierarchicus, a, um;

иерархия hierarchia, ae, f;

Иерусалим Hierosolyma, orum, n; Hierusalem, n, indecl.

из e(x); de; a (ab, abs);

изба domus, i, f; stuba, ae, f;

избавитель salvator, oris, m; salvificator, oris, m; vindex, icis, m (libertatis); redemptor, oris, m;

избавить expedire, 4 (aliquem ex servitute; aliquem aliqua re; ab [de, ex] aliqua re); depellere, o, pulsi, pulsum [repellere] aliquem (aliquam rem) a cervicibus alicujus; salvare, 1 (aliquid, aliquem); salvificare, 1; extrahere, o, xi, ctum (aliquem ex periculo); abstrahere; liberare, 1; vindicare, 1; levare, 1; eripere, io, repi, reptum; subducere, o, xi, ctum;

избавиться liberari, or, atus sum; abstergere, eo, rsi, rsum (luctum; dolorem; metum); exonerare, 1 (se);

+ сорная трава, от которой трудно избавиться mala herba qua liberari difficile est;

избегать vitare, 1 (aspectum alicujus; iter illud; inimicum; alicui rei, huic verbo, infortunio); devitare, 1; evitare, 1; fugere, io, fugi,-; defugere (sermonem alicujus; proelium; disputationem); effugere (periculum; invidiam; mortem); subterfugere (alicui; periculum; tempestatem belli); aufugere; supersedere, eo, sedi, sessum (aliquid facere; aliqua re; alicui rei, aliquid);

+ во избежание недоразумения ad evitandam confusionem;

+ он едва избежал, чтобы не… parum effugerat ne…

+ избегать войны arma procul habere;

+ человек, с которым я избегал встречаться quem ego vitavi ne viderem;

избиение verberantia, ae, f; verberatio, onis, f; internecio, onis, f;

избирательный electivus, a, um; selectivus, a, um; tabellarius, a, um (lex);

+ избирательный голос, избирательное право suffragium;

избирать eligere; seligere; legere; deligere; diligere; creare;

избить plagare, 1 (aliquem); contundere, o, tudi, tusum; converrere [o, verri, versum] aliquem totum cum pulviculo; trucidare, 1 (captos ferro);

+ быть избитым scapulas perdere;

избитый protritus, a, um (verba); contritus, a, um; contusus, a, um;

избрание creatio, onis, f; electio, onis, f; destinatio, onis, f (consulum); suffragatio, onis, f (urbana);

избранный lectus, a, um; electus, a, um; delectus, a, um; conscriptus, a, um; creatus, a, um;

избыток superfluum, i, n; auctus, us, m; nimium, ii, n; abundantia, ae, f; copia, ae, f; cumulus, i, m;

+ всё, что у нас в избытке, и чего у него нет omnia, quibus nos suppeditamus, eget ille;

+ даже в избытке vel ex supervacuo;

+ у которого было столько денег, да ещё в избытке cui tanta erat res et supererat;

+ нет ни в чём недостатка, но нет и избытка nihil neque deest neque superfluit;

избыточный superfluus, a, um; nimius, a, um;

изверг carnifex, icis, m;

извергать ebullire, 4 (os fatuorum ebullit stultitiam); ejicere, io, jeci, jectum; vomere, o, ui, itum (fumum; flammas ore); evomere; erumpere, o, rupi, ruptum; egerere, o, gessi, gestum;

извержение eruptio, onis, f; vomitio, onis, f; conflagratio, onis, f;

изверженный ejectus, a, um; expulsus, a, um;

+ изверженные породы saxa vulcanica;

известие nuntius, ii, m; nuntium, ii, n; notitia, ae, f; commentarius, ii, m; memoria, ae, f;

+ Известия Академии наук Commentarii Academiae Scientiarum;

известить, извещать certiorem facere [io, feci, factum]; nuntiare, 1; renuntiare, 1; denuntiare, 1; certiorare, 1; scire facere; aliquid notum facere alicui; intimare, 1 (aliquid alicui); dedicare, 1; edocere, eo, ui, doctum; erudire, 4;

извёстка calx [cis, f] arenata;

+ постройка без извёстки assa structura;

известковый calcareus, a, um;

известно constat; notum est;

+ насколько мне известно quod sciam;

известность fama, ae, f; gloria, ae, f; celebritas, atis, f (c. ac nomen); nobilitas, atis, f; nomen, inis, n; notitia, ae, f; claritas, atis, f;

+ поставить в известность aliquem certum, certiorem facere; nuntiare; aliquid notum facere alicui; scientem aliquem facere;

+ я поставлю тебя в известность о том, что сделаю faciam te certiorem, quid egerim;

известный cognitus, a, um; notus, a, um (hoc mihi notum est; scriptor); famosus, a, um; nobilis, a, um; nominatus, a, um; opinatus, a, um; inclutus, a, um (inclitus, iclytus); inclitus; contritus, a, um; gnarus, a, um; compertus, a, um; apertus, a, um; manifestus, a, um; certus, a, um;

+ широко известный absentibus notus;

+ с известного времени ex certo tempore;

+ известные законы языка certae quaedam dicendi leges;

+ Петроний был известен изысканной роскошью Petronius habebatur erudito luxu;

+ быть известным кому-л. subesse notitiae alicujus;

+ когда это стало известно hac re palam facta;

известняк calcarea, orum, npl; calx, cis, f;

известняковый calcarius, a, um; calcinus, a, um;

известь calx, cis, f;

+ негашёная известь calx viva;

+ гашёная известь calx exstincta, restincta;

+ известь с песком calx arenata;

извещение admonitorium, ii, n;

извиваться torquere [eo, rsi, rtum] orbes; curvare, 1; curvescere, o, -,-; pererrare, 1;

извилина anfractus, us, m; flexura, ae, f; flexus, us, m; sinus, us, m; tortus, us, m; gyrus, i, m; volumen, inis, n; helix, icis, f;

извилистый flexuosus, a, um; anfractuosus, a, um; gyrosus, a, um; tortuosus, a, um; tortus, a, um; obliquus, a, um; labyrinthiformis, e;

извинение venia, ae, f; excusatio, onis, f; causatio, onis, f; ignoscentia, ae, f;

извинить ignoscere, o, novi, notum; excusare, 1; purgare, 1;

+ извини за выражение ignoscet mihi genius tuus;

+ извините, что перебил da mihi veniam, ignosce mihi, quod te interpellaverim;

извиняться causari, or, atus sum; excusare [1] se; excusari, or, atus sum;

извлекать desumere, o, psi, ptum; elicere, io, cui, icitum; excerpere, o, psi, ptum; extrahere, o, xi, ctum (cultrum e vulnere; aliquem turba); excipere, io, cepi, ceptum (telum e vulnere); educere, o, xi, ctum; promere, o, psi, ptum;

+ извлекать звук increpare, o, ui, itum;

+ извлекать пользу decerpere, o, psi, ptum;

извлечение epitome, es, f; excerpta, orum, npl; extractum, i, n;

извне extra; extrinsecus; foris;

изводить enecare, 1 (aliquem rogitando);

извоз vectura, ae, f;

извозчик catabolensis, is, m (ломовой);

изворачиваться calvari, or, atus sum;

изворотливость astutia, ae, f; versutia, ae, f;

изворотливый argutus, a, um; versutus, a, um; callidus, a, um; vafer, fra, um; sollers, rtis; velox, cis;

извратить pervertere, o, rti, rsum; invertere; depravare, 1; calumniari, ior, iatus sum (verba juris); torquere, eo, rsi, rtum (jus omne); detorquere; supplantare, 1 (verba);

извращение calumnia, ae, f; perversio, onis, f;

извращенный mendosus, a, um (mores); perversus, a, um;

изгадить taetrare, 1 (loca);

изгиб flexura, ae, f; flexus, us, m; ambitus, us, m (properantis aquae); curvamen, inis, n; volumen, inis, n; spira, ae, f; tortus, us, m; anfractus, us, m;

изгибать flectere, o, xi, ctum; curvare, 1; arcuare, 1;

изгладить tollere, o, sustuli, sublatum (alicujus rei memoriam tollere atque delere);

изгнание exsilium, ii, n; relegatio, onis, f; discessus, us, m; exactio, onis, f; exterminium, ii, n; fuga, ae, f;

+ присудить кого-л. к изгнанию damnare aliquem exsilio;

+ отправить кого-л. в изгнание aliquem in exsilium agere;

+ отправиться в изгнание vertere solum exsilio;

изгнанник exsul, is, m; profugus, i, m;

изголовье cervical, is, n; pulvinus, i, m;

изголодавшийся famelicus, a, um;

изгонять abdicare, 1 (aliquid e vita in totum); expectorare, 1 (pavorem; sapientiam); exturbare, 1 (aliquem ex aedibus, aedibus; hostem provincia); pellere, o, pulsi, pulsum (aliquem patria; praesidium ex arce; aliquem de moenibus; ab urbe; in exsilium); agere, o, egi, actum (membris venena); extorquere, eo, torsi, tortum (incubantem Italiae Hannibalem); exigere; submovere, eo, movi, motum (aliquem Urbe atque Italia); excutere, io, ssi, ssum; evertere, o, rti, rsum; ejicere, io, jeci, jectum; projicere;

изгородь sepes, is, f; vacerrae, arum, fpl; vallus, i, m;

+ живая изгородь saepes viva;

изготовитель fabricator, ris, m, ergasterii dominus, i, m;

изготовить praeparare, 1; compingere, o, pegi, pactum (sibi aliquid); facere, io, feci, factum (caseum; vinum); conficere; fabricare, 1; fabricor, atus sum, ari;

изготовление fabrica, ae, f (aeris et ferri); confectio, onis, f; confectus; factura, ae, f; opificium, ii, n; praeparatio, onis, f;

изготовленный factus, a, um; fabricatus, a, um;

+ мастерски (искусно, художественно) изготовленный faber (faberrimum signaculum);

издавать dare, o, dedi, datum; edere, o, edidi, editum; emittere, o, misi, missum; exhibere, eo, ui, itum; vulgare, 1 (librum; carmina);

+ издавать запах odorem exhalare;

+ издавать звук volutare, 1; canere, o, cecini, cantum; increpare, o, ui, itum; insonare, o, ui, itum;

+ издавать книгу librum edere, o, edidi, editum;

+ издавать указ edicere, o, xi, ctum;

+ издавать шум stridere, eo, ui, -;

издавна antiquitus; ex longo tempore; olim;

издалека e longinquo;

издали eminus; ex intervallo; longe; procul; e longinquo;

издание editio, onis, f;

+ второе дополненное и исправленное издание editio secunda aucta et emendata;

+ факсимильное издание editio anastatica;

+ издание автора sumptibus auctoris;

+ издание Академии наук ab Academia Scientiarum editum;

+ периодическое издание scriptum periodicum;

+ подготовить к изданию ad edendum praeparare;

изданный editus, a, um;

+ вновь изданная книга liber denuo editus;

+ отдельно изданный separatim editus;

+ изданный в Москве editum Mosquae;

издатель editor, oris, m;

+ в конце страницы есть примечания издателя ad paginarum calcem editor adnotationes adjecit;

издательский editorius, a, um;

издательство officina [ae, f] editoria; officina libraria; domus [i, f] editoria; (1968 MCMLXVIII; in aedibus Academiae Scientiarum, Berolini; Parisiis, sumptibus (expensis) Victoris Masson);

издевательство ludibrium, ii, n;

издеваться insectari, or, atus sum; oppedere, o, -,- (alicui); subsannare, 1 (aliquem); eludere, o, lusi, lusum; ludificari, or, atus sum; calcare, 1; deridere, eo, risui, risum;

+ издеваться над увечьем insectari damnum amissi corporis;

изделие opera, ae, f; opus, eris, n;

издерживать impendere, o, ndi, nsum (pecuniam in aliquid, in aliqua re);

издержка sumptus, us, m; impensa, ae, f (facere impensas in aliquid; imponere impensas alicui rei); impendium, ii, n;

+ быть экономным в издержках sumptu (=sumptui) parcere;

издревле antiquitus;

изжелта-бледный luridus, a, um;

изжелта-зеленоватый galbus, a, um;

изжелта-красный rutilus, a, um;

из-за ob; propter; super (super scelere suspectus); prae; causa; vice;

излагать enarrare, 1; exponere, o, sui, situm; proponere; expedire, 4 (verbo; aliquid; de aliqua re; originem alicujus rei; alicujus rei causam); exsequi, or, cutus sum (aliquid verbis); disserere, o, ui, tum; dissertare, 1; complecti, or, xus sum; expandere, o, ndi, nsum; peragere, o, egi, actum;

+ в статье подробно излагаются новые методы исследования in hac commentatione methodi examinandi novae fuse exponuntur;

+ сжато, кратко излагать stringere (narrationis rem);

излечение resumptio, onis, f; sanatio, onis, f; curatio, onis, f;

излечивать sanare, 1;

изливать effundere, o, fudi, fusum; transfundere; profundere;

излишек superfluum, i, n;

излишество abundantia, ae, f (abundantia laborare); nimietas, atis, f; luxus, us, m; luxuria, ae, f;

+ никаких излишеств ne quid nimis;

+ организм, расстроенный вчерашними излишествами corpus onustum hesternis vitiis;

излишне nimis; nimium;

излишний superfluus, a, um; supervacuus, a, um (auctionem facere rerum supervacuarum); supervacaneus, a, um; (litterae; oratio); nimius, a, um; superforaneus, a, um (labor; superforaneum aliquid putare); inutilis, e;

изложение expositio, onis, f; explicatio, onis, f; narratio, onis, f; expeditio, onis, f;

изложить exponere, o, posui, positum;

+ письменно изложить что-л. mandare aliquid litteris;

излом fractura, ae, f; anfractus, us, m; geniculum, i, n;

излучина ambitus, us, m (properantis aquae);

излюбленный adamatus, a, um;

измельчать levigare, 1; comminuere, o, ui, utum;

измена proditio, onis, f; defectio, onis, f; defectus, us, m; perfidia, ae, f;

+ государственная измена alta proditio;

+ супружеская измена furatrina conjugalis;

изменение commutatio, onis, f; immutatio, onis, f; mutatio, onis, f; mutatus, us, m; permutatio, onis, f; variatio, onis, f; transformatio, onis, f; modificatio, onis, f; temperatio, onis, f, accommodatio, onis, f, attenuatio, onis, f;

+ изменения погоды commutationes caeli;

+ сделав необходимые изменения mutatis mutandis;

+ не подлежит изменению ne varietur;

изменить mutare, 1; commutare, 1; immutare, 1; transformare, 1; variare, 1; modificare, 1; vertere, o, rti, rsum (vestes; sententiam; jussa); convertere; versare, 1; alterare, 1; deflectere, o, xi, ctum; inflectere; novare, 1; adulterium committere, o, si, ssum;

+ переноси без жалоб то, чего изменить нельзя feras, quod mutari non potest;

+ когда изменило военное счастье verso Marte;

измениться alterari, or, atus sum; mutari, or, atus sum; se mutare, 1; immutari, or, atus sum; commutari, or, atus sum; se transformare, 1; transformari, or, atus sum;

+ изменяться к худшему verti in pejorem partem;

изменник traditor, oris, m; proditor, oris, m; parricida, ae, m;

изменчивость variabilitas, atis, f; mutabilitas, atis, f;

изменчивый variabilis, e; mutabilis, e; commutabilis, e; fluctuans, ntis; volubilis, e (fortuna);

изменяемый variabilis, e; declinabilis, e;

измерение dimensio, onis, f; mensura, ae, f;

измеренный permensus, a, um; demensus, a, um;

измерять metari, or, atus sum; metiri, ior, itus sum; demetiri; emetiri; mensurare, 1;

изморось substillum;

измученный defessus, a, um (cultu agrorum arator); fatigatus, a, um; exsanguis, e;

+ измученный долгими странствиями longis erroribus actus;

измучиться defetisci, or, fessus (quaeritando);

измышление adinventio, onis, f;

измышлять excogitare, 1; fingere, o, nxi, ctum;

изнанка pars [partis, f] aversa;

изнасилование stuprum, i, n; stupratio, onis, f; raptus, us, m; defloratio, onis, f;

изнашивать conterere, o, trivi, tritum (togam); terere (purpuram; vestem); consumere, o, psi, ptum;

изнеженность mollitia, ae, f; mores [um, mpl] effeminati;

изнеженный tener, era, um (mens); subtilis, e (palatum); mollis, e; delicatus, a, um; fractus, a, um; ingenuus, a, um; effeminatus, a, um;

изнеживать mollire, 4; emollire; effeminare, 1;

изнемогать succumbere, o, cubui, cubitum; concidere, o, cidi, -;

изношенный vietus, a, um (vestis); vetus, eris (navis); obsoletus, a, um; panneus, a, um;

изнурение tabitudo, inis, f;

изнурённый confectus, a, um; affectus, a, um; enervatus, a, um; exsanguis, e;

изнурять conterere, o, trivi, tritum (boves et vires agricolarum; aliquem oratione); comminuere, o, ui, utum (hostem; opes civitatis; vires ingenii); defatigare, 1 (aliquem assiduo labore; defatigati proelio ac fuga); afficere, io, feci, fectum (labor, fames, sitis afficiunt corpora); corrumpere; depasci; absumere;

изнутри intrinsecus; intus;

изнывать tabescere, o, ui, - (amore; curis); contabescere;

изобилие copia, ae, f; abundantia, ae, f (pecuniae; omnium rerum); largitas, atis, f; satietas, atis, f; uber, uberis, n; ubertas, atis, f; fertilitas, atis, f;

+ иметь в изобилии scatere, eo, ui, -; superfluere, o, xi, ctum (armis);

+ иметься в изобилии abundare, 1; exuberare, 1;

+ в корнях в изобилии имеется сахар saccharum in radicibus abundat;

изобиловать undare, 1 (regio undat equis); abundare, 1; suppeditare, 1 (aliqua re); superesse, sum, fui, - (verba alicui supersunt); superare, 1 (pecunia superabat); superfluere, o, xi, ctum (pecunia non superfluens); circumfluere; exuberare, 1;

изобилующий uber, era, erum (aliqua re; alicujus rei); abundans, ntis (frumento et pecoribus); copiosus, a, um; ferax, cis; affluens, ntis; frequens, ntis (frequens piscibus; terra frequens colubris; urbs frequens tectis); freqentatus, a, um (aliqua re);

изобильно abunde; abundanter; copiose; uberrime;

изобильный abundans, ntis; copiosus, a, um; abundus, a, um; uberrimus, a, um;

изобличать arguere, o, ui, utum; redarguere; refellere, o, felli, -; reprehendere, o, ndi, nsum;

изображать (de)pingere, o, nxi, ctum; delineare, 1; simulare, 1 (cupressum; vultum alicujus); imitari, or, atus sum; efficere, io, feci, fectum; deformare, 1; notare, 1;

изображение argumentum, i, n; imago; pictura; forma, ae, f (formae virorum clarissimorum); effigia, ae, f; effigies, ei, f (Jovis, Junonis, Veneris); signum, i, n; simulacrum, i, n; species, ei, f; figmentum, i, n;

изобретатель inventor, oris, m;

изобретательно ingeniose;

изобретательность sollertia, ae, f; ingenium, ii, n (abundare ingenio);

изобретательный callidus, a, um (natura nihil est callidius); ingeniosus, a, um (homo ingeniosus et sollers);

изобретать invenire, io, veni, ventum; reperire, io, ii, rtum; machinari, or, atus sum;

изобретение repertum, i, n; repertus, us, m; inventio, onis, f; inventum, i, n;

изогнутость sinus, us, m;

изогнутый curvatus, a, um; curvus, a, um; flexus, a, um; incurv(at)us, a, um; recurv(at)us, a, um; arcuatus, a, um;

изолированно isolatim;

изолированный isolatus, a, um; insulatus, a, um; propagationi resistens, diffusionem impediens;

изолировать segregare, 1; separare, 1; isolare, 1; insulare, 1; secernere, o, crevi, cretum, seponere, o, posui, positum; disjungere, o, nxi, nctum, intercludere, o, slusi, clusum;

изоляционный propagationi resistens, ntis; diffusionem impediens, ntis;

изоляция isolatio, onis, f; solitudo, inis, f; separatio, onis, f; interclusio, onis, f;

изоморфный isomorphicus, a, um;

изорванный laceratus, a, um;

из-под desub; ex; ab; subter;

Израиль Isra"el, is, m;

израильский Isra"elianus, a, um, Isra"eliticus, a, um;

израильтянин Isra"elita, ae, m; Israelianus, i, m;

израсходовать consumere, o, mpsi, mptum (vinum, frumentum, fructus, nummos, pecuniam); abuti, or, usus sum (omne caseum cum melle);

изредка aliquando; interdum; nonnunquam; quandoque; sat raro;

изреженный collucatus, a, um; lucidus, a, um; relaxatus, a, um;

изрезанный incisus, a, um;

изрекать fari, for, fatus sum; eloqui, or, cutus sum; dicere, o, xi, ctum;

изречение aphorismus, i, m; dictum, i, n; sententia, ae, f; verbum, i, n; elogium, ii, n; fatum, i, n;

+ изречение оракула oraculum, i, n; carmen, inis, n; consultum, i, n; mumen, inis, n;

изрубить comminuere, o, ui, utum (aliquid securibus); concidere, o, cisi, cisum;

изрядный festivus, a, um (copia librorum);

изрядно probe; satis bene;

изувеченный mutilatus, a, um; mutilus, a, um; truncus, a, um (truncum per vulnera corpus);

изувечить debilitare, 1; mutilare, 1; truncare, 1;

изукрасить exornare, 1;

изукрашенный daedaleus, a, um; figuratus, a, um;

изумительный admirabilis, e; admirandus, a, um; mirabilis, e; mirandus, a, um; mirus, a, um; stupendus, a, um; incredibilis, e;

изумление stupor, oris, m; admiratio, onis, f;

изумляться stupere, eo, ui, -; obstupescere, o, -,-; admirari, or, atus sum;

изумруд smaragdus, i, m;

изумрудно-зелёный smaragdinus, a, um;

изучать cognoscere, o, gnovi, gnotum; studere, eo, ui, - (litteris, artibus); noscere, o, novi, notum; pernoscere; examinare, 1; explorare, 1; investigare, 1; indagare, 1; inquirere, o, sivi, situm; scrutari, or, atus sum; discere, o, didici, -; ediscere (artem; linguam; usum herbarum); tractare, 1 (definitionem alicujus rei; quaestionem; proeliorum vias);

изучение cognitio, onis, f; studium, ii, n; examen, inis, n; examinatio, onis, f; exploratio, onis, f; investigatio, onis, f; indagatio, onis, f; inquisitio, onis, f; scrutatio, onis, f;

изъеденный exesus, a, um;

изъявительный indicativus, a, um;

изъявление professio, onis, f; significatio, onis, f; enuntiatio, onis, f;

изъявлять tribuere, o, ui, utum (gratiam);

изъян defectus, us, m; defectum, i, n; vitium, ii, n (corporis);

+ с изъяном defectivus, a, um;

изъять excludere, o, si, sum; expromere, o, psi, ptum;

изыскание inquisitio, onis, f; conquisitio, onis, f; dissertatio, onis, f;

изысканность elegantia, ae, f; munditia, ae, f; nitor, oris, m;

изысканный urbanus, a, um (os); exquisitus, a, um (dicendi genus; epulae); quaesitus, a, um; conquisitus, a, um; subtilis, e (sententia); elegans, ntis; delicatus, a, um; venustus, a, um; elaboratus, a, um; nitidus, a, um; lautus, a, um;

изыскатель explorator, oris, m; investigator, oris, m; indagator, oris, m; scrutator, oris, m;

изыск(ив)ать exquirere, o, sivi, situs; invenire, io, veni, ventum; reperire, io, ii, rtum;

изюм uva [ae, f] passa;

изюминка mica [ae, f] salis;

изящество formositas, atis, f; venustas, atis, f (muliebris; corporis; verborum); elegantia, ae, f; pulchritudo, inis, f; luculentia, ae, f; sapor, oris, m; subtilitas, atis, f; munditia, ae, f;

+ вести себя с достоинством и изяществом agere cum dignitate et venustate;

изящный elegans, ntis; lepidus, a, um; venustus, a, um; argutus, a, um (solea; caput equi); urbanus, a, um (os); decens, ntis (facies; Gratiae; equus); festivus, a, um (femina); teres, etis (oratio); subtilis, e (definitio; sententia); gracilis, e; scitus, a, um; tersus, a, um; mundus, a, um; rotundus, a, um;

изящно venuste; eleganter; ornate;

изящность elegantia, ae, f;

Икар Icarus, i, m;

икать singultare, 1;

икона icon, iconis, f, eikon, eikonos, f (Gr), imago [inis, f] sacrata;

иконоборец iconoclasta, ae, m; iconoclastes, is, m; eversor [oris, m] sacrarum iconum, iconomachus, i, m;

иконоборчество iconomachia, ae, f; sacrarum iconum eversio [onis, f];

иконография iconographia, ae, f;

иконотека iconotheca, ae, f;

икота singultus, us, m;

икра (ноги) sura, ae, f;

икра ova [orum, npl] piscium; polygranum, i, n; *caviarium, ii, n;

ил limus, i, m; lutum, i, n;

или seu; sive; aut; vel; -ve; an; utrum (utrum ea vestra an nostra culpa est?);

+ более или менее plus minusve;

+ врага вы, что ли, не знаете, или самих себя, или судьбы того и другого народа? utrum hostem, an vos, an fortunam utriusque populi ignoratis?

+ что же, Метелл догадался об этом по наитию свыше или он узнал об этом от сицилийцев? Metello hoc divinitus venit in mentem, an a Siculis doctus est?

+ что скажешь? Или Сицилия освобождена благодаря твоей доблести? Quid dices? An Siciliam virtute tua liberatam esse?

+ сказать мне или промолчать? Eloquar an sileam?

+ большая разница, отказывается ли человек поступать дурно, или он не способен на это multum interest, utrum peccare aliquis nolit, an nesciat;

Илиада Ilias, adis f;

Илион Ilio, onis f;

илистый limosus, a, um;

иллюзия umbra, ae, f (mendax umbra pietatis); spes [ei, f] inanis; illusio, onis, f; fallacia, ae, f; dolus, i, m; error, oris, m; species, ei, f;

иллюминация ignes [ium, mpl] artificiosi; illuminatio, onis, f;

иллюстрация figura, ae, f; icon, onis, f; pictura, ae, f; imago, inis, f;

иллюстрированный figuris (iconibus) illustratus, a, um;

иллюстрировать figuris (iconibus) illustrare [1];

имение praedium, ii, n; patrimonium, ii, n; possessio, onis, f;

именинник qui diem onomasticum celebrat;

именины onomasticus dies [ei, m]; dies natalis;

именительный nominativus, a, um;

именно nempe; scilicet; videlicet; quidem; demum; etenim; namque;

именной указатель index [icis, m] auctorum;

именование nominatio, onis, f; nuncupatio, onis, f;

именовать vocare, 1 (aliquid alio nomine); appellare, 1; titulare, 1 (aliquem alicujus nomine); nominare, 1; nuncupare, 1; usurpare, 1; percire, 4;

+ портик, именуемый Пойкиле porticus, quae Poecile vocatur;

иметь habere, eo, ui, itum (unicam filiam; magnam pecuniam); possidere, eo, sedi, sessum; tenere, eo, ui, tentum (maria; multa); obtinere; uti, or, usus sum;

+ иметь значение significare, 1;

+ иметь в виду videre, eo, vidi, visum; cernere, crevi, cretum; intueri, eor, tuitus sum;

+ иметь вид videri, eor, visus sum;

+ иметь вкус sapere, io, ivi, -;

+ иметь влияние, значение valere eo, ui, -;

+ иметь место esse; intercedere, o, ssi, ssum;

+ иметь на уме parturire, io, -,-;

+ иметь надобность uti, or, usus sum;

+ иметь обыкновение solere, eo, -, itus sum; consuescere, o, evi, etum;

+ иметь отвращение taedet;

+ иметь отношение pertinere, eo, ui, ntum;

+ иметь перевес praegravare, 1;

+ иметь распространение patere, eo, ui,-;

+ иметь свободное время vacare, 1;

+ иметь силу valere, eo, ui, itum; pollere, eo, ui, -; posse, possum, potui, -;

+ ягоды этого растения имеют лекарственные свойства hujus plantae baccae qualitates medicatas possident;

+ иметь перед собой sub ictu habere;

+ не иметь egere, eo, ui, - (auctoritate); vacare, 1 (aliqua re, ab aliqua re);

+ не иметь денег vacare pecunia;

+ не иметь ни забот, ни дел vacare cura et negotio;

иметься adesse, adsum, adfui,-; subesse (si ulla spes subest; suberunt vestigia priscae fraudis);

имитировать imitari, or, atus sum; simulare, 1;

иммигрант immigrans, ntis, m;

иммигрировать immigrare, 1;

иммунитет immunitas, atis, f;

император imperator, oris, m; Caesar, is, m; Augustus, i, m; princeps, ipis, m;

императрица imperatrix, icis, f; Augusta, ae, f;

императорский caesarianus, a, um; imperialis, e; imperatorius, a, um; principalis, e;

+ императорская власть dominatus, us, m; principatus, us, m;

империализм imperiosus dominatus [us, m]; *imperialismus, i, m; studium [ii, n] imperii amplificandi, dominandi libido [inis, f];

империалист imperialista, ae, mf, imperiosi dominatus fautor [oris, m];

империалистический imperialisticus, a, um, imperii dilatandi avidus, a, um, (civitas) imperii dilatandi appetens, ntis;

империя imperium, ii, n (Persarum); regnum, i, n;

имперский imperialis, e;

импорт invectio, onis, f; importatio, onis, f; importus, us, m; importaticia, orum, npl;

импрессионизм impressionismus, i, m;

импровизация res [rerum, fpl] subitariae; improvisatio, onis, f;

импровизированный subitus, a, um (dictio; oratio); subitarius, a, um (legiones; exercitus; dictio); fortuitus, a, um (oratio subita et fortuita);

имущество bona, orum, npl; peculium, ii, n; fortunae, arum, fpl; opes, ium, fpl; substantia, ae, f; pecunia, ae, f;

+ конфискованное имущество bona confiscata;

+ движимое имущество bona mobilia; res mobiles;

+ недвижимое имущество bona immobilia; res immobiles;

+ скоропортящееся имущество bona peritura;

+ бесхозное имущество bona vacantia;

+ владение имуществом bonorum possessio;

+ материальное имущество apparatus (belli);

+ брать в залог, описывать имущество censum capere;

+ унаследовать фамильное имущество familiam herciscere;

+ умножать / собирать имущество (устар. имение) facultates / divitias / opes augere / parare / congerere / cumulare / accumulare / coacervare; colligere amplas facultates; rem augere copiis;

имя nomen, inis, n; vocabulum, i, n; appellatio, onis, f; nominatio, onis, f; nominatus, us, m;

+ имя существительное nomen substantivum;

+ имя прилагательное nomen adjectivum;

+ имя числительное nomen numerale;

+ доброе имя fama (famam alicujus lacerare);

+ называть вещи своими именами res suis vocabulis nominare;

+ по имени Локуста vocabulo Locusta;

+ вольноотпущеница по имени Акте liberta, cui vocabulum Acte fuit;

иначе aliter; alio modo; alia; alias; alioqui; secus; contra;

инвалид debilis, e; causarius, a, um;

инвалидность invaliditas, atis, f;

+ увольнение по инвалидности missio [onis, f] causaria;

инвалидный causarius, a, um;

инвентаризация inventarisatio, onis, f;

инвентаризировать in inventario scribere [o, psi, ptum];

инвентарь inventarium, ii, n;

инвестировать pecuniam collocare [1], occupare [1], condere [o, didi, ditum];

инвестиция pecuniae collocatio [onis, f];

инвестор pecuniae collocator [oris, m];

ингредиент ingrediens, ntis, f/n; elementum, i, n (compositorium), pars [rtis, f] addenda;

индеец Indianus, i, m; Amerindius, ii, m; Indoamericanus, i, m; Indus [i, m] Americanus, autochtonon Americanus, Pelles Rubrae fpl;

индейка gallina [ae, f] indica; meleagris, idis, f;

индекс index, icis, m;

индивид(уум) individuum, i, n; caput, itis, n;

индивидуальность individualitas, atis, f; haecceitas, atis, f; singularitas, atis, f; proprietas [atis, f] ingenii; personalitas, atis, f;

индивидуальный individualis, e; virilis, e (pars; portio); proprius, a, um; singularis, e; proprius, a, um, singuli, ae, a (p),

+ индивидуальные отклонения variationes individuales;

индиец Indus, i, m;

индийский Indus, a, um; Indianus, a, um;

Индия India, ae, f;

индикатор indicator, oris, m;

индоевропейский Indoeuropaeus, a, um;

индустрия industria [ae, f] quaestuosa; res [rerum, fpl] industriales;

индюк, индюшка gallus [i, m] indicus; gallus / pullus [i, m] Indicus, gallopavo, onis, m; meleagris, idis, mf;

иней pruina, ae, f; gelu, us, n;

инерция vis inertiae; inertia, ae, f;

инженер ingeniarius, ii, m;

инициалы litterae [arum, fpl] initiales; prima (nominis) littera [ae, f];

инициатива navitas, atis, f; initiativa, ae, f; primus impetus [us, m]; motus primordia [orum, npl], inceptum, i, n; propositum [i, n] susceptum, initium [i, n] mea, sua sponte captum;

инициатор initiator, oris, m; inceptor, oris, m;

инициировать initiare, 1;

иноверец vir [i, m] alienae religionis;

иногда interdum; nonnunquam; aliquando; quandoque; quondam; interim;

иноземец alienigena, ae, m;

иноземный extraneus, a, um; externus, a, um; exoticus, a, um (vinum; unguentum; vestis; vestimentum); alienigenus, a, um; peregrinus, a, um; hosticus, a, um;

иной alter, a, um; alius, a, um; nonnullus, a, um;

+ иной раз interdum etc.;

+ ничто иное nihil aliud; nil nisi;

инок monachus, i, m; religiosi instituti sectator [oris, m]; religiosi ordinis sodalis [is, m]; vir [i, m] e religioso coetu;

инокиня sacrata virgo [inis, f]; dicata deo virgo; monialis, is, f;

иносказание allegoria, ae, f;

иносказательно figurate; symbolice; allegorice;

+ говорить иносказательно (аллегорически) allegorice loqui; per similitudinem / per parabolam sermonem facere;

иносказательный obliquus, a, um; allegoricus, a, um; figuratus, a, um; tectus, a, um; per similitudinem propositus, a, um;

иностранец peregrinus, i, m; alienigena, ae, m; advena, ae, m; hospes, itis, m;

иностранка alienigena, ae, f;

иностранный extraneus, a, um (medicus); externus, a, um; peregrinus, a, um; alienigenus, a, um; adventicius, a, um; advenarius, a, um;

иноходец gradarius equus [i,m]; mannus, i, m;

иноходью tolutim;

инспектор inspector, oris, m (e.g. Inspectores, quorum est pecora probare…);

инстанция instantia, ae, f;

инстинкт instinctus, us, m (naturae); appetitio [onis, f] naturalis; sensus [us, m] naturalis; appetitus [us, m] naturae, motus [us, m] / actio [onis, f] naturalis, naturae insita [orum, npl];

+ повинуясь своему собачьему инстинкту canino usus ingenio;

инстинктивный instinctivus, a, um; naturalis, e; ingenitus, a, um; insitus, a, um; innatus, a, um; naturae consentaneus, a, um; incogitatus, a, um;

институт institutum;, i, n

+ научно-исследовательский институт Institutum explorationis scientificae;

инструктировать mandata dare, 1; mandare, 1;

инструктор praeceptor, oris, m; docens, ntis, m; professor, oris, m; magister, tri, m; magistra, ae, f;

инструкция instructio, onis, f; praeceptum, i, n; commonitorium, ii, n; manuale, is, n; enchiridium, ii, n;

инструмент instrumentum, i, n; machina, ae, f; organum, i, n;

интеграция integratio, onis, f; conjunctio, onis, f (diversorum generum hominum), completio, onis, f, adjunctio, onis, f, accessio, onis, f;

интеллигенция (интеллектулы) coetus [us, m] intelligentium; homines [um, mpl] intellectus, docti / intelligentes homines; intelligentes, ium, npl; periti, orum, mpl; sapientes, (i)um, mpl;

интендант dispensator, oris, m;

интенсивно intense; saturate;

интенсивный (cursus) intentivus, a, um; (cura) efficacior, ius;

интервал interstitium, ii, n; intervallum, i, n (sonorum); spatium, ii, n;

интервенция interventio, onis, f; interventus, us, m;

интервью interrogatio, onis, f; colloquium, ii, n; percontatio, onis, f, colloquium percontativum / interrogativum;

+ брать/взять интервью percontari;

интервьюер percontator, oris, m;

интерес causa, ae, f (rei publicae); ratio, onis, f; studium, ii, n; cura, ae, f; studium, ii, n, jucunditas, atis, f; animi attentio, affectus us, voluntas, observantia;

+ у всякого свои интересы aliis aliud expedit;

+ защищать интересы оптиматов optimatium causam agere;

+ быть поглощенным своими (личными) интересами suarum rerum esse;

+ иметь одни и теже интересы eadem aeque studere;

+ использовать что-л. в своих интересах aliquid in rem suam convertere;

+ конечно, не в твоих интересах, чтобы это дело затянулось profecto rem habes nullam, haec negotia multarum nundinarum fore;

интересный curiosus, a, um; studium excitans, ntis; animum capiens; animum advertens; quod tenet, studia excitans / movens; jucundus, a, um; speciosus, a, um; gravis, e; magni momenti; copiosus, a, um; quod delectat, placet, capit; mirus, a, um; illecebrosus, a, um; significativus, a, um; speciosus, a, um;

интересовать

+ меня интересует философия philosophia me delectat (delecto are), attrahit (attraho ere), capit (capio ere), studia excitat (excito are), animum (con)movet (moveo Ere); philosophiae studeo Ere; philosophia studia mea Excitat, movet, animam meam movet, mihi placet, me juvat; ad me pertinet, mea interest; me allicit (allicio ere);

интернат oecotropheum, i, n;

интернационализм internationalismus, i, m; promotio [onis, f] cooperationis internationalis;

интернациональный ad omnes nationes pertinens, ntis; omnium gentium; internationalis, e;

интернет rete [is, n] informaticum Internet; Interrete;

интерпретация interpretatio, onis, f;

интерпретировать interpretari, or, atus sum;

интерфейс interfrons, ntis, f; interfacies, iei, f;

интимный familiaricus, a, um; intimus, a, um; interior, ius;

интимно intime;

интонация intonatio, onis, f;

интрига fallacia, ae, f; dolus, i, m; insidiae, arum, fpl;

+ интриги ambitus, us, m (leges ambitu turbare); sycophantia, ae, f; supplantatio, onis, f;

интриган calumniator, oris, m; sycophanta, ae, m; supplantator, oris, m;

интуиция intuitus, us, m; intuitio, onis, f; perceptio, onis, f; comprehensio, onis, f;

инфаркт infarctus, us, m;

инфекция infectio, onis, f; influentia, ae, f; contagio, onis, f; contaminatio, onis, f, corrputio, onis, f;

инфляция inflatio pecuniae; (nummorum) inflatio, onis, f;

информатика (ars) informatica, nuntiatoria, ars elementorum certorum elaboratoria;

информационный informativus, a, um;

информация informatio, onis, f; nuntius, ii, m; notitiae, arum, fpl; facta, orum, npl; res, rerum, fpl; nuntiatio, onis, f; cognitio, onis, f, relatio, onis, f;

информировать informare, 1; nuntiare, 1; aliquem de re / rei (=gn) certiorem facere [io, feci, factum], edocere, eo, ui, ctum; docere; monere, eo, ui, itum;

инфраструктура substructio, onis, f;

инцидент casus, us, m; eventus, us, m; incidens, ntis, n;

иод iodum, i, n (I);

иподьякон subdiaconus, i, m;

ипостась hypostasis, eos/is, f; substantia, ae, f;

ипотечный hypothecarius, a, um (creditor);

ипохондрия hypochondria, ae, f;

ипподром hippodromos; hippodromus, i, m;

Ирина Eirene, ae; Irena;

ирис iris, idis, f;

Ирландия Hibernia, ae, f;

ирландский Hibernicus, a, um;

+ ирландский язык Hibernica lingua;

+ по-ирландски Hibernice;

ирония ironia, ae, f; dissimulatio, onis, f; dissimulantia, ae, f; dicacitas, atis, f;

иронический ironicus, a, um; dicaculus, a, um;

иррациональность irrationalitas, atis,; insipientia, ae, f;

иррацинальный irrationalis, e; absurdus, a, um;

Исаак Isaac (indecl);

иск actio, onis, f; postulatio, onis, f; postulatum, i, n; postulatus, us, m; petitio, onis, f; lis, litis, f; causa, ae, f;

+ личный иск personalis actio, actio in personam;

+ вещный иск actio in rem;

+ проиграть свой иск formula excidere; litem amittere; causa cadere;

искажать deformare, 1; calumniari, or, atus sum (verba juris); torquere, eo, rsi, rtum (jus omne); supplantare, 1 (verba); corrumpere, o, rupi, ruptum; vitiare, 1; confundere, o, fudi, fusum; depravare, 1;

искажение distortio, onis, f; distorsio, onis, f; deformatio, onis, f;

искажённый deformis, e; deformatus, a, um; depravatus, a, um;

+ искажённые даные notitiae commutatae;

искатель exquisitor, oris, m (prudentiae et intelligentiae); petitor, oris, m; procus, i, m; cupitor, oris, m (amicitiae; matrimonii);

+ искатели правды qui vera requirunt;

искать inquirere; requirere (aliquem; libros); exquirere; quaerere, o, sivi, situm (aliquem, occasionem); quaeritare, 1; vestigare (aliquem oculis); sequi, or, cutus sum; arcessere, o, ssivi, ssitum; circumspicere, io, spexi, ctum; indagare, 1; srutari, or, atus sum; perscrutari, or, atus sum;

+ искать случая (повода) к чему-л. quaerere causam alicujus rei;

+ чтобы не искать мне примеров ни в древности, ни среди иноземцев ne et vetera et externa quaeram; quaeritare (hospitium);

+ искать покоя persequi otium;

+ я его везде искал, но его и след простыл undique hominem quaesivi / scrutatus sum omnia, neque tamen vestigium illius apparebat;

исключение exceptio, onis, f; amotio, onis, f (ordinis) (из сословия); exclusio, onis, f;

исключительно egregie; singulariter; tantummodo; proprie; praecipue;

исключительный egregius, a, um; eximius, a, um; singularis, e; unicus, a, um; praecipuus, a, um;

исключить excludere, o, si, sum; excipere, io, cepi, ceptum (neminem de antiquis); eximere, o, emi, emptum; exturbare, 1 (aliquem ex numero vivorum); secernere, crevi, cretum; segregare, 1;

+ одно не исключает другого alterum alterum haud excludit;

искони ab omni aevo; ab omni antiquitate; ab hominum memoria; post hominum memoriam;

исконный aeviternus, a, um;

+ исконные обитатели autochthones;

ископаемый fossilis, e; fossicius, a, um;

искоренение exstirpatio, onis, f; exterminatio, onis, f; exterminium, ii, n; eradicatio, onis, f;

искоренять eradicare, 1; castigare, 1 (vitia alicujus); extrahere, o, xi, ctum (errorem stirpitus); exstirpare, 1; (stirpem) tollere, o, sustuli, sublatum; evellere, o, velli (vulsi), vulsum; interficere, io, feci, fectum; funditus delere, eo, evi, etum;

+ совсем искоренить порок невозможно vitia funditus exstirpari non possunt;

искра scintilla, ae, f;

искренний candidus, a, um (judex; anima); verus, a, um (vultus; animus); sincerus, a, um; intimus, a, um; purus, a, um; integer, gris, gre; apertus, a, um;

+ искренний мой друг amicus mihi est apertus / simplex / rectus / candidus / nulla simulatione tectus / purus ab omni fraude;

искренно candide (simpliciter et c.); candidule (promere sermonem); sincere; vere; intime; sincera fide; sine fuco; ingenue; sine fraude; ex animi sententia; ex animo;

искренность veritas, atis, f (in veritatem alicujus confugere); sinceritas, atis, f; candor [oris, m] animi; ingenuitas, atis, f; simplicitas, atis, f; fallere nescia mens, mentis, f / voluntas, atis, f / indoles, is, f;

искривление curvatura, ae, f; curvatio, onis, f;

искривлённость pravitas, atis, f (membrorum);

искривлённый curv(at)us, a, um; incurv(at)us, a, um; praecurvus, a, um; procurvus, a, um; aduncus, a, um; pravus, a, um;

+ весь искривлённый omnibus membris extortus;

искривлять torquere, eo, rsi, rtum (ora); distorquere; curvare, 1; recurvare, 1; sinuare, 1;

искупать diluere, o, ui, utum (injurias aere); luere; lustrare, 1; redimere, o, emi, emptum; recuperare, 1; piare, 1; purgare, 1; litare, 1;

+ Христос род человеческий падший искупил своею смертию Christus sua morte perditum genus hominum in possessionem caelestis patriae restituit / genus humanum afflictum ac perditum sua morte recreavit ac erexit / debitas primi hominis culpae poenas suis cruciatibus exsolvit;

искупитель Redemptor, oris, m; Auctor, oris, m / Parens salutis nostrae; salutis nostrae Restitutor, oris, m;

искупление luella, ae, f (sceleris); expiatio, onis, f; liberatio, onis, f; redemptio, onis, f; recuperatio, onis, f;

искус periculum, i, n; experimentum, i, n; tentamentum, i, n;

искуситель temptator, oris, m; tentator, oris, m; satan (indecl.); satana(s), ae, m; seductor, oris, m;

искусительница temptatrix, icis, f;

искусно callide (ordiri rem; versari in aliqua re; vitia sua occultare); fabre; commode; perite; bene; scienter;

искусный sollers, rtis; sciens, ntis (alicujus rei); scitus, a, um; callidus, a, um (in re aliqua; alicujus rei; alicui rei; ad aliquid); artificiosus, a, um (rhetor); daedalus, a, um; faber, bra, brum; compositus, a, um; doctus, a, um; paratus, a, um; peritus, a, um; exercitatus, a, um;

+ он весьма искусен в воинском деле est rei militaris valde peritus; magnam habet rei bellicae prudentiam; rei militaris prudentissimus est;

+ он весьма искусен в словесных науках perpolitus litteris est;

искусственный artificialis, e; artificiosus, a, um; facticius, a, um; acquisitus, a, um; syntheticus, a, um; mendax, cis (pennae);

+ искусственная среда medium artificiale;

+ вид не естественный, а искусственный genus non naturale, sed artificiosum;

искусство ars, artis, f; artificium, ii, n; solertia, ae, f; calliditas, atis, f; fabrica, ae, f; ratio [onis, f] faciendi; facultas, atis, f; doctrina, ae, f; scientia, ae, f; disciplina; dexteritas, atis, f;

+ низводить искусство до уровня платного ремесла abducere artem ad mercedem et quaestum;

+ великое искусство fabra ars;

+ воинское искусство res militaris;

+ заниматься искусством tractare artem;

искушать temptare, 1 (tentare) (animum precando); experiri, ior, rtus sum; periculum facere, io, feci, factum; aliquem seducere, o, xi, ctum; decipere, io, cepi, ceptum; ad noxam pellicere, io, lexi, lectum; seductum ad noxas illicere; clam inducere ad scelus;

искушение temptatio, onis, f (mundus temptationis plenus); tentatio, onis, f; tentamen, inis, n; tentamentum, i, n; licitatio, onis, f;

+ искушения остерегайся, берегись, чтобы тебя не испортили, не совратили cave, ne te de fide ac probitate deducant; cave, ne in errorem inducaris;

ислам religio Islamica, Mahometana, Muslimica; Islamismus, Mahometana religio, Arabum fides; Mahometanorum universitas, universi Mahometani;

исламский islamicus, a, um; Mahometanus, a, um; Muslimicus, a, um; Islamisticus, a, um; Arabicae fidei, Mahometanus, a, um;

испакостить contaminare, 1; polluere, o, ui, utum; foedare, 1;

испанский hispanicus, a, um; Hispanus, a, um; Iberus, a, um, Ibericus, a, um;

Испания Hispania, ae, f, Iberia, ae, f;

испарение evaporatio, onis, f; vapor, oris, m; halitus, us, m; exhalatio, onis, f; caligo, inis, f; spiritus (spiritus pestilens); exspiratio, onis, f;

+ влажные испарения поднимаются от земли humida caligo exhalatur a terra;

испарять sudare, 1; exsudare, 1; exhalare, 1;

испаряться evaporari, or, atus sum; evanescere [o, vanui, -] in fumum; in vapores solvi, or, lutus sum;

испачканный turpis, e (fimo); illitus, a, um; inquiunatus; maculatus, a, um;

испачкать illinere, o, levi, itum; inquinare, 1;

испепелить in cineres redigere [o, egi, actum];

испечь coquere, o, xi, ctum;

испещрять variare, 1 (aliquid caeruleis guttis); maculare, 1; distinguere, o, xi, ctum; interstinguere;

исповедание confessio, onis, f;

исповедник confessor, oris, m;

исповедовать confiteri, eor, fessus sum; (выслушивать исповедь) confitenti peccata sua aures commodare, 1 / admovere, eo, ovi, otum; alicui confitenti dare operam; cognoscendi et remittendi peccata jus exercere, eo, ui, itum;

исповедоваться confiteri; confessionem facere; sacerdoti sua peccata exponere / aperire / patefacere / enuntiare;

+ исповедаться во всех содеянных грехах totius anteactae vitae noxas confessione sacra expiare;

исповедь confessio, onis, f; confessionis sacramentum; confessio piacularis; piacula, ae, f;

исподволь sensim; paulatim;

исподтишка clanculum;

исполин gigas, antis, m;

исполинский giganteus, a, um; staturosus, a, um (gigantes);

исполнение completio, onis, f; expletio, onis, f; impletio, onis, f; consummatio, onis, f; administratio, onis, f (rerum magnarum); effectus, us, m; exsecutio, onis, f; exercitatio, onis, f;

+ приводить в исполнение expedire, 4 (consilia sua); exsequi, or, cutus sum (negotia);

+ исполнение должности perfunctio, onis, f;

+ исполнение всех желаний omnium votorum expletio, onis, f;

исполненный completus, a, um; impletus, a, um; exactus, a, um;

+ исполненный нечестия и безумия homo plenus improbitatis et dementiae;

+ исполненный страха perfusus metu;

исполнитель actor, oris, m; exactor, oris, m; exsecutor, oris, m; patrator, oris, m;

исполнить, исполнять complere, eo, evi, etum; explere; implere; exsecutare, 1; exsequi, or, cutus sum; persequi; facere, io, feci, factum; facessere, o, -,- (jussa, praecepta alicujus); conficere (quod facturum se promiserit); peragere, o, egi, actum; consummare, 1 (viam, mandatum); fungi, or, ctus sum (aliqua re; aliquam rem); administrare, 1; exhaurire, o, hausi, haustum; gerere, o, ssi, stum; patrare, 1; perpetrare, 1; perferre, fero, tuli, latum; praestare, 1;

+ исполнять должность administrare, 1; fungi, or, ctus sum; magistrare, 1;

+ исполнять компьютерную программу programma patrare;

+ исполнить все задания вовремя ad tempus omnes res administrare;

+ воины не могли исполнить своё дело, не подвергаясь опасности neque milites sine periculo administrare poterant;

+ исполнять обязанность fungi officio [officium];

+ исполнять обязанности консула, эдила fungi consulatu, aedilitate;

+ исполни одну лишь эту мою просьбу exsequere mihi hoc unum;

+ исполнить чью-л. волю explere alicujus voluntatem;

исполниться evenire, io, eveni, eventum (eveniunt optata);

использование usus, us, m; administratio, onis, f (aquae);

+ общественное (публичное) использование publicus usus;

использованный adhibitus, a, um;

+ использованные источники fontes (libri) adhibiti;

использовать adhibere, eo, ui, itum; uti, or, usus sum; usurpare, 1 (jus); advocare, 1 (oblitterata jam nomina sacramento); vertere, o, rti, rsum (occasionem ad bonum publicum);

+ ягоды используются для приготовления соков baccae ad succos parandos adhibentur;

использоваться adhiberi, eor, itus sum;

+ растения, которые используются местными жителями vegetabilia quae incolis usui sunt;

+ использоваться в юридических целях transferri ad forensem usum;

испортить corrumpere, o, rupi, ruptum; depravare, 1; devenustare, 1; pejorare, 1; pervertere, o, rti, rsum;

+ Он своей неосторожностью испортил все дело Temeritate, inconsiderantia sua totam rem nobis corrupit;

+ испортить свою работу retexere telam Penelopis; scopas dissolvere;

испортиться vitium facere [io, feci, factum]; corrumpi, or, corruptus sum;

испорченность nequtia, ae, f (aceti); nequities, ei, f; pravitas, atis, f (morum; consulum); corruptio [onis, f] morum;

испорченный corruptus, a, um; consumptus, a, um; vitiosus, a, um (nux);

исправитель corrector, oris, m (legum; disciplinae militaris); emendator, oris, m; castigator, oris, m;

исправить corrigere, o, rexi, ctum; emendare, 1; reficere, io, feci, fectum; castigare, 1 (aliquem verberibus; carmen);

исправиться recipere [io, cepi, ceptum] se ad bonam frugem; vitia virtutibus emendare, 1;

+ он уже едва ли может исправиться vix jam corrigi potest; sperari vix potest, ut ad meliorem se frugem recipiat; frustra jam in emendandis ejus moribus opera ponitur; altius jam animo ejus insedit vitium, quam ut evelli ulla ratione potest;

+ я надеюсь, что он исправится spero fore ut se corrigat / ut frugi evadat / ut virtute culpam corrigat / se ad frugem recipiat / ad frugem animum appellet / ab errore revocetur / ut correctionem suscipiat / admittat;

исправление correctio, onis, f; emendatio, onis, f; castigatio, onis, f; refectio, onis, f; litura, ae, f;

+ исправления corrigenda, orum, npl; emendanda, orum, npl; emendationes, um, fpl;

исправленный correctus, a, um; emendatus, a, um;

исправный exactus, a, um; diligens, ntis; accuratus, a, um;

испражнение excrementum, i, n; excretio, onis, f; evacuatio, onis, f; egestio, onis, f; exoneratio [, onis, f] alvi; alvus[i, m] extrema; defaecatio, onis, f; merda, ae, f; oletum, i, n;

испражняться alvum exonerare / solvere; saturitatem emittere; cacare, 1;

испрашивать postulare, 1 (aliquid ab aliquo); requirere, o, sivi, situm; impetrare, 1;

испробовать temptari (tentari), or, atus sum;

+ всё уже было испробовано cuncta prius tentata;

испуг terror, oris, m; pavor, oris, m;

испуганный trepidus, a, um (vultus); timefactus, a, um; perterritus, a, um; territus, a, um; terrore percussus, a, um;

испугать terrere, eo, ui, itum; absterrere, eo, ui, itum; conterrere, eo, ui, itum; terrorem afferre, o, attuli, allatum / injicere, io, jeci, jectum / inferre alicui; attonere, o, ui, itum;

испугаться expavescere, o, pavi, - (ad aliquid; ab aliqua re; aliquem, aliquam rem); pavescere, o, pavi, -; affici [ior, affectus sum] timore; magno esse in metu; pavore concuti [ior, cussus sum];

испускать emittere, o, emisi, emissum; remittere, o, remisi, remissum; edere, o, edi, esum; elidere, o, isi, isum; spargere, o, rsi, rsum; trahere, o, xi, ctum (vocem imo a pectore); agere, o, egi, actum (gemitus);

+ запах odorem exhalare; spirare;

+ испустить дух ebullire, edere animam;

испытание examen, inis, n; examinatio, onis, f; proba, ae, f; exploratio, onis, f; temptatio, onis, f (perseverantiae); tentatio, onis, f; experientia, ae, f; experimentum, i, n;

+ провести испытания (экзамены) успехов учеников за год examinare sub finem anni studiosos, quem in litteris progressum fecerint; explorare; perscrutari;

+ испытание своей совести in semet ipsum inquisitio; actionum suarum recognitio;

испытанный probus, a, um; probatus, a, um; vetus, eris (imperator); expertus, a, um; experimento probatus, a, um / exploratus, a, um; experientia cognitus, a, um;

испытатель examinator, oris, m; expertor, oris, m; tentator, oris, m;

+ Московское общество испытателей природы Societas Naturae Curiosorum Mosquensis;

+ естествоиспытатель испытатель природы physicus; naturae arcanorum indagator; rerum naturae investigator; speculator / venator naturae;

испытать, испытывать tentare, 1 (temptare) (scientiam alicujus; Babylonios numeros); attentare, 1; experiri, ior, rtus sum; examinare, 1; spectare, 1; accipere, io, cepi, ceptus sum; pati, ior, passus sum; probare, 1; tangere, o, tetigi, tactum (tales curas); scire, 4 (hostes id scient); exsequi, or, cutus sum (aerumnam, egestatem); torquere, eo, rsi, rtum (aliquem mero); periculum alicujus rei facere [io, feci, factum]; experientia aliquid cognoscere [o, gnovi, gnitum];

+ испытать на себе превратности судьбы maleficam naturam nancisci; habere (odium in aliquem; amorem erga aliquem; fidem alicui; spem alicujus rei);

+ испытать свою совесть examen conscientiae facere; se ipsum discutere; explorare intimos animi sui recessus;

исследование examen, inis, n; examinatio, onis, f; exploratio, onis, f; experimentum, i, n; investigatio, onis, f; quaestio, onis, f; disquisitio, onis, f; inquisitio, onis, f; exquisitio, onis, f; requisitio, onis, f (historiae antiquioris); disputatio, onis, f; indagatio, onis, f; scrutatio, onis, f; lucubratio, onis, f; studia, orum, npl; opus, operis, n; inspectio, onis, f, tractatio, onis, f, perscrutatio, onis, f;

+ социологические и-ия investigationes sociologicae;

исследователь explorator, oris, m; indagator, oris, m; investigator, oris, m; spectator, oris, m; scrutator, oris, m; exquisitor, oris, m (prudentiae et intelligentiae); venator, oris, m (speculator venatorque naturae);

исследовательский exploratorius, a, um;

исследовать examinare, 1; explorare, 1; spectare, 1; vestigare, 1 (causas rerum); investigare, 1; indagare, 1; quaerere, o, sivi, situm (initia alicujus rei); inquirere, o, sivi, situm; requirere, o, sivi, situm (rationes earum rerum, quas semper videmus); scrutari, or, atus sum; rimari, or, atus sum; tractare, 1 (definitionem alicujus rei; quaestionem; proeliorum vias); temptare, 1; experiri, ior, rtus sum; torquere, eo, rsi, rtum (torqueatur vita Sullae); peragrare, 1; disputare, 1;

истасканный detritus, a, um;

+ истасканное (изношенное) платье (одежда) trita vestis;

иссякнувший exhaustus, a, um; exsiccatus, a, um;

истекать effluere, o, xi, ctum; praeterire, 4; exire, 4;

истерика hysterica, ae, f;

истерический hystericus, a, um;

истерия hysteria, ae, f; hysterismus, i, m;

истец actor, oris, m; petens, ntis, m; petitor, oris, m; postulator, oris, m;

истина veritas, atis, f (veritatem patefacere; veritates fortiter dicere); verum, i, n;

+ истина сокрыта глубоко verum in caeco est;

+ за истину пусть отвечают авторы fides penes auctores erit;

истинно vere (dicere); certe; profecto;

истинность fides, ei, f (testimonii);

истинный genuinus, a, um; verus, a, um (amicitia; virtus); certus, a, um; sincerus, a, um; solidus, a, um; germanus, a, um;

+ истинный друг узнаётся в превратностях amicus certus in re incerta cernitur;

истле(ва)ть tabere, eo, ui, -; tabescere, eo, ui, -; putrescere, o, -,-; putescere, o, -,-; putrere, eo, -,-; putredine vitiari / corripi / resolvi;

исток, источник fons, ntis, m; origo, inis, f; caput, itis, n (caput aquae illud est, ubi primum nascitur, emergit); cunabula (n,pl: juris; urbis); stirpsrpis, f (virtutis; juris);

истолкование explanatio, onis, f; explicatio, onis, f; interpretatio, onis, f; expositio, onis, f; scholium, ii, n, scholion, ii, n;

+ истолкование снов conjectio somniorum;

истолкователь interpres, interpretis, m; explicator, oris, m; explanator, oris, m;

истолковать interpretari, or, atus sum; interpretationem facere [io, feci, factum]; vertere, o, rti, rsum (somnia in melius); digerere, o, gessi, gestum; illustrare, 1; rem obscuram declarare, 1; disputare, 1; evolvere, o, lvi, lutum; explanare, 1; exponere, o, sui, situm (aliquid); in medio explanare, 1, ponere, o, sui, situm, exsolvere, o, lvi, lutum, aperire, io, ui, rtum, enucleare, 1, interpretatione aliquid explicare, 1, illustrare, 1, planum ac perspicuum aliquid facere [io, feci, factum];

+ если я правильно истолковываю соображения этих авторов si conjecturas horum auctorum recte interpretor;

+ истолковывать данные notitias interpretari;

+ истолковывать всё в худшую сторону cuncta in deterius trahere;

истолочь conterere, o, trivi, tritum (radicem in pulverem); aliquid pinsere, o, pinsui (pinsi), pinsitum (pinsum, pistum); tundere, o, tutudi, tu(n)sum; contundere, pulver(i)are, 1;

истончать tenuare, 1 (vomer tenuatur ab usu);extenuare, 1; attenuare, 1;

истончение extenuatio, onis, f;

истопник calefactor, oris, m; fornicator, oris, m;

исторгать extorquere, eo, rsi, rtum (alicui veritatem); eripere; deripere, io, ui, reptum; (aliquid ex aliquo loco) evellere, o, vulsi, vulsum; (funditus) exstirpare, 1;

историк rerum scriptor [oris, m]; historicus, i, m; historiographus, i, m;

исторический historicus, a, um; chronicus, a, um; historialis, e;

история historia, ae, f; rerum gestarum expositio [onis, f]; annales, ium, mpl; memoria [ae, f] publica; memoria rerum veterum; monumenta [orum, npl] temporum / locorum / hominum / rerum gestarum; omnium seculorum memoria [ae, f]; publica famae monumenta [orum, npl] litteris tradita / prodita;

+ история болезни anamnesis, is, f;

+ старая история vetus res [ei, f];

+ история повествует annales memorant; memoria proditum est; annalium monumentis celebratur; litteris cognitum; ex annalium fide constat;

+ писать историю res gestas ad memoriam perscribere; res gestas memoriae ac litteris mandare; historiam condere;

+ знать историю tenere memoria antiquitatem;

источать stillare, 1; fundere, o, fudi, fusum; effundere;

источник (родник, ключ) (причина) fons, ntis, m; scaturigo, inis, f; origo, inis, f; caput, itis, n; principium, ii, n; radix, icis, f; mater, tris, f; (начало, библиография) fons, ntis, m;

+ обитает у источников и во влажных местах yabitat ad fontes et in humidis;

+ на скалах у источника in rupibus ad scaturiginem;

+ минекральный источник fons medicatus;

+ горячий источник thermae;

+ близ горячих источников juxta thermas;

+ источник течет с вершины горы и падает с большим шумом fons ex summo montis excurrit et magno aquarum strepitu cadit;

+ литературные источники fontes litterarum;

+ источник недоразумения f. confusionis;

+ источник всех бедствий omnium calamitatum fons;

+ из источника fontanus, fontinalis;

истощать tenuare, 1; extenuare, 1; exhaurire, io, si, stum; absumere; consumere, o, mpsi, mptum; enecare, 1 (provinciam); aliquem debilitare, 1 / frangere, o, fregi, fractum / enervare, 1; vires exhaurire;

+ истощить государственные финансы atterere opes imperii;

истощение tabitudo, inis, f; syntexis, is, f; defatigatio, onis, f; defectio, onis, f; virium / facultatum exhaustio, onis, f;

истощённый exhaustus, a, um; vitiosus, a, um (corpus); segnis, e; confectus, a, um; effetus, a, um; viribus exhaustus, a, um;

+ я чувствую, что мои силы истощены sentio vires esse exhaustas;

истратить dispendere, o, ndi, nsum; impendere; impensam facere; sumptum facere;

+ куда ты истратил столько денег? In quos sumptus abiit tanta pecunia / tantam pecuniam effudisti?

истребитель eversor, oris, m; deletor, oris, m; exstinctor, oris, m;

истребление strages, is, f (Gallos strage fundere); exterminium, ii, n; exterminatio, onis, f; internecio, onis, f; exstinctio, onis, f; deletio, onis, f;

истреблять (e)necare, 1; abolere, eo, evi, etum (monumenta); antiquare, 1; exurere, o, ussi, ustum (eruca exurit semina morsu); terere, o, trivi, tritum (plebem in armis); tollere, o, sustuli, sublatum; exterminare, 1; absumere, o, mpsi, mptum; conficere, io, feci, fectum; delere, eo, evi, etum; exstinguere, o, nxi, nctum;

+ истребить память о чем-либо alicujus rei memoriam abolere / tollere / delere / oblitterare;

+ истребить совершенно пороки exstirpare et funditus tollere vitia;

+ истребить что-либо aliquid exhaurire / eradicare / destruere / perdere / delere funditus;

истребляющий edax, cis (ignis; imber; tempus; vetustas);

истукан idolum, i, n; simulacrum, i, n;

иступлённый amens, ntis; furens, ntis; furibundus, a, um; furiosus, a, um;

истязатель tortor, oris, m; inquisitor, oris, m; explorator, oris, m;

истязать torquere, eo, rsi, rtum (aliquem eculeo; corpus suum); extorquere (aliquem); excruciare, 1;

исход eventum, i, n; eventus, us, m; exitus, us, m; exitium, ii, n; egressus, us, m; finis, is, m; excessus,us, m; successus, us, m; casus, us, m; exodus, i, m; fortuna, ae, f (anceps fortuna belli); effugium, ii, n (quaerendum est aliquod effugium; servare effugium in futurum);

+ на исходе мая exeunte mense Majo;

+ цветет в середине и на исходе лета floret media et exeunte aestate;

+ иметь хороший исход bene evenire;

+ счастливый исход bonus exitus;

исходить ordiri, ior, orsus sum;

+ исходить из предположения e propositione ordiri (proficisci);

+ исходить из факта e facto ordiri (proficisci);

исходный initialis, e;

+ исходное положение principium; primarius; primigenus; originalis; ancestralis;

исцеление sanatio, onis, f; persanatio, onis, f;

исцелитель persanator, oris, m;

исцелять sanare, 1; persanare, 1; expurgare, 1; remediare, 1; aegrum sanitati restituere, o, ui, utum / reddere [o, didi, ditum] sanitatem / ad pristinam valetudinem revocare, 1;

исцеляться sanescere, o, -,-; consanescere; morbo convalescere [o, ui, -,-]; amissam valetudinem recuperare, 1;

исчадие monstrosus partus [us, m];

исчахнуть tabe confici [ior, comfectus sum];

исчезать evanescere, o, ui, -; exstingui, or, nctus sum; aboriri, ior, ortus sum (omnia ut orriuntur, ita aboriuntur); perire, eo, ii, itum (civitates pereunt); elabi, or, elapsus sum; dilabi; discedere, o, cessi, cessum; tabere, eo, ui, -; fugere, io, fugi, itum; decrescere, o, crevi, cretum; deliquescere, o, qui, ctum; mori, ior, mortuus sum; emori; ad nihilum recidere, o, cidi, casum / in nihilum occidere; in auras abire, eo, ii, itum;

+ исчезать из глаз elabi ex oculis / abire in ventos / ex oculis se subducere, subtrahere;

+ исчезла надежда evanuit spes;

исчезновение defectus, us, m;

исчерпать exhaurire, io, si, stum;

исчерпывающий completus, a, um;

+ исчерпывающее описание descriptio completa;

исчерченный striatellus, a, um; lineolatus, a, um;

исчисление ratio, onis, f; ratiocinium, ii, n; enumeratio, onis, f;

исчислять enumerare, 1; computare, 1; calculare, 1; recensere, eo, ui, sum (situm); reputare, 1; persequi [or, cutus sum] numeris;

исчислимый numerabilis, e;

итак ergo; ideo; igitur; itaque; proinde;

италийский Italicus, a, um;

Италия Italia;

итальянский Italicus, a, um; Italianus, a, um;

итог summa, ae, f; summarium, ii, n; ratio, onis, f;

+ в конечном итоге in ultimo;

+ подводить итог summam facere (subducere); +подведя итог чему-л. calculis alicujus rei subductis;

+ общий итог summa summarum;

итого ad summam;

итоговый summalis, e;

иудей Judaeus, i, m;

иудейский Judaicus, a, um; Judus, a, um; Judaeus, a, um;

Иудея Judaea, ae, f;

ищейка canis [is, f] vestigans / canis vestigator;

июль Julius, ii, m;

июнь Junius, ii, m;




к ad; in; sub; versus;

+ к востоку от города Тобольска ad orientem ab oppido Tobolsk;

+ к тому же ad haec; ad hoc; insuper; praeterea;

+ по направлению к versus;

+ по направлению к востоку orientem versus;

кабак caupona, ae, f; popina, ae, f; copa, ae, f; praesaepis (f/pl); ganea, ae, f; ganeum, i, n; taberna, ae, f;

+ часто посещать кабаки popinare;

кабалистика cabala, ae, f; cabbala, ae, f;

кабан aper, pri, m; verres, is, m;

кабаний aprarius, a, um; aprinus, a, um;

кабанина aprugna, ae, f;

каббала cabbala, ae, f;

кабель funis, is, m; *cap(u)lum, i, n;

+ соединительный кабель funiculus junctivus;

кабинет grapheum, i, n; conclave, is, n; conclavium, ii, n;

+ кабинет министров ministrorum consilium;

каблук fulmenta, ae, f;

кавалер Eques, itis, m;

+ кавалер ордена Красной Звезды Eques Stella Rubra decoratus (ornatus, honoratus);

+ кавалер ордена Ленина Eques Lenini insignibus decoratus;

+ кавалер ордена Трудового Красного Знамени Eques Vexillo Rubro Civili decoratus;

кавалерист eques, itis, m;

кавалерия equitatus, us, m;

Кавказ Caucasus, i, m;

кавказский Caucaseus, a, um; Caucasicus, a, um;

кавычки virgulae, arum, fpl; signum [i, n] citationis;

+ заключить в кавычки virgulis includere;

кадило acerra, ae, f; olfactorium, ii, n; thuribulum, i, n;

кадка cadus, i, m; cupa, ae, f; cupula, ae, f, cuppula, ae, f; lacus, us, m;

Кадмий cadmium, ii, n (Cd);

кадр imago, inis, f;

+ кадры (персонал) contubernium, ministri orum, cooperatorum / synergorum coetus;

кадуцей caduceus, i, m;

каждый quilibet; quisque; quivis; unusquisque; omnis; nemo non;

кажется (ut) videtur; verisimiliter;

кажущийся imaginarius, a, um; fingibilis, e; apparens, ntis;

казарма militum domicilium [ii, n]; contubernium, ii, n; castra [orum, npl] urbana;

казаться apparere, eo, ui, itum; videri, eor, visus sum (felix est non qui aliis videtur, sed qui sibi);

+ кажется speciem affert / praebet; speciem habet / prae se fert;

+ некоторым это кажется удивительным haec quibusdam admirabilia videbantur;

+ Ариовист казался невыносимым Ariovistus ferendus non videbatur;

+ наказание (по)казалось мне лёгким poena mihi levis est visa;

+ оттуда (Дидоне) слышались, как ей казалось, голоса hinc exaudiri voces visa (Dido);

+ Катон предпочитал быть честным человеком, чем казаться (таковым) esse, quam videri, bonus malebat Cato;

+ так мне кажется ita mihi videtur;

+ им кажется, что они вне опасности abesse a periculo sibi videntur;

казеин caseinum, i, n;

казенный fiscalis, e;

казна (государственная) aerarium; publicum; fiscus; gaza, ae f (regia);

+ управлять казной fiscum agere;

казначей arcarius, ii, m; dispensator, oris, m; thesaurarius, ii, m; mensarius, ii, m; aerarius, ii, m; quaestor, oris, m; praefectus [i, m] aerarii;

казначейство aerarium, ii, n; fiscus, i, m;

казнить supplicium de [ex] aliquo sumere [o, mpsi, mptum]; afficere [io, feci, fectum] morte, capitali poena; carnificare, 1;

+ казнить кого-либо смертью aliquem capite plectere / summo supplicio mactare / capitis supplicio afficere / ultimo supplicio afficere reum / mulctare ultimo supplicio;

казнь poena [ae, f] capitis (смертная); supplicium, ii, n; cruciatus, us, m; nex, cis, f; carnificium, ii, n;

+ осудить кого-либо на казнь supplicio addicere aliquem;

+ предать на казнь ad supplicium aliquem dare;

+ вести на казнь aliquem ad supplicium trahere / rapere;

+ осуждённый на казнь supplicio destinatus;

+ смертная казнь supplicium ultimum, summum;

+ под страхом смертной казни sub poena mortis;

кайло bidens, ntis, m; vanga, ae, f;

кайма limbus, i, m; margo, inis, f; limbus, i, m; balteus, i, m;

как quo modo; ut, uti; qui; qua; quemadmodum; qualiter; quanto;quam; sicut;

+ в то время как dum;

+ до того как priusquam;

+ как бы (как будто) quasi; ceu;

+ как бы ни quomodocumque; utcunque; ut ut;

+ как можно quam; ut (ut planissime exponam);

+ как правило pro more; pro norma;

+ как следует rite;

+ как … так… cum… tum; tam… quam; ut… ita (sic);

+ как только simul atque; quum extemplo; ut, ut primum (ut Romam venit, praetor factus est); statim ut (ac, atque, quum, quam);

+ как только он это сказал haec ut dixit;

+ между тем как dum;

+ не такой как dissimilis; diversus;

+ не что иное как nihil aliud nisi;

+ перед тем как antequam; priusquam;

+ подобно тому как simili modo ac; similiter ac;

+ после того как postquam;

+ с тех пор как ex quo;

+ как поживаешь? Ut vales?

+ продолжай как начал perge ut instituisti;

+ как сказано выше ut ante dictum est;

+ когда эти обвинения были возведены на него, как он переносил их! Quae postea sunt in eum ingesta, ut sustinuit!

+ как бы ни обстояло дело ut ut res haec sese habet;

+ как человек (так как я человек) я могу ошибаться possum falli ut homo;

+ многие фиденаты, так как они были римскими колонистами, знали латинский язык magna pars Fidenatium, ut qui coloni additi Romani essent, Latine sciebant;

+ с тех пор как ты уехал в Брундизий, я не получил от тебя ни одного письма ut Brundisio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae;

+ как это забавно! Quam facete!

+ как тебя назвать? Quem te appellem?

+ как это могло случиться? Qui fieri poterat?

+ как золото в огне, так верное доброжелательство в каком-либо несчатье познать можно quasi aurum igne, sic benevolentia fidelis periculo aliquo perspici potest;

какао: cacao, onis, f; cocoa, ae, f;

+ цвета какао cacao-fuscus; cacainus;

каковой qualis, e;

какой qualis, e; qui, quae, quod; quis, quid; quantus, a, um;

кактус cactus, i, f;

кал merda, ae, f; stercus, oris, n (equinun; columbinum); faeces, ium, fpl; faeculentia, ae, f; excrementum, i, n;

каламбур lusus [us, m] verborum;

каланча specula, ae, f;

калека homo [inis, m] mancus et debilis; mutilatus, i, m; causarius, ii, m;

календарь calendarium, ii, n; fasti, orum, mpl;

калечить malignare, 1; debilitare, 1 (membra lapidibus); mutilare, 1; secare, 1; curtare, 1;

калибр lumen, inis, n;

калий Kalium, ii, n (K);

калина viburnum, i, n (opulus);

калитка portula, ae, f; ostiolum, i, n; posticula, ae, f;

калория caloria, ae, f;

калифорний californium, ii, n (Cf);

калька charta [ae,f] transparens;

калькулятор machina [ae,f] calculatoria;

кальций Calcium, ii, n (Ca);

камедь gummi; cedria, ae, f;

каменистый lapidosus, a, um; lapideus, a, um; lapidarius, a, um; petrosus, a, um; petraeus, a, um; saxosus, a, um; scopulosus, a, um; calculosus, a, um;

+ каменистое место saxetum, i, n;

+ каменистая земля rudetum, i, n;

+ каменная болезнь lythiatis, idis, f;

каменноугольный carbonifer, era, um;

каменный lapideus, a, um; lapidosus, a, um; saxeus, a, um; muratus, a, um;

+ каменный уголь lithantrax;

+ иметь каменное сердце scopulos et ferrum gestare in corde;

каменоломня lapidicinae, arum, fpl; lautumiae, arum, fpl;

каменщик structor, oris, m (parietarius); caementarius, ii, m; murarius, ii, m;

камень lapis, idis, m; silex, icis, m; saxum, i, n; petra, ae, f; calculus, i, m (humanus, arenosus в мочевом пузыре); gemma, ae, f, lapillus, i, m (драгоценный);

+ погибнуть от удара камнем lapide ictum interire;

+ метать камни из пращи funda mittere lapides;

+ камни сыплются градом lapidibus pluit;

+ пограничный (межевой) камень lapis sacer, lapis terminalis;

+ надгробный камень cippus; monumentum;

+ побить камнями lapidare; lapidibus obruere;

+ удариться / споткнуться о камень offendere scopulum / ad scopulum / in scopulo;

+ украшенный драгоценными камнями gemmatus; gemmis ornatus / illuminatus / distinctus;

+ превратиться в камень lapidescere; in lapidem verti / converti / mutari / commutari /petrae naturam induere / petram fieri;

+ превратить кого-либо в камень aliquem in lapidem mutare / transmutare / vertere;

камера camera, ae, f; camara, ae, f; cella, ae, f; cavitas, atis, f; loculus, i, m; loculamentum, i, n;

+ кино-, фотокамера instrumentum cinematographicum, photographicum;

камердинер cubicularius, ii, m; supellecticarius, ii, m;

+ первый камердинер cubiculariorum decurio;

камертон diapason (indecl);

камешек calculus, i, m;

камин caminus, i, m; focus, i, m;

каморка mansiuncula, ae, f;

кампания expeditio, onis, f; campus, i, m; contentio, onis, f;

камфора camphora, ae, f;

камфорный camphoratus, a, um;

камыш scirpus, i, m; calamus, i, m (gr.); arundo, inis, f; juncus, i, m; canna, ae, f;

+ место, где растет камыш / камышевые заросли cannetum;

канава fossa, ae, f; canalis, is, m; rivus, i, m; euripus, i, m; cloaca, ae, f;

канал canalis, is, m; aquagium, ii, n; rivus, i, m; cuniculus, i, m; euripus, i, m; fretum, i, n; cloaca, ae, f; trames, itis, m;

+ прокладывать искусственные каналы manu canales facere;

+ телевизионный канал televisificus trames (itis m);

+ каналы связи tramites nuntiis praebendis;

канализационный:

+ канализационные воды aquae cloacarum;

канареечно-жёлтый canarinus, a, um;

канареечный canariensis, e;

канарейка fringilla [ae, f] Canarica;

канат funis, is, m; rudens, ntis, m; ceruchus, i, m; linum; restis, is, f; tomix, icis, f;

+ продавец канатов restio;

+ канаты корабельные пеньковые stupea vincula;

+ якорные канаты stupea retinacula puppis;

канатоходец funambulus, i, m; petauristes, ae, m; petauristarius, ii, m;

канатчик funarius, ii, m; restiarius, ii, m;

кандалы compedes, um, mpl; catena, ae, f;

+ сажать в кандалы compedire;

+ наложить кандалы на кого-л. compedes alicui imponere / induere / impingere;

+ снять кандалы с кого-л. vinculis aliquem liberare / exsolvere;

кандальник catenarum colonus [i, m];

канделябр candelabrum, i, n;

кандидат candidatus, i, m; petitor, oris, m; competitor, oris, m; eligendus, i, m;

каникулы feriae, arum, fpl; dies [erum, mpl] feriati; dies caniculares; canicula, ae, f;

Канны Cannae, arum, fpl;

каннский Cannensis, e;

канифоль colophonium, ii, n;

канон regula, ae, f; canon, onis, m;

каноник canonicus, i, m;

канонизировать in sanctorum numerum referre [fero, retuli, relatum]; fastis sanctorum / ad sanctorum ordinem adscribere [o, psi, ptum];

канонический canonicus, a, um (libri);

кант limbus, i, m; margo, inis, f;

канцелярия cancellarium, ii, n; officium, ii, n;

каньон canno, onis, m;

каолин caolinum, i, n;

капать stillare, 1; cadere, o, cecidi, casum (de guttis); rorare, 1; guttatim cadere;

капель stillicidium, ii, n;

капельмейстер mesochorus, i, m;

капиллярный capillaris, e;

капитал pecunia, ae, f; summa, ae, f; caput, itis, n; sors, rtis, m; pecuniae, arum, fpl; opes [um, fpl] capitales;

+ хорошо поместить капитал bene collocare pecuniam;

+ основной капитал corpus;

+ капитал ничуть не уменьшится de summa nil decedet;

капитализм capitalismus, i, m; cephalaeocratia, ae, f;

капиталист capitalista, ae, m, cephalaeocrates, is, m;

капиталистический capitalisticus, a, um; cephalaeocraticus, a, um;

капитальный capitalis, e; fundamentalis, e; principalis, e;

капитан navis praefectus [i, m]; navarchus, i, m; capitaneus, i, m; centurio, onis, m; ducenarius, ii, m;

капитель capitulum, i, n; capitellum, i, n;

Капитолий Capitolium, ii, n;

капитолийский Capitolinus, a, um;

капитуляция deditio, onis, f; pactio, onis, f; permissio, onis, f;

капище delubrum, i, n; fanum, i, n;

капкан muscipula, ae, f;

каплун capo, onis m; capus, i, m;

капля gutta, ae, f; stilla, ae, f (cruoris); lacrima, ae, f;

+ капли (мед) instillationes;

+ капля камень долбит gutta cavat lapidem;

каприз libitum, i, n; libitus, us, m;

капризный improbus (fortuna, Amor);

капсула capsula, ae, f;

капуста brassica, ae, f; crambe, es, f;

+ кочанная капуста brassica capitata;

+ капуста цветная brassica botrydis;

капюшон cucullus, i, m;

кара multa, ae, f; poena, ae, f; verberantia, ae, f; verberatio, onis, f; stipendium, ii, n (dira stipendia alicui ferre); supplicamentum, i, n luella, ae, f (sceleris); merces, edis, f (temeritatis);

+ подвергаться каре tollere poenas;

+ навлечь кару на кого-л. suscitare poenam alicui;

+ понести кару expendere poenas;

карабинер eques [itis, m] graviter armatus (quos vulgo carabinos dicimus), equites errant catapultis, galeis ferreisque pectoralibus instructi;

караван commeatus, us, m; crebrum agmen, inis, n; *caravanna, ae, f; congregata manus [us, f] peregrinantium aut mercatorum;

каракатица sepia [ae, f] officinalis;

карандаш graphis, idis [-idos], f; graphium, ii, n; scriptorium, ii, n; stilus [i, m] plumbeus; plumbum, i, n; lapis [idis, m] scriptorius, haematites, ae, m (Gr); plumbago, inis, f;

карантин defensio [onis, f] de morborum contagiosorum (fungorum parasiticorum, herbarum noxiarum etc.) expansione; quarantina, ae, f; quadragena, ae, f; locus [i, m] defensorius; punctum [i, n] quarantenarium (quadragenarium);

карась cyprinus carassius;

каратель ultor, oris, m (injuriarum); punitor, oris, m; vindex, icis, m;

карать multare, 1 (aliquem morte;exsilio multatus;vinculis); punire, 4; piare, 1; infelicare, 1; infelicitare, 1 (di te infelicent); domare, 1 (delicta); castigare, 1 (aliquem verberibus); poenam sumere [o, mpsi, mptum]; exsequi, or, cutus sum (violata jura; delicta; injurias); vindicare, 1 (maleficia);

+ строго (по)карать кого-л. in aliquem severe vindicare;

+ караться строже taxari modo majore;

караул praesidium, ii, n (praesidia ad ripas disponere); statio, onis, f; custodia, ae, f; vigilia; excubiae, arum, fpl; vigilarium, ii, n;

+ быть в карауле vigilias agere; stationem agere; in statione esse, manere; stationis jacere;

+ расставить вокруг дома караулы villam statione circumdare;

+ с окончанием караульной смены statione peracta;

караульный stationarius, a, um (milites); custos, odis, m; vigil, is, m; vigilarius; vigilia; excubitor; statarius miles; stator;

кардинал cardinalis, is, m; purpuratus ecclesiae princeps [cipis, m];

кардинальный cardinalis, e; principalis, e;

карета carpentum, i, n; raeda, ae, f; currus, us, m;

каретник carpentarius, ii, m; raedarius, ii, m;

карикатура imitatio [onis, f] depravata; imago [inis, f] depravata; imago ridicula, comica; jocularis, ridicula imitatio;

карканье corvi cantus, us, m; vox, cis, f (cornicis); crocitatio, onis, f; crocitus, us, m;

каркать crocire, 4; crocitare, 1; crocare, 1;

карлик nanus, i, m; pumilio, onis, m; pumilus, i, m; pumilius, ii, m; pygmaeus, i, m;

карликовый nanus, a, um; pumilus, a, um; pygmaeus, a, um;

карма karma (ind);

карман recessus, us, m; bursa, ae, f; marsupium, ii, n; sinus, us, m; crumena, ae, f;

+ быть щедрым из чужого кармана de alieno largiri;

карманник bursarum scissor [oris, m]; saccularius, ii, m; manticularius, ii, m;

карманный portatilis, e;

кармашек bursicula, ae, f; sacculus, i, m; marsupium, ii, n;

кармезиновый, карминно-красный carmesinus, a, um; carmineus, a, um; cocineus, a, um;

карниз corona, ae, f;

каротин carotinum, i, n;

карп cyprinus carpio;

карст carstus, i, m;

+ карстовая воронка infundibulum carsticum;

карта mappa, ae, f; tabula, ae, f; charta, ae, f;

+ карта мира mappa mundi;

+ географическая карта tabula geographica;

+ карта распространения видов tabula distributionis specierum;

+ карты для игры chartae lusoriae;

+ играть в карты ludere pictis foliis / chartis lusoriis;

картавый balbus, a, um (Demosthenes); balbutiens, ntis; blaesus, a, um;

картавость rhotacismus, i, m;

картина pictura, ae, f; figura, ae, f; imago, inis, f; tabula, ae, f (picta) (pinacotheca vario genere tabularum mirabilis); species, ei, f; tabullaris imago pictum in tabula; argumentum, i, n;

картинный pictus, a, um;

картограмма chartogramma, atis, n;

картон charta [ae, f] crassa (spissa, densata);

картотека chartotheca, ae, f;

картофель, картошка pomum [i, n] terrestre; solanum, i, n, tuber solani; patata, ae, f;

+ жареная картошка terrestria poma fricta;

картофельный solanaceus, a, um, adj.

карточка chart(ul)a, ae, f;

+ кредитная карточка charta creditoria;

+ каталожная карточка chartula indicatoria;

+ визитная карточка chartula salutatoria;

карусель equiria, orum, npl; troja, ae, f;

Карфаген Carthago, inis, f;

карфагенский Carthaginiensis, e; Tyrius, a, um; Punicus, a, um;

карфагенянин Carthaginiensis, is, m; Tyrius, ii, m; Phoenix, icis, m; Poenus, i, m;

карьер fodina [ae, f] arenaria;

карьера cursus [us, m] honorum; curriculum [i, n] vitae;

касаться tangere, o, tetigi, tactum (aliquem digito; genu terram); attingere, o, tigi, tactum; contingere (praesentibus omnibus quos causa contingit); tractare, 1 (aliquid manu); temptare, 1 (tentare) (aliquid manu); attinere, eo, ui, tentum; pertinere; respicere, io, spexi, spectum; spectare, 1; pellere, o, pulsi, pulsum (injuria pellit aliquem); agi, or, actus sum; transire, 4 (aliquid leviter); stringere, o, ixi, ictum (undas alis); lambere, o, bi, bitum; ferire, 4;

+ не касаться conquiescere (ab aliquo);

+ чуть касаясь зубами suspensis dentibus;

+ это меня не касается res mei consilii non est;

+ это особенно касается меня hoc ad me attinet / pertinet / spectat / attingit / officium hoc praecipue meum est; mea hoc multum interest / refert;

каска cassida, ae, f; cassis, idis, f;

каскад cataracta, ae, f;

Каспийское море mare [is, n] Caspium;

касса arca, ae, f; theca[ae, f] nummaria; (в кино, театре) ostiolum [i, n] tesserarium; officina [ae, f] tesseraria;

+ билетная касса tesserarum diribitorium [ii, n];

кассета caseta, ae, f; cistellula, ae, f;

+ магнитофонная / аудио кассета capsella magnetophonica; phonocaseta, ae, f;

кассир arcarius, ii, m;

кастаньеты crepundia, orum, npl;

кастет cestus, us, m;

кастрат emasculatus, i, m; castratus, i, m;

кастрация castratio, onis, f;

кастрировать evirare, 1; emasculare, 1; castrare, 1; abscidere, o, cisi, cisum (aliquem);

кастрюля olla, ae, f; caccabus, i, m; coculum, i, n; patella, ae, f;

катакомба catacumba, ae, f;

каталог catalogus, i, m; index, icis, m; (комп) cooperculum, i, n;

Каталония Catalonia, ae, f;

катапульта catapulta, ae, f;

катаракта squama, ae, f (in oculis);

катастрофа fortunae vicissitudo [inis, f]; calamitas, atis, f; naufragium, ii, n; catastrophe, ae, f;

катастрофический catastrophicus, a, um;

+ катастрофические изменения mutationes catastrophicae;

катафалк torus, i, m; lectulus, i, m; lectus, i, m; solium, ii, n;

категория ratio, onis, f; categoria, ae, f;

катер autoscapha, ae, f;

катехизис catechesis, is, f; catechismus, i, m;

катить torquere, eo, rsi, rtum (saxa); volvere, o, lvi, lutum; volutare, 1; versare, 1;

католический catholicus, a, um;

каторга ergastulum, i, n; galerae, arum, fpl; exilium, ii, n;

катушка fusus, i, m;

катящийся volubilis, e (amnnis, aquae);

каучук substantia e succo lacteo plantarum nonnullarum siccando formata, caoutchouc;

кафе cafeterium, ii, n; cafeteria, ae, f; domus [i, f] cafearia; cafeum, i, n;

кафедра cathedra, ae, f; suggestus, us, m; rostrum, i, n;

кафедральный cathedrarius, a, um; cathedralis, e;

+ кафедральная церковь templum cathedrale;

кафель lamina [ae, f] fictilis;

кафтан sagum, i, n;

качание jactatus, us, m; nutatio, onis, f; agitatio, onis, f; vacillatio, onis, f; oscillatio, onis, f (на качелях);

качать agitare, 1; jactare, 1; vibrare, 1; quatere, io, quassi, quassum;

качаться vacillare, 1; natare, 1; nutare, 1; oscillare, 1;

качающийся inaequalis, e (mensa);

качели oscillum, i, n;

качественный qualitativus, a, um;

качество qualitas, atis, f; virtus, utis, f (хорошее) (mercis); mos, moris, m; condicio, onis, f (conditio); dos, dotis, f; natura, ae, f; proprietas, atis, f;

+ скрытое качество qualitas occulta;

+ высокое качество superbia (in piris);

+ превосходные качества eximietas;

+ невысокое, низкое, плохое качество товаров fides rerum venalium male ambulans;

+ отличное качество кораблей virtus navium;

+ качество (свойство) огня есть теплота calor est nativa ignis qualitas / ingenitus ignis effectus;

качка (в море) salum, i, n;

каша granea, ae, f (puls); puls, pultis f; pulmentum, i, n; electuarium, ii, n;

+ молочная каша ex tritico et lacte puls;

+ детская молочная кашка athara, ae, f;

кашель tussis, is, f; tussedo, inis, f;

+ позыв к кашлю cupiditas tussiendi;

+ страдать жестоким кашлем male tussire; tussi laborare;

+ средство против кашля antitussivum; bechicum; antibechicum;

+ от кашля болит вся грудь tussis pulmonem / pectus quassit / quassavit / concussit;

+ частый кашель измучил меня quassavit me tussis frequens;

+ беспрестанный кашель pertussis, is, f;

+ небольшой кашель tussicula;

кашка trifolium [ii, n] pratense;

кашлять tussire, 4; tussi urgeri; tussi laborare, 1;

каштан (дерево и плод) castanea, ae, f;

каштановый badius, a, um; castaneus, a, um;

+ каштановая роща castanetum, i, n;

+ каштановое дерево не терпит пересадки castanea nescit hospitari;

каяться poenitet;

квадрат quadrum, i, n; quadratum, i, n;

квадратный quadratus, a, um; quadrius, a, um;

+ квадратные скобки unci rectangulares;

квадрига quadrigae, arum, fpl;

квадрирема quadriremis, is, f;

квакание coaxatio, onis, f;

квакать coaxare, 1; garrire, 4 (ranae garriunt);

квалификация qualificatio, onis, f;

квант quantum, i, n;

квантовый quanticus, a, um;

квартал (лесной) parcella, ae, f; (участок) area, ae, f;

+ городской квартал vicus, i, m (omnis in urbe vicus);

+ кварталы города regiones urbis;

квартет quadriludium, ii, n; quadricinium, ii, n;

квартира habitatio, onis, f; meritorium, ii, n (наемная);

+ двухкомнатная квартира с ванной и балконом в многоквартирном жилом доме habitatio duorum conclavium cum balneo et maeniano in multizonio;

+ стоять на зимних квартирах hiberna agere;

+ квартиры stationes (hibernae; equitum);

квартирант inquilinus, i, m;

квартирмейстер designator, oris, m; castrametans, antis, m;

квартплата locarium, ii, n;

Кварц quarzum, i, n;

кварцевый quarzeus, a, um;

квас subcerevisia, ae, f; potus [us, m] subacidus e polenta et farina praeparatus;

+ яблочный квас potus pomaceus;

квасить fermentare, 1;

квасцы alumen, inis, n;

квашение fermentatio, onis, f;

квашня mactra. ae, f; magis, idis, f;

+ месить квашню pistare; pinsare; pistum uti;

кверху sursum; versus apicem;

квестор quaestor, oris, m;

квестура quaestura, ae, f;

квитанция apocha, ae, f; testimonium [ii, n] acceptae pecuniae; syngrapha, ae, f;

кедр cedrus, i, f;

кедровый cedrinus, a, um;

+ кедровое масло cedrelaeum, i, n;

кекс crustulum [i, n] Anglicum;

кельты Celtae, arum, mpl; Galli, orum, mpl;

кельтский Celticus, a, um; Gallicus, a, um;

келья cella, ae, f;

кенгуру halmaturus, i, m (giganteus);

кенотаф tumulus [i, m] inanis; cenotaphium;

кентавр centaurus, i, m;

кепка cappa, ae, f;

керамика figlinum, i, n; ceramica, ae, f;

керосин petroleum, i, n;

кесарь Caesar, is, n;

кибернетика cybernetica, ae, f;

кибернетический cyberneticus, a, um;

кибитка arcera, ae, f;

кивать annuere, o, ui, utum; nutare, 1 (capite);

кивок numen, inis, n; nutamen, inis, n;

кивот scrinium, ii, n; arca [ae,f] qua servantur nummi et alia pretiosa;

кидание jactus, us, m; jactatio, onis, f;

кидать jacere, io, jeci, jactum; abjicere, io, jeci, jectum; conjicere; jaculari, or, atus sum; mittere, o, si, ssum; vexare, 1; vibrare, 1;

кидаться assilire, io, ui, saltum; se conjicere, io, jeci, jectum (in periculum; in discrimen);

+ кинуться в середину неприятелей in medios hostes irruere / se conjicere / se immittere;

+ кинуться к чьим-либо ногам ad pedes alicujus se prosternere / se abjicere;

+ кинуться на кого-либо in aliquem involare / irruere / invadere / impetum facere / irrumpere;

кикимора lamia, ae, f;

килограмм kilogramma, atis, n; chiliogramma (kg);

километр kilometrum, i, n; chil(i)ometrum (km);

киль carina, ae, f;

кимвал timpanum, i, n; tympanum, i, n;

киммерийский Cimmerius, a, um;

кинетический cineticus, a, um;

кинжал pugio, onis m; sica, ae, f (sica confodere aliquem); mucro, onis m; gladius brevis;

+ удар кинжалом pugionis ictus;

+ заколол кинжалом pugione illum confodit; ferro illius sinum hausit;

+ вонзить кинжал в кого-л., пронзить кого-л. кинжалом aliquem pugione confodere;

киноварь cinnabari (indecl); cinnabaris, is, f;

кинокамера machi(nu)la [ae, f] cinematographica;

Кино(театр) theatrum [i, n] cinematographicum; cinematographeum, i, n; cinema, atis, n;

кинофильм pellicula [ae, f] cinematographica;

киноварно-красный cinnabarinus, a, um; miniatus, a, um;

киоск tabernula, ae, f; aedicula, ae, f;

кипа fascis, is, f;

кипарис cupressus, i, f; cyparissus, i, f; + кипарисовая роща cupressetum, i, n;

кипение aestus, us, m (maris; pelagi); aestuatio, onis, f; ebullitio, onis, f; bullitus, us, m; fervor, oris, m; effervescentia, ae, f;

кипеть undare, 1 (ahena flammis undantia); fervere, eo, bui, -; effervescere, o, fervi (ferbui), -; aestuare, 1; bullire, 4; ebullire, 4;

+ кровь кипит у него в жилах sanguis ipsi in venis ebullit;

+ кипеть гневом ira flagrare / ardere / aestuare / fervere / incendi / accendi / agitari;

кипучий fervidus, a, um;

кипятить coquere, o, xi, ctum (medicamenta); candefacere, io, feci, factum; fervefacere;

кипятиться candescere, o, candui, - (ira);

кипяток candens [fervens] aqua; aqua fervida; aqua fervens;

кипящий fervens, ntis (aqua); fervidus, a, um; perfervidus, a, um; trepidus, a, um (a"enum);

кираса (латы) lorica, ae, f; ferreus thorax [acis, m]; cataphracta, ae, f; pectoralia, ium, npl;

кирасир clibanarius, ii, m; loricatus miles; lorica tectus / munitus / instructus / cataphractarius, ii, m / cataphractus, i, m / crupellarius, ii, m; thoracatus, i, m;

кирка bidens, ntis, m; ligo, onis, m; trulla, ae, f;

кирпич caementum, i, n; later, eris, n; laterculus, i, m; testa, ae, f;

+ обожжённый кирпич later coctus [testaceus];

+ изготовлять кирпичи lateres ducere [fingere, coquere];

кирпичный latericius, a, um; caementicius, a, um;

+ кирпичный завод lateraria (officina);

+ кирпичный цвет color latericius;

+ близ кирпичнного завода prope officinam latericiam;

+ кирпичные стены coctiles muri; cocti muri;

кисель puls, pultis, f;

кислица oxalis acetosella;

кисловатый acidulus, a, um (sapor); subacidus, a, um; subacidulus, a, um;

кислород oxygenium, ii, n (O);

кислота acidum, i, n; aciditas, atis, f; acor, oris, m; acritas, atis, f;

+ азотная кислота acidum nitricum;

+ аскорбиновая кислота acidum ascorbinicum;

+ дезоксирибонуклеиновая кислота (ДНК) acidum desoxyribonucleinicum (ADN);

+ лимонная кислота acidum citricum;

+ молочная кислота acidum lacticum;

+ муравьинная кислота acidum formicicum;

+ никотиновая кислота acidum nicotinicum;

+ рибонуклеиновая кислота (РНК) acidum ribonucleinicum (ARN);

+ серная кислота acidum sulfuricum;

+ синильная кислота acidum cyanicum;

+ соляная кислота acidum hydrochloricum;

+ угольная кислота acidum carbonicum;

+ уксусная кислота acidum aceticum;

+ фосфорная кислота acidum phosphoricum;

+ щавелевая кислота acidum oxalicum;

+ яблочная кислота acidum malicum;

+ янтарная кислота acidum succinicum;

кислотность aciditas, atis, f;

+ низкая кислотность aciditas debilis;

кислый acidus, a, um (sapor); austerus, a, um;

+ кислое вино acetum;

киснуть acescere, o, ui,-; coacescere; fermentescere;

киста cystis, is, f;

кисточка penicillum, i, n; penicillus, i, m; peniculus, i, m;

кисть penicillum, i, n; penicillus, i, m; peniculus, i, m;

+ кисть винограда racemus, i, m;

+ кисть руки palma, ae, f;

кит balaena, ae, f; cetus, i, m;

Китай China, ae, f; Sinae, arum, fpl;

китайский Sericus, a, um; chinensis, e; sinensis, e;

китайцы Seri; Seres; Sini;

китовый cetaceus, a, um; cetosus, a, um;

кифара cithara, ae, f;

кифаред citharoedus, i, m;

кифарист citharista, ae, m;

кичение arrogantia, ae, f; fastus, us, m; jactantia, ae, f;

кичиться superbire, 4; efferri; superbum esse; opinione efflari; efferre se insolentius; superbia intumescere;

кичливость arrogantia, ae, f; superbia, ae, f; contumacia, ae, f;

кичливый superbus, a, um; arrogans, ntis; fastuosus, a, um; fastu tumens, ntis; animis elatus, a, um; elata fronte tumens, ntis;

кишеть borrire, 4; burrire, 4; fervere, eo, bui (rvi),-;

кишечник intestina, orum, npl;

кишка intestinum, i, n;

+ тонкая кишка intestinum tenuius;

+ толстая кишка intestinum crassius;

+ 12-перстная кишка intestinum summum;

кишлак pagus, i, m;

клавиатура plectrorum ordo [inis, m]; *claviatura, ae, f;

клавиша malleolus, i, m; plectrum, i, n;

клад thesaurus, i, m (absconditus in terra) (thesaurum defodere);

кладбище coemeterium, ii, n; sepulcretum, i, n;

+ смотритель, сторож кладбища *tumbarius, ii, m;

кладезь puteus, i, m; puteum, i, n;

кладовая cella [ae, f] penaria; cella proma; apotheca, ae, f; promum, i, n; canaba, ae, f; pomarium, ii, n;

клан clannum, i, n;

кланяться caput inclinare, 1; adorare, 1; venerari, or, atus sum; salutare, 1; prono genu / submisso /demisso corpore alicui honorem habere / venerationem adhibere;

+ кланяться кому-л. от кого-л. salutem alicui ab aliquo dicere / nunciare; salutare;

+ пожалуйста, поклонись ему от меня salvere eum / illum velim, jubeas;

+ сын мой тебе кланяется salvebis a filio meo;

клапан valvula, ae, f; valvulla, ae, f; ventilium, ii, n;

класс classis, is, f; genus, eris, n; schola, ae, f; aggregatum, i, n; congeries, ei, f; c'irculus, i, m; ordo, ordinis, m; status, us, m; classes dispares; conclave [is, n] scholare, aula [ae, f] scolaris; auditorium, ii, n;

классификационный classificativus, a, um;

классификация classificatio, onis, f; divisio, onis, f; partitio, onis, f; descriptio, onis, f;

классифицировать discribere; suo generi adscribere; dividere; classificare;

классический optimus, a, um; praecipuus, a, um; classicus, a, um;

класть ponere; praeponere; imponere; indere; inferre; injicere; interjicere; subjicere; constituere; facere (ova); recondere; subdere (pugionem pulvino); sinere; locare; collocare;

+эта трава иногда кладется в пиво haec herba cerevisiae interdum inditur;

+ класть плоды впрок reponere fructus in vetustatem;

+ класть на сохранение съестные припасы на зиму reponere alimenta hiemi / in hiemem;

клевать tundere, o, tutudi, tusum; rostro aliquid petere [o, ivi, itum] / impetere;

клевер trifolium, ii, n;

клевета calumnia, ae, f;

+ по клевете per calumniam; interveniente calumnia;

+карать за клевету calumniam co"ecere;

+ избегнуть обвинения в клевете calumniam effugere;

+ источник клеветы calumniandi materia;

+ опровергнуть клевету calumniam refutare / propulsare / refellere;

клеветать calumniari, or, atus sum (aliquem, aliquid; alicui); calumnias in aliquem instruere [o, ui, ctum] / adhibere [eo, ui, itum]; calumniis aliquem opprimere [o, pressi, pressum]; malignare, 1; conviciari, or, atus sum; maledicere, o, xi, ctum;

клеветник calumniator, oris, m; criminator, oris, m (meus; in aliquem); sycophanta, ae, m;

клеветница calumniatrix, icis, f;

клеветнический calumniosus, a, um; criminosus, a, um;

клеёнка linteum [i, n] ceratum;

клеить glutinare, 1; agglutinare, 1; conglutinare, 1;

клей gluten, inis, n; glutinium, ii, n; viscum, i, n; viscatorium, ii, n;

+ универсальный клей gluten universale;

клейкий glutinosus, a, um; glutineus, a, um; mucilaginosus, a, um;

клейкость lentitia, ae, f; lentities, ei, f;

клеймить stigmare, 1 (aliquem); stigmate aliquid premere [o, pressi, ssum] / notare [1]; notam imponere [o, posui, positum]; signare, 1; imprimere;

клеймильщик sigillator, oris, m; signator, oris, m;

клеймо stigma, atis, n; nota, ae, f; signum, i, n;

+ клеймо на лице inustum fronti signum;

клейстер amylum [i, n] coctum; farina [ae, f] cocta;

клён acer, aceris, n; acer platanoides;

кленовый acernus, a, um;

клест loxia [ae, f] curvirostra;

клетка cella, ae, f; cavea, ae, f; cellula, ae, f; seclusorium, ii, n;

+ грудная клетка thorax, acis, m;

клеточный cellularis, e;

клетчатка cellulosum, i, n;

клеть casa, ae, f;

клешня bracchium, ii, n; chele;

клещ acarus, i, m; recinus, i, m; acorus [i, m] redivivus;

клещи forceps, ipis, m,f;

клиент cliens, ntis, m,f; клиенты clientela, ae, f;

клизма clyster, eris, m; clysma, atis, n;

климат clima, atis, n; caelum, i, n; temperatio [onis, f] caeli;

+ нездоровый климат gravitas caeli;

+ суровость климата intemperies caeli;

+ климатические условия status caeli;

клин cuneus, i, m; clavus, i, m;

клиника valetudinarium, ii, n; clinicum, i, n;

клинок lamina, ae, f;

клир clerus, i, m;

клистир clyster, eris, m (clystere infundere medicamentum);

кличка agnomen, inis, n;

клоака cloaca, ae, f;

клобук cucullus, i, m;

клок floccus, i, m; pannus, i, m;

клокотать ebullire, 4 (aqua ebullit); undare, 1 (ahena flammis undantia); exaestuare, 1; bombillare, 1;

клокочущий trepidus, a, um (a"enum);

клон clon, clonis, m; effigies [ei, f] exacta;

клонировать ut clonem regenerare [1];

клонить flectere, o, xi, ctum;

клониться vergere, o,-,- (vergi); spectare [1]; se flectere [o, xi, ctum];

+ к чему клонится речь сия quorsum spectat haec oratio;

+ дело клонится к бунту spectat ad rebellionem res;

+ клонится еа него competit in eum;

+ день клонится к вечеру sol ad occasum vergit; declinat in vesperem dies; inclinat deus;

клоп cimex, icis, m (lectuarius);

+ заражённая клопами кровать tritus cimice lectus;

клоповый cimicinus, a, um;

клоун joculator, oris, m; scurra, ae, m; sannio, onis, m, ridicularius, ii, m, mimus, i, m;

клохтание (наседки) glocitatio, onis, f; singultus [us, m] gallinae;

клохтать glocitare [1]; cacillare [1];

клочок floccus, i, m;

клочковатый flocc(ul)osus, a, um;

клуб circulus, i, m; consociatio, onis, f, sodalicium, ii, n;

клубень tuber, is, n; rapum, i, n;

клубиться undare [1] (fumus undat); conglobari, or, atus sum;

клубника fragaria, ae, f (куст); fraga, ae, f (плод); gragaria vesca hortensis;

клубок glomus, glomeris, n; globus, i, m; pila, ae, f;

клумба areola, ae, f; pulvinus, i, m;

клык dens [ntis, m] caninus;

клюв rostrum, i, n;

клюка spicio, onis, m;

клюква vaccinium oxycoccos;

клюквенный oxycocceus, a, um (sucus);

ключ clavis, is, f; fons, fontis, m; scaturigo, inis, f; scatebra, ae, f; (перен) solutionis via [ae, f], ratio [onis, f] enodationis (problematis); malleolus, i, m;

+ бить ключом ebullire (aqua ebullit); salire; scaturire;

ключевой decretorius, a, um; praecipuus, a, um; fundamentalis, e; radicalis, e; fontanus, a, um;

+ ключевая вода saliens aqua;

ключица clavicula, ae, f; cleis, -idis f;

ключник promus, i, m; cellarius, ii, m; claviger, geri, m;

клякса macula, ae, f;

клятва jusjurandum, i, n; juramentum, i, n; sacramentum, i, n; sacramenti fides [ei, f]; sacramenti religio [onis, f];

+ дать руку в знак клятвы dare dexteram fidemque;

+ вопреки данной клятве contra interpositam fidem;

+ обязать клятвой adigere in sacramentum; sacramento obligare;

+ нарушить клятву jusjurandum violare; fidem ac jusjurandum negligere;

клятвопреступление perjuratio, onis, f; perjurium, ii, n;

клятвопреступный perjurus, a, um; perjurator;

кляться jurare [1]; abjurare [1]; jurejurando se devincire [io, nxi, nctum];

+ кляться, что никаких займой не получено abjurare creditum;

+ клянусь жизнью, что… ita salvus sim, ut…

+ кляться небом и землею per mare, per terras, per caeli numina jurare; terram, mare, sidera jurare; numina testari; deos testes adhibere; tangere aras mediosque ignes et numina testari;

кляузник litigator, oris, m;

кляча caballus, i, m; equus [i, m] strigosus; jumentum [i, n] strigosum;

книга liber, bri, m; volumen, inis, n; codex, icis, m; charta, ae, f;

+ книга говорит о дружбе liber de amicitia est;

+ книжка libellus, i, m; libellulus, i, m;

+ записная книжка pugillares, ium, mpl; pugillaria, orum, npl; schedae, arum, fpl;

+ зарыться в книги abdere se litteris [in litteras];

+ расходная книга tabulae [codex] expensi;

+ приходо-расходная книга codex / tabula accepti et expensi;

+ выпустить в свет книгу librum edere / emittere / vulgare / in lucem exponere;

+ сочинять / писать книги scribere / componere / conficere / condere libros;

+ напечатать книгу imprimere / excudere librum;

+ посвятить кому-л. книгу librum alicui dedicare / inscribere / offerre;

+ напечатаь книгу за свой счет sumptibus suis librum typis describendum curare;

+ издание книги editio libri;

книгопечатание librorum impressio [onis, f]; expressio [onis, f] typographica;

книгопечатник typographus, i, m; excussor [oris, m] librarius;

книгопечатня typographia, ae, f; typographium, ii, n; officina [ae, f] typographica;

книгопродавец librarius, ii, m;

книготорговец bibliopola, ae, m;

книгохранилище bibliotheca, ae, f;

книгохранитель bibliothecarius, ii, m; bibliothecae praefectus [i, m];

книжник librarius, ii, m;

книжный librarius, a, um;

+ книжный магазин bibliopolium, ii, n; (taberna) libraria, ae, f;

+ книжный шкаф librarium, ii, n;

книзу deorsum;

кнопка orbiculus, i, m; globulus, i, m; bulla, ae, f; boto, onis, m; malleolus, i, m;

кнут flagrum, i, n; flagellum, i, n; fustis, is, m; habena; verber, eris, n; lora, ae, f; buccea, ae, f;

княгиня uxor / mulier principis; *principissa, ae, f / principessa, ae, f;

княжеский ad principem pertinens;

княжество ducatus, us, m; principatus, us, m;

княжич filius [ii, m] principis regnantis;

княжна filia [ae, f] principis / ducis;

князь dux, cis, f; princeps, ipis, m;

кобальт cobaltum, i, n (Co);

кобель canis [is, m] masculus;

кобыла equa, ae, f; кобылка, кобылица equula;

кобылий equinus, a, um (lac);

кобылка (кузнечик) cicada, ae, f;

коваль malleator, oris, m;

кованый malleatus, a, um;

коварно sycophantiose (agere quicquam); perfide; dolose; malitiose; insidiose; astute; callide;

коварность dolositas, atis, f;

коварный infidus, a, um (facinus; mare); dolosus, a, um; insidiosus, a, um; daedalus, a, um; malitiosus, a, um; astutus, a, um; callidus, a, um; homo ingenii occulti;

коварство falsimonia, ae, f; calumnia, ae, f; astutia, ae, f; malitia, ae, f; fraus, fraudis, f; fraudulentia, ae, f; dolus, i, m; calliditas, atis, f;

+ он едва спасся от его коварства ejus insidias vix effugit; vix tot ex ejus insidiis elapsus est;vix occultas, quibus petebatur, insidias vitavit;

+ пустить в ход коварство versari dolo / insidiari / machinari / astu rem gerere / dolos moliri / fraudulenter agere / tendere insidias alicui;

ковать cudere, o, di, sum;

ковбой bubulcus [i, m] Americanus;

ковёр tapes, etis, m; tapete, is, n; tapetum, i, n; tapetium, ii, n; vestis, is, f (тж.vestis stragula); vestimentum, i, n; stragulum, i, n;

коврик tapetulum, i, n; coopertorium, ii, n;

коверкать supplantare [1] (verba);

ковкий ductilis, e; malleabilis, e;

ковчег arca, ae, f;

ковш, ковшик epichysis, is, f; suffusorium, ii, n; simpulum, i, n; trua; trulla, ae, f; cupa, ae, f;

ковылять claudicare [1]; altero pede nutare [1];

ковырять terebrare [1]; fodicare [1]; perfodere, io, fodi, fossum;

+ ковырять пальцем в своей солонке (довольствоваться малым) terebrare digito salinum;

когда quando; quum; cum; ubi; +когда-то antea; olim; quondam;

когорта cohors, cohortis, f;

коготь unguis, is, m;

+ точить когти temperare ungues;

+ обрезать когти demere / subsecare ungues;

код systema [atis, n] signorum; codex, codicis, m (litterarum secretiorum), occulta scribendi ratio [onis, f], arcanae notae [arum, fpl], scriptum [i, n] secretioribus notis exaratum, cryptogramma, atos (atis), n (Gr)

+ генетический код systema signorum geneticum; codex geneticus;

+ код города numerus praeselectorius;

кодекс codex, icis, m;

кое-где passim; sparsim;

кое-как utcumque; obiter; leviter; mediocriter;

+ кое-как кормиться, питаться famem tolerare;

+ кое-как перебиваться inopiam tolerare;

+ он кое-как учился litteras primoribus dumtaxat labris gustavit / extremis digitis attigit;

кое-что non nihil;

+ есть у тебя кое-что, тогда и ты будешь кое-кем habes, habeberis; quantum habeas, tanti habearis;

кожа corium, ii, n; cutis, is, f; tergum, i, n (leonis; taurinum); pellis, is, f; scortum, i, n; vellus, -eris, n; cortex, icis, m; membrana, ae, f;

+ употребляется для выделки кож ad coria subigenda adhibetur;

+ кожаная обшивка tergum (clipei);

+ быть под кожей subesse intra cutem;

+ кожа овечья ovina pellis;

+ содрать кожу excoriare; corium detrahere; pellem detrahere;

+ я весь кожа да кости totus pellis et ossa sum; vix haeret pellis meis ossibus;

кожаный cuticularis, e; pelliceus, a, um;

+ кожаный кошель, котомка, сумка кожаная ascopera, ae, f;

кожевенный завод officina [ae, f] coriaria;

кожевник coriarius, ii, m;

кожица epidermis, idis, f; cutis; cuticula, ae, f; pellis, is, f; pellicula, ae, f; squama, ae, f (milii);

кожный cutaneus, a, um; pellicius, a, um; coriaceus, a, um;

кожура testa, ae, f; cortex, icis, m; crusta, ae, f; furfur, is, m;

коза capra, ae, f; capella, ae, f; (дикая) rupicapra, ae, f; dama, ae, f; caprea, ae, f; козочка capella, ae, f;

козёл caper, pri, m; hircus, i, m; haedus, i, m; maritus [i, m] olens; козлёнок haedus, i, m;

+ козёл отпущения verberetillus (aliquem verberetillum facere);

+ воняет козлом hircum olet;

Козерог Capricornus, i, m;

козий caprinus, a, um (pellis; lac; lana); caprarius, a, um; caprilis, e;

+ козий пастух caprarius;

+ козий хлев caprile, is, n; haedile, is, n;

+ блеять по-козьи micere;

+ козье стадо haedulia, ae, fpl;

+ козья бородка (трава) tragopogon pratense;

козлёнок haedus, i, m; haedillus, i, m; haedulus, i, m; capreolus, i, m;

козлиный hircinus, a, um; caprinus, a, um (pellis); haedinus, a, um;

козлы fulcimentum;

+ козлы, где кучер сидит capsus, us, m;

козлятина caro [carnis, f] caprina / hircina, ae, f;

козни calumnia, ae, f; astutiae, arum, fpl; supplantatio; insidiae, arum, fpl; dolus, i, m; laqueus, i, m; plaga, ae, f; fraus, fraudis f; fallacia, ae, f (fallaciam / fallacias alicui ferre / afferre / portare / in aliquem intendere);

+ строить козни calumniari (aliquem, aliquid; alicui); insidias facere / machinari;

козодой caprimulgus, i, m;

козочка capella, ae, f;

койка cama, ae, f (низкая и узкая); lectum [i, n] pensile; subtentum loris lectum;

кокаин cocainum, i, n;

+ нюхать кокаин cocainum naribus haurire;

кока-кола cocacola, ae, f;

коклюш tussis [is, f] convulsiva; pertussis, is, f;

кокос cocos nucifera;

кол asser, is, m; palus, i, m; vallus, i, m; vacerra, ae, f; talea, ae, f (pedem longa); surus, i, m; stipes, itis, m (stipes acernus); sudis, is, f; hasta, ae, f;

колба vas [is, n] bulbosum colba dictum;

колбаса botulus, i, m; farcimen, inis, n; hilla, ae, f (копчёная); tomacina, ae, f; tomac(u)lum, i, n; longavo, onis, m;

колбасник porcinarius, ii, m; botularius, ii, m;

колдовать incantare [1]; incantamentis uti [utor, usus sum]; veneficium agere [o, egi, actum]; magicis carminibus / veneficiis et incantationibus uti;

колдовской praestigiosus, a, um;

колдовство volatica, ae, f; veneficium, ii, n; magia, ae, f; praestigiae, arum, fpl; incantamentum, i, n; fascinum, i, n;

колдун veneficus, i, m; sagus, i, m; magus, i, m; praestigiator, oris, m;

колдунья striga, ae, f; saga, ae, f;

колебание vacillatio, onis, f; fluctuatio, onis, f; vibratio, onis, f; versatio, onis, f; oscillatio, onis, f; agitatio, onis, f; quassatio, onis, f; jactatio, onis, f; jactatus, us, m; motus, us, m; nutatio, onis, f; (непостоянность) haesitatio, onis, f; inconstantia, ae, f; animi mobilitas [atis, f]; suscepti consilii mutabilitas [atis, f];

+ температурные колебания vacillationes temperaturae;

+ без колебаний sine haesitatione;

+ колебания хлебных цен varietates annonae;

колебать labefactare [1]; pellere, o, pepuli, pulsum (ventis pulsata arbor); vexare [1] (montes supremos); agitare [1]; peragitare [1]; quatere [quatio, quassi, quassum]; concutere (-io, cussi, cussum); movere, eo, movi, motum;

колебаться vacillare [1]; trepidare [1] (per alia atque alia consilia); labare [1] (labant dentes); nutare [1] (vulnere); fluctuare [1]; pendere; natare [1]; dubitare [1]; cunctari, or, atus sum; agitari, or, atus sum; moveri, eor, motus sum; (шататься) titubare [1] / in via vacillare [1] / pedibus non constare [1]; (быть в нерешительности, не знать что делать) animo haerere, eo, si, sum / fluctuare [1] / suspenso animo aliquid habere / ancipiti cogitationis aestu jactari; vibrare [1]; versari, or, atus sum; oscillare [1]; haesitare [1]; incertum esse;

+ нисколько не колеблясь nihil cunctatus;

+ температура воздуха колебалась между 14 и 20о aёris calor inter 14 et 20o vacillabat; fluctuare (a"er fluctuat);;

+ колеблющийся между надеждой и страхом inter spem metumque suspensus;

колеблемый quassatus, a, um; agitatus, a, um;

+ колеблемый волнами fluctibus agitatus;

колеблющийся vacilans, ntis; (нерешительный) animo fluctuans, ntis; dubius, qui suspenso animo est animo; incertus; qui dubitat, animo haeret, fluctuat;

колено geniculum, i, n; genu, us, n; poples, itis, m;

+ колени gremium;

+ опуститься на колени in genua se excipere, subsidere; flexu genu submittere; se submittere ad genua; genu submitti;

+ припав на колено poplite subsidens;

коленопреклонение genuflexio, onis, f; geniculatus, us, m; supplicium, ii, n;

коленопреклонённый supplex, icis;

коленчатый geniculatus, a, um; nodosus, a, um;

колесница currus, us, m; curriculum, i, n; plaustrum, i, n; essedum, i, n; raeda, ae, f; quadrigae, arum, fpl;

+ готовить колесницу essedum adaptare;

колесный rotalis, e;

колесо rota, ae, f;

+ шина колеса canthus, i, m;

+ вращение колеса rotae circumactus;

+ визг проезжающего колеса rota tractu gemens;

+ поставить повозку на колёса plaustro supposuisse rotam;

колесовать reum poenaria rota afficere; rotae supplicio reum plectere; reum in rotam agere;

колея orbita, ae, f; vestigium [ii, n] cursus; vestigium rotae; sulcus, i, m; gemina viae ferreae fila [ae, f];

колики colicus morbus, i, m;

+ страдать / мучиться коликами frequenter intestini plenioris morbo cruciari; vexari cruciatu colico; torqueri intestinorum doloribus;

количественный quantitativus, a, um;

количество quantitas, atis, f; modus, i, m; numerus, i, m; paucitas, atis, f; copia, ae, f;

+ в большом количестве (in) quantitate magna;

+ в огромном количестве immensa quantitate;

+ большое количество massa; numerus;

+ в неопределённом количестве numero indefinito;

+ общее количество summa;

колкий asper, era, erum; aculeatus, a, um; dicaculus, a, um; mordax, cis; satyricus, a, um; (легко колющийсяб раскалывающийся) fissilis, e; scissilis, e;

+ колкие слова acerbae voces; dicta mordacia; verba aculeate;

+ колкие шутки / насмешки asperae facetiae;

колко aspere; mordaciter;

колкость aculeus, i, m;

коллега collega, ae, m (collegam alicui esse, dare);

коллегия collegium, ii, n;

коллектив collegium, ii, n; homines collecti; universitas, atis, f (magiter universitatis);

+ этот труд создан силами большого коллектива hoc opus ampli collegii viribus perfectum est;

коллективный collegialis, e; (собирательный) collectivus, a, um;

+ коллективный труд opus collegiale;

коллекционный collectaneus, a, um;

коллекция collectio, onis, f; corpus, oris, n; thesaurus, i, m;

+ богатейшая коллекция collectio ditissima;

+ из моей коллекции ex mea collectione;

+ пополнять коллекцию collectionem supplere;

+ хранитель коллекции collectionis custos;

коллизия collisio, onis, f, collisus, us, m; offensatio, onis, f; percussio, onis, f; impactio, onis, f; concursus, us, m;

колода truncus, i, m; caudex, icis, f;

колодезный putealis, e;

+ колодезная вода aqua putealis;

колодец puteus, i, m;

+ артезианский колодец puteus artesianus;

колодка сапожная forma [ae, f] sutoris; forma caligaris; forma / norma calcei;

колодник carcer, eris, m; catenarum colonus [i, m]; captivus, i, m; in vinculis detentus; carcere inclusus; in vincula conjectus;

колокол campana, ae, f;

+ звонить в колокол campanam / aes pulsare;

колокольный campanarius, a, um;

колокольня campanile, is, n; turris [is, f] campanaria;

колокольчик campanula, ae, f; tintinnabulum, i, n;

+ колокольчики codones, um, mpl;

колониализм colonialismus, i, m, colonica dicio [nis, f];

колониальный colonialis, e; colonicus, a, um;

+ колониальная Латинская Америка Hispanicum imperium, Hispanicarum coloniarum universitas;

колонизация deductio [onis, f] coloniae;

колонизировать coloniam deducere (in America);

колонист colonus, i, m;

колония colonia, ae, f;

колонка columella, ae, f; columna, ae, f;

колонна columna, ae, f; pila, ae, f;

колоннада porticus, i, f; peristylium, ii, n; peristylum, i, n;

колос spica, ae, f; spicus, i, m; spicum, i, n; arista, ae, f;

+ собирание колосков spicilegium;

колоситься spicari, or, atus sum; spargere [o, rsi, rsum] se in aristas;

колотить caedere, o, cecidi, caesum (aliquem pugnis; virgis; lapidem ferro); tundere, o, tutudi, tusum; batuere, o, ui, -; mulcare [1] (aliquem);

колоть findere, o, fidi, fissum; pungere, o, pupugi, punctum; stimulare [1]; fodere, io, fodi, fossum; discuneare [1] (клином);

+ колоть кого-л. словами aliquem verbis laedere; offendere verbi aculeo; verborum stimulis figere; in aliquem aculeos emittere;

+ колоть друг друга словами verbis mutuis laedere / pungere; asperitate verborum invicem se accipere;

колпак mitra, ae, f; capitulum, i, n;

колхоз praedium [ii, n] publicum kolchoz dictum; praedium collectivum;

колчан pharetra, ae, f;

+ с колчаном за плечами pharetratus;

+ вынимать стрелы из колчана promere specula de pharetra;

колченогий claudus, a, um;

колыбель cunabula (esse in cunabulis) (pl); cunae; incunabula (npl); cunae, arum, fpl;

+ качать дитя в колыбели puerum in cunis agitare / commovere;

колыбельная naenia, ae, f; nenia, ae, f;

колымага vetusta raeda [ae, f];

колыхать agitare [1];

колыхаться agitari, or, atus sum; moveri, eor, motus sum;

колышек paxillum, i, n;

кольцо anus, i, m; anulus, i, m; orbis, is, m;

+ надеть кольцо на палец annulum digito / in digitum indere / induere;

+ снять кольцо с пальца annulum de digito detrahere;

кольцевой anularis, e;

кольчуга squama, ae, f; lorica, ae, f (serta);

колючесть mordacitas, atis, f;

колючий spinosus, a, um; spinulentus, a, um; pungens, ntis; echinatus, a, um; echinaceus, a, um; erinaceus, a, um; acicularis, e; aculeatus, a, um; hamatus, a, um; stimuleus, a, um;

колючка spina, ae, f; spinula, ae, f; aculeus, i, m; surculus, i, m;

коляска (инвалидная) sella [ae, f] rotalis; currus, us, m; raeda, ae, f (rheda);

ком gleba, ae, f; massa, ae, f; pasta, ae, f; globus, i, m;

команда (приказ) jussus, us, m; mandatum, i, n; praeceptum, i, n; signum, i, n;

команда (группа) caterva, ae, f (gladiatorum; gladiatoria); manus, us, f; manipulus, i, m; turma, ae, f; grex, gis, m;

командир praefectus, i, m; praepositus, i, m; magister, tri, m; dux, cis, m; ductor, oris, m;

командировочный

+ командировочное удостоверение synthema, atis, n;

командование imperium, ii, n; ductus, us, m; potestas, atis, f; magistratus, uum, mpl;

+ главное командование summa belli, imperii;

+ поручить кому-л. командование над флотом praeponere aliquem navibus;

командовать jubere, eo, jussi, jussum; imperare [1]; praesidere, eo, sedi, sessum (alicui rei, aliquid); edicere, o, xi, ctum; praecipere, io, cepi, ceptum;

+ командовать армией praesidere exercitum; exercitui imperare / cum imperio praeesse;

+ командовать флангом tenere cornu;

комар culex, icis, m;

комбинат combinatum, i, n; complexus, us, m;

+ оранжерейный комбинат complexus tepidariorum;

комбинация combinatio, onis, f;

+ законная комбинация combinatio legitima;

+ незаконная комбинация combinatio illegitima;

комбинировать combinare [1];

комедиант comoedus, i, m; histrio [onis, m] scenicus;

комедия comoedia, ae, f; fabula, ae, f;

+ представлять комедию comoediam agere / facere;

комель crus, cruris, n (arboris);

комета stella [ae, f] comans, crinita; cometa, ae, m; cometes;

комик comicus, i, m;

комиссар curator, oris, m; commissarius, ii, m;

комиссия commissio, onis, f; curatio, onis, f; arbitri, orum, mpl;

+ комиссия по землеустройству curatio agraria;

+ комиссия по закупке хлеба curatio frumenti;

комитет comitatum, i, n; curatio, onis, f; commissio, onis, f; delecti, orum, mpl; consilium, ii, n;

комический comicus, a, um; ridiculus, a, um;

комментарий commentarius, ii, m; interpretatio, onis, f; nota, ae, f; annotatio, onis, f; explicatio, onis, f; scholium, ii, n;

комментатор commentator, oris, m;

коммерсант mercator, oris, m; emporos, i, m; negotiator, oris, m;

коммерция commercium, ii, n; mercatura, ae, f;

+ заниматься коммерцией mercaturas facere;

коммуна communitas, atis, f; commune, is, n;

коммунизм communismus, i, m; bonorum aequandorum doctrina;

коммунист communista, ae, m;

коммунистический communisticus, a, um;

коммуникационный communicativus, a, um;

коммуникация communicatio, onis, f; conjunctus, us, m;

комната cubiculum, i, n; conclave, is, n; conclavium, ii, n; salutatorium, ii, n; cella, ae, f; diaeta, ae, f (zaeta); stuba, ae, f; thalamus, i, m;

комнатный cubicularis, e; cubicularius, a, um;

+ комнатные растения plantae cubiculares;

+ комнатная температура temperatura cubicularis;

комок massa, ae, f; gleba, ae, f; globus, i, m; offa, ae, f; gongylus, i, m;

компактдиск (CD ROM) compactus discus [i, m] memoria (fixa) lectioni restricta praeditus, CD MLR; compactus discus [i, m] CD;

компактный compactus, a, um;

компания societas, atis, f; convictus, us, m; consuetudo, inis, f; familiaritas, atis, f;

+ водить компанию с кем-л. in consuetudinem alicujus se dare / se immergere / jungere consuetudinem et familiaritatem cum aliquo;

+ избегать чьей-л. компании necessitudinem / consuetudinem alicujus fugere / devitare / declinari;

компаньон socius;

компас pyxis [idis, f] nautica; compassum, i, n; bussola, ae, f;

компасный bussolaris, e;

компенсация compensatio, onis, f;

компетентный competens, ntis; peritus, a, um; sciens, ntis;

компетенция jurisdictio, onis, f; auctoritas, atis, f; competentia, ae, f;

комплекс complexus, us, m;

комплексный complexus, a, um;

комплект synthesis, is, f (посуды, одежды и т. п.);

комплектовать supplere, eo, evi, etum (legionem);

+ комплектовать суда гребцами naves remigio supplere;

комплимент verba [orum, npl] honorifica; blanditiae, arum, fpl;

композитор melodiae compositor [oris, m]; musurgus, i, m;

компонент componens, ntis, f; pars [rtis, f] componens; ingrediens, ntis, f/n; elementum, i, n; summae pars;

компост laetamen [inis, n] organicum compositum;

компот poma [orum, npl] cocta; savillum, i, n;

компресс splenium, ii, n; cataplasma, atis, n; pittacium, ii, n; compressa, ae, f; linteum [i, n] compositum;

компромис compromissum, i, n; transactio, onis, f; medium consilium [ii, n], conciliatio, onis, f;

компьютер computator, oris, m; (machina) computatrix, icis, f; instrumentum [i, n] computatorium; computatrum, i, n; computerus, i, m; machina [ae, f] caculatoria; calculatrix, icis, f; calculator, oris, m; machina [ae, f] computatoria, computans;

+ включать компьютер / производить начальную загрузку компьютера computatrum initiare;

компьютерный computatralis, e; computatorius, a, um;

комфорт commoditas, atis, f;

конвейер taenia [ae, f] continua;

конвенция conventio, onis, f;

конверт involucrum [i, n] epistulare;

конвой praesidium, ii, n (militum); conductus, us, m; custodia, ae, f; pompa, ae, f;

конгресс conventus, us, m; congressus,us, m;

конденсация condensatio, onis, f;

кондитер dulciarius, ii, m; crustularius, ii, m; cuppedinarius, ii, m;

кондитерская cuppedinarium, ii, n;

кондиционер instrumentum [i, n] a"eri temperando;

кондуктор conductor, oris, m;

конёк (кровли) culmen, inis, n;

конец extremitas, atis, f; extremum, i, n; ultimum, i, n; finis, is, f; terminus, i, m (vitae; contentionum); apex, icis, m; summitas, atis, f; calx, lcis, f (sermonis; epistulae); conclusio, onis, f; meta, ae, f; limen, inis, n; casus, us, m; exitus, us, m; exitium, ii, n; gades, ium, fpl; mucro, onis, m;

+ положить конец как надеждам, так и страхам abrumpere pariter spes ac metus;

+ конец – делу венец finis coronat opus;

+ конец соответствует началу convenit priori posterius;

+ конец не соответствует началу finis principio non respondet; abludit a principio exitus; res exitum habet a principio dissimilem;

+ положить конец чему-л. finem alicui rei addere;

+ положить конец войне bellum finire / conficere / sedare;

+ армии пришел бы конец, если бы не…actum de exercitu foret, ni…

+ в конце года extremo anno; exeunte anno;

+ в конце зимы extrema / senescente hieme; sub hiemis exitum;

+ в конце осени extremo jam autumno; autumno praecipitante / exeunte / prope exacto / circumacto; cum in exitu jam autumnus esset; autumno jam senescente; inclinante jam autumno;

+ дойти от конца до начала a fine ad principium adire; a calce ad carceres revocari; a meta ad carceres revocari;

+ конец уже близко parum abest a fine; parum abest, ut quin ad exitum res perveniat; res ab exitu non longe abest; in exitu res est;

+ кончики больших пальцев extremi pollices;

+ подходить к концу sub finem adventare;

+ конец речи epilogus, i, m;

конечно certe; nempe; nimirum; profecto; sane; videlicet; quipped; vero; omnino; plane;

+ Чего они боялись? Конечно, насилия. Quid metuebant? Vim videlicet.

конечность extremitas, atis, f; summum, i, n;

конечный finalis, e; extremus, a, um (fines); terminalis, e; ultimus, a, um; postremus, a, um; novissimus, a, um;

+ в конечном итоге ad summam;

+ конечный результат ultimus eventus (exitus);

конина caro [carnis, f] equina;

конический conicus, a, um;

+ конически расширяться снизу turbine crescere ab imo;

конкретный definitus, a, um; certus, a, um; proprius, a, um; concretus, a, um;

конкурент competitor, oris, m; aemulus, i, m; petitor, oris, m;

конкурентный competivus, a, um;

+ конкурентные отношения relationes competivae;

конкуренция competitio, onis, f (commercialis); aemulatio, onis, f (mercatoria), certatio [onis, f] commercialis, mercatorum certamen [inis, n], contentio, onis, f;

конкурс competitio, onis, f; competitorum aemulatio [onis, f]; certamen, inis, n; concertatio, onis, f;

конница equitatus, us, m; eques (equites); equitum acies [ei, f] / copiae [arum, fpl] / exercitus [us, m];

+ иметь сильную конницу equitatu valere;

конный eques, itis; equester, tris, tre; equinus, a, um;

+ конный завод pecuaria equaria;

коновал equicida, ae, m; veterinarius, ii, m; equarius medicus [i, m];

конокрад abigeus, i, m; abactor, oris, m;

конокрадство abigeatus, us, m;

конопля cannabis, is, f;

конопляный cannabeus, a, um;

коноплянка fringilla linaria;

коносамент (письменное удостоверение перевозчиком того, что он принял товары и обязался перевезти их в указанное место назначенному в нём лицу или по его приказу) billa exonerationis; litterae recognitionis;

консервативный conservativus, a, um;

консеватизм conservatismus, i, m;

консерватор conservator, oris, m; conservativus, i, m;

консерватория domus [i, f] musica; conservatorium, ii, n;

консервация conservatio, onis, f;

консервирование conditura, ae, f;

консервировать condere, o, didi, ditum (fructus);

консервы pyxis (-idis, f) conservatoria;

консилиум consilium, ii, n;

конский equinus, a, um (caput; saeta; cauda); caballinus, a, um (dentes, fimus);

консорциум consortium, ii, n; consortio, onis, f;

конспект conspectus, us, m;

констебль comes [itis, m] stabuli;

конституция constitutio, onis, f; lex [legis, f] fundamentalis; reipublicae leges [um, fpl], constituta [orum, npl], forma [ae, f] civitatis;

конституциональный constitutionalis, e;

конструктор architectus, i, m; designator, oris, m; fabricator, oris, m; auctor, oris, m; constructor, oris, m;

конструкция constructio, onis, f; constructus, us, m;

консул consul, is, m;

консульский consularis, e;

консульство consulatus, us, m;

консультант consiliarius, ii, m; advocatus, i, m; expertus, i, m;

консультация consultatio, onis, f;

консультироваться consiliari, or, atus sum; consulere, o, ui, ltum;

контакт tactio, onis, f; contagio, onis, f; contactus, us, m;

континент (terra) continens, ntis, f;

континентальный continentalis, e;

+ континентальный климат clima continentale;

контракт contractus, us, m; tractatus, us, m; syngraphus, i, m; pactio, onis, f; pactum, i, n; conventio, onis, f; conventus, us, m;

контрибуция multa, ae, f; stipendium, ii, n (imponere victis); contributio, onis, f;

контролер diastolea, ae, m; contrarotulator, oris, m; inspector, oris, m;

контролировать dominare [1];

контроль custodia, ae, f; cura, ae, f; probatio, onis, f; censura, ae, f;

+ контроль рождаемости temperatio natalium, impeditio natalicia;

контрольный verificatus, a, um;

контрреволюция (rerum) eversio [onis, f] retrograda;

контузия contusio, onis, f;

контур ambitus, us, m; circuitus, us, m; circumscriptio, onis, f;

конура cubile, is, n (canis);

конус conus, i, m; conum, i, n; turbo, inis, m; meta, ae, f;

конференция conferentia, ae, f; consultatio, onis, f; colloquium, ii, n; deliberatio, onis, f; disceptatio, onis, f;

конфета dulciolum, i, n; bellarium, ii, n; confectum, i, n; salgama, orum, npl;

конфетница bellariolotheca, ae, f; bellariolorum theca;

конфигурация configuratio, onis, f; figura, ae, f;

конфискация (имущества) ademptio [onis, f] bonorum; confiscatio, onis, f; *forisfactura, ae, f (plena); proscriptio, onis, f; publicatio, onis, f;

конфисковать adimere bona; confiscari, or, atus sum; confiscare [1]; publicare [1]; proscribere, o, psi, ptum; addicere bona in publicum;

конфликт conflictus, us, m; conflictatio, onis, f;

конфликтовать confligere, o, xi, ctum;

концентрированный concentratus, a, um;

концепция conceptio, onis, f; perceptio, onis, f;

концерт concentus, us, m; symphonia, ae, f;

концессия concessio, onis, f;

кончать absolvere, o, lvi, lutum; finire [4]; finem facere / afferre / constituere; claudere; concludere; terminare; sistere (querelas; labores); profligare [1]; peragere; perficere, io, feci, fectum; conficere; ad exitum perducere, o, xi, ctum;

+ кончено actum est;

+ я скоро кончу свою работу negotio propediem supremam manum imponam; negotium propediem ad finem perducam; negotium potato exitu concludam / terminabo;

кончаться terminari, or, atus sum; finiri, ior, itus sum; finem nancisci, or, nactus sum; evadere, o, evasi, evasum;

кончик acies, ei, f (linguae);

+ кончики пальцев summi digiti;

кончина summa, suprema dies [ei, f]; exitus, us, m; obitus, us, m; mors, mortis, f; agonia, ae, f; supremus morientis conflictus, us, m; suprema cum morte luctatio [onis, f]; ultimae morientis angustiae;

конь equus, i, m; caballus, i, m;

+ посадить кого-л. на коня subjicere aliquem in equum;

+ вскочить на коня corpus saltu in equum subjicere;

+ пришпорить коня subdere calcaria equo;

+ верховой конь vector equus;

+ боевой конь equus bellator;

+ неоседланный конь equus nudus;

+ сесть на коня in equum insilire, ascendere;

+ сойти с коня ex equo descendere;

коньки calceus [i, m] ferratus; patinus, i, m;

+ кататься на коньках patinare;

коньяк cognax, acis, f; conjacum, i, n; potio [onis, f] Condatina (Conniacensis);

конюх hippocomus, i, m; equiso, onis, m; caballarius, ii, m; stabularius, ii, m;

конюший comes [itis, m] stabuli; archippus, i, m; archippocomus, i, m;

конюшня equile, is, n; stabulum, i, n (equorum);

кооперация concors actio, onis, f; cooperatio, onis, f;

координаты coordinatae, arum, fpl;

копать fodere, io, fodi, fossum; effodere; perfodere; humum molire [4];

копаться lente / segniter / frigide / tarde / languidiore studio aliquid agere; in agendo esse lentum / tardum / cunctabundum;

+ копаться в древних книгах in scriptis veteribus volutari;

копейка copeica, ae, f;

+ не иметь ни копейки zonam non habere;

копер fistuca, ae, f;

копи fodina, ae, f;

копировать exscribere, o, psi, ptum (imagines); copiare [1]; duplicare [1]; imitari, or, atus sum; adumbrare [1]; imitatione exprimere;

копить servare [1]; reservare [1]; reponere, o, posui, positum;

копия exemplum, i, n; exemplar, is, n; reproductio, onis, f; antigraphum, i, n; apographum; exemplar exscriptum, transcriptum, luce / photographice expressum;

+ копия письма, в котором было сказано, что этих легионов было одиннадцать exemplum litterarum, in quo erat illas undecim esse legiones;

+ этот мальчик настоящая копия своего отца puer iste non minus mores parentis, quam os vultumque refert; imo totum ipsum mira similitudine exprimit;

копить (деньги) pecunias coacervare [1] / accumulare [1];

+ копить богатство servire rei;

копна (сена) meta [ae, f] foeni;

копоть fuligo, inis, f; vapor [oris, m] flammae; fumida exhalatio [onis, f] flammae;

коптильня fumarium, ii, n;

коптить fumigare [1]; infumare [1]; aliquid fumigerare [1]; fumo aliquid inficere [io, feci, fectum];

копченый fumosus, a, um; fumigatus, a, um; fumo infectus, a, um;

+ копченая селедка aerica;

+ копченый свиной язык glandium;

копчик coccyx, ycis, f;

копыто ungulus, i, m; ungula, ae, f; cornu, us, n;

копь fodina, ae, f; arrugia, ae, f;

+ соляная копь salifodina;

копьё hasta, ae, f; telum, i, n (tela mittere, conjicere); veru, us, n; verum, i, n; cuspis, idis, f; framea, ae, f; lancea, ae, f;

+ туча копий telorum nubes;

копьеносец lancearius, ii, m;

кора cortex, icis, m; testa, ae, f; tunica, ae, f;

+ образовывать кору (обрастать, обтягиваться) корой conducere corticem;

+ древесная кора induviae arboris;

корабельный navalis, e; nauticus, a, um; navicularius, a, um;

+ корабельные паруса carbasa, orum, n;

+ корабельный флаг vexillum, i, n;

корабельщик nauta, ae, m; miles [itis, m] classicus; naupegus, i, m; navium fabricator [oris, m]; (хозяин корабля) nauclerus, i, m; naviculator, oris, m; navarchus, i, m;

кораблекрушение naufragium, ii, n; jactura [ae, f] quae fit nave fracta;

+ потерпеть кораблекрушение naufragari; naufragium facere / pati; fractae navis et fortunarum jacturam facere;

корабль navis, is, f; navigium, ii, n; puppis, is, f; carina, ae, f; trabs, trabis, f; quadriremis, is, f, biremis, is, f, triremis, is, f;

+ корабль, доступный всем navis vulgata omnibus;

+ выгрузка, высадка с корабля escensio (escensionem facere ab navibus in terram);

коралл corallum, i, n;

коран Alcoranus, i, m;

кордон castellum, i, n;

коренной principalis, e; indigena; radicalis, e; originalis, e;

+ коренной вопрос quaestio principalis;

+ коренным образом penitus; radicitus;

+ коренные обитатели aborigines; autochthones;

+ коренные зубы molares dentes; columelli;

+ коренные слова nativa verba;

корень radix, icis, f; truncus, i, m (aegritudinis); stirps, rpis, f (arbores per stirpes suas aluntur); basis, is, f;

+ пускать корни coalescere; radices agere; radicescere;

+ держаться на корнях radicibus haerere / adhaerescere;

+ с корнем radicitus; stirpitus;

+ вырвать с корнем radicitus aliquid exstirpare; stirpitus evellere; aliquid funditus tollere;

+ глубокие корни altae stirpes;

+ извлечение квадратных (кубических) корней и более высоких степеней extractio radicum quadratarum (cubicarum) et dignitatum altiorum;

корешок radicula, ae, f;

корзина corbis, is, f; vidulus, i, m; canistrum, i, n; cumera, ae, f; fiscina, ae, f; sporta, ae, f; cista, ae, f;

кориандр coriandrum, i, n;

коридор mesaulos, i, f (gr.); andron, onis, m;

корица cinnamum, i, n; cinnamomum, i, n;

+ с запахом корицы cinnameus;

+ дикая корица cassia turiana;

коричнево-чёрный aquilus, a, um (corpus; color);

коричневый brunneus, a, um; fuscus, a, um; badius, a, um; castaneus, a, um; ferrugineus, a, um; rufus, a, um; nicotianus, a, um; tabacinus, a, um; aquilus, a, um; glandaceus, a, um; cinnamomeus, a, um; coffeatus, a, um; coffeicolor; hepaticus, a, um; avellaneus, a, um; corylinus, a, um; sepiatus, a, um; umbrinus, a, um; rupicapreus, a, um; fuligineus, a, um; fuliginosus, a, um; chocolatinus, a, um; theobrominus, a, um; spadiceus, a, um;

корка crusta, ae, f; cortex, icis, f; cutis, is, f; (хлебная) crustum, i, n;

корм pabulum, i, n; sagina, ae, f; saginamentum, i, n; prandium, ii, n; alimentum, i, n; pastus, us, m; cibus, i, m; cibatus, us, m; cibaria (npl);

+ заготовка корма для скота pabulatio;

корма puppis, is, f; postica pars [rtis, f] navis; posterior navigii pars;

кормилец nutricator, oris, m; altor, oris, m;

кормилица nutrix, icis, f; nutricula, ae, f; educatrix, icis, f; altrix, icis, f;

кормило regimen, inis, n; gubernacula (npl); gubernaculum, i, n; clavus, i, m;

+ стоять у кормила государства clavum imperii tenere; tractare gubernacula reipublicae; publicae rei praeesse;

кормить alere, o, ui, al(i)tum (puerum tepidi ope lactis; exercitum frumento; equos foliis ex arboribus strictis; parentes; canes); pascere, o, pavi, pastum; cibare [1]; saginare [1]; tueri, eor, tuitus sum; nutrire [4];

+ кормить кого-л. quempiam cibo sustentare; cuipiam cibos praebere / suppeditare; alimenta dare / porrigere / subministrare;

+ кормить молоком дитя infantem lactare; lacte alere / nutrire;

+ кормить животных cibum animalibus suggerere;

+ кормить кого-л. завтраками incertis promissis aliquem tenere;

кормиться se alere; ali (aliqua re; ex aliqua re; per aliquid);

кормление sagina, ae, f; saginatio, onis, f; pastio, onis, f; tutela, ae, f (boum); nutricatio, onis, f; nutricatus, us, m; nutritus, us, m;

кормовой pabularis, e;

+ кормовые травы herbae pabulares;

кормушка praesaepis (f/pl);

кормчий gubernio, onis, m; gubernius, ii, m; gubernator, oris, m; rector [oris, m] navis; navarchus, i, m;

+ искусный / опытный кормчий nauclerus rei nauticae peritus / regendi navigii sciens;

корнеплод radix [icis, f] carnosa comestibilis;

короб(оч)ка capsa, ae, f; capsula, ae, f; theca, ae, f; scatula, ae, f; arcula, ae, f; cistula, ae, f; pyxis, idis, f; pixidula, ae, f;

корова vacca, ae, f; bos, bovis, f;

+ корова яловая taura; vacca sterilis;

+ корова стельная horda; foeta vacca;

коровий vaccinus, a, um (lac; caro); bovillus, a, um; bubulus, a, um;

+ коровий навоз stercus [oris, n] vaccinum;

+ коровье масло butirum, i, n;

+ коровий хлев bubile, is, n; stabulum [i, n] vaccarum;

королева regina, ae, f;

королевич filius [ii, m] Regis;

королевна Regis filia [ae, f];

королевский regius, a, um; regalis, e;

король rex, regis, m;

коромысло tolleno, onis, m;

корона corona, ae, f; diadema, atis, n; insigne, is, n (regium);

+ носить корону regium insigne capite sustinere;

коронация, коронование coronae impositio [onis, f]; Regis sacra unctio [onis, f] et inauguratio; inaugurationis festum solenne (sollemne);

короновать coronare [1]; regi coronam imponere [o, posui, positum]; regem insignibus imperii venerabilem facere [io, feci, factum];

короста scabies, ei, f; petigo, inis, f; impetigo, inis, f;

коростель rallus crex;

коротать fallere, o, fefelli, falsum (horas sermonibus; spatiosam fallere noctem);

+ коротать день в пирах conterere diei brevitatem conviviis;

короткий brevis, e (hasta; iter; trajectus; tempus; nox; ira furor brevis est); curtus, a, um; angustus, a, um (nox; dies; tempus); parvus, a, um (tempus; vita; nox); restrictus, a, um; contractus, a, um; exiguus, a, um; compendiarius, a, um; concisus, a, um;

+ зимой дни короткие dies angustos bruma effecit;

коротко stricte; strictim; breviter; praecise; carptim;

+ короче говоря ut breve faciam; ut breviter dicam; ut paucis absolvam / expediam;

корпия linteum [i, n] carptum; carpia, ae, f;

корпорация corpus [oris, n] corporatum; collegium, ii, n; corporatio, onis, f; societas, atis, f; schola, ae, f; universitas, atis, f (magister universitatis);

+ участник (член) сообщества scholaris, is, m;

корпус corpus, oris, n; manus, us, f; exercitus, us, m;

корректность rectitudo, inis, f; gravitas, atis, f, pondus, ponderis, n;

+ политическая корректность rectitudo politica;

корректный correctus, a, um;

корректор corrector, oris, m; emendator, oris, m;

корректура correctio, onis, f; plagula [ae, f] typographica;

корреспондент correspondarius, ii, m; correspondens, ntis, m; relator, oris, m;

корсар praedo [onis, m] maritimus; pirata, ae, m;

корсет capitium, ii, n; pectorale, is, n; stethodesmium, ii, n;

кортик gladius [ii, m] venatorius / cervarius;

корчма thermopolium, ii, n; taberna, ae, f (vinaria); caupona, ae, f; popina, ae, f; gurgustium, ii, n; diversorium, ii, n;

+ владелец корчмы caupo, onis, m; tabernarius, ii, m; cauponariam exercens;

корчить contrahere, o, xi, ctum;

корчиться se contrahere;

коршун milvus, i, m; milva, ae, f (бран.); vultur, is, m; vulturius, ii, m; accipiter, tris, m;

корыстность avaritia, ae, f (magistratuum);

корыстный poscinummius, a, um; avarus, a, um; sordidus, a, um; quaestuosus, a, um;

корыстолюбец lucrio, onis, m; lucripeta, ae, m;

корыстолюбивый propriam utilitatem spectans; quaestuosus, a, um; profusius quaestui deditus; lucri avidus;

+ человек весьма корыстолюбивый homo est uni lucro intentus; qui omnia ad quaestum traducit; id unum spectat, ut quaestus faciat multos; lucri avidissimus; cupidus atque appetens lucri; qui suis commodis / suis rationibus servit / inservit / studet; qui sua ubique commoda spectat / captat / venatur / aucupatur; qui omnia ad usus suos / in sua commoda convertit;

+ быть корыстолюбивым quaestui servire;

корыстолюбие amor [oris, m] lucrandi; avaritia, ae, f (magistratuum); avarities, ei, f; studium [ii, n] quaestus, studium lucri; lucrum, i, n; cupiditas, atis, f; lucricupido, inis, f; aviditas, atis, f; studium utilitatis propriae;

корысть quaestus, us, f; lucrum, i, n; commodum, i, n; utilitas, atis, f;

+ получить корысть от чего-л. lucrum / compendium / quaestum ex aliqua re capere / percipere;

+ корысти мне от этого нет никакой ex ea re nihil lucri habeo; nihil ad me redit ex his; nihil inde pecuniae redigitur; nihil inde ad me lucriderivatur; nihil lucri in me redundat;

+ корысти (прибыли, выгоды) только своей везде ищет in re qualibet privatas utilitates / compendia / emolumenta sua spectat; lucro et quaestu ducitur; solis commodis omnia metitur;

+ он все делает из корысти omnia quaestus et compendii sui causa facit;

корыто alveus, i, m; linter, tris, m; pila, ae, f; labrum, i, n;

+ корыто, в котором кормят свиней aqualiculus;

+ корыто для стирки белья lacus,us,m;

корь morbilli (mpl);

корюшка salmo [onis, m] eperlatus;

корявый tortuosus, a, um; nodosus, a, um;

коса (орудие) falx, cis, f; merga, ae, f; secula, ae, f; (волосы) coma [ae, f] contorta; (отмель) lingua, ae, f; cornu, us, n;

косарь messor, oris, m;

косвенный indirectus, a, um; obliquus, a, um; limus, a, um; obstitus, a, um;

косить metere, o, messui, messum; demetere (foenum); secare, o, secui, sectum; stringere, o, nxi, ctum;

косматый crinitus, a, um; jubatus, a, um; comatus, a, um; villosus, a, um; hirsutus, a, um;

косметика ars [artis, f] cosmetica; medicamina, orum, npl;

космический cosmicus, a, um; sideralis, e; spatialis, e; mundanus, a, um;

+ космический полет volatus [us, m] spatialis;

комография cosmographia, ae, f;

космология cosmologia, ae, f;

космонавт cosmonauta, ae, m; astronauta, ae, m;

космополит cosmopolita, ae, m; cosmicos, i, m;

космос cosmos, i, m; spatium [ii, n] cosmicum; mundus, i, m; universum, i, n;

+ выход в открытый к-с ambulatio spatialis;

косность ignavia, ae, f; tarditas, atis, f; segnitia, ae, f; lentitudo, inis, f; cunctatio, onis, f; mora, ae, f;

косноязычие haesitantia [ae, f] linguae; balbuties, ei, f;

косноязычный balbus, a, um (verba balba); qui ligua haesitat / titubat / titubanter loquitur / haesitantibus verbis dicit;

коснуться tangere, o, tetigi, tactum; attingere, o, attigi, attactum;

косный iners, rtis; lentus, a, um; tardus, a, um; improperatus, a, um; improperus, a, um; in agendo lentus;

косо oblique; ex transverso;

+ косо на кого-л. смотреть limis oculis aliquem aspectare / aspicere / intueri;

косовский Kosoviensis, e;

косоглазие strabismus, i, m;

косоглазый strabus, a, um; homo distortis oculis;

косогор clivus, i, m; declivitas, atis, f; declive, is, n;

косо oblique;

косой obliquus, a, um; limus, a, um; perversus, a, um; strabo, onis;

косолапость pes [pedis, m] valgus; pes varus;

косолапый scaurus, a, um; vatius, a, um; curvis pedibus; scambus, a, um; varus, a, um;

костенеть torpescere, o, torpui, -;

костёр ignis, is, m; focus, i, m; rogus, i, m; rogum, i, n; pyra, ae, f; bustum, i, n; strues, is, f (lignorum);

+ погребальный костёр supremi ignes;

костный osseus, a, um;

костоправ qui luxata membra reducit in suas sedes;

косточка putamen, inis, n; nucleus, i, m; os, ossis, n;

+ косточка вишни nucleus cerasinus;

костыль fulcrum, i, n; balulum, i, n; grallae, arum, fpl;

кость os, ossis, n; (игральная) talus, i, m; tessera, ae, f; alea, ae, f;

+ слоновая кость ebur, oris, n;

+ резчик по слоновой кости faber eboris;

+ кости, являющиеся основанием тела ossa subjecta corpori;

+ играть в кости tesseras jacere, mittere;

костюм habitus, us, m; ornatus, us, m; synthesis [is, f] vestiaria; *costuma, ae, f;

костяк sceleton, i, n; ossamentum, i, n;

костяника rubus saxatilis;

косынка rica, ae, f (caput

косьба messio, onis, f;

косяк postis, is, m;

кот cattus, i, m; catus, i, m; felis [is, m] mas;

+ морской кот phoca [ae, f] ursina;

котел a"enum, i, n; cuccuma, ae, f; cucumella, ae, f; cortina, ae, f; caldarium, ii, n;

котелок caccabus, i, m; cucumella, ae, f;

котёнок catulus, i, m (felis);

котлета esca [ae, f] e carne ficta;

котлован convexa (npl);

котловина depressio, onis, f;

который qui; quotus, a, um; uter (uter nostrum: tu-ne an ego?);

+ который час? Quota hora est?

котурн cothurnus, i, m;

кофе coffea, ae, f; fabae coffeae; caffea, ae, f; caffeum, i, n; potus arabicus, potiuncula arabica / arabum;

+ чашка кофе pocillum caffeae;

+ поджарить кофе coffeum torrere igne;

+ варить кофе coffeam (arabicam) parare;

кофейный coffeiformis, e; coffeatus, a, um; coffeicolor;

кофта pelusia, ae, f; blusa, ae, f;

кочанный

+ кочанная капуста brassica capitata; culis capitatus;

кочевник nomas, adis, m;f;

кочевой nomadicus, a, um; vagus, a, um; sedibus incertis usus, vagans, ntis; errabundus, a, um; errans, ntis; erraticus, a, um;

+ кочевая жизнь vita erratica;

кочет gallus [i, m] gallinaceus;

кочка grumus, i, m; grumulus, i, m;

кошачий felinus, a, um;

кошелёк crumena, ae, f; crumina, ae, f (plena assium); crumilla, ae, f; bursa, ae, f; marsuppium, ii, n; pasceolus, i, m; sacculus, i, m; sacciperium, ii, n;

кошка felis, is, f; catta, ae, f;

кошмар incubus, i, m; incubo, nis, m; suppresiones[um, fpl] nocturnae; pavor [oris, m] nocturnus; angor [oris, m] nocturus / somnialis, tumultuosum / anxiosum somnium , ii, n;

кощунство sacrilegium, ii, n; irrisio [onis, f] / ludibrium [ii, n] rebus sacris illatum;

кравчий pincerna.ae.m; pocilator, oris, m; (stare) ad cyathos;

коэффициент coefficiens, ntis, m;

краб cancer, cri, m (marinus);

краденый furto ablatus, a, um;

краеведческий regionalis, e;

кража furtum, i, n; furatrina, ae, f; contrectatio, onis, f; subreptio, onis, f;

+ походит на кражу olet furtum;

край margo, inis, f; limes, itis, m; initium, ii, n (silvae); ambitus, us, m (extremus ambitus campi); provincia, ae, f; terra, ae, f (abire in alias terras); territorium, ii, n; regio, onis, f; tractus, us, m; finis, is, m; ultimum, i, n; extremum, i, n; labrum, i, n;

+ в том же краю eodem tractu;

+ маловодный край egena aquarum regio;

+ край платья summum vestimentum;

+ край скалы primum saxum;

крайне maxime; summopere; magnopere;

крайний ultimus, a, um; extremus, a, um (oppidum); supremus, a, um (macies); summus, a, um; postremus, a, um;

+ Крайний Север Regio Borealis Extrema;

+ в крайнем случае saltem; si res ita fert;

+ по крайней мере dumtaxat; saltem;

+ крайняя бедность summa paupertas;

крайность supremum, i, n; necessitudo, inis, f; contrarium, ii, n; extremitas, atis, f; extrema pars [partis, f]; extremum, i, n; finis, is, m; summae angustiae [arum, fpl];

+ доведенный до крайности in summas angustias ductus;

+ быть доведенным до крайности urgeri angustiis;

+ я дошел до крайности rediit mihi res ad restim / ad rastros;

+ быть в крайности necessitate premi;

+ крайность меня постигла necessitas me obvenit;

+ я пришел в такую крайность, что... eo adductus sum, ut…

кран (подъёмный) tolleno, onis, m; (водопроводный и т.д.) epitonium (aquarum); epistomium;

крапива urtica, ae, f;

+ крапива лесная cania;

+ крапива нежгучая, глухая lamium;

+ крапивою жечь, стрекать urtica urere / adurere;

крапивник (певчая птица) motacilla [ae, f] troglodytes;

крапивница urticaria, ae, f;

крапина macula, ae, f; guttula, ae, f;

крапленный marmoris in modum varius; variatus; maculis distinctus;

крапчатый compunctus, a, um; guttatus, a, um; maculosus, a, um;

краса pulchritudo, inis, f; ornamentum, i, n; ornatus, us, m; lumen, inis, n;

красавец pulcher; speciosus; egregia forma / insigni facie / eximia pulchritudine praeditus;

красавица insignis formae mulier;

красавка (сонная одурь, белладонна) atropa belladonna;

красиво venuste; pulchre; belle; ornate; eleganter; scite; concinne; concinniter; lepide; urbane; pereleganter;

красивый pulcher, chra, um; bellus, a, um; formosus, a, um; speciosus, a, um; venustus, a, um; decens, ntis (facies; Gratiae; equus); decorus, a, um; festivus, a, um (femina); tersus, a, um; lautus, a, um; nitens; nitidus, a, um; concinnus, a, um; elegans; venustus, a, um; lepidus, a, um;

красильный tinctorialis, e; tinctorius, a, um; tinctilis, e; infectivus, a, um;

красильня bapheum, i, n; baphium, ii, n; baphia, ae, f;

красильщик bapheus, i, m; baphius, ii, m; baphicus, i, m; infector, oris, m; intinctor, oris, m; tinctor, oris, m;

краситель infector sucus [i, m];

красить tingere, o, nxi, nctum; colorare [1]; sufficere, io, feci, fectum (lanam medicamentis); (colore) inficere / sufficere / imbuere, o, ui, utum; perfundere, o, fudi, fusum; fucare [1] (aliquid hyali colore);

краска pigmentum, i, n; color, oris, m; venenum, i, n; fucus, i, m (пурпурная); tinctura, ae, f;

+ применяется для изготовления желтой краски adhibetur ad pigmentum luteum praeparandum;

+ пометили каждое животное безвредной краской singula animalia colore innocuo signaverunt;

+ краска линяет (сходит) color diluitur;

+ продавец красок pigmentarius;

краснеть rubescere, o, bui, -; erubescere; irrubescere; rubere, eo, ui, -; erubere; irrubere; russescere, o, -,-; ruborem contrahere, o, xi, ctum / induere, o, ui, utum;

краснобай lingua elegans;

красноватый rubens; rubellus, a, um; subruber, bra, um; subrufus, a, um; subrubicundus, a, um; russeus, a, um; russeolus, a, um; subrutilus, a, um; fulvus, a, um; fulvaster, tra, um;

красно-желтый rutilus, a, um;

краснолесье silva [ae, f] conifera (pineta praecipue);

красноречиво diserte; eloquenter; facunde; oratorie;

красноречивый disertus, a, um; eloquens; facundus, a, um;

+ быть красноречивым eloquentia valere; optime dicere;

+ быть очень красноречивым magnam dicendi vim habere;

красноречие eloquentia, ae, f; eloquium, ii, n; oratio, onis, f; oratoria, ae, f; census [us, m] oris; facundia, ae, f; facunditas, atis, f; eloquentiae vis; dicendi gratia et copia; summa copia et singularis facultas dicendi;

+ обладать большим красноречием valere eloquentia;

+ красноречие пришло в упадок eloquentia se retrotulit;

+ красноречие не состоит в обилии слов eloquentia non consistit in prolixa oratione; uberior oratio non facit eloquentiam; si cui prolixior est oratio, non ideo est eloquentior; non ei, qui plurima effundit verba, laus eloquentiae debetur;

краснота rubedo, inis, f; rubor, oris, m; erythema, atis, n;

краснуха (болезнь) scarlatina, ae, f;

красный ruber, bra, um; rubens; rubeus, a, um; rubidus, a, um; rubicundus, a, um; russus, a, um (gingiva; vinum); rutilus, a, um; rubiginosus, a, um; coccineus, a, um; purpureus, a, um; vinicolor; vinosus, a, um;cerasinus, a, um; granatinus, a, um; puniceus, a, um; carmesinus, a, um; carmineus, a, um; miniatus, a, um; latericius, a, um; corallinus, a, um; cruentus, a, um; sanguineus, a, um; haematitius, a, um; salmoneus, a, um; salmonicolor; aeneus, a, um; daucinus, a, um; carneus, a, um; incarnatus, a, um; flammeus, a, um; igneus, a, um; phoeniceus, a, um; porphyreus, a, um; betinus, a, um; fuchsinus, a, um; scarlatinus, a, um;

+ красное вино vinum rubellum / rubellianum / rubella coloris;

красота forma, ae, f (forma muliebris; injiciet manum formae senectus); formositas, atis, f; honestum, i, n; honestas, atis, f; virtus formae; pulchritudo, inis, f; pulchritas, atis, f; venus, eris, f; venustas, atis, f (muliebris; corporis; verborum); decor, oris, m; decus, oris, n; facies, ei, f; speciositas, atis, f; luculentia, ae, f; nitor, oris, m; splendor, oris, m;

+ красота лица dignitas oris / vultus; forma;

+ статуи замечательной красоты signa eximiae venustate;

+ красота добродетели столь превосходна, что лучше ее и вообразить ничего невозможно virtus tantam habet pulchritudinem ac splendorem, ut nulla species excogitari posit ornatior;

красочный floridus, a, um; pigmentarius, a, um;

красть subripere, io, repsi, reptum (vasa ex sacro); clam eripere; suppilare [1] (aliquid alicui); furari, or, atus sum; clepere, o, psi, ptum;

красться arripere, io, repsi, reptum; irrepere; clamse subducere, o, xi, ctum; tacito pede ire;

кратер crater, eris, m;

+ в кратере потухшего вулкана in cratere vulcani exstincti;

краткий brevis, e (narratio; epistula; sententia); exiguus, a, um; contractus, a, um; concisus, a, um; praecisus, a, um; recisus, a, um; strictus, a, um; succinctus, a, um; angustus, a, um (formula sponsionis; disputatio; oratio); parvus, a, um (tempus; vita; nox); densus, a, um; pressus, a, um; curtus, a, um;

+ краткий обзор conspectus brevis; periocha, ae, f;

+ краткая история historia concisa;

+ краткое описание на русском языке descriptio brevis rossica;

+ краткое сочинение opus recisum;

+ краткий курс enchiridium, ii, n;

+ краткий обзор compendium, ii, n;

+ кратка и маловременна жизнь наша exiguum et breve vitae nostrae curriculum;

+ слог краткий, речь краткая stylus adductus;

+ краткая записка adversaria, orum, n;

кратко breviter; brevi; anguste; praecise; stricte; strictim; summatim; circumcise; circumscripte; in transcursu;

кратковременность brevitas, atis, f;

+ кратковременность жизни vitae summa brevis;

кратковременный brevis, e; ephemerus, a, um; temporarius, a, um (amicitia; brevis et t.); fugax; momentaneus, a, um; praecisus temporis spatio;

+ кратковременные издания editiones ephemerae;

краткость brevitas, atis, f (spatii; diei; temporis; vitae; orationis; Sallustiana; syllabae; longitudines et brevitates in sonis);

кратный multiplicativus, a, um; multiplus, a, um;

+ число кратное трем trium multiplum;

крах ruina, ae, f; calamitas, atis, f;

крахмал amylum, i, n;

+ крахмал картофельный amylum solani;

+ крахмал кукурузный amylum maidis;

+ крахмал пшеничный amylum tritici;

+ крахмал рисовый amylum oryzae;

крахмалить linteum amylo diluere / imbuere; amylo diluto rigorem linteis imprimere;

крашение tinctura, ae, f;

крашеный colore tinctus / imbutus / infectus;

кредит fides, ei, f; creditum, i, n; existimatio, onis, f;

+ кредит упал fides concidit, sublata est;

+ кредит сузился fides angustior erat;

+ состояние и кредит res fidesque;

кредитор creditor, oris, m;

+ мои кредиторы illi, quibus debeo;

крем ceroma, atis, n; unguentum, i, n;

+ крем для обуви atramentum sutorium;

крематорий crematorium, ii, n; ustrinum, i, n;

кремень lapis [idis, m] vivus; silex, icis, m;

кремль arx, arcis, f; castra (npl); castella (npl); Cremlinum, i, n; interius urbis castellum, i, n;

+ воздвигаемый кремль Карфагена surgens Carthaginis arx;

кремний Silicium, ii, n (Si);

кремнистый siliceus, a, um;

кремовый cremeus, a, um; cremicolor, a, um;

крендель spira, ae, f; spirula, ae, f;

крепить firmare [1]; munire [4];

крепиться se indurare [1]; invalescere, o ,ui, -; in re perstare, o, stiti, statum; perseverare [1]; animum obfirmare [1];

крепкий firmus, a, um; robustus, a, um (cornu); valens (truncus); validus, a, um (homo; ungues aquilae); praevalidus, a, um; fortis, e; strenuus, a, um (corpus); idoneus, a, um (paries; navis); acer, acris, e (odor); vegetus, a, um (libertas); viridis, e (senectus; aetas); vigoratus, a, um (juvenis); vehemens (somnus); tenax (vincla); stabilis, a, um; stipulus, a, um; durus, a, um; duratus, a, um; induratus, a, um; minime tener; fixus, a, um; severus, a, um; artus, a, um; ferreus, a, um; solidus, a, um;

+ быть крепким valere (dextrae ad caedendum valent; imbecillitate aliorum valere); vigere; robustum esse;

+ крепкое вино fervidum vinum;

крепко firme; firmiter; graviter;

крепление destina, ae, f;

крепнуть vigescere, o, ui. -; convalescere, o, ui, -; firmari, or, atus sum; corroborari, or, atus sum;

крепость vis (vini); virtus, utis, f; ferocia, ae, f (vini); fortitudo, inis, f; nervus, i, m (omnibus nervis contendendum est; nervi oratorii); vigor, oris, m (animi; aetatis); firmitas, atis, f; stabilitas, atis, f; duritia, ae, f; durities, ei, f; robur, oris, n; soliditas, atis, f;

крепость arx, arcis, f; castellum, i, n; munimentum, i, n; burgus, i, m; praesidium, ii, n;

+ воин в крепости castellanus miles, burgarius;

кресло cathedra, ae, f; cathedrarium subsellium [ii, n]; sella, ae, f; bissellium, ii, n; sessorium, ii, n; tribunal, is, n;

крест crux, crucis, f; gabalus, i, m;

+ пригвождать к кресту in crucem agere;

+ распять кого-л. на кресте tollere aliquem in crucem; cruci dare; in crucem affigere; cruce afficere; infelici arbore suspendere;

+ крест накрест cancellatim; decussatim;

крестец os [ossis, n] sacrum;

креститель baptista, ae, m;

крестить baptizare [1]; sacro baptismate aliquem aliquem lavare [1]; aquis baptismi lustrare [1]; in fontem sacrum immergere [o, rsi, rsum]; e sacro fonte aliquem suscipere (io, cepi, ceptum); ad sacrum fontem pro aliquo sponsorem fieri [fio, factus sum];

креститься lustrari [or, atus sum] sacris aquis; sacro baptismate lavari [or, atus sum]; baptismum accipere [io, cepi, ceptum]; sacro lustrari fonte; cruce se signare [1]; cruces signo se munire [4]; cruces signum in fronte exprimere [o, pressi, pressum];

крестный (отец) sponsor, oris, m; compater, tris, m; sponsor baptismalis; testis baptismi alicujus; qui infantem de sacro fonte suscipit;

+ крестный сын, крестник filius baptismalis;

+ крестная дочь, крестница filia baptismalis;

+ крестный ход supplicantium agmen;

крестовый поход sacrum bellum sub cruces vexillo susceptum; *cruciata, ae, f;

+ объявить крестовый поход sacrae militiae bellum canere; ad sacrae cruces exercitum milites cogere;

крестоносец crucifer; qui sacrae militiae nomen dedit;

+ крестоносцы sacra crucigerorum militia; tesserarius sacrae cruces exercitus;

крестообразно cancellatim; decussatim;

крестьянин agricola, ae, m; agricultor, oris, m; agrestis, is, m; casarius, ii, m; rusticus, i, m; rusticanus, i, m; ruricola, ae, m; colonus, i, m; vicanus, i, m; paganus, i, m;

крестьянка rustica, ae, f; rusticana mulier;

крестьянский rusticus, a, um; rusticanus, a, um;

+ крестьянская изба casa; mansura;

+ по-крестьянски rusticatim; rustice; more rustico; rusticum in morem; agrestem in modum;

крестьянство condicio [onis, f] agrestium; ordo [inis, m] rusticorum;

кречет falco gyrfalco;

крещальня baptisterium, ii, n;

крещение baptisma, atis, n; baptismus, i, m; baptismum, i, n; ablutio, onis, f;

крещенский qui / quod fit tempore Epiphaniorum;

крещеный baptizatus, a, um; baptisatus, a, um;

кривая curva, ae, f (linea);

кривда injuria, ae, f;

кривизна ambitus, us, m (properantis aquae); sinus, us, m; curvamen, inis, n; curvatura, ae, f; curvatio, onis, f; flectus, us, m; flexura; anfractus, us, m;

кривить torquere, eo, rsi, rtum (ora); curvare [1]; incurvare [1];

+ кривить рот labra commovere;

кривляться vultum obtorquere, eo, rsi, rtum;

кривляющийся vultuosus, a, um;

криво oblique; in obliquum; transverse; inique;

+ криво (косо) на кого-л. смотреть aliquem torvo intueri vultu;

+ криво (несправедливо) толкуешь мои слова dicta mea male / perverse atque perperam interpretaris;

кривобокость pravitas, atis, f (corporis);

криводушный impius, a, um; irreligiosus, a, um; religione carens; pravae conscientiae;

кривой curvus, a, um; obliquus, a, um; aduncus, a, um; contortus, a, um; distortus, a, um; pravus, a, um; luscus, a, um; unioculus, a, um; unoculus, a, um; altero oculo captus, a, um;

криволесье curvisilva, ae, f; (берёзовое, буковое betulina, fagina);

кривоногий vatius, a, um; varus, a, um; scambus, a, um; flexipes, edis, m;

кризис crisis, is, f; discrimen, inis, n, compitum, i, n; difficilis tempestas [atis, f], gravis perturbatio [onis, f], arduum spatium [ii, n], angustiae, arum, fpl; tempus [oris, n] decretorium, summum momentum [i, n];

крик clamor, oris, m; clamitatio, onis, f; vox, vocis, f (voces mercatorum); clangor, oris, m (орлиный, журавлиный, птичий); ululatus, us, m; acclamatio, onis, f; vociferatio, onis, f; vociferatus, us, m; convicium, ii, n;

+ раздаётся крик clamor tollitur, se tollit;

+ часто поднимать крик clamorem frequentare;

+ поднять чрезмерный крик clamorem edere ingentem; vehementius clamare; immodice vociferari;

+ крик слона barritus, us, m;

+ крик лягушек coaxatio;

+ крик воронов crocitatio; crocitus, us, m;

+ крик гусей clangor; gingritus,us;

+ оглашаться криками fremere (Lydia fremit; bello fremens Italia);

крикливо clamose;

крикливый clamatorius, a, um; clamosus, a, um;

крикун balatro, onis, m; clamator, oris, m; clamosus, i, m;

криминальный criminalis, e;

кристалл crystallum, i, n; crystallus, i, f,m;

кристаллизация crystallisatio, onis, f (salium);

кристаллический crystallicus, a, um; crystallinus, a, um;

кристальный crystallinus, a, um; vitreus, a, um;

критерий nota [ae, f] dominatrix; criterium, ii, (or -on), norma, ae, f, obrussa, ae, f;

критик criticus, i, m; judex, cis, m; censor, oris, m; (мелочный,придирчивый) auceps [ipis, m] syllabarum; obtrectator, oris, m;

критика (ars) critica, ae, f; censura, ae, f; arbitrium, ii, n; obstrigilatio, onis, f;

+ критика сочинения lima censoria;

критикан corrector, oris, m;

критиковать eventilare [1]; damnare [1] (libros; scriptorem); reprehendere, o, ndi, nsum; obtrectare [1];

+ критиковать других aliorum facta carpere / notare / reprehendere;

+ критиковать сочинения scripta censoria virgula notare;

+ критиковать очень строго lima mordacius uti;

+ критиковать небольшие сочинения premere opuscula;

критический criticus, a, um; censorius, a, um; extremus, a, um (tempora); summus, a, um (summo rei publicae tempore);

+ делать критические замечания на что-л. obelo notare (loca libri; aliquod opus);

+ находиться в критическом положении tumere (negotia tument);

+ критическое положение, критическая ситуация res suspensa; dubium;

+ критический момент discrimen;

кричать clamare [1]; clamorem edere / tollere; voce contendere; declamare [1]; tinnire [4] (nimium tinnis); increpare [1] (nomen alicujus; aliquem nomine; aliquem); (о слоне) barrire [4]; (о сове) bubare [1]; cucubare [1]; (о цапле) butire [4]; (о куропатке) cacabare [1]; (о барсе) caurire [4]; (о вороне) crocire [4]; crocitare [1]; (о петухе) cucurire [4]; (о лебеде) drensare [1]; (о гусе) gingrire [4]; gracitare [1]; (о коршуне) jugere; (об осле) mugilare [1]; (о младенце) obvagire [4]; (о воробье) pipilare [1]; (о коршуне) pulpare [1]; (о павлине) pupillare [1]; (о барсе) rictare [1]; (по-звериному, рычать) rudere; (об утке) tetrinnire [4];

vocibus strepere; vociferari (palam; de aliqua re; talia); vocitare; fremere; increpere; strepere (haec); strepitare (corvi inter se crepitant);

+ все кричат одно и то же omnes eadem ore fremunt;

+ они непомерно кричат vociferatione utuntur maxima;

+ кричать на кого-л. objurgare, aliquem increpare; verbis asperioribus reprehendere;

кров tectum, i, n;

кровавый crudus, a, um (exta; caro); cruentus, a, um; cruentatus, a, um; sanguineus, a, um; sanguinosus, a, um; sanguilentus, a, um;

+ кровавый меч ensis sanguine imbutus;

+ кровавая война bellum cruentum;

+ вести между собой кровавые и жестокие войны cruenta et sanguinaria inter se bella gerere;

+ кровавый дождь sanguineus imber;

+ кровавый понос dysenteria;

+ кровавая рвота haematemasis; morbus niger; vomitus cruentus;

кровать cama, ae, f (низкая и узкая); lectus, i, m; grabatus, i, m; thorus, i, m; thalamus, i, m; sponda, ae, f;

+ встать с кровати cubitu surgere;

+ лежать на самом краю кровати sponda in extrema cubare;

кровеносный sanguinifer, era, um;

+ кровеносный сосуд vena; arteria; vas sanguiniferum;

кровля tectum, i, n; tegimen, inis, n; tegulum, i, n; trabs, trabis, f; culmen, inis, n;

+ повреждение кровли vitium in tecto;

+ кровля выдающаяся на улицу projectum in viam tectum;

+ кровля трехсторонняя trichorum;

кровный propinqua cognatione conjunctus, a, um; consanguineus, a, um; sanguinis conjunctione proximus, a, um; consanguinitate propinquus, a, um;

+ по праву кровного родства jure sanguinis;

+ находиться с кем-л. в кровном родстве cohaerere alicui sanguine; attingere aliquem sanguine;

кровожадный sanguineus, a, um; sanguinarius, a, um; cruentus, a, um;

кровоизлияние ictus [us, m] sanguinis; apoplexio, onis, f; eruptio [onis, f] sanguinis; extravasatio [onis, f] sanguinis; haemorrhagia, ae, f;

кровообращение circulatio [onis, f] sanguinis (in corpore animali);

кровоостанавливающий stypicus, a, um; haemostaticus, a, um;

кровопийца suco, onis, m; tyrannus [i, m] sanguinarius; qui gaudet sanguinis effusione;

Кровоподтёк vibix, icis, f, (vibex); sugillatio, onis, f; extravasatio [onis, f] sanguinis;;

кровопролитие strages, is, f (Gallos strage fundere); sanguis, inis, m; caedes, is, f; occisio, onis, f;

+ произвести страшное кровопролитие caede nefaria se cruentare; + было страшное кровопролитие maximae caedes factae sunt;

кровосмешение incestus, us, m; incestum;

кровопускание missio [onis, f] sanguinis; sectio [onis, f] venae; sanguinis detractio [onis, f]; venae incisio [onis, f];

кровотечение haemorrhagia, ae, f; haemastismus, i, m; sanguinis fluxus, us, m / profluvium, ii, n;

+ обильное (сильное) кровотечение abundantia sanguinis ex vulneribus;

+ кровотечение из носа sanguis per nares fluens; haemorrhagia narium; epistaxis;

+ маточное кровотечение metrorrhagia;

кровохаркание haemoptysis, is, f; haemopto"e, es, f;

кровь sanguis, inis, m; cruor, oris, m; haema, ae, f;

+ проливать за что-л. кровь impendere sanguinem in aliquid; sanguinem fundere / effundere;

+ он жалуется, что мало пролито крови queritur facti sanguinis esse parum;

+ кровь убитых caesus sanguis;

+ кровь, приливающая к сердцу sanguis cordi suffusus;

+ налитые кровью глаза suffusi cruore oculi;

+ с глазами, налитыми кровью oculos suffectus sanguine;

+ кровь испорченная sanguis vitiosus;

+ кровь запекшаяся sanguis conglobatus;

+ пустить кровь кому-л. sanguinem alicui mittere / extrahere / detrahere;

+ остановить кровь sanguinem supprimere / sistere / cohibere;

+ терять / проливать кровь sanguinem fundere / effundere;

кровяной sanguineus, a, um;

кроить caedere, cecidi, caesum (toga apte caesa); scindere, o, scidi, scissum (aliquid ad normam);

крокодил crocodilus, i, m;

кролик cuniculus, i, m;

+ кроличий мех / кроличья шерсть capillus cuniculi;

кроме praeter; nisi; praeterquam; supra; absque; citra; extra;

кромешний extremus, a, um; postremus, a, um; ultimus, a, um; novissimus, a, um;

кромка margo, inis, f;

крона coma, ae, f (arboris); corona, ae, f;

кропать garrire [4] (libros);

крот talpa, ae, f;

кротовина acervulus [i, m] talpinus;

кроткий clemens; placidus, a, um (homo; animal); tractabilis, e (animus; ingenium); mansuetus, a, um; mitis, e; lenis, e; comis, e; submissus, a, um; cicur, uris / cicuratus, a, um; quietus, a, um;

+ кроткий дух pium ingenium;

+ становиться кротким (тихим) mitescere; mansuefieri; a ferocitate ad mansuetudinem / humanitatem traduci;

+ сделать кого-л. кротким mitigare; placare; sedare; alicujus flectere mentem; flectere alicujus iram; mentem placidis dictis / iram flagrantem placare;

кротко placide (ferre dolorem); mite; clementer; mansuete; leniter; blande; comiter;

кротость clementia, ae, f; placiditas, atis, f; submissio, onis, f; mansuetudo, inis, f; lenitas, atis, f; lenitudo, inis, f; comitas, atis, f;

крохотный, крошечный pusillus, a, um; perpusillus, a, um; paululus, a, um; perparvus, a, um; minusculus, a, um; minutus, a, um; minutulus, a, um; minutissimus, a, um; perexiguus, a, um; exilis, e; vegrandis, e;

крошить friare [1]; infriare [1]; in micas frangere, o, rfegi, fractum; comminuere, o, ui, utum;

крошка mica, ae, f (panis); gutta, ae, f; frusta, ae, f;

крошащийся friabilis, e; micaceus, a, um;

круг circus, i, m; circulus, i, m; orbis, is, m; rota, ae, f; ambitus, us, m; anus, i, m; circuitus, us, m; gyrus, i, m; cyclus, i, m;

+ Полярный круг Circulus (Terminus) Polaris;

+ описывать круг torquere orbem;

+ порочный круг petitio principii, circulatio, probati circularis, vitiosus verborum circuitus, vitiosa verborum circuitio, argumentum vitiosum, agrumentatio speciosa or captiosa;

+ начертить круг circulum describere; orbem exarare;

круглый circularis, e; rotundus, a, um; orbiculatus, a, um; orbicularis, e; globosus, a, um; sphaericus, a, um; teres, etis;

круговой circularis, e; cyclicus, a, um; orbitus, a, um;

+ круговое вращение circumnutatio; gyratio, onis, f;

круговорот circuitus, us, m; circulatio, onis, f; cyclus, i, m; ambitus, us, m (saeculorum; temporum); reditus, us, m; gyrus, i, m; turbo, inis, m; volubilitas, atis, f;

круговращение ambitus, us, m (siderum); turbo, inis, m (lunae; caeli) (m); rotatio, onis, f;

кругозор aspectus, us, m; circumspectus, us, m; area [ae, f] observationis; orbis [is, m] animi;

кругом circa; circum;

кругообращение circuitus, us, m; circulatio, onis, f; circumversio, onis, f;

кругосветный periegeticus, a, um;

+ кругосветное плавание circumnavigatio terrae; periegesis;

кружение ambitus, us, m (siderum); turbo (m); circumactus, us, m; circumactio, onis, f; versatio, onis, f; gyratio, onis, f;

+ подверженный кружению головы gyrosus; vertiginosus;

кружить circumagere, o, egi, actum; gyrare [1]; rotare [1];

кружиться verti, or, versus sum (caelum vertitur); circumversari, or, atus sum; circumagi, or, actus sum; se circumvolvere, o, lvi, lutum; se in orbem agere / movere / vertere;

+ у меня кружится голова vertigine laboro;

кружка cantharus, i, m; guttus, i, m; scyphus, i, m; urceolus, i, m; urceus, i, m; urceum, i, n; hydria, ae, f; urna, ae, f;

кружок circulus, i, m; discus, i, m; orbiculus, i, m; corona, ae, f;

крупа granula, ae, f (cibaria); polenta, ae, f; ptisana, ae, f; nix [nivis, f] granulata; alphiton, i, n;

+ манная крупа semolina;

крупинка, крупица mica, ae, f (salis; auri); granum, i, n; granulum, i, n;

крупный amplus, a, um (capra; corpus); magnus, a, um; multus, a, um; grandis, e; altus, a, um; sublimis, e (armenta);

+ фигура крупнее человеческой species humana amplior;

+ крупная жемчужина unio, -onis m;

+ крупное поместье latifundium;

+ крупный скот armentum;

крутизна praeceps, praecipitis, n; praecipitium, ii, n; locus [i, m] praeceps; praeruptus;

крутить agere, o, egi, actum (fundam circum caput); circumagere; torquere, eo, rsi. rsum; gyrare [1];

круто praerupte; praecipitanter; duriter; rigide; severe;

крутой abruptus, a, um; arduus, a, um; praeruptus, a, um; abscisus, a, um; parecisus, a, um; iniquus, a, um (mons; ascensus); altus, a, um (ripa);

+ крутая гора rigidus mons;

+ крутой подъем на гору montium arduus et asper ascensus;

крутящийся volubilis, e;

кручёный tortilis, e; tortus, a, um; teres, -etis;

кручина animi dolor [oris, m]; molestia, ae, f; aegritudo, inis, f; moeror, onis, m (maeror); sollicitudo, inis, f;

кручиниться se aegritudini dedere [o, dedi, deditum]; angi animo; in aegritudinem incidere [o, cidi, -]; se macerare [1]; se cruciare [1];

+ кручиниться о чем-л. Angi de re / ad rem; urgeri sollicitudine de / ex re;

крушение scandalum, i, n;

+ крушение корабля naufragium;

крушина rhamnus [i, f] frangula;

крушить frangere, o, fregi, fractum; confringere; comminuere, o, ui, utum; conterere, o, trivi, tritum;

крыжовник grossularia, ae, f; ribes [is, f] grossularia;

крылатый alatus, a, um; alifer, era, um; aliger, era, um; volaticus, a, um (Pegasus); volatilis, e (bestia; puer); volucer, cris, cre; pennatus, a, um; pinniger, era, um;

+ крылатый конь pennatus equus;

крыло ala, ae, f; penna, ae, f; cornu, us, n (exercitus);

+ расправить крылья extendere / explicare alas;

+ бить / хлопать крыльями pennis plausum dare;

+ махать крыльями quatere alas; alis aether verberare;

+ подрезать крылья кому-л. pennas alicui incidere;

крыльцо scalae, arum, fpl; porta, ae, f; porticus, us, f;

крыса rattus, i, m; ratta, ae, f; glis, gliris, m; mus rattus;

крытый tectus, a, um;

крыть tegere, o, tegi, tectum (casas stramentis); contegere; integere;

крыша tectum, i, n;

крышка operculum, i, n; coperculum, i, n;

крюк harpago, inis, m (m); hamus, i, m; hama, ae, f (багор, пожарный); uncus, i, m; manus [us, f] ferrea;

+ зацепить крюком inuncare;

крючковатый hamatus, a, um;

крючкотвор calumniator, onis, m; homo [inis, m] litigiosus; litium amans;

крючок uncus, i, m; hamus, i, m; hamulus, i, m; fibula, ae, f;

+ попасться на крючок hamum vorare;

кряж jugum, i, n; brevis ligni truncus [i, m]; caudex, icis, m;

ксенон xenon, onis, m (Xe);

кстати commode; opportune; obiter; auspicato (domum ingredi); tempestive (arare; intervenire); tempestivo; bene; convenienter; congruenter; apte;

+ вот и он сам как нельзя более кстати adest optime ipse;

кто quis;

+ кем бы он ни был, я объявляю себя его врагом quicunque is est, ei me profiteor inimicum;

куб cubus, i, m;

+ перегонный куб cucumella distillatoria;

кубик bolus, i, m; cubiculus, i, m;

кубический cubicus, a, um;

кубок cyathus, i, m; scyphus, i, m; poculum, i, n; calix, icis, m (cristallinus; calices siccare);

кувшин urce(ol)us, i, m; urna, ae, f; hydria, ae, f; testa, ae, f; amillum, i, n; amphora, ae, f;

кувыркаться rotare [1] corpus; rotari, or, atus sum;

куда quo;

кудахтать crispire [4]; glocire [4]; glocitare [1];

кудесник caragus, i, m; caragius, i, m; magus, i, m;

кудри coma, ae, f; cirrus, i, m; cincinnus, i, m;

кудрявый crispus, a, um (cincinni, homo, jubae); cirratus, a, um; cincinnatus, a, um;

кузнец faber [bri, m] ferrarius, ii, m; ferramentarius, ii, m; falcarius, ii, m; solearum equinarum faber; malleator, oris, m;

+ всякий – кузнец своего счастья faber est suae quisque fortunae;

кузнечик locusta, ae, f; cicada, ae, f;

кузнечный ferreus, a, um; ferrarius, a, um;

кузница officina / fabrica ferraria;

кузов ploxenum, i, n;

кукарекать cucurrire [4];

кукла pupa, ae, f; pupus, i, m; effigia, ae, f; effigies, ei, f (cerea); vavato, onis, m;

куколка larva, ae, f;

кукситься oculos detergere / terere;

кукуруза mays, maydis, f; maizium, ii, n;

кукушка cuculus, i, m;

кулак pugnus, i, m;

+ бить кого-л. кулаками pugnis aliquem caedere / percutere;

+ избитый кулаками obtusus pugnis;

кулачный

+ кулачный боец pugil, ilis, m;

+ кулачный бой pugillatio, onis, f; pugillatus, us, m;

кулик scolopax, acis, m;

кулинарный culinaris, e;

кулисы pegma, atis, n; scena [ae, f] versatilis; scena ductilis;

кулич panis [i, m] paschalis;

куль saccus, i, m;

культ veneratio, onis, f (solis et lunae); cultus, us, m; religio, onis, f; cultus religious;

культура cultura, ae, f; cultus, us, m (civilis); cultivatio, onis, f;

+ Европейская культура cultus civilis humanusque Europae;

культурный cultus, a, um; urbanus, a, um (homo);

кум testis [is, m] baptismalis;

кума socia [ae, f] in testando baptismo;

кумир idolum, i, n; ficti / falsi numinis simulacrum [i, n] / imago [inis, f];

+ поклоняться кумирам fictos deos colere / venerari; fictis numinibus divinos honores impertiri / tribuere; idola colere;

кумирница, кумирня idoleum, i, n;

кумирослужение, кумиропоклонение idolorum cultus [us, m]; fictorum deorum veneratio [onis, f]; idololatria, ae, f;

кумирослужитель cultor [oris, m] numinum fictorum; idolatra, ae, m;

кумыс lac [lactis, n] fermentatum equinum;

куница Martes, is, f;

кунсткамера technophylacium, ii, n;

купальный balnearis, e (vestis); balneatorius, a, um;

купальня balneae, arum, fpl; balneum, i, n; labrum, i, n; piscina, ae, f; lavacrum, i, n; solium, ii, n;

купальщик balneator, oris, m; piscinensis, is, m;

купание balneum, i, n (prodest); lavatio, onis, f;

купать lavare [1];

купаться aquis lavari / uti; in aquis natare [1];

купе compartimentum, i, n; partitio, onis, f; loculamentum, i, n; spatium [ii, n] divisum;

купель baptisterium, ii, n;

купец mercator, oris, m; qui mercaturam exercet; emporos, i, m; negotiator, oris, m;

+ искусные купцы mutandis mercibus callidi;

+ купец торгующий мелочью mercis dividuae mercator; propola,ae,m;

+ оптовый купец solidanus venditor;

купеческий mercatorius, a, um;

купивший qui emit / pretio paravit;

Купидон Cupido, inis, m;

купина rubus, i, f; rubetum, i, n;

купить emere, o, empsi, emptum; mercari, or, atus sum; emercari (adulterium donis; aditum principis); comparare [1];

+ купить у кого-либо emere ab aliquo; mercari (fundum ab [de] aliquo; aliquid magno pretio); destinare;

+ за сколько он намерен купить? Quanti destinat?

+ дёшево купить bene / parvo / minoris emere ;

+ дорого купить emere magno / carius;

+ я купил сад за дорогую цену magno hortum pretio sum mercatus; magno stetit mihi pretio;

+ я что-л. купил у кого-л. aliquid habeo ab aliquo emptum;

+ купить на золото auro expendere;

+ купить на известную сумму emere ad summam;

+ купить что-л. emere aliquid; comparare pretio aliquam rem; pretio sibi acquirere aliquid;

+ купить что-л. за наличные деньги emere quid pecunia praesenti;

купленный emptus, a, um; empticius, a, um; mercatus, a, um;

купля emptio, onis, f (mercium; agrorum); mercatura, ae, f; commercium, ii, n; nundinatio, onis, f;

купол tholus, i, m; haemispherium, ii, n;

купорос vitriolum, i, n; chalcanthum, i, n; chalcanthus, i, m;

купчая tabella [ae, f] emptionis; nexum, i, n; tabulae emptionis (venditionis);

купчиха mercatoris uxor [oris, f];

купчишка miser tabernarius, ii, m;

куратор curator, oris, m;

курган tumulus, i, m (tumulum struere, statuere, facere);

кургузый mutilus, a, um; cauda mutilatus, a, um;

курение fumigatio, onis, f; fumatio, onis, f;

курильщик fumator, oris, m;

+ заядлый курильщик fumator perpetuus;

курительный табак nicotiana [ae, f] fumatoria;

курить fumare [1]; fumigare [1];

курица gallina, ae, f;

+ мокрая курица vulpes [is, f] uda;

куриная слепота caecitas [atis, f] nocturna; hemeralopia, ae, f; nyctalopia, ae, f;

курлыкать glacitare [1]; gruire [4];

курносый sillus, a, um; silo, onis, m; simus;

+ курносый мальчик puer sima nare;

куропатка perdix, icis, m,f;

курорт locus [i, m] curationis; vicus [i, m] recreationis;

курс enchiridium, ii, n; enchiridion, ii, n; cursus, us, m; directio, onis, f;

+ краткий курс compendium, ii, n;

+ курс валюты pretium, ii, n;

курсив litterae [arum, fpl] cursivae (italicae); litterae inclinatae; (обычный communes, полужиный crassiusculae);

куртка vestis [is, f] superior; jacca, ae, f;

курфюрст princeps elector;

курчавый crispus, a, um; crispatus, a, um;

курьер cursor, oris, m; nuntius, ii, m; tabellarius, ii, m;

курятина caro [carnis, f] gallinacea; gallinaceum, i, n;

курятник cubile, is, n (gallinarum); stabulum, i, n (avium cohortalium); gallinarium, ii, n;

кусать mordere, eo, momordi, morsum; morsu apprehendere [o, ndi, nsum]; mandere, o, ndi, mansum;

кусок frustum, i, n (panis; ligni); pars, partis, f; fragmentum, i, n; buccella, ae, f; offa, ae, f; massa, ae, f; bolus, i, m;

куст(арник) caespes, itis, f; planta [ae, f] frutescens; frutex, icis, m; frutetum, i, n; fruticetum, i, n; stirps, stirpis, f (stirpes et herbae); dumus, i, m; dumetum, i, n; virgultum, i, n; arbustum, i, n;

+ дикорастущий кустарник ingenio arbusta nata;

+ терновый куст vepres, is, f; vepres, ium, fpl;

+ колючий куст paliurus, i, m; sentis, is, m;

кутать aliquid involvere, o, lvi, lutum / obvolvere / tegere, o, tegi, tectum;

кутаться se involvere;

кутёж ganea, ae, f;

кутила bibo, onis, m; ganeo, onis, m; epulo, onis, m; potator, oris, m;

кутить perpotare [1];

кухарка coqua, ae, f;

кухарничать rem coquinariam facere [io, feci, factum]; culinam exercere [eo, ui, itum]; coquere [o, xi, ctum] cibos;

кухня culina, ae, f; coquina, ae, f;

кухонный culinarius, a, um; coquinarius, a, um; coquinatorius, a, um (vasa, instrumentum);

куча acervus, i, m (frumenti; auri et argenti); turba, ae, f (voluminum; rerum); tumulus, i, m (cadaverum); struix (patinaria); strues, is, f (pomorum; corporum); strages, is, f (armorum); seges, etis, f; congestus, us, m; congeries, ei, f; cumulus, i, m; globus, i, m;

+ собирать в кучу coacervare; cumulare;

+ куча народу (народа) multitudo; turba; frequentia; concursus, us, m;

кучер carrucarius, ii, m; auriga, ae, m; agitator, oris, m; raedarius, ii, m;

кучерявый crispus, a, um;

кучка acervulus, i, m;

кушак cingulum, i, n;

кушание culina, ae, f; ferculum, i, n; cibus, i, m; daps, dapis f; epula, ae, f; esca, ae, f;

+ готовить кушание coquere cibum; concoquere;

+ поставить кушание на стол mensam cibis instruere; mensas (exquisitis) cibis ornare;

+ умеренным кушанием утолить голод moderato cibo naturae desideria explere; cibo se reficere;

+ обременять себя кушанием (едою) cibo se onerare; immodico cibo se ingugitare / obruere; ventrem farcire, alvum degravare;

+ аппетит у меня – приправа к кушанию pulpamentum mihi fames;

+ это кушанье весьма вкусно cibus hic jucundissime sapit;

кушать pappare [1]; edere, o, edi, esum, esse; comedere; manducare [1]; vesci, or, -; cibum capere [io, cepi, captum] / sumere [o, sumpsi, sumptum];

кушетка lectus, i, m; lectulus, i, m;

кювет fossa [ae, f] vialis;




лабаз granarium [ii, n];

лабиринт labyrinthus [i, m];

лаборатория laboratorium [ii, n]; officina [ae, f] chemica;

лава lava [ae, f]; massa [ae, f] ardea; saxa [orum, npl] liquefacta;

лаванда lavendula spica;

лавировать navem in laevam a dextra, a sinistra in dextram partem detorquere [eo, rsi, rtum]; huc atque illuc decursu deflectere [o, xi, ctum];

лавка taberna ae, f (libraria); scamnum [i, n]; sella ae, f; sedile, is, n;

лавочник tabernarius[ii, m]; mercimoniorum minutorum venditor [oris, m]; institor [oris, m];

лавр laurus, i, f;

лавровый laureus [a, um]; laurinus [a, um];

+ лавровый венок laurea [ae, f]; corona laurea;

+ лавровый лист folium [ii, n] lauri;

+ лавровое дерево Laurus [i, f] nobilis;

+ лавровая роща lauretum [i, n];

+ лавровые ягоды bacca [ae, f] lauri;

лагерный castrensis [e];

лагерь castra [orum, npl]; stratopedum [i, n]; stativa [orum, npl];

+ у туристского лагеря ad castra peregrinatoria;

+ неблагоприятное (невыгодное) положение лагеря vitium [ii, n] castrorum;

+ оставаться в лагере uti [utor, usus sum] castris;

+ летний лагерь aestiva [orum, npl];

+ зимний лагерь hiberna [orum, npl];

+ раполагать лагерь castra metari, or, atus sum;

+ раскинуть лагерь castra ponere, o, posui, positum;

+ снять лагерь castra movere [e]o, movi, motum, vasa colligere, o, legi, lectum;

+ взять неприятельский лагерь castris hostium potiri, ior, itus sum;

лагуна lacuna ae, f;

лад harmonia ae, f; concordia ae, f;

+ жить с кем-либо в большом ладу cum aliquo concordissime vivere [o, xi, ctum];

+ дело идёт на лад negotium succedit sub manus;

ладан ladanum [i, n] (ledanum); tus, turis, n;

ладно apte; callide;

ладонь palma [ae, f]; vola [ae, f]; manus, us, f;

ладья cymba [ae, f]; scaphus [i, m]; navicula [ae, f]; lymba [ae, f];

лазарет ambulatorium [ii, n]; valetudinarium [ii, n]; hospitium [ii, n]; hospitale, is, n; nosocomium [ii, n];

лазать eniti, or [e]nisus sum;

+ лазить на дерево ascendere [o, ascendi, ascensum] arborem;

+ лазить в воду urinari;

лазейка effugium [ii, n] (quaerendum est aliquod effugium; servare effugium in futurum); commeatus [us, m]; rima [ae, f];

лазер instrumentum [i, n] lasericum;

лазоревый, лазурный azureus [a, um]; venetus [a, um]; caesius [a, um]; caeruleus [a, um];

лазурь venetum [i, n]; color [oris, m] caeruleus;

лазутчик explorator [oris, m]; speculator [oris, m];

+ быть лазутчиком exploratorem agree; exploratoris munus exercere;

лай latratus [us, m]; latratio [onis, f];

лайковая кожа album corium [ii, n];

лак vernix, icis, m;

лакей pedisequus [i, m]; servus [i, m] a pedibus; puer, pueri, m;

лакированный laccatus [a, um]; verniceus [a, um]; vernicosus [a, um];

лакомиться abligurire [4]; esse [sum, fui] cupediarum appetentem; esse amantem liguritionis;

лакомка cuppes, edis, m; catillo, onis, m; qui exquisitos tantum cibos quaerit, nec communem habet gulam; qui cuppedias sectatur; cupediarum appetens [ntis]; ligurritor [oris, m]; homo [hominis, m] delicati palati; homo delicatus;

+ лакомки записные proceres gulae;

лакомство bellaria [orum, npl]pl; cuppedium [ii, n]; tragemata, um, n; sapor [oris, m]; res [rerum, f] bonae;

лакомый unctus [a, um];

+ лакомое блюдо unctum [i, n];

+ лакомое кушание delicatior cibus [i, m]; suavissimus cibus; esca [ae, f] exquisita;

+ лакомые яства pulpamentum [i, n];

лаконичный brevis [e]; concisus [a, um]; laconi(c)us [a, um];

лакрица glycirrhiza [ae, f];

лал rubinus [i, m];

лампа laterna [ae, f]; lucerna [ae, f]; lumen, inis, n; lychnuchus [i, m]; lampas, adis, f;

лампада lampas, adis, f; lucerna [ae, f]; lychnus, i, f;

+ лампада зажженная lucerna [ae, f] viva;

+ лампада с одним светильником lucerna [ae, f] simplex;

+ лампада с двумя светильниками bilychnis lucerna [ae, f];

лампочка lucerna [ae, f], lampas, lampadis, (ados), f (electrica);

ландшафт loca [orum, npl]pl; regio, nis, f, regionis situs [us, m]; amoenus locus pictus;

+ красивый ландшафт loca pulchra;

+ горный ландшафт aspectus (habitus) [us, m] loci montanus;

+ равнинный ландшафт aspectus loci planus; tabula [ae, f] physiognomica;

ландыш convallaria [ae, f]; lilium [ii, n] convallium;

ланита gena [ae, f]; maxilla [ae, f]; mala [ae, f];

+ ланиты отвислые fluentes buccae;

+ по ланите ударить кого-либо alicui genam percutere [io, cussi, cussum];

ланцет lanceola [ae, f]; phlebotomus [i, m];

лань cerva [ae, f]; dama [ae, f];

лапа vestigium [ii, n] (ursi carnosum); pes, pedis, m;

лапоть calceamen [inis, n] e libro confectum;

лапша collyra [ae, f]; jus [juris, n] collyricum;

ларец, ларчик capsa [ae, f]; capsella [ae, f]; cista [ae, f]; cistella [ae, f]; cistellula [ae, f]; scrinium [ii, n]; arca [ae, f]; loculus [i, m]; camillum [i, n];

ларь arca [ae, f]; cista [ae, f];

ласка blanditia [ae, f]; blanditiae, arum, fpl; blandimentum [i, n]; (animal) mustela [ae, f];

+ ласками per blanditias;

+ как ласками, так и угрозами blandiendo ac minando;

+ испортить дитя ласками blanditiis puerum corrumpere [o, rupi, ruptum];

+ ласка – знак любви и благоволения amoris vel benevolentiae significatio [onis, f];

+ он с особенною ласкою меня принял me humanissime excepit; singulari me humanitate prosecutus est;

ласкательный adulatorius [a, um]; blandus [a, um];

ласкать blandiri, ior, itus sum; mulcere [e]o, mulsi, mulsum; permulcere; osculari, or, atus sum;

+ ласкать слух blandiri auribus;

ласкаться blandiri, ior, itus sum;

+ Ганнибал, по-детски ласкающийся к отцу Гамилькару, чтобы тот взял его с собой в Испанию Hannibal pueriliter blandiens patri Hamilcari, ut duceretur in Hispaniam;

ласково liberaliter (accipere; accipi); benigne (salutare; invitare); blande; comiter; benigne; humaniter; urbane;

+ ласково принять magna significatione amoris / comiter ac benigne quempiam excipere;

+ ласково говорить mulsa loqui;

ласковость comitas [atis, f]; humanitas [atis, f]; affabilitas [atis, f]; sermonis / verborum comitas [atis, f];

ласковый blandus [a, um]; tractabilis [e] (animus; ingenium); amabilis [e]; comis [e]; benignus [a, um]; affabilis [e]; placidus [a, um]; urbanus [a, um]; humanus [a, um]; commodis et suavissimis moribus; sermone comis et congressu;

+ ласковые глаза blandientes oculi;

+ тополь осеняет своей ласковой тенью sua blanditur populus umbra;

+ ласковые слова verba blanda;

ласточка hirundo, inis, f (veris praenuntia);

+ одна ласточка весны не делает una hirundo ver non facit;

латинизм locutio [onis, f] latina, verbum [i, n] Latinum usurpatum or aptatum, vocabulum [i, n] de Latino sermone depromptum;

латинист Latinitatis / Latinarum litterarum cultor [oris, m] / studiosus [i, m], Latine scribendi peritus [i, m]; Latinae linguae gnarus [i, m]; linguam Latinam callens [ntis]; cujus sermoni inest nativa latinitas; qui incorrupta utitur sermonis latinitate;

латиноамериканский Latinoamericanus [a, um];

латинский latinus [a, um];

+ полные латинские диагнозы diagnoses latinae plenae;

+ латинский шрифт litterae latinae;

+ указатель латинских названий index nominum latinorum;

+ латинский язык, латынь Latinum [i, n] / Latina [ae, f]; Latinitas [atis, f]; lingua [ae, f] latina; sermo [onis, m] latinus;

+ перевести на латынь Latine vertere [o, rti, rsum], reddere [o, didi, ditum];

+ вы умеете (можете) говорить на латыни? scisne Latine?

+ я не очень хорошо говорю по-латински latinitas mea haud elegans est;

+ здесь говорят по-латински hic Latine loquimur;

+ Латинская Америка America Latina;

латифундия latifundium [ii, n];

латник loricatus [i, m]; catafractus [i, m];

латунь orichalcum [i, n];

латы lorica [ae, f]; cataphracta [ae, f];

+ одетый в латы loricatus; lorica indutus;

+ медные латы защищают грудь pectus ahena lorica tegit / munit / servat / tuetur;

лауреат laureatus [i, m];

лафет muralis tormenti ligneum cantherium [ii, n];

лачуга taberna (pauperum); casa; tugurium [ii, n];

лаять latrare [1]; latratum edere [o [e]didi [e]ditum] / emittere [o [e]misi [e]missum];

+ собаки лают на воров canes allatrant fures;

лгать mentiri, ior, itus sum; ementiri; commentiri; fallere, o, fefelli, falsum; mendatia dicere [o, xi, ctum]; mendatia proferre [fero, tuli, latum];

+ лгать на кого-либо mentiri [ior, itus sum] in aliquem / de aliquo; mendaces sermones de aliquo diseminare [1];

+ беззастенчиво лгать libero mendacio abuti [or, usus sum];

+ да разве порядочному человеку пристало лгать? Cadit ergo in virum bonum mentiri?

+ я не привык лгать absum ab omni dolo animique fraude; nectendis fraudibus assuetus non sum; alienus sum ab arte simulandi; non sum is, qui fraudulenter agam;

+ лгать не мое дело mentiri non est meum;

+ я вам не лгу tibi non mentior;

+ все лжешь, что ни говоришь quidquid loqueris, alienum a veritate est; quidquid loqueris, mera fundis mendatia; falsa est omnis oratio;

лгун falsus [i, m]; homo [inis, m] mendax;

лебеда chenopodium [ii, n] rubrum;

лебединый olorius [a, um]; cycneus [a, um];

лебёдка sucula [ae, f];

лебедь cygnus [i, m]; olor [oris, m];

+ лебеди, предвидя, какое благо заключается в смерти, с пением и в радости умирают; также анстоящие мудрецы должны в этом случае поступать ut cygni praevidentes, quid in morte boni sit, cum cantu et voluptate moriuntur, sic omnibus et bonis et doctis faciendum est;

лев leo, onis, m;

+ морской лев phoca [ae, f] leonina;

левкой cheiranthus [i, m] incanus;

левобережье regio [onis, f] ripae sinistrae adjacens;

левша scaeva [ae, m]; scaevola [ae, m];

левый sinister, tra, um; laevus [a, um]; scaevus [a, um];

+ левая рука sinistra [ae, f]; laeva [ae, f];

легат legatus [i, m];

легенда fabula [ae, f]; legenda [orum, npl]; explicatio [onis, f];

легион legio [onis, f];

легионер legionarius[ii, m];

лёгкие pulmones, um, mpl; folles, ium, mpl (spirant mendacia); latus, lateris, n;

+ воспаление лёгких pneumonia;

лёгкий levis [e]; gravitate carens; expers [rtis] gravitatis; nihil gravitatis / ponderis trahens [ntis]; volatilis [e]; facilis [e]; agilis [e]; actuarius [a, um]; expeditus [a, um]; habilis [e]; promptus [a, um]; placidus [a, um] (mors); rarus [a, um] (tunica);

+ лёгок на помине lupus in fabula;

+ легкий слог facilis / promptus / expeditus sermo [onis, m]

+ легкое судно actuaria navis [is, f];

+ легкая конница Celeres, um,m;

легко leviter; perniciter; alacriter;

+ я очень легко переношу мои несчастья mala mea levissime fero;

+ чему легко поверить quod facile ad credendum;

+ что легко понять quod facile ad intelligendum;

легковерие credulitas [atis, f]; temeritas [atis, f] credendi; animus [i, m] simplex / credulus;

легковерный credulus [a, um];

+ быть самым легковерным avidissime credere [o, didi, ditum];

+ не слишком легковерный ad credendum segnis;

легковооружённый ferentarius [a, um]; (miles) levis armaturae;

легкомысленно nequiter (aliquid facere; cenare; bellum gerere);

легкомысленный temerarius [a, um] (homo temerarius atque imperitus); levis [e]; dissolutus [a, um]; mobilis [e] (animo); inconstans; vanus [a, um]; neglegens;

+ легкомысленность свойственна цветущему возрасту temeritas est florentis aetatis;

+ человек самый легкомысленный homo est summa mobilitate / vanitate / animi levitate; vanus homo et mobilis ingenio; qui neque dicere neque facere quidquam pensi habeat; qui nunquam sibi constet;

легкомыслие nequtia [ae, f] (summa stultitia nequtiaque); nequities [e]i, f; incuria [ae, f]; temeritas [atis, f]; vanitas [atis, f]; mobilitas [atis, f]; levitas [atis, f] animi; inconstantia [ae, f];

легконогий levipes, pedis;

легкость levitas [atis, f]; agilitas [atis, f]; expedita celeritas [atis, f];

легонький leviusculus [a, um];

легонько lente; lento gradu; suspenso gradu (ire);

+ постучи легонько pulsa placide;

лёд glacies [e]i, f; concreta frigore aqua [ae, f]; gelu[us, n] (flumina constiterunt gelu); aqua congelita / congelata / gelu coacta;

+ превратиться в лед in glaciem concrescere / cogi / gelu concrescere [o, crevi, cretum];

+ покрытый льдом glaciatus; gelatus; glacie concretus; congelatus; gelu adstrictus;

+ идти по льду per glaciem ingredi [ior, gressus sum];

+ падать на льду prolabi in glacie; labi, or, psus sum / prolabi in lubrico;

+ не могу встать на льду in glacie pedes figere nequeo; via lubrica pedes fluunt;

+ лед тает glacies calore liquefacta diffunditur;

леденеть conglaciare [1]; glaciari, or, atus sum; durescere, o, ui, -;

леденец lotus [i, m]; saccharum [i, n] crystallinum;

ледник glacies [e]i, f;

ледниковый glacialis [e];

Ледовитый glacialis [e];

+ Северный Ледовитый океан oceanus Glacialis Septentrionalis;

ледоход motus [us, m] glaciei;

ледяной glacialis [e]; gelidus [a, um]; nivalis [e];

лежалый situ corruptus [a, um];

лежание cubatio [onis, f]; cubatus [us, m]; cubitus [us, m]; secubitus [us, m]; supercubatio [onis, f];

лежать cubare,o, ui, itum; jacere [e]o, cui, (citum); procumbere, o, cubui, cubitum; decumbere; decubare, o, cubui, cubitum;

+ лежать по-одному, порознь secubare;

+ едва было место, где им можно было лечь vix erat, ubi jacerent / ubi sternuerunt corpora / quo se conjicerent / cui incubarent / ubi acquiescerent / ubi fusi in herba recubarent;

+ лежать больным aegrotare; aegrum esse; morbo teneri / tentari / affici / afflictari / laborare;

лежащий jacens, ntis;

лежебока deses, desidis; desidiosus [i, m];

лёжкий durabilis [e];

+ лёжкие плоды fructus durabiles;

лезвие acies [e]i, f (securis);

лейка infundibulum [i, n]; choana [ae, f]; alveolus [i, m];

лейтенант locum tenens, ntis, m;

лейтмотив melos [i, m] : mele, n, (Gr) perductorium [ii, n] / melus [i, m] perductorius, symphoniae / meli thema, atis, n; notio [onis, f] perductoria;

лекарственный officinalis [e]; medicinalis [e]; medicatus [a, um]; medicinus [a, um]; medicalis [e];

лекарство medicamen, inis, n; medicamentum [i, n]; medicina [ae, f]; pharmacum [i, n]; remedium [ii, n]; praesidium [ii, n] (aurium morbis praesidium esse); tutela [ae, f] (podagrae); potio [onis, f];

+ принимать лекарства medicamentum sumere [o, mpsi, mptum]; medicina uti [utor, usus sum];

+ лекарство начало действовать medicina venis concipitur; in venas diffundit se medicamentum; sic, ut sensim toto corpore ejus salubritas percipitur;

+ давать лекарство afferre / facere alicui medicamentum / medicinam;

лекарь medicus [i, m]; chirurgus [i, m]; veterinarius[ii, m];

+ пригласить лекаря medicum convocare [1];

+ созвать лекарей medicos cogere [o, coegi, coactum];

+ отдать больного на руки лекаря medicum morbo adhibere [eo, ui, itum];

+ я желаю, чтобы он был моим лекарем eum mihi expeto [i(v)i, itum [e]re] medicum;

+ лекарь искусный, знающий medicinae peritus; medicinae cognitione clarus;

лексикон lexicon [i, n]; dictionarium [ii, n];

лектор lector [oris, m]; praelector [oris, m];

лекция schola [ae, f] (de aliqua re); (prae)lectio [onis, f]; oratio [onis, f]; acroasis, is, (i, in, i [e]s, ium), f; contio [onis, f], auditio [onis, f], disputatio [onis, f], dissertatio [onis, f];

+ читать лекции scholas habere [eo, ui, itum] [explicare, 1]; praelegere, o, xi, ctum;

лелеять aliquem molliter habere [eo, ui, itum];

лемех vomer [e]ris, m;

лён linum [i, n];

+ поле засеянное льном linarium;

+ сеять лен linum serere;

+ убирать лен linum capere;

лениво segniter; pigre; ignave;

ленивый ignavus [a, um] (ad aliquid; alicujus rei); piger, gra, um; iners; segnis [e]; desidiosus [a, um];

лениться se pigritiae prodere [do, dedi, ditum]; desidiae se dare [do, dedi, datum]; animum desidia inficere [io, feci, fectum];

лента taenia [ae, f]; fascia [ae, f]; vitta [ae, f];

+ лента пилы lamina;

лентообразный vermiculatus [a, um];

лентяй homo [inis, m] piger, deses, desidiosus, iners, segnis, ignavus; murcidus;

лень pigritia [ae, f]; inertia [ae, f]; ignavia [ae, f]; nequtia [ae, f] (inertia et nequtia); nequities [e]i, f;

леопард leopardus [i, m]; felis pardus;

лепесток petalum [i, n]; folium [ii, n] floris;

лепет garrulitas [atis, f];

лепетать balbare [1]; balbutire [4];

лепёшка pastilla [ae, f]; pastillus [ae, f]; placenta [ae, f]; tortula [ae, f]; rotula [ae, f]; morsulus [i, m]; libum [i, n]; offa [ae, f];

лепить fingere, o, nxi, ctum;

лепта stips, stipis, f (stipem conferre);

лернейский Lernaeus [a, um];

лес silva [ae, f]; nemus, oris, n; lucus [i, m]; saltus [us, m]; foresta [ae, f];

+ под прикрытием лесов silvarum beneficio;

+ в глубине леса silvis sub altis;

лесбиянка femina [ae, f] homophila;

лесбиянство homophilia [ae, f] muliebris, feminarum homosexualitas [atis, f];

лесенка climacis, idis, f;

лесистый silvaticus [a, um]; silvosus [a, um]; silvestris [e]; nemorosus [a, um];

леска linum [i, n]; linea [ae, f];

лесник custos [odis, m] silvarum; saltuarius[ii, m];

лесничество praedium [ii, n] saltuarium;

лесной silvaticus [a, um]; silvester, tris, tre; silvanus [a, um];

лесоведение dryologia [ae, f];

лесоводство silvicultura [ae, f];

лесопарк hortisilva [ae, f];

леспромхоз praedium [ii, n] silvaticum industriale;

лестница scalae, arum, fpl; a(d)scensus [us, m]; gradus, uum, mpl;

лестничный scalaris [e];

лестный honorificus [a, um]; blandiens, ntis;

лесть lenocinium [ii, n] (nullum orationi lenocinium addere); palpatio [onis, f] (verborum); palpamentum [i, n]; palpus [i, m] (aliquem palpo percutere); blanditia [ae, f]; blandimentum [i, n]; adulatio [onis, f]; assentatio [onis, f]; ambitio [onis, f];

+ лестью per blanditias;

+ лестью снискать чьё-л. расположение benevolentiam alicujus blanditiis colligere;

+ лесть в дружбе всякой заразы вреднее in amicitiis nulla major pestis est adulatione;

+ добиваться (выпросить, выманить) чего-либо лестью pellicere aliquid ex aliquo; expalpare;

летать volare [1] (per a"era; circum tecta); volitare [1] (cum magno clangore; sponte sua volitant exordia rerum; propter humum); pennis se tollere / movere;

+ можно было подумать (казалось), что Антоний летел, а не шёл vola(vi)sse Antonium, non iter fecisse diceres; +нелегко летать без крыльев sine pennis volare haud facile est;

летающий volaticus [a, um] (Pegasus); volatilis [e] (bestia);

+ летающий рой (мух) volitans plurimus;

летний aestivalis [e]; aestivus [a, um]; solstitialis [e];

+ средняя летняя температура calor [oris, m] medius aestivus;

лето aestas [atis, f]; aestus [us, m]; solstitium [ii, n];

+ на исходе лета exitu aestatis;

+ раннее лето aestas nova;

+ разгар лета aestas adulta, media, summa;

+ позднее лето aestas affecta, praeceps;

+ проводить лето в деревне ruri aestivare;

+ считать весной цветы, а летом колосья vere flores, aestu numerare aristas;

+ ему было 19 лет decem et novem agebat annos;

+ со смерти которого прошло 90 лет a cujus obitu nonaginta aguntur anni;

летописец chronographus [i, m]; chronologus [i, m]; annalium scriptor [oris, m]; annalis historicus [i, m];

летописный chronicalis [e]; chronicus [a, um];

летопись annales, ium, mpl; chronica [orum, npl]pl; fasti, orum, mpl;

летучесть volatilis rei natura [ae, f]; volatilitas [atis, f];

летучий volatilis [e]; volaticus [a, um] (desideria formae); volucer, cris, cre;

лётчик *aviator [oris, m];

лечебник liber [bri, m] medicamentorum / de medicamentis;

лечебница valetudinarium [ii, n];

+ психиатрическая лечебница dementium valetudinarium;

лечебный medicinalis [e]; medicatus [a, um]; medicosus [a, um]; officinalis [e]; saluber, bris, bre; sanifer;

+ близ лечебных источников ad scaturigines medicatas (saniferas);

лечение curatio [onis, f] (morbi; vulneris; dentium); therapia [ae, f]; sanatio [onis, f]; medicina [ae, f]; medicatio [onis, f];

+ Он в течение 6 месяцев проходил в Америке курс лечения от рака qui propter cancrum sex menses in America curatus est;

лечить curare [1]; sanare [1]; mederi [e]or, -; medicari, or, atus sum; sarcire [4]; facere [io, feci, factum] medicinam alicui;

лечиться curationi alicujus se committere [o, misi, missum];

лещ cyprinus brama;

лжеапостол pseudoapostolus [i, m];

лжеобвинитель calumniator [oris, m];

лжепророк falsidicus vates [is, m]; pseudopropheta [ae, m];

лжепророчество pseudoprophetia [ae, f];

лжесвидетель testis [is, m] fictus / falsus; subditus;

лжесвидетельство fictum / falsum testimonium [ii, n];

лжесвидетельствовать falsum testimonium dicere / perhibere;

лжесвидетельствующий falsijurius [a, um];

лжеучение falsa doctrina [ae, f];

лжец falsus [i, m]; fabulo, onis, m; homo [inis, m] mendax;

+ лжецу и в правде мы не верим mendaci homini ne verum quidem credere solemus;

лживо mendaciter;

лживость mendacitas [atis, f]; vanitas [atis, f]; falsitas [atis, f]; animus [i, m] propensus ad mentiendum;

лживый falsus [a, um] (homo); falsidicus [a, um] (homo); falsiloquus [a, um]; falsificus [a, um]; fallax, acis; mendax, acis (homo); mendaciloquius [a, um]; perjurus [a, um];

ли an; …ne; num; si; utrum;

+ уж не знаю, (не) считать ли его первым? Dubito, an hunc primum ponam;

+ не знаю, достаточно ли haud scio, an satis sit;

+ неизвестно, научился ли ты in obscuro est, an didiceris;

+ читаю ли я, пишу ли sive aliquid scribo, sive lego;

+ хорошо ли худо ли ты сделал seu recte seu perperam feceris;

лиана liana [ae, f];

либо vel;

Ливан Libanus [i, m];

ливень imber, imbris, m; pluvia [ae, f] ingens;

лизание linctus [us, m];

лизать lambere, o, ui, itum; lingere, o, nxi, nctum; attingere [o, tigi, tactum] lingua;

ликвидация liquidatio [onis, f];

ликвидировать liquidare [1]; expedire [4] (scruta; musti annonam);

ликование jubilatio, onis, m; gratulatio, onis, m; laetitia [ae, f]; exsultatio, onis, m;

ликовать exsultare [1] animo; triumphare [1] (laetari et t.); triumphum agere [o [e]gi, actum]; ovare [1]; gestire [4]; fremere [o ,ui, itum] (громко) (cuncti simul ore fremebant); laetitia efferri [eferor [e]latus sum];

лилейный liliaceus [a, um];

лилия lilium [ii, n];

лилипут lilliputa [ae, m]/f;

лиловый lilacinus [a, um]; (sub)violaceus [a, um]; lividus [a, um]; color liliae;

лимон citrum [i, n]; citreum [i, n]; citreum malum [i, n]; malum medicum;

лимонад potio [onis, f] citrea, citrina; *limonada [ae, f], limonata [ae, f];

лимонная кислота acidum [i, n] citricum; acidum citrinosum;

лимонное дерево cytrus, i, f;

лимонный citreus [a, um];

лингвистика disciplina [ae, f] linguistica; glossologia [ae, f]; glottologia [ae, f]; grammatica [ae, f];

лингвистический sermocinalis [e]; glossologicus [a, um] (-tt-); grammaticus [a, um]; linguisticus [a, um];

линейка regula [ae, f]; norma [ae, f]; amussis, is, f; linea [ae, f];

линейный linearis [e]; linealis [e];

линза lens, lentis, f;

+ собирательная линза lens collectiva;

линия linea [ae, f]; versus [us, m]; regio [onis, f];

+ прямая линия linea recta;

+ перпендикулярная линия linea ad perpendiculum dicta;

линь tinca [ae, f] (Cyprinus tinca);

линька mutatio [onis, f] plumarum, villi;

линять evanescere, o [e]vanui, itum; colorem perdere [o, didi, ditum]; decolorari, or, atus sum; pennas / pilos amittere [o, si, ssum];

липа tilia [ae, f]; tilia Europaea;

липкий glutinosus [a, um]; viscidus [a, um]; viscosus [a, um]; lentus [a, um]; sequax;

липкость lentitia [ae, f]; lentities [e]i, f;

липнуть adhaerere [e]o, haesi, haesum; agglutinari, or, atus sum;

липовый tiliaceus [a, um];

+ липовый мед mel tiliaceum;

лира lyra [ae, f]; fidis, is, f;

+ играть на лире fides movere;

лирика lyrica [orum, npl]pl;

лирический lyricus [a, um];

+ лирический поэт po"eta lyricus;

+ лирическое стихотворение lyrici modi;

лиса vulpes, is, f;

+ быть хитрым как лиса vulpinari;

+ хитрая лиса vulpio;

+ лиса меняет шкуру, но не нрав vulpes pilum mutat, non mores;

лисий vulpinus [a, um] (lingua);

лисята vulpini catuli;

лист folium [ii, n]; (бумаги) charta [ae, f]; chartae pagula [ae, f]; scheda [ae, f]; (металлический) tabula [ae, f]; lamina [ae, f];

+ листья падают с деревьев folia arboribus decidunt; arbores folia demittunt;

+ распускание листьев foliatio [onis, f]; frondescentia [ae, f];

+ покрываться листьями frondes agere; in frondes exire;

листва frons, frondis, f;

лиственница peuce [e]s, f; pinus laryx;

лиственный frondosus [a, um]; frondifer [e]ra, um; foliosus [a, um]; foliatus [a, um];

листовой foliaceus [a, um]; bractealis [e];

+ листовое железо ferrum in bracteas tenuatum;

+ листовое золото aurum in bracteas tenuatum; aurum foliaceum;

листопад defoliatio [onis, f];

литания litania [ae, f];

Литва Lithuania [ae, f];

литейный fusorius [a, um]; fusilis [e];

+ литейная печь fusorium [ii, n];

+ литейный двор fundendi metalli officina;

литейщик conflator [oris, m]; fundendi metalli artifex, icis, m;

литера forma [ae, f] (litterarum);

литература litterae, arum, fpl; litteratura [ae, f]; bibliotheca [ae, f];

литературный litterarius [a, um];

литий lithium [ii, n] (Li);

литография lithographia [ae, f]; icon lithographica;

литой fusus [a, um];

+ литая из меди статуя statua ex aere fusili efformata;

литр *litra [ae, f];

литургия missa [ae, f]; sacrum [i, n]; sacra [orum, npl]; liturgia [ae, f];

+ совержать литургию rem sacram facere;

+ после литургии perpetratis sacris; ab re sacra;

+ быть на литургии sacro interesse; audire sacra;

+ торжественная литургия solemne sacrificium; missa celebris;

+ литургия по умершему piaculare pro mortuis;

лить fundere, o, fudi, fusum (aquam); suffundere; infundere; effundere; defundere; vergere, o, (versi), -; flare [1]; manare [1];

+ лить слезы lacrimas effundere / profundere;

литье fusio [onis, f]; conflatio [onis, f]; fusura [ae, f]; conflatura [ae, f];

литься fluere, o, xi, ctum; defluere; manare [1]; labi, or, lapsus sum;

+ литься через край superfluere;

лифт pegma (-atis n) scansorium; anabathrum [i, n]; *ascensor [oris, m]; *elevator [oris, m];

лифчик strophium [ii, n];

лихорадка febris, is, f; pyrexia [ae, f];

+ сильная лихорадка aestus febrisque;

+ избавиться от лихорадки febri liberari / carere;

+ страдать от лихорадки febri laborare / jactari / tentari;

+ подхватить лихорадку febrim nancisci / habere;

лихорадочный febrilis [e];

лицей Lyceum [i, n];

лицемер hypocrita [ae, m]; falsus [i, m]; animi sub vulpe latentes; simulator [oris, m]; dissimulator [oris, m]; fictus [i, m];

лицемерие hypocrisis, is, f; simulatio [onis, f]; dissimulatio [onis, f]; fallax imitatio [onis, f]; vana ostentatio [onis, f];

+ порядочному человеку лицемерие неприлично non cadit in virum bonum simulatio; viri boni non est fingere; aliud sentire, aliud loqui non est ejus, qui vir bonus haberi vult;

лицемерить simulare [1]; assimulare [1]; pietatem prae se ferre [fero, tuli, latum]; speciem quandam assimulatae virtutis induere [o, ui, utum]; viri boni speciem induere; speciem boni viri prae se ferre; ficta probitatis commendatione boni viri speciem tueri [eor, tuitus (tuts, tutatus) sum], sustinere [eo, ui, tentum];

лицемерный falsus [a, um] (homo); simulatus [a, um]; fictus [a, um];

+ лицемерная любовь charitas [atis, f] simulata;

лицо persona [ae, f]; caput [itis, n]; homo [inis,m]; facies [ei,f] (rubida; cicatricosa); vultus [us,m] (vultum ad sidera tollere); os [oris, n]; frons, ntis, f; forma [ae, f] (forma reliquaque figura); aetas [atis, f] (mea; tua); animus [i,m] (animi totius Galliae); spiritus [us,m] (carissimus alicui);

+ юридическое лицо collegium [ii,n];

+ знать кого-л. в лицо aliquem facie cognoscere [noscitare];

+ черты лица – отображение души imago animi vultus est;

+ выражение лица vultus (laetus; tristis; torvus; plenus furoris; vultu terrere aliquem);

+ расстроенное выражение лица coloris et vultus turbatio;

+ притворное выражение лица vultus ficti simulatique;

+ быть к лицу decere (toga picta decet aliquem);

+ красивое лицо vultus praeclarus;

+ лицо дурное, безобразное deformis facies; vultus distortus;

+ бесстыдное лицо durum / ferreum os;

+ лицо веселое, приятное moena, hilaris, blanda;

+ лицо притворное / лукавое simulata frons; obvelatum os; fictus / simulatus vultus;

+ лицо отвратительное taeter horridusque vultus

+ лицо его показывает, что он плохо ко мне расположен ex oculis et fronte constat eum male in me animatum esse;

+ ничего в его лице нет приятного nihil in illo est ad aspectum venusti et praeclari;

+ лицом он похож на отца, а нравом на деда vultu patrem refert, moribus avum;

+ я знаю его в лицо illum de facie novi;

+ печальное, смутное лицо vultus tristis et severus;

+ лицо показывает совсем не то, что сердце animus dissentit a vultu;

+ сделать сердитое лицо vultum severum induere;

+ знатное лицо splendida persona;

личина persona [ae, f] (tragica; comica); larva;

+ надеть на себя личину честного человека suscipere personam viri boni;

+ снять личину larvam deponere;

+ сорвать с кого-либо личину alicui larvam deponere;

+ ходить под личиною personatum ambulare;

+ надеть на себя личину personam induere; personam capiti adjicere;

личинка larva [ae, f];

лично in carne; in propria persona; personaliter; praesens; coram; ipse;

+ я разговаривал с ним лично collocutus sum cum illo coram;

личность persona [ae, f]; homo [inis,m]; aetas [atis, f] (mea; tua); spiritus [us,m] (carissimus alicui); personalitas [atis, f];

+ низкая и презренная личность vilis abjectaque persona;

+ были преданы личностям, а не делам (принципам) hominum, non causarum toti erant;

личный proprius [a, um]; ipsius; personalis [e]; privatus [a, um]; singularis [e]; suus [a, um];

+ личные наблюдения (ex) autopsia;

+ то наиболее личное, что есть в каждом quod est cujusque maxime suum;

лишай herpes, itis, f; lichen [e]nis, m;

лишайник lichen [e]nis, m;

лишать abalienare [1] (jure civium); abdicare [1] (antra abdicata soli); auferre [aufero, abstuli, ablatum] (spem alicujus rei; somnos; vitam); viduare [1] (aliquid aliqua re, alicujus rei); vastare [1] (fines civibus [e]dificiis, pecore); intercipere [io, cepi, ceptum]; interimere [imo [e]mi [e]mptum]; privare [1]; nudare [1] (muros defensoribus); orbare [1]; praeripere [io, ripui, reptum]; subducere [o. xi. ctum]; populare [1]; absumere [o, mpsi, mptum]; avellere [o, avulsi, avulsum]; decollare [1]; dejicere [io, jeci, jectum]; exhaurire [io, hausi, haustum]; exuere [o, ui, utum]; spoliare [1]; deturbare [1];

+ лишать город граждан viduare urbem civibus;

+ лишать дыхания exanimare [1];

+ лишать жизни necare [1]; evitare [1]; intercipere [io, cepi, ceptum]; exanimare [1]; vita spoliare [1];

+ лишать себя жизни abjudicare [1] se a vita;

+ лишать кого-либо чего-либо aliquem aliqua re orbare [1];

+ лишать условленной награды aliquem mercede facta destituere;

+ лишать себя свободы sibi libertatem adimere;

+ лишать кого-либо гражданства adimere alicui civitatem;

+ лишать кого-л. дожности, места ab officio aliquem tollere / amovere;

+ лишать кого-л. чести detrahere alicui honorem;

+ лишать кого-л. зрения aliquem luce orbare;

+ лишать наследства exhaeredare [1];

+ лишать духа pennas alicui incidere;

+ лишить чести девицу pudorem virgini auferre; virginitatem rapere puellae; vitium virgini inferre;

лишаться capi [ior, captus sum] aliqua re; perdere [o, didi, ditum]; deperdere [o, didi, ditum]; amittere [o, amisi, amissum]; rei jacturam facere [io, feci, factum];

+ он лишился одного глаза altero oculo captus est;

+ лишиться всего fortunis omnibus everti; omnium fortunarum jacturam facere; omnibus fortunis exui / nudari; omnibus rebus orbatum / spoliatum / destitutum fieri;

+ лишиться наследства hereditate / ex hereditate excludi;

+ я лишился богатства fortunarum mearum / rei familiaris naufragium feci; perierunt omnes fortunae meae;

лишение ademptio [onis,f] (provinciae); privatio [onis,f]; spoliatio [onis,f];

+ лишение чувств amissio [onis,f] sensuum;

+ лишение зрения luminum depulsio [onis,f]; luminis orbitas [atis, f];

+ лишение имения ruina [ae, f] fortunarum;

лишённый carens [ntis]; destitutus [a, um]; expers [rtis]; orbus [a, um]; orbatus [a, um]; privatus [a, um] (re); inops [inopis]; egens [e]ntis (e. virtutis, abundans felicitatis); egenus [a, um] (alicujus rei, aliqua re); vacuus [a, um] (domus tabulis pictis vacua); truncus [a, um] (alicujus rei, aliqua re); sterilis [e] (aliqua re; ab aliqua re; alicujus rei); viduus [a, um]; exsul; nudus [a, um];

+ не лишенный дара слова verborum non egens;

+ лишённый права гражданства abalienatus jure civium;

+ лишённый зрения и слуха (глухой и слепой) oculis et auribus captus;

+ быть лишённым egere (auctoritate);

+ лишенный разума ratione destitutus;

+ лишенный наследства exhaeres,edis;

+ лишенный всякой помощи auxilio orbus / inops;

лишний superfluus [a, um]; supervacaneus [a, um]; supervacuus [a, um]; inutilis [e]; redundans;

+ быть лишним superesse;

+ чтобы ничего не отсутствовало и ничего не было бы лишнего ut neque absit quicquam, neque supersit;

+ лишнего ничего нет nihil redundat; nihil superest;

лишь modo; solum; solummodo; tantum; tantummodo; vix; dum; dummodo; simul ac

+ всего лишь пять мин unae quinque minae;

лоб frons, ntis, f;

+ наморщить (нахмурить) лоб frontem contrahere / corrugare / caperare / obducere;

лобковый pubicus [a, um];

лобок mons (montis m) Veneris; pubes, -is, f;

ловить capere [io, cepi, captum] (aves; pisces); captare [1] (feras; leporem laqueo; pisces arundine); prehendere [o, ndi,nsum]; comprehendere; tangere [o, tetigi, tactum] (volucres textis arundinibus); excipere [io, cepi, ceptum] (fugientes; bestias; turdos volitantes); aucupare [1]; aucupari [or, atus sum] (examina apium); venari [or, atus sum];

+ ловить друг друга на слове aucupari verba inter se;

+ осы ловят мух vespae muscas venantur;

+ ловить рыбу piscari; piscatui operam dare; pisces captare; piscatum exercere; (удочкой) hamare; hamata linea piscari;

+ ловить сетью irretire; pisces impedire reti; retibus includere pisces;

+ ловить случай captare occasionem; captare temporis momenta;

+ ловить рыбку в мутной воде lucrum ex alieno damno quaerere; perturbatione temporum / rerum abuti ad proprium commodum; res turbidas habere quaestui;

ловкий argutus [a, um]; callidus [a, um] (in re aliqua; alicujus rei; alicui rei; ad aliquid); trebax; sollers; versatilis [e]; versutus [a, um]; astutus [a, um]; dexter [e]ra, um; facilis [e]; strenuus [a, um];

ловко callide (ordiri rem; versari in aliqua re; vitia sua occultare); scienter; dextre; bene;

ловкость calliditas [atis, f]; vafritia [ae, f]; astutia [ae, f]; versutia [ae, f]; sollertia [ae, f] (agendi); dexteritas [atis, f]; agilitas [atis, f];

+ знание, далёкое от справедливости, заслуживает названия скорее ловкости, чем мудрости scientia, quae est remota ab justitia, calliditas potius quam sapientia appellanda;

ловля captura [ae, f];

+ рыбная ловля piscatus [us,m]; piscatura [ae, f];

+ звериная ловля venatus [us,m]; venatio [onis,f];

+ ловля птиц aucupium [ii,n];

ловушка laqueus [i,m]; fovea [ae, f]; muscipula [ae, f]; muscipulum [i, n]; excipula [ae, f]; excipulus [i,m]; excipulum [i, n];

логарифм logarithmus [i,m];

+ логарифмическая таблица canon [onis, m] Logarithmorum;

логика logice [e]s, f; logica [ae, f];

логический logicus [a, um]; logicalis [e];

логичный logicus [a, um]; subtilis [e];

логово praesaepis (f/pl) (ursi); cubile [is,n] (bestiarum); stabulum [i, n] (ferarum); lustrum [i, n]; latibulum [i, n];

+ скрыться в логове latibulis se tegere; in cubili delitescere;

лодка scapha [ae, f]; horia [ae, f] (рыбачья); alveus [i,m]; linter, tris, f (m); lintriculus [i,m]; navicula [ae, f]; navia [ae, f]; cumba [ae, f]; cymba [ae, f]; cymbula [ae, f]; celox, ocis, f;

лодочник nauta [ae, m]; portitor [oris,m]; lintrarius [ii,m];

+ когда философ Платон переезжал на судне через реку, лодочник ничего с него за это не требовал Plato cum flumen navi transisset, nec ab illo quidquam portitor exegisset;

лодыжка talus [i,m]; malleolus [i,m];

ложбина caverna [ae, f];

ложбинка sulcus [i,m];

ложе cubile [is,n] (durum; molle); accubita [ae, f]; accubatum [i,n]; grabatus [i,m]; lectus [i,m]; lectulus [i,m]; stratorium; stratum [i,n] (strato surgere; stratis reponere collapsa membra);

+ усталому и земля служит ложем fatigato humus cubile est;

+ брачное ложе pulvinar genitale;

ложиться sternere [o, stravi, stratum] corpus, se sternere, sterni [or, stratus sum]; accumbere [o, cubui, cubitum]; decumbere; incumbere;

+ ложиться на землю procumbere / se sternere humi;

+ ложиться спать cubitum / dormitum ire; lectum inire; cubito se dare / se committere / se tradere; dormitum se conferre;

ложка cochlear(e) [is,n];

ложный spurius [a, um]; falsus [a, um] (argumentum; testimonia); fictus [a, um]; mendax [acis] (damnum; infamia); ementitus [a, um]; malus [a, um]; vitiosus [a, um]; personatus [a, um];

+ ложный слух falsus rumor;

+ распространять ложный слух subdere rumorem;

+ возводить ложные обвинения crimina subdere;

+ ложное свидетельство falsum testimonium;

+ ложная радость falsum / vanum gaudium;

+ ложная надежда spes falsa;

ложь commentum [i, n]; fraus [fraudis, f]; falsum [i,n] (scribere); falsiloquium [ii, n]; falsitas [atis, f]; mendacium [ii, n] (dicere); fictum [i, n]; deceptio [onis,f]; vox [vocis, f] ficta;

+ говорить ложь свойственно только бесчестному человеку improbi hominis est mendacio fallere / mendacium dicere / sermonem mendaciis aspergere;

+ говорить ложь mentiri; mendacium dicere;

+ ложью прикрывать свое преступление mendaci involucro suam noxam tegere; integmenta mendacio suo / fraudi praetendere;

+ невинная / безвредная ложь mendacium honestum;

+ изобличенный во лжи manifestus mendacii;

+ не говори лжи, но говори правду noli aliam occultare in corde sententiam [e]t aliam proferre;

лоза vimen [inis,n]; vinea [ae, f]; vitis [is,f]; virga [ae, f]; virgula [ae, f]; sarmentum [i, n]; ferula [ae, f];

+ лоза виноградная, приносящая плоды rubelliana vitis;

+ сечь кого-либо лозами virgis aliquem caedere;

лозняк salicetum [i, n]; virgultum [i, n];

лозунг signum [i,n]; tessera [ae, f]; verbum [i,n] commune; effatum [i,n];

локоть cubitus [us,m]; cubitum [i, n]; ulna [ae, f];

+ мерою в локоть cubitalis;

+ в два локтя bicubitus;

лом vectis [is, m];

ломать frangere [frarngo, fregi, fractum]; diffringere; rumpere [o, rupi, ruptum]; abrumpere (pontem); perrumpere; interrumpere; afflictare [1] (tempestas naves afflictat); comminuere [o, ui, utum] (statuam; anulum; navem; vasa cristallina); moliri, ior, itus sum]; demoliri;

ломаться frangi [or, fractus sum]; rumpi [or, ruptus sum]; (кривляться) os distorquere [eo, rsi, rtum] / depravare [1]; inepte gesticulari [or, atus sum];

ломбард mons [ntis,m] pietatis;

ломкий fragilis [e]; futilis [e];

ломкость fragilitas [atis, f];

ломовая лошадь equus [i, m] ad carrum / vectarius;

ломота arthritis, is, f; articularis morbus [i, m]; doloris morbus [i, m]; impetus [us, m];

ломоть quadra [ae, f]; frustum [i, n] (panis);

лоно viscus [eris, n], viscera [um, npl]; gremium [ii, n]; sinus [us, m];

+ животные покрупнее дольше вынашиваются в материнском лоне majora animalia diutius visceribus parentis continentur;

лопасть lobus [i, m]; palma [ae, f];

лопата rutrum [i, n]; fossorium [ii, n]; pala [ae, f] (lignea vel ferrea);

лопатка (h)umerus [i, m]; scapula [ae, f];

лопаться (лопнуть) dissilire [io, ui, (sultum)]; displodi [or, plosus sum] (vesicula displosa repente; displosa sonat quantum vesica); rumpi [or, ruptus sum];

лорнет conspicillum [i, n];

лоск nitor [oris, m]; splendor [oris, m]; politura [ae, f];

+ наводить лоск nitorem inducere [o, xi, ctum];

лоскут pannus [i, m]; panniculus [i, m];

лосниться nitere [eo, ui, -];

лоснящийся nitens [ntis]; nitescens [ntis]; nitidus [a, um];

лосось Salmo [onis, m];

лось tarandrus [i, m]; tarander [dri, m]; alces, is, f;

Лот (для измерения глубины) molochtus [i, m]; bolis, bolidis,f; catapirater [e]ris, m;

лотерейный билет fortuitae sortes [ium, fpl];

+ билет без выйгрыша scheda [ae, f] inanis;

+ билет с выйгрышем scheda quaestuosa;

лотерея sortium alea [ae, f]; sortitio [onis, f] chartaria; schedarum sortitio [onis, f]; *lotteria [ae, f];

лоханка pelvis, is, f;

лохмотья panni [orum, mpl];

+ нищенские лохмотья spolium [ii, n] mendici;

лоцман undarum explorator [oris, m];

лошадиный equinus [a, um] (caput; saeta; cauda); caballinus [a, um] (dentes, fimus);

лошадь equus [i, m]; equa [ae, f]; caballus [i, m] (рабочая); jumentum;

+ весьма выносливые лошади jumenta summi laboris;

+ лошадка equuleus [i, m] / eculeus [i, m]; equula [ae, f]; equulus [i, m];

+ лошаденка equus [i, m] strigosus;

+ играть в лошадки equitare [1] in arundine longa;

+ держать лошадей equos alere [o, ui, itum];

+ табун лошадей equitium; pecus equinum;

+ верховая лошадь equus [i, m] sellarius;

+ лошадь которая не дает сесть на себя equus sessorem recusans;

+ четверка лошадей quadriga [ae, f]; qudrijuges equi;

+ свежие лошади equi recentes;

+ лошадь необъезженная equus intractatus;

+ запрячь лошадь в коляску jungere [o, nxi, nctum] equum currui;

лошак burdo [onis, m] (от жеребца и ослицы), hinnus [i, m] (hinnus corpore minor est, quam mulus); mulus [i, m];

лощина convallis [is, f];

лояльный fidus [a, um], fidelis [ [e]];

луб liber, bri, m; ploёma, atis, n;

лубяной libricus [a, um];

луг pratum [i, n]; campus [i, m];

уговой pratensis [e];

лудить obstagnare; stanno obducere; rei plumbum album illinire;

лужа stagnum [i, n] (fontes et stagna); lacuna [ae, f]; palus, udis f;

лужение obstagnatio [onis, f];

луженый stanno obductus [a, um];

луидор Ludovici nummus [i, m] aureus;

лук cepa [ae, f]; bulbus [i, m];

лук arcus [us, m]; nervus [i, m] (erumpit nervo sagitta);

Лука Lucas, -ae, m;

лукавить vulpinari [or, atus sum]; dolos versare [1]; fallaciis uti [utor, usus sum]; fraudem adhibere [eo, ui, itum];

лукавство calliditas [atis, f]; falsimonia [ae, f]; vafritia [ae, f]; astus [us, m] (callide et cum astu); astutia [ae, f]; versutia [ae, f]; dolus [i, m];

лукавый callidus [a, um] (inventum; c. et versutus); dolosus [a, um]; fradulentus [a, um]; versutus [a, um];

луковица bulbus [i, m]; cepa [ae, f];

луна luna [ae, f];

+ восход луны lunae ortus [us, m];

+ заход луны lunae abitus [us, m];

лунный lunaris [e];

лунатик lunaticus [a, um]; noctambulus [a, um];

лунка alveola [ae, f]; scrobiculus [i, m]; minuta fossa [ae, f] rotunda;

лунь falco [onis, m] rusticolus;

лупа lens [ntis, f];

луч radius [ii, m]; spiculum [i, n] (solis);

+ действие солнечных лучей verbera [um, npl] radiorum solis;

лучевой radialis [e]; *actino-…;

лучезарный candidus [a, um] (lux; stella; sol); clarus [a, um]; radiatus [a, um]; radians; lucidus [a, um]; luminosus [a, um]; splendens [ntis]; splendidus [a, um];

лучина assula [ae, f];

лучше melius; potius; potissimum; magis; satius;

+ гораздо лучше multo melis; commodius;

+ лучше сходить к нему melius est illum adire;

лучший melior, ius; optimus [a, um]; potior, ius; potissimus [a, um]; electus [a, um]; princeps; prior, ius;

+ лучшие из людей summi hominum; +лучший друг summus amicus;

лыжа narta [ae, f];

лыко liber, bri, m;

лысеть decalvare [1]; calvescere [o, -,-]; calvere [o, -,-]; calvefieri [fio, factus sum];

лысина calvitium [ii, n]; calvities [ei, f]; psiloma, atis, n;

лысый calvus [a, um]; pilis defectus [a, um]; glaber, bra, brum;

львиный leoninus [a, um];

льгота beneficium [ii, n]; venia [ae, f]; immunitas [atis, f]; remissio [onis, f] / condonatio [onis, f] tributorum;

+ льгота по старости beneficium [ii, n] aetatis;

+ возрастная льгота venia [ae, f] aetatis;

+ льгота многодетным beneficium [ii, n] liberorum;

+ предоставить льготу concedere [o, cessi, cessum] alicui tributum;

льдина glaciei frustum [i, n] / fragmentum [i, n];

льнуть applicari [or, atus sum] / se applicare [1] (stipiti);

льняной linteus [a, um]; lineus [a, um]; carbaseus [a, um];

льстец palpator [oris, m]; palpo, onis, m; scurra [ae, m]; subsentator [oris, m]; assentator [oris, m]; adulator [oris, m];

+ умелый льстец ad assentationem eruditus;

льстивый blandus [a, um]; adulatorius [a, um];

льстить blandiri [ior, itus sum]; lenocinari [or, atus sum] (alicui); caudam jactare [1]; adulare [1]; assentari [or, atus sum]; auribus alicujus inservire [4];

+ не думай, что я говорю это из лести noli putare me hoc auribus tuis dare;

+ слишком льстить себе blandiri sibi vano honore;

любезничание amatio [onis, f];

любезно benevole; benigne (salutare; invitare); summa (cum) benignitate; prolixe; care; animo amico; suaviter; humaniter;

любезность benevolentia [ae, f]; suavitas [atis, f]; venustas [atis, f]; jucunditas [atis, f]; officium [ii, n]; officiositas [atis, f];

+ из любезности a gratia;

+ как любезность in beneficii loco;

любезный dilectus [a, um]; urbanus [a, um] (homo; anus); acceptus [a, um]; venustus [a, um]; amabilis [e]; obvius [a, um]; placitus [a, um]; suavis [e]; prolixus [a, um]; dulcis [e];

+ весьма любезное письмо litterae plenae officii;

любимец dilectus [i, m]; deliciae [arum, fpl]; amor [oris, m]; gratiosus [i, m] (regis);

любимица favea [ae, f]; deliciae [arum, fpl]; amor [oris, m];

любимый dilectus [a, um]; amatus [a, um]; amabilis [e]; placens; placitus [a, um]; gratissimus [a, um];

+ любимые существа caritates;

любитель amator [oris, m]; amans [ntis, m]; dilector [oris, m]; affectator [oris, m] (sapientiae); admirator [oris, m] (alicujus rei; antiquitatis); studiosus [i, m];

+ любитель выпить bibo [onis, m]; potor [oris, m];

+ любительница выпить vinibua [ae, f];

+ любитель серебрянных изделий studiosus [i, m] in argento;

+ любитель поспать qui somno studeat;

любить amare [1]; amore flagrare [1]; aliquem amore prosequi carum aliquem habere [eo, ui, itum]; magno studio et amore esse in aliquem; diligere [o, lexi, lectum]; cupio, ivi (ii), itum, cupere (aliquem; alicujus);

+ любить до безумия aliquem insane amare;

+ я тебя чрезвычайно люблю amo te plurimum; sic te diligo, ut neminem magis; ne me quidem ipsum; singularierga te amore sum; ego te ut oculos aut si quid oculis sit carius diligo; fero te in oculis; mihi es in amoribus; nihil mihi est te carius; summe / vehementer / valde / magnopere / maxime / ex animo / ex intimo sensu / mirum in modum te diligo;

+ если ты меня любишь, люби также и общего нашего друга tu si me carum habes / si tibi cordi sum / si mihi animum dedisti, amicum nostrum omni benevolentia, caritate, officio, complectere; si ardes, cales, teneris studio complectendi mei, amicum in sinu, in oculis gesta;

+ он любит, занят постыдною любовью amoribus servit, differtur amore, immodico amore flagrat, perdite amat, caecis maceratur ignibus, totus in amore est, in castris Veneris militat, versatur in amoris rota;

+ любить того, кто нас любит amantem redamare;

+ перестать любить amorem ex animo ejicere; amorem exuere / depellere / abjicere;

любоваться delectari [or, atus sum] (aliqua re); oblectari [or, atus sum]; voluptatem ex aliqua re capere [io, cepi, captum] / percipere [io, cepi, ceptum];

+ любоваться собою placere sibi;

любовник amator [oris, m]; amans [ntis, m]; amicus [i, m];

+ охладевший любовник amatorculus [i, m];

любовница amica [ae, f]; amatrix [icis, f]; concubina [ae, f]; paelex paelicis, pelex (pellex, paelex); succuba [ae, f]; domina [ae, f] lupanaris;

любовный amatorius [a, um]; Venerius [a, um]; tener [e]ra, um (carmen; po"eta);

+ любовная связь conubium [ii, n];

+ он у нее в любовных сетях insano mulieris hujus amore irretitus est;

+ любовные глаза procaces oculi;

любовь amor [oris, m]; venus [e]ris, f; dilectio [onis, f]; affectio [onis, f] (animi; erga aliquem); affectus [us, m] (erga aliquem); caritas [atis, f] (in caritate esse; uxoria); complexus [us, m]; pietas [atis, f]; studium [ii, n]; benevolentia [ae, f]; cupido [inis, m];

+ пламенная любовь placitus amor;

+ проникнуться любовью к чему-л. assumere amorem alicujus rei;

+ томиться любовью к кому-л. cupio, ivi (ii), itum, cupere (aliquem; alicujus);

+ томимый / томящийся любовью cupidus [a, um] (maritus; amans);

+ любовь к людям, и любовь людей caritas [atis, f] hominum;

+ любовь к самому себе amor sui (ipsius);

+ врождённая любовь к родине ingenita erga patriam caritas;

+ любовь к отечеству patriae caritas; in patriam pietas et amor;

+ взаимная любовь между детьми и родителями caritas inter natos et parentes;

+ любовь постыдная amor turpis, obscaenus, libidinosus;

+ слепою и безрассудною заражен любовью caeco et immodico amore accensus;

+ любовь к себе возбудить в ком-либо amorem sui excitare / commovere in alicujus pectore;

+ любовью уязвлен / пленен amore captus / saucius;

+ предаваться любви amori operam dare / indulgere / deditum esse;

любознательный curiosus [a, um]; studiosus [a, um] (lector);

любой qualiscumque; quilibet; quivis;

любопытный curiosus [a, um]; novitatis avidus [a, um]; in perspicienda rerum natura cupidus [a, um];

любопытство curiositas [atis, f];

любостяжание avaritia [ae, f] (magistratuum); studium [ii, n] habendi;

любящий dilector; affectiosus [a, um]; affectuosus [a, um]; amans; pius [a, um]; cupiens (liberorum); devinctus [a, um] amore; junctus [a, um] amicitia; longo conjunctus amore;

люди homines; gens; mundus; vita; turba; mortales;

+ люди перестали утолять голод дубовыми желудями vita desuevit querna glande pellere famem;

+ делить между отдельными людьми in viros dividere;

+ появляться на людях exire in turbam;

+ люди рождены для людей, чтобы одни другим могли быть полезны homines hominum causa sunt generati, ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent;

людный populo frequentissimus [a, um];

людоед anthropophagus [i, m];

людоедство anthropophagia [ae, f];

люлька cunabula [ae, f] (esse in cunabulis); incunabula (npl);

лютня testudo, inis, f; cithara [ae, f];

+ игрок на лютне pulsator citharae, citharista;

лютый indignus [a, um] (hiems); ferus [a, um]; immanis [e]; crudelis [e]; saevus [a, um]; inhumanus [a, um]; dirus [a, um]; humanitatis expers;

лягавая canis [is, fm] auceps;

лягаться calces remittere [o, misi, missum], calcibus petere [o, i(v)i, itum]; calcitrare [1]; calce ferire [4];

лягушка rana [ae, f];

ляжка lumbus [i, m]; femur, oris, n;

лязгание crepitus [us, m];

лязгать increpare [1];




мавзолей mausoleum [i, n];

Мавритания Mauretania [ae, f];

мавры Mauri, orum, mpl;

маг magus [i, m]; propheta [ae, m];

магазин taberna [ae, f] (libraria);

магистр magister [tri, m];

+ звание магистра magisterium [ii, n];

магистраль strata [ae, f] principalis;

магистрат magistratus [us, m];

магический magus [a, um]; magicus [a, um];

магия magia [ae, f]; magice [e]s, f; ars [artis, f] magica;

+ черная магия ars magica malefica; magia nigra;

магнезия magnesia [ae, f]; terra [ae, f] talcosa;

магний magnesium [ii, n] (Mg);

магнит magnes [e]tis, m; raptor [oris, m] ferri;

магнитный magneticus [a, um]; magnetoscopicus [a, um];

магнитофон magnetophonum [i, n];

мазанка casa vel conclave luto tectum, vel illitum;

мазать linere [o, livi (levi), litum]; ungere [o, nxi, nctum]; inungere [o, nxi, nctum]; oleo fricare [1]; delibuere [o, ui, utum];

мазь unguentum [i, n]; unctum [i, n]; linimentum [i, n]; ros, roris m; axungia; unguentum [i, n] medicum; medicamen [inis, n] unguinosum;

маис zea mais; maizium [i, n];

май Majus [i, m];

майский Majus [a, um];

майка subucula [ae, f];

майонез liquamen [inis, n] magonicum; magonicum [i, n];

майор major praefectus [i, m] militum; major officiarius [ii, m];

мак papaver [eris, n];

маковый papavereus [a, um]; papaverinus [a, um]; papaveratus [a, um];

макароны pasta [ae, f] tubulata; *maccaro, onis, m;

Македония Macedonia [ae, f];

македонец Macedo, onis, m;

македонский Macedonicus [a, um];

МакДональдс Taberna [ae, f] MacDonaldiana;

маклер collybista [ae, m] (финансовый); proxeneta [ae, m]; pararius [ii, m]; conciliator [oris, m];

макрель scomber [bri, m]; scombrus [i, m]; garus [i, m];

максимальный maximus [a, um];

+ максимальная летняя температура calor aestivus maximus;

максимум maximum [i, n]; quam (ut) maximum;

макушка summitas [atis, f]; vertex [icis, m]; mesocranium [ii, n];

малахит cuprum malachites;

маленький minutus [a, um]; minusculus [a, um]; minor, us; minimus [a, um]; parvus [a, um] (navis; insula; avis; filius; frater); parvulus [a, um]; exiguus [a, um]; paulus [a, um]; paululus [a, um]; pusillus [a, um]; brevis [ [e]]; humilis [ [e]]; vegrandis [ [e]];

малина rubus idaeus;

малиновка motacilla [ae, f] salicaria;

малиновый rubeus [a, um] rubens; rubber, bra, um;

мало parum; paulum; paucum; parce; modice; modicum; maligne; perpaulum;

+ мало-помалу paulatim; placide; gradatim;

+ мало того immo;

+ мало времени paulisper; tantisper; parumper;

+ очень мало pauxillulum; pauxillum; permodice; perparum; perpaulum; perpaululum; paulum admodum;

+ так мало tantillulum;

маловажный vilis [e]; levis [e]; exiguus [a, um]; tenuis [e]; parvus [a, um]; minimi momenti; nullius pretii; nullius momenti;

малодушие infirmitas [atis, f] animi; ignavia [ae, f] (timiditas et i.); egestas [atis, f] animi; pusillanimitas [atis, f]; animus [i, m] abjectus / pusillus / fractus / demissus;

малодушничать animum demittere [o, misi, missum] / despondere [eo, spondi, sponsum] / abjicere [io, jeci, jectum]; animo concidere [o, idi, -] / contrahi [or, tractus sum] / defici [ior, defectus sum] / frangi [or, fractus sum] / debilitari [or, atus sum];

малодушно pusillanimiter; animo demisso;

малодушный pusillanimus [a, um]; micropsychus [a, um]; ignavus [a, um] (miles; hostis); demissus [a, um]; humilis [e];

малозаметный inconspicuus [a, um]; parum conspicuus [a, um]; subobscurus [a, um] (leprae species);

малокровие anaemia [ae, f]; oligaemia [ae, f];

малолетний pauciennis [e]; peradolescens; nondum plena aetate; nondum per aetatem sui juris; alienae tutelae;

малолетство defectus [us, m] aetatis plenae; aetatula [ae, f];

+ с малолетства a stirpe; ab adolescentia; a prima juventute; a parvulis; usque a pueris;

+ еще с малолетства ты отличился в словесных науках a puero floruisti artibus iis, quae ab humanitate nomen acceperunt; jam inde ab ineunte aetate disciplinas eas coluisti, quae humaniores nuncupantur; ab aetatis initio humanitatis studio complexus es; a teneris ad eas artes animum adjunxisti, quibus aetas puerilis ad humanitatem informari solet;

мало-мальски tantillum; tantulum; aliquantulum; mediocriter;

мало-помалу paulatim; unciatim (dare; comparcere);

малопонятный subobscurus [a, um];

малоразвитый parum (minus) evolutus [a, um];

малорослый humilis [e];

малоснежный nivis inops [opis];

малость exiguitas [atis, f]; exilitas [atis, f]; parvum [i, n]; paucitas [atis, f]; paululum [i, n]; paulum [i, n]; perpaulum [i, n]; res [ei, f] minuta / parva / parvula;

малочисленность raritas [atis, f];

малочисленный exiguus [a, um]; parvus [a, um];

малый parvus [a, um] (navis); paucus [a, um]; paulus [a, um]; parcus [a, um]; malignus [a, um]; minor, us; modicus [a, um]; minutus [a, um]; exiguus [a, um];

малыш infans [ntis, m]; puerulus [i, m]; pusio [onis, m];

мальчик puer [pueri, m]; parvus [i, m]; puerulus [i, m]; puellus [i, m]; adolescentulus [i, m]; pupus [i, m]; pupulus [i, m]; pusio [onis, m];

малюсенький perpusillus [a, um];

маляр pictor [oris, m]; dealbator [oris, m];

малярия malaria [ae, f]; paludismus [i, m];

мама mamma [ae, f]; mater [tris, f]; nutrix [icis, f]; мамочка mammula [ae, f]; matercula [ae, f];

мандарин citrum [i, n] nobile; *mandarinum [i, n];

мандат mandatum [i, n]; diploma, atis, n;

манёвр(ы) decursio [onis, f] (campestris); decursus [us, m]; certamen [inis, n] ludicrum; machinatio [onis, f];

маневрировать decurrere [o, curri, cursum];

манеж hippodromus [i, m]; equaria palaestra [ae, f];

манера genus [e]ris, n; modus [i, m];

манерность affectatio [onis, f];

манжет armilla [ae, f];

маникюр manicura [ae, f];

манипул manipulus [i, m];

манипулирование, манипуляция prava usurpatio [onis, f], meis commodis aptatio [onis, f], ad meam utilitatem conversio [onis, f], pravarum opinionum instillatio [onis, f];

манить vocare [1] (ad vitam; in altum; ad quietem); allicere[io, lexi, lectum]; illicere; pellicere;

+ манить кратковременными наслаждениями suadere [eo, suasi, suasum] brevem fructum;

+ манить ложными надеждами dolis ducere; aliquem frustra spe ductare [1]; falsa spe producere [o, xi, ctum];

манифест edictum [i, n];

манифестация monstratio [onis, f]; demonstratio [onis, f]; patefactio [onis, f];

манна manna [ae, f];

мановение numen [inis, n]; nutus [us, m];

мантилья pallula [ae, f]; supparum [i, n]; supparus [i, m];

мантия peplum [i, n]; peplus [i, m]; pallium [ii, n]; stola [ae, f]; palludamentum [i, n] (военная);

Мантуя Mantua [ae, f];

мануфактура fabrica [ae, f]; opificium [ii, n]; officina [ae, f] operum manu factorum; manufactura [ae, f];

марать turpare [1] (canitiem pulvere); maculare [1]; macula afficere [io, feci, fectum]; labem inferre [fero, tuli, latum]; maculis aspergere [o, rsi, rsum]; sordidare [1]; spurcare [1] (aliquem, aliquid; spurcari impuris moribus); polluere[o, ui, utum]; attaminare [1]; contaminare [1]; linere [o, levi, litum]; oblinere; ungere [o, nxi, nctum]; inquinare [1]; lutare [1];

+ марать честь inquinare alicujus famam;

марганец manganum [i, n] (Mn);

маргарин butyrum margarinum;

маргаритка bellis, is, f; bellis perennis;

маринад acetarium [ii, n];

марионетка nervis alienis mobile lignum [i, n]; neurospaston (-i, n);

марихуана marihuana;

марка (почтовая) pittacium [ii, n] cursuale (epistulare); tessera [ae, f] epistularis; pittacium [ii, n] (cursale, cursuale), pittaciunculum [i, n];

маркитант lixa [ae, m]; nundinator [oris, m] castrensis;

марля pannus [i, m] mollior;

мармелад marmelata [ae, f]; marmelada [ae, f];

мародёр praedator [oris, m]; morator [oris, m];

Марс Mars, Martis m; марсианский Martianus [a, um];

март Martius [ii, m];

мартышка cercopithecus [i, m]; simius [ii, m];

марш iter, itineris n; cursus [us, m];

маршал summus praefectus [i, m] militum; *Mariscalcus [i, m];

маршрут itinerarium [ii, n]; directorium [ii, n]; iter, itineris n; cursus [us, m]; iter statutum, faciendum;

маска larva [ae, f]; persona [ae, f] (tragica; comica); integumentum [i, n] (frontis; flagitiorum);

+ в маске larvatus [a, um]; personatus [a, um];

+ снять маску personam deponere [o, posui, positum];

маскарад saltatio [onis, f] personata;

+ маскарадное платье habitus [us, m] personatus;

маскировка dissimulatio [onis, f]; occultatio [onis, f];

масленица Bacchanalia [orum, npl]pl;

+ праздновать масленицу bacchanaria exercere [eo, ui, itum]; geniales dies agere [o [e]gi, actum];

масленок boletus [i, m] viscidus;

маслина oliva [ae, f];

масло oleum [i, n] (растительное); butyrum [i, n] (животное);

+ подливать масла в огонь oleum addere camino;

+ масло конопляное oleum cannabinum;

+ масло миндальное oleum amygdalinum;

+ масло ореховое oleum nuceum;

+ масло льняное oleum lineum;

+ масло розовое rosaceum oleum;

+ масло свежее oleum musteum; масло лимонное oleum citri;

+ намазать на хлеб масло panem butyro illinere;

маслянистый oleosus [a, um]; butyraceus [a, um];

масляный olearius [a, um];

масса massa [ae, f]; moles [is, f]; vulgus (clientium; mulierum); vis [is, f] caeli; vis (hominum; auri; pulveris); turba [ae, f] (fugientium; arborum; verborum; rerum); multitudo [inis, f]; thesaurus [i, m] (mali); nimbus [i, m]; numerus [i, m]; frequentia [ae, f] (rerum venalium);

массаж malaxatio [onis, f]; chirapsia [ae, f];

массажистка tractatrix [icis, f];

массив massivum [i, n];

+ горный массив massivum montium;

+ лесной массив massivum silvarum;

массивный massivus [a, um]; solidus [a, um]; gravis [e];

массовый copiosissimus [a, um]; frequens; popularis [e]; massalis [e];

мастер magister [tri, m]; artifex; faber [bri, m]; opifex [icis, m]; peritus [i, m] in re; eruditus [i, m]; versatus [i, m]; officinator [oris, m]; doctor [oris, m]; praeceptor [oris, m];

+ мастер praefectus fabrum (= fabrorum);

+ бронзовых дел мастер faber aerarius;

+ мастер придумывать причины ingeniosus ad causas;

+ мастер хвалить ad assentationem eruditus;

+ мастер музыкальных инструментов organarius;

+ мастер суконных дел pannificus;

+ мастер, делающий глиняную посуду urnarius;

мастерок trulla [ae, f];

мастерская officina [ae, f]; opificina [ae, f]; artificina [ae, f]; fabrica [ae, f]; ergasterium [ii, n]; taberna [ae, f];

+ сапожная мастерская taberna [ae, f] sutrina;

мастерски fabre; affabre; artificiose; egregie; eximie;

мастерство fabrica [ae, f]; ars [artis, f]; artificium [ii, n]; opificium [ii, n]; opus, operis, n;

+ высокое мастерство fabra ars;

мастика mastix, icis, f;

масть color [oris, m];

масштаб proportio [onis, f]; mensura [ae, f]; scala [ae, f] geometrica;

мат incita [ae, f]; extremitas [atis, f]; angustia [ae, f];

математика mathesis, is (-eos), f; mathematica [orum, npl]pl; disciplina [ae, f] mathematica;

математический mathematicus [a, um];

материал materia [ae, f]; materies [ei, f];

+ материалы к изучению materies ad studium;

+ новый материал к познанию природы nova supellex ad historiam naturalem;

+ предварительные материалы praecursores;

материализм materialismus [i, m];

материалист materialista [ae, m]f, materialismi fautor [oris, m];

материалистический materialisticus [a, um];

материально materialiter;

материальный corporeus [a, um]; corporalis [e]; materialis [e];

материк (terra) continens [e]ntis, f; terra [ae, f] matrix; terra genuina;

материковый continentalis [e];

материнский maternus [a, um]; matricalis [e];

+ материнская утроба uterus, i, f; venter [tris, m];

материя materia [ae, f]; materies [e]i, f; tela [ae, f]; textile, is, n; res [e]i, f; argumentum [i, n]; thema, atis, n; thesis, is, f;

+ материя тонкая pannus [i, m] levior; tenuior;

+ материя шелковая pannus bombycinus;

+ материя ноская pannus ad usum firmus;

матерчатый e panno tenuiore factus [a, um];

матка volva [ae, f]; vulva [ae, f]; uterus, i, f; metra [ae, f]; mater; matrix, icis, f;

+ матка пчелиная regina [ae, f] apum;

матовый opacus [a, um]; turbidus [a, um];

матрац culcita [ae, f] [culcitra] (plumea; in culcita jacere); mattaracium [ii, n];

матрона matrona [ae, f];

матрос nauta [ae, m]; classicus [i, m] (miles);

матушка matercula [ae, f];

матч ludus [i, m];

мать mater, tris, f; genetrix, icis, f; parens, ntis, f;

+ тетка по матери matertera [ae, f];

+ этот мальчик очень похож на мать puer hic persimilis est matri;

мать-и-мачеха tussilago, inis, f;

махать vibrare [1]; conterquere [eo, rsi, rtum]; jactare [1];

+ махать крыльями quatere [io, quassi, quassum] alas;

махинации insidiae, arum, fpl; machinationes, um, fpl; ambitus, uum, mpl;

+ избирательные махинации suffragiorum ambitus [us, m];

мачеха noverca [ae, f];

мачехин novercalis [e];

мачта malus [i, m];

машина machina [ae, f]; machinatio [onis, f]; machinamentum [i, n] (bellicum); vehiculum [i, n]; vectabulum [i, n]; manganum [i, n];

+ машины для осады городов apparatus [us, m] oppugnandarum oppidarum;

машинальный machinalis [e];

+ машинальное движение motus corporeus;

машинист machinator [oris, m]; machinarius[ii, m];

машинный machinarius [a, um];

маяк pharus [i, m]; ignes [ium, mpl] praenuntiativi; luminis insigne [is, n] nocturnum;

маятник pendulum [i, n]; perpendiculum [i, n]; libramentum [i, n] horologicum;

мгла caligo, inis, f (nox obruit caligine terras); nebula [ae, f]; nubes, ium, fpl;

мгновение momentum [i, n] temporis; punctum [i, n] temporis; ictus [us, m] temporis; vestigium [ii, n] (temporis);

+ в то же мгновение eodem ictu temporis;

мгновенный fugacissimus [a, um], brevissimus [a, um], confestim elapsus [a, um]; momentaneus [a, um];

мебель apparatus [us, m] (regius; magnificus); suppellex, lectilis, f;

мёд mel, mellis, n;

+ пчёлы дают мёд apes mel vomunt;

+ быть сладким как мёд melli esse;

медаль nummus [i, m]; nomisma, atis, n; numisma; *medalia [ae, f] (metallia);

+ золотая медаль nummus aureus;

+ памятная медаль nummus memorialis;

медальон medallion, onis, m;

медведица ursa [ae, f];

+ Большая Медведица Ursa [ae, f] Major; Helice [e]s, f;

+ Малая Медведица Ursa [ae, f] Minor; Cynosura [ae, f];

медведь ursus [i, m];

+ белый медведь ursus maritimus / albus;

медвежатина ursina [ae, f];

медвежий ursinus [a, um];

медвежонок ursulus [i, m]; catulus [i, m] ursi;

медикамент remedium [ii, n]; medicamen, inis, n; medicamentum [i, n]; medicina [ae, f];

медицина medicina [ae, f]; ars [artis, f] medica;

медицинский medicus [a, um]; medicinalis [ [e]]; therapeuticus [a, um];

медленно tarde; lente; leniter; spisse; segniter; cunctante; lento gradu;

+ дело, которое идет медленно lentum negotium;

+ медленно идущий tardipes; in cursu tardus;

+ медленно говорящий tardiloquus;

+ медленно и упорно все делать segniter et contumaciter omnia gerere;

+ медленно передвигающийся из-за раны tardus vulnere;

медленный lentus [a, um]; piger, gra, um; tardus [a, um] (pecus; homo); segnis [e]; improperatus [a, um]; improperus [a, um];

медлительно segniter; spisse; tarde;

медлительность tarditas [atis, f]; cunctatio [onis, f]; segnitia; segnitas [atis, f]; mora; commoratio [onis, f]; haesitatio [onis, f]; lentitudo, inis, f;

медлительный tardus [a, um] (pecus; homo; ad aliquid; in aliqua re, aliqua re, alicujus rei); stlembus [a, um] (pedibus); segnis [e]; lentus [a, um]; cunctabundus [a, um]; haesitabundus [a, um]; impromptus [a, um]; spissus [a, um];

медлить cunctari [or, atus sum]; cunctare [1]; trahere [o, xi, ctum] moram; tardare [1] (facere aliquid; tardantes punire); retardare [1]; cessare [1]; exspectare [1]; morari [or, atus sum]; commorari [or, atus sum]; demorari [or, atus sum]; immorari [or, atus sum]; moras nectere [o, xi, ctum] / interponere [o, sui, situm] / rebus addere [o, didi, ditum]; haerere [eo, haesi, sum]; pendere [eo, ndi, nsum];

+ не медли moras pone / rumpe;

+ медлить я не стану, скоро буду mora in me nulla erit, mox adero;

медник faber [bri, m] aeris;

медный aёneus [a, um]; aereus [a, um]; aerarius [a, um]; cupreus [a, um]; cuprinus [a, um];

медовуха medo [onis, f];

медовый mellitus [a, um]; melleus [a, um]; melle conditus [a, um]; melle mistus [a, um]; mulsus [a, um];

+ медовое вино medus;

медоточивый mellifluus [a, um];

медуница pulmonaria [ae, f] officinalis;

медь cuprum [i, n] (Cu); aes, aeris, n;

межа limes, itis, m; margo, inis, f; versura [ae, f]; terminus [i, m]; finis [is, m]; terminatio [onis, f]; terminalis lapis, idis, m;

+ межевой знак terminus (terminos movere, propagare);

междометие interjectio [onis, f];

междоусобия bella [orum, npl] intestina; turba [ae, f]; tumultus [us, m]; discordia [ae, f]; dissidium [ii, n]; bellum [i, n] civile; civilia discordia [ae, f]; turbamenta [orum, npl]; res turbulentae;

+ Фракия раздиралась междоусобиями Thracia diacors agebat;

+ посеять междоусобие discordias serere; turbas / tumultum facere;

+ от междоусобия многие города потерпели великое несчастие и полное разрушение e civilibus discordiis / contentionibus multarum rerum publicarum pernicies fluxit / manavit / orta est; civiles contentiones multis urbibus perniciem [e]xitium, pestem [e]xcidium, ruinam, interitum attulerunt;

между inter;

+ между тем interdum; interea; tantisper; ceterum; interim;

+ между тем как dum;

международный internationalis [e]; omnium gentium; mundi; mundialis [e];

+ международное объединение (ассоциация) associatio internationalis;

+ международный конгресс ботаников conventus botanicorum omnium gentium (mundi);

междуреберный intercostalis [e];

междуречье interamnium [ii, n]; terra [ae, f] interamna;

междуцарствие interregnum [i, n];

межевание terminatio [onis, f] (agri); agrorum mensio [onis, f] / dimensio [onis, f] / metatio [onis, f];

межевой geometricus [a, um];

+ межевой знак cippus;

+ межевой камень lapis, idis, m;

межевщик mensor [oris, m] agrarius; metator [oris, m]; finitor [oris, m];

межконтинентальный intercontinentalis [e];

межконфессиональный ad plures statutas religiones, confessiones [e]cclesias pertinens [ntis];

межрасовый interphyleticus [a, um], ad plures pertinens stirpes;

мездра pars [rtis, f] aversa subacti corii;

мел creta [ae, f];

меланхоличный melancholicus [a, um]; tristis [e]; maestus [a, um];

меланхолия melancholia [ae, f]; bilis [is, f] atra;

мелиоративный meliorativus [a, um];

+ опытно-мелиоративная станция statio [onis, f] meliorativa experimentalis;

мелкий minutus [a, um]; exiguus [a, um]; parvus [a, um] (insula; avis); parvulus [a, um]; minor, us; minimus [a, um]; paulus [a, um]; non profundus [a, um]; vadosus [a, um]; brevis [e] (puteus; vada; mus; forma; folia); humilis [e]; vegrandis [e]; tenuis [e] (unda; sulcus); tenui flues aqua; subtilis [e] (farina);

мелководный vadosus [a, um];

мелководье aqua [ae, f] tenuis; locus [i, m] vadosus; vadum [i, n];

мелколесье silva [ae, f] humilis;

мелодия melodia [ae, f]; modus [i, m]; modulus [i, m];

мелодрама melodrama, atis, n, fabula [ae, f] melica;

мелочи minuta [orum, npl]; res [ei, f] parva (levis);

мелочный acerbus [a, um] (inquisitio); angustus [a, um] (concertatio; interrogatio); exquisitus [a, um] (munditia); subscruposus [a, um] (meritorum examinator);

мелочь parvulum [i, n]; vilitates [um, fpl]; stillarium [ii, n];

+ до мелочей ab acia et acu (aliquid exponere);

мель vadum [i, n]; moles [is, f] arenaria; arenae [arum, fpl]; arenariae [arum, fpl];

мелькать coruscare [1]; micare [1];

мельком praepropere; raptim; leviter; cursim; praeteriens;

мельник molitor [oris, m]; мельничиха molitrix [icis, f];

мельница molae [arum, fpl]; (ветряная ventosae, водяная aquariae); molina [ae, f]; moletrina [ae, f]; pistrinum [i, n];

мельничный molaris [e]; molarius [a, um];

+ мельничный камень lapis molaris;

Мельпомена Melpomene [e]s, f;

мемуары commentarii (memoriales) [orum, mpl]; memoriae [arum, fpl];

менеджер moderator [oris, m] (societatis bonis gignendis); procurator [oris, m];

менеджмент administratio [onis, f]; regimen [iminis, n];

менее, меньше minus; parcius; infra;

+ менее известный minus cognitus;

+ более или менее plus minusve;

+ менее всего minime;

+ тем не менее nihilominus;

+ они сделали это меньше чем за три часа id minus horis tribus perfecerint;

+ гораздо меньше multo minus;

менструация menstruatio [onis, f];

меньший minor, us; deterior, ius;

меньшинство minor pars [partis, f]; minoritas [atis, f];

меню ciborum compositio [onis, f]; tabula [ae, f] (tabella) ciborum;

меняла collybista [ae, m]; excambiator [oris, m]; mensarius [ii, m]; argentarius [ii, m];

меняльный стол mensa [ae, f] argentaria;

менять mutare [1]; commutare [1]; immutare [1]; vertere [o, rti, rsum]; cambiare [1] (aliquid cum aliquo); variare [1] (vocem; faciem); movere [eo, movi, motum]; pacisci [or, pactus sum];

+ менять мнение sententiam mutare;

+ менять название nomen mutare;

+ менять тон torquere sonum;

меняться verti [or, rsus sum]; mutari [or, atus sum], se mutare [1]; transformare [1] se, transformari [or, atus sum]; variare [1]; migrare [1];

+ всё меняется omnia vertuntur;

мера mensura [ae, f]; modus [i, m]; modulus [i, m];

+ в значительной мере multo;

+ в известной мере aliquatenus; quodammodo;

+ в полной мере omnino;

+ ни в коей мере neutiquam;

+ по крайней мере saltem; utique;

+ по мере того как prout;

+ если бы он не принял предупредительных мер nisi isset obviam;

+ принимать (суровые) меры против кого-л. vindicare in aliquem;

+ нужно принять меры, чтобы не… videndum est, ne…

+ сверх меры super debitum; plus debito; сверх всякой меры per supergressum;

мергель marga [ae, f];

мерзавец homo [inis, m] scelestus, abominandus, aversabilis, detestabilis, detestandus; foedus, nefandus, obscenus; pessimus;

мерзкий foedus [a, um] (spectaculum; monstrum; odor); abominandus [a, um]; aversandus [a, um]; detestandus [a, um]; taeter, tra, um; obscenus [a, um]; spurcus [a, um] (tempestas; vita; homo); spurcatus [a, um] (helluo spurcatissimus); turpis [e]; detestabilis [e]; nefandus [a, um];

мерзко turpe; turpiter; obscaene; nequiter; nefarie; pessimum in modum; abominandum in modum;

мёрзлый congelatus [a, um]; gelatus [a, um]; frigore adstrictus [a, um];

мёрзнуть algere [eo, alsi,-]; frigere [frixi,-]; gelascere [o, -,-]; congelari [or, atus sum]; gelari [or, atus sum]; gelu durari [or, atus sum]; gelu adstringi [or, adstrictus sum];

мерзость turpitudo [inis, f]; foeditas [atis, f]; obscenitas [atis, f]; abominatio [onis, f]; detestatio [onis, f]; exsecrabilitas [atis, f];

меридиан circulus [i, m] meridianus;

мерило regula [ae, f]; norma [ae, f]; mensura [ae, f];

мерин cantherius [ii, m]; equus [i, m] castratus;

мерить metiri [ior, mensus sum]; permetiri; metari [or, atus sum]; mensurare [1];

мерка mensura [ae, f]; modulus [i, m];

меркнуть tabescere [o, bui, -] (ignis tabuit); obscurari [or, atus sum]; occultari [or, atus sum]; noctescere [o, -, -]; tenebris tegi [or, ctus sum];

Меркурий Mercurius [ii, m];

мерлушка pellis [is, f] agnina subacta;

мероприятие calculus [i, m];

мертвец mortuus [i, m]; demortuus [i, m]; exanimus [i, m]; larva [ae, f]; mors [mortis, f];

мёртвый mortuus [a, um]; demortuus [a, um]; inanis [e] (corpus); defunctus [a, um]; exanimis [e]; exanimus [a, um]; exsanguis [e]; extinctus [a, um]; vita functus [a, um]; morte deletus [a, um] / consumptus [a, um]; fato perfunctus [a, um]; sensu ac vita carens, ntis;

+ воскресить мертвого mortuum vitae reddere / restituere; a morte in vitam revocare;

+ мертвые деньги, мертвый капитал pecunia [ae, f] otiosa;

+ тени мертвых silentes umbrae;

мерцать trepidare [1] (flammae trepidant); micare [1]; fulgere [e]o, fulsi, -];

месить subigere [o [e]gi, actum] (farinam; massam); depsere [o, psui, pstum];

мессианизм messianismus [i, m]; Messiae expectatio [onis, f];

мессианский messianicus [a, um];

Мессия Messias [ae, m], Unctus [i, m]; Christus [i, m];

местами hic illic; hinc inde;

местечко oppidulum [i, n]; loculus [i, m];

мести scopare [1]; verrere [o, -, versum]; converrere;

местность locus [i, m] (loca); tractus [us, m]; regio [onis, f];

местный localis [e]; vernaculus [a, um]; autochthonus [a, um]; indigenus [a, um]; popularis [e];

место locus [i, m]; statio [onis, f] (qua positus fueris in statione, mane); stabulum [i, n] (stabile stabulum habere);

+ место для печати locus sigilli;

+ первое место primae [arum, fpl] (primas alicui concedere, dare); summa [ae, f]; primatus [us, m];

+ первое место среди сословий и в управлении summa ordinis consiliique;

+ больное место vulnus [eris, n] occultum;

+ людные места celebritates (odisse);

+ в том же самом месте и в то же самое время eodem et loci vestigio et temporis;

+оставаться на месте (in) vestigio suo haerere;

+ удерживать за собой место manere in loco;

+ занимать чьё-л. место in locum alicujus succedere;

местожительство sedes [is, f]; domicilium [ii, n]; habitatio [onis, f];

местоимение pronomen [inis, n];

местонахождение, местоположение, местопребывание locus [i, m]; loci situs [us, m]; statio [onis, f] (qua positus fueris in statione, mane); situatio [onis, f]; positio [onis, f]; cubile [is, n] (veritatis); stabulum [i, n] (stabile stabulum habere); sedes [is, f]; domicilium [ii, n];

месть ultio [onis, f] (justa); vindicta [ae, f];

+ жажда мести ultionis cupiditas (cupido);

месяц mensis [is, m]; luna [ae, f];

+ на протяжении этого месяца hunc mensem vertentem;

месячный lunaris [e]; menstruus [a, um];

мета calx, -cis, f; meta [ae, f];

метаболизм metabolismus;

метаболический metabolicus [a, um];

металл metallum [i, n];

металлический metallinus [a, um]; metallicus [a, um];

металлургия metallurgia [ae, f];

метание emissio [onis, f]; jactus [us, m]; conjectio [onis, f];

метатель jaculator [oris, m]; funditor [oris, m];

метательный volatilis [e] (ferrum; telum);

метать expedire [4] (discum; jaculum); agere [o [e]gi, actum] (scintillas; hastam); torquere [eo, rsi, rtum] (jaculum in hostem; fulmina); jactare [1]; jaculari [or, atus sum]; vibrare [1]; conjicere [io, jeci, jectum]; fundere [o, fudi, fusum];

+ метать жребий sortiri; aleam jacere;

+ метать молнии fulminare [1];

метаться fluctuar [1] (animus fluctuat; inter spem metumque; inter mortis metum et vitae tormenta); volitare [1] (in foro; per mare; ultro citroque); trepidare [1] (per alia atque alia consilia);

метафизик metaphysicus [i, m];

метафизика metaphysica [ae, f]; metaphysica [orum, npl];

метафизический metaphysicus [a, um];

метафора metaphora [ae, f]; translatio [onis, f];

+ метафоры verba translata;

метафорический metaphoricus [a, um]; translativus [a, um]; translatus [a, um];

метёлка panicula [ae, f]; scopula [ae, f]; peniculus [i, m] (peniculo mensam detergere);

метель procella [ae, f] nivosa; tempestas [atis, f] nivosa;

метеорит lapis [idis, m] ardens;

метеорологический meteorologicus [a, um];

метеорология meteorologia [ae, f]; ars [artis, f] caeli observandi;

метис mistus [i, m];

метить notare [1]; designare [1];

метка nota [ae, f]; signum [i, n]; stigma [atis, n];

меткий certus [a, um] (sagitta); acutus [a, um];

метла scopae [arum, fpl]; syrus [i, m]; converriculum [i, n];

метод methodus, i, f; via [ae, f] (medendi; optimarum artium); ratio [onis, f];

+ метод практического упражнения via exercitationis;

+ основа и метод защиты defensionis ratio viaque;

+ надлежащий (правильный) метод обучения via discendi;

методически ratione; ordine;

метонимия metonymia [ae, f]; immutatio [onis, f] (nominis);

метр metrum [i, n];

метро ferrivia [ae, f] subterranea; subterferrivia [ae, f];

метрополия metropolis [is, f]; urbs [urbis, f] parens, materna; origo [inis, f];

мех (кузнечный) follis [is, m] fabrilis; (шкура) pellis [is, f]; reno, onis, m;

механизм modus [i, m]; mechanismus [i, m]; machina [ae, f]; machinatio [onis, f]; machinamentum [i, n], mechanema, atis, n, mechanatio [onis, f], via [ae, f];

механик machinator [oris, m]; mechanicus [i, m]; mechanicus [i, m] opifex ificis;

механика mechanica [ae, f];

механический mechanicus [a, um];

меховой e pelle factus [a, um]; pelliceus [a, um];

+ меховая шапка pellis is, f;

меценат Maecenas, atis;

меч gladius [ii, m] (рубящее и колющее оружие); ensis [is, m] (преим. колющее);

+ обнаженный меч gladius vagina vacuus;

+ обнажать меч gladium stringere (destringere [e]ducere, nudare);

+ вкладывать меч в ножны gladium in vagina(m) (re)condere; referre ensem vaginae; tegere ensem vagina;

+ препоясать себя мечом cingere (accingere) se gladio; accomodare ensem lateri;

+ вонзить меч, поразить мечем transfigere aliquem gladio; infigere alicui gladium in pectus; trajicere aliquem gladio; perfodere aliquem gladio;

+ гнаться за кем-либо с обнаженным мечом stricto gladio aliquem sequi; districto gladio aliquem persequi; nudato gladio premere vestigia alicujus;

меченосец ensifer [eri, m];

мечеть sacellum [i, n] / fanum [i, n] / templum [i, n] Mahometanum / Mahometanorum; meschita [ae, f];

меч-рыба xiphias [ae, m]; gladius [ii, m];

мечта somnium [ii, n]; opinio [onis, f]; vana spes; phantasma, atis, n; species [ei, f]; visum [i, n]; spectrum [i, n];

+ предаваться мечтам aucupari somnos;

+ несбыточные мечты alucinatio [onis, f];

+ он занимается пустыми мечтами (мечтаниями) vanis animum pascit figmentis;

мечтать somniare [1];

мешать impedire [4]; obstare [1]; officere [io, feci, fectum]; obstruere [o, uxi, ctum]; obstrepere [o, ui, itum]; remorari [or, atus sum]; tardare [1]; claudere [o, si, sum]; intercludere;

мешкать tardare [1] (facere aliquid; tardantes punire); remorari [or, atus sum]; cunctari [or, atus sum]; haesitare [1];

мешок saccus [i, m]; follis [is, m] (кожаный); bursa [ae, f]; culleus [i, m];

+ мешок из волчьей кожи (в который зашивали отцеубийц или матереубийц) follis lupinus;

мзда merces [e]dis, f; pretium [ii, n]; retributio [onis, f]; praemium [ii, n];

мздоимец qui dona vel munera facile recipit; praemii / mercedis valde cupidus;

+ он не мздоимец ad munera surdus;

мздоимство receptio [onis, f] donorum vel munerum;

мздолюбец lucripeta [ae, m];

миг punctum [i, n] (temporis); momentum [i, n] (temporis);

+ мигом puncto / momento temporis;

мигание nictatio [onis, f]; palpebratio [onis, f];

мигать trepidare [1] (flammae trepidant); nictari [or, atus sum]; micare [1];

мигом extemplo; temporis puncto (momento);

мигрень hemicrania [ae, f];

+ страдающий мигренями hemicranicus [a, um];

+ лекарство от мигрени hemicranica [orum, npl]pl;

Мидия Media [ae, f];

мидийский Medus [a, um];

мидянин Medus [i, m];

мизгирь Aranea [ae, f] tarantula;

мизинец digitus [i, m] minimus / auricularis / auricularius;

мизогин mulierum osor [oris, m], in mulieres malevolus [i, m], misogynes, ou, m (Gr);

микроб microbion [ii, n]; microbium [ii, n]; bacilla [ae, f]; bacillum [i, n];

микробиология microbiologia [ae, f];

микрокосм microcosmos [i, m];

микроволна microunda [ae, f] electrica, minutissima unda [ae, f];

микрон micron [i, n];

микроскоп microscopium [ii, n]; microscopus [i, m];

микрофильм pellicula [ae, f] microphotographica;

микрофон microphonum [i, n];

микрофотография microphotographia [ae, f]; icon [onis, f] microphotographica;

микстура mixtura [ae, f];

милиция custodes [um, mpl] publici; militia [ae, f] (urbana);

миллиард milliardum [i, n];

миллиметр millimetrum [i, n];

миллион millio, onis, m; centena decies millia [orum, npl];

мило lepide; belle; facete; laute; jucunde; suaviter;

милование venia [ae, f]; condonatio [onis, f] erroris;

миловать parcere [o, peperci (parsi),-; ignoscere [o, novi, notum]; remittere [o, misi, missum]; veniam dare [o, dedi. datum]; condonar [1]e; impunitatem dare;

миловидность venus [e]ris, f; venustas [atis, f]; formositas [atis, f]; suavissima oris species [ei, f]; summa oris suavitas [atis, f];

миловидный decens [ntis] (facies; Gratiae; equus); venustus [a, um]; formosus [a, um];

милосердие misericordia [ae, f] (alicujus); caritas [atis, f]; clementia [ae, f]; liberalitas;

+ напускное милосердие affectata caritas;

+ просить милосердия misericordiam alicujus implorare / exposcere / captare / requirere; orare ut misereatur;

+ склонить к милосердию ad misericordiam allicere / vocare / inducere / adducere aliquem; commovere, concitare;

+ склониться к милосердию misericordia capi / teneri / moveri / commoveri / affici / occupari / induci ad misericordiam;

+ оказывать милосердие misericordiam tribuere alicui, impertiri, adhibere;

+ милосердия не достоин тот, кто сам не милосердствует nemo misericordiam consequi dignus est, qui neminem miseretur; neque dignus venia, qui nemini dat veniam;

милосердный misericors [rdis] (in aliquem); clemens [ntis];

милостиво benigne; comiter; humane; clementer; +милостиво увенчай лавром lauro cinge volens;

милостивый clemens [ntis]; benignus [a, um]; liberalis [e]; comis [e]; humanus [a, um]; favens [ntis]; benevolus [a, um]; amicus [a, um]; propitius [a, um];

милостыня eleemosyna [ae, f]; stips, stipis, f (largifica); egestatis subsidium [ii, n];

+ подавть милостыню бедным pauperibus eleemosynam largiri;

+ жить милостынею aliena misericordia / stipite corrogata vitam sustentare;

+ просить / собирать милостыню mendicare / stipem poscere / rogitare / cogere; stipem colligere;

+ протянуть руку для милостыни manum ad stipem porrigere; cibo mendicato pasci; mendicando vitam tolerare;

милость beneficium [ii, n]; venia [ae, f]; gratia [ae, f]; bona gratia [ae, f]; mansuetudo [inis, f]; favor [oris, m]; benevolentia [ae, f]; clementia [ae, f]; indulgentia [ae, f];

+ по чьей-л. милости beneficio alicujus;

+ по милости (милостью) богов dis volentibus;

+ в виде милости in beneficii loco, in beneficio;

+ просить у богов милости, чтобы они даровали победу veniam petere a diis, ut victoriam prosperent;

+ прошу об этой последней милости extremam hanc oro veniam;

+ в милость взойти кому gratiam alicujus inire;

+ в особенной милости у кого быть florere prae aliis gratia alicujus; summa apud aliquem valere gratia; in amore ac deliciis esse alicui; gratiosum alicui esse; apud aliquem gratia et auctoritate valere;

+ в милость прежнюю он опять принят restitutus est in antiquum gratiae locum, rediit in alicujus gratiam;

+ оказывать милость кому beneficium alicui praestare / tribuere / exhibere; benevolum se alicui dare;

+ милости кого лишить benevolentiam tollere, adimere;

+ милостию божьей я здоров divino beneficio recte valeo / commoda utor valetudine;

милый acceptus [a, um]; bellus [a, um] (homines; locus; fama; vinum); festivus [a, um] (puer; senex); gratus [a, um]; jucundus [a, um]; suavis [e]; dulcis [e]; lepidus [a, um]; amabilis [e]; carus [a, um]; placens; probatus [a, um];

миля miliare [is, n] (milliare); milliarium [ii, n];

+ полторы мили sesqui milliarium;

+ в четырех милях от Рима ad quartum ab urbe lapidem;

мим mimus;

мимический mimicus [a, um];

мимо praeter;

мимолётность temporalitas [atis, f];

мимолётный volubilis [e] (aetas); volatilis [e] (aetas); momentaneus [a, um]; volucer, -cris,-cre; fugax; fugacissimus [a, um], brevissimus [a, um], confestim elapsus [a, um];

мимоходом in transitu (aliquid tractare; urbem capere); transiens; obiter; strictim; leviter;

мина vultus [us, m]; gestus [us, m] faciei;

+ деланная мина vultus ficti simulatique;

+ недовольная мина vulticulus;

мина mina [ae, f]; suffossio [onis, f]; cuniculus [i, m];

миндалина amygdala [ae, f];

миндаль amygdalum [i, n]; (дерево) amygdalus, i, f;

минерал metallum [i, n]; minera [ae, f]; minerale, is, n;

минерализованный mineralisatus [a, um];

минеральный mineralis [e];

+ минеральная вода aqua mineralis;

Минерва Minerva [ae, f]; Pallas, adis, f;

миниатюра pictura [ae, f] minuta; miniatura [ae, f];

миниатюризация deminuatio [onis, f];

минимальный minimus [a, um];

минимум minimum [i, n];

министество Ministerium [ii, n]; supremum consilium [ii, n]; administerium [ii, n] publicum; sedes [is, f] administri (... praepositi)

+ министерство сельского хозяйства Ministerium Agriculturae;

+ министерство здравохранения ministerium publicum saluti populi tuendae;

министр minister [tri, m]; administer (publicus); administra [ae, f] (publica);

+ м-р иностранных дел Германии minister Germanicus rerum exterarum;

миновать transire [4] (aetas transiit); praeterire [4]; elabi [or [e]lapsus sum]; praeterlabi; defluere [o, xi, ctum]; transvehere [o, xi, ctum]; paretervertere [o, rti, rsum]; evitare [1];

+ я рад, что эта гроза миновала hunc nimbum transisse laetor;

минога Petromizon marinus;

минувший elapsus [a, um]; praeteritus [a, um]; ulterior,ius;

+ приятно вспоминать о прошедшем juvat praeteritorum meminisse; juvat hic superioris aetatis memoria; vetera illa et jam paene oblitterata commeminisse placet;

минус signum [i, n] negativum;

минута minuta [ae, f] (pars horae); momentum [i, n] / punctum [i, n] temporis; primum temporis scrupulum [i, n];

+ сию минуту extemplo;

+ не иметь ни одной спокойной минуты nullum otiosum spiritum ducere;

+ отнять у себя несколько минут subripere aliquid spatii;

минутный momentaneus [a, um];

мир I. mundus [i, m]; orbis [is, m] terrarum; orbis [is, m] universus; cosmos [i, m]; regnum [i, n]; universum [i, n]; universitas [atis, f], universitas rerum; res (rerum contemplatio); natura [ae, f]; rerum natura;

+ сотворение мира cosmopo"eia [ae, f];

+ от сотворения мира ab orbe condito; a principio mundi; ab ortu mundi; olim; quondam;

+ весь мир theatrum orbis terrarum;

+ на глазах у всего мира in theatro orbis terrarum;

+ все, что есть в мире quidquid caelul suo ambitu complectitur; quidquid in se orbis terrarum continet; quidquid in orbe terrarum est;

мир II. pax [pacis, f]; quies [etis, f]; tranquillum [i, n]; otium [ii, n]; concordia [ae, f]; foedus [eris, n]; amicitia [ae, f];

+ жить в мире, поддерживать мир pacem agere; uti pace;

+ жить в условиях непрочного мира incerta pace agere;

+ мир заключен convenit pax;

+ просить мира pacem orare;

+ выгоды мира pacis honestamenta;

+ купить мир redimere pacem;

+ утвердить мир с кем constituere cum aliquo pacem; componere pacem; agere / conficere / pangere pacem cum aliquo;

+ восстановить мир с кем pacis foedus renovare / confirmare; pacem restituere;

+ разорвать мир с кем pacis foedus frangere / rumpere; pacta et conventa convellere;

+ сохранять мир pacis foedere stare;

+ восстановить мир между ссорящимися (inter se) dissidentes pacificare / conciliare / reconciliare / in concordiam adducere; inter discordes pacem restituere; quempiam alteri / aliquem in gratiam cum altero reducere / restituere; quempiam alteri / cum altero reconciliare; dissidentes in concordiam revocare; inter dissidentes concordiam conciliare;

мираж oculorum mendacium [ii, n], falsa species [ei, f], imago [inis, f] vana; falsa spes [ei, f];

мирить placare [1] (aliquem alicui); reconciliare [1]; pacificare [1]; inimicitias sedare [1];

мирно quiete; tranquille; placide; pacate; pacifice;

мирный pacatus [a, um]; pacificus [a, um]; quietus [a, um]; tranquillus [a, um]; placatus [a, um]; studiosus [a, um] et amans [ntis] pacis; pacalis [e]; pacatus [ntis];

+ мирное время tempus pacis; status quietis / tranquillitatis;

+ заключить мирный договор pacem cum aliquo facere / componere / conficere;

+ мешать / препятствовать заключению мирного договора pacem distinere;

+ мирный договор pacis foedus;

мирововоззрение cosmotheoria [ae, f]; judicia (orum, npl);

мировой cosmicus [a, um]; mundanus [a, um]; universalis [e];

+ мировая война bellum mundanum;

+ мировая история historia universalis;

мироздание summa [ae, f] summarum (est aeterna);

миролюбивый placidus [a, um] (homo; urbs); cupidus [a, um] pacis;

миролюбие placiditas [atis, f]; pacis amor [oris, m]; pacis studium [ii, n];

миротворцы tutatores [um, mpl] pacis; pacificatores [um, mpl]; pacis conciliatores [um, mpl];

миротворческий pacificus [a, um]; pacificatorius [a, um]; ad pacem conferens;

мирра myrrha [ae, f];

мирской saecularis [e]; laicus [a, um]; mundialis [e]; mundanus [a, um]; humanae vitae commodis dedicatus [a, um];

мирт myrtus, i, f;

мирянин laicus [a, um]; saecularis [e];

миска gabata [ae, f]; mazonomus [i, m]; calix, icis, m; patina [ae, f]; catinus [i, m];

+ стоят миски – в меньшей были бобы, в большей – зелень stant calices – minor inde fabas, olus alter habebat;

миссионер missionarius[ii, m]; Evangelii praeco [onis, m] / nuntius [i, m];

миссионерский missionalis [e];

миссия missio [onis, f]; ambasiata [ae, f]; legatio [onis, f]; munus [eris, n] (задача), officium [ii, n] (ответственность);

мистерия initium [ii, n]; mysterium [ii, n]; sacrum [i, n]; arcanum [i, n]; occultum [i, n];

мистический mysticus [a, um];

митинг congressio [onis, f]; congressus [us, m]; conventus [us, m];

митра mitra [ae, f] (episcopalis etc.);

митрополит metropolita [ae, m];

митрополия metropolis [is, f]; urbs [urbis, f] metropolitana;

миф fabula [ae, f]; mythus [i, m] (mythos);

мифический fabulosus [a, um]; mythicus [a, um];

мифология historia [ae, f] fabulosa; fabulae [arum, fpl]; mythologia [ae, f];

мифологический mythologicus [a, um];

мишень scopus [i, m]; nota [ae, f], quo sagitta dirigitur;

+ это орудие попадает в мишень за 2000 шагов hoc tormentum bis mille passibus globo recta linea scopum petit;

мишура ex orichalco lamellae; adulterinum / adulteratum aurum [i, n];

младенец infans, ntis, m,f; infantula [ae, f]; infantulus [i, m]; pupa [ae, f];

младенцеубийца infanticida [ae, m];

младенческий infantilis [e] (vestis; blandimenta; aetas);

+ младенческий возраст infantia [ae, f];

младенчество infantia [ae, f] (до 7 года жизни); cunabula (npl); prima / primaeva / lactens / infantis aetas [atis, f];

+ с младенчества a cunabulis; ab ineunte aetate; a parvis; a prima adolescentia; a pueritia; ab incunabulis; a teneris / tenerrimis unguis; a primo aetatis exordio;

младший minor natu; aetate minor / inferior / posterior;

+ младший из братьев fratrum junior / aetate minimus;

+ самый младший natu minimus;

млекопитающее mammale [is, n] (animal; Omnia animalia, quae pullos suos ubere vel mamma nutriunt, mammalia nominantur);

млечный lacteus [a, um];

+ Млечный путь Via [ae, f] Lactea; galaxia [ae, f];

мнение opinio [onis, f]; setentia [ae, f]; placitum [i, n]; arbitrium [ii, n]; consilium [ii, n]; mens [mentis, f]; animus [i, m]; suffragium [ii, n]; judicium [ii, n]; persuasio [onis, f];

+ определённое мнение sententia destinata; sensus;

+ ложное мнение opinio falsa;

+ предвзятое мнение opinio praesumpta;

+ по моему мнению mea sententia; meo sensu; me censente;

+ по твоему мнению suffragio tuo;

+ вот вам моё мнение об этом habetis de ea re quid sentiam;

+ разделить мнение idem sentire; consentire;

+ согласиться с чьим-либо мнением assensu suo comprobare sententiam alicujus;

+ расходиться во мнении dissentire; in sententia discedere;

+ присоединиться к чьему-л. мнению in sententiam alicujus pedibus vadere;

+ быть хорошего (высокого) мнения bene existimare;

+ говорить в защиту какого-л. мнения disputare in aliquam sententiam;

+ общественное мнение fama (militum; contra famam omnium);

+ когда кто-л. высказывал своё мнение quum dixisset aliquis, quid sibi videretur;

+ внушать то одни мнения, то другие variare invicem sententias;

+ отвергать чье-либо мнение respuere sententiam alterius;

+ наши мнения различны sententiae nostrae discrepant; opinionum inter nos dissimilitudo / dissentio est;

мнимый imaginarius [a, um]; fictus [a, um]; coloratus [a, um] (donatio colorata); falsus [a, um] (testis); personatus [a, um]; simulatus [a, um]; falso habitus [a, um] / putatus [a, um];

+ мнимая сделка commentum (venditionis);

мнительный diffidens; suspiciosus [a, um]; timidus [a, um];

мнить

+ много мнить о себе placere sibi;

многий multus [a, um]; plures; plurimi; complures; numerosus [a, um]; creber, bra, um; copiosus [a, um];

+ жаждущий многого multarum rerum cupidus;

много multum; nimio;

+ нас было много frequentes fuimus;

многобожие polytheismus [i, m];

многоводность abundantia [ae, f] (Nili);

многоводный abundans [ntis] (flumen; Nilus; amnis; fontibus,aqua); aquosus [a, um];

многоговорящий loquax, acis;

многогранность varietas [atis, f] (vir varietate promptissimus);

многозначительный multiplex, icis; ambiguus [a, um];

многознающий multiscius [a, um];

многократно iterum et (atque) iterum; multoties; multifarie; multipliciter; multimodis; saepenumero; saepe; subinde; crebro; frequenter; compluries;

многократный multiplex icis; multifarius [a, um];

многолетний perennis [e]; vetus (vinum); annosus [a, um]; longaevus [a, um]; grandaevus [a, um]; aevo / annis gravis / confectus [a, um] / fractus [a, um]; aevi maturus [a, um]; senex;

многолюдность celebritas [atis, f] (loci; viae); frequentia [ae, f]; multitudo [inis, f]; turba [ae, f]; frequens copia [ae, f]; numerus [i, m] ingens; densa cohors [rtis, f];

многолюдный celeber, bris, bre; populosus [a, um]; frequens [e]ntis (via; theatrum; municipium;convivium); perfrequens; numerosus [a, um]; multus [a, um]; plurimus [a, um];

+ делать многолюдным frequentare (urbs frequentatur; frequentare solitudinem Italiae; locum cultoribus);

+ многолюдный город urbs populo frequens, incolarum plena, referta civibus;

многообразие varietas [atis, f] (vocum; sententiarum; fructuum; rerum; colorum);

многообразный polymorphus [a, um]; multiplex [icis]; multimodus [a, um]; multiformis [e]; numerosus [a, um]; varius [a, um]; pluralis [e];

+ многообразное использование usus multiplex;

многоречивый verbosus [a, um]; loquax;

многословие loquacitas [atis, f]; verbositas [atis, f]; perissologia [ae, f];

многословный argutus [a, um] (litterae); superfluens (orator); largiloquus [a, um]; verbosus [a, um];

многоснежный nivosus [a, um];

многосторонний varius [a, um]; multiplex; diversus [a, um];

многострадальный laboriosus [a, um];

многоточие trium punctorum signum [i, n];

многоуважаемый reverendissimus [a, um];

многоугольник polygonum [i, n];

многоугольный multiangulus [a, um];

многоцветный multicolor [oris, m]; multicolorius [a, um]; versicolor [oris, m]; discolor [oris, m]; polychromus [a, um];

многочисленно frequenter;

многочисленность multitudo [inis, f]; copia [ae, f]; turba [ae, f]; frequentia [ae, f] (frequentia senatus; frequentia vestrum; in auditorio philosophi); magnus numerus [i, m];

+ побеждать своей многочисленностью turba valere;

многочисленный multus [a, um]; plures; plurimus [a, um]; numerosus [a, um]; copiosus [a, um]; amplus [a, um] (copiae; exercitus); multiplex [icis]; affluens [ntis]; frequens [ntis] (frequentes cives; frequens consessus theatri); plenus [a, um]; populosus [a, um]; creber, bra, brum;

+ многочисленные богатства laxae opes;

+ многочисленное собрание frequens collegium;

многоярусный multitabulatus [a, um];

множество multitudo [inis, f]; acervus [i, m] (facinorum, scelerum; negotiorum); vulgus [i, n] (clientium; mulierum); vis [is, f] (hominum; auri; pulveris); stipatio [onis, f] (ingens; aggressionum et enthymematum);

+ во множестве frequenter;

+ множество друзей frequens amicus;

множественный multiplex [icis]; pluralis [e];

множество multitudo [inis, f]; multum [i, n]; permultum [i, n]; numerus [i, m]; numerositas [atis, f]; copia [ae, f]; abundantia [ae, f] (pecuniae; omnium rerum); caterva [ae, f]; turba [ae, f] (arborum; verborum; rerum; voluminum); thesaurus [i, m] (mali); struix [icis, f] (malorum); ubertas [atis, f]; frequentia (hominum; vulgi); coetus [us, m];

+ множество доказательств frequentatio argumentorum;

+ множество денег multa pecunia;

+ у меня множество книг multum / plurimum / abunde librorum habeo;

множитель multiplicator [oris, m];

множить multiplicare [1]; augere [eo, xi, ctum]; rem multiplicare; rei numerum (ex)augere;

мобилизация mobilisatio [onis, f];

могила sepulcrum [i, n]; locus [i, m] sepulturae; tumba [ae, f]; tumulus [i, m] (tumulum struere, statuere, facere); rogus [i, m]; bustum [i, n];

+ на братских могилах in sepulcris communibus (in coenotaphiis);

+ написать что-л. на могиле subscribere aliquid sepulcro;

могильщик copiata [ae, m]; vespillo [onis, m]; effossor [oris, m];

могучий fortis [e]; pollens [ntis]; robustus [a, um] (corpus; vox; animus); viridis [e] (leo); validus [a, um] (vires); potens [ntis]; opulentus [a, um];

могущественный pollens [ntis] (Dea); valens [ntis] (civitas; oppidum); validus [a, um] (hostis; urbs); potens [ntis]; robustus [a, um]; firmus [a, um];

могущество pollentia [ae, f]; vis (deorum); potentia [ae, f]; potestas; opes, -ium, f; opulentia [ae, f];

мода mos, moris, m; consuetudo, -inis, f; habitus, -us, m; ornatus, -us, m; cultus modus [i, m];

+ крик моды/последняя мода recentissimus mos (vestiendi, opinandi...), ultimum elegantiae;

модель protypon [i, n]; typus [i, m]; archetypum [i, n]; exemplar [aris, n]; proplasma, atis, n;

модернизация modernisatio [onis, f];

модернизм modernismus [i, m];

модификация immutatio [onis, f], temperatio [onis, f], accommodatio [onis, f], attenuatio [onis, f]; modificatio [onis, f];

модный novus [a, um]; elegans [ntis];

может быть forsan; fieri potest;

можжевельник juniperus, -i, f;

можно licet; licitum est; potest; vacuum est; est (Est te videre?);

мозаика mosaica [ae, f]; opus [eris, n] musivum / tessellatum;

мозаичный musivus [a, um]; tessellatus [a, um]; sectilis [e]; mosaicus [a, um];

мозг cerebrum [i, n]; medulla [ae, f];

мозжечок cerebellum [i, n];

мозолистый callosus [a, um];

мозоль callus [i, m]; clavus [i, m]; tyloma, atis, n;

мой meus [a, um];

мокрица porcellio (-onis, m); oniscus [i, m];

мокрота sputum [i, n]; phlegma, atis, n; humidum [i, n]; (h)umor [oris, m];

+ отхаркиваемая мокрота tussita sputa;

мокрый humidus [a, um]; madidus [a, um]; humectatus [a, um]; humens [ntis]; madens [ntis]; udus [a, um]; uvidus [a, um] (vestimenta);

молва fama [ae, f] (de re aliqua, alicujus rei); fabula [ae, f]; rumor [oris, m]; sermo, onis, m; ventus [i, m]; fragor [oris, m];

+ молва, жадно подхватывающая вымысел и неправду fama ficti pravique tenax;

+ молва набирает сил по мере своего распространения fama vires acquirit eundo;

+ распространилась молва fama venerat [e]xierat;

Молдавия Moldavia [ae, f];

молебен litania [ae, f];

молекула molecula [ae, f];

молекулярный molecularis [e];

+ на молекулярном уровне moleculariter; gradu moleculari;

молельня oratorium [ii, n];

моление litania [ae, f]; precatus, -us, m; precatio; preces, -um, fpl;

молибден molybdaenum [i, n] (Mo);

молитва oratio [onis, f]; supplicium [ii, n] (supplicia muliebria); supplicatio; votum [i, n]; preces, um, fpl; precatus [us, m]; precatio [onis, f];

Молить vocare [1] (deos); votis vocare [1]; precari [or, atus sum]; imprecari [or, atus sum]; obsecrare [1]; orare [1]; venerari [or, atus sum]; supplicare [1];

молиться orare [1]; adorare [1]; supplicare [1]; precari [or, atus sum];

моллюски mollia, ium, npl;

молния fulmen [inis, n]; coruscus [i, m]; fulgor [oris, m]; ignis [is, m]; flamma [ae, f];

+ быть поражённым молнией de caelo tangi, percuti, jici;

молодёжь juventus [us, m]; juvenes [um, mpl]; suboles [is, f] (Romae); adolescentia [ae, f];

молодец vir strenuus, fortis, promptus;

+ Молодец! Macte virtute! recte factum!

молодняк suboles, is, f;

молодой juvenis [e]; parvus [a, um]; novus [a, um]; primus [a, um]; novellus [a, um]; juvenilis [e]; juvencus [a, um]; adolescens [ntis]; recens [ntis]; crudus [a, um] (amor); viridis [e] (caseus; Alexander rex); tener [e]ra, um (puer; equus; planta; anni);

+ молодое следует щадить (беречь) parcendum est teneris;

+ молодое поколение suboles (robur et suboles militum);

молодость juventus [us, m]; juventa [ae, f]; juventas [atis, f]; juvenilitas [atis, f]; pueritia [ae, f]; adulescentia [ae, f]; aetas [atis, f] florens; flos [floris, m] aetatis; ver [veris, n] aetatis;

+ с ранней молодости a teneris unguiculis, de tenero ungui;

молоко lac, lactis, n; mulctra [ae, f];

+ молоко свёртывается lac conducitur;

+ доить молоко lac e mammis elicere / educere / extrahere;

+ питаться молоком vitam lacte tolerare; lacte vivere; lacte vesci;

молот malleus [i, m]; marcus [i, m];

молотильщик triturator [oris, m];

молотить triturare [1]; terere [trivi, tritum] (frumentum); tribulare [1];

+ молотить хлеб flagellare frumentum / triticum;

молоток malleus [i, m]; malleolus [i, m];

+ назначить что-л. к продаже с молотка subjicere aliquid praeconi (voci praeconis, sub praeconem);

молотый molitus [a, um];

молоть terere [trivi, tritum] (aliquid in farinam); molere [o, ui, itum];

молочный lactarius [a, um]; lacteus [a, um];

+ возле молочной фермы prope praedium lactarium;

+ молочный брат collactaneus;

молчаливо tacite; silentiose;

молчаливость taciturnitas [atis, f]; silentium [ii, n];

молчаливый tacitus [a, um] (assentio); taciturnus [a, um] (homo); silens [ntis]; silentiosus [a, um];

молчание silentium [ii, n]; taciturnitas [atis, f];

+ хранить молчание tolerare silentium; silentia agere; silentium habere; uti silentio;

+ соблюдать молчание во время чьей-л. речи tribuere silentium orationi alicujus;

+ нарушить молчание silentium vincere;

+ обойти молчанием transmittere silentio; transire (aliquem);

+ этого я не могу обойти молчанием hoc tacitus praeterire non possum;

+ ты не добьёшься молчания от меня non feres tacitum;

молчать silere [eo, ui, -]; tacere [eo, ui, itum] (de aliqua re); reticere [eo, ui,-]; conticere [eo, ui,-];

моль tinea [ae, f];

мольба deprecatio [onis, f]; precatus [us, m]; preces, um, f; obsecratio [onis, f]; obtestatio [onis, f];

момент momentum [i, n]; temporis punctum [i, n]; vestigium [ii, n] (temporis); tempus, oris, n; locus [i, m];

+ в один момент vestigio temporis;

+ в данный момент nunc;

+ в данный момент это не важно nihil ad hoc tempus;

+ в любой момент quovis tempore;

+ до настоящего момента adhuc;

+ к моменту выхода в свет sub tempus in lucem prodeundi;

+ важнейший момент momentum maximum (gravissimum);

+ отрицательный момент momentum negativum;

+ положительный момент momentum positivum;

+ последний момент extremum tempus;

+ момент начала сражения tempus commitendi proelii;

+ использовать удобный момент для чего-л. tempus capere ad aliquid;

+ основные моменты summae rerum;

моментально statim;

монада monas, adis, f;

монарх rex [gis, m]; princeps [cipis, m]; imperator [oris, m]; monarchus [i, m]; monarcha [ae, m];

+ конституционный монарх monarcha constitutionalis;

монархия imperium [ii, n] singulare; regnum [i, n]; monarchia [ae, f]; dominatus [us, m] unius;

монастырь coenobium [ii, n]; monasterium [ii, n]; claustrum [i, n]; monachium [ii, n]; asceterium [ii, n];

монах monachus [i, m]; coenobita [ae, m]; nonnus [i, m]; religiosus [i, m];

монахиня nonna [ae, f]; monacha [ae, f]; castimonialis [is, f]; monialis [is, f];

монашеский monachus [a, um]; monachicus [a, um]; monasticus [a, um];

+ монашеский орден sodalicium; sodalitas [atis, f]; ordo, inis, m;

монашество ordo monachicus; vita monachica;

+ вступить в монашество vitam religiosam inire / amplecti; religioso ordini nomen dare;

+ принят в монашество in sacram familiam cooptatus est; ad sacri ordinis alumnos aggregatus, in numerum dicatorum Deo hominum relatus est;

монета nummus [i, m]; pecunia [ae, f]; moneta [ae, f]; numisma, atis, n; denarius [ii, m];

монетарный monetarius [a, um]; nummarius [a, um]; monetalis [e];

+ монетарная система ratio aeraria;

монетный nummarius [a, um]; monetalis [e];

+ монетный двор monetalis officina;

монисто monile[is, n] colleare;

монитор monitorium [ii, n], instrumentum [i, n] monitorium;

монолог monologus [i, m]; monologia [ae, f]; soliloquium [ii, n];

монополизировать in monopolium redigere [o [e]gi, actum];

монополия monopolium [ii, n];

+ монополией называется, когда один человек скупает весь товар определенного вида, устанавливая цены по своему собственному усмотрению monopolium dicitur, cum unus solus aliquod genus mercaturae universum emit, pretium ad suum libitum statuens;

монотеизм monotheismus [i, m], unius dei cultus [us, m] / religio [onis, f];

монотеист monotheista [ae, m]f, unius dei cultor [onis, m], unum deum esse professus / profitens, monotheisticae doctrinae sectator [oris, m];

монотеистский monotheisticus [a, um];

монотонность monotonia [ae, f], vareiatis carentia [ae, f], nulla varietas [atis, f],

монотонный monotonus [a, um]; varietate carens, fastidiose aequalis [e], uniformis [e];

монтаж machinarum instructio [onis, f];

монумент monumentum [i, n];

+ воздвигнуть монумент monumentum facere / exigere;

монументальный monumentalis [e];

моралист vitiorum insectator [oris, m]; intemperans officiorum hortator [oris, m];

мораль mores, um, mpl; moralitas [atis, f] [e]thica (e) es (Gr); (boni / recti) mores um mpl, (recta) morum disciplina [ae, f]; integritas [atis, f] morum, probitas [atis, f], honestas [atis, f]; morum conditio [onis, f], publici privatique mores [um, mpl];

моральный moralis [e] (philosophiae pars); ad mores pertinens; probus [a, um]; honestus [a, um];

мораторий (срок, на который обязанная сторона имеет юридическое право отложить выполнение обязательства) moratorium [ii, n];

морг mortuarium [ii, n];

моргать nictare [1]; connivere [eo, nivi / nixi,-];

морда os, oris n; rostrum [i, n];

море mare, is, n; pelagus, i (n); pontus [i, m]; aequor, oris, n; altum [i, n]; fretum [i, n]; salum [i, n]; sal, salis, m;

+ над уровнем моря supra mare;

+ по берегу Балтийского моря ad litora maris Baltici;

+ Мёртвое море Mare Mortuum;

+ при бурном волнении моря pelago vetante;

+ бушуещее море mare non tractabile;

+ ярость (разбушевавшегося) моря truculenta pelagi;

+ море в сильном волнении, море бушует fervet aestu pelagus; horrescit mare crebrosque fluctus in littus evolvit; levatur inhorrescens mare, ventoque acriori concitatum fluctus ciet, nautarumque ministeria turbat;

+ море стоит тихо mare stat ventis placidum;

+ ехать морем uti mari;

+ расстилающееся внизу море suppositae undae;

+ выйти в открытое море vela dare in altum;

+ Черное море pontus Euxinus; mare Euxinum; mare Nigrum;

+ Красное море mare Rubrum;

+ Каспийское море mare Caspi(c)um;

+ тишина моря tranquillitas maris;

+ переплыть море perarare pontum;

+ он потонул в море fluctibus maris absorptus est; aquis maris suffocatus;

морена moraena [ae, f]; morena [ae, f]; moles [is, f] glacialis; (боковая lateralis; конечная terminalis);

мореплавание navigatio [onis, f];

мореплаватель nauta [ae, m]; nauticus [i, m]; navigator [oris, m]; vector [oris, m];

морепродукты obsonia (orum, npl) marina;

мореходство ars [artis, f] nautica, navicularia;

морж Trichechus [i, m] Rosmarus;

морить enecare [1] (enectus veneno); vita privare [1]; interimere [o [e]mi [e]mptum]; tollere [o, sustuli, sublatum] de medio; occidere [o, cidi, cisum]; interficere [io, feci, fectum];

+ морить голодом fame macerare aliquem;

морковный daucinus [a, um];

морковь cariotta [ae, f]; carota [ae, f]; daucum [i, n]; pastinaca [ae, f];

мороженое glacies [ei, f] edibilis; gelatum [i, n] (lac);

мороженый congelatus [a, um];

мороз frigus, frigoris, n; gelu[us, n] (flumina constiterunt gelu); algor [oris, m]; frigoris acerbitas [atis, f] / asperitas [atis, f];

+ На этой неделе вся Финляндия страдала от непривычных морозов. Hac septimana tota Finnia frigoribus insolitis laboravit;

+ мороз стоит великий frigus saevit; frigus infestum est; magnum et acre est frigus; frigus existit acerbissimum; summum et intolerabile frigus est;

+ мороз усиливается / становится сильнее frigus gliscit / invalescit / incrementum agit/capit;

+ мороз становится легче remittit / frangit se frigus; frigoris acerbitas mitigatur / lenitur / sedatur;

морозный gelidus [a, um]; algidus [a, um]; frigidus [a, um];

морочить callide aliquem in fraudem inducere;

морошка Rubus chamaemorus;

морс defritum [i, n];

морской marinus [a, um]; maritimus [a, um]; aequoreus [a, um]; nauticus [a, um]; classicus [a, um]; navalis [e]; submersus [a, um];

+ цвета морской воды thalassinus [a, um]; aquamarinus [a, um];

+ морская собака (акула) squalus [i, m];

+ морская капуста fucus [i, m];

+ морской пехотинец classicus [i, m];

морщина ruga [ae, f]; sulcus [i, m];

+ лицо, покрытое морщинами facies rugis exarata;

морщинистый rugosus [a, um]; corrugatus [a, um]; vietus [a, um] (senex);

морщить corrugare [1]; rugare [1]; irrugare [1]; caperare [1]; obducere [o, xi, ctum];

морщиться subringi [or,-]; frontem rugare [1] / corrugare [1]; vultum corrugare [1] / contrahere [o, xi, ctum] / obducere [o, xi, ctum]; subducere supercilia; in sinus vel rugas contrahi [or, ctus sum]; replicari [or, atus sum] in rugas;

моряк nauta [ae, m]; nauticus [i, m]; miles [itis, m] classicus;

+ одежда моряка thalassicus ornatus [us, m];

Москва Mosqua [ae, f]; Moscovia [ae, f];

московский mosquensis [e];

москвич Moscovita [ae, m];

москит alucita [ae, f];

мост pons [ntis, m]; мостик ponticulus [i, m];

+ плата за проезд по мосту portorium pontis;

+ навести мост через реку ponte fluvium jungere; flumini pontem imponere; fluminis transitum conjungere ponte;

+ сломать, снести мост pontem interscindere / rescindere / dissolvere / rumpere / interrumpere;

+ деревянный мост pons ligneus;

+ подъемный мост pons versatilis;

+ каменный мост pons saxeus;

+ мост на сваях sublicius pons;

мостить sternere [o, stravi, stratum] (emporium lapide; saxis); pavimentare [1];

мостовая stratum [i, n] (strata saxea viarum); strata [ae, f] (via); pavimentum [i, n] silicatum / siliceum;

мот decoctor [oris, m]; nepos, otis, m; heluo, onis, m; prodigus [i, m]; dissipator [oris, m]; gurges [itis, m] / vorago [inis, f] patrimonii;

мотать glomerare [1]; conglomerare [1];

+ мотать головой caput quatere (io, qassi, quassum) / quassare [1] / agitare [1];

мотив ratio [onis, f]; incitamentum [i, n]; causa [ae, f];

мотивация agendi ratio, agendi causa, causae expositio;

мотовски prodige; profuse; effuse;

мотовской prodigus [a, um]; profusus [a, um]; effusus [a, um];

мотовство heluatio [onis, f]; nequitia [ae, f]; effusio [onis, f]; profusio [onis, f]; prodigentia [ae, f];

моток (ниток) filum [i, n] in spiram convolutum;

мотор motor [onis, m]; motorium [ii, n]; motorum [i, n];

моторный motorius [a, um];

мотоцикл autobirota [ae, f]; birota [ae, f] motoria; motocyclum [i, n];

мотыга bidens [ntis, m]; vanga; raster, tri, m; marra [ae, f]; ligo, onis, m; pastinum [i, n]; rutrum [i, n]; scaphium [ii, n];

мотылёк papilio [onis, m];

мох muscus [i, m]; sphagnum [i, n];

мохнатый villosus [a, um]; hirsutus [a, um]; hirtus [a, um]; hirtuosus [a, um]; pilosus [a, um]; hispidus [a, um]; hispidosus [a, um];

моховик boletus [i, m];

моча urina [ae, f]; lotium [ii, n];

+ испускать мочу на / во что-либо immejere (-mejo,-minxi, -mictum);

+ недержание мочи ischuria; retention urinae;

+ задержка мочи incontinentia urinae;

+ мочи своей не стоит non valet suum lotium;

+ мочеиспукательный канал urether,-eris,m;

+ мочевой пузырь vesica [ae, f] urinaria;

+ мочегонное medicamenta [orum, npl] diuretica;

+ затрудненное (болезненное) мочеиспускание dysuria [ae, f]; stranguria [ae, f];

мочалка spongia [ae, f];

мочало liber [bri, m] tilialis;

мочегонный diureticus [a, um];

моченый maceratus [a, um];

мочить macerare [1]; madefacere [io, feci, factum]; humectare [1]; tingere [o, nxi, nctum]; suffundere [o, fudi, fusum]; perfundere; rigare [1]; irrigare [1];

мочиться mejere (minxi, mictum); mingere; urinam emittere [o, misi [e]missum]; urinare [1];

мочка lobulus [i, m] auris;

мочь posse [sum, tui,-]; licere [eo, ui, licitum]; valere [eo, ui, -] (ad aliquid faciendum, in aliquid); quire [eo, ivi, -];

+ не мочь nequire;

+ я не могу удержаться от слёз nequeo quin fleam;

+ не могу не послать тебе письма facere non possum, quin ad te litteras mittam;

+ может быть forsan; forsitan; forte; fortasse; haud scio an;

+ это я могу утверждать haec habeo affirmare;

мошенник stellio [onis, m]; stello [onis, m]; fraudator [oris, m]; defraudator [oris, m]; furcifer [eri, m]; mastigia. ae, (m); sycophanta [ae, m]; fur, furis, m; homo [inis, m] fraudulentus, sceleratus; mufrius [ii, m]; nebulo [onis, m]; nequam; latrunculus [i, m]; saccularius [ii, m];

+ перемошенничать этого мошенника sycophantae huic sycophantari;

мошенничать sycophantari [or, atus sum]; manticulari [or, atus sum]; dolose captivoseque agere et furari;

мошеннически sycophantiose (agere quicquam); furaciter;

мошеннический furax [acis];

мошенничество fraudatio [onis, f]; fraudulentia [ae, f]; fraus, fraudis, f; subreptio [onis, f]; stellionatus [us, m]; sycophantia [ae, f]; furtum [i, n]; perfidia [ae, f]; latrocinium [ii, n];

мошка musca [ae, f]; culex [icis, m]; alucita [ae, f];

мошна marsupium [ii, n]; crumena [ae, f]; loculi [orum, n];

+ мошна набитая деньгами marsupium bene nummatum;

мошонка scrotum [i, n];

мощение instratura [ae, f]; stratura [ae, f]; tabulatio [onis, f] (досками);

мощи reliquiae [arum, fpl];

мощно potenter;

мощность potentia [ae, f];

мощный robustus [a, um] (corpus; vox; animus); fortis [e]; viridis [e] (sonus); vehemens [ntis] (telum); vastus [a, um] (ictus; clamor); valens [ntis]; validus [a, um] (ventus; flumen); grandis [e]; viriosus [a, um]; viripotens [ntis]; potens [ntis];

мощь vis [is, f] (animi; venti; fluminis); nervus [i, m] (omnibus nervis contendendum est; nervi oratorii); magnitudo [inis, f]; potentia [ae, f]; potestas [atis, f]; ops [opis, f];

мрак caecitas [atis, f] (vitae); obscuritas [atis, f]; obscurum [i, n]; tenebrae, arum, fpl; caligo, inis, f (obscura; caeca); umbra [ae, f] (noctis); nox, ctis, f; chaos (n indecl.);

+ во мраке ночи per umbram noctis;

+ быть покрытым мраком caligare;

+ оставаться во мраке tenebris jacere;

+ это сокрыто во мраке неизвестности latent ista omnia; crassis occulta et circumfusa tenebris sunt;

+ покрывать небо мраком suffundere caelum caligine;

+ рассеять / разогнать мрак tenebras / caliginem dissipare / discutere / dispellere / fugare;

+ философия прогоняет мрак невежества philosophia ab animo caliginem et tenebras dispellit;

мрамор marmor [oris, m]; lapis, idis, m;

+ покрывать мрамором marmorare;

мраморный marmoreus [a, um]; marmotatus [a, um];

мрачно obscure; tenebrose;

мрачность nubilum [i, n] (nubila humani animi); nubes, is, f; obscuritas [atis, f]; senium [ii, n]; tristitia [ae, f];

мрачный caliginosus [a, um] (nox); truculentus [a, um] (oculi; vultus); taetricus [a, um] (puella; disciplina); maestus [a, um] (vultus; orator maestus et incultus); acer, cris, cre (vultus); acerbus [a, um] (vultus); tristis [e] (senex; vultus; Tartara; unda Stygis); obscurus [a, um]; tenebricosus [a, um]; tenebrosus [a, um]; nebulosus [a, um]; nubilus [a, um]; tetricus [a, um]; torvus [a, um]; ater, tra, um; fuscus [a, um];

+ мрачный лес lucus caligans;

+ мрачный день dies caliginosus / tenebricosus / obscurus;

мститель ultor [oris, m] (injuriarum); vindex;

мстительница ultrix [icis, f];

мстительность ultionis cupiditas [atis, f] (cupido); cupiditas [atis, f] vindictae;

мстительный cupidus [a, um] / avidus [a, um] ultionis; in ultionem proclivis [e] / pronus [a, um] / propensus [a, um];

мстить poenam sumere [o, mpsi, mptum]; ulcisci [or, ultus sum] (aliquem); exsequi [or [e]xsecutus sum] (violata jura; delicta; injurias); persequi (aliquem); vindicare [1] (injuriam alicujus et dignitatem); parentare [1]; piare [1]; poenas injuriae ab hoste expetere; injuriae acceptae poenas sumere [o, mpsi, mptum]/ exigere [o [e]gi, actum]; injuriam acceptam vindicare [1];

+ мстить за что-л. ulcisci aliquid, pro aliqua re;

+ мстить кому-л. vindicare se ab, de aliquo; ultionem ab [e]x aliquo petere;

+ мстить за кого-л. ulcisci aliquem (patrem, virum и кому-л. inimicum);

+ (ото)мстить за чью-л. смерть vindicare mortem alicujus;

+ мстить за смерть друга amici mortem ulcisci;

+ быть отмщённым ulcisci (ulta ossa patris);

мудрено ingeniose; acute; scitu difficile;

мудрец sapiens [ntis, m]; sophus [i, m]; magus [i, m];

мудро sapienter; prudenter;

мудрость sapientia [ae, f]; sophia [ae, f]; prudentia [ae, f];

мудрый sapiens [ntis]; sapientia praeditus [a, um]; prudens [ntis]; sophos; cordatus [a, um]; qui est sanae mentis;

муж vir [i, m] (mulierque; vir et uxor; tuus); maritus [i, m]; erus [i, m]; conjux [gis, m]; vir connubio junctus / conjugio illigatus; compar [is, m]; dominus [i, m];

+ славный и почтенный муж vir clarus et honoratus;

+ жена, которая была за многими мужьями multarum nuptiarum mulier;

мужеложец sodomita [ae, m]; praepostera libidine utens [ntis];

мужеложествовать paederastiam exercere [eo, ui, itum];

мужеложество paederastia [ae, f]; praepostera libido [inis, f];

мужественно fortiter; generose; animo mango fortique;

+ мужественно сражаться animo strenuo facere;

+ мужественно защищаться se acri animo defendere;

+ он мужественно принял этот горестный случай animo strenuo et impavido casum acerbissimum accepit;

+ он сражается мужественно Martiam vim praefert in proelio; summa vi ciet proelia; proelium gerit magno animo;

мужественный fortis [e] (vir); strenuus [a, um]; magnanimus [a, um]; ferox [cis] (ferocissimi per acies cecidissent); animosus [a, um] (vir, Hector); generosus [a, um]; virilis [e] (animus; ingenium); mas, maris; masculus [a, um];

+ мужественный в опасности fortis ad pericula;

+ показать себя мужественным se virum ostendere / praebere; facere viriliter;

мужество virtus [utis, f]; fidentia [ae, f]; fortitudo [inis, f]; spiritus [us, m] (magnos spiritus alicui facere, imprimere); animus [i, m]; pectus, oris, n; mens [ntis, f];

+ страх, пробуждающий мужество frigus animosum;

мужик paganus [i, m]; vicanus [i, m]; rusticus [i, m]; rusticanus [i, m];

мужиковато subrustice;

мужиковатость rusticitas [atis, f]; rusticana asperitas [atis, f]; inurbana morum ratio [onis, f];

мужиковатый rusticus [a, um]; inurbanus [a, um]; importunus [a, um]; inhumanus [a, um];

мужний maritalis [e];

мужской masculus [a, um]; mas [maris]; masculinus [a, um]; virilis [e] (sexus; vultus; vox; calceus; genus);

мужчина vir [i, m] (mulierque); homo [inis, m]; mas [maris, m];

+ хотела бы я родиться мужчиной virum me natam vellem;

+ переносить страдание как подобает мужчине dolorem ferre ut vir;

+ будь мужчиной virum te praesta;

+ (если) мальчики это могут, (то неужели) не смогут взрослые мужчины? pueri hoc possunt, viri non poterunt?

муза Musa [ae, f]; Camaena [ae, f];

музей mus(a)eum [i, n];

+ хранитель музея musei custos [odis, m];

музицирование ludicia [orum, npl]pl;

музыка musica [ae, f]; musice [e]s, f; ars [artis, f] musica; symphonia [ae, f]; symphoniae concentus [us, m];

+ вокальная музыка symphonia / concentus vocalis;

+ инструментальная музыка symphonia instrumentalis;

+ по правилам музыки e regulis artis musicae;

+ когда (пока) играла музыка quum symphonia caneret;

+ под звуки музыки ad symphoniam;

+ при звуках оглушительной музыки symphonia strepente;

+ музыка чужда римским нравам…ну, а что касается пляски (танцев), то она просто считается пороком musica Romanis moribus abest…, saltare vero etiam in vitiis ponitur;

музыкальный musicalis [e];

+ музыкальная драма melodramatium [ii, n];

+ музыкальные ноты chartae musicae / symphonicae;

+ музыкальная азбука elementa [orum, npl] musices; musicum alphabetum [i, n];

музыкант musicus [i, m]; cantator [oris, m]; cantor [oris, m]; symphoniacus [i, m];

+ музыканты оркестра symphoniaci pueri, servi;

мука, мучение cruciamentum [i, n]; crux [cis, f]; cruciatus [us, m]; cruciamen [inis, n]; carnificium [ii, n]; afflictatio [onis, f]; stimulus [i, m] (doloris; amoris); supplicium [ii, n]; tormentum [i, n]; vexamen [inis, n]; vexatio [onis, f]; poena [ae, f];

мука farina [ae, f] (triticea; hordacea); far, farris, n; molitum [i, n];

+ мука пшеничная similago, inis, f;

+ мука пирожная libarium [ii, n];

+ мука высшего сорта pollen, inis, n;

+ мука второго сорта secundarium [ii, n];

мукомольная мельница pistrinum [i, n];

мул mulus [i, m]; burdus [i, m]; hinnus [i, m];

мумификация mumificatio [onis, f];

мумия sceletus [i, m]; cadaver [eris, n] medicatum [i, n]; mumia [ae, f];

мундир vestitus [us, m] / ornatus [us, m] militaris;

муниципий municipium [ii, n];

муравей formica [ae, f]; myrmex [e]cis, f;

муравейник cumulus [i, m] formicarum; formicarium [ii, n]; myrmecium [ii, n];

муравьед myrmecophaga [ae, m];

мурашки formicatio [onis, f];

мурза princeps [cipis, m] Tartaricus;

мускул musculus [i, m]; lacerta [ae, f]; tori, orum, mpl;

мускулистый musculosus [a, um]; torosus [a, um];

мускус moschus [i, m];

мускусный moschatus [a, um];

мусор rudus, ruderis, n; intertrimentum [i, n]; sordes, is, f; purgamentum [i, n]; sentina [ae, f]; quisquiliae, arum, fpl;

мусорный ruderatus [a, um];

муссон monso, onis, m;

муссонный monsonalis [e];

мутант mutans [ntis, m];

мутация mutatio [onis, m];

мутить воду turbulentam facere [io, feci, factum] aquam; turbare [1] (aquam limo); turbidare [1] (aquam);

мутный turbidus [a, um]; turbulentus [a, um] (aqua); turbatus [a, um]; puter, tris, tre;

+ вода мутная от ила limo turbata aqua;

+ в мутной воде in aqua turbida;

+ ловить рыбку в мутной воде ali malo publico;

мутовка verticillus [i, m]; rudicula [ae, f];

муть faex [cis, f];

муфта manica [ae, f];

муха musca [ae, f];

мухоловка (птица) muscicapa [ae, f];

мухомор agaricus [i, m] muscarius; amanita [ae, f] muscarum;

мучение carnificium [ii, n]; carnificina [ae, f]; aerumna [ae, f] (aerumnarum requies); supplicamentum [i, n]; supplicium [ii, n] (cruciatu supplicioque perire); afflictatio [onis, f]; stimulus [i, m] (doloris; amoris); crux [cis, f]; cruciatus; cruciatio [onis, f]; cruciamentum [i, n]; tormentum [i, n]; dolores; vexatio [onis, f]; poena [ae, f];

+ на мое мучение ad me cruciandum;

мученик martyr, yris, m,f;

мученичество martyrium [ii, n];

мучитель carnifex [icis, m]; tortor [oris, m]; afflictator [oris, m]; vexator; [oris, m] cruciator [oris, m]; cruciarius [ii, m]; tyrannus [i, m]; + мучительница tyranna [ae, f];

мучительный miser [e]ra, um (cupido; amor; fames); acer, acris, acre (dolor; memoria); aeger, gra, um (dolores); atrox (caedes; bellum; morbus); ferus [a, um] (dolores); anxius [a, um];

+ мучительная казнь cruciatus [us, m];

мучить habere [eo, ui,itum] aliquem miserrimum; conterere [o, trivi, tritum] (boves et vires agricolarum; aliquem oratione); lassare [1] (siti et fame lassari); coquere [o, xi, ctum] (cura, quae te coquit); enecare [1] (enectus frigore); tortare (vulnere tortari); afflictare [1] (atrocius quam bello afflictari; afflictari morbo); subigere [o [e]gi, actum] (aliquem inopia; bello); agere [o [e]gi, actum] (stimulis); pessimare [1] (plebem; se ipsum); vexare [1] (rem publicam omni scelere); urere; exurere [o, ussi, ustum] (exustus siti); gravare [1] (labore; tot malis gravatus); verberare [1] (aures alicujus sermonibus); torquere [eo, rsi, rtum] (memoria malorum torqueri; aliquem eculeo; corpus suum); strangulare [1] (dolor strangulat); stimulare [1] (conscientia aliquem stimulat); cruciare [1]; excruciare [1]; excoriare [1]; flagellare [1]; infestare [1]; saevire [4]; cruciatus exercere [eo, ui, itum] / admovere [eo, movi, motum]; cruciatu afficere [io, feci, fectum];

+ многое меня беспокоит и мучит multa sunt, quae me sollicitant anguntque;

+ это мучит меня беспрестанно haec semper animum excruciant semperque sollicitant meum;

+ для чего ты себя так мучишь cur sic te vexas / afflictas / discrucias;

+ тебя мучат хлопоты беспрестанно dies noctesque te sollicitudines torquent / cruciant;

мучиться laborare [1]; afflictari [or, atus sum]; angi [or, anctus / anxus sum]; cruciari [or, atus sum]; cruciatu premi [or, pressus sum];

+ мучиться родами parturire [4]; lucinam pati [ior, passus sum];

мучной farinarius [a, um]; farrarius [a, um];

мушка musca [ae, f];

мушкетер sclopetaricus miles [itis, m];

мчаться volare [1] (per summa aequora; medios per hostes); volitare [1] (tota Asia); ferri;

мщение ultio [onis, f] (justa; alicujus rei); vindicta [ae, f];

мы nos;

мыза villa [ae, f]; praedium [ii, n] suburbanum;

мылить saponem inferre [fero, tuli, latum]; saponare [1];

мыло sapo [onis, m];

мыловарня saponis officina [ae, f];

мыльный saponaceus [a, um];

мыс promontorium [ii, n]; promunturium [ii, n]; cornu [us, n];

мыслить cogitare [1]; putare [1]; intellegere [o, legi, lectum]; versare [1] animo;

мысль sententia [ae, f]; sensus [us, m]; acies [ei, f] (aciem intendere); mens; mentis actio [onis, f]; cogitatio [onis, f]; opinio [onis, f];

+ прийти к мысли что-л. сделать incidere ad aliquid faciendum;

+ мысль облечена в импровизированные слова verbo subito sumpta est sententia;

+ сокровенная глубина мысли templa mentis;

+ самые сокровенные мысли interior animus, recondita animi pars, animi, interior pars, interiora orum, interior regio, profundum, animi secretum, imus animus, internitas, penetralis animus;

+ направить свои мысли на что-л. inducere animum in [ad] aliquid (jacentem animum inducere in spem meliorem);

+ хорошо выражать мысли словами cogitate mentis praeclare eloqui; verbis explicare;

мытарь publicanus [i, m]; partitor [oris, m];

мыть lavare [1]; luere [o, lui, luiturus]; abluere (pedes); perluere; colluere;

+ мыть посуду vasa emundare; vascula / patinas eluere;

мыться se lavare [1]; lavari [or, atus sum]; se abluere [o, lui, luiturus];

мычание vox, vocis, f (bovis); mugitus [us, m];

мычать mugire [4];

мышеловка muscipula [ae, f];

мышинный murinus [a, um];

мышино-серый murinus [a, um];

мышление mens [ntis, f]; cogitatio [onis, f]; ratio [onis, f];

мышца musculus [i, m]; torus [i, m]; lacerta [ae, f];

+ напрягать (сокращать) мышцу musculum conducere;

мышь mus, muris, m;

+ мышь полевая sorex [icis, m];

+ мышь летучая vespertilio [onis, m];

+ чтобы этих одежд не попортили мыши ne ista vestimenta mures tangant;

мышьяк arsenicum [i, n] (As); arrhenicum [i, n];

мэр urbi praefectus [i, m] (oppidi) praetor [oris, m];

мягкий mollis [e]; mitis [e]; tractabilis [e] (tener et t. in amicitia); tenuis [e] (frigus); tener [era, um] (radix); remissus [a, um]; lenis [e]; temperans [ntis]; mansuetus [a, um]; clemens [ntis];

мягко placide (tractare aliquem); molliter;

мякость mollitia [ae, f]; mansuetudo [inis, f]; lenitas [atis, f];

мякоть caro [carnis, f]; pulpa [ae, f]; mollia [ium, npl];

мясистый carnosus [a, um];

мясник macellarius [ii, m]; lanius [ii, m]; lanio [onis, m];

мясной macellarius [a, um]; carneus [a, um];

+ мясной рынок, мясные продукты macellum [i, n];

мясо caro [carnis, f]; viscus [eris, n], viscera (boum visceribus vesci);

+ одежда прилипла к мясу Геркулеса tunica inhaesit visceribus Herculis;

мята mentha [ae, f];

мятеж commotio [onis, f]; rebellio [onis, f]; tumultus [us, m]; seditio [onis, f];

+ разжигать мятеж ignem seditioni subdere;

мятежник rebellis [is, m];

мятежный rebellis [e]; seditiosus [a, um]; recontrans [ntis] (gens recontrans regibus suis); turbidus [a, um]; turbulentus [a, um] (civis); tumidus [a, um] (Celtae);

мятущийся turbulentus [a, um] (animus);

мять subigere [o [e]gi, actum] (farinam; massam); tractare [1] (aliquid manu; police ceram);

мяч pila [ae, f]; follis [is, m]; globus [i, m];




на in; super (super aliquid assidere; requiescere fronde super viridi); supra; insuper;

+ листья, разделённые на неравные доли folia in lobos inaequales divisa;

+ переводить с латинского языка на русский in Rossicum ex Latino vertere;

+ на 2 см короче лепестков petalis 2 cm breviores;

+ на восток (север, запад, юг) от ad orientem (septentrionem, occidentem, meridiem) a(b);

+ на дне моря in fundo maris;

+ на таблице in tabula;

+ на холмах in collibus;

+ на протяжении per extensionem; per;

+ назначенный на эту должность super hoc positus officium;

+ класть кирпичи на навес super musculo lateres struere;

+ на другой день postridie;

+ на каждого человека viritim;

+ на короткое время parumper;

+ на распутье trivius;

+ на самом деле revera;

+ на той стороне trans; illinc;

+ на ту сторону ultro;

+ на чужбине peregre;

+ на этой стороне hac;

+ посадить на лошадь aliquem in equum imponere;

+ броситься на кого-либо in aliquem irruere;

+ повергнуть на землю ad terram dare;

+ ходить на цыпочках ire suspenso gradu;

набавлять adjicere [io, jeci, jectum] (pretium; supra adjicere);

набалдашник apex [icis, m] baculi;

набат campana [ae, f] tumultus vel incendii tempore sonans; aeris campani crebra citaque pulsatio [onis, f]; tonus [i, m] citatissimus;

+ бить в набат in re trepida aeris campani crebro sonitu vocare auxilium;

набег decursio [onis, f] (barbarorum; decursiones facere); incursio [onis, f]; incursus [us, m]; superventus [us, m];

+ защитить страну от набегов regionem incursionibus prohibere;

набегать supervenire [io, veni, ventum];

+ волна набегает на волну unda supervenit undam;

набережная crepido [inis, f] (urbis crepidines; ripae; magnae molis);

набивать, набить farcire [4]; refercire [4]; effarcire [4] (intervalla saxis); stipare [1] (majorem numerum assium in cella);

+ набить живот effarcire se; farcire ventrem;

набирать typos componere [o, posui, positum]; facere [io, feci, factum] (exercitum; auxilia mercede); conquirere [o, sivi, situm]; comportare [1]; congerere [o, gessi, gestum]; comparare [1];

+ набирать номер numerum telephonicum seligere [o, legi, lectum];

набитый fartus [a, um]; confertus [a, um]; refertus [a, um]; congestus [a, um]; completus [a, um]; repletus [a, um];

+ быть набитым tumere [eo, ui, -] (multo hordeo);

наблюдатель observator [oris, m]; venator [oris, m] (speculator venatorque naturae); spectator [oris, m];

наблюдать servare [1] (sidera; ortum caniculae); observare [1]; speculari [or, atus sum] (locum; obitus et ortus signorum; incendia de muris); inspicere [io, spexi, spectum]; signare [1]; notare [1]; spectare [1];

+ наблюдать небесные явления servare de caelo;

+ наблюдаться кем-л. alicujus visioni occurrere;

наблюдение observatio [onis, f]; observantia [ae, f] (temporum); inspectio [onis, f]; animadversio [onis, f];

набожно pie; religiose;

набожность pietas [atis, f]; religio [onis, f];

набожный pius [a, um]; religiosus [a, um];

набор compositio [onis, f]; synthesis [is, f] (посуды, одежды и т. п.); dilectus [us, m];

набранный expressus [a, um];

+ синонимы набраны курсивом synonima litteris cursivis (italicis) expressa sunt;

набрасываться invadere [o, vasi, vasum] (aliquem minaciter); manus afferre [fero, tuli, latum] (alicui);

набросать abjicere [io, jeci, jectum] (versum, periodum);

набросить, набрасывать adjicere [io, jeci, jectum]; injicere; jacere [io, jeci, jactum]; amicire [io, , micui / mixi, mictum]; induere [o, ui, utum];

набросок primae lineae [arum, fpl]; prima lineamenta [orum, npl]; adumbratio [onis, f]; delineatio [onis, f]; forma [ae, f]; (senatus consulti); vestigia graphidis; prima scriptio, prima perscriptio, pagina emendanda ac transcribenda, (primum) exemplar [is, i, ium, n];

набухать turgescere [o, -,-]; tumere [eo, ui, -] (bile tumet jecur; semine);

набухший turgidus [a, um];

навага gadus callarias;

наваливать addere [o, didi, ditum] (stercus ad radicem); ruere [o, ui, utum]; imponere [o, posui, positum]; coacervare [1]; aggerare [1]; acervatim accumulare [1];

навеки in perpetuum modum; in perpetuum; in aeternum; in saecla (saeculorum);

наверно certe; certo;

навёрстывать reprehendere [o, ndi, nsum]; compensare [1]; restituere [o, ui, utum]; reparare [1];

наверх sursum versus; super (super; vallum praecipitari); insuper;

наверху superne; supra; sursum; super (astare); insuper; sublime;

+ стоя наверху, смотреть с вала super e vallo prospicere;

навес umbraculum [i, n]; tegimen [inis, n]; umbra [ae, f]; porticus [us, f]; vinea [ae, f];

навести, наводить transmittere [o, misi, missum] (flumen ponte transmittitur); inducere [o, xi, ctum]; afferre [o, tuli, latum];

+ наводить на цель in scopum advertere;

навестить, навещать videre [eo, vidi, visum] (amicum; has domos; aegrum); visere [o, visi / vidi,-]; invisere; convisere; saepius revisere; visitare [1];

навет calumnia [ae, f];

+ по навету врагов inimicorum calumnia;

наветренный ventis expositus [a, um] (obnoxius);

навечно in saecula saeculorum; in aeternitatem;

навзничь supine;

нависать imminere [eo, -, -]; pendere [eo, pependi, -]; superpendere; impendere;

+ утёс, нависший над скалами rupes suspensa saxis;

навлекать contrahere [o, xi, ctum]; suscipere [io, cepi, ceptum]; afferre [fero, tuli, latum]; importare [1]; vocare [1];

+ навлечь на себя несчастье malum sibi conficere / parare;

+ навлечь на себя ненависть других aliorum odium adversus se concitare;

наводнение diluvium [ii, n]; eluvies [ei, f]; inundatio [onis, f];

+ гора смыта наводнением eluvie mons est deductus in aequor;

наводнять inundare [1];

навоз fimum [i, n] (ovillum); stercus [oris, n] (novalia stercore satiare); fimetum [i, n]; sterquilinium [ii, n]; spurcamen [inis, n] (spurcamina gregis);

навозный fimetarius [a, um]; fimetosus [a, um]; stercorarius [a, um]; coprophilus [a, um]; fimicola;

наволочка tegumentum [i, n] pulvini;

навонять odore tetro inficere [io, feci, fectum]; a"erem corrumpere [o, rupi, ruptum];

наворовать furto ditescere [o,-,-]; furto multum sibi facultatum aggerere [o, gessi, gestum] / conflare [1];

навсегда in perpetuum modum; in omne tempus; ad perpetuitatem;

навстречу obviam (ire; prodire; se ferre);

+ идти навстречу obviare (alicui); obviam se dare alicui;

+ стремительно бросаться навстречу кому-л. trepidare ad excipiendum aliquem;

+ ринуться навстречу effundi obviam;

навык usus [us, m] (rei militaris, in re militari; usus est magister optimus); exercitatio [onis, f]; assuetudo [inis, f]; consuetudo [inis, f]; habitus [us, m];

навязчивый

+ навязчивая идея obsessio [onis, f];

+ навязчивая личность personalitas anancastica;

навязывать obtrudere [o, trusi, trusum]; intrudere; impingere [o, pegi, pactum]; ingerere [o, gessi, gestum]; praeligare [1]; illigare [1]; imponere [o, posui, positum];

+ испытывая недоверие к пустым и ложным умозрениям, которые навязывают учёному миру без какого-либо предварительного опыта иные теоретики, злоупотребляющие своим досугом vanas ac falsas speculationes, quas theoretici quidam otio suo abusi, nulla experientia praevia, orbi litterario obtrudunt [e]xosi;

нагайка flagellum [i, n];

нагибаться conquiniscere [o (quexi), -]; inclinari [or, atus sum]; inclinare [1] se; flectere [o, xi, ctum];

наглец impudens [ntis]; inverecundus [a, um]; inverecundae et perfrictae frontis / oris;

нагло proterve (loqui, dicere, facere); proterviter; petulanter (invehi in aliquem); confidenter; insolenter; arroganter; superbe; animo inverecundo;

наглость protervia [ae, f]; protervitas [atis, f]; impotunitas [atis, f] (impotunitas et inhumanitas; impotunitas et superbia; impotunitas scelerum); petulantia [ae, f]; confidentia [ae, f]; (projecta) audacia [ae, f]; impudentia [ae, f]; insolentia [ae, f]; procacitas [atis, f]; violentia [ae, f];

+ Веррес, человек неслыханной наглости и небывалого тупоумия Verres, homo audacissimus atque amentissimus;

наглый protervus [a, um]; impotunus [a, um] (homo, libido); procax [acis] (leno; meretrix; sermo; scripta); confidentiloquus [a, um]; confidens [ntis] (parasitus; mendacium); ferox [ocis] (animus, ingenium); audax [acis] (aliqua re, alicujus rei, ad aliquam rem); impudens [ntis]; improbus [a, um];

+ быть наглым, наглеть protervire [io,-,-];

наглядность spectacularitas [atis, f];

наглядный spectacularis [e]; perspicuus [a, um]; manifestus [a, um];

нагнетать quidpiam prelo premere [o, pressi, pressum]; opprimere;

нагноение suppuratio [onis, f]; pyesis [is, f];

наговор criminatio [onis, f] (falsa); calumnia [ae, f]; maledictum [i, n];

нагонять (cursu citato) aliquem assequi [or, cutus sum]; consequi;

нагой nudus [a, um]; nudatus [a, um]; investis [e];

нагорный montanus [a, um];

нагорье edita [orum, npl] montium; elevatio [onis, f]; planities [ei, f] elata (altissima);

наготове in procinctu; in promptu; praesto;

награбленное raptum [i, n]; spolium [ii, n] (sceleris);

награда praemium [ii, n]; signum [i, n] laudis; adoria [ae, f]; pretium [ii, n]; merces [cedis, f], fructus [us, m];

+ высшая награда primae [arum, fpl] (primas ferre, tenere);

+ добытая доблестью (заслуженная) награда virtutis spolia;

+ награда за труды operae pretium;

+ искать награды за труды laboris praemium quaerere / petere;

+ убавить из награды detrahere de mercede;

+ привлекать наградой invitare praemiis;

+ получить награду (вознаграждение) praemio affici; mercedem accipere, recipere;

+ величайшие труды делаются легки, когда они славу имеют наградою summi labores magna compensati gloria mitigantur;

+ награду за труды обещать, назначить mercedem laborum constituere / proponere / promittere;

+ награда превышающая услугу plenior officio merces;

наградить remunerare [1]; mercedem alicui dare [1] / persolvere [o, lvi, lutum]; praemium tribuere [o, ui, utum];

+ он достаточно награжден за это praeclaram ille mercedem tulit; insigni praemio affectus est; multum hac ex re ad ipsum rediit utilitatis;

награждённый ornatus [a, um];

нагрев calefactio [onis, f];

нагревание calefactus [us, m]; calefactio [onis, f];

нагревать exurere [o, ussi, ustum] (antra caminis); calefacere [io, feci, factum]; incalefacere; tepefacere; tepidare [1];

нагреваться incalescere [o, calui, -]; calefieri [fio, factus sum]; concalescere [o, calui, -]; incalere [eo, ui, -]; trahere [o, xi, ctum] calorem; tepescere [o, pui, -] (maria tepescunt);

нагретый calefactus [a, um];

нагромождать suggerere [o, gessi, gestum] (humum); struere [o, xi, ctum] (montes ad sidera); male construere / exstruere; stipare [1]; accumulare [1];

нагромождение frequentatio [onis, f] (argumentorum; verborum);

нагрубить laedere [o, laesi, laesum] aliquem (ilepidis verbis; inurbana agendi ratione);

нагружать onerare [1] (navem; currum); imponere [o, posui, positum]; sarcinare [1];

нагруженный onustus [a, um];

нагрузка onus [oneris, n];

над supra; circa; super;

+ с поднятым над головой щитом scuto super caput elato;

+ висеть над шеей (головой) super cervice pendere;

надавливание impressio [onis, f];

надбавка additamentum [i, n]; superpondium [ii, n] (о весе)

надвигаться instare [o, stiti, -]; appropinquare [1]; urgere [eo, ursi, -];

надвигающийся instans [ntis];

надводный emersus [a, um];

надвое bifariam;

надгробие tumulus [i, m]; monumentum [i, n]; inscriptio [onis, f] sepulcralis; epitaphium [ii, n];

надгробный sepulcralis [e];

+ надгробная надпись titulus [i, m]; epitaphius [ii, m];

+ надгробный камень lapis [idis, m];

+ надгробный памятник sepulcrum [i, n];

+ надгробный пирамидальный столб cippus [i, m];

+ надгробная речь, надгробное слово laudatio [onis, f]; epitaphius [ii, m];

надевать inducere [o, xi, ctum] (aliquid alicui rei; super aliquid); sumere [o, sumpsi, sumptum] (vestimenta; togam virilem; stolam; pallium); assumere (caestum; humeris alas); accommodare [1] (insignia); induere [o, ui, utum]; amicire [io, cui, ctum];

+ надеть сапог inducere sibi calceum;

+ надеть на кого-либо платье alicui vestem / aliquem veste induere;

+ надеть на себя платье vestem sibi induere; se induere veste;

надежда spes [ei, f] (alicujus rei, de aliqua re); fiducia [ae, f] (rei alicujus); praesumptio [onis, f]; exspectatio [onis, f];

+ в надежде на что? qua spe?

+ в надежде на что-л. ad spem alicujus rei;

+ возлагать надежды spem bonam (re)ponere;

+ возлагать надежду на кого-л. habere spem de aliquo; spes in aliquo est;

+ полный надежды spei certus;

+ не иметь надежды desperare; nullam spem habere;

+ нет никакой надежды spei nihil est; nulla spes est;

+ нет никакой надежды, что это случится id fore spes nulla est / ostenditur / relinquitur / nullus spei relictus est locus;

+ потерять надежду spem abjicere (deponere); a spe repelli; decidere a spe;

+ потерять надежду на победу desperare victoriam;

+ лишиться надежды desperare; diffidere; nulla spe pasci; animo cadere; spen omnem deponere / abjicere spem omnium rerum;

+ лишить кого-либо надежды spem alicui adimere / eripere / auferre; de spe dejicere aliquem;

+ не питать никакой надежды на мир desperare pacem;

+ когда всякая надежда была потеряна spe undique abscisa;

+ угасшая надежда spes sublapsa;

+ потерявший всякую надежду spe depulsus;

+ лишить надежды tollere spem;

+ возыметь некоторую надежду in nonnulam spem venire, ingredi, adduci;

+ слабая надежда specula;

+ у меня есть надежда spes me tenet; aliquid in spe est;

+ у меня остается еще некоторая надежда spes me quaedam sustentat;

+ есть некоторый луч надежды spes affulget;

+ твоя надежда не тщетна (не напрасна) ad spem respondet eventus; spes tua non fuit irrita;

+ внушать надежду aliquem in spem vocare;

+ моя надежда на успех моей просьбы возросла majorem spem impetrandi nactus sum;

+ мыс Доброй Надежды Caput Bonae Spei;

+ внушать (подать) надежду ostendere spem; afferre, facere, dare spem; spondere (ingenium Philippi magnum spondebat virum); in spem inducere aliquem; spem injicere alicui;

+ есть надежда на что-л. ostenditur spes alicujus rei;

+ окрылённые надеждой in spem adducti;

+ лелеять надежду affectare spem;

+ питать добрые надежды bene sperare;

+ я имею великую надежду magna me spes tenet; magna un spe sum; spem bonam habeo;

+ подающий б'oльшие надежды in quo certior spes est; (юноша) adulescens summae spei;

+ тешить (обманывать) себя пустой надеждой blandiri sibi inepta spe;

+ льститься пустой надеждой spes inanes agitare;

+ обмануться в надежде spe dejici, labi;

+ надежда достичь чего-л. spes affectandae alicujus rei;

+ в надежде достигнуть власти spe dominationis, in spe potentiae;

+ погибли надежды земледельца coloni vota jacent;

+ вся надежда на него omnis spes vertitur in eo;

+ вся моя надежда на Бога, его милосердие и благость in unius Dei bonitate atque clementia omnia statuo / colloco / pono; omnes in solo Deo sitas atque locatas rationes et spes habeo; in Deo spes mea omnis residet;

+ только эта надежда мне и остается haec una mihi spes superest; hac una spe nitor;

+ надежда его обманула spes eum frustratur;

+ надежда моя осталась тщетной spes mea in irritum redacta est; ad irritum spes mea cecidit;

+ он тешит его тщетной надеждой ilu надежда illum inani spe ducit / pascit / lactat;

+ ты оправдал наши надежды exspectationem de te factam explevisti; conceptae de te opinioni egregie respondisti;

+ только надежда утешает человека в несчатьи sola spes hominem in miseriis consolari solet;

надёжно fideliter; fidenter; confidenter; fidenti animo; intrepide; fortiter;

надёжность fiducia [ae, f] (res minimae fiduciae); stabilitas [atis, f] (amicitiae; fortunae);

надёжный certus [a, um]; non dubius [a, um]; indubitatus [a, um]; firmus [a, um]; confirmatus [a, um]; cautus [a, um]; fidus [a, um]; fidelis [e] (lorica; navis; societas cum aliquo); tutus [a, um] (custodia); idoneus [a, um] (homines; auctor); bonatus [a, um]; verus [a, um] (testis); stabilis [e] (stabili tramite currere); locuples [etis]; proprius [a, um];

+ быть надёжным habere fidem;

+ надежное лекарство remedium praesens;

наделённый affectus [a, um] (vitiis; virtutibus); instructus [a, um] (clementia); dotatus [a, um]; praeditus [a, um];

+ наделённый талантом ingeniosus [a, um];

наделять afficere [io, feci, fectum] (aliquem praeda; praemio; muneribus); tribuere [o, ui, utum] (nomen terris); impertire [4]; prosequi [or, cutus sum]; instruere [o, xi, ctum]; ornare [1]; exornare [1];

надеяться sperare [1]; in spe habere [eo, ui, itum], ponere [o, posui, positum] aliquid; in spe esse [sum, fui, -]; respicere [io, spexi, spectum]; fidere [o, fisus sum]; confidere; praesumere [o, mpsi, mptum] aliquid spe;

+ я надеюсь spes me tenet; spem habeo; spe ducor;

+ я надеюсь в будущем году завершить свой труд anno sequente opus meum absolvere spero;

+ нет онований надеяться spes abnuit;

+ я крепко надеюсь на то, что сегодняшний день положит начало освобождению magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore;

+ надеяться на хорошее bene sperare, recte sperare;

+ надеяться на (нечто) лучшее melius sperare;

+ буду надеяться на богов и на тебя deos sperabo teque;

+ слишком надеяться на себя praefidere sibi;

+ надеяться более на предводителя, чем на войско spem ponere magis in duce quam in exercitu;

+ надеюсь, мои услуги будут тебе приятны spero official mea tibi grata fore / future esse;

надземный epigaeus [a, um]; supraterraneus [a, um];

надзиратель inspector [oris, m]; curator [oris, m] rei; qui curam gerit; qui rem attendit; praepositus [i, m];

надзирать attendere [o, tendi, tentum]; curam alicujus gerere [o, gessi, gestum]; moderare [1] aliquem (a puero);

надзор cura [ae, f]; custodia [ae, f]; exactio [onis, f]; tutela [ae, f];

надир Nadir (indecl);

надкостница periosteum [i, n];

надлежать congruere [o, ui, -] (congruit Praesidi curare,ut…); decere [eo, ui, -]; condecere; convenire [io, veni, ventum]; competere [o, ivi, itum]; esse [sum, fui,, futurus];

+ юноше надлежит почитать старших по возрасту adulescentis est majores natu revereri;

надлежащий conveniens [ntis]; competens [ntis]; congruens [ntis]; idoneus [a, um] (locus; tempus; verba); debitus [a, um]; decens [ntis]; aptus [a, um]; legitimus [a, um]; justus [a, um];

+ надлежащим образом rite;

+ он ответил ему надлежащим образом ei, ut par erat, respondit;

+ быть укомплектованным надлежащим образом suum numerum habere;

+ в надлежащем году suo anno;

надлом infractio [onis, f]; fractura [ae, f];

надломленный afflictus [a, um] (res Romana);

надменно arroganter (dicere; facere); superbe;

+ вести себя надменно superbe se gerere;

надменность arrogantia [ae, f]; superbia [ae, f] (insolens); contumacia [ae, f]; tumor [onis, m] (animi); magnificentia [ae, f]; fastus [us, m]; insolentia [ae, f];

+ надменность сначала родилась от чрезмерного богатства и изобилия ex copia atque rerum affluentia primo arrogantia nata est;

+ предосудительно о самом себе говорить с надменностию deforme est de se ipso praedicare, falsa praesertim [e]t cum irrisione audientium imitare militem gloriosum;

надменный arrogans [ntis] (homo); superbus [a, um] (insolens et s.; superba fastidia pati); superbia elatus [a, um]; celsus [a, um] (c. et ferox); fastidiosus [a, um] (in pares); tumidus [a, um] (successu; homo); sublatus [a, um]; magnificus [a, um]; inflatus [a, um]; ferox [ocis]; insolens [ntis];

+ становиться надменным alte tumescere;

+ быть надменным tumere (sapientis animus nunquam tumet);

+ он делает это только по причине своей надменности superbia inflatus / incitatus / abreptus hoc facit;

+ он слишком надменен effert se insolentius;

надо opus est; necesse est; oportet;

надобно necesse est; oportet; decet; opus est;

+ надобно поспешить opus est maturato;

+ надобно, чтобы это было id postulat / exigit necessitas;

надобность necessitas [atis, f];

+ надобности requisita [orum, npl] (ad requisita respondere);

+ естественные надобности requisita naturae;

+ отправлять естественные надобности sua re causa facere;

надобный necessarius [a, um];

+ мне надобен твой совет indigeo tui consilii;

надоевший fastidiosus [a, um];

надоедать lassare [1] (numina); tundere [o, tutudi, tunsum]; molestum esse; taedet;

надолго in longum tempus;

надосуге per otium; otiose;

+ рассматривать что-либо на досуге contemplari aliquid otiose;

надоумить aliquem de re monere [eo, ui, itum] / commonefacere [io, feci, factum]; consilium dare [o, dedi, datum]; alicui suadere [eo, suasi, suasum];

надписать superscribere [o, psi, ptum]; inscribere; praescribere;

надпись superscriptio [onis, f]; inscriptio [onis, f]; parescriptio [onis, f]; titulus [i, m] (pittacia cum hoc titulo); elogium [ii, n]; epigramma [atis, n];

+ надпись с перечнем подвигов rerum gestarum titulus;

+ с надписью с именем Камилла cum titulo nominis Camilli;

+ надгробная надпись supremi tituli;

+ надпись в стихах на мраморе signatum carmine marmor;

надпочечный superrenalis [e];

надрез incisura [ae, f]; incisio [onis, f]; incisus [us, m]; scarificatio [onis, f];

надрезать incidere [o, cidi, cisum]; scarificare [1]; insecare [o, secui, sectum];

надрубать accidere [o, cidi, cisum]; incidere;

надсадить (надорвать) labore defatigare [1] / frangere [o, fregi, fractum] / se rumpere [o, rupi, ruptum];

+ надсадить лошадь nimia vectura equum debilitare / enervare;

надсмотрщик inspector [onis, m]; curator [onis, m] rei; qui curam gerit; qui rem attendit; praepositus [i, m];

надстроить insuper aedificare [1];

надстройка contignatio [onis, f];

надувание inflatio [onis, f];

надувать inflare [1]; sufflare [1]; implere [eo, evi, etum]; tumefacere [io, feci, factum];

+ ветер надувает паруса Zephyri intendunt vela;

надуваться tumere [eo, ui, -] (vela tument);

надуманный fictus [a, um]; exquisitus [a, um] (verba);

надутый tumidus [a, um] (vela aquilone); tumorosus [a, um]; turgidus [a, um]; inflatus [a, um]; impletus [a, um]; repletus [a, um];

+ быть надутым tumere (vela tument; inani superbia);

надуть inflare [1]; tangere [o, tetigi, tactum] (aliquem triginta minis); inconciliare [1] (aliquem); tendere [o, tetendi, tentum / tensum] (vela);

наедине secreto; privatim;

наём conductio [onis, f];

+ отдавать в анём locare [1]; collocare [1];

+ брать в наем conducere [o, xi, ctum];

наёмник latrunculus [i, m]; mercennarius [ii, m]; conductus mercede operarius [ii, m];

+ наемники не хотели до конца жизни оставаться в Египте, им хотелось богатыми вернуться на родину. Milites conducti (conducticii) usque ad vitae finem in Aegypto manere non cupiebant, cordi illis erat divites in patriam reverti.

наёмный mercennarius [a, um]; meritorius [a, um]; conductus [a, um]; conducticius [a, um];

+ война, ведущаяся с помощью наёмных войск bellum [i, n] conductum;

наесться se effarcire;

нажива quaestus [us, m]; lucrum [i, n]; aurum [i, n]; manubiae [arum, fpl]; praeda [ae, f]; emolumentum [i, n]; utilitas [atis, f];

+ неутолимая жажда наживы acquirendi insatiabile votum [i, n];

+ проклятая жажда наживы auri sacra fames [is, f];

+ искать только наживы omnia ad suam utilitatem aut ad quaestum suum referre;

наживать acquirere [o, sivi, situm] (pecuniam); facere [io, feci, factum] (maximam pecuniam); parare [1]; comparare [1];

+ нажить много имения opes consequi [or, cutus sum]; ad multas pecunias venire [io, veni, ventum];

нажим pressus [us, m]; pressio [onis, f]; depressio [onis, f]; oppressio [onis, f];

нажимать premere [o, pressi, pressum]; comprimere; deprimere; exprimere;

нажраться ingluviem cibo explere [eo, evi, etum];

назад retrorsum; retro; rursus; pone; cessim; in tergum;

+ идти назад cessim ire;

+ тому назад abhinc;

+ сто лет тому назад abhinc centum annos [annis];

+ дней пять или шесть тому назад dies abhinc quintus an sextus est;

назарет Nazareth f (indecl);

название nomen [inis, n]; titulus [i, m]; vocabulum [i, n] (imponere cognata vocabula rebus); vocamen [inis, n]; nominatus [us, m]; nominatio [onis, f]; appellatio [onis, f];

названный nominatus [a, um]; appellatus [a, um]; vocatus [a, um];

наземь pessum; humi;

назидание aedificatio [onis, f];

назидательный didascalicus [a, um] (opusculum);

назначать creare [1]; destinare [1] (tempus locumque; provinciam alicui); sumere [o, mpsi, mptum] (colloquendi tempus); decernere [o, crevi, cretum] (alicui triumphum; alicui provinciam); dicere [o, xi, ctum]; addicere; indicere; edicere (diem comitiis); statuere [o, ui, utum] (condiciones; tempus colloquio; aliquem regem); constituere; attribuere [o, ui, utum]; ascribere [o, psi, ptum]; nuncupare [1]; notare [1]; signare [1]; assignare [1]; designare [1]; definire [4]; nominare [1]; ordinare [1];

+ назначенный день dies destinatus;

+ в назначенное время statuto tempore;

+ назначить заседание сената на следующий день edicere senatum in posterum diem;

+ назначить день битвы diem pugnae indicere;

+ назначить депутатов legatos designare / deligere;

назначение creatio [onis, f]; destinatio [onis, f] (consulum); munus [eris, n]; constitutio [onis, f]; dictio [onis, f]; designatio [onis, f];

назначенный status [a, um]; statutus [a, um]; designatus [a, um]; decretus [a, um]; dictus [a, um]; indictus [a, um];

+ в назначенное время constituto;

+ назначенный час constituta hora;

+ назначенный день dies dicta / constituta;

назойливость protervitas [atis, f]; petulentia [ae, f]; procacitas;

назойливый impotunus [a, um] (volucres; homo); procax [acis] (leno; meretrix); assiduus [a, um] (scurra); molestus [a, um]; protervus [a, um]; petulans [ntis];

назревать tumescere [o, ui,-] (bella tumescunt);

называть appellare [1] (aliquem patrem); nominare [1]; denominare [1]; dicere [o, xi, ctum]; nuncupare [1]; vocare [1] (aliquid alio nomine); invocare [1]; salutare [1]; loqui [or, cutus sum] (loquere tuum mihi nomen; loqui singulas urbes); laudare [1] (aliquem auctorem; aliquem testem); memorare [1] (nomen alicui); exsequi [or, cutus sum] (nomen; numerum); usurpare [1] (aliquem fratrem; Laelius, qui sapiens usurpatur); titulare [1] (aliquem alicujus nomine);

+ называть каждую вещь своим именем suo quamque rem nomine appellare / notare;

+ назвать город Антиохией vocare urbem Antiochiam;

+ назвать город по имени отца vocare urbem ex patrio nomine;

+ называть всех солдат по имени reddere nomina omnibus militibus;

+ называть кого-либо по имени aliquem suo nomine appellare;

+ как называется эта вещь? Quod rein omen est? quiod nomen habet? Quo vocatur nominee?

называться nominari [or, atus sum]; se nominare [1]; appellari [or, atus sum]; vocari [or, atus sum]; dici [or, dictus sum]; audire [4];

+ если кто-нибудь знает, что в сосуде, наполненном водою или другою жидкостью, поставленном на огонь, может быть вызвано кипение, и проводит это на деле, то он будет называться практиком siquis in olla, aqua vel alio liquore plena, igni imposita ebullitionem excitari posse noverit, idque actu prosequitur, practicus audit;

+ «ликтор» называется так от слова «ligare» “lictor” a “ligando” appellatur;

наиболее maxime;

+ наиболее необходимые эксперименты experimenta maxime necessaria;

наибольший maximus [a, um];

наивность credulitas [atis, f]; infantia [ae, f]; simplicitas [atis, f]; ingenuitas [atis, f],

наивный credulus [a, um]; simplex; ingenuus [a, um], nativus [a, um], artificio carens, artificii expers;

наивысший summus [a, um];

наигрывать meditari [or, atus sum]; praecinere [o, ui /cecini, centum]; praeire [eo, i(v)i, itum] canendo;

наизнанку in reversam partem;

наизусть memoriter; e memoria; ex promptu;

+ учить наизусть adiscere;

+ читать стихи наизусть versus absentes dicere [o, xi, ctum]; carmina memoriter recitare [1];

+ знать наизусть memoria tenere;

наилучший optimus [a, um];

наименее minime;

наименование nomen [inis, n]; titulus [i, m]; nominatio [onis, f]; nominatus [us, m]; denominatio [onis, f]; appellatio [onis, f]; vocabulum [i, n] (imponere cognata vocabula rebus); nuncupatio [onis, f];

наименователь impositor [oris, m] nominis; appellator [oris, m]; nominator [oris, m]; denominator [oris, m];

наименовать nominare [1]; denominare [1]; appellare [1]; nuncupare [1]; nomen imponere [o, posui, positum] / indere [o, didi, ditum] (alicui rei);

наименьший minimus [a, um];

наискось transverse; ex transverso; oblique;

найденный repertus [a, um]; inventus [a, um];

найти invenire [io, veni, ventum]; reperire [io, peri, pertum]; detegere [o, xi, ctum]; eruere [o, ui, utum] (veritates);

наказание poena [ae, f]; punitio [onis, f]; castigatio [onis, f]; animadversio [onis, f]; correctio [onis, f]; merces [edis, f] (temeritatis); noxa [ae, f]; admonitio [onis, f] (fustium); infortunium [ii, n] (infortunio aliquem mactare); verberantia [ae, f]; verberatio [onis, f]; supplicium [ii, n] (exsilii; deportationis); stipendium [ii, n] (dira stipendia alicui ferre); ultio [onis, f]; vindicta [ae, f]; malum [i, n]; meritum [i, n]; multa [ae, f];

+ строгое (жестокое) наказание acrior poena;

+ жестокость наказания suppliciorum acerbitas;

+ достойный наказания castigabilis;

+ наказание, соответсвующее (соответсвенное) проступку poena par delicto;

+ без наказания это тебе не пройдет haud impune hoc feres; hoc sic tibi non abiit;

+ это преступление нельзя оставить без наказания non debet hoc crimen impunitum dimitti / ferri / relinqui; danda non est huic sceleri impunitas;

+ за это установлено самое суровое наказание gravissimum supplicium ei rei constitutum est;

+ наказание палками fustium admonitio; multa (haec multa ei esto, vino viginti dies ut careat);

+ телесное наказание poena corporalis;

+ (по)нести наказание poenam pati; capere, suscipere poenam; supplicium (per)solvere, luere;

+ подвергаться наказанию со стороны кого-л. supplicium dare alicui;

+ освободить от наказания eximere noxae;

+ кому-л. предстоит наказание stipendium aliquem manet;

+ быть освобождённым от наказания exsolvi [liberari] noxa;

+ подлежать наказанию poena teneri;

+ не существовало ни наказаний, ни страха poena metusque aberant;

+ честный труд венчается почестями, наградой и славой, а пороки и обманы людские наказуются (наказываются) бесславием, узами и самою смертью verus, justus atque honestus labor honoribus, praemiis ac splendore decorator; vitia autem hominum atque frauds damnis, ignominiis, vinculis, verberibus [e]xiliis ac ipsa morte mulctantur;

+ действие, достойное наказания (наказуемое) poenaria action;

наказ(ыв)ать castigare [1] (aliquem verberibus); corrigere [o, rexi, ctum]; multare [1] (aliquem morte; exsilio multatus; vinculis); exsequi [or, cutus sum] (violata jura; delicta; injurias); vindicare [1] (maleficia); punire [4]; poena multare [1] / afficere [io, feci, fectum]; exigere [o, egi, actum] poenam; animadvertere [o, rti, rsum]; monere [eo, ui, utum]; objurgare [1]; plectere [o, xi, ctum];

+ наказать кого-л. за что-л. verberationem alicujus rei alicui dare;

+ накзать штрафом multare;

+ наказывать злодеяния по заслугам rependere sceleribus poenas;

+ быть наказанным affici poena;

накаливать accendere [o, ndi, nsum] (vapor solis accendit arenas; ferrum accensum igni); exurere [o, ussi, ustum] (antra caminis);

накаливаться incalescere [o, lui,-];

накануне pridie;

накидка anaboladium [ii, n]; chlamys [ydis, f];

накинуться manus afferre (alicui);

накипь crusta [ae, f]; spuma [ae, f] ebullitionis;

накладная

+ транспортная накладная litterae [arum, fpl] recognitionis;

накладно incommode; inique;

+ это для меня накладно alienum rationibus meis est;

накладывать addere [o, didi, ditum] (stercus ad radicem); indere; superdare; struere [o, xi, ctum] (trabes; lateres); superimponere [o, posui, positum]; imponere;

наклеенный agglutinatus [a, um];

наклеивание adjunctio [onis, f] ope glutinis;

наклеивать inglutinare [1]; agglutinare [1];

наклейка scheda [ae, f];

наклон declinatio [onis, f]; inclinatio [onis, f]; convexitas [atis, f];

наклонение modus [i, m];

наклоненный acclinis [e]; pronus [a, um];

наклонность inclinatio [onis, f] animi / propensio [onis, f] ad aliquid; proclivitas;

+ не имею я наклонности к учению a musis aversus sum; alienum a litterarum studio animum habeo;

наклонный obliquus [a, um]; proclivis [e]; fastigatus [a, um];

наклонять declinare [1]; inclinare [1]; proclinare [1]; deflectere [o, xi, ctum]; inflectere; demittere [o, misi, missum];

+ наклонить голову caput inflectere / demittere;

наклоняться corpus inclinare [1];

наковальня incus [udis, f]; acmon [onis, m];

наконец deinde; denique; postremo; ad extremum; tamen; tandem; demum; summo;

+ наконец-то vix;

+ наконец-то ты пришел demum nunc venisti;

наконечник acumen;

накопитель на жестких дисках НМД dura statio [onis, f];

накопить converrere [o, verri, versum] (hereditates omnium); facere [io, feci, factum] (maximam pecuniam); struere [o, xi, ctum] (rem; opes); accumulare [1]; cumulare [1]; colligere [o, legi, lectum]; coacervare [1];

+ накопить многое frequentare multa acervatim;

+ накопить денег aurum accumulare; pecunias coacervare; acervos pecuniae construere;

+ накопить большое имение facere amplas divitias;

накопление (ac)cumulatio [onis, f]; coacervatio [onis, f];

+ жить прежними накоплениями ante quaesitis uti;

накормить saturare [1]; cibo aliquem explere [eo, evi, etum]; sacitatem alicui afferre [fero, tuli, latum]; famem alicujus sedare [1];

накрасить colore inficere [io, feci, fectum]; colorare [1];

накрахмаленный amylo maceratus [a, um] / subactus [a, um] / induratus [a, um];

накрахмалить (linteum) amylo imbuere [o, ui, utum];

накрашенный tinctus [a, um]; colore infectus [a, um]; coloratus [a, um];

накрест decussatim; decussatus [a, um]; cancellatim;

накрыть abdere [o, didi, ditum] (caput casside); supervenire [io, veni, ventum]; sternere [o, stravi, stratum]; tegere [o, xi, ctum]; contegere; velare [1];

+ накрыть стол sternere mensam;

накрыться contegi [or, tectus sum]; operiri [ior, rtus sum]; velari [or, atus sum];

накуренный infumatus [a, um]; plenus [a, um] fumo;

накурить infumare [1]; fumo perfundere [o, fudi, fusum] / opplere [eo, evi, etum];

налагать imponere [o, posui, positum]; indicere [o, xi, ctum]; injungere [o, nxi, nctum];

наладить expedire [4] (rem frumentariam); adaptare [1];

налево sinistrorsum; sinistrorsus; ad sinistram; ad laevam;

налёт incursus [us, m]; impetus [us, m];

налёт pruina [ae, f];

наливать infundere [o, fudi, fusum]; implere [eo, evi, etum];

наливка conditum [i, n] (vinum); infusum [i, n] spirituosum baccarum;

налим Gadus lota;

налить infundere [o, fudi, fusum]; suffundere (merum);

+ налить до верху instipare (vinum in culleum);

налицо praesto; revera; reipsa;

наличие praesentia [ae, f];

+ имеющийся в наличии adesse; suppetere; expeditus [a, um]; praesens [ntis];

наличник bucula [ae, f];

наличность pecunia [ae, f] praesens / numerata; praesentarium argentum [i, n];

наличный praesens [ntis];

+ наличные деньги numeratum; pecunia praesens, numerata;

+ платить наличными pecuniam praesentem alicui solvere et numerare;

+ покупать на наличные деньги numerata et praesenti pecunia emere;

налог vectigal [is, n]; stipendium [ii, n] (stipendia pendere); tributum [i, n]; indictio [onis, f];

+ лучше собирать налоги с богатых vectigalia a divitibus diligentius exigere;

+ налог с торгового оборота venalicium [ii, n];

+ налог за перевозку товаров portorium [ii, n];

+ земельный налог agrarium [ii, n];

+ облагать налогом taxare [1]; tributum imponere [o, posui, positum] / indicere [o, xi, ctum] / statuere [o, ui, utum];

+ взимать налог levare [1]; tributum exigere [o, egi, actum];

+ отменить налог vectigalia abrogare [1];

+ платить налог tributum pendere [o, pependi, pensum] / conferre [ro, tuli, latum];

+ взять на откуп налоги accedere[o, cessi, cessum] ad vectigalia;

+ добавочный, дополнительный налог superindictio [onis, f]; superindictum [i, n];

+ мы обременены великими налогами intolerabilia tribute a nobis exiguntur;

+ освободить кого-либо от налога a tribute liberare [1] / vindicare [1];

налоговый инспектор coactor [oris, m]; compulsor [oris, m];

налогообложение census [us, m]; censio [onis, f];

наложенный (super)impositus [a, um];

наложить

+ наложить руку на что-л. Admovere [eo, movi, motum] manus rei alicui, ad aliquam rem;

наложница concubina [ae, f]; pelex [icis, f] (pellex, paelex); succuba [ae, f]; subnuba [ae, f]; amica [ae, f];

намазанный delibutus [a, um]; unguento litus [a, um] / interlitus [a, um] / illitus [a, um] / unctus [a, um];

намазывать ungere [o, nxi, nctum]; superungere; linere [o, levi, litum]; superlinere; oblinere; perducere [o, xi, ctum];

намасленный butyro / oleo illitus [a, um] / imbutus [a, um];

намёк allusio [onis, f]; indicium [ii, n]; significatio [onis, f];

намекать alludere [o, lusi, lusum]; innuere [o, ui, utum]; subinvitare [1] (aliquem, ut aliquid faciat); designare [1]; significare [1]; indicere [o, xi, ctum]; verbum obiter de aliqua re apud aliquem facere [io, feci, factum];

намереваться cogitare [1]; in animo habere [eo, ui, itum]; intendere [o, ndi, ntum / tensum]; inducere [o, xi, ctum] in animum; agere; consilium est (alicui); propositum est; in animo est; velle [volo, volui,-]; imbibere [o, bibi,-];

+ намереваться вторгнуться в Британию agere [o, egi, actum] de intranda Britannia;

намерение consilium [ii, n]; intentio [onis, f]; desiderium [ii, n]; conatus [us, m]; animus [i, m] (recipiendi; revertendi); voluntas [atis, f]; propositum [i, n]; mens [ntis, f]; coeptum [i, n]; coeptus [us, m]; cogitatum [i, n]; cogitatio [onis, f]; institutum [i, n]; destinatio [onis, f]; scopus [i, m];

намерения destinata [orum, npl] (destinatis alicujus adversari); desiderium [ii, n];

+ благие намерения pia desideria;

+ с благими намерениями bono studio;

+ иметь наилучшие намерения optime sentire [4];

+ поверять кому-л. все намерения (планы) credere omnia consilia alicui;

+ с тем намерением, чтобы… hoc animo, ut…

+ иметь иные намерения videre aliud;

+ оставаться верным своему намерению uti instituto suo; tenere [eo, ui, tentum] propositum;

+ никак не отступать от своего намерения remittere [o, misi, missum] nihil de voluntate;

+ мое намерение непременно perstat mihi mens;

+ скрывать намерение propositum premere [o, pressi, pressus];

+ исполнить намерение consilium explere [eo, evi, etum] / perficere [io, feci, fectum];

+ расстроить чьи-либо намерения consilia alicujus frangere [o, fregi, fractum] / dissolvere [o, lvi, lutum] / evertere [o, rti, rsum];

+ переменить намерение animi sententiam mutare [1]; abjicere [io, jeci, jectum] consilium;

+ при недостатке сил и намерение похвально ut desint vires, tame nest laudanda voluntas;

намеренно consulte; consulto; studiose; +намеренно и сознательно volens sciensque;

намеренный volens [ntis];

наместник praeses [idis, m] (provinciae); corrector [oris, m]; procurator [oris, m]; provinciae gubernator [oris, m] / rector [oris, m]/ praefectus [i, m];

+ провинция без наместника provincia vacua;

наметить delineare [1]; signare [1]; designare [1]; notare [1];

намеченный notatus [a, um]; designatus [a, um];

намешанный permistus [a, um];

намного multo;

намокнуть madescere [o, dui, -]; immadescere; madere [eo, ui, -]; madefieri [fio, factus sum];

намордник capistrum [i, n]; fiscella [ae, f]; fiscellum [i, n];

наморщенный rugatus [a, um]; rugosus [a, um];

+ наморщенный лоб contracta frons [ntis, f];

наморщить rugare [1]; cutem adducere [o, xi, ctum]; in rugas replicare [1]; cuti rugas inducere;

+ наморщить лоб frontem corrugare [1] / contrahere [o, xi, ctum] / astringere [o, nxi, ctum];

наморщиться replicari [or, atus sum] in rugas; frontem corrugare [1] / contrahere [o, xi, ctum];

намоченный madefactus [a, um]; udus [a, um];

намочить madefacere [io, feci, factum]; aqua irrigare [1]; inudare [1]; proluere [o, ui, utum];

намылить sapone illinere [o, levi, litum];

нанесение illatio [onis, f]; adjectio [onis, f];

нанесенный illatus [a, um];

наниматель conductor [oris, m]; locator [oris, m];

нанимать conducere [o, xi, ctum] (domum, coenacula, balnea, habitationem, fundum, operas, domum faciendam, rivum faciendum; militem; pictorem magno pretio); mercede conducere; locare [1]; elocare [1]; sumere [o, mpsi, mptum] (navem in aliquem locum); subornare [1] (falsum testem; aliquem ad caedem; bucinatorem habere subornatum);

наниматься locare [1] se; recipere [io, cepi, ceptum] se ex pretio facturum quidquam;

+ наняться работать у кого-либо operam suam locare alicui;

+ наняться в гладиаторы se ad gladium locare;

+ наняться для осушения колодца oblocare operam suam ad exhauriendum puteum;

нанятый mercennarius [a, um]; conductus [a, um]; locatus [a, um];

нанос alluvies [ei, f]; alluvio [onis, f];

наносный alluvialis [e]; per alluvionem adjectus;

наносить adjicere [io, jeci, jectum] (vulnera corporis); suggerere [o, gessi, gestum] (humum); congerere; acervare [1]; accumulare [1]; addere [o, didi, ditum]; inferre [o, tuli, latum];

+ нанести кому-либо обиду injuriam alicui facere [io, feci, factum], inferre;

наоборот contra (facere); contra ea; e contrario; perverse; perperam; vicissim; secus; retrorsum;

наобум temere;

наотрез prompte; prorsus; plane;

нападать insequi [or, cutus sum]; insectari [or, atus sum] (hostes); persequi [or, cutus sum]; excipere [io, cepi, ceptum] (aliquem incautum); adorire [io, ivi, ortum] (aliquem gladiis; a tergo); invadere [o, vasi, vasum] (in aliquem, in aliquid; aliquem, aliquid); incurrere [o, rri, rsum]; incursare [1] (in hostem; in aliquem, aliquem); temptare [1] (tentare) (urbem; moenia scalis et classe); aggredi [ior, gressus sum]; ingredi; suggredi (aliquem acie); subire [4] (aliquem); oppugnare [1]; impugnare [1]; appetere [o, ivi, itum]; incidere [o, cidi, -] (in aliquem); intrare [1]; corripere [io, repi, reptum]; exacerbare [1]; occupare [1]; instare [o, stiti, -]; inurgere [eo, ursi, -]; irruere [o, ui, utum]; vexare [1]; exagitare [1]; opprimere [o, pressi, pressum] (improviso);

+ напасть на кого-л. manus afferre alicui; impetum / impressionem facere; in aliquem irruere;

+ напасть на неприятеля inferre se in hostes;

+ напасть неожиданно на город urbem incautam vi invadere;

+ напасть врасплох insperantem / imprudentem / de improviso occupare; imparatum offendere;

+ на него напал страх terror invasit hominem; incidit terror hominis animo; timor incessit hominem;

+ нападающие succedentes;

нападающий aggressor [oris, m];

нападение aggressura [ae, f]; aggressus [us, m]; aggressio [onis, f]; adventus [us, m] (hostium; alienarum gentium); decursio [onis, f] (barbarorum; decursiones facere); decursus [us, m]; incursio [onis, f]; incursus [us, m]; incessus [us, m]; oppugnatio [onis, f]; invasio [onis, f]; petitio [onis, f]; impetus [us, m]; vis [is, f]; violentia [ae, f]; oppugnatio [onis, f]; impugnatio [onis, f]; impressio [onis, f]; assultus [us, m]; irruptio [onis, f];

+ совершать нападение invadere (in aliquem, in aliquid; aliquem, aliquid);

+ отразить нападение врагов на города vim hostium prohibere ab oppidis;

+ отражать от себя нападения se ab omni periculo vindicare;

нападки (словесные) verbera [um, npl] linguae, vocis; insectationes [um, fpl]; vexationes [um, fpl];

+ не по душе мне твои нападки tuae mihi turbae non placent;

напалм ignivoma miscela [ae, f] palmaria;

напасть (несчастье, неудача) infortunium [ii, n]; adversus casus [us, m]; calamitas [atis, f]; malum [i, n];

+ избави нас боже от такой напасти ! superi, avertite et detestamini hoc omen! / impendentem nostris cervicibus cladem repellite!

+ избавить кого-либо от напасти calamitate aliquem liberare; periculis ac aerumnis aliquem explicare;

+ он угнетен этой напастью hunc afflictat calamitas; illum aerumnae et miseriae premunt;

+ напасть никогда не бывает одна aliud ex alio malum nascitur; ad malum malae res plurimae se agglutinant;

+ все напасти на меня omnibus exagitor infortuniis; calamitatibus perpetuis angor; torqueor malis; omnia me undique fata circumstant;

+ слаб в напастях дух смертных sunt molles in calamitate mortalium animi;

напев modulus [i, m]; modulatio [onis, f];

напевать canere [o, cecini, cantum]; cantitare [1]; praecinere [o, ui, centum];

наперебой certatim;

наперекор

+ наперекор всем invitis omnibus;

наперсник (фаворит) gratiosus apud aliquem; alicujus deliciae;

наперсток digitale [is, n]; digitabulum [i, n];

напечатанный expressus [a, um]; impressus [a, um]; typis excusus [a, um];

напечатать exprimere [o, pressi, pressum]; imprimere; typis excudere [o, cudi, cusum]; (librum) typis mandare [1] / edere [o, edidi, editum]; in lucem emittere [o, emisi, emissum]; vulgare [1]; publicare [1];

+ я напечатал его сочинения ejus opera typis excudenda curavi / typis excusa in lucem edidi;

напиваться, напиться potare [1]; ebrius fieri [fio, factus sum]; inebriare [1] se; inebriari [or, atus sum];

напившийся inebriatus [a, um]; bene potus [a, um]; temulentus [a, um];

напиленный serra desectus [a, um]; per serram desectus [a, um];

напилить serrare [1]; serra findere [o, fidi, fissum];

напильник lima [ae, f];

напирание pressus [us, m];

напирать premere [o, pressi, pressum]; instare [o, stiti,-] (alicui); urgere [eo, ursi,-] (aliquem); circumfundere [o, fudi, fusum];

написание modus [i, m] (con)scribendi;

написать (con)scribere [o, psi, ptum]; inscribere; perscribere; adnotare [1];

+ написать кому-либо о чем-либо aliquid / de aliqua re ad quempiam scribere; alicui quidpiam litteris significare; aliquem de re quapiam per litteras facere certiorem;

+ я напишу тебе побольше, когда у меня будет время cum otii plusculum nactus fuero, litteras ad te mittam uberiores / longiores / pluribus ad te scribam;

+ написать современную историю sui temporis historiam scribere; aevi sui annales conscribere; res gestas monumentis litterarum consignare;

+ написать стихи золотыми буквами perarare auro carmina;

+ написать письмо epistolam texere;

напиток potus [us, m]; potio [onis, f]; sucus [i, m]; poculum [i, n];

+ напиток из ячменя и хмеля (крепкое пиво) luthum [i, n]; lythus [i, m];

+ напиток из воды налитой на виноградные выжимки posca;

наплыв celebritas [atis, f] (virorum ac mulierum; totius Greciae); frequentia [ae, f] (ingens hominum frequentia);

наповал (уложить) prosternere [o, stravi, stratum];

наподобие (ad) instar; in modum; ad rationem; more; quasi; vice;

напоказ ad monstrandum;

наполнение completio [onis, f]; complementum [i, n];

наполненный plenus [a, um]; repletus [a, um]; impletus [a, um]; fartus [a, um]; refertus [a, um]; confertus [a, um]; cumulatus [a, um]; fetus [a, um]; gravidus [a, um]; onustus [a, um]; praegnans;

+ быть наполненным tumere (multo hordeo);

+ город наполнен воинами urbs militibus redundat;

наполнять implere [eo, evi, etum]; adimplere (aliquem laetitia; adimpletus divino spiritu); complere; replere; supplere (sanguine venas); farcire [io, farsi, fartum (farctum, farsum)]; refercire; infarcire; effarcire (intervalla saxis); instipare [1] (vinum in culleum); stipare [1] (majorem numerum assium in cella); saturare [1]; cumulare [1]; consuere; distendere; inebriare [1]; inundare [1]; perfundere; frequentare [1] (orationem luminibus); sarcire [io, sarsi, sartum];

+ наполнять книги детскими сказками refercire libros puerilibus fabulis;

наполняться impleri [eor, etus sum]; repleri; compleri; tumescere [o, mui, -] (inani persuasione);

наполовину dimidio; bipartito;

напоминание monitio [onis, f]; monitus [us, m]; commonitio [onis, f]; admonitio [onis, f]; admonitus [us, m]; admonitum [i, n]; admonitorium [ii, n]; praeceptum [i, n];

напоминать monere [eo, ui, itum]; admonere; commonere; commonefacere [io, feci, factum]; imitari [or, atus sum]; in mentem revocare [1]; simulare [1]; memorare [1] (amicitiam foedusque); animum revocare [1] ad memoriam alicujus rei; memoriam alicujus rei refricare [1]; aliquid in memoriam reducere [o, xi, ctum]; suggerere [o, gessi, gestum];

+ напомитнать комул-л. о чём-л. admonere aliquem rei alicujus, de re aliqua; memoriam rei alicujus revocare;

+ напоминать о прошедшем praeteriti memoriam renovare;

+ напомнить кому-либо о чем-либо alicujus animum revocare ad memoriam rei; rem / memoriam rei refricare;

напор impetus [us, m]; ictus [us, m]; incursus [us, m]; concursus [us, m];momentum [i, n]; procella [ae, f];

напоследок postremum; postremo; demum; denique; extremo; extremum; novissime; tandem; ultimo;

направление directio [onis, f]; ductus [us, m]; intentio [onis, f]; regio [onis, f]; cursus [us, m]; familia [ae, f] (Peripateticorum);

+ во всех направлениях quoquoversum;

+ в разных направлениях in diversas partes;

+ по направлени ию к versus; schola; via; secta;

направленный directus [a, um];

направлять regere [o, xi, ctum]; dirigere; corrigere; admovere [eo, movi, motum] (mentes suas ad alicujus vocem; preces suppliciter; preces alicui; acumen alicui rei); agere [o, egi, actum] (carpentum per aliquid); vertere [o, rti, rsum] (armentum ad litora; ora in aliquem); advertere; versare [1]; torquere [eo, rsi, rtum] (oculos ad aliquid); flectere [o, xi, xum]; transmittere [o, misi, missum] (equum per medium amnem); transferre [ro, tuli, latum]; tendere [o, tetendi, tentum / tensum] (cursum; iter); intendere; moderari [or, atus sum]; appellere [o, puli, pulsum]; conferre [ro, tuli, latum]; applicare [1] (navem ad terram/terrae);

+ направить суда вверх по реке (против течения) naves in adversum amnem agere;

+ направить свои стопы vertere pedem, gradum;

+ направить путь в Италию intendere certum iter in Italiam;

+ направить свои заботы на общественное благо vertere curas ad publica commoda;

направляться se agere [o, egi, actum]; agi [or, actus sum]; vestigia sua ferre [fero, tuli, latum]; vergere [o, (versi),-] (vergi) (ad Italiam); vadere [o, vasi, -] (unde venis aut quo vadis?); tendere [o, tetendi, tentum (tensum)] (Venusiam; ad, in castra); pergere [o, rexi, rectum];

+ куда ты направляешься? Quo te agis? Quo tendis?

направо dextrorsum; dextrorsus; ad dextram; dextra;

напрасно frustra; inaniter; nequiquam; incassum; inutiliter;

+ напрасно расточать perdere (blanditias);

+ трудиться напрасно (понапрасну) perdere oleum et operam [operam et sumptum]; frustra operam consumere / laborem suscipere; inanem sumere operam;

+ говорить напрасно verba facere mortua;

+ погибнуть понапрасну perdere mortem;

+ не напрасно для тебя будет operae pretium feceris;

+ напрасно я трудился frustra tantos labores suscepi / tantam operam sumpsi; frustra operam perdidi; oleum et opera perdita est;

напрасный inanis [e] (lacrimae; cogitations; spes; opera); vanus [a, um]; sterilis [e] (labor); irritus [a, um]; futilis [e]; injustus [a, um];

например exempli gratia (causa); veluti; verbi gratia;

напрокат commodatim;

напротив adversus; exadversum; ex adverso; e regione; contra (ea); e contrario; contrarie; immo; autem; invicem; iterum;

+ эти несчастны, а те, напротив, блаженны hi sunt miseri, illi contra beati;

+ лежать / находиться напротив чего-либо objacere [eo, ui, -];

напрыгаться satis / usque ad satietatem salire;

напрягать contendere [o, ndi, ntum / nsum]; extendere; tendere; erigere [o, erexi, erectum];

напрягаться conniti [or, nisus sum]; conari [or, atus sum];

напряжение vis [is, f]; contentio [onis, f]; intentio [onis, f]; intentus [us, m]; nisus [us, m]; conatus [us, m]; labor [oris, m];

+ с величайшим напряжением summa (maxima) vi;

+ всё напряжение войны сосредоточено было в Капуе vis omnis belli versa in Capuam erat;

+ держать слушателей в напряжении suspendere exspectationem audientium;

+ электрическое напряжение tensio [onis, f] electrica;

напряжённо attente; intente;

напряжённость contentio [onis, f];

напряжённый erectus [a, um]; intensus [a, um]; intentus [a, um]; contentus [a, um]; attentus [a, um];

напрямик recta via; recta; directe; aperte; sine fuco ac fallaciis;

напуганный territus [a, um]; exterritus [a, um]; timore perterritus [a, um] / percussus [a, um] / affectus [a, um];

напугать pavere [eo, ui, -]; terrere [eo, ui, -]; exterrere; pavefacere [io, feci, factum]; terrore percellere [o, culi, culsum]; perterrefacere [io, feci, factum];

+ напугать кого-либо aliquem terrore percellere ; alicui terrorem injicere / incutere [io, cussi, cussum];

напугаться pavescere [o, vui,-]; expavescere; terrore percelli [or, culsus sum] / affici [ior, affectus sum];

напудрить odorato pulvere conspergere [o, rsi, rsum];

напускаться invadere [o, vasi, vasum] (aliquem minaciter);

напыщенно ampullose; turgide;

напыщенность vesica [ae, f] (libellorum); tumor [oris, m] (tumore immodico turgescere);

напыщенный turgidus [a, um]; tumidus [a, um] (orator; sermo); pinguis [e]; inflatus [a, um];

+ напыщенная речь oratio quae turget et inflata est;

+ быть напыщенным tumere (orator tumens);

наравне juxta; pariter; in aequo; ut; sicut;

нарастать accrescere; crescere [o, crevi, etum]; increscere; supercrescere; cumulari [or, atus sum]; multiplicari [or, atus sum]; invalescere [o, lui,-];

наращивание incrementum [i, n];

нарекание reprobatio [onis, f]; objectatio [onis, f]; vituperatio [onis, f];

+ подвергнуться нареканиям in reprehensionem incurrere; reprehensionem non effugere;

наречение nominis impositio [onis, f];

наречие dialectus [i, f]; idioma [atis, n]; (грам) adverbium [ii, n];

наречь, нарицать denominare [1];

+ наречь кому-либо имя aliquem nominare; alicui nomen imponere [o, posui, positum] / indere [o, didi, ditum];

+ наречь наследником haeredem aliquem nuncupare [1]/ denominare [1];

нарисовать (de)pingere [o, nxi, ctum]; delineare [1]; adumbrare [1]; lineis describere [o, psi, ptum];

+ нарисовать с натуры ad naturam (ad vivum) delineare [1];

нарицательный appellativus [a, um];

+ нарицательное имя provocabulum [i, n];

наркоман addictus [i, m]; medicamentis stupefactivis assuetus [i, m];

наркомания narcomania [ae, f]; medicamentis stupefactivis obnoxietas [atis, f];

наркотический narcoticus [a, um];

+ наркотические вещества substantiae narcoticae;

+ наркотические средства remedia narcotica;

народ gens [ntis, f]; natio [onis, f]; genus [eris, n] (Graecorum, Romanum; bellicosum); populus [i, m]; vulgus [i, n] (disciplinam in vulgus efferre); plebs [bis, f];

+ неизвестный народу in vulgus ignotus;

+ народ их не одобряет non probantur in vulgus;

+ принять сторону народа plebem amplecti;

+ везде в народе говорят о его беспутствах in ore vulgi versatur ejus nequitia;

+ созвать народ на совет (собрание) plebem ad concionem vocare;

+ много народу magna hominum frequentia / multitudo;

+ распространять (рассеивать) в народе слухи spargere voces in vulgus;

+ народ чаще следует воле, нежели разуму populus magis voluntatem, quam rationem sequitur;

народный popularis [e]; publicus [a, um];

+ народная республика Respublica [reipublicae] Popularis;

+ народное название nomen [inis, n] vernaculum;

+ народные средства medicamenta [orum, npl] plebeja;

+ народное правление popularis civitas [atis, f];

+ народная молва aura [ae, f] popularis;

народонаселение multitudo [inis, f]; frequentia [ae, f]; populatio [onis, f];

нарост tophus [i, m]; excrescentia [ae, f]; tuber [e]ris, n;

нарочно consulto; consilio; de industria; dedita opera; consulto et cogitato;

+ нарочно с тем кажется пришел, чтобы мне досадить ob id solum / eo consilio / ea tantum de causa venisse videtur, ut mihi crearet molestiam;

наружность forma [ae, f] (virgines forma excellente); facies [ei, f]; species [ei, f]; figura [ae, f]; frons, ntis, f; vultus [us, m]; habitus [us, m]; rei exterior facies [ei, f]; rei externa species [ei, f]; rei facies [ei, f] extima;

+ по наружности он кажется добрым человеком prae se probitatem quandam fert; speciem boni viri prae se fert; fronte et vultu probus est;

+ нельзя полагаться на наружность fronti nulla fides;

наружный externus [a, um]; exterior, ius; exter [e]ra, um; extraneus [a, um];

наружу extrorsum; foras;

наручники manicae [arum, fpl];

+ надеть наручники manus alicujus in vincla addere;

нарушать turbare [1] (pacem; sacra); conturbare [1]; transcendere [o, ndi, nsum]; transire [4] (finem legis); violare [1]; rumpere [o, rupi, ruptum]; abrumpere; frangere [o, fregi, fractum]; dispescere [o, pescui, pestum]; fallere [o, fefelli, falsum] (promissum; foedus; fidem; fidem alicui datam); imminuere [o, ui, utum]; lacessere [o, ivi, itum]; laedere [o, si, sum]; migrare [1]; solvere [o, lvi, lutum];

+ нарушить клятву pejerare [1]; jusjurandum violare [1];

+ нарушить данное слово fidem solvere [o, lvi, lutum] / fallere [o, fefelli. Falsum] / frangere [o, fregi, fractum];

+ если я сознательно нарушу данное слово si sciens fallo;

+ нарушить приказ praerumpere [o, rupi, ruptum] imperium;

+ нарушить закон природы transcedere [o, cessi, cessum] ordinem naturae;

+ нарушить закон legem perrumpere[o, rupi, ruptum] / perfringere [o, fregi, fractum] / labefactare [1];

+ нарушать чье-либо спокойствие alicujus quietem obturbare [1] / perturbare [1]; aliquem turbare [1];

+ нарушать общественное спокойствие civitatis quietum statum / pacem conturbare [1] / commovere [eo, movi, motum] / perturbare [1] / miscere [eo, cui, mixtum/mistum];

нарушение violatio [onis, f]; turbor [oris, m]; perturbatio [onis, f]; tumultus [us, m] (stomacho tumultum ferre); transgressio [onis, f]; intermissio [onis, f]; interruptio [onis, f];

+ нарушение правил violatio [onis, f] regularum;

+ нарушение супружеской верности adulterium [ii, n];

+ без нарушения права salvo jure;

+ нарушение клятвы perjuratio [onis, f]; perjurium [ii, n];

нарушитель turbator [oris, m] (otii); temerator [oris, m] (quietis; legis); violator [oris, m]; ruptor [oris, m];

+ нарушитель закона legirupa [ae, m];

нарцисс Narcyssus [i, m];

нарыв abscessus [us, m]; abscessio [onis, f]; vomica [ae, f]; tumor [onis, m] (tumores maturare atque aperire); apostema, atis, n; fistula [ae, f]; offa [ae, f]; ulcus [e]ris, n;

+ образуется какой-то нарыв aliquid abscedit;

+ покрытый нарывами vomicosus [a, um];

+ прорвать нарыв vomicam rumpere [o, rupi. Ruptum];

нарывать abscedere [o, cessi, cessum] (aliquid abscedit); suppurare [1];

наряд ornatus [us, m]; ornamentum [i, n]; paratus [us, m]; habitus [us, m]; cultus [us, m]; decus [oris, n];

нарядность munditia, -iae f;

нарядный ornatus, -a, -um; cultus, -a, -um; decoratus, -a, -um;

+ нарядная женщина mulier [eris, f] munda et elegans;

нарядно culte; perculte;

наряду juxta; non modo…, sed etiam; ut; sicut;

наряжать adornare [1] (aliquem insigni veste); subornare [1] (aliquem in militum cultum; in modum lictorum; myrtea subornatus gausapa); colo, colui, cultum 3; orno 1; exorno 1 ;

насаждения implantationes [um, fpl];

+ полезащитные насаждения implantationes protectivae;

+ зелёные насаждения viridaria, orum, npl;

насвистывать garrire [4] (lusciniae carmen adulescentiae garriunt);

насекомое insectum [i, n];

население incolae [arum, mpl]; populatio [onis, f]; populus [i, m];

населенный habitatus [a, um];

+ густо населённый frequens [ntis] incolis; frequens (Numidia; insula);

населять habere [o, ui, itum] (Capuam; castra, tecta urbis); habitare [1]; incolere [o, ui, cultum]; inhabitare [1]; frequentare [1] (urbs frequentatur; frequentare solitudinem Italiae; locum cultoribus); obsidere [eo, sedi, sessum];

насечка incisio [onis, f]; incisura [ae, f];

насилие vis [is, f]; violentia [ae, f]; manus [us, m]; argumentum [i, n] baculinum; vitium [ii, n] (virginis); fraus, fraudis, f; ludibrium [ii, n]; injuria [ae, f]; factum [i, n] violentum;

+ применить насилие к кому-л., совершить насилие над кем-л. vim alicui afferre (inferre, adhibere, imponere; admovere); manus violentas alicui inferre [fero, tuli, latum];

+ совершить насилие vitium afferre (offerre, addere [o, didi, ditum]) (pudicitiae alicujus);

+ обвинённый в насилии de vi reus [a, um];

+ обвинить кого-л. в насилии accusare [1] aliquem de vi;

+ осуждённый за насилие de vi condemnatus [a, um];

+ осуждённый за насилие на официальном посту de vi publica damnatus [a, um];

+ отразить силу силой vim vi repellere [o, puli, pulsum] (defendere [o, ndi, nsum], propulsare [1]);

+ сила побеждена силой vi victa vis est;

+ ни силой, ни тайком, ни путём (противозаконного) соглашения nec vi nec clam nec precario (незаконное завладение);

насиловать comprimere [o, pressi, pressum] (aliquam vi); violare [1]; feminae pudicitiam eripere [io, erepui, ereptum];

насилу aegre; vix; gravate; gravatim; difficulter; difficiliter;

насильник qui per vim / adhibita vi aliquod obtinet;

насильно violenter; vi; per vim; vi adhibita;

+ насильно навязать кому-либо что-либо obtrudere [o, trusi, trusum];

+ насильно заставить что-либо сделать aliquem ad rem faciendam / ut faciat cogere [o, coegi, coactum] / compellere [o, puli, pulsum];

насильственный violentus [a, um]; vehemens [ntis];

+ насильственная смерть nex [cis, f]; torrens fatum [i, n];

+ насильственное завладение чем-либо usurpatio;

наскакивание incursio [onis, f]; incursus [us, m];

наскакивать incurrere [o, curri, cursum]; incursare [1]; in aliquem insilire [io, silui, sultum];

насквозь penitus;

насколько quantum; quanto; quantopere; quam; qua; quatenus; quoad; ut;

+ насколько уж лучше сносить всё, что ни случиться ut melius, quidquid erit, pati!

+ насколько только позволяли наши силы ut maxime potuimus;

наскоро sine mora; sine cunctatione; statim; illico; festinanter; festive; properte; leviter;

наскучить alicui taedium afferre [fero, tuli, latum]; fastidium movere [eo, movi, motum]; satitate afficere [io, feci, fectum];

наслаждаться uti [or, usus sum] (libertate); delectari [or, atus sum] (умозрениями speculationibus); frui [or, uitus sum]; frunisci [or, itus sum] (aliquam rem; aliqua re); voluptatem capere [io, cepi, captum], percipere [io, cepi, ceptum]; in voluptate esse [sum, fui], voluptate affici [ior, fectus sum]; voluptuari [or, atus sum]; vesci [or,-] (paratissimis voluptatibus); jucunditati se dare [do, dedi, datum];

+ наслаждаться жизнью vita frunisci;

+ наслаждаться воспоминанием о чём-л. frui alicujus rei recordatione;

+ чтобы наслаждаться видом ad rem fruendam oculis;

+ наслаждаться живописью pictura teneri;

+ наслаждаться желаемым optatis / cupitis frui;

+ наслаждаться счастьем rebus secundis frui; fructum volutatemque ex rebus secundis capere;

наслаждение voluptas [atis, f]; oblectamentum [i, n] (vitae); gaudium [ii, n]; deliciae [arum, fpl]; fructus [us, m]; delectatio [onis, f]; oblectatio [onis, f];

+ чувственные наслаждения gaudia corporis; voluptates;

+ удовлетворить своё чувственное влечение voluptatem explere;

+ предаваться чувственным наслаждениям voluptatibus indulgere;

+ отказавшись от наслаждений abruptis voluptatibus;

+ доставлять кому-л. наслаждение alicui voluptatem afferre, voluptati esse;

+ доставляющий наслаждение voluptuosus; voluptificus; voluptarius (disputatio; loca; peregrinatio; possessio);

+ то, что даёт нам радость, есть наслаждение id, quo gaudemus, voluptas est.

+ предаваться наслаждениям animo obsequi;

+ провести ночь в наслаждениях voluptarie noctem transigere;

+ падкий до наслаждений cupiens voluptatum;

наследие reliquiae [arum, fpl]; heredium [ii, n]; patrimonium [ii, n];

наследник heres [edis, m]; successor [oris, m]; superstes [superstitis, m];

+ назначить наследником престола regni heredem nominare;

+ преемник и наследник моих трудов studii successor et heres;

+ у кого-л. есть наследник alicui successum est;

+ чей-либо наследник alicujus / alicui heres;

+ наследник половины имения coheres semissarius; heres ex semisse;

+ наследник всего имущества, полный наследник heres ex asse;

+ наследник двух третей heres ex besse;

+ будущий наследник heres / successor futurus;

+ законный наследник heres legitimus; heres justus;

+ наследником он сделал своего внука heredem instituit / scripsit / relinquit nepotem; hereditatem testamento nepoti tradidit;

+ наследник четвертой части имущества heres ex quadrante;

+ объявленный наследником по завещанию recitatus heres testamento;

наследование hereditatio [onis, f]; hereditas [atis, f]; successio [onis, f] (principis);

+ вступать в права наследования usurpare hereditatem; succedere (in paternas opes);

наследовать succedere [o, cessi, cessum] (regno; patri in regno);

наследственность hereditas [atis, f];

наследственный hereditarius [a, um]; successorius [a, um] (jus; edictum); patrius [a, um]; gentilicius [a, um];

+ в порядке наследственной передачи per successions;

+ наследственное имение patrimonium [ii, n];

+ наследственное зло avitum malum;

наследство hereditas [atis, f]; patrimonium [ii, n];

+ передача по наследству successio [onis, f];

насмехаться oppedere [вульг. o, -,-] (alicui); spernere (hostium paucitatem); ridere [eo, risi, risum]; irridere; eludere [o, lusi, lusum]; deludere; illudere; insultare [1]; cavillari [or, atus sum];

насмешка risus [us, m]; irrisio [onis, f]; irrisus [us, m]; derisus [us, m]; acetum [i, n]; ludibrium [ii, n]; opprobrium [ii, n];

насмешливость nasus [i, m];

насмешник irrisor [oris, m]; lusor [oris, m]; cavillator [oris, m]; subsannator [oris, m];

насморк destillatio narium (острый); distillatio [onis, f]; pituita [ae, f]; gravedo [inis, f] (хронический) (nares gravedine oppletae);

+ страдающий насморком gravedinosus [a, um];

+ подхватить насморк gravedinem contrahere;

насос sipho, onis, m; antlia [ae, f];

наставать, настать supervenire [io, veni, ventum] (grata superveniet quae non sperabitur hora); venire; sequi [or, cutus sum]; instare [o, stiti,-];

наставление instructio [onis, f]; praeceptum [i, n]; commonitorium [ii, n]; institutio [onis, f]; admonitio [onis, f]; praescriptus [us, m]; praescriptio [onis, f];

наставлять praecipere [io, cepi, ceptum]; monere [eo, ui, itum]; docere [eo, ui, ctum]; instituere [o, ui, utum]; instruere [o, xi, ctum];

наставник institutor [oris, m]; instructor [oris, m]; praeceptor [oris, m]; magister [tri, m]; antistes [itis, m]; cultor [oris, m]; doctor [oris, m]; papas [ae, m];

+ придирчивый наставник corrector [oris, m];

наставнический institutorius [a, um];

настаивать instare [o, stiti,-]; insistereo, sisti,-]; perseverare [1]; contendere [o, ndi, ntyum/nsum]; intendere; pertendere; incedere [o, cessi, cessum]; obtinere [eo, ui, tentum]; premere [o, pressi, pressum]; urgere [eo, rsi,-];

+ я не буду ни слишком напирать на это, ни чрезмерно настаивать на этом non insultabo vehementius, nec volitabo insolentius;

+ я на этом настаиваю hoc teneo;

настежь aperte; manifeste;

настенный muralis [e]; parietinus [a, um];

настигать adipisci [or, adeptus sum] (fugientem); calcem calce terere [o, trivi, tritum]; persequi [or, cutus sum];

настил (дощатый) tabulamentum [i, n]; contignatio [onis, f]; stratum [i, n];

+ сделать настил на балках contignationem tignis suspendere;

настилать sternere [o, stravi, stratum] (pontes super asseres);

настой infusum [i, n];

+ настой полыни diluta absinthia [ae, f];

настойка tinctura [ae, f];

настойчиво pertinaciter; constanter; firme; intime; instanter;

настойчивость pertinacia [ae, f]; confirmitas [atis, f]; firmitas [atis, f]; perseverantia [ae, f]; constantia [ae, f];

настойчивый pertinax [acis]; assiduus [a, um] (hostis); vehemens [ntis] (observator); perseverans [ntis]; pervicax [acis]; constans [ntis]; firmus [a, um];

настолько adeo; ita; tam; sic; tanto; tantopere; tantum; eatenus; hactenus; intantum;

настольный справочник enchiridion [ii, n]; manuale [is, n];

настороже

+ быть настороже vigilare [1];

+ чтобы жить – будь настороже ut vivas, vigila;

насторожённый suspensus [a, um] (aures);

насторожить tollere [o, sustuli, sublatum] (aurem); subrigere [o, rexi, ctum] [surrigere, surgere] (aures);

насторожиться tollere aurem;

настоятельно valde; magnopere; vehementer; etiam atque etiam;

настоятельный necessarius [a, um]; vehemens [ntis] (opera); impensus [a, um];

+ настоятельная необходимость summa necessitas;

настоящее praesens [ntis, n]; praesentia [ae, f];

+ спокойное настоящее tuta et praesentia;

настоящий verus [a, um] (heres); genuinus [a, um]; graphicus [a, um] (servus; fur); probus [a, um]; sincerus [a, um]; instans [ntis]; germanus [a, um]; justus [a, um]; merus [a, um]; praesens [ntis];

+ настоящие степи steppae genuinae;

+ в настоящем состоянии in statu praesenti;

+ в настоящее время hoc tempore; hodie; nunc;

настроение affectio [onis, f] (animi); affectus [us, m] (mentis; animi); animus [i, m]; voluntas [atis, f]; spiritus [us, m] (hostilis); habitus [us, m]; modus [i, m]; animi habitus [us, m];

+ неустойчивость настроения varia mens;

+ колебаться между противоположными настроениями dubiis affectibus errare;

+ быть в неважном настроении substomachari (taedio);

+ быть проникнутым общим настроением unius spiritu vivere;

настроенный affectus [a, um] (aliquo modo erga aliquem);

настроить tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (barbiton); temperare [1] citharam;

наступать inire [eo, ii, itum]; subire (ex inferiore loco); venire [io, veni, ventum]; advenire; supervenire (grata superveniet quae non sperabitur hora); appropinquare [1]; adesse [sum, fui]; (на что-либо) calcare [1] (viperam; pede alicujus calcari); incedere [o, cessi, cessum]; sequi [or, cutus sum]; consequi; insistere [o, stiti,-];

+ когда наступит старость quum ad senectam ventum est;

+ пока не наступит выздоровление donec sanitas venit;

+ наступающие succedentes;

наступление initium [ii, n] (veris); adventus [us, m] (veris); successio [onis, f] (doloris amotio successionem efficit voluptatis); incursio [onis, f]; impetus [us, m];

+ с наступлением весны (лета, осени, зимы) vere (aestate, autumno, hieme) ineunte;

+ с наступлением дождей (холодов) pluviis (frigoribus) ineuntibus;

наступление impetus [us, m];

+ производить мнимое (имитировать) наступление oppugnationem ostendere;

насущный quotidianus [a, um]; necessarius [a, um];

насчитывать numerare [1]; annumerare [1];

насыпать inspergere [o, rsi, rsum]; ingerere [o, gessi, gestum];

насыпь agger [eri, m]; aggeratio [onis, f]; suggestum [i, n]; moles, is, f; tumulus [i, m];

+ по насыпи железной дороги in aggere ad viam ferream;

насыщать satiare [1]; saturare [1]; explere [eo, evi, etum]; implere;

насыщенный saturatus [a, um]; satur [a, um];

натаскивать alumnari [or, atus sum] (canes);

натирание infrictio [onis, f]; perunctio [onis, f];

натирать terere [o, trivi, tritum] (colla bovis; manum labore); fricare [1]; perducere [o, xi, ctum]; perungere [o, nxi, nctum];

+ натирать ногу urere [o, ussi, ustum];

натиск decursio [onis, f] (barbarorum; decursiones facere); impetus [us, m]; proelium [ii, n]; tempestas [atis, f]; procella [ae, f];

+ выдержать натиск врагов vim hostium sustinere;

наткнуться incidere [o, cidi, cisum] (in aliquem); incurrere [o, rri, rsum]; incursare [1] (alicui rei); offendere [o, ndi, nsum];

натолкнуться incidere [o, cidi, cisum] (in aliquem); offendere [o, ndi, nsum];

натощак jejunus [a, um]; impransus [a, um];

натравливать stimulare [1] (aliquem in aliquem); incendere [o, ndi, nsum];

натрий natrium [ii, n] (Na);

натура natura [ae, f]; animus [i, m]; ingenium, i n (bonum, durum, inhumanum, mobile, castum; iners; mulierum);

натурализация naturalisatio [onis, f];

натурализованный, натурализовавшийся inquilinus [a, um]; naturalisatus [a, um];

натурализм naturalismus [i, m], physicarum legum sufficientia [ae, f];

натуралист naturalista [ae, m];

натуралистический naturalisticus [a, um], physicis legibus explanandus [a, um] (fallacia or captio naturalistica);

натуральность naturalitas [atis, f], naturae consentaneitas [atis, f], naturali rationi congruentia [ae, f];

натуральный naturalis [e];

+ в натуральную величину magnitudine naturali;

натягивать inducere [o, xi, ctum] (aliquid alicui rei; super aliquid); adducere (arcum); tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (arcum); attendere; contendere; intendere; artare [1]; stringere [o, nxi, ctum] (arcum; habenas);

+ натянуть поводья adducere habenas;

+ натянутые поводья angustae habenae;

натяжение tonus [i, m]; intensio [onis, f];

натянутый exquisitus [a, um] (verba); intensus [a, um]; contentus [a, um]; arcessitus [a, um];

наугад per conjecturam; temere; fortuito;

наудачу temere; forte;

+ пущенный наудачу temerarius (telum);

наука scientia [ae, f]; doctrina [ae, f]; disciplina [ae, f]; ars; litterae [arum, fpl]; studium [ii, n] (studia adulescentiam alunt);

+ естественные науки scientiae naturales;

+ Академия наук Academia Scientiarum;

+ предаваться наукам abdere se in litteras; abdere se litteris;

+ преданный наукам litterarum cupidus;

научить docere [eo, ui, doctum]; praecipere [io, cepi, ceptum]; tradere [o, didi, ditum];

научно-исследовательский investigatorius [a, um];

научно-популярный populari-scientificus [a, um];

+ научно-популярная статья commentatio populari-scientifica;

научный scientificus [a, um]; doctus [a, um]; ad litteras pertinens [ntis]; philologus [a, um];

+ научная деятельность labor scietificus;

+ научный сотрудник collaborator scietificus; vir doctus;

+ научный труд opus scientificum (doctum);

наушники concha [ae, f] auditoria; telephon(i)um [i, n];

нахал homo [inis, m] impudens, insolens, audax;

нахальство impudentia [ae, f]; insolentia [ae, f];

нахлынуть supervenire [io, veni, ventum];

нахмуренный vultuosus [a, um] (frons);

находить invenire [io, veni, ventum]; reperire [io, peri, pertum]; nancisci [or, na(n)ctus sum]; aestimare [1]; arbitrari [or, atus sum]; autumare [1]; censere [eo, ui, censum]; credere [o, didi, ditum]; existimare [1]; judicare [1]; opinari [or, atus sum]; ponere [o, posui, positum]; putare [1]; velle [volo, volui,-];

+ не находить requirere (prudentiam in aliqua re);

находиться esse [sum, fui] (Romae; ruri; in foro; apud exercitum; ante oculos); (col)locari [or, atus sum]; situm esse; consistere [o, stiti] (in alia provincia); subsistere (domi; intra tecta; paucos dies apud aliquem); haberi [eor, itus sum]; vergere [o, (versi),-] (vergi) (ad Septentriones; in meridiem); versari [or, atus sum]; comparere [eo, ui, itum]; conversari [or, atus sum];

+ находиться в тысяче шагов от города abesse ab urbe mille passus;

+ строения находятся не у самых стен aedificia non sunt admota muris;

+ где бы он ни находился ubicunque haberetur;

+ я точно не знаю, ни где ты находишься, ни куда собираешься certum non habeo, ubi sis aut ubi futurus sis;

находка inventio [onis, f]; inventum [i, n];

находчивый callidus [a, um];

национализировать publicare [1], publicum facere [io, feci, factum];

национализм nationalismus [i, m], (immoderatus) patriae cultus [us, m], (nimium) nationis studium[ii, n];

националист nationalista [ae, m];

национальный nationalis [e]; gentilis [e];

+ национальный округ districtus [us, m] nationalis;

нацист socialista [ae, m] nationalis, factionis Hitlerianae assecla [ae, m];

нация natio [onis, f]; gens [ntis, f]; populus [i, m];

начало initium [ii, n] (dicendi; orationis; anni); principium [ii, n]; inceptum [i, n]; origo; exordium [ii, n]; exorsus; cunabula (n,pl: juris; urbis); elementum [i, n]; primum [i, n]; primordium [ii, n]; ortus [us, m]; coortus [us, m]; semen [inis, n]; stirps; radix; principatus [us, m]; caput [itis, n]; ingressus [us, m]; introitus [us, m];

+ брать начало exoriri; incipere; exordium (initium, originem) capere (ducere); initium sumere [facere] ab aliqua re;

+ в Тибете граница вечных снегов берёт начало на высоте 5500 м над уровнем моря in Tibetia nix aeterna incipit a 5500 m supra mare;

+ с начала a capite;

+ ведущее начало nervus (nervi belli – pecunia infinita; nervi conjurationis);

+ начала initia (philosophiae);

+ в начале книге in primore libro;

+ начало пути via prima;

+ в начале письма in prima epistula;

+ начало мудрости prima sapientia;

+ в начале года primo anno;

начальник princeps [ipis, m]; praefectus [i, m]; praepositus [i, m]; caput [itis, m]; capitaneus [i, m]; antistes [itis, m]; magister [tri, m]; praetor [oris, m]; praeses [idis, m]; primicerius [ii, m];

+ начальник полиции города *praepositus villae;

начальный initialis [e]; elementarius [a, um]; primus [a, um];

+ начальная стадия status initialis;

начать incipere [io, cepi, ceptum]; inchoare [1]; coepisse [coepi, coeptum]; sumere [o, mpsi, mptum] (operam; bellum);

+ начать бой invadere (Martem);

+ начать разговор pellere initium sermonis;

+ начать с чего-л. capere exordium ab aliqua re; capere initium ex aliqua re;

+ стоит тебе только начать fac tantum incipias;

начертать describere [o, psi, ptum]; exarare [1]; adumbrare [1];

начинание susceptum [i, n]; inceptum [i, n]; institutum [i, n]; orsus [us, m];

начинать coepisse [coepi, coeptum]; incipere [io, cepi, ceptum]; committere [o, misi, missum]; inire [eo. Ii, itum]; ingredi [ior, gressus sum]; indipisci [or, eptus sum]; serere [o, sevi, satum]; reserare [1]; auspicari [or, atus sum]; ordiri [ior, orsus sum];

начинаться incipere [io, cepi, ceptum]; exoriri; oriri [ior, orsus sum]; initium sumere [facere] ab aliqua re; nasci [or, natus sum]; consurgere [o, rexi, rectum]; ordiri [ior, orsus sum];

начислять renovare [1];

наш noster [tra, um];

нашатырный спирт liquor [oris, m] ammonii caustici;

нашёптывать submurmurare [1]; inurgere [eo, rsi,-]; insusurrare [1];

нашествие adventus [us, m] (hostium; alienarum gentium); invasio [onis, f];

наяву vigilans;

не non; haud; ni; ne; haudquaquam;

неактивный inactuosus [a, um];

неандерталец (homo) Neanderthalensis [is, m];

небезосновательно non sine ratione;

небезосновательный non injustus [a, um]; sat justus [a, um];

небезразличный non indifferens; sat gravis [e];

небезызвестный non incognitus [a, um]; sat cognitus [a, um];

небесно-голубой azureus [a, um]; caelestis [e]; caeruleus [a, um];

небесный caelestis [e] (astra; orbis; signa); caeles, itis; superus [a, um];

+ наблюдать небесные знамения de caelo servare;

+ небесные явления superae res;

небесполезный non inutilis [e]; sat utilis [e];

неблагодарный ingratus [a, um]; immunis [e] (facinus);

неблагозвучие squama [ae, f] (sermonis Celtici);

неблагозвучный dissonus [a, um]; absonus [a, um]; absurdus [a, um];

неблагоприятный improsper [e]ra, um; infaustus [a, um]; impotunus [a, um] (tempus); iniquus [a, um] (caelum iniquum ad maturanda semina); nubilus [a, um]; sinister, tra, um;

неблагоразумие imprudentia [ae, f];

неблагоразумный imprudens [ntis]; insipiens [ntis];

небо caelum [i, n]; polus [i, m]; aether [eris, m];

+ под открытым небом sub caelo; sub di(v)o;

+ поставить что-л. под открытым небом supponere aliquid caelo;

+ превозносить кого-л. до небес ferre, tollere aliquem in, ad caelum;

нёбо palatum [i, n];

нёбный palatalis [e]; palatinus [a, um];

небогатый pauper [e]ris;

небожитель caelestis [is, m]; caelicola [ae, m]; deus [i, m];

небольшой haud magnus [a, um]; exiguus [a, um]; parvus [a, um] (navis; insula; avis); parvulus [a, um]; tenuis [e] (oppidum);

небрежность nequtia [ae, f] (summa stultitia nequtiaque); nequities [ei, f]; negligentia [ae, f]; incuria [ae, f] (alicujus rei); indiligentia [ae, f];

небрежный incuriosus [a, um]; indiligens; neglegens; inaccuratus [a, um]; dissolutus [a, um]; omissus [a, um];

небылица monstrum [i, n]; res [ei, f] ficta, commenticia;

неважный levioris momenti;

неведение inscientia [ae, f]; ignorantia [ae, f]; ignoratio [onis, f]; imprudentia [ae, f];

+ держать кого-л. в неведении suspensum aliquem habere, tenere;

неведомый absconditus [a, um]; inscitus [a, um] (nescio quid indictum inscitumque); nescius [a, um]; ignotus [a, um]; incognitus [a, um]; incompertus [a, um]; inexploratus [a, um];

невежда homo [inis, m] rudis, incultus, indoctus, ineruditus;

невежественный ignarus [a, um]; insipiens; imperitus [a, um]; indocilis [e];

невежество egestas [atis, f] rationis; ignorantia [ae, f]; inscientia [ae, f];

невежливый inurbanus [a, um]; rusticus [a, um]; inhumanus [a, um];

неверность perfidia [ae, f]; pravitas [atis, f]; infidelitas [atis, f];

неверный erroneus [a, um]; falsus [a, um] (argumentum; testimonia); non rectus [a, um]; infidelis [e]; infidus [a, um] (amicus; civitas); vitiosus [a, um] (aliquid vitioso nomine appellare); incertus [a, um]; sinister, tra, um; vitiosus [a, um]; pravus [a, um];

невероятный improbabilis [e]; incredibilis [e]; incredulus [a, um] (res); non verisimilis [e];

+ это невероятно credi non potest;

неверующий incredulus [a, um] (homo);

невеста sponsa [ae, f]; nympha [ae, f]; destinata [ae, f]; nupta [ae, f];

невестка nurus, -us, f;

невзгоды fortuna [ae, f] adversa; res adversae; casus [us, m]; incommodum [i, n]; malum [i, n];

невзрачный inconspicuus [a, um]; modestus [a, um]; exiguus [a, um]; humilis [e];

невиданный invisus [a, um]; incognitus [a, um];

невидимый invisibilis [e]; invisus [a, um]; caecus [a, um] (res caecae); latens;

невинно immerito; innocenter; pudice; caste; integre;

невинность innocentia [ae, f]; integritas [atis, f]; pudicitia [ae, f]; castitas [atis, f];

невинный innocens [ntis]; innocuus [a, um]; innoxius [a, um]; castus [a, um]; integer, gra, um; pudicus [a, um];

невиновность innocentia [ae, f];

невиновный innocens [ntis]; innocuus [a, um]; innoxius [a, um]; insons [ntis]; culpa vacans [ntis];

+ они были признаны невиновными non fecisse videbantur;

+ быть невиновным vacare culpa, a culpa;

невкусный insipidus [a, um]; injucundi saporis (epula);

невнимательный incuriosus [a, um]; indiligens [ntis]; neglegens [ntis];

невнятный obscurus [a, um]; inarticulatus [a, um]; ambiguus [a, um];

+ говорить невнятно balbare [1]; balbutire [4];

невод rete [is, n]; linum [i, n];

невозвратимый irreparabilis [e];

невозделанный incultus [a, um]; rudis [e]; crudus [a, um] (solum); vastus [a, um] (ager); illaboratus [a, um];

+ оставаться невозделанным vacare (agri vacant);

невоздержанно luxuriose; effrenate; immoderate;

невоздержанность incontinentia [ae, f] (et cupiditas); luxus [us, m];

невозможность impossibilitas [atis, f]; nulla potestas [atis, f];

+ невозможность высказаться abscisa oratio;

невозможный impossibilis [e]; inconcessus [a, um] (alicui);

+ невозможно сказать dicere non suppeditat;

невозмутимость aequitas [atis, f] (animi in ipsa morte);

невозмутимый imperturbatus [a, um];

невоинственный imbellis [e];

невольник servus [i, m];

+ невольники servitium [ii, n]; servitus [utis, f];

невольница serva [ae, f];

невольничий servilis [e];

невольный invitus [a, um]; coactus [a, um]; fortuitus [a, um]; servus [a, um]; impotens;

невооружённый inermis [e]; inermus [a, um]; nudus [a, um];

невоспитанный inhumanus [a, um]; incultus [a, um]; ineruditus [a, um]; ineducatus [a, um];

невосполнимый irreparabilis [e];

+ невосполнимый урон damnum irreparabile;

невосприимчивый tutus [a, um] (ad omnes ictus; adversus venenorum pericula); durus [a, um];

невпопад intempestive; inopportune; non opportune; male;

невразумительный obscurus [a, um];

невредимый incolumis [e]; salvus [a, um] (salvus et incolumis); immunis [e] (i. rediit); sospes, itis; integer, gra, um; sanus [a, um]; innoxius [a, um]; innocuus [a, um]; intactus [a, um]; inviolatus [a, um];

невроз neurisis [is / eos, f], nervorum angor [oris, m];

невскрытый salvus [a, um] (epistula);

невспаханный inaratus [a, um];

невыгода incommodum [i, n];

невыгодный deterior, ius; iniquus [a, um]; inopportunus [a, um]; incommodus [a, um];

+ быть невыгодным abs re esse;

невыделанный crudus [a, um] (corium);

невыносимый infrunitus [a, um] (animus; mulier; copia); intolerabilis [e]; intolerandus [a, um]; impatibilis [e];

невыполнимый impossibilis [e] (factu); infectus [a, um];

невыразимый infandus [a, um]; nefandus [a, um]; incredibilis [e]; inenarrabilis [e];

невысокий haud altus [a, um]; humilis [e];

невыясненный incertus [a, um];

негативизм immodicum renuendi studium [ii, n], inflexibilis abnuendi voluntas [atis, f]; negativismus [i, m];

негативный negativus [a, um];

негашёный vivus [a, um] (calx);

негде nullo loco;

неглубокий non profundus [a, um]; tenuis [e]; vadosus [a, um];

негодность nequtia [ae, f] (aceti); nequities [ei, f]; pravitas [atis, f] (morum; consulum); iniquitas [atis, f]; inertia [ae, f]; inutilitas [atis, f];

+ приходить в негодность facere vitium;

негодный malus [a, um]; ineptus [a, um]; inutilis [e]; improbus [a, um] (merces, panis); miser [e]ra, um (homo perditus miserque); rejiciendus [a, um]; pravus [a, um]; indignus [a, um];

негодование indignatio [onis, f]; indignitas [atis, f]; tumor [oris, m];

негодовать indignari [or, atus sum]; suscensere [eo, sui, nsum]; stomachari [or, atus sum]; (шумно) fremere [o, ui, itum] (f. adversus injuriam);

негодующий iniquuae mentis;

негодяй scelio [onis, m]; carnifex [icis, m]; fur [is, m]; furcifer [eri, m]; gabalus [i, m]; carcinoma [atis, n]; mastigia [ae, m]; barathrus [i, m]; ulmorum Acheruns (о которого было обломано немало вязовых палок, прутьев); verbero [onis, m]; sacrilegus; homo [inis, m] scelestus, abominabilis, abominadus, aversabilis, nefandus;

+ утонченный негодяй homo ingeniose nequam;

негр Niger [gri, m]; Afer [Afri, m]; Nigrita [ae, m]; homo [inis, m] nigricolor, aethiops [iopis mf];

неграмотный illitteratus [a, um]; indoctus [a, um]; analphabetus [a, um]; agrammatos,on;

негромкий raucus [a, um];

негустой rarus [a, um] (silva);

недавний recens [ntis]; crudus [a, um] (vulnus); repens [ntis]; propior, ius;

недавно nuper; brevi abhinc tempore; recenter; dudum; proxime; mox; heri; prope; nuperrime; novissime;

недалеко haud (non) procul (a); non longe; prope;

недальновидный improvidus [a, um]; imprudens [ntis]; stultus [a, um];

недаром merito; juste; non frustra; non nequiquam;

недвижимость immobilia [orum, npl]; immobilitas [atis, f]; superficies [ei, f]; praedium [ii, n];

недвижимый immobilis [e];

недвусмысленный certus [a, um]; non ambiguus [a, um];

недействительный invalidus [a, um]; non validus [a, um]; vitiosus [a, um] (suffragia); irritus [a, um]; infirmus [a, um]; vanus [a, um];

неделимый individuus [a, um]; indivisibilis [e]; atomus [a, um];

неделя hebdomas [adis, f]; septimana [ae, f];

недержание incontinentia [ae, f] (urinae);

недоброжелатель obtrectator [oris, m]; inimicus [i, m];

+ мои недоброжелатели iniqui mei;

недоброжелательно maligne; malevole; invide; inimice;

недоброжелательность malevolentia [ae, f];

+ характер, лишённый какой бы то ни было недоброжелательности animus nulla malevolentia suffusus;

недоброжелательный malevolens [ntis]; malevolus [a, um]; iniquus [a, um] (alicui; Parcae); malignus [a, um]; invidus [a, um]; inimicus [a, um];

недоброжелательство livor [oris, m]; malignitas [atis, f]; invidia [ae, f];

недоброкачественный malus [a, um];

недобросовестно mala fide;

недобросовестный malae fidei; sine religione; perfidus [a, um];

недоваренный subcrudus [a, um]; subcoctus [a, um];

недоверие diffidentia [ae, f]; suspicio [onis, f];

+ вызывать недоверие diffidentiam (suspicionem) movere;

недоверчивый incredulus [a, um] (homo); suspiciosus [a, um]; diffidens;

недовольный non contentus [a, um];

+ быть недовольным gravari (aliqua re; ob aliquam rem); aliquid aegre (graviter) habere;

недовольство spiritus [us, m] (alicujs spiritus mitigare);

недоедание denutritio [onis, f]; fames [is, f]; alitura [ae, f] non sufficiens; subalimentatio [onis, f];

недозволенный inconcessus [a, um] (hymenaei; voluptas); illicitus [a, um];

недоимка reliquum [i, n] (accipere; persolvere); pecunia [ae, f] residua;

недоимочный reliquus [a, um] (pecunia);

недоказуемый indemonstrabilis [e];

недолго paulisper; parumper; tantisper; non longe;

недомогание infirmitas [atis, f]; invalentia [ae, f]; aegritudo [inis, f]; aegrotatio [onis, f];

недооценивать minoris quam par est aestimare;

недопустимый inconcessibilis [e] (delicta); intolerandus [a, um]; impermissus [a, um]; illicitus [a, um];

недоразвитый abortivus [a, um]; imperfectus [a, um]; imperfecte evolutus [a, um]; parum evolutus [a, um]; rudimentalis [e]; rudimentarius [a, um];

недоразумение confusio [onis, f]; error [oris, m]; opinio [onis, f] falsa;

недосмотр lapsus [us, m]; neglegentia [ae, f] (negligentia);

недоставать deficere [io, feci, fectum]; abesse; deesse;

недостаток defectus [us, m]; defectum [i, n]; vitium (corporis); mendum [i, n]; inopia [ae, f] (argenti; frumenti, frumentaria; occasionis); penuria (aquarum; sapientium civium); viduitas (omnium copiarum atque opum); rubigo (animorum); vacivitas [atis, f] (cibi); caritas [atis, f] (nummorum; operariorum); egestas [atis, f] (frumenti); paupertas [atis, f]; difficultas [atis, f]; exiguitas [atis, f];

+ природный недостаток damnum naturale;

+ иметь недостатки in vitio esse;

+ в самом необходимом недостатка нет non est penuria parvi;

+ у наших предков никогда не было недостатка ни в благоразумии, ни в храбрости nostri majores neque consilii neque audaciae umquam eguere;

недостаточный insufficiens [ntis]; exiguus [a, um];

недостающий deficiens [ntis]; delicuus [a, um];

недостижимый inconcessus [a, um] (alicui); remotus [a, um]; inaccessus [a, um]; non imitabilis [e];

недостоверный incertus [a, um];

+ это недостоверно id parum certum est;

недостойный indignus [a, um] (aliqua re; alicujus rei); turpis [e] (libido; verbum);

недоступный inaccessibilis [e]; inaccessus [a, um]; impervius [a, um]; tutus [a, um]; incongressibilis [e]; invius [a, um], aditu carens [ntis];

+ быть недоступным haud adiri posse;

+ недоступный для врагов tutus ab hostibus;

недосчитываться requirere [o, sivi, situm] (multos, quos quondam vidi);

недосягаемый inaccessibilis [e];

недоуздок capistrum [i, n];

+ надеть недоуздок capistrare [1];

недоумевать vereri [eor, itus sum]; haesitare [1]; dubitare [1];

недоумение dubitatio [onis, f]; haesitatio [onis, f];

+ вызывать недоумение dubitationem movere; dubitationi esse;

+ держать кого-л. в недоумении suspensum aliquem habere, tenere;

недра viscera [um, npl]; penetralia [ium, npl]; viscus [eris, n]; uterus [i, f]; gremium [ii, n];

+ люди прониклив недра земли itum est in viscera terrae;

недруг inimicus [i, m];

+ друзья и недруги aequi atque iniqui;

недружелюбный malevolens [ntis]; malevolus [a, um]; inimicus [a, um]; novercalis [e];

недуг morbus [i, m] (corporis; animi; oculorum); vitium [ii, n]; tabes [is, f] (oculorum);

+ быть во власти недуга peste teneri;

недурно non male;

неестественный non naturalis [e]; innaturalis [e]; contra rei naturam; exquisitus [a, um] (verba); arcessitus [a, um]; facticius [a, um]; molestus [a, um]; monstruosus [a, um];

нежаркий temperatus [a, um];

нежданный qui non sperabitur;

нежелательный ingratus [a, um]; inoptabilis [e];

нежелающий invitus [a, um];

нежели quam;

неженатый caelebs [bis]; innuptus [a, um]; viduus [a, um];

нежно tenere; blande; molliter; leniter; delicate;

нежность affectus [us, m] (erga aliquem); affectio [onis, f]; subtilitas [atis, f]; teneritas [atis, f]; mollitia [ae, f]; blanditiae [arum, npl];

нежный tener [e]ra, um (radix); mollis [e]; delicatus [a, um]; mitis [e]; clemens [ntis]; affectiosus [a, um]; affectuosus [a, um]; blandus [a, um]; levis [e]; tenuis [e]; subtilis [e];

незабвенный aeterna (immortali) memoria dignus [a, um];

незабудка myosotis [idis, f];

независимо proprio judicio; ignorans; sine notitia;

независимость

+ предоставить кому-л. независимость aliquem proprii juris facere;

независимый proprii judicii; sui juris; liber [e]ra, um; independens; solutus [a, um];

независящий

+ по независящим причинам ob res (causas) externas;

незадолго brevi (paulo) ante;

незаживший crudus [a, um] (vulnus);

незаконный illegitimus [a, um]; illicitus [a, um]; injustus [a, um]; contra leges;

+ незаконная корпорация illicitum collegium;

незаконченный imperfectus [a, um]; incompletus [a, um]; non absolutus [a, um]; non confectus [a, um]; inconfectus [a, um]; non finitus [a, um]; non transactus [a, um];

незаменимый irreparabilis [e]; incompensabilis [e]; insubstituibilis [e];

незамерзающий incongelabilis [e];

незаметно inconspicue; indistincte; gradatim; paulatim; sensim; tacite; obscure; clam; dissimulanter;

+ враг нападает незаметно hostis fallit incedens;

незаметный inconspicuus [a, um]; indistinctus [a, um]; angustus [a, um] (differentia);

незамеченный inobservatus; neglectus; +остаться незамеченным effugere visum;

незанятый vacuus [a, um] (locus; domus; castra; tempus; homo); inoccupatus [a, um];

+ быть незанятым vacare (domus vacat; locus vacat);

незаполненный vacuus [a, um] (cera; charta);

незапятнанный immunis [e] (manus); immaculatus [a, um]; sincerus [a, um];

незаслуженно (забытый) immerito (oblivioni datus);

незаслуженный indignus [a, um] (amor); falsus [a, um] (opprobria); immeritus [a, um];

незастроенный

+ быть незастроенным vacare (locus vacat);

незатейливый tenuis [e] (victus; mensa; orator); simplex, icis; rusticus [a, um];

незаурядный praestans, ntis; non mediocris [e];

незачем

+ незачем посылать nihil est mittere;

+ незачем откладывать дело, которое уже решено tardum est differre quod placet;

незащищённый indefensus [a, um]; vacuus [a, um] (defensoribus; res publica); inultus [a, um];

незваный invocatus [a, um];

+ незваный гость haspes invocatus; umbra; visitator molestus;

нездоровый vitiosus [a, um] (regiones); insaluber, bra, um; affectus [a, um] valetudine; pestilens [ntis]; gravis [e];

нездоровье infirmitas [atis, f]; valetudo [inis, f] adversa, incommoda [orum, npl]; aegrotatio [onis, f]; gravitas [atis, f];

+ оправдаться нездоровьем excusatione valetudinis uti;

незнакомец ignotus [i, m]; terrae filius [ii, m];

незнакомый ignotus [a, um]; incognitus [a, um]; ignarus [a, um]; nescius [a, um]; imperitus [a, um];

незнание inscientia [ae, f]; ignorantia [ae, f]; ignoratio [onis, f]; inscitia [ae, f];

незнатный ignobilis [e]; ignotus [a, um]; mediocris [e]; obscurus [a, um];

незначительно parum; leviter;

незначительность exiguitas [atis, f]; mediocritas [atis, f]; levitas [atis, f];

незначительный exiguus [a, um]; levis [e]; levioris momenti; parvus [a, um] (numerus navium; pondus); parvulus [a, um]; paulus [a, um]; tenuis [e]; extenuatus [a, um]; humilis [e]; infirmus [a, um]; mediocris [e]; pusillus [a, um]; inanis [e] (causa; tempus inane petere); ignobilis [e]; minimus [a, um]; minutus [a, um];

незнающий inscius [a, um]; nescius [a, um]; ignotus [a, um]; ignarus [a, um]; ignorans [ntis];

незрелый immaturus [a, um]; acerbus [a, um] (uva; virgo); crudus [a, um] (pomum; pruna); impubes [eris];

незрячий caecus [a, um] (catuli modo nati); inanis [e] (lumina);

незыблемо statim (stant signa); inviolabiliter; firme; stabiliter;

незыблемость manentia, ae f;

незыблемый ratus [a, um]; firmus [a, um]; stabilis [e];

неизбежность necessitudo [inis, f]; necessitas [atis, f];

неизбежный inevitabilis [e]; necessarius [a, um];

неизведанный incompertus [a, um]; intemptatus [a, um]; inexploratus [a, um];

неизвестный incognitus [a, um]; ignotus [a, um] (homo; ignotis errare locis); inscitus [a, um] (nescio quid indictum inscitumque); obscurus [a, um]; inexploratus [a, um];

+ дорога, неизвестная неприятелю iter ignotum hostibus;

неизгладимый indelebilis [e];

неизданный ineditus [a, um];

неизлечимый insanabilis [e]; immedicabilis [e];

неизменный constans [ntis]; immutabilis [e]; immutatus [a, um]; stabilis [e] (amicus); inflexibilis [e]; perpetuus [a, um] (cursus stellarum); vivax [cis]; integer [gra, um];

неизмеримый immensus [a, um]; vastus [a, um] (mare; silvae; potentia); infinitus [a, um]; immanis [e];

неизученный inexploratus [a, um]; non cognitus [a, um]; non examinatus [a, um]; non exploratus [a, um]; non indagatus [a, um]; non investigatus [a, um];

неизящный illepidus [a, um] (deliciae; verba);

неимение inopia [ae, f] (argenti; frumenti, frumentaria; occasionis);

неимоверный incredibilis [e];

неимущий homo sine censu, inops censu; egens,entis (locupletes ex egentibus facere); inanis (homo); vacuus (viator); nudus; indigens;

неискоренимый inexstirpabilis [e]; ineradicabilis [e];

неискренний falsus [a, um]; insincerus [a, um]; simulatus [a, um];

неискусный infacetus [a, um]; inscitus [a, um]; iners [rtis]; rudis [e]; inconditus [a, um]; imperitus [a, um]; indoctus [a, um];

неисписанный vacuus [a, um] (cera; charta);

неиспорченный integer [gra, um]; incorruptus [a, um]; indepravatus [a, um];

неисправимый incorrigibilis [e]; insanabilis [e]; perditus [a, um]; incorrigibile, quod corrigi, mendari nequit;

неисправность irritum / vacuum munus [eris, n];

неисправный corruptus [a, um]; depravatus [a, um];

неиспытанный inexpertus [a, um]; intactus [a, um]; intemptatus [a, um];

неисследованный incognitus [a, um]; inexploratus [a, um];

неиссякаемый, неистощимый, неисчерпаемый inexhaustus [a, um]; jugis [e];

неистово violenter; furiose; iracunde;

неистовство furor [oris, m]; saevitia [ae, f]; violentia [ae, f];

неистовствовать tumultuari [or, atus sum]; rab(i)ere; bacchari [or, atus sum]; furere; saevire [4];

неистовый vehemens [ntis] (v. feroxque); trux [cis] (ventus); violens [ntis]; furens [ntis]; furibundus [a, um]; furiosus [a, um]; saevus [a, um]; praeferox [cis];

неистребимый inextinctus [a, um];

неисчерпаемый inexhaustus [a, um];

неисчислимый innumerus [a, um]; innumerabilis [e]; inaestimabilis [e];

нейрохирургия neurochirurgia [ae, f];

нейтралитет neutralitas [atis, f]; status [us, m] neutralis;

+ сохранять нейтралитет vacare utrisque armis;

нейтральный neutralis [e]; medius [a, um]; neuter [tra, um]; nutrius partis, nullius partis, medius [a, um], neutralisticus [a, um];

нейтрино neutrinum [i, n];

нейтрон neutron [onis, m];

+ нейтронная бомба pyrobolus neutronicus;

неквалифицированный imperitus [a, um]; indoctus [a, um];

некий aliqui;

некогда olim; quondam; aliquando; nuper;

некомпетентность inscitia [ae, f], inscientia [ae, f], imperitia [ae, f];

некомпетентный imperitus [a, um]; ignarus [a, um]; incongruens [ntis];

некоординированный atacticus [a, um]; incoordinatus [a, um];

некоторый aliqui; nonnullus [a, um]; quidam; certus [a, um];

+ некоторые люди certi homines;

+ некоторое время non nihil temporis;

+ некоторым образом quodammodo; aliqualiter;

некрасивый illepidus [a, um] (deliciae; verba); inhonestus [a, um]; malus [a, um]; deformis [e]; foedus [a, um];

некролог necrologium [ii, n];

некстати incommode; intempestive; inopportune;

+ может быть я пришёл некстати? Num parum tempestivus interveni?

нектар nectar [is, n];

некто quidam; aliquis;

некультурный crudus [a, um] (vir; Getae; rusticitas); ferus [a, um] (vita agrestis et fera); vastus [a, um] (homo; oratio);

некурящий, некурящая nonfumator [oris, m], nonfumatrix [icis, f];

неласковость truculentia [ae, f] (caeli; alicujus);

неласковый impotunus [a, um] (vultus, senex); truculentus [a, um] (oculi; vultus);

нелегальный illicitus [a, um]; illegitimus [a, um]; clandestinus [a, um];

нелёгкий difficilior [ius]; sat difficilis [e];

нелепо inepte; stolide; absurde; insulse; infacete;

нелепость ineptia [ae, f]; ineptiae; monstrum [i, n]; insulsitas [atis, f];

нелепый ineptus [a, um]; absurdus [a, um]; inscitus [a, um] (somnium); insubidus [a, um] (scitamenta); stolidus [a, um]; morus [a, um]; praepoterus [a, um]; insulsus [a, um];

неловкий scaevus [a, um]; rusticus [a, um]; sinister [tra, um]; laevus [a, um]; tardus [a, um]; infacetus [a, um]; inconcinnus [a, um];

нелогичный alogicus [a, um]; inconsequens [ntis]; illogicus [a, um], absurdus [a, um], rationi contrarius [a, um], non consectarius [a, um], haud consequens [ntis];

нельзя non posse; non licet;

+ Юпитеру нельзя заниматься мелочами non vacat exiguis rebus adesse Jovi;

немало aliquanto; aliquantum; non modice;

немедленно ilico; protinus; statim; confestim; continuo; sine mora; sine cunctatione;

+ немедленно проснитесь praecipites vigilate;

неметь torpescere [o, ui, -]; obmutescere [o, tui, -];

немецкий Germanicus [a, um]; Theodiscus [a, um]; Teutonicus [a, um];

немилость invidia [ae, f];

+ впасть в н. in invidiam incidere;

неминуемо inevitabiliter;

неминуемость necessitas [atis, f];

неминуемый inevitabilis [e]; necessarius [a, um];

немногий paucus [a, um];

немногo, немножко paulo; parum; paulum; paululum; paulisper; paucum; pauxillum; pauxillulum; stilla (olei; pauculae temporum stillae); aliquot; aliquantulum; leviter; mediocriter; parve; modice;

немногочисленный paucus [a, um];

немой mutus [a, um]; infans [ntis]; elinguis [e];

немолодой vetulus [a, um];

немота mutitas [atis, f]; infantia [ae, f] (accusatorum);

немотивированный rationibus non firmatus [a, um];

немощный infirmus [a, um]; debilis [e]; imbecillus [a, um];

немощь infirmitas [atis, f];

немыслимый impossibilis [e]; improbabilis [e]; incredibilis [e];

ненавидеть odisse [odi]; aliquem in odio habere [eo, ui. Itum]; abominari [or, atus sum]; invidere [eo, vidi, visum];

ненавидимый exosus [a, um] (universis ob scelera);

ненавидящий exosus [a, um] (aliquem; verba superba); invidiosus [a, um]; invisus [a, um];

ненавистный exosus [a, um] (universis ob scelera); invisus [a, um]; exosus [a, um] (universis ob scelera); odiosus [a, um]; detestabilis [e]; offensus [a, um];

ненависть odium [ii, n]; malitia [ae, f]; invidia [ae, f];

+ навлечь на себя чью-л. ненависть in odium alicui venire;

+ навлечь на кого-л. ненависть in invidiam aliquem adducere; aliquem in odium, in invidiam vocare;

+ разжигать ненависть к кому-л. invidiam alicujus gravare; invidiae flammam suggerere;

+ воспылать ненавистью suscipere odium;

+ стать жертвой ненависти suscipere inimicitias;

+ быть предметом чьей-л. ненависти suscipere invidiam apud aliquem; in odio esse;

ненадёжность infirmitas [atis, f]; inconstantia [ae, f];

ненадёжный dubius [a, um]; incertus [a, um]; infidus [a, um] (amicus; civitas); vanus [a, um]; commotus [a, um]; futilis [e]; lubricus [a, um]; infirmus [a, um];

ненадолго paulisper;

ненаказанный impunitus [a, um];

ненасильственный sine violentia, violentiae expers;

ненастный turbatus [a, um] (caelum);

ненастоящий falsus [a, um] (litterae; denarius; testimonia);

ненастье hiems [hiemis, f]; tempestas [atis, f] (pluvia);

ненасытность voracitas [atis, f];

ненасытный impotunus [a, um] (fames argenti); vorax [cis] (homo; lupus); insatiabilis [e]; vastus [a, um] (animus); inexplebilis [e]; profundus [a, um];

ненормальный abnormis [e]; anomalus [a, um]; inaequabilis [e]; enormalis [e]; abnormalis [e]; praeter regulam; insolitus [a, um], insuetus [a, um], inusitatus [a, um];

ненужный superfluus [a, um]; supervacaneus [a, um] (litterae; oratio); supervacuus [a, um] (auctionem facere rerum supervacuarum); superforaneus [a, um]; inutilis [e]; vacuus [a, um] (res); vanus;

необдуманно inconsulto; temere; inconsiderate;

необдуманность temeritas [atis, f];

необдуманный temerarius [a, um] (consilium; vox); inconsideratus [a, um]; inconsultus [a, um];

необеспеченный intutus [a, um];

необитаемый non habitatus [a, um]; inhabitabilis [e]; vastus [a, um] (locus); incultus [a, um]; desertus [a, um];

необожжённый crudus [a, um] (later);

необозримый immensus [a, um]; vastus [a, um];

необработанный incultus [a, um]; crudus [a, um] (solum); imperfectus [a, um]; rudis [e]; vastus [a, um];

необразованность inhumanitas [atis, f];

необразованный illitteratus [a, um]; rudis [e]; agrammatos [a, um]; vastus (homo; oratio); indoctus [a, um]; ineruditus [a, um];

необузданность ferocia [ae, f] (intoleranda); ferocitas [atis, f]; violentia [ae, f]; impotentia [ae, f]; intemperantia [ae, f]; licentia [ae, f];

необузданный ferox [cis] (elephantus); praeferox [cis]; atrox [cis] (animus; odium); audax [cis] (aliqua re, alicujus rei, ad aliquam rem); effrenatus [a, um]; liber [era, um]; procax [cis]; impotens [ntis]; immoderatus [a, um]; solutus [a, um];

необученный subitus [a, um] (miles);

необходимо necesse est; necessario; opus est;

необходимость necessitas [atis, f]; necessitudo [inis, f]; opus [eris, n];

+ в случае необходимости si necessitas postulat; si usus veniat (fuerit); si res postulat; ubi res postularet;

+ ощущать необходимость desiderare [1];

+ иметь необходимость requirere [o, quisivi, quisitum] (misericordiam);

+ ощущается необходимость в новом издании editio nova desideratur;

+ под давлением необходимости cogente necessitate;

+ возникает необходимость usus est, adest, venit;

необходимый necessarius [a, um]; inevitabilis [e];

+ время, необходимое для созревания плодов tempus necessarium ad fructus maturandos;

+ необходимо дальнейшее изучение этого вида в природе speciem hanc in natura explorare necessarium est;

+ необходимое условие condicio sine qua non;

+ после внесения необходимых изменений mutatis mutandis;

+ быть необходимым для чего-л. usui esse ad aliquid;

+ необходимо usus est, adest, venit; opus est;

+ о чём необходимо умолчать quod tacito usus est;

+ если окажется необходимым si usus veniat (fuerit);

+ кому-л. необходимо что-л. usus est alicui aliqua re;

необщительный incommunicabilis [e];

необъективность partium studium [ii, n]; inclinatio [onis, f]; praejudicium [ii, n];

необъятный immensus [a, um]; vastus [a, um];

необыкновенный (необычайный, необычный) insolitus [a, um]; insolens [ntis]; inusitatus [a, um]; insuetus [a, um]; extraordinarius [a, um]; excellens [ntis]; eximius [a, um]; insignis [e]; insignitus [a, um] (forma); unicus [a, um]; inauditus [a, um]; novus [a, um]; mirabilis [e]; notabilis [e]; quaesitus [a, um]; monstruosus [a, um]; portentosus [a, um]; praestans [ntis];

необычайно mirabiliter; insolite; insolenter;

необычайность novitas [atis, f];

необязательный facultativus [a, um]; non necessarius [a, um];

неограниченный immensus [a, um]; infinitus [a, um]; summus [a, um];

+ неограниченный рост crescentia indefinita;

неодинаково inaequabiliter;

неодинаковый inaequalis [e] (res); impar [is];

+ неодинаковым образом inaequabiliter; inaequaliter;

неоднократно aliquoties; identidem; saepe; saepius; semel iterumque;

неоднократный iteratus [a, um];

+ неоднократные находки inventus iterati;

неоднородный heterogeneus [a, um]; heteromorphus [a, um];

неодобрение improbatio [onis, f]; vituperatio [onis, f]; reprehensio [onis, f];

неодолимый indomitus [a, um]; invictus [a, um]; insuperabilis [e];

неодушевлённый inanimatus [a, um]; vacans [ntis] animo;

неожиданно fortuito; subito; per subitum, in subitum; improviso; repente;

неожиданность fors [fortis, m]; subitum [i, n] (subita rerum, belli);

неожиданный abruptus [a, um]; subitus [a, um] (bellum; tempestas; casus subitam avertere curam); subitaneus [a, um] (imber; timor); improvisus [a, um]; inexspectatus [a, um]; inopinatus [a, um]; repentinus [a, um];

неоконченный imperfectus [a, um]; inchoatus [a, um]; adumbratus [a, um];

неокрашенный decolor(atus) [a, um]; non (haud) coloratus [a, um];

неолит aetas [atis, f] neolithica;

неон neon (Ne);

неоплаканный indefletus [a, um]; illacrimabilis [e];

неопределённо ambigue; dubie;

неопределённость ambiguitas [atis, f]; dubium [ii, n];

+ неопределённостью ответа оставить дело нерешённым medio responso rem suspendisse;

неопределённый indefinitus [a, um]; infinitus [a, um]; indeterminatus [a, um]; incertus [a, um]; indistinctus [a, um]; dubius [a, um]; ambiguus [a, um]; vagus [a, um];

неопределимый indeterminabilis [e];

неопровержимый irrefutabilis [e]; invictus [a, um]; firmissimus [a, um];

неопрятный squalidus [a, um] (corpora; homo);

неопытность imperitia [ae, f];

неопытный imperitus [a, um]; insolens [ntis]; inexpertus [a, um], inscitus [a, um], rudis [e],

+ неопытный человек tiro [onis, m];

неорганический anorganicus [a, um]; inorganicus [a, um], inanimatus [a, um], inanimalis [e], inanimus [a, um];

+ неорганический мир regnum [i, n] anorganicum;

неосвящённый profanus [a, um];

неосквернённый purus [a, um]; immaculatus [a, um]; integer [gra, um]; intactus [a, um]; incontaminatus [a, um];

неосмотрительный incautus [a, um];

неосновательный incertus [a, um]; levis [e]; inanis [e] (causa);

+ неосновательный довод argumentum incertum;

неоспоримый irrefutabilis [e]; irrecusabilis [e];

неосторожно incaute; improvide; temere;

неосторожный incautus [a, um]; improvidus [a, um]; temerarius [a, um];

неостроумный infacetus [a, um];

неосуществимый inexplicabilis [e];

неотвратимость necessitudo [inis, f];

неотвратимый inevitabilis [e]; necessarius [a, um];

неотделанный infectus [a, um]; inelaboratus [a, um];

неотделимый inseparabilis [e];

неотёсанный incultus [a, um]; rudis [e]; impolitus [a, um];

неоткровенный occultus [a, um];

неотмщённый inultus [a, um];

неоформленный non rite publicatus [a, um];

неохотно aegre; invite; invitus [a, um]; gravate; non libenter; tergiversanter (pugnam inire);

+ переносить что-л. неохотно iniquo animo aliquid ferre;

неохраняемый incustoditus [a, um];

неоценимый eximius [a, um]; inaestimabilis [e];

непарный impar [is];

непереваренный crudus [a, um] (cibus);

неплодородный sterilis [e] (ager); infecundus [a, um];

неплотный insolidus [a, um]; laxus [a, um]; non firmus [a, um]; rarus [a, um] (tunica);

неплохой haud spernendus [a, um];

непобедимый invictus [a, um];

неповиновение detrectatio [onis, f]; inoboedientia [ae, f];

неповоротливый tardus [a, um] (pecus; homo);

неповреждённый incorruptus [a, um]; integer [gra, um]; sincerus [a, um];

непогода tempestas (tempestas adversa; mala; turbida; atra tempestas furit); vis caeli;

+ там из-за непогоды мы остановились ibi propter tempestatem morati sumus.

непогрешимость infallibilitas [atis, f];

неподалёку haud procul; juxta; prope;

неподвижно statim (stant signa);

неподвижность stupor [oris, m]; situs [us, m]; stabilitas [atis, f];

неподвижный immobilis [e]; immotus [a, um]; fixus [a, um]; stabilis [e]; stationarius [a, um] (sidera); stationalis [e] (stella); stativus [a, um];

+ быть неподвижным torpere [eo, ui,-] (torpentes oculi);

+ глядеть неподвижным взором immota tenere lumina;

неподготовленный subitarius [a, um] (legiones; exercitus; dictio); fortuitus [a, um] (oratio subita et fortuita);

неподдельный sincerus [a, um]; merus [a, um]; incorruptus [a, um]; integer [gra, um];

неподкупный incorruptus [a, um]; incorruptibilis [e]; integer [gra, um];

неподражаемый inimitabilis [e];

неподходящий impotunus [a, um] (tempus); inopportunus [a, um]; incommodus [a, um]; ineptus [a, um];

непоколебимо destinate (certare);

+ стоять непоколебимо passu stare tenaci;

непоколебимость constantia [ae, f]; obstinatio [onis, f]; stabilitas [atis, f];

непоколебимый perpetuus [a, um] (voluntas); immotus [a, um]; inconcussus [a, um]; invictus [a, um]; obstinatus [a, um]; stabilis [e]; firmus [a, um];

непокорный recontrans [ntis] (gens recontrans regibus suis); rebellis [e];

неполноценный defectivus [a, um]; imperfectus [a, um]; incompletus [a, um];

неполный curtus [a, um]; imperfectus [a, um]; incompletus [a, um]; truncus [a, um] (sermo); mancus [a, um];

непомерный improbus [a, um] (villus; spes); immodicus [a, um]; impotens [ntis]; nimius [a, um]; luxuriosus [a, um];

непомнящий immemor [is];

непонимающий surdus [a, um] (in Graeco sermone);

непонятный obscurus [a, um]; inintelligibilis [e]; incomprehensivus [a, um]; qui intelligi non potest; difficilis [e]; imperceptus [a, um]; imperspicuus [a, um];

непонятый crudus [a, um] (lectio);

непоправимый irreparabilis [e]; insanabilis [e]; incorrigibile, quod corrigi, mendari nequit;

непорочный salvus [a, um] (Penelope); castus [a, um]; incorruptus [a, um]; integer [gra, um]; purgatus [a, um]; purus [a, um]; sanctus [a, um];

непосвящённый profanus [a, um];

непоследовательный inconsequens [ntis]; inconstans [ntis];

непослушный inoboedus [a, um]; inoboediens [ntis];

непосредственно immediate; subinvicem; statim; continuo;

непосредственный continuus [a, um]; directus [a, um]; immediatus [a, um];

непостоянный inconstans [ntis]; mutabilis [e]; varius [a, um] (animus); variabilis [e]; volaticus [a, um] (volaticus ac levis); inaequabilis [e] (motus); inaequalis [e] (mare; autumnus); vagus [a, um]; flexibilis [e]; mobilis [e]; vanus [a, um]; levis [e]; infidelis [e];

непостоянство infirmitas [atis, f]; inconstantia [ae, f]; varietas [atis, f] (atque infidelitas); inaequalitas [atis, f] (a"eris); infirmitas [atis, f]; mobilitas [atis, f];

непохожесть dissimilitudo [inis, f];

непохожий dissimilis [e]; diversus [a, um];

непочтительность impietas [atis, f]; irreverentia [ae, f];

непочтительный irreverens [ntis];

неправда mendacium [ii, n] (dicere); falsum [i, n];

неправдоподобный improbabilis [e]; incredibilis [e];

+ это звучит неправдоподобно incredibile est memoratu;

неправильно perperam;

неправильность pravitas [atis, f] (oris); mendositas [atis, f]; mendum [i, n]; inaequalitas [atis, f]; inaequabilitas [atis, f];

неправильный irregularis [e]; vagus [a, um]; erroneus [a, um]; falsus [a, um]; non rectus [a, um]; incorrectus [a, um]; abnormis [e]; iniquus [a, um] (pondus; mensura); vitiosus [a, um] (lex); malus [a, um]; perversus [a, um]; praeposterus [a, um]; pravus [a, um]; enormis [e];

неправомерный, неправомочный injustus [a, um]; illegitimus [a, um];

непревзойдённый insuperabilis [e];

+ муж, непревзойдённый в искусстве разрушать стены тараном vir nulli victus resolvere muros ariete;

непредвиденно improviso;

непредвиденный improvisus [a, um]; inexspectatus [a, um]; inopinatus [a, um]; qui non sperabitur;

непреднамеренность temeritas [atis, f];

непреднамеренный impraemeditatus [a, um]; temerarius [a, um] (error);

непредсказуемый non antevisibilis [e];

непредубеждённо, непредубеждённый nulla praesumpta opinione;

непредусмотренный improvisus [a, um]; non praeceptus [a, um];

+ случай, непредусмотренный Международным кодексом casus Codice internationali non praeceptus;

непредусмотрительный improvidus [a, um]; incautus [a, um];

непреклонно statim (rem gerere);

непреклонность contumacia [ae, f]; obstinatio [onis, f]; adamas [antis, m];

непреклонный stabilis [e] (sententia); rigidus [a, um]; inflexibilis [e]; indeclinabilis [e]; contumax [cis]; obstinatus [a, um];

непременно utique (illud scire utique cupio; qui amat non utique amicus est); certe; certo; profecto;

непреодолимый in(ex)superabilis [e]; inexpugnabilis [e]; inextricabilis [e]; invictus [a, um]; intolerabilis [e];

непререкаемый inoppugnabilis [e]; non disputabilis [e];

+ непререкаемый авторитет auctoritas inoppugnabilis;

непрерывно continenter; protinus; perpetuo;

непрерывность jugitas [atis, f]; perpetuitas [atis, f]; continuatio [onis, f];

непрерывный continuus [a, um]; perpetuus [a, um] (montes; paludes; agmen); tractus [a, um] (genus orationis); incessabilis [e]; densus [a, um]; jugis [e];

непрестанный jugis [e];

неприбыльный sterilis [e] (labor);

неприветливость truculentia [ae, f] (caeli; alicujus);

неприветливый truculentus [a, um] (oculi; vultus; pelagus); trux [cis] (vultus; facies; pelagus);

непривычка desuetudo [inis, f];

непривычный insolitus [a, um]; insolens [ntis]; insuetus [a, um]; inexpertus [a, um]; crudus [a, um] (servitium);

непригодный ineptus [a, um]; haud aptus [a, um]; imbecillus [a, um]; inutilis [e]; indignus [a, um];

+ непригодный для жизни inhabitabilis [e];

неприемлемый inacceptabilis [e]; rejectus [a, um]; rejiciendus [a, um];

непризнанный recusatus [a, um]; rejectus [a, um];

неприкосновенный non tangendus [a, um]; intactus [a, um]; integer [gra, um]; sacrosanctus [a, um]; sanctus [a, um];

неприлично turpiter; indecore; indigne; inhoneste;

неприличный turpis [e]; indecens [ntis]; obscenus [a, um]; illiberalis [e];

неприменимый non aptus [a, um], non idoneus [a, um], inapplicabilis [e];

непримиримый implacabilis [e]; insociabilis [e], repugnans [ntis], alienus [a, um], contradictorius [a, um];

непринуждённый solutus [a, um]; simplex [cis]; naturalis [e];

неприрученный ferus [a, um] (bestia);

непристойно immoderate; turpiter; indecore;

непристойность pudenda [orum, npl]; turpitudo [inis, f]; indignitas [atis, f];

непристойный improbus [a, um] (verba, carmina); turpis [e] (libido; verbum); indecens [ntis]; impudicus [a, um]; obscenus [a, um]; illiberalis [e];

+ составленный в непристойных выражениях spurcidicus (versus);

неприступный importunus [a, um]; inaccessus [a, um]; inexpugnabilis [e];

непритворный sincerus [a, um]; verus [a, um];

непритязальность modestia [ae, f];

непритязальный modicus [a, um]; neglectus [a, um];

неприхотливый inexigens [ntis];

непричастный immunis [e] (urbs i. tanti belli; manus i. tantae caedis); expers [rtis];

неприязненно hostiliter; inimice; infense;

неприязненный infensus [a, um]; hostilis [e]; inimicus [a, um];

неприязнь inimicitia [ae, f]; offensa [ae, f]; odium [ii, n];

+ застарелая неприязнь rancor [oris, m];

+ внушить кому-л. неприязнь к кому-л. alicui animos in aliquem facere;

неприятель inimicus [i, m]; hostis [is, m];

неприятельский inimicus [a, um]; hostilis [e];

неприятно taede; incommode; ingrate; insuaviter; injucunde; graviter;

неприятность gravitas [atis, f]; incommodum [i, n]; неприятности tricae [arum, fpl] (domesticae);

неприятный ingratus [a, um]; insuavis [a, um]; gravis; molestus [a, um]; impotunus [a, um] (clades; pauperies); acerbus [a, um] (stridor; vox); acidus [a, um] (ac molestus alicui); tristis [e] (sapor; anhelitus oris); taeter (odor; vox); taediosus [a, um]; incommodus [a, um]; subodiosus [a, um]; injucundus [a, um];

+ находить неприятным gravari [or, atus sum] (aliquem; aliquid);

непроглядный caliginosus [a, um] (nox); caecus;

непродолжительный brevis [e];

непродуманный non sat deliberatus [a, um];

непроезжий invius [a, um]; impeditus [a, um];

непрозрачный impellucidus [a, um]; fuscus [a, um];

непроизвольно sine voluntate;

непромокаемый qui madefieri non potest; immadificabilis [e]; impermeabilis [e] (aquae);

непроницаемый impenetrabilis [e];

непропорциональность disproportio [onis, f];

непропорциональный disproportionalis [e];

непроработанный crudus [a, um] (lectio);

непросвещённый profanus [a, um]; ineruditus [a, um];

непростительный qui nihil excusationis habet; inexcusabilis [e];

непроточный stagnans [ntis];

непроходимый invius [a, um]; impervius [a, um]; impeditus [a, um]; inextricabilis [e]; insuperabilis [e];

непрочитанный illectus [a, um];

непрочность fragilitas [atis, f]; infirmitas [atis, f]; imbecillitas [atis, f];

непрочный infirmus [a, um]; fragilis [e]; caducus [a, um];

нептун Neptunus [i, m];

неравенство inaequabilitas [atis, f]; inaequalitas [atis, f]; iniquitas [atis, f]; dissimilitudo [inis, f]; disaequatio [onis, f], inaequatio [onis, f], disparatio [onis, f];

неравно inaequabiliter; inaequaliter;

неравномерно inaequabiliter; inaequaliter;

неравномерность inaequabilitas [atis, f]; inaequalitas [atis, f];

неравномерный inaequabilis [e] (motus); iniquus [a, um]; inconditus [a, um];

неравносторонний inaequilateralis [e];

неравноценный inaequivalens [ntis];

неравный iniquus [a, um] (distributio; pugna); impar [is]; dispar [is]; inaequalis (triangula inaequalibus lateribus); inaequabilis [e] (greges); dissimilis [e]; inaequatus [a, um] (inaequatum onus);

нерадение, нерадивость incuria [ae, f] (alicujus rei);

неразбавленный merus [a, um]; indilutus [a, um];

неразбериха rerum perturbatio [onis, f];

неразборчивый illegibilis [e]; parum clarus [a, um];

неразвитой rudis [e];

неразговорчивый taciturnus [a, um] (homo);

нераздельный individuus [a, um]; inseparabilis [e]; indissociabilis [e];

неразличимый indistinctus [a, um], indiscriminabilis [e], indistinguibilis [e];

неразлучный inseparabilis [e];

неразрешённый insolutus [a, um];

неразрешимый indissolubilis [e]; inenodabilis [e];

неразрубленный perpetuus [a, um] (bovis tergum);

неразумно imprudenter; stulte;

неразумный stultus [a, um] (persona; laetitia); demens [ntis] (consilium; actio); imprudens [ntis]; insipiens [ntis]; insensatus [a, um]; immaturus;

нераспечатанный salvus [a, um] (epistula);

нерасположенный iniquus [a, um] (alicui; Parcae);

нерастворимый insolubilis [e];

нерасторопный segnis [e]; iners [rtis]; ineptus [e];

нерв nervus [i, m];

нервнобольной neuricus [a, um];

нервный nervosus [a, um]; intentus [a, um], trepidus [a, um]; fastidiosus [a, um], irritabilis [e], difficilis [e];

нереальный irrealis [e];

нередко saepe; saepenumero; non raro;

нерегулярный inconditus [a, um]; irregularis [e];

нерешённый insolutus [a, um]; suspensus [a, um];

+ оставлять нерешённым in suspensum relinquere;

нерешительно tergiversanter (pugnam inire);

нерешительность dubitatio [onis, f]; cunctatio [onis, f]; haesitatio [onis, f];

+ оставлять в нерешительности suspendere [o, ndi, nsum] (aliquem ambiguis responsis);

+ в нерешительности suspensis animis;

нерешительный incertus [a, um]; haesitans [ntis]; suspensus [a, um]; inconstans [ntis]; timidus [a, um]; dubius [a, um]; anceps [ancipitis];

+ быть нерешительным fluctuare [1] (animus fluctuat; inter spem metumque; inter mortis metum et vitae tormenta);

+ нерешительный от страха suspensus metu;

+ нерешительный человек cunctator [oris, m];

неровно inaequabiliter; inaequaliter;

неровность iniquitas [atis, f]; inaequabilitas [atis, f] (soli); inaequalitas [atis, f] (loci);

неровный inaequabilis [e] (locus; solum); inaequalis [e] (locus; solum); iniquus [a, um] (locus); confragosus [a, um]; salebrosus [a, um]; clivosus [a, um]; crispus [a, um]; asper [era, um]; sentus [a, um];

нерушимо sancte; inviolabiliter;

нерушимый incolumis [e]; irruptus [a, um];

неряшливый incuriosus [a, um]; indiligens [ntis]; neglegens [ntis];

несварение (желудка) dyspepsia [ae, f]; gastricismus [i, m];

несварившийся crudus [a, um] (ovum);

несведущий ignarus [a, um]; imperitus [a, um]; imprudens [ntis]; inscius [a, um]; nescius [a, um]; rudis [e];

несвежий languidus [a, um];

несвоевременный praeposterus [a, um]; immaturus [a, um]; intempestivus [a, um]; importunus [a, um];

несвойственный alienus [a, um];

несвязанный disjunctus [a, um]; solutus [a, um]; prorsus [a, um]; dissipatus [a, um];

несгибаемость rigiditas [atis, f];

несделанный infectus [a, um];

несерьёзный indiligens [ntis]; temerarius [a, um]; levis [e]; levioris momenti;

несимметричный asymmetricus [a, um];

несказанный indictus [a, um]; inenarrabilis [e], infandus [a, um];

несколько aliquantum; aliquot; paulum; nonnihil;

+ несколько раз aliquoties;

нескромный imverecundus [a, um]; immodestus [a, um]; impudicus [a, um];

несложный simplex [icis];

неслыханно insignite (iniquus);

неслыханный insignitus [a, um] (injuria); inauditus [a, um];

неслышно placide (ire; progredi);

неслышный surdus [a, um]; tacitus [a, um]; silentiosus [a, um];

+ неслышной поступью tacitis pedibus;

несметный innumerabilis [e]; innumerus [a, um];

несмотря (на это) nihilominus;

несносный impotunus [a, um] (volucres; homo); infrunitus [a, um] (animus; mulier; copia); intolerabilis [e];

несоблюдение violatio [onis, f]; neglegentia [ae, f];

несовершеннолетний acerbus [a, um] (virgo); impubes [eris]; peradulescens [ntis];

несовершенный imperfectus [a, um]; mancus [a, um]; vitiosus [a, um];

несовместимость incompatibilitas [atis, f]; discrepantia [ae, f], repugnantia [ae, f], dissentio [onis, f], incompossibilitas [atis, f];

несовместимый incompatibilis [e]; alienus [a, um]; contrarius [a, um]; repugnans [ntis]; incompossibilis [e], abhorrens [ntis], alienus [a, um]

+ что, конечно, несовместимо с твоей доблестью quod certe abest a tua virtute;

несогласие discordia [ae, f]; discrepantia [ae, f]; dissensio [onis, f]; discidium [ii, n];

несогласный discors [discordis]; dissonus [a, um]; dissidens [ntis];

несозвучный dissonus [a, um];

несоизмеримый incommensurabilis [e];

несокрушимый invictus [a, um]; infragilis [e]; infractus [a, um];

несомненно sine dubio; certe; facile;

несомненный certus [a, um] (lucrum); haud (non) dubius [a, um]; indubitabilis [e]; indubius [a, um]; exploratus [a, um]; confessus [a, um]; testatus [a, um];

несоответствующий absonus [a, um]; impar [is];

несоразмерность disproportio [onis, f];

несоразмерный disproportionalis [e];

несостоятельность imbecillitas [atis, f];

несостоятельный aere dirutus [a, um]; bonis eversus [a, um];

неспелый immaturus [a, um]; acerbus [a, um] (uva); crudus [a, um] (pomum; pruna);

неспокойный turbulentus [a, um] (annus; somnium); turbatus [a, um]; turbidus [a, um]; perturbatus [a, um]; inquietus [a, um]; trepidus [a, um] (vita);

неспособность inertia [ae, f]; hebetudo [inis, f];

неспособный iners [rtis]; hebes [etis]; indocilis [e]; nescius [a, um];

несправедливо inique; injuste;

несправедливость injuria [ae, f]; injustitia [ae, f]; iniquitas [atis, f];

несправедливый improbus [a, um] (lex); falsus [a, um] (opprobria); iniquus [a, um] (judex; pater; condicio); injustus [a, um];

несравненно multo; incomparabiliter; incomparabilem in modum;

несравненный incomparabilis [e];

нестандартный atypicus [a, um];

нестерпимый intolerabilis [e]; intolerandus [a, um];

+ страдания стали нестерпимы victa malis est patientia;

нести, носить ferre [fero, tuli, latum]; gerere [o, gessi, gestum]; gestare [1] (puerum in manibus); vehere [o, xi, ctum]; vectare [1] (aliquem dorso); tolerare [1] (mulier parvulum sinu tolerans); facere [io, feci, factum] (detrimentum, damnum); sustinere [eo, ui, tentum] (onus; aliquid dentibus; vestes; sumptum litis); subire [4] (dorso onus; aliquem umeris);

+ нести на себе tolerare (unam contignationem);

+ носить живого быка на спине bovem vivum umeris sustinere;

+ нести расходы sumptus tolerare; sumptum sustinere;

+ нести повинность servire;

нестройный dissonus [a, um]; inconditus [a, um];

несущественный levissimi momenti;

несущий vector [oris, m];

несходный dispar [is]; dissimilis [e]; diversus [a, um];

несходство inaequalitas [atis, f]; dissimilitudo [inis, f]; diversitas [atis, f];

несчастливо male; misere; infeliciter; calamitose;

несчастливый infelix [icis]; infortunatus [a, um]; scaevus [a, um]; sinister [tra, um];

несчастный infaustus [a, um]; infelix [icis]; infortunatus [a, um]; miser (vir, civitas, plebs); afflictus [a, um] (res Romana); aeger [gra, um] (mens); funestus [a, um];

+ несчастный в каком-л. отношении miser alicujus rei;

+ стать несчастным pessum ire;

несчастье calamitas [atis, f]; infotunium [ii, n]; res [rerum, fpl] adversae; fortuna [ae, f] adversa; acerbitas [atis, f] temporis; tempestas [atis, f] (magna tempestas alicui impendet); aerumna [ae, f] (incidere in aerumnam); miseria [ae, f]; fatum [i, n]; clades [is, f]; malum [i, n]; incommodum [i, n];

+ испытать несчастье calamitatem tolerare, perferre, accipere;

+ семейные несчастья domestica vulnera;

нет non; immo;

+ и многие ведают твоими делами? – Да нет же, всего один (человек). Pluresne praesunt negotiis tuis? – Immo vero unus.

+ да нет же, совсем нет minime vero;

нетерпеливый impatiens [ntis]; properans [ntis];

неторопливый tardus [a, um] (pecus; homo; stilus);

неточность error [oris, m]; ambiguitas [atis, f]; indiligentia [ae, f];

неточный indiligens [ntis]; parum accuratus [a, um];

нетронутый intactus [a, um]; integer [gra, um]; immotus [a, um];

неубедительный levis [e]:

+ неубедительный довод аrgumentum [i, n] leve;

нетрудно facile;

+ грести нетрудно abest luctamen remo;

неуважение contemptio [onis, f]; contemptus [us, m]; contumelia [ae, f]; irreverentia [ae, f];

+ неуважение к слушателям audientium contumelia;

неуважительный 1. (непочтительный) irreverens [ntis]; 2. (о причине) incertus [a, um]; injustus [a, um];

неуверенность incertum [i, n]; dubitatio [onis, f];

неуверенный incertus [a, um]; dubitus [a, um]; anceps [cipitis]; incertus [a, um]; suspensus [a, um];

неувядаемый immortalis [e]; aeternus [a, um];

неугасимый qui (quae, quod) exstingui non potest; inexstinctus [a, um]; inexstinguibilis [e]; perpetuus [a, um] (ignis Vestae);

неугомонно turbulente;

неугомонность animus [i, m] inquietus;

неугомонный turbulentus [a, um]; seditiosus [a, um];

неудавшийся, improsper [era, um]; infaustus [a, um]; infelix [icis]; irritus [a, um]:

+ неудавшаяся (= неудачная) попытка tentamen [minis, n] irritum;

неудача male gesta res [rei, f]; incommodum [i, n]; clades [is, f]; fortuna [ae, f] adversa; successus [us, m] nullus:

+ потерпеть неудачу male rem gerere [gero, gessi, gestum, 3];

неудачно improspere; infauste; infeliciter;

неудачный scaevus [a, um]; adversus [a, um]; improsper [era, erum]; infaustus [a, um]; infelix [icis]; irritus [a, um];

неудержимый rapax [acis] (ventus; fluvius); vehemens [ntis] (fuga); cui nulla vi resisti potest;

неудивительно mirum non est;

неудивительный haud (= non) mirus [a, um];

неудобно incommode; importune; moleste;

неудобный impotunus [a, um] (locus); iniquus [a, um] (tempus; locus; via); incommodus [a, um]; molestus [a, um];

неудобство impotunitas [atis, f] (loci); nocumentum [i, n]; incommodum [i, n]; iniquitas [atis, f]; incommodltas [atis, f]; molestia [ae, f];

неудовлетворенный non satiatus [a, um];

неудовлетворительность vitium [ii, n] (memoriae);

неудовлетворительный insufficiens [ntis]; non (= haud) sufficiens [entis];

неудовольствие offensus [us, m]; indignatio [onis, f]; taedium [i, n]; dolor [oris, m]; molestia [ae, f];

+ выражать неудовольствие subringi;

неужели num; vero-ne;

+ неужели серьёзно? veron' serio?

неуживчивый asper [era, erum]; intractabllis [e]; insociabilis [e];

неузнаваемый qui (quae, quod) cognosci (= agnosci) non potest;

неузнанный incognitus [a, um];

неуклюже rustice; vaste;

неуклюжий infacetus [a, um]; brutus [a, um]; vastus [a, um]; hebes [etis]; informis [e]; rusticus [a, um]; agrestis [e];

неукоснительно astricte; restricte;

неукоснительность asperitas [atis, f] ;

неукротимый ferox [ocis] (elephantus); acer [cris, cre] (ira; amor gloriae; cupido); trux [ucis] (fera); indomitus [a, um]; effrenatus [a, um];

неуловимый 1. (едва ощутимый) qui (quae, quod) vix percipitur; 2. (которого нельзя поймать) incomprehensibllis [e];

неумело nequiter (aliquid facere; cenare; bellum gerere); inepte; indocte;

неумелый ineptus [a, um]; indoctus [a, um];

неумение inscitia [ae, f]; imperitia [ae, f];

неумеренно immoderate; intemperanter; immodice;

неумеренный immodicus; intemperans; immoderatus [a, um]; nimius [a, um]; effusus [a, um]; profusus;

неуместность indecentia [ae, f];

неуместный improprius [a, um]; incommodus [a, um]; praeposterus [a, um]; intempestivus [a, um]; ineptus [a, um]; indecens [entis]; indecorus [a, um];

неумный imprudens [ntis]; insipiens [ntis];

неумолимо sine misericordia;

неумолимый superbus [ntis] (oculi; jura); atrox [ocis] (orationis genus; stilus); inexorabilis [e]; illacrimabilis [e]; implacabilis [e]; severus [ntis]; invictus [ntis]; rigidus [ntis];

неумолкаемый continuus [a, um];

неумышленно: non sponte;

+ он сделал это неумышленно imprudens hoc fecit;

неуплаченный reliquus [a, um] (pecunia);

неупомянутый immemoratus [a, um]; omissus [a, um];

неупорядоченный incompositus [a, um]; indispositus [a, um]; inordinatus [a, um]

неупотребительный inusitatus [a, um]; ab usu remotus [a, um] (verbum); obsoletus [a, um];

неурожай messis [is, f] nulla; proventus [us, m] nullus; calamitas [atis, f] fructuum; sterilitas [atis, f];

неурожайный sterilis [e];

+ неурожайный год annus [i m] fruglbus pauper;

неурядица turba [ae, f] et confusio [onis, f| omnium rerum;

неусвоенный crudus [a, um] (lectio);

неустанно pertinaciter;

неустанный assiduus [a, um] (labor);

неустойчиво inconstanter;

неустойчивость inconstantia [ae, f] ;

+ неустойчивость настроения varia mens [ntis, f];

неустойчивый instabilis [e]; inconstans [ntis];

неустрашимо intrepide; impavide; fortiter;

неустрашимость audentia [ae, f]; ferocia [ae, f]; animus [i, m] impavidus; fortitudo [inis, f];

неустрашимый ferox [ocis] (ferocissimi per acies cecidissent); impavidus [a, um]; intrepidus [a, um]; audax [acis]; fortis [e];

неуступчиво pertinaciter;

неуступчивость pertinacia [ae, f]; obstinatio [onis, f]; pervicacia [ae, f]; animus [i, m] obstinatus; obstinatior voluntas [atis, f]

неуступчивый obstinatus [a, um]; pervicax, acis; pertinax, acis;

+ быть неуступчивым retinere [retineo, tinui, tentum, 2] sententiam;

неусыпно vigilanter;

неусыпность vigilantia, ae f, cura [ae, f] magna (= intenta);

неусыпный assiduus [a, um] (custos); vigllans, antis;

неутешный omne solatium repudiens [entis];

неутолимый impotunus [a, um] (fames argenti); insatiabilis [e]; inexstinctus [a, um];

неутомимый assiduus [a, um] (hostis); indefessus [a, um]; infatigabilis [e] [e];

неучтиво inhumaniter; inurbane;

неучтивость inhumanitas [atis, f]; inurbanitas [atis, f];

неучтивый inhumanus [a, um]; inurbanus [a, um];

неуязвимый invulnerabilis [e]; inexpugnabilis [e];

неформальный informalis;

нефтепромысл naphtae quaestus [us, m];

нефть naphta [ae, f]; oleum [i, n] petrae; petroleum [i, n];

нефтяной naphtlnus [a, um];

не хватать deficio, feci, fectum, 3;

нехватка defectus [us, m]; defectio [onis, f]; inopia [ae, f]; penuria [ae, f] (aquarum; sapientium civium);

нехороший malus [a, um];

нехорошо male; secus;

нехотя animo invito; animo iniquo; aegre; gravate; invitus [a, um]; nolens [ntis];

нецелесообразно inconvenienter; non convenit;

нецелесообразный inconveniens [ntis];

нецензурный lascivus [a, um];

нечасто 1. (редко) haud (= non) saepe; haud (= non) frequenter; raro;

2. (негусто) non (= haud) crebre; non (= haud) dense ;

нечастый 1. (редко встречающийся) infrequens [ntis]; rarus [a, um];

2. (негустой) non (= haud) creber, bra, brum; non (= haud) densus [a, um] ; (cribrum; rete);

нечаянно 1. (неожиданно) abrupte; subito; 2. (ненарочно) imprudenter; per imprudentiam; inconsulto; inopinanter; inopinate; fortuito;

нечаянный fortuitus [a, um] (concursus; praesensiones); inopinatus [a, um]; repens [ntis];

нечеловеческий inhumanus [a, um]; immanis [e];

нечерноземный non humosus [a, um];

+ нечерноземная полоса regio [onis, f] non humosa;

нечестивец impius [i, m]; scelio [onis, m]; nefarius [ii, m]; sacrilegus [i, m]; impius [ii, m]; нечестивица mulier [eris, f| impia;

нечестиво impie; nefarie;

нечестивый scelestus [a, um] (homo; facinus; sermo); impius [a, um]; nefarius [a, um]; nefandus [a, um]; sacrilegus [a, um]; impius [a, um]; maleficus [a, um]; malus [a, um]; profanus [a, um];

нечестие nefas (indecl);

нечестно improbe;

нечестность improbitas [atis, f]; perfidia [ae, f]; fraus [fraudis, f];

нечестный improbus [a, um]; (homo); malus [a, um]; fraudulentus [a, um]; perfidus [a, um];

+ нечестно нажитое богатство divitiae improbae;

нечеткий indistinctus [a, um];

нечетко indistincte;

нечетный impar, aris;

нечистоплотно sordide;

нечистоплотность squalor [oris, m];

нечистоплотный immundus [a, um];

нечистота immunditia [ae, f];

нечистоты coenum [i, n]; recrementum [i, n]; faeculentia [ae, f] (cloacalis); fimum [i, n]; eluvies [ei, f] (sordium); spurcitia [ae, f]; sordes [is, f]; sentina [ae, f];

нечистый 1. (прям) illotus [a, um]; sordidus [a, um]; 2. (порочный, непристойный) impurus [a, um]; 3. (с примесью) non purus [a, um]; spurcus [a, um] (saliva; umor); contaminatus [a, um]; incestus [a, um]; funestus [a, um]; immundus [a, um];

нечленораздельный non explanabilis [e]:

+ нечленораздельные звуки vox [vocis, f] verborum inefficax;

нечто quidam,quaedam,quoddam; aliquid; aliquod;

нечувствительно insensibiliter;

нечувствительный 1. (незаметный, неощутимый) insensibllis [e]:

+ нечувствительный переход к... transitus [us, m] insensibilis ad...; 2. (безразличный) indifferens [ntis];

неширокий angustus [a, um]; haud (= non) latus [a, um];

нешуточный serius [a, um]; severus [a, um]; gravis [e];

неэквивалентный inaequivalens [ntis];

неэффективный inefficax [acis]; non effectivus [a, um];

неярко 1. (бледно) pallide; 2. (слабо) debiltter;

неясно 1. (неотчетливо) indistincte; 2. (непонятно) obscure:

+ неясно выражаться obscure dicere [dico, dixi, dictum, 3]; 3. (в знач. сказуемого) obscurum est;

неясность 1. (ср. неясно 1) indistinguitas [atis, f]; 2. (ср. неясно 2) obscuritas [atis, f]; tenebrae [arum, fpl]; aenigma [ae, f];

+ неясность значения amphibolia [ae, f]; obscuritas [atis, f];

неясный 1. (неявственный) indistinctus [a, um]; 2. (непонятный) obscurus [a, um]; aphanus; creper, -pera, -erum (res); incertus [a, um]; tacitus [a, um] (sensus); fuscus [a, um]; perplexus [a, um]; ambiguus [a, um];

+ это неясно id parum certum est;

ни nec; neque; neve; neu;

+ ни один nullus [a, um];

+ ни в коем случае neqtiam; nullo modo; ни... ни... пес... пес...;

+ ни больше ни меньше nihilo minus;

+ ни больше ни меньше, чем... perinde ас si... neque (nec);

+ ни за что nunquam;

+ ни один nullus;

+ ни тот ни другой neuter;

нива seges [etis, f];

нивелир libella [ae, f]; libra [ae, f];

нивелировать libro, 1; aequo, l;

нивелировщик librator [oris, m];

нигде nusquam (n. est qui ubique est; n. loci, n. gentium; nusquam terrarum); nullo loco;

нигилизм nihilismus [i, m];

ниже 1. (сравн. степ. к низкий) humilior [ius];

2. (сравн. степ. к низко) inferius;

3. (предлог) infra (praep. cum acc.): + ниже уровня моря infra maris superficium; infra mare;

4. (о тексте) infra; in sequenttbus: + как указано ниже ut infra; + смотри ниже vide infra

нижний inferus [a, um]; inferior [ius]; infernus [a, um]; basalis [e]; infimus [a, um]; imus [a, um];

низ pars [rtis, f] infima (ima);

низвергать subvertere [o, rti, rsum] (statuas); dejicere [io, jeci, jectum]; deferre [fero, tuli, latum]; praecipitare [1];

низвергаться praecipitare [1];

низвержение dejectus [us, m];

низвести reducere [o, xi, ctum];

низина depressio [onis, f];

низкий humilis [e]; nanus [a, um]; pumilio [onis, m]; pygmaeus [i, m]; demissus [a, um]; depressus [a, um]; miser [era, um] (homo perditus miserque); brevis [e] (frons, statura; homo corpore brevis); turpis (vita); vilis [e]; projectus [a, um]; pusillus [a, um]; vernalis [e]; sordidus [a, um]; gravis [e]; degener; tenuis [e];

низко graviter; infra;

низкогорье montes humiliores;

низлагать deponere [o, posui, positum];

низменность planities [ei, f] demissa (depressa); subjecta [orum, npl] (loca);

низменный demissus; depressus; abjectus; dejectus;

низовье cursus [us, m] (fluxus [us, m]) inferior;

низость vilitas [atis, f] (morum); sordes [um, fpl]; turpitudo [inis, f]; indignitas [atis, f]; humilitas [atis, f];

низший imus [a, um]; infimus [a, um]; inferior [ius];

никак minime; nequaquam; neutiquam; nullo modo; ullatenus; nullatenus; haud quaquam;

никакой nullus [a, um]; nemo [inis, m];

никель niccolum [i, n] (Ni);

никнуть jacere [eo, ui, (citum)];

никогда nunquam; nullo tempore;

+ никогда не следует спешить с доверием, особенно в деловых вопросах nunquam bene faciet qui cito credit, utique homo negotians;

+ никогда за всю мою жизнь nullum aetatis meae tempus;

никотин nicotinum [i, n];

никто nemo [inis, m]; nullus [a, um] (homo);

+ в этом никто не сомневался de hac re vita communis non dubitavit;

+ никто на светеnemo in terris;

никуда nusquam (n. abire);

никчемный nequam;

нимало minime; nequaquam;

нимб nimbus [i, m];

нимфа nympha [ae, f];

ниоткуда nusquam (n. nisi a lacedaemoniis auxilium petere);

нирвана nirvana [ae, f], animi summa quies [etis, f], vacuitas [atis, f] et solutio [onis, f] animi; extrema animi solutio [onis, f], supremus viae contemplativae gradus [us, m];

нисколько nihil (aliquem metuere); minime; nequaquam;

+ нисколько не колеблясь nihil cunctatus;

ниспадать decidere [o, cidi, cisum]; pendere [eo, pependi,-]; defluere [o, xi, ctum]; delabi [or, lapsus sum];

ниспровергать perfringere [o, fregi, fractum]; affligere [o, xi, ctum]; deturbare [1]; evertere [o, rti, rsum]; prosternere [o, stravi, stratum];

ниспровержение eversio [onis, f] (omnis vitae; rei publicae; probitatis et honestatis);

нисходящий descendens [ntis];

нить, нитка filum [i, n]; filamentum [i, n]; nervus [i, m]; acia [ae, f]; linum [i, n];

ничей neminis; nullius;

ничто, ничего nihil, nil (agere; loqui); nihilum; nullum; titivillicium; fabula (cinis et manes et fabula fieri);

+ решительно (вообще) ничего omnino nihil;

+ ничего нового nil novi;

+ ничего не значить nil esse;

ничтожность vilitas [atis, f] (nominum);

ничтожный minimus [a, um]; mendicus [a, um] (instrumentum); petilus [a, um] (donum); inanis (causa); tenuis (spes); exilis [e]; pusillus [a, um]; perpusillus [a, um]; nullus [a, um]; vanus [a, um]; vilis [e]; contemptus [a, um]; frivolus [a, um]; exiguus [a, um];

ничуть nihil; minime;

ниша habitaculum [i, n];

нищенствовать aeruscare [1];

нищета inopia [ae, f]; mendicimonium [ii, n]; mendicitas [atis, f] (egestas ac m.); menditas [atis, f]; egestas [atis, f];

+ докатиться до позорной нищеты ad pudendam inopiam delabi;

нищий mendicus [i, m]; aeruscator [oris, m];

НЛО Res [ei, f] Inexplicata Volans; Objectum [i, n] Volans Non Identificatus (OVNI);

но at; sed; autem; verum; tamen; atqui; attamen;

новейший recentissimus [a, um];

новизна novitas [atis, f]; res [ei, f] nova;

новинка novitas [atis, f]; novitia [ae, f];

новичок tiro [onis, m]; homo [inis, m] novus; novicius [ii, m]; novellus [i, m];

новобранец tiro [onis, m];

новобрачная nympha [ae, f];

новолуние neomenia [ae, f]; luna [ae, f] nova;

новорожденный (modo) natus [a, um]; neonatus [a, um];

новость novitas [atis, f]; novitia [ae, f]; nuntius [ii, m]; notitia [ae, f];

+ международные политические новости res politicae internationales;

+ спортивные новости res athleticae;

новшество innovatio [onis, f];

новый novus [a, um]; novellus [a, um]; modernus [a, um]; recens [ntis]; repens [ntis]; crudus [a, um] (servitium);

+ Новый Свет Orbis (Terrarum) Novus;

нога pes [pedis, m]; crus [cruris, n];

+ поставить на ноги больного expedire aegrotum;

+ иметь крепкие ноги valere pedibus;

+ с ног до головы a vestigio ad verticem;

+ мыть ноги в прозрачной воде liquidis lymphis vestigia permulcere;

+ топать ногой pede crepitum suscitare;

ноготки caltha [ae, f] (Calendula officinalis);

ноготь unguis [is, m];

нож culter [tri, m]; cultellus [i, m];

ножка crusculum [i, n]; stipes [itis, f]; pedunculus [i, m]; pediculus [i, m]; pedicellus [i, m];

ножницы forfex [icis, f]; forficula [ae, f];

ножной pedulis [e] (fascia);

ножны vagina [ae, f];

ноздреватый cavernosus [a, um]; pumicosus [a, um]; porosus [a, um];

ноздря naris [is, f];

ноль nihil; zero (indecl);

номенклатура nomenclatura [ae, f];

номенклатурный nomenclaturalis [e]; nomenclatoricus [a, um];

номер numerus [i, m];

номинально nomine tenus; titulo tenus;

Норвегия Norevegia [ae, f];

норма norma [ae, f]; mensura [ae, f]; regula [ae, f]; formula [ae, f]; constitutio [onis, f] (civilis, juris gentium);

+ нормы права placita [regulae] juris; [onis, f]

+ не следует спорить о нормах права non est certandum de regulis juris;

нормальный normalis [e]; sanus [a, um], rationi consentaneus [a, um]; solitus [a, um], usitatus [a, um], vulgaris [e], translaticius [a, um]; rectus [a, um], justus [a, um], legitimus [a, um];

норманны Nordmanni [orum, mpl];

нормативный normativus [a, um], praeceptivus [a, um];

норовистый animosus [a, um] (equus); tenax [acis] (equus);

нос nasus; naris [is, f];

носик rostrum [i, n]; rostellum [i, n];

+ быть на носу in cervicibus esse, stare;

+ водить за нос extrahere (aliquem);

+ нос корабля rostrum; os [oris, n]; prora;

+ корабельный нос, украшенный львами puppis rostro subjuncta leones;

носилки portatoria [ae, f]; sella [ae, f] portatoria; lectica [ae, f]; ferculum [i, n]; feretrum [i, n];

носильщик bajulus [i, m]; portator [oris, m]; saccarius [ii, m];

носитель lator [oris, m], vector [oris, m];

носить, нести ferre [fero, tuli, latum]; gerere [o, gessi, gestum]; gestare [1] (arma umeris; gemmam digito); vehere [o, xi, ctum] (aliquid umero); habere [eo, ui, itum] (anulum in digito; tunicam; mitram; gladium); bajulare [1] (тяжести); vectare [1]; vectitare [1] (aliquid secum); portare [1];

носиться volitare [1] (in foro; per mare; ultro citroque); ferri [feror,-];

носки impilla [orum, npl];

носорог rhinoceros [otis, m];

нота nota [ae, f]; notula [ae, f];

нотариус tabularius [ii, m]; notarius [ii, m];

«ноу-хау» (know-how) sollertia [ae, f];

ночевать pernoctare [1];

+ ночевать не дома abnoctare [1];

ночлег deversorium [ii, n]; mansio [onis, f]; pernoctatio [onis, f];

ночной nocturnus [a, um];

+ в ночное время tempore nocturno;

ночь nox [ctis, f];

+ бессонная ночь vigilata nox; vigilia [ae, f];

+ не знать ночью ни сна, ни душевного покоя oculisve aut pectore noctem non accipere;

+ ночи проходят без сна noctes vigilantur;

+ проводить бессонные ночи в чём-л. vigilias in aliqua re consumere;

+ ночью noctu; de nocte;

+ когда ночь окутывала землю nox quum terras teneret;

+ с наступлением ночи prima nocte;

ноябрь November [bris, m];

нрав mos [moris, m]; animus [i, m]; ingenium [ii, n] (bonum, durum, inhumanum, mobile, castum; iners; mulierum); natura [ae, f];

нравиться placere [eo, ui, itum]; (очень) perplacere (alicui);

+ как тебе (по)нравился Хиос? Quid (tibi) visa (est) Chios;

+ быть в состоянии нравиться speculo placere;

нравственность honestum [i, n];

нравственный moralis [e] (philosophiae pars);

ну age; agite; agedum;

нувориш homo [inis, m] (rudis) dives factus;

нужда inopia [ae, f]; paupertas [atis, f]; usus (usus vitae necessarii); egentia [ae, f]; egestas [atis, f] (vitam in egestate degere); necessitas [atis, f]; necessitudo [inis, f]; angustiae [arum, fpl]; difficultas [atis, f];

+ бороться с нуждой paupertatem tolerare [1];

+ терпящий нужду egenus [a, um];

+ иметь нужду egere (aliqua re, alicujus rei);

+ у кого меньше всего желаний, у того меньше всего нужды is minimo eget, qui minimum cupit;

+ ощущается крайняя нужда egetur acriter;

+ из нужды egestate;

нуждаться egere [eo, ui,-] (aliqua re, alicujus rei); indigere [eo, ui,-]; desiderare [1]; quaerere [o, quaesivi, situm] (id quaerit eloquentiam; salictum humidum locum quaerit); requirere (misericordiam); poscere [o, poposci,-]; uti [or, usus sum] (ea re nihil hoc loco utimur);

+ счастье нуждается в верности, несчастье же не может обойтись без неё poscunt fidem secunda, at adversa exigunt;

+ нет рук для нив, которые в них так нуждаются desunt manus poscentibus arvis;

нуждающийся indigus [a, um] (alicujus rei; aliqua re); indigens; egens,entis (locupletes ex egentibus facere); egenus [a, um] (aliqujus rei, aliqua re); inops [inopis];

+ нуждающийся в помощи indigus opis;

+ нуждающийся во всём egenus omnium rerum;

нужно decet; necesse est; opus est; usus est; oportet;

+ о чем нужно умолчать quod tacito usus est;

+ больше тебе ничего не нужно? Num quid vis (aliud)?

+ что ему от меня нужно? Quid ille me vult?

+ Ариовист ответил, что если ему (Цезарю) что-л. от него нужно, то он должен прийти к нему Ariovistus respondit, si quid ille (Caesar) se velit, illum ad se venire oportere;

+ что тебе нужно? Quid tibi vis?

+ на это он ответил так, как счёл нужным ad haec quae visum est respondit;

нужный necessarius [a, um];

+ быть нужным requiri;

нуль punctum glaciale; 5о выше нуля 5о supra punctum glaciale;

нумерация numeratio [onis, f];

+ нумерация страниц paginatio [onis, f];

нутро medulla [ae, f]; viscus [eris, n];

ныне, нынче hoc tempore; hodie; nunc;

нынешний hodiernus [a, um]; nostri temporis; recens [ntis];

нырок mergus [i, m];

ныряльщик urinator [oris, m];

нырять se subdere [o, didi, ditum] aquis; urinare [1]; urinari [or, atus sum]; mergi [or, rsus sum];

нюх odoratus [us, m]; odoratio [onis, f]; olfactus [us, m]; nasus [i, m];

нюхать odorari [or, atus sum]; olfacere [io, feci, factum];

нянчить nutrire [4];

нянька, няня nutrix [icis, f]; assa [ae, f]; sterceja [ae, f];




о de; super (super aliqua re scribere);

оазис oasis [is, f];

оба, обе ambo, ambae; uterque;

+ с обеих сторон ab utroque latere;

+ по обе стороны границы finem sub utrumque;

+ в обе стороны utroque;

обагренный russatus [a, um];

обагрять purpurare [1];

+ обагрять кровью cruentare [1];

обаяние illecebra [ae, f]; gratia [ae, f]; venustas [atis, f]; veneres [um, fpl];

обвал labes [is, f]; labina [ae, f], lavina [ae, f]; lapsus [us, m]; ruina [ae, f]; strages [is, f] (tectorum; aedificiorum);

обваливать obruere [o, rui, rutum];

обветшавший, обветшалый vetustatis injuria victus [a, um]; obsoletus [a, um]; ruinosus [a, um];

обвивать circumplecti [or, plexus sum]; amplecti; circumplicare [1]; circumvolvere [o, lvi, lutus sum]; vincire [io, nxi, nctum]; redimire [o, emi, emptus]; velare [1];

обвинение criminatio [onis, f]; crimen [inis, n]; insimulatio [onis, f] (alicujus rei); accusatio [onis, f]; intentio [onis, f]; delatio [onis, f]; reatus [us, m];

+ поддержать чьё-л. обвинение alicui accusanti subscribere;

обвинитель accusator [oris, m]; delator [oris, m]; insimulator [oris, m]; criminator [oris, m] (meus; in aliquem); actor [oris, m];

обвинительный accusatorius [a, um];

+ обвинительный акт libelli accusatorii;

обвинить, обвинять accusare [1] (aliquem proditionis); coarguere [o, ui, utum]; criminari [or, atus sum]; culpare [1]; postulare [1] (aliquem de ambitu; ob contumelias; proditionis); compellare [1] aliquem crimine aliquo; aliquem in crimen vocare [1]; taxare [1] (aliquem); arcessere [o, ivi, itum]; corripere [io, repui, reptum]; incurrere [o, rri, rsum];

+ никто не обязан обвинять самого себя nemo tenetur seipsum accusare;

+ обвинять в уголовном преступлении accusare capitis;

+ обвинять в отравлении accusare de veneficiis;

+ обвинять в несправедливости accusare propter injurias;

+ обвинять в убийстве accusare inter sicarios;

обвиняемый reus [a, um]; periclitans [ntis];

обвисать flaccescere [o, cui,-];

обвислый flaccidus [a, um];

обводить circumducere [o, xi, ctum]; circumdare [o, dedi, datum];

обвязывать redimire [o, emi, emptum]; circumligare [1];

обгонять transire [eo, ii, itum] (equum cursu); praeterire;

обгорелый ambustus [a, um]; ustulatus [a, um];

обдирать spoliare [1] (folliculos leguminum dentibus);

обдуманно consulte;

обдуманный consultus [a, um]; (bene) consideratus [a, um];

обдумать, обдумывать (вопрос) considerare [1]; putare [1]; reputare [1]; tractare [1]; volutare [1]; meditari [or, atus sum]; recensere [eo, sui, nsum]; reminisci [or,-]; agitare [1] (quaestionem); deliberare [1]; deliberari [or, atus sum]; coquere [o, xi, ctum] (bellum; consilia secreto); pendere [o, pependi, pensum]; pensare [1]; pensitare [1]; expendere (argumenta; belli consilia); trahere [o, xi, ctum] animo [cum animo] suo; rationes alicujus rei trahere; aliquid cogitationi suae subjicere [io, jeci, jectum];

обдумывание consideratio [onis, f]; deliberatio [onis, f]; cogitatio [onis, f]; meditatio [onis, f]; commentatio [onis, f];

обед cena [ae, f]; convivium [ii, n]; epulae [arum, fpl]; mensa [ae, f];

обедать cenare [1]; epulari [or, atus sum];

обеденный (зал) triclinium [ii, n];

обеднение depauperatio;

обеднеть re familiari comminutum esse; ad paupertatem redigi;

обезболивание anaesthesia [ae, f];

обезболивающее средство analgeticum [i, n];

обезвредить, обезвреживать domare [o, ui, itum] (venena serpentium); desarmare [1];

обезглавленный decapitatus [a, um]; truncus [a, um] (capitis);

обездоленный miser [era, um] (vir, civitas, plebs); expeculiatus [a, um]; afflictus [a, um];

обездолить perdere [o, didi, ditum] (cives);

обезлесенный silvis destitutus [a, um];

обезличивание personalitatis detractio [onis, f];

обезображенный turpis [e] (morbo); truncus [a, um] (truncum per vulnera corpus);

обезображивающий turpis [e] (scabies);

обезобразить, обезображивать turpare [1] (frontem cicatrix turpat); deformare [1];

обезопасить tutum reddere [o, didi, ditum]; tutum praestare [o, stiti, statum]; munire [4];

обезоруживать dearmare [1] (exercitum hostium); arma adimere [o, emi, emptum]; exarmare [1];

обезумевший ferox [ocis] (dolore);

обезуметь aberrare [1] (ubi non aberravit animus Claudii);

обезьяна simia [ae, f]; simius [ii, m]; pithecus [i, m]; pithecium [ii, n];

обезьяний simius [a, um]; simianus [a, um];

оберегать tueri [tueor, tuitus sum]; observare [1]; custodire [4]; defendere [o, ndi, nsum]; nutrire [4]; vindicare [1] (civem a miseriis; aliquem a verberibus; aliquem Grajorum armis);

оберегающий praeses, -idis;

обернуть, обёртывать torquere [eo, rsi, rtum] (vestem circum bracchia); circumplicare [1]; convolvere [o, lvi, lutum];

обёртка involucrum [i, n];

обеспечение cautio [onis, f];

+ обеспечение расходов cautio pro expensis;

обеспеченность status [us, m] (nullum statum habere);

обеспеченный tutus [a, um] (ab aliqua re; adversus, contra, ad aliquid);

+ сделать жизнь более обеспеченной tutiorem vitam reddere;

обеспечивать suppeditare [1]; expedire [4] (rem frumentariam);

+ обеспечивать мир pacem confirmare [1];

+ обеспечивать счастливый исход prosperare [1];

обеспокоенный suspensus [a, um] (vultus);

+ быть обеспокоенным satis agere (de aliqua re);

обессиленный vacivus [a, um] virium; defessus [a, um] (cultu agrorum arator); defectus [a, um]; fessus [a, um]; infirmus [a, um]; imbecillus [a, um];

обессиливать debilitare [1]; enervare [1]; infirmare [1];

+ обессилеть от болезни debilitari morbo;

обесславить defamare [1]; infamare [1] (aliquem, aliquid);

обессмертить immortalitati tradere [o, didi, ditum] (aliquid); immortalem reddere; sacrare [1]; consecrare;

обесцвечивать decolorare [1];

обесценивать dignitati (valori) detrahere [o, xi, ctum]; depretiare [1];

обесчестить extorquere [eo, rsi, rtum] alicui pudorem;

обет votum [i, n] (ex voto templum facere); sponsum [i, n]; nuncupatio [onis, f];

+ давать обет vovere (victimam pro reditu); vota vovere; vota facere, suscipere, concipere, nuncupare;

+ обеты богам vota deum (= deorum);

+ давать обеты богам divos in vota vocare;

+ исполнять обеты vota solvere, dissolvere, reddere [e]xsequi; votis fungi;

+ быть связанным обетом voto teneri, obstrictum esse;

+ обязанный выполнить обет voti damnatus, reus;

обещание pollicitatio [onis, f]; pollicitum [i, n]; promissum [i, n]; promissio [onis, f]; fides [is, f] (dare; accipere); sacramentum [i, n];

+ обещание было исполнено promissum valebat; promissa vera fuerunt;

+ быть связанным обещанием promisso teneri;

обещанный pollicitus [a, um]; promissus [a, um];

обещать polliceri [eor, icitus sum]; promittere [o, misi, missum]; ostendere [o, ndi, ntum] (alicui munus); ostentare [1]; vovere [eo, vovi, votum] (aedem; templum; victimam pro reditu); spondere [eo, spopondi, sponsum] (alicui pecunias, agros, fidem); minari [or, atus sum]; profiteri [eor, fessus sum];

+ клятвенно обещать кому-л. jusjurandum dare alicui;

+ много обещать bene promittere (polliceri);

обжалование provocatio [onis, f];

обжаловать provocare [1];

обжечь, обжигать adurere [o, ussi, ustum]; amburere; deurere; exurere (sol graciles exurit artus); ustulare; coquere [o, xi, ctum] (calcem; laterculos);

обжора polyphagus [i, m]; barathrum [i, n] macelli; homo [inis, m] edax, gulosus, vorax; glutto [onis, m]; gulo [onis, m]; lurco [onis, m]; mando [onis, m]; manducus [i, m]; estrix, -icis f;

обжорка (столовая, забегаловка) voratrina [ae, f];

обжорство voracitas [atis, f]; edacitas [atis, f]; venter [tris, m]; guttur [uris, n]; gula [ae, f];

+ предаваться обжорству ventri oboedire, operam dare, ventre delectari;

обзор conspectus [us, m]; aspectus [us, m]; revisio [onis, f]; synopsis [is, f];

+ охватить многое в одном обзоре multa sub unum aspectum subjicere;

обзорный

+ обзорный доклад relatio synoptica;

обзывать

+ обзывать кого-л. самнитами compellare aliquos Samnitium nomine;

обивать configere [o, xi, ctum];

обида contumelia [ae, f] (contumeliam alicui facere, dicere; jacere in aliquem); injuria [ae, f]; offensa [ae, f]; offensio [onis, f]; ignominia [ae, f];

+ не сочтите за обиду, не в обиду будь сказано absit invidia verbo;

+ потерпеть обиду от кого-л. injuria affici ab aliquo;

+ обида из-за непризнанной красоты spretae injuria formae;

обидеть, обижать afficere [io, feci, fectum] aliquem injuria; violare [1]; laedere [o, si, sum]; offendere [o, ndi, nsum];

обидный contumeliosus [a, um]; sanguinolentus [a, um];

обиженный offensus [a, um]; violatus [a, um]; laesus [a, um];

обилие copia [ae, f]; abundantia [ae, f]; ubertas [atis, f]; celebritas [atis, f] (periculorum); frequentia [ae, f] (magna frequentia rerum);

обильно ubertim; large; late; prolixe; abunde;

обильный uber [era, um] (fructus; alimentum); abundans [ntis] (cena); amplus [a, um] (epulae); satur [a, um]; copiosus [a, um]; fertilis; fecundus [a, um]; largus [a, um]; opimus [a, um]; locuples,-etis; opulentus [a, um]; frequens [ntis] (frequens piscibus; terra frequens colubris); freqentatus [a, um] (aliqua re);

+ обильный водой aquosus [a, um];

+ обильный плодами pomosus [a, um];

+ обильные попойки frequentia pocula;

обиняки ambitus [us, m] (per ambitum enuntiare); anfractus [us, m]; ambages, -um fpl;

+ говорить обиняками circa rem ambitus facere;

обитаемый habitabilis [e]; habitatus [a, um];

обиталище habitaculum [i, n]; domicilium [ii, n];

обитание habitatio [onis, f];

обитатель incola [ae, m]; habitator [oris, m]; colonus [i, m]; cultor [oris, m]; civis [is, m];

обитать (in)habitare [1]; incolere; colere [o, ui, cultum]; degere [o, degi,-]; vivere [o, xi, ctum]; commanere [eo, nsi, nsum]; obsidere [eo, sedi. Sessum];

обиходный frequens [ntis] (verbum upud alios frequens; usus);

обкрадывать suppilare [1] (aliquem); furtum facere [io, feci, factum] (alicui); depeculari [or, atus sum];

облава indago, -inis, f;

облагать tegere [o, tegi, tectum]; contegere;

+ облагать налогом vectigal (tributum) imponere;

+ облагаемый налогом vectigalis [e];

облагодетельствовать afficere [io, feci, fectum] aliquem beneficiis;

облагораживать excolere [o, ui, cultum];

обладание possessio [onis, f]; dominium [ii, n]; potitio [onis, f];

обладатель erus [i, m] (propriae telluris); possessor [oris, m]; potitor [oris, m]; dominus [i, m];

обладать pollere [eo, ui,-]; habere [eo, ui, itum] (unicam filiam; magnam pecuniam); possidere [eo, sedi, sessum]; tenere [eo, ui, tentum]; obtinere; dominari [or, atus sum]; potiri [ior, itus sum];

облаивать allatrare [1];

облако nubes [is, f]; nebula [ae, f]; nimbus [i, m];

облачко nubecula [ae, f]; nubilum [i, n] (inducere);

+ озарённое солнцем облако nubes sole suffecta;

+ облака застилают солнце nubes soli succedunt;

обламывающийся fragilis [e];

область Regio [onis, f]; provincia [ae, f]; terra [ae, f]; territorium [ii, n] (Neapolitanum); ager, agri m; campus [i, m] (aequitatis); tractus [us, m]; templa [orum, npl] (mundi; caeli); fines, -ium mpl; dioecesis, -eos f; districtus [us, m]; ora; pagus; plaga [ae, f];

+ автономная область regio autonoma; Одесская область Regio Odessana;

областной regionalis [e];

облатка capsula [ae, f] amylacea;

облачать vestire [4]; amicire [io, cui/xi, ctum]; vestem induere [o, ui, utum]; velare [1];

облаченье vestitus [a, um]; amictus [a, um];

облачный nubilus [a, um]; nimbosus [a, um];

облегчать levare [1]; relevare [1]; allevare [1]; sublevare [1] (pericula; laborem; calamitatem; odia; metum); exonerare [1]; lenire [4]; levigare [1];

облегчение analepsia [ae, f]; condimentum [i, n] (aerumnae, severitatis); solacium [ii, n]; levatio [onis, f]; mitigatio [onis, f];

обледенеть conglaciare [1]; frigore concrescere [o, lui,-];

облекать vestire [4] (aliquid oratione, verborum ambitu);

облесение silvificatio [onis, f];

облетать circumvolare [1]; circumvolitare [1];

обливать circumfundere [o, fudi, fusum]; perfundere;

обливаться redundare [1];

облизывать lambere [o, mbi/mbui, itum]; lingere [o, nxi, nctum];

облик habitus [us, m]; facies [ei, f]; forma [ae, f] (humana); imago [inis, f]; effigies [ei, f];

+ принять облик Амфитриона in Amphitrionis imaginem sese vertere;

обличать coarguere [o, ui, utum]; convincere [o, nxi, ctum];

обличитель accusator [oris, m] (morum; vitiorum);

обложить obsidere [eo, sedi, sessum];

обложка involucrum [i, n]; operimentum [i, n]; tegumentum [i, n];

+ обложка книги operimentum libri;

обломок fragmen [inis, n]; fragmentum [i, n]; fractura [ae, f];

облучение radiatio [onis, f];

облучённый radiatus [a, um];

облысевший decalvatus [a, um];

обмазывать oblinere [o, levi, litum];

обман captio [onis, f]; deceptio [onis, f]; fraus, fraudis f; fraudatio [onis, f]; circumductio [onis, f]; circumscriptio [onis, f]; circumventio [onis, f]; commentum [i, n]; concinnitas [atis, f]; subreptio [onis, f]; fallacia [ae, f]; falsum [i, n] (scribere); falsimonia [ae, f]; assimulatio [onis, f]; simulatio [onis, f]; mendacium [ii, n] (sensuum; oculorum); sycophantia [ae, f]; corruptio [onis, f]; dolus [i, m]; fucus [i, m]; furtum [i, n]; insidiae [arum, fpl]; ludibrium [ii, n];

+ обманом лишить кого-л. чего-л. fallere aliquem aliqua re;

+ без обмана sine fuco ac fallaciis;

обманный subreptivus [a, um];

обманчивый decipiens [ntis]; deceptorius [a, um]; deceptiosus [a, um]; fallax [acis] (spes; aura; fallacior undis); fallens [ntis]; fallaciloquus [a, um]; fallaciosus [a, um]; mendax [acis] (visa; speculum; somnus); captiosus [a, um]; vanus [a, um]; dolosus [a, um]; fraudulentus [a, um]; lubricus [a, um]; vitreus [a, um];

+ быть обманчивым decipere; fallere;

обманщик circumscriptor [oris, m]; fraudator [oris, m]; defraudator [oris, m]; falsus [i, m]; homo [inis, m] falsidicus; deceptor [oris, m]; sycophanta [ae, m]; frustrator [oris, m];

обманывать fallere [o, fefelli, falsum] (aliquem); illudere [o, lusi, lusum]; ludere; mentiri [ior, itus sum]; calvi [or,-]; decipere [io, cepi, ceptum]; circumducere [o, xi, ctum]; circumscribere [o, psi, ptum]; circumvenire [io, veni, ventum]; fraudare [1]; defraudare [1]; inducere [o, xi, ctum] aliquem; inconciliare [1] (aliquem); extrahere [o, xi, ctum] (aliquem); aliquem falsum habere [eo, ui, itum]; sycophantari [or, atus sum]; fucum facere [io, feci, factum];

+ обманывать себя в чью-л. пользу sibi esse mendax pro aliquo;

+ обманывать ожидания frustrari [or, atus sum];

обманываться, обмануться falli [or, falsus sum];

+ он обманулся в своей надежде spes eum fefellit;

обмен mutatio [onis, f]; permutatio [onis, f]; commutatio [onis, f];

+ обмен веществ metabolismus [i, m];

+ обмен денег collybus [i, m];

+ пункт обмена валюты tabula (argentaria); taberna argentaria;

+ обмен мнениями opinionum commutatio;

обменивать mutare [1]; permutare [1]; commutare [1]; reparare [1]; cambiare [1] (aliquid cum aliquo);

обмениваться

+ обмениваться мнениями sententias dare et recipere, inter se dare, commutare;

обмеривать mensurare [1];

обморок syncope [ae, f]; lipothymia [ae, f];

обмывать abluere [o, ui, utum];

обнаглеть sumere [o, mpsi, mptum] sibi arrogantiam; insolescere [o, lui, litum]; insolenter se efferre [effero, extuli, elatum];

обнадёжить ostendere [o, ndi, nsum] spem; afferre [affero, attuli, allatum], facere [io, feci, factum], dare [o, dedi, datum] spem; in spem adducere [o, xi, ctum]; lactare [1];

+ обнадёживать пустыми обещаниями frustrari;

обнажать denudare [1]; nudare [1]; aperire [io, ui, rtum]; exserere [o, ui, sertum]; stringere [o, nxi, ctum] (gladium; ferrum);

обнажённый vacuus [a, um] (gladius vagina v.); nudus [a, um];

обнародование praeconium [ii, n]; promulgatio [onis, f];

обнародовать publicare [1]; divulgare [1]; evulgare [1]; pervulgare [1]; in vulgus edere [o, edidi, editum]; prodere; promulgare [1]; figere [o, xi, ctum];

обнаружить invenire [io, veni, ventum]; reperire [io, peri, pertum]; detegere [o, tegi, ctum]; retegere; aperire [io, ivi, rtum] (errorem); nudare [1]; patefacere [io, feci, factum]; offendere [o, ndi, nsum]; conspicere [io, spexi, ctum]; perspicere; deprehendere [o, ndi, nsum]; notare [1]; demonstrare [1]; exhibere [eo, ui, itum]; indicare [1]; manifestare [1]; monstrare [1]; ostendere [o, ndi, nsum]; ostentare [1]; significare [1]; prae se ferre [fero, tuli, latum]; observare [1]; testari [or, atus sum]; exserere [o, ui, rtum]; arguere [o, ui, utum]; denudare [1]; exercere [eo, ui, itum]; expromere [o, mpsi, ptum]; extrahere [o, xi, ctum]; prodere [o, didi, ditum]; proferre [fero, tuli, latum]; promere; propalare [1]; protrahere [o, xi, ctum];

+ не обнаруживать requirere (prudentiam in aliqua re);

обнаруживаться apparere [eo, ui, itum]; patere [eo, ui,-]; elucere [eo, -,-]; illucescere [o,-,-];

обнимать amplecti [or, plexus sum]; complecti;

+ броситься обнимать invadere amplexibus;

обнищание ad paupertatem dejectio [onis, f];

обновить innovare [1]; renovare [1]; novare [1]; reficere [io, feci, fectum]; restituere [o, ui, utum];

обновление renovatio [onis, f]; instauratio [onis, f]; innovatio [onis, f];

обносить praecingere [o, nxi, nctum];

+ обносить валом vallare [1];

+ обносить забором saepire [4]; praesaepire [4];

+ обносить стенами murare [1];

+ обносить укреплениями munire [4];

обобрать extergere [o,-,-] (fanum);

обобщать generalisare [1]; generaliter definire [4];

+обобщённая схема schema [atis, n] generale;

обобщение conclusio [onis, f] generalis;

обогащать locupletare [1]; ditare [1]; opulentare [1];

обогащаться ditescere [o,-,-]; divitias comparare [1], augere [eo, auxi, auctum];

обогащение amplificatio [onis, f];

обоготворять consecrare [1]; adorare [1]; venerari [or, atus sum];

обогревать calefacere [io, feci, factum]; tepefacere; fovere [eo, fovi, fotum];

ободок margo [inis, f]; anulus [i, m];

ободрение adhortatio [onis, f]; exhortatio [onis, f]; hortatus [us, m]; allocutio [onis, f]; consolatio [onis, f];

ободрять hortari [or, atus sum]; adhortari; exhortari; alloqui [or, cutus sum]; confirmare [1]; confortare [1] (aliquem); adjuvare [o, juvi, jutum]; incitare [1]; tollere [o, sustuli, sublatum] aliquem, animos alicui; exsuscitare [1]; erigere [o, rexi, rectum];

+ ободрять криком своих бойцов adjuvare clamore militem suum;

+ ободрять робеющего aliquem verecundantem incitare;

обожатель adorator [oris, m];

обожествлять aliquem caelestem facere [io, feci, factum];

обоз impedimenta [orum npl]; commeatus [us, m];

обозначать, обозначить designare [1]; notare [1]; denotare [1]; signare [1]; significare [1]; insignire [4];

обозначение designatio [onis, f]; notatio [onis, f]; signamen [inis, n]; signatura [ae, f]; subscriptio [onis, f];

+ условные обозначения characteres notarii; notae; sigla, orum, npl; signa, orum, npl;

обозреватель visor [oris, m]; observator [oris, m];

обозревать conspicere [io, spexi, spectum]; inspicere; perlustrare [1];

обои tapete [is, n] (chartaceum); peripetasma [atis, n];

обозрение conspectus [us, m]; revisio [onis, f]; synopsis [is, f];

обойти circumvenire [io, veni, ventum];

обойтись esse [sum, fui,-]; constare [1];

+ что-л. никому ни во что не обошлось aliquid nemini ne minimo quidem fuit sumptui;

обол obolus [i, m];

оболочка tunica [ae, f]; tunicula [ae, f]; testa [ae, f]; membrana [ae, f]; integumentum [i, n] (integumenta carnalia); involucrum [i, n]; indumentum [i, n];

обольщать irretire [4]; pellicere [io, lexi, lectum]; abducere [o, xi, ctum];

обольщение illectus [us, m]; illecebrae [arum, fpl]; corruptela [ae, f];

обоняние olfactus [us, m]; odoratio [onis, f]; odoratus [us, m]; naris [is, f]; nasus [i, m];

обонять olfacere [io, feci, factum]; odorari [or, atus sum];

оборвать avellere;

оборона defensio [onis, f]; praesidium [ii, n] (praesidia ad ripas disponere); tutamen; tutamentum [i, n]; columen [inis, n]; propugnaculum [i, n];

+ министр обороны minister defensionis;

+ средство обороны tutamen; tutamentum;

оборонять defendere [o, ndi, nsum]; praesidere [eo, sedi, sessum] (alicui rei, aliquid; Juno, quae toris praesidet maritis; urbi; agros suos);

обороняться propugnare [1]; propulsare [1];

оборот dorsum [i, n]; anfractus [us, m]; conversio [onis, f]; revolutio [onis, f]; versus [us, m]; rota [ae, f]; gyrus [i, m]; locutio [onis, f]; modus [i, m] loquendi;

+ смотри на обороте verte;

+ на обороте записи (документа) in dorso recordi;

+ написанный на обороте (листа) scriptus in tergo;

+ дело приняло другой оборот res aliter evenit;

+ принимать хороший оборот verti bene (in bonum);

оборудование apparatus [us, m]; machina [ae, f]; mundus [i, m];

обосновать argumentari [or, atus sum];

+ могу обосновать, почему я так думаю cur credam, afferre possum;

обоснование argumentatio [onis, f]; argumenta [orum, npl]; confirmatio [onis, f];

обоснованный argumentis affirmatus [a, um]; justus [a, um]; verus [a, um] (timor; spes);

+ вполне обоснованное обвинение crimen verissimum;

обособленный singularis [e]; segregatus [a, um]; segrex [segregis]; sejunctus [a, um]; separatus [a, um]; isolatus [a, um]; autonomus [a, um];

обострение exacerbatio [onis, f]; recrudescentia [ae, f];

обострять adaugere [eo, auxi, auctum] (suspicionem; adaucta vel levata febris); alere (morbum);

обочина margo [inis, f];

обоюдный mutuus [a, um]; anceps [ancipitis]; ambiguus [a, um]; reciprocus [a, um];

обоюдоострый bipennis [e];

обрабатывать colere [o, ui, cultum]; elaborare [1]; tractare [1] (lanam); domare [o, ui, itum] (ferrum igne); subigere [o, egi, actum] (opus digitis; terram); exercere [eo, ui, itum];

обработка fabrica [ae, f] (aeris et ferri); opus [eris, n]; cultus [us, m];

+ обработка была ещё лучше, чем материал materiam superabat opus;

+ обработка полей agricultura [ae, f];

+ обработка шерсти lanificium [ii, n];

обрадовать afficere [io, feci, fectum] aliquem laetitia, gaudio; laetare [1]; laetificare [1]; delectare [1];

образ modus [i, m]; forma (humana); facies [ei, f]; visio [onis, f] (veri falsique; doloris); visum [i, n]; visus; formamentum [i, n]; figmentum [i, n]; figura [ae, f]; effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (Jovis, Junonis, Veneris); simulacrum [i, n]; imago [inis, f]; speculum [i, n];

+ образ действия modus [i, m] agendi; ratio [onis, f]; mos [moris, m];

+ образ жизни modus [i, m] vivendi; genus [eris, n] vitae [vivendi]; usus [us, m] vivendi; consuetudo [inis, f] (ad bonam vitae consuetudinem reverti); forma [ae, f] vitae; secta [ae, f]; victus [us, m]; vita [ae, f]; consuetudo [inis, f]; diaeta [ae, f]; mos [moris, m];

+ образ мыслей mens [ntis, f]; secta [ae, f]; sensus [us, m]; spiritus [us, m];

+ образ правления forma [ae, f] rei publicae;

+ главным образом imprimis; potissimum; praecipue; praesertim; principaliter; ut plurimum;

+ должным образом convenienter; justo modo; rite;

+ иным образом alio modo; aliter;

+ каким образом quo modo;

+ никоим образом minime; nullo modo; nequaquam; neutiquam; nullo genere;

+ подобным образом simili modo;

+ равным образом pariter;

+ различным образом varie; vario modo;

+ следующим образом sequenti modo;

+ таким образом tali modo;

образец specimen [inis, n]; species [ei, f]; exemplum [i, n]; exemplar [is, n]; effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (justi imperii; perfectae eloquentiae); formula [ae, f]; norma [ae, f];

образование formatio [onis, f]; formamentum [i, n]; formatura [ae, f]; productio [onis, f]; eruditio [onis, f]; doctrina [ae, f]; disciplina [ae, f]; informatio [onis, f]; cultura [ae, f]; cultus [us, m]; institutio [onis, f]; instructio [onis, f]; fictio [onis, f]; paedagogium [ii, n]; educatio [onis, f];

+ оттуда он и получил своё образование unde ei suppeditata doctrina est;

образованность cultus [us, m]; humanitas [atis, f]; doctrina [ae, f]; litteratura [ae, f]; litterae [arum, fpl]; ingenium [ii, n] (amor ingenii neminem umquam divitem fecit);

образованный eruditus [a, um]; cultus [a, um]; urbanus [a, um] (homo); educatus [a, um]; litteratus [a, um]; humanus [a, um]; politus [a, um]; doctus [a, um];

образовательный institutorius [a, um];

образовать componere [o, posui, positum]; constituere [o, ui, utum]; efficere [io, feci, fectum]; fingere [o, nxi, ctum]; formare [1]; conformare [1]; efformare [1]; producere [o, xi, ctum]; generare [1]; facere [io, feci, factum] (cado facit cecidi); erudire [4]; excolere [o, ui, cultum]; figurare [1]; conducere [o, xi, ctum];

+ река образует туманы flumen conducit nubila;

образоваться concrescere [o, crevi, cretum];

образцовый exemplaris [e]; bonus [a, um]; optimus [a, um]; probus [a, um]; classicus [a, um]; graphicus [a, um] (servus; fur);

образчик specimen [inis, n];

обрастать obduci [or, ductus sum]; tegi [or, tectus sum]; obducere [o, xi, ctum]; tegere [o, tetigi, tectum];

обратить, обращать advertere [o, rti, rsum]; vertere [o, rti, rsum] (hostes in fugam; iram ab aliquo in aliquem; reditus in fiscum); admovere [eo, movi, motum] (mentes suas ad alicujus vocem; preces suppliciter; preces alicui; acumen alicui rei); versare [1]; conversare [1]; convertere [o, rti, rsum]; transferre [fero, tuli, latum] (animum ad accusandum); torquere [eo, rsi, rtum] (oculos ad aliquid); tenere [eo, ui, tentum] (oculos ad astra);

+ обращать свои взоры на что-л., кого-л. (с вожделением) adjicere [io, jeci, jectum] oculos ad aliquid, ad aliquem;

+ обратить внимание на кого-л., что-л. animadvertere [o, rti, rsum]; aspicere [io, spexi, spectum]; intueri [eor, tuitus sum]; intendere [o, ndi, ntum/nsum]; adjicere [io, jeci, jectum] animum ad aliquem, ad aliquid, alicui rei;

+ обратить мысли (внимание) на что-л. Adjungere [o, nxi, nctum] animum ad aliquid;

+ обратить деньги в свою пользу pecuniam ad se (in suam rem) vertere [o, rti, rsum];

+ обращать в бегство fugare;

обратиться (к кому-либо), обращаться tractare [1] (aliquem aliquo modo; ut consulem); uti [or, usus sum] (aliquo familiariter; sociis velut hostibus); adire [eo, ii, itum] (ad praetorem; praetorem; in jus); verti [or, rsus sum]; se vertere [o, rti, rsum]; devertere [o, rti, rsum]; vergere [o, (versi),-] (vergi); agere [o, egi, actum] (plebejo sermone cum aliquo; familiaruter cum aliquo); habere [eo, ui, itum] (aliquem male, benigne; servorum loco); aliquem adire [eo, ii, itum]; accedere [o, cessi, cessum]; compellare [1] (his vocibus; aliquem blande); appellare [1];

+ обращаться с кем-л. ласково и милостиво accipere aliquem leniter clementerque;

+ сурово обращаться с кем-л. aliquem aspere tractare [1];

+ обращаться одинаково nullo discrimine agere [o, egi, actum];

+ обращаться к кому-л. Verti [or, rsus sum] in aliquem; alloqui [or, cutus sum]; compellare [1];

+ обращаться к каменным изваяниям vertier ad lapidem;

+ обращаться к кому-л. с письмом aliquem per epistulam adire;

+ обратиться в суд judicem (arbitrum) adire;

+ обратиться к кому-л. по имени compellare aliquem nomine [nominatim]; appellare aliquem nomine [nominatim];

+ обратиться к кому-л. с предложением compellare aliquem de aliqua re;

+ куда мне обратиться? Quo accedam?

+ к кому же мне ещё обратиться? Quem enim alium appellem?

+ часто обращаться к кому-л. с письмами crebris litteris aliquem appellare;

+ сенат обратился к Цезарю с мольбой senatus supplex accedit ad Caesarem;

+ обратиться к бойцам с благосклонной речью (ласково, приветливо) milites benigne appellare;

+ они обратились к нему appellatus est ab eis;

+ обратиться к сочинению трактатов se transferre ad artes componendas;

+ обращаться против rerverti;

+ обращаться с речью appellare;

обратно retrorsum; retroversum; rursus; retro;

обратный aversus [a, um]; inversus [a, um];

+ в обратном порядке ordine inverso;

+ обратный смысл sensus contrarius;

+ иметь обратную силу in antecessum vigere;

+ обратное движение regressus;

обращение appellatio [onis, f]; conversatio [onis, f];

+ обращение в другую сторону aversio [onis, f];

+ обращение за советом consultatio [onis, f];

+ обращение с речью к кому-л. allocutio [onis, f];

обращённый spectans [ntis]; vergens [ntis]; versus [a, um]; adversus [a, um]; aversus [a, um]; conversus [a, um];

+ на субальпийских скалах, обращённых к югу in rupibus subalpinis (ad) meridiem spectantibus (vergentibus);

+ обращённый к востоку orientem versus spectans (vergens);

+ обращённый к земле terram spectans;

+ обращённый вверх sursum spectans (vergens; versus);

+ обращённый вниз deorsum spectans (vergens; versus);

+ обращённый внутрь introrsus;

+ обращённый вперёд antrorsus; обращённый в другую сторону aversus;

+ обращённый кнаружи extrorsus;

+ обращённый назад retrorsus;

+ обращённый в другую сторону diversus;

+ быть обращённым spectare; vergere;

обрезать amputare [1]; resecare [o, secui/secavi, sectum]; subsecare (ungues ferro); tondere [o, totondi, tonsum]; circumcidere; truncare (olus foliis); praecidere; mutilare;

+ обрезать крону деревьев frondare [1];

обрекать destinare [1] (aliquem morti [ad mortem]); objicere [io, jeci, jectum]; obligare [1]; despondere [o, ndi, nsum]; devovere [eo, vovi, votum];

обременённый affectus [a, um] (vitiis; aetate; senectute); impeditus [a, um]; plenus [a, um];

+ обремененный долгами obaeratus [a, um];

обременительный onerosus [a, um] (sors; collatio); molestus [a, um]; gravis [e]; laboriosus [a, um];

обременять onerare [1]; gravare [1]; molestare [1];

обретать nancisci [or, nactus sum]; assumere [o, mpsi, mptum] (robur);

+ обретя свободу libertatem nactus;

обреченный desperatus [a, um];

оброк vectigal [is, n]; solarium [ii, n]; servitus [utis, f];

обрубать truncare [1]; detruncare [1]; praecidere [o, cisi, cisum];

обрубленный truncus [a, um] (pinus);

обрубок truncus [i, m] (frondens);

обруч trochus [i, m]; circulus [i, m];

обрученный sponsus [i, m]; pactus [i, m];

обручить sponsare [1]; desponsare [1];

обручиться despondere [eo, ndi, nsum];

обрушиться collabi [or, lapsus sum] (villam collapsam restituere); ruere [o, ui, (ruiturus)]; impluere [o, plui,-];

обрыв abruptio [onis, f]; abruptum [i, n]; praeceps [cipitis, n]; praerupta [orum, npl]; locus [i, m] praeceps;

обрывать abrumpere [o, rupi, ruptum] (ramos; iter; inceptum sermonem); avellere [o, vulsi, vulsum]; decerpere [o, cerpsi, cerptum] (aristas; folia); destringere [o, xi, ctum];

обрывистый abruptus [a, um]; praeruptus [a, um]; abscisus [a, um]; iniquus [a, um] (mons; ascensus); praecisus [a, um];

обрывок frustulum [i, n];

обрызгать aspergere [o, rsi, rsum]; conspergere; respergere;

обряд caerimonia [ae, f]; ritus [us, m]; mos [moris, m];

обсерватория observatorium [ii, n];

обследование investigatio [onis, f]; exploratio [onis, f];

обследовать ruspari [or, atus sum], ruspare [1]; investigare [1]; explorare [1]; circare [1];

обслуживание administratio [onis, f] (tormentorum);

+ медицинское обслуживание curatio [onis, f] medica;

обслуживать servire [4];

обстановка apparatus [us, m] (regius; magnificus); supellex [supellectilis, f] (modica; elegantior); victus [us, m] cultusque;

обстоятельно copiose; verbose; plene; accurate;

обстоятельность tractus (historia tractu placet);

обстоятельный accuratus; diligens; fusus; plenus; argutus (litterae); scrutans;

обстоятельство res [ei, f] [rerum, fpl]; titulus [i, m]; tempus [oris, n]; status [us, m] (rerum; vitae); conditio [onis, f]; circumstantia [ae, f]; causa [ae, f]; positio [onis, f]; accidens [entis, n]; facinus [oris, n];

+ обстоятельства таковы res hoc statu est;

+ так уж сложились обстоятельства sic enim res ferebat;

+ обстоятельство, которое кажется извиняющим titulus, qui videtur excusare;

+ обстоятельства circumstantia (rerum);

+ в зависимости от обстоятельств pro re; pro tempore; pro re nata;

+ смотря по обстоятельствам pro tempore et pro re;

+ когда требуют обстоятельства ubi occasio admonet; si res poscat/cogat/exigat;

+ применяться к обстоятельствам uti temporibus;

+ ни при каких обстоятельствах nullo modo;

+ при всех обстоятельствах utique;

+ при любых обстоятельствах per aequa per iniqua;

+ как бы ни сложились обстоятельства quicumque venti erunt;

+ при таких обстоятельствах in tali rerum statu;

+ при нынешних, по крайней мере, обстоятельствах ut nunc quidem est;

+ благоприятные обстоятельства expedientia;

+ при хороших обстоятельствах salvis rebus;

+ побуждаемый этими обстоятельствами his rebus adductus;

+ в тяжёлых обстоятельствах (in) rebus egenis;

+ чрезвычайное и непреодолимое обстоятельство vis major (excusat);

+ исследовать как факты, так и их обстоятельства ut res, ita tempora rerum quaerere;

+ изменение обстоятельств inclinatio temporis;

+ решения зависят от обстоятельств consilia temporum sunt;

+ в силу обстоятельств temporis causa;

+ часто в тяжёлых обстоятельствах multis et magnis tempestatibus;

+ зависящий от обстоятельств temporarius (amicitia; brevis et t.);

+ стечение обстоятельств temeritas;

обстоять se habere [eo, ui, itum]; agi [agor, actus sum];

+ мы знаем, что дело обстоит так scimus rem ita se habere;

+ дело обстоит так res ita est;

обстреливать verberare [1] (Mutinam tormentis); tela conjicere;

обступать circumstare [o, steti, statum]; circumsistere [o, steti,-]; obsidere [eo, sedi, sessum]; frequentare [1] (aliquem);

обсуждать considerare [1]; discutere; disceptare [1]; disputare [1]; deliberare [1]; agere (de aliqua re); usurpare [1] (aliquid crebris sermonibus); tractare [1] (condiciones, definitionem alicujus rei; quaestionem; proeliorum vias); serere [o, rui, rtum]; circumspicere [io, spexi, ctum]; contemplari [or, atus sum]; expendere [o, ndi, nsum]; perpendere; examinare [1]; percensere [eo, sui, -];

обсуждение disceptatio [onis, f]; disputatio [onis, f]; deliberatio [onis, f]; discussio [onis, f]; tractatio [onis, f]; consilium [ii, n];

+ делать что-л. предметом обсуждения aliquid in dicendi disceptationem vocare;

обтачивать tornare [1]; terere [o, trivi, tritum];

обтекать circumfluere [o, xi, ctum];

обтёсывать caelare [1] (lapides);

обтирать extergere [eo, rsi, rsum] (manus; manantes lacrimas pollice);

обточенный teres [teretis] (lapilli);

обтягивать intendere [o, ndi, tentum];

обтягивающий substrictus [a, um] (tunica);

обувать calciare [1]; calceare [1];

обувной

+ обувная мастерская sutrina [ae, f];

+ обувной магазин taberna [ae, f] sutrina;

обувь calciamentum [i, n]; calceamentum [i, n]; calceus [i, m]; calceatus [us, m]; pedale [is, n]; vincula [orum, npl] (vincla de pede detrahere; unum exuta pedem vinclis); tegmen [inis, n] pedum;

+ обувь, которая была на нем calceamenta, quibus erat indutus;

+ обувь на деревянной подошве sculponeae;

обугленный carbonisatus [a, um];

обугливание carbonisatio [onis, f];

обуза gravamen [inis, n] (imponere); onus [eris, n]; pondus [eris, n]; sarcina [ae, f];

обуздать frena cohibere [eo, ui, itum]; frenare [1]; compescere [o, pescui,-]; comprimere [o, premi, pressum]; domare [o, ui, itum] (invidiam; libidines; vim fluminis); castigare [1] (equum frenis; animi dolorem); vincire [io, nxi, nctum]; moderari [or, atus sum]; co"ercere [eo, ui, itum]; reprimere [o, premi, pressum];

+ обуздывать свою страсть temperare amori;

+ обуздать себя se comprimere;

обуревать turbare [1] (aliquem; mentem);

+ обуреваемый и жалостью и страхом misericordia turbatus et metu;

обусловить evocare [1]; stipulari [or, atus sum]; pangere [o, pepigi (panxi, pegi), pa(n)ctum];

обутый calciatus [a, um];

обуться calceare [1] se;

+ обуться в сандалии inducere [o, xi, ctum] soleas in pedes;

обучать subigere [o, egi, actum] (homines subacti bellis); docere [eo, ui, ctum]; edocere; erudire [4]; initiare [1]; instruere [o, xi, ctum];

обучение disciplina [ae, f]; institutio [onis, f]; doctrina [ae, f]; ratio [onis, f];

+ незаконченное обучение cruda studia;

обученный instructus [a, um] (artibus; in jure civili); doctus [a, um]; eruditus [a, um];

обхват ambitus [us, m];

+ дуб в 30 футов в обхвате ilex triginta pedum ambitu;

обхватывать amplecti; circumplecti [or, xus sum]; adhibere [eo, ui, itum];

обход ambitus [us, m] (longo ambitu circumducere); circuitus;

обходить vitare [1]; circare [1]; circumire [eo, ii, itum]; ambire [eo, ii, itum]; peragrare [1]; perambulare [1]; pererrare [1]; pertransire [eo, ii, itum]; praetervehi [or, vectus sum];

+ обходить молчанием omittere [o, misi, missus sum];

обходиться habere [eo, ui, itum] (aliquem male, benigne; servorum loco); uti [or, usus sum] (aliquo familiariter; sociis velut hostibus); egere [eo, ui,-]; carere [eo, ui,-];

+ если чего-л. нет, обхожусь (без него) si quid non est [e]geo;

обчистить extergere [eo, rsi, rsum] (fanum);

обшивать praetexere [o, ui, xtum]; cingere [o, nxi, nctum];

обширно vaste; late;

обширный amplus [a, um]; diffusus [a, um]; extensus [a, um]; magnus [a, um]; vastus [a, um] (scientia); spatiosus [a, um]; latus [a, um]; longus [a, um]; numerosus [a, um]; patulus [a, um]; patens [ntis];

обшитый subsutus [a, um] (vestis);

общаться uti [or, usus sum] (aliquo familiariter); communicare [1];

общежитие synoecium [ii, n]; convictus [us, m]; convictio [onis, f]; contubernium [ii, n];

общеизвестный notissimus [a, um]; vulgaris [e] (ars; nomen; opinio); pervulgatus [a, um]; percontativus [a, um];

+ общеизвестный факт res notissima;

общенародный vulgaris [e]; popularis [e];

общение usus [us, m] (usus atque commercium); commercium [ii, n]; communitas [atis, f]; contagio [onis, f]; conversatio [onis, f];

общеобязательный perpetuus [a, um] (jus);

общепризнанный, общепринятый receptus [a, um]; vulgaris [e] (ars; nomen; opinio); vulgatus [a, um]; usitatus [a, um] (res); tritus [a, um];

+ общепринятая теория theoria recepta;

общественно-политический forensis [e] (oratio; genus dicendi; sermo);

+ общественно-политическая деятельность opera forensia; res forenses, negotia forensia;

общественный publicus [a, um];

+ общественное место statio [onis, f] (in stationibus sedere tempusque conterere);

+ общественная жизнь medium publicum;

общество societas [atis, f]; collegium [ii, n]; consortium [ii, n]; corpus [oris, n]; hetaeria [ae, f]; civitas [atis, f]; publicum [i, n]; congregatio [onis, f]; grex [gregis, m]; medium [ii, n]; respublica [reipublicae];

общеупотребительный vulgatus [a, um] usu; vulgaris [e]; publicus [a, um]; usitatus [a, um] (vocabula);

общий communis [e]; generalis [e]; totus [a, um]; universalis [e]; universus [a, um] (odium); socius [a, um]; medius [a, um]; pervagatus [a, um]; promiscuus [a, um];

+ делать общим in commune vocare;

+ в общем in universum;

+ общее положение, общий принцип universum genus;

+ говорить о чём-л. в общем и целом de re universa tractare;

+ у меня ничего общего с ним нет nihil est mihi cum eo;

+ общая граница confinium [ii, n];

+ общие положения (слова) locus, loci;

+ общий обзор propositum [i, n];

община civitas [atis, f]; respublica [reipublicae, f]; conventus [us, m]; communitas [atis, f];

общительный communis [e];

общность communitas [atis, f]; unitas [atis, f]; communio [onis, f]; consortium [ii, n] (nuptiae sunt consortium omnius vitae); societas [atis, f];

объедать depascere [o, pavi, pastum]; exurere [o, ussi, ustum] (eruca exurit semina morsu);

объединение complexio [onis, f]; comprehensio [onis, f]; congregatio [onis, f]; conjunctio [onis, f]; consociatio [onis, f]; associatio [onis, f]; societas; unio [onis, f]; universitas [atis, f] (magiter universitatis); collegium [ii, n];

объединить complectere [o, xi, xum]; complecti [or, xus sum]; comprehendere [o, ndi, nsum]; congregare [1]; consociare [1]; jungere [o, nxi, nctum]; conjungere; subjungere; conferre [fero, tuli, latum];

+ объединить оба слова (понятия) в одном utrumque nomen uni subjungere;

объезд circuitus [us, m];

объездить peragrare [1]; perambulare [1]; circumire [eo, ii, itum]; vehi [or, ctus sum]; circumequitare [1]; lustrare [1];

+ объезжать боевые порядки volitare tota acie;

объезжать domare [o, ui/avi, itum/atum] (equos);

объект res [ei, f]; objectum [i, n]; causa [ae, f]; materia [ae, f]; propositum [i, n];

+ объекты исследования res explorandae; objecta explorationis;

объектив objectivum [i, n];

объективный objectivus [a, um]; ad rem referens [ntis];

объём volumen [inis, n]; ambitus [us, m]; extensio [onis, f]; circuitus [us, m];

+ сузить объём чего-л. terminare modum alicujus rei;

объявить edicere [o, xi, ctum] (edixit praedam militum fore); indicere; appellare [1] (aliquem victorem; regem); nuntiare [1]; denuntiare [1]; annuntiare [1]; renuntiare [1]; conclamare [1]; declarare [1]; depraedicare [1]; edere [o, edidi, editum]; indicare [1]; vulgare [1]; nominare [1]; nuncupare [1]; proponere; publicare [1];

+ объявить предметом своих занятий profiteri [eor, professus sum];

+ объявить своей собственностью asserere [o, ui, rtum];

+ объявить неблагоприятным vitiare [1];

+объявить неприкосновенным sacrare [1];

объявление titulus [i, m]; promulgatio [onis, f]; edictum [i, n]; editio [onis, f]; denuntio [onis, f]; indictio [onis, f]; tabula [ae, f]; libellus [i, m]; pittacium [ii, n];

+ дать объявление (о продаже, сдаче внаём) mittere sub titulum;

+ объявление вне закона proscriptio [onis, f];

объяснение explanatio [onis, f]; explicatio [onis, f]; expositio [onis, f]; interpretatio [onis, f]; lucubratio [onis, f]; elucidatio [onis, f];

+ объяснение к таблице tabulae explanatio (explicatio);

+ объяснение условных обозначений и сокращений siglorum vocumque abbreviatarum explicatio;

объяснить explanare [1]; explicare [1]; enucleare [1]; rationem reddere [o, didi, ditum]; diluere [o, ui, utum] (mihi, quod rogavi, dilue); illustrare [1]; exponere [o, posui, positum]; interpretari [or, atus sum]; declarare [1]; demonstrare [1]; docere [eo, ui, ctum];

объятие complexus [us, m]; sinus [us, m]; ambitus [us, m] (mutuus);

+ в материнских объятиях maternis in ulnis;

обыватель inquilinus [i, m];

обыденный protritus [a, um] (verba, oratio); vulgaris [e] (ars; nomen; opinio); quotidianus [a, um];

обыкновение consuetudo [inis, f]; suetum [i, n]; habitus [us, m]; mos [moris, m]; usus [us, m] (cultioris vitae); institutum [i, n]; solitum [i, n]; sollemne [is, n];

+ иметь обыкновение consuevisse, solere [eo, ui, itus sum];

обыкновенно vulgo; plerumque;

обыкновенный, обычный ordinarius [a, um]; communis [e]; frequens [ntis] (verbum upud alios frequens; usus); freqentatus [a, um]; trivialis [e]; vulgaris [e] (ars; nomen); vulgatus [a, um]; divulgatus [a, um]; solitus [a, um]; quotidianus [a, um]; simplex [icis]; medius [a, um]; obsoletus [a, um]; tritus [a, um]; promiscuus [a, um];

обыск pervestigatio [onis, f]; perscrutatio [onis, f];

обыскивать ruspari [or, atus sum], ruspare [1]; scrutari [or, atus sum]; perscrutari [or, atus sum]; pervestigare [1]; effodere [io, fodi, fossum];

обычай mos [moris, m]; consuetudo [inis, f]; observantia [ae, f]; usus [us, m] (cultioris vitae); usio [onis, f]; ritus; solitum [i, n]; sollemne [is, n];

+ от общепринятого обычая не следует отступать a communi observantia non est recedendum;

+ обычай вместо закона mos pro lege;

+ дурной обычай prava consuetudo;

+ если потребует обычай si volet usus;

+ следовать чьим-л. обычаям more alicujus fungi;

+ соблюдать обычай morem agere;

+ обычай, унаследованный от предков consuetudo a majoribus tradita;

+ не в обычаях греков non est moris Graecorum;

обычно fere; plerumque;

+ ибо люди обычно охотно верят в то, чего желают quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt;

+ эту реку обычно трудно переходить вброд flumen non fere vado transiri solet;

обычный vulgaris [e] (ars; nomen); communis [e]; usitatus [a, um] (res); solitus [a, um]; sollemnis [e]; assuetus [a, um];

+ обычным способом sollemniter;

обязанность munus [eris, n]; officium [ii, n]; sollicitudo [inis, f]; actus [us, m]; pars [rtis, f]; pensum [i, n] (conficere); debitum [i, n] (nepotum nutriendorum); receptum [i, n]; nodus [i, m];

+ обязанность вести книги и акты sollicitudo ab actis;

+ обязанность отчитаться(дать отчет) actus rationem reddere;

+ наступил день исполнения этой обязанности dies muneris fungendi obvenit;

+ исполнять обязанность officium facere/exsequi/perficere/implere; satisfacere officio; officio fungi; esse in officio;

+ не исполнять обязанности deserere officium; discedere ab officio; officio suo deesse;

обязанный obligatus [a, um]; obnoxius [a, um];

+ быть обязанным debere [eo, ui, itum] (alicui gratiam; salutem; vitam);

обязательность officium [ii, n]; humanitas [atis, f];

обязательный obligatus [a, um]; obligatorius [a, um]; obligans [ntis]; necessarius [a, um]; diligens [ntis]; devinciens [ntis];

обязательство obligatio [onis, f]; receptum [i, n]; officium [ii, n];

+ долговое (платёжное) обязательство scriptum [i, n] obligatorium; syngrapha [ae, f];

+ обязательство в уплате десяти миллионов сестерциев syngrapha sestertii centies;

обязать damnare [1] (aliquem aliquid dare); tenere [eo, ui, tentum] (aliquem lege, foedere; jure jurando); stipulari [or, atus sum]; obligare [1]; obstringere [o, nxi, ctum]; vincire [io, nxi, nctum]; devincire; nectere [o, nexui/nexi, nectum];

обязаться sponsione se constringere; spondere [eo, spopondi, sponsum] (alicui pecunias, agros, fidem);

+ перед тобой обязались? При ком (в чьём присутствии)? Stipulatus es? Quo praesente?

овальный ovalis [e]; ovatus [a, um];

овация ovatio [onis, f]; ovatus [us, m];

овдовевший viduus [a, um];

овдоветь

+ Агриппина, овдовевшая со смертью Домиция Agrippina viduata morte Domitii;

овёс avena [ae, f];

овечий ovinus [a, um]; ovilis [e] (stabulatio; grex); ovillus [a, um] (pecus; lac); oviarius [a, um];

+ овечий хлев ovile [is, n];

+ овечья шкура vellus [eris, n];

овладевать invadere [o, vasi, vasum] (morbus in corpus alicujus invasit; malum in rem publicam invadit; pestilentia populum invasit; furor invasit alicui); affectare [1] (mulierem); capere [io, cepi, captum] (metus capit aliquem); subire [eo, ii, itum] (paenitentia subit aliquem; cogitatio animum subit); potiri [ior, titus sum]; occupare [1]; obsidere [eo, sedi, sessum]; adipisci [or, adeptus sum];

овод tabanus [i, m]; oestrus [i, m];

овощевод olitor [oris, m];

овощеводческий olitorius [a, um];

овощеводчество olericultura [ae, f];

овощ (h)olus [eris, n]; legumen [inis, n]; helvella [ae, f];

овощи olera [um, npl];

овощной oleraceus [a, um]; olitorius [a, um];

овраг pharangium [ii, n]; eluvies [ei, f] (praerupta); lacuna [ae, f]; vorago [inis, f]; fauces [ium, fpl];

овца ovis [is, f];

овчар ovilio [onis, m];

овчарка canis [is, f/m] pastoralis;

овчарня ovile [is, n];

овчина spolium [ii, n] (pecudis); vellus [eris, n];

огибать circumvehi [or, vectus sum];

оглавление index [icis, m] (capitulorum); summarium [ii, n]; breviarium [ii, n];

оглашать recitare [1]; resonare [1]; circumsonare [1]; personare [1];

оглашаться personare [1]; strepere [o, pui, itum];

оглохнуть obsurdescere [o, rui,-];

оглушать abalienare [1] (sensus); sopire [4] (sopitus subito ictu); obtundere [o, tudi, tusum]; obsurdefacere [io, feci, factum];

оглядываться speculari [or, atus sum] (in omnes partes); respicere [io, spexi, spectum]; respectare [1];

огневой igneus [a, um];

огненно-красный flammeus [a, um]; igneus [a, um];

огненный igneus [a, um]; flammeus [a, um];

огнестрельный sclopetarius [a, um]; pyrobolus [a, um];

+ огнестрельная рана sclopetophaga;

оговор calumnia [ae, f];

оговорка 1.clausula [ae, f]; 2. lapsus [us, m] linguae;

+ с оговоркой sub exceptione;

оголять denudare [1];

огонь ignis [is, m]; flamma [ae, f]; focus [i, m]; ardor [oris, m]; vapor [oris, m]; incendium [ii, n]; inflammatio [onis, f];

+ чуть тлеющий огонь ignis sopitus;

+ скрытый под пеплом огонь ignis suppositus cineri;

+ варить что-л. на огне aliquid flamma vincere;

+ всё охвачено огнём nihil igne vacuum;

+ подвергать что-л. действию огня aliquid igni tractare;

+ зажечь сигнальный огонь на высоте tollere ignem e specula;

+ огонь разводится под стенками котла flamma suggeritur costis a"eni;

+ развести огонь под чем-л. ignem alicui rei subjicere;

огораживать saepire [4]; circumsaepire [4]; praesaepire [4];

огород (hortus) olitorius [ii, m];

огородный olitorius [a, um];

огородник hortulanus [i, m];

огородничество cultura [ae, f] olitoria;

огорчать affligere [o, xi, ctum]; alicui aegre facere [io, feci, factum]; dolorem afferre [fero, tuli, latum]; dolore afficere [io, feci, factum]; exacerbare [1]; angere [o ,anxi, anctum/anxum];

+ его смерть огорчила всех граждан mors ejus omnes cives afflixit;

огорчаться se afflictare [1]; afflictari [or, atus sum] (de aliqua re);

огорчение afflictio [onis, f]; aegritudo [inis, f]; cordolium [ii, n]; contritio [onis, f]; senium [ii, n];

+ доставлять огорчение dolorem habere [eo, ui, itum];

ограбить expilare [1]; spoliare [1]; diripere [io, repi, reptum]; compilare [1];

ограбление expilatio [onis, f]; direptio [onis, f]; depopulatio [onis, f]; spoliatio [onis, f];

+ ограбление храма sacrilegium [ii, n];

ограда s(a)epes; saeptum [i, n]; cancelli; claustrum [i, n]; crepido [inis, f];

оградить, ограждать subducere [o, xi, ctum] (aliquem periculo; aliquid ventis); saepire [4]; vallare [1]; prohibere [eo, ui, itum]; defendere [o, ndi, nsum]; protegere [o, tegi, tectum]; munire [4];

ограничение (de)limitatio [onis, f]; modus [i, m]; condicio [onis, f]; fines , ium, mpl; exceptio [onis, f]; limitatio [onis, f], restrictio [onis, f], coarctatio [onis, f];

ограниченность angustiae [arum, fpl];

+ из-за ограниченности времени ob angustias temporis;

ограниченный definitus [a, um]; delimitatus [a, um]; limitatus [a, um], limitibus restrictus [a, um]; finitus [a, um]; moderatus [a, um]; modicus [a, um]; temperatus [a, um]; contractus [a, um]; circumscriptus [a, um], restrictus [a, um], coarctatus [a, um]; exiguus [a, um];

ограничить (de)finire [4]; (de)limitare [1]; limitibus restringere [o, nxi, ctum]; limitare [1]; (co)arctare [1]; coangustare [1]; co"ercere [eo, ui, itum]; cohibere [eo, ui, itum] (summam); constringere (libertatem); terminare [1]; determinare [1]; comprimere [o, premi, pressum]; obsidere [eo, sedi, sessum];

+ ограничить время arctare tempus;

+ ограничить пределы чего-л. terminare modum alicujus rei;

+ ограничивать зло страданием mala dolore terminare;

огромный amplus [a, um]; amplissimus [a, um]; immensus [a, um]; ingens [ntis]; maximus [a, um]; vastus [a, um] (mare; silvae; potentia); vastissimus [a, um]; immanis [e]; grandis [e]; praegrandis [e]; vegrandis [e]; enormis [e]; staturosus [a, um] (gigantes); giganteus [a, um]; validus [a, um];

+ quantum non milvus oberret;

огурец cucumis, cucumeris, m;

ода oda [ae, f]; carmen [inis, n];

одарённый affectus [a, um] (virtutibus); instructus [a, um] (clementia); ingeniosus [a, um] (homo ingeniosus et sollers); dotatus [a, um]; praeditus [a, um];

одарять donare [1]; dotare [1]; munerare [1]; peculiare [1];

одежда vestis [is, f] (muliebris; candida); vestimentum [i, n]; vestitus [us, m]; velamen [inis, n] (induitur velamina mille colorum Isis); amictus [us, m]; textum [i, n]; habitus [us, m]; indumentum [i, n]; indutus [us, m]; ornamentum [i, n]; ornatus [us, m]; paratus [us, m];

+ снимать одежду spoliare [1] (aliquem; corpus caesi hostis);

одеколон spiritus Coloniensis;

одеон odeum [i, n]; odium [i, n];

одержать expedire [4] (victoriam); adipisci [or, adeptus sum] (victoriam); superare [1]; vincere [o, vici, victum]; victoriam reportare [1];

одержимость insania [ae, f], stata fixataque cognitio [onis, f]; obsessio [onis, f];

одержимый affectus [a, um]; correptus [a, um]; lymphatus [a, um]; temptatus [a, um]; larvatus [a, um]; daemoniacus [a, um];

одеть, одевать vestire [4] (aliquem aliqua re); convestire [4]; amicire [io, micui/mixi, mictum]; induere [o, ui, utum]; subornare [1] (aliquem in militum cultum; in modum lictorum; myrtea subornatus gausapa);

+ плохо одетые люди homines male vestiti;

одеться vestiri [ior, itus sum];

+ хорошо (нарядно) одеваться vestiri honeste;

одетый vestitus [a, um]; velatus [a, um]; amictus [a, um];

+ одетый в траур sordidus [a, um];

+ одетый в паллиум palliatus [a, um];

+ одетый в пурпур purpuratus [a, um];

+ одетый в тогу togatus [a, um];

+ одетый в штаны bracatus [a, um];

одеяло stratum [i, n] (lecti mollia strata); stragulum [i, n]; tegumentum [i, n]; operimentum [i, n];

одеяние vestis [is, f] (muliebris; candida); vestitus [us, m]; indumentum [i, n]; indutus; velamen [inis, n] (induitur velamina mille colorum Isis);

один unus [a, um] (miles; de illis; una castra);

+ один …другой alius(alter)…alius;

+ одни…другие uni…alii;

+ один из первых inter primos; один из многих unus e (de) multis, unus multorum;

+ один раз semel;

+ по одному singuli;

+ один-другой unus et alter;

+ один или два unus vel (aut) alter;

+ все до одного ad unum omnes;

+ собрать в одно целое in unum cogere;

+ счастье заключаетсяв одной только добродетели felicitas in una virtute posita est;

+ я утверждаю лишь одно nihil dico praeter unum;

+ ни один nullus; nemo (nullus) unus;

+ один и тот же idem; unus et (atque) idem (unis moribus vivere);

+ в одно и то же время uno tempore;

+ одним словом prorsus;

одинаково similiter; aequaliter; indiscrete; mutuo;

одинаковость unitas [atis, f] (coloris);

одинаковый aequalis [e]; par [paris]; parilis [e]; conformis [e]; concolor [oris]; identicus [a, um]; idem [eadem]; congruus [a, um]; homomorphus [a, um];

+ одинакового возраста parili aetate;

одиннадцать undecim;

+ по одиннадцати undeni;

одиннадцатый undecimus [a, um];

одинокий solus [a, um]; solitarius [a, um]; vacuus [a, um] (virgo); viduus [a, um]; desolatus [a, um]; caelebs [ebis];

одиночество solitudo [inis, f]; secessus [us, m]; vita [ae, f] solitaria;

одиночный solitarius [a, um]; singulus [a, um]; interruptus [a, um];

Одиссей Odisseus [i, m]; Ulixes [is, m]; Ithacus [i, m];

Одиссея odyssea [ae, f], iter [itineris, n] lognum et periculosum, labores [um, mpl];

одичавший efferatus [a, um];

однажды semel; olim; quandam; aliquando; quondam;

однако tamen; quamquam; sed; vero; verum; verumtamen; at; atqui; interea; interim;

однобокий unilateralis [e];

одновременно simul; 'insimul; eodem tempore; unose; obiter;

одновременный simultaneus [a, um];

одноглазый unum oculum habens [ntis]; unoculus [a, um]; luscus [a, um];

однодневный unius diei; ephimerus [a, um];

одноимённость homonymia [ae, f];

одноимённый homonymus [a, um];

одноклеточный unicellularis [e]; unicellulatus [a, um];

однолетний annuus [a, um];

однообразие unitas [atis, f] (coloris);

однородность unitas [atis, f] (coloris);

однородный aequabilis [e]; homogeneus [a, um];

односложный monosyllabus [a, um];

односторонний unilateralis [e]; monolateralis [e]; solivagus [a, um];

однотипный homotypicus [a, um]; conformis [e];

одноцветный concolor [oris]; homochrous [a, um]; monochromaticus [a, um]; unicolor [oris];

одобрение probatio [onis, f]; approbatio [onis, f]; comprobatio [onis, f]; laus [laudis, f]; rumor [oris, m]; favor [oris, m]; plausus [us, m]; assensus [us, m]; acclamatio [onis, f]; suffragium [ii, n] (ventosae plebis suffragia);

+ искать одобрения толпы venari suffragia plebis;

одобрить approbare [1]; (com)probare [1]; commendare [1]; laudare [1]; sciscere [o, ivi, itum]; assentire [4];

+ album calculum rei alicui adjicere;

+ одобрять закон(опроект) suffragari legi;

+ указания полководца одобряются бойцами ducis consilia subsequitur favor militum;

+ которые принимали и одобряли это слово subscriptores approbatoresque hujus verbi;

одолеть debellare [1] (hostem); capere [io, cepi, captum]; vincere [o, vici, victum]; superare [1];

+ скука одолела его satietas eum capit;

одолжение beneficium [ii, n]; venia [ae, f]; officium [ii, n]; obsequium [ii, n];

одолжить commodare [1]; credere [o, didi, ditum]; utendum dare [do, dedi, datum];

одурачивать infatuare [1];

одушевлённый animalis [e]; animatus [a, um]; vivus [a, um];

одышка angustus spiritus [us, m]; anhelitus [us, m] (lenire tussim et anhelitum); asthma [atis, n]; dyspno"e [ae, f];

ожерелье torquis [is, m]; monile [is, n];

ожесточать exacerbare [1]; obdurare [1]; efferare [1]; irritare [1]; exasperare [1];

ожесточённый acer [cris, cre] (proelium); animosus [a, um] (bellum); trepidus [a, um] (certamen); iratus [a, um];

оживать revivere [o, xi, ctum]; reviviscere [o,-,-]; vivus effici [ior, effectus sum];

оживлённость celebritas [atis, f] (loci; viae);

оживлённый alacer, -cris, -cre; vivax [acis]; vividus [a, um]; vegetus [a, um];

+ оживлёноое место locus frequens, celeber;

оживлять vivificare [1]; revivificare [1]; frequentare [1] (orationem luminibus);

оживляющий vivificus [a, um] (vigor);

ожидание exspectatio [onis, f]; spes [ei, f]; fides [ei, f]; praestolatio [onis, f]; opinio [onis, f]; praesumptio [onis, f]; anticipatio [onis, f]; prolepsis [eos, f] (acc.Gr);

+ против ожидания contra exspectationem (spem);

+ мучительное ожидание exspectatio aegra;

+ изнывающий от долгого ожидания aeger morae;

ожидать exspectare [1]; sperare [1] (aliquid de aliqua re); opperiri [ior, rtus sum]; prospectare [1]; praestolare [1]; manere[eo, nsi, nsum] (aliquem; adventum alicujus; omnia indigna victos manent; omnes una manet nox);

+ ожидай fac exspectes;

+ быстрее, чем можно было ожидать spe celerius;

ожирение adipositas [atis, f]; obesitas [atis, f]; liptomatosis [idis, f];

ожог adustio [onis, f]; combustio [onis, f]; ambustio [onis, f]; ambustura [ae, f];

озабоченно sollicite;

озабоченный sollicitus [a, um]; anxius [a, um]; trepidus [a, um]; metuens [ntis]; timens [ntis]; conturbatus [a, um]; perturbatus [a, um];

+ быть озабоченным satis agere (de aliqua re);

озаглавить attitulare [1]; inscribere [o, psi, ptum];

озарять accendere [o, ndi, nsum] (luna radiis solis accensa; oriens accendit undas); illuminare [1]; illustrare [1]; circumfulgere [eo, lsi, lsum]; collustrare [1];

озеленение viridificatio [onis, f];

+ широко применяются для озеленения городов multum ad urbium viridificationem adhibetur;

озеро lacus [us, m]; stagnum [i, n];

озёрный lacuster, tris, tre; limneticus [a, um];

озимь cultura [ae, f] autumno sata;

+ озимый autumno satus; hiemalis;

+ озимые хлеба frumentum autumno satum (hiemale);

озираться circumspectare [1]; respicere [io, spexi, spectum];

озлобление offensio [onis, f] animi; ira [ae, f]; iracundia [ae, f];

ознакомление cognitio [onis, f]; notio [onis, f];

ознаменование celebratio [onis, f]; commemoratio [onis, f]; memoria [ae, f];

+ специальный том, изданный в ознаменование 400-летия Упсальского университета volumen in memoriam quattuor saeculorum ab universitate Upsaliensi peractorum extra ordinem editum;

означать significare [1]; denotare [1]; signare [1]; designare [1]; insignire [4];

+ что означают эти слова? Quid haec verba sibi volunt?

озноб algor [oris, m]; febris [is, f]; frigus [oris, n]; rigor [oris, m];

+ организм, потрясаемый ознобом tentatum frigore corpus;

озон ozonium [ii, n];

озябнуть perfrigescere [o, gui, -];

оказывать tribuere [o, ui, utum] (alicui honorem); praebere [eo, ui, itum]; perhibere [eo, ui, itum]; praestare [o, stiti, stitum];

+ оказывать влияние conferre [fero, tuli, latum];

+ оказывать поддержку fovere [eo, fovi, fotum];

+ оказывать помощь auxiliari [or, atus sum]; auxilium ferre [fero, tuli, latum];

+ оказывать почёт honorare [1]; honores tribuere [o, ui, utum];

+ оказывать предпочтение diligere [o, lexi, lectum];

оказываться apparere [eo, ui, itum]; deprehendi [or, nsus sum]; evadere [o, vasi, vasum]; accidere [o, cidi, cisum]; reperire [4]; exsistere [o, exstiti,-];

+ замысел оказался неудачным consilium imcommode accidit;

+ оказаться в опасности in periculum [discrimen] venire;

+ оказаться невольным обладателем (владельцем) nancisci (summam potestatem);

окапывать ablaqueare [1];

океан oceanus [i, m];

океанический oceanicus [a, um];

окисление oxydatio [onis, f];

оккупация occupatio [onis, f];

оккупировать occupare [1];

оклад stipendium [ii, n] (de publico statuere alicui);

окликать appellare [1]; inclamare [1];

окно fenestra [ae, f]; lumen [inis, n];

+ окна, выходящие на улицу fenestrae in viam versae;

око oculus [i, m];

окованный ferratus [a, um];

оковы compedes [um, fpl]; vincula [orum, npl] (vincula rumpere); nervus [i, m] (nervo vinctus; in nervo atque compedibus aetatem agere; in nervis teneri); catenae [arum, fpl];

+ в оковах compeditus;

+ надеть на кого-л. оковы mandare aliquem vinculis;

околдовывать excantare [1]; praecantare [1]; larvare [1]; vincire [io, nxi, nctum]; aliquem fascinare [1] / effascinare [1] / fascino afficere [io, feci, factum] / veneficiis irretire [4];

околичности ambitus [us, m] (per ambitum enuntiare); anfractus [us, m]; ambages [um, fpl]; circuitio [onis, f];

около ad; apud; circa; juxta; prope; non procul; fere (anno fere ante); ferme; quasi;

+ ходить вокруг да около circa rem ambitus facere;

оконечность extremitas [atis, f];

+ на южной оконечности острова in extremitati meridionali insulae;

окончание absolutio [onis, f]; finis [is, m]; apiculus [i, m]; terminatio [onis, f] (aliqua terminatione concludere; nominativi); terminus [i, m] (vitae; contentionum); flexio [onis, f]; extrema manus [us, f]; transitus [us, m] (transitum tempestatis exspectare); confectio [onis, f]; perfectio [onis, f];

окончательно funditus; plane; prorsus; omnino;

окончательный finalis [e]; ultimus [a, um]; confectus [a, um]; expeditus [a, um]; extremus [a, um];

+ окончательное голосование suffragatio finalis;

+ окончательный вывод conclusio ultima;

+ окончательная отделка extrema manus;

окончить, оканчивать absolvere [o, lvi, lutum]; finire [4]; complere [eo, evi, etum]; explere; consummare [1]; terminare [1] (orationem; bellum); perficere [io, feci, fectum]; efficere; claudere [o, si, sum]; haurire [io, hausi, haustum]; defungi [or, functus sum];

+ окончить войну debellare [1];

окончиться evenire[io, veni, ventum] (e. alicui bene atque feliciter; male; praeter spem);

+ благополучно окончиться bene evenire;

+ оканчиваться долгим слогом longa syllaba terminari;

окоп fossa [ae, f] propugnatoria; munimentum [i, n]; agger [eri, m];

окорок tergum [i, n] (suis); lumbus;

окоченевший

+ быть окоченевшим torpere [eo, ui,-];

окоченелый rigidus [a, um]; gelatus [a, um]; contractus [a, um]; gelidus [a, um];

окоченение gelu [us, n]; torpor [oris, m] (gravis; occupat artus);

окоченеть torpere;

+ окоченеть от холода (стужи) torpere rigore (gelu);

окраина margo [inis, m/f]; fines [ium, mpl] extremi;

+ окраина города prima urbs;

окраска color [oris, m]; coloratio [onis, f];

окрашенный coloratus [a, um]; tinctus [a, um]; fucatus [a, um]; suffusus [a, um]; pictus [a, um]; infectus [a, um];

окрашивать tingere [o, nxi, nctum]; colorare [1]; fucare [1] (aliquid hyali colore); pingere [o, nxi, ctum]; inficere [io, feci, fectum];

+ отвар этой травы окрашивает шерсть в жёлтый цвет decoctum hujus herbae lanam colore luteo tingit;

окрепнуть convalescere [o, ui,-];

окрестности adjacentia [ium, npl]; vicin(i)a; vicinitas [atis, f];

окровавленный cruentus; cruentatus;

округ districtus [us, m]; dioecesis [eos, f]; territorium [ii, n]; pagus [i, m]; regio [onis, f]; ager [agri, m];

округлённый teres [teretis] (trunci arborum); rotundus [a, um];

округлость rotunditas;

округлый orbicularis [e]; orbiculatus [a, um]; rotundatus [a, um]; subrotundus [a, um]; subglobosus [a, um]; sphaeroideus [a, um]; sphaeroidalis [e]; sphaericus [a, um]; teres [teretis];

+ флакон округлённой формы ampulla tereti ambitu;

округлять rotundare [1]; globare [1];

окружать (circum)cingere; circumdare [o, dedi, datum]; praecingere [o, nxi, nctum]; saepire [4]; circumsaepire [4]; circumire [eo, ii, itum]; circumfundere [o, fudi, fusum]; circumsistere [o, stiti,-]; frequentare [1] (aliquem);

+ окружать валом vallare;

+ окружать со всех сторон circumvenire;

окружность ambitus [us, m]; circuitus [us, m]; peripheria [ae, f]; circulus [i, m]; orbis [is, m];

окрылённый alatus [a, um]; volatilis [e]; pennatus [a, um]; alacer [cra, um]; volucer [cra, um];

октава diapason (indecl);

октябрь October [bris, m];

+ октябрьский переворот res novae Octobres (socialisticae);

окуляр ocular [is, n];

окунуть subdere [o, didi, ditum] (caput fonte); mergere [o, rsi, rsum]; immergere;

окуривание suffumigatio [onis, f]; fumigatio [onis, f];

окуривать fumigare [1];

окучивать accumulare [1];

оладья laterculus [i, m];

оледенеть glaciare [1];

олень cervus [i, m]; cerva [ae, f]; tarandrus [i, m];

оливка oliva [ae, f]; olea [ae, f];

оливковый olearius [a, um]; oleaginosus [a, um];

олигарх oligarchus [i, m]; oligarcha [ae, m/f], paucorum dominatus fautor [oris, m], ad paucorum potentatum pertinens [ntis];

олигархический oligarchicus [a, um];

олигархия oligarchia [ae, f], paucorum or optimatium dominatus or potentatus;

Олимп Olympus [i, m];

олимпиада olympias [adis, f];

олимпийский Olympius [a, um]; Olympiacus [a, um];

Олимпия Olympia [ae, f];

олифа vernix [icis, m]; vernicium [ii, n];

олово stannum [i, n] (Sn), stagnum [i, n]; snobelium [ii, n]; plumbum [i, n] album; cassiterum [i, n];

омерзение taedium [ii, n]; fastidium [ii, n];

омерзительность foetor [oris, m] (verborum);

омертвение necrosis [is, f]; mortificatio [onis, f]; gangraena [ae, f];

омовение lavatio [onis, f]; ablutio [onis, f];

омолаживание, омоложение rejuvenatio [onis, f]; rejuveniscentia [ae, f];

омоним homonymum [i, n];

омрачать obscurare [1]; caecare [1]; occaecare [1]; affligere [o, xi, ctum] (animos affligere et debilitare metu); contristare [1] (aliquem aliqua re); turbare [1] (hilaritas nostra turbata est); turbidare [1] (serenitatem animi);

омут gurges [itis, m]; vorago [inis, f];

омывать irrigare [1]; abluere [o, ui, utum]; alluere; circumluere; lambere [o, bui,-]; lavare [1]; luere; eluere;

он, она, оно hic, haec, hoc; is [e]a, id; ille, illa, illud; vir; +ты видел его vidisti virum;

онеметь obmutescere [o, tui, -]; torpere [eo, ui -];

оникс onyx [ychis, m,f];

ониксовый onychinus [a, um];

(в режиме) “on-line” (directe) cum systemate computatorio (colligatus) or in systemate computatorio (contentus);

ООН ONU (Ordo [inis, m] Nationum Unitarum); Unitarum Nationum Coetus [i, m]; Nationes Unitae;

опадать cadere [o, cecidi, casum] (folia cadunt arbori [e]x arbore; poma cadunt ramis); decidere [o, cidi, cisum]; delabi [or, lapsus sum]; subsidere [o, sedi, sessum] (undae subsidunt);

+ листья опадают с деревьев folia ex arboribus decidunt;

опаздывать sere (tarde) venire; tardare;

опал opalus [i, m];

опалить exurere [o, ui, utum] (sol graciles exurit artus); adurere [o, ussi, ustum]; amburere;

опаловый opalinus [a, um];

опалить adurere [o, ussi, ustum]; amburere; deurere; ustulare [1];

опасаться cavere [eo, cavi, cautum]; metuere [o, ui, utum]; timere [eo, ui,-] (de aliqua re); vereri [eor, veritus sum]; sperare [1] (naufragium; tantum dolorem);

опасение cautio [onis, f]; timor [oris, m]; spes [ei, f];

+ питать опасения насчёт чего-л. vereri alicui rei, de aliqua re;

опасно periculose;

опасность periculum [i, n]; res rerum, fpl] trepidae; scopulus [i, m]; discrimen [inis, n]; dubium [ii, n]; incendium [ii, n]; metus [us, m]; obsidio [onis, f];

+ подвергнуть себя опасностям excipere pericula; adire (ad) periculum;

+ подвергать кого-л. опасности acquirere alicui periculum; aliquem in periculum (discrimen) vocare;

+ подвергаться опасностям suscipere pericula;

+ переносить опасности fungi periculis;

+ стоящий вне опасности immunis a periculo;

+ быть в опасности sub ictu esse;

+ находиться в большой опасности magno in periculo verti;

+ быть вне опасности extra ictum esse; vacare a periculis;

+ устранять опасность periculum vindicare;

+ опасность начинает угрожать кому-л. periculum vertitur ad (in) aliquem;

опасный periculosus [a, um]; anceps [ipitis]; fervens [ntis] (ferventissimum tempus); iniquus [a, um] (tempus; locus; via; palus iniqua nesciis); atrox [ocis] (valetudo; morbus); infestus [a, um]; summus [a, um] (summo rei publicae tempore); perniciosus [a, um]; dubius [a, um]; insidiosus [a, um];

+ опасная отмель dorsum iniquum;

+ быть опасным для кого-л. damno esse alicui;

+ делать море опасным mare infestum habere;

опахало rhipidium [ii, n];

опека tutela [ae, f]; cura [ae, f]; curatio [onis, f] (curationem suscipere);

+ перейти под чью-л. опеку in alicujus tutelam venire;

+ освободиться от чужой опеки in suam tutelam (per)venire; suae tutelae fieri;

опекун curator [oris, m]; tutor [oris, m];

опёнок cantharellus [i, m] cibarius; merubus [i, m]; agaricus [i, m] fragilis; agaricus [i, m] campestris;

опера drama [atis, n] musicum;

+ мыльная опера televisifica fabula [ae, f] / narratio [onis, f] / series [ei, f];

оператор operator [ris, m], operatrix [icis, f] ;

операционная chirurgium [ii, n];

операция res [rerum, fpl] gerendae;

+ хирургическая операция sectio [onis, f]; operatio [onis, f]; curatio [onis, f] scalpelli;

+ вести денежные (банковские) операции facere argentariam;

опередить transire [eo, ii, itum] (equum cursu); praeire; praeterire; praecurrere [o, rri, rsum]; praevenire [io, veni, ventum]; antevenire; antevertere [o, rti, rsum];

оперение penna [ae, f];

оперённый pennatus [a, um]; pinniger [era, um]; plumatus [a, um];

оперетта melodramatium [ii, n];

оперившийся plumatus [a, um]; pennatus [a, um];

оперировать secare [o, ui, sectum];

опечаленный afflictus [a, um] (animi bonorum); aeger [gra, um] animi;

опечалить contristare [1] (aliquem aliqua re); dolorem afferre [fero, tuli, latum]; dolore afficere [io, feci, fectum];

опечатка error [oris, m] (typographicus); erratum [i, n], mendum [i, n] (typographicum); lapsus [us, m] calami;

+ список опечаток errata [orum, npl];

опешить torpere [eo, ui,-];

+ я опешил от неожиданности consilia mea re subita torpent;

опийный opiatus [a, um];

опилки ramenta [orum, npl] (ferri; ligni); scobis [is, f];

опираться fundari; inniti; niti; coniti;

описание descriptio [onis, f]; effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (virtutum); expositio [onis, f]; narratio [onis, f];

+ описание жизни biographia [ae, f];

+ описание местностей chorographia [ae, f];

+ описание мира cosmographia [ae, f];

описательный descriptivus [a, um];

описка lapsus [us, m] calami;

описывать scribere [o, psi, ptum]; describere; exsequi [or, cutus sum] (aliquid verbis); componere [o, posui, positum]; pingere [o, nxi, ctum]; explicare [1]; narrare [1]; enarrare [1];

опись descriptio [onis, f];

опиум opium [ii, n];

оплакивание comploratio [onis, f];

оплакивать plorare [1]; complorare [1]; deplorare [1]; flere (amissum fratrem; necem filii; amorem); deflere; deplangere [o, nxi, nctum]; lamentari [or, atus sum]; maerere [eo, ui-]; lugere [eo, luxi, luctum]; miserari [or, atus sum];

оплата luitio [onis, f]; solutio [onis, f]; stipendium [ii, n]; pensio [onis, f]; pretium [ii, n]; merces [edis, f];

оплатить, оплачивать retaliare [1] (quod factum est); sustinere [eo, ui, tentum] (sumptum litis); solvere [eo, uui, tentum]; absolvere [o, lvi, lutum]; numerare [1]; pendere [o, pependi, pensum];

оплёвывать conspuere [o, ui, utum];

оплодотворение fecundisatio [onis, f]; fertilisatio [onis, f];

оплодотворять gravare [1] (membra gravabat furtivum onus); fecundare [1]; fecundum reddere [o, didi, ditum]; fecunditatem dare [o, dedi, datum];

оплот praesidium [ii, n] (et praesidium et decus meum); tutela [ae, f] (t. et praesidium virtutis); stabilimentum [i, n] (fidei Christianae); munimentum [i, n]; murus [i, m]; propugnaculum [i, n];

оплошность neglegentia [ae, f]; indiligentia [ae, f]; incuria [ae, f];

опознавать recognoscere [o, gnovi, gnitum];

опозоренный ignominiosus [a, um]; infamis [e];

опозориться suscipere [io, cepi, ceptum] ignominiam;

ополчение armata vis [is, f]; vis laica;

опомниться in sensum redire [eo, ii, itum]; animum recipere [io, cepi, ceptum];

опора adminiculum [i, n]; fulcimentum [i, n]; fulcrum [i, n]; fundamentum [i, n]; destina [ae, f]; praesidium [ii, n] (et praesidium et decus meum); columen [inis, n]; munimentum [i, n]; firmamentum [i, n]; robur [oris, n];

+ служить опорой pro fultura fungi;

опорожнить evacuare [1]; vacuefacere [io, feci, factum];

опороченный infamis [e]; improbatus [a, um];

опорочить defamare [1];

опосредствованно mediate;

опошлять calcare [1] (verba);

опоясывать (circum)cingere; accingere [o, nxi, nctum]; praecingere; succingere;

оппозиция pars [tris, f] adversa; factio [onis, f] adversa;

оппонент opponens [ntis, m]; adversarius [ii, m];

оппортунизм opportunitatis servitus [tutis, f]; opportunismus [i, m];

оппортунист opportunista [ae, m]; opportunitati inserviens [ntis];

оправа funda [ae, f]; compages [is, f];

оправдание excusatio [onis, f]; absolutio [onis, f]; purgatio [onis, f]; satisfactio [onis, f]; apologia [ae, f]; liberatio [onis, f];

+ приводить в оправдание excusare [1]; causare [1];

+ оправдание преступника – позор для судьи judex damnatur, ubi nocens absolvitur;

оправданный purgatus [a, um];

оправдать, оправдывать excusare [1]; absolvere [o, lvi, lutum]; purgare [1]; expurgare [1]; laudare [1]; culpa liberare [1]; culpam demovere [eo, movi, motum];

+ он не оправдал надежды / мнения is fefellit spem / opinionem;

оправдаться, оправдываться excusari [or, atus sum]; confirmari [or, atus sum]; causari [or, atus sum]; verum evadere [o, evasi, evasum]; expedire [4] se crimine; se purgare [1]; satisfacere [io, feci, factum]; respondere [eo, ndi, nsum];

определение finitio [onis, f]; definitio [onis, f]; determinatio [onis, f]; terminatio [onis, f] (rerum expetendarum); identificatio [onis, f]; destinatio [onis, f]; statutum [i, n] (legibus et statutis parere); constitutio [onis, f]; scitus [us, m]; consultum [i, n];

определённо certe; definite; finite;

определённый finitus [a, um]; definitus [a, um]; determinatus [a, um]; certus [a, um] (tempus; locus; numerus); distinctus [a, um]; statutus [a, um]; constitutus [a, um];

+ не любой, а вполне определённый non quivis, sed certus quidam;

+ в определённое время statuto tempore;

+ определённая мера portio [onis, f];

определитель definitorium [ii, n]; determinator [oris, m]; determinatorium [ii, n];

определить finire [4]; definire [4]; determinare [1]; computare [1] (totum damnum, tempora, annos); destinare [1] (tempus locumque ad certamen; materiam ad scribendum; alicui provinciam); attribuere [o, ui, utum]; constituere [o, ui, utum]; consciscere [o, scivi, scitum]; dirigere [o, rexi, rectum]; edicere [o, xi, ctum]; exigere [o, egi, exactum]; irrogare [1]; jubere [eo, jussi, jussum]; metiri [ior, itus sum]; ponderare [1];

+ определить границы terminare [1];

+ определить цену existimare [1];

опреснение dulcificatio [onis, f];

опровергать refutare [1]; confutare [1]; redarguere; refellere; diluere [o, ui, utum] (infirmare ac diluere; diluere sophisma); subvertere [o, rti, rsum] (interpretationem adversarii); repellere [o, puli, pulsum]; reprehendere [o, ndi, nsum]; dissolvere [o, lvi, lutum]; infirmare [1];

опровержение confutatio [onis, f]; refutatio [onis, f]; reprehensio [onis, f];

опрокидывание eversio [onis, f] (columnae);

опрокинуть resupinare [1]; vertere [o, rti, rsum] (cadum); subvertere (statuas; pristinam majestatem soliorum); evertere; pervertere; supplantare [1] (vites in terram); subversare [1]; repellere [o, puli, pulsum];

+ опрокинуть кого-л. навзничь vertere aliquem resupino corpore;

опрометчиво temere; perperam;

опрометчивость temeritas [atis, f]; perperitudo [inis, f];

опрометчивый inconsultus [a, um]; temerarius [a, um] (homo temerarius atque imperitus); celer [eris, ere] (consilia); praeceps [pitis]; perperus [a, um]; inconsideratus [a, um]; praeruptus [a, um];

+ опрометчивое решение consultum immaturum;

опрометью (бежать) praecipitem se fugae mandare [1];

опрос interrogatus [us, m]; interrogatio [onis, f];

опротивевший fastidiosus [a, um];

опротиветь in taedium venire [io, veni, ventum] (alicui);

опрыскивать aspergere [o, rsi, rsum]; conspergere; respergere; pulverisare [1]; medicare [1];

опрятность munditia [ae, f];

опрятный tersus [a, um] (mulier); mundus [a, um]; lautus [a, um];

оптика optica [ae, f];

оптический opticus [a, um]; visualis [e];

оптимальный optimus [a, um]; optimalis [e]; maxime idoneus [a, um]; efficacissimus [a, um];

оптимизм optimismus [i, m], ratio ad meliora referens omnia;

оптимист optimista [ae, m];

оптимистический optimisticus [a, um];

оптом confuse;

опубликование promulgatio [onis, f];

опубликовать publicare [1]; divulgare [1]; evulgare [1]; pervulgare [1]; promulgare [1]; publici juris facere [io, feci, factum]; proferre [fero, tuli, latum]; edere [o, edidi, editum]; luci prodere;

опускать, опустить omittere [o, misi, missum]; praetermittere; submittere (fasces; caput); demittere; remittere;

+ опускать в воду demergere [o, rsi, rsum];

опускаться, опуститься ad inertiam pessum dari; deorsum ferri; descendere [o, ndi, nsum]; succumbere [o, bui, -] (victima ferro succumbens); occumbere; se demittere [o, misi, missum]; subsidere [eo, sedi, sessum];

опустение vastitas [atis, f];

опустошать vexare [1] (agros); exurere [o, ussi, ustum] (eruca exurit semina morsu); vastare [1] (agros; omnia ferro ignique); devastare [1]; depopulari [or, atus sum]; populari [or, atus sum]; nudare [1];

опустошение vastatio [onis, f]; vastitas [atis, f]; strages [is, f] (stragem facere, dare alicui); populatio [onis, f];

+ отдавать поля диким зверям на опустошение tradere feris populandas terras;

опустошённый inanis [e] (Sicilia); vastus [a, um] (urbs vasta incendiis);

опустошитель vastator [onis, m]; populator [onis, m];

опустошительный perniciosus [a, um]; exitiosus [a, um];

опутывать s(a)epire [io, sepsi, septum]; circumscribere [o, psi, ptum]; illaqueare [1]; impedire [4];

опухать tumere (lumina fletu tument); imtumescere; turgescere;

опухоль tumor [oris, m] (tumores maturare atque aperire); tumentia [ae, f]; offa [ae, f]; tuber [eris, n]; phyma [atis, n]; oncos [i, m]; carcinoma [atis, n];

опухший tumidus [a, um]; turgidus [a, um]; obesus [a, um];

+ быть опухшим tumere (lumina fletu tument); in tumore esse;

опушка margo [inis, f]; initium [ii, n] (silvae);

опущение descensus [us, m];

+ опущение слова ellipsis, -is f;

опущенный submissus [a, um];

опыление polin(isa)tio [onis, f];

опыт experimentum [i, n]; experientia [ae, f]; peritia [ae, f]; periculum [i, n]; usus [us, m] (rei militaris, in re militari; usus est magister optimus);

+ опыты и наблюдения по биологии experimenta et observationes ad biologiam; experientia:

+ многолетний опыт убеждает меня… experientia mea post multos annos docet; usus; tentamen; tentamentum;

+ повседневный опыт quotidiana experientia;

+ у меня есть опыт (в этом) mi usus venit;

опытность usus [us, m] (rei militaris, in re militari; usus est magister optimus); experientia [ae, f]; prudentia [ae, f]; exercitatio [onis, f];

опытный experimentalis [e]; investigatorius [a, um]; expertus [a, um]; peritus [a, um]; sciens [ntis] (alicujus rei); scitus [a, um]; exercitatus [a, um]; vetus [eris];

+ опытная станция statio experimentalis (investigatoria);

+ опытный участок area experimentalis (investigatoria);

+ опытным глазом oculo experto;

+ опытный исследователь explorator expertus;

+ опытный ботаник botanicus peritus;

+ опытные данные notitiae experimentales;

+ опытный в труде vetus laboris;

+ опытный воин veteranus;

опьянение ebrietas [atis, f];

опьянённый ebrius [a, um]; ebriosus [a, um]; saucius [a, um];

+ опьянённый вином и гневом vino tortus et ira;

опьянять ebriare [1]; inebriare [1];

опьяняющий inebrians [ntis]; temulentus [a, um];

опять denuo; iterum; rursus; vicissim;

оракул oraculum [i, n]; sors [sortis, f];

оранжевый aurantiacus [a, um]; aurantinus [a, um];

оранжерея frigidarium [ii, n]; tepidarium [ii, n]; calidarium [ii, n]; fervidarium [ii, n]; aestivarium [ii, n];

оратор orator [oris, m]; forensis [is, m]; rhetor [oris, m]; rhetoricus [i, m]; actor [oris, m];

+ наилучшие ораторы qui optime dicunt;

+ прекрасный оратор orandi validus;

+ оратор, сдержанный в употреблении метафор orator in transferendis verecundus; rhetoricus;

ораторский oratorius [a, um];

+ ораторский слог phrasis [is, f];

+ ораторское искусство oratoria [ae, f]; rhetorica [ae, f];

+ относить всё к области (включать в сферу) ораторского искусства omnia oratori subjungere;

орать tumultuari [or, atus sum] (non dicere, sed tumultuari);

орбита orbis [is, m]; orbita [ae, f]; ambitus [us, m] (stellae);

+ глазная орбита gena [ae, f];

+ вырвать глаза из орбит expilare oculos genis;

+ вывести спутник на орбиту satellitem in orbitam projicio ere, inmitto ere;

оргазм concitatio [onis, f]; orgasmus [i, m];

орган organon [i, n]; organum [i, n];

+ половые органы genitalia [ium, npl]; pudenda [orum, npl]; pars [rtis] pudenda;

организатор instructor [onis, m]; moderator [onis, m]; subministrator [onis, m] (s. libidinum testisque);

организационный constitutionalis;

+ организационный комитет comitatum constitutionale;

организация constitutio [onis, f]; institutum [i, n]; corpus [oris, n]; collegium [ii, n]; forma [ae, f] (vitae; pugnae; rei publicae); structio [onis, f] (studii); ordo [inis, f]; sodalitas [atis, f], dispositio [onis, f], compositio [onis, f], structura [ae, f], compages [is, f]; complicatio [onis, f], instructio [onis, f]; temperatio [onis, f]; corpus [corporis, n];

организм organismus [i, m]; corpus [oris, n]; natura et figura; fabricatio [onis, f] hominis;

+ вредные воздействия на организм res corpus afficientes;

органист organarius [ii, m];

органический organicus [a, um]; animalis [e]; cohaerens [ntis]; concinnus [a, um];

орда orda [ae, f], horda [ae, f];

орден (ordinis) insigne [is, n];

+ награждать орденом decorare [1]; ornare [1]; honorare [1];

ордер genus (ordo) columnarum;

ординарец speculator [oris, m];

орёл aquila [ae, f];

ореол nimbus [i, m]; orbis [is, m] radiatus;

+ с ореолом halonatus [a, um];

орех nux [nucis, f]; avellana [ae, f]; juglans [ndis, f];

ореховый nucleus [a, um];

+ ореховый куст corylus (f);

орешник coryletum [i, n]; corylus, –i f;

оригинал exemplum [i, n] (specimen [inis, n]) primarium (originarium); exemplar [is, n] primigenium; scriptum [i, n] authenticum; originale [is, n]; autographum [i, n]; archetypum [i, n];

оригинальность ingenium novicia excogitandi, proprietas [atis, f] ingenii; proprietas, novitas [atis, f], indoles [is, f] nativa;

оригинальный originalis [e]; originarius [a, um]; proprius [a, um]; nativus [a, um]; verus [a, um];

ориентированный versus [a, um];

ориентировать vertere [o, rti, rsum];

ориентироваться se convertere [o, rti, rsum] (ad); recte perspicere [io, cepi, ceptum];

ориентировочный praeliminaris [e];

+ ориентировочные данные notitiae praeliminares;

оркестр symphonia [ae, f]; symphoniaci [orum, mpl]; orchestra [ae, f];

+ петь что-л. в сопровождении оркестра aliquid ad symphoniam canere;

оркестрант symphoniacus [i, m] (puer, servus); musicus [i, m];

оркестровый orchestralis [e], symphoniacus [a, um];

орлиный aquilinus [a, um];

орнамент ornamentum [i, n];

оробевший suspensus [a, um] metu;

оросительный irriguus [a, um];

+ оросительный канал riguus [i, m];

орошаемый irrigatus [a, um];

+ орошаемые поля rigua [orum, n];

орошать irrigare [1]; lavare [1]; madefacere [io, feci, factum];

+ орошать слезами conspergere lacrimis;

ортодоксальный orthodoxus [a, um]; rectae doctrinae or verae religioni congruens [ntis];

орудие instrumentum [i, n]; organon [i, n]; machinamentum [i, n]; manganum [i, n]; telum [i, n] (ad res gerendas); ferrum [i, n];

+ орудия apparatus [us, m];

+ орудие пытки tormentum [i, n]; crux [crucis, f];

оруженосец armiger [eri, m];

оружие arma [orum, npl]; ferrum [i, n]; machaera [ae, f]; tela [orum, npl]; telum [i, n]; ornamentum [i, n];

+ оружие оборонительное и наступательное arma et tela;

+ бить кого-л. его собственным оружием (опровергать его же доводами) suo sibi gladio aliquem jugulare;

+ охотно взяться за оружие benigne arma capere; addere in arma manus;

+ законы разрешают использовать оружие против тех, кто вооружен arma in armatos jura sinunt;

+ необходимость, которая является последним и самым могущественным оружием necessitas, quae ultimum ac maximum telum est;

+ призвать мужей к оружию suscitare in arma viros;

+ быть, находиться при оружии in armis esse; sub armis esse;

орфический Orpheus [a, um]; Orphicus [a, um];

орфографический orthographicus [a, um];

+ орфографическая ошибка error orthographicus;

орфография orthographia [ae, f]; recte scribendi scientia [ae, f];

оса vespa [ae, f];

осада obsidio [onis, f]; obsidium [ii, n]; obsessio [onis, f];

+ подвергать город осаде urbem in obsidione habere;

+ осада длилась (продолжалась) 30 дней obsidio triginta dies fuit;

+ то, что помогало (могло помочь) выдержать длительную осаду ea, quae diutinae obsidionis tolerandae erant;

осадок sedimentum [i, n]; sedimen [inis, n]; faex [faecis, f] (vini; aceti); sentina [ae, f];

+ образуется, выпадает осадок sedimentum efficitur;

осадки hydrometeora [orum, n];

осадный obsidens [ntis]; obsidiosus [a, um];

+ осадная башня turris [is, f];

+ осадная машина tolleno [onis, m]; moles [is, f];

+ осадное положение obsidio [onis, f];

+ осадные сооружения opus [eris, n];

осадочный sedimentalis [e];

осаждать in obsidione tenere [eo, ui, tentum] (urbem); obsidere [eo, sedi, sessum]; assidere; circumsedere; circumstare [o, stiti, statum]; premere [o, pressi, pressum];

осаждаться praecipitare [1];

осанка status [us, m] (erectus); statura [ae, f]; habitus [us, m];

+ манеры и осанка motus [us, m] et status [us, m];

осваивать ad usum tradere [o, didi, itum];

осведомитель delator [oris, m];

осведомить scientem [certiorem] aliquem facere [io, feci, factum];

осведомлённость conscientia [ae, f];

осведомлённый conscius [a, um];

осведомляться percontari [or, atus sum]; poscere (causas); quaerere [o, sivi, situm]; exquirere; requirere (aliquid ab/ex aliquo; de aliqua re); sciscitari [or, atus sum];

+ осведомляться у кого-л. о чём-л. percontari [or, atus sum] ab [ex] aliquo de aliqua re;

освежать recreare [1]; irrigare [1]; fovere [eo, fovi, fotum]; refrigerare [1];

+ освежать в памяти memoriam refricare [1];

освежающий refrigerans [ntis]; refectorius [a, um];

+ сок из плодов этого растения применяется при изготовлении освежающих напитков succus fructuum hujus plantae ad potus refrigerantes praeparandos adhibetur;

осветитель (в театре) illuminator [oris, m];

освещать illuminare [1]; dilucidare [1]; illucescere [o, luxi,-]; illustrare [1]; accendere [o, ndi, nsum] (luna radiis solis accensa; oriens accendit undas); incendere [o, ndi, nsum];

освещение illustratio [onis, f]; illuminatio [onis, f];

+ естественное освещение lumen [inis, n] naturale;

освещённый illuminatus [a, um];

+ слабо освещённый sublustris [e];

освидетельствовать aspicere [io, spexi, spectum]; recensere [eo, ui, censum];

освистывание sibilus [i, m];

освистывать sibilare [1];

освободитель liberator [oris, m]; assertor [oris, m]; vindex [icis, m];

освободиться liberare [1] se; abducere [o, xi, ctum];

+ освободиться от всяких забот se ab omni cura abducere;

освобождать liberare [1]; abalienare [1] (aliquem metu); abducere [o, xi, ctum] (a malis); excipere [io, cepi, ceptum] (aliqum e servitute); expedire [4] (aliquem ex servitute; aliquem aliqua re; ab [de [e]x] aliqua re); vindicare [1] (in libertatem; aliquem; Galliam; virginem ad saxa revinctam; aliquem ab omnibus vitiis); emancipare [1]; solvere [o, lvi, lutum]; absolvere; dissolvere; exsolvere; resolvere; vacationem dare [o, dedi, datum]; aliquid vacuum facere [io, feci, factum]; reclinare [1]; emittere; explicare [1]; manumittere [o, misi, missum]; purgare [1];

+ освободить мышление от привычных представлений cogitationem ab consuetudine abducere;

+ освободив правую руку expedita dextra;

+ освободить государство от владычества патрициев vindicare rem publicam a patrum dominatione;

+ освободить кого-л. от чьего-л. господства vindicare aliquem ex dominatu alicujus in libertatem;

+ кто-л. освобождён от военной службы alicujus militiae vacatio est;

+ освобождать из плена recuperare [1];

+ освобождать от занимаемой должности loco movere [eo, movi, motum];

освобождение liberatio [onis, f]; vacatio [onis, f]; remissio [onis, f]; vindicta [ae, f]; absolutio [onis, f]; manumissio [onis, f]; missio [onis, f]; privatio [onis, f];

освобождённый immunis [e]; vacuus [a, um] (omni tributo; a tributis);

+ освобождённый от воинской повинности (от службы в армии) immunis [e] militia; vacans [ntis] militiae munere, a muneribus;

освящать sacrare [1]; sancire [4]; sanctificare [1]; consecrare [1]; dicare [1];

+ освящать место совершением ауспиций inaugurare [1];

освящение inauguratio [onis, f];

оседать fundum petere [o, ivi, itum]; subsidere; sedere [eo, sedi, sessum]; residere;

+ мировой ил осел словно гуща limus mundi subsedit ut faex;

оседлый assiduus [a, um];

осёл asinus [i, m];

осеменение inseminatio [onis, f];

+ искусственное осеменение seminatio [onis, f] arte quaesita, fecundatio [onis, f] artificiosa;

осенний autumnalis [e];

осень autumnus [a, um]; mustum [i, n]; tempus [oris, n] autumni;

осенять obumbrare [1];

осиливать vincere [o, vici, victum]; superare [1]; frangere [o, fregi, fractum];

+ осилить дело absolvere [o, lvi, lutum];

осина populus [i, f] tremula;

осипший raucus [a, um];

осиротевший viduus [a, um]; orbus [a, um];

осквернённый maculatus [a, um]; contaminatus [a, um];

+ осквернённый кровопролитием funestus [a, um];

+ осквернённый преступлением sceleratus [a, um];

осквернитель temerator [oris, m] (Apollineae matris); scelerator [oris, m]; violator [oris, m];

осквернять turpare [1] (aram sanguine); taetrare [1]; sordidare [1]; maculare [1]; temerare [1]; violare [1]; vitiare [1]; coinquinare [1]; contaminare [1]; flagitare [1]; oblinere [o, levi, litum];

осколки ramenta; ramentum; fragmenta (pl); scolops, -is f; assula;

оскопить eunuchare [1]; eunuchizare [1];

оскопление eunuchismus [i, m];

оскорбительно contumeliose;

оскорбительный contumeliosus [a, um];

+ ничего оскорбительного для слуха и зрения nihil dictu foedum visuque;

+ оскорбительным образом per contumeliam; contumeliae causa;

оскорбить, оскорблять vulnerare [1] (aliquem verbis); vexare [1] (aliquem contumeliis); verberare [1] (aliquem contumeliis); terere [o, trivi, tritum] (majestatem deorum); stringere [o, nxi, ctum] (nomen alicujus); laedere [o, si, sum]; offendere [o, ndi, nsum]; temerare [1]; violare [1];

оскорбление contumelia [ae, f] (contumeliam alicui facere, dicere; jacere in aliquem); convicium [ii, n]; injuria [ae, f]; laesio [onis, f]; violatio [onis, f]; offensa [ae, f]; dolor [onis, m];

+ оскорбление словом injuria verbalis;

+ оскорбление делом injuria realis;

+ нанесённое мне оскорбление contumelia mea;

+ претерпеть оскорбление accipere contumeliam;

+ терпеть оскорбления verbera contumeliarum subire;

+ принять за оскорбление accipere (vertere) aliquid ad (in) contumeliam;

+ не помнить оскорбления, не питать злобы за оскорбление nullam adhibere memoriam contumeliae;

оскорблённый offensus [a, um];

ослабевший debilis [e]; collapsus [a, um]; gravis [e];

ослабеть, ослабевать tardare [1] (vis vulnere tardat); languescere [o, gui,-]; debilitari [or, atus sum]; residere [eo, sedi, sessum]; cadere [o, cecidi, casum]; concidere [o, cidi, cisum]; intermori [ior, mortuus sum]; liquescere [o, -,-]; mitescere [o,-,-];

ослабление submissio [onis, f] (nec elatio, nec submissio); remissio [onis, f]; senium [ii, n]; solutio [onis, f]; decessus [us, m];

ослабленный languescens [ntis]; remissus [a, um]; debilitatus [a, um];

ослаблять debilitare [1]; lassare [1] (vitia); laxare [1]; diluere [o, ui, utum] (invidiam); minuere [o, ui, utum]; deminuere [o, ui, utum]; imminuere [o, ui, utum]; comminuere [o, ui, utum] (hostem; opes civitatis; vires ingenii); afficere [io, feci, fectum] (labor, fames, sitis afficiunt corpora); tenuare [1] (famam; vires); extenuare [1]; sublevare [1] (pericula; laborem; calamitatem; odia; metum); elevare [1]; enervare [1]; retendere [o, ndi, ntum/nsum]; infirmare [1]; elidere [o, elisi, elisum]; exhaurire [io, hausi, haustum]; exstinguere [o, nxi, nctum]; hebetare [1]; obtundere [o, tusi, tusum]; deterere [o, trivi, tritum];

+ зима ослабляет напор моря, противоставляя ему скалы hiems oppositis pumicibus debilitat mare;

+ ослабеть телом debilitari corpore;

ослепительный improbus [a, um] (lumen); acer [cris, e] (splendor; lux); splendidus [a, um]; nitidus [a, um];

ослепить caecare [1] (sol caecat; caecatus libidinibus; mens caecata terrore); caecitatem inferre [fero, tuli, latum] alicui;

+ ослеплённый Эдип Oedipus trucidatus oculos;

ослепление caecitas [atis, f] (mentis; libidinis);

ослепнуть incidere [o, cidi, cisum] in caecitatem; luminibus capi [ior, captus sum]; caecare [1]; excaecare [1];

ослик asellus [i, m]; onager [gri, m]; ослица asina [ae, f];

ослиный asninus [i, m];

осложнение complicatio [onis, f];

осматривать inspectare [1] (aliquid); inspicere [io, spexi, ctum]; conspicere; recensere [eo, ui, censum]; recognoscere [o, gnovi, gnitum]; circumspectare [1]; considerare [1]; intueri [eor, uitus sum]; invisere [o,-,-]; lustrare [1]; perlustrare [1]; ruspari [or, atus sum], ruspare [1];

осматриваться speculari [or, atus sum] (in omnes partes); circumspicere [io, spexi, ctum]; circumspectare [1];

осмеивание derisus [us, m]; irrisio [onis, f]; irrisus [us, m];

осмеивать insectari [or, atus sum]; ludere [o, si, sum]; illudere; vellicare [1]; figere [o, xi, xum]; deridere [o, risi, risum]; irridere;

осмелиться audere [eo, ausus sum]; hoc sibi sumere [o, mpsi, mptum], ut…;

осмотр recensio [onis, f];

осмотрительно considerate; caute; diligenter; prudenter;

осмотрительность circumspectio [onis, f]; cautio [onis, f]; prudentia [ae, f]; diligentia [ae, f];

осмотрительный cautus [a, um]; circumspectus [a, um]; consideratus [a, um]; providus [a, um]; diligens [ntis]; prudens [ntis]; tutus [a, um];

оснащённый instructus [a, um]; ornatus [a, um];

оснащать expedire [4] (naves; classem); adornare [1] (naves); armare [1] (classem);

основа basis [is, f]; fundamentum [i, n];

+ основа слова basis [is, f];

+ основы elementa [orum, npl]; fundamenta [orum, npl]; initia [orum, npl]; lineamenta [orum, npl]; principia [orum, npl];

+ заложение основ fundatio [onis, f];

+ в основе должны лежать одни и те же причины oportet causas subesse easdem;

основание basis; fundus; (начало существования, момент возникновения) fundatio [onis, f] (operis; aedium); fundamentum [i, n]; ratio [onis, f]; sedes [is, f]; seges [etis, f]; firmamentum [i, n]; solum [i, n]; elementum [i, n]; crepido [inis, f] (crepidine quadam sustineri); calx [calcis, f] (scaporum; mali); substructio [onis, f]; stirps [stirpis, f] (virtutis; juris); radix [icis, f]; argumentum [i, n]; causa [ae, f]; conditus, a, um;

+ основание города conditio urbis;

+ правовое основание titulus [i, m] (titulo donationis accipere);

+ лишённый основания arbitrarius [a, um]; non fundatus [a, um];

+ без всяких оснований sine ulla ratione;

+ на основании secundum;

+ на каком основании? Quo argumento?

+ не без основания non immerito;

+ с полным основанем optimo jure;

+ что-л. лишено основания alicui rei ratio non subest;

+ не может долго существовать то, что не имеет разумного основания nihil potest esse diuturnum, cui non subest ratio;

+ погибнуть до основания ab stirpe interire [e]xstingui;

основанный conditus [a, um]; fundatus [a, um]; institutus [a, um]; (in)nixus [a, um]; desumptus [a, um];

основатель conditor [oris, m]; fundator [oris, m]; institutor [oris, m]; sator [oris, m]; parens [ntis, m]; pater [patris, m]; principium [ii, n];

основательно funditus (aliquid delere; everti); penitus;

+ основательно изучать perdiscere;

+ основательно обучать perdocere;

+ основательно узнавать pernoscere;

основательность gravitas [atis, f]; tarditas [atis, f];

основательный firmus [a, um]; gravis [e]; solidus [a, um]; valens [ntis] (argumentum); verus [a, um]; certus [a, um]; justus [a, um]; subtilis [e];

+ весьма основательные доводы argumenta firmissima ac gravissima;

+ основательная причина (повод) justa causa; accuratus; exquisitus; subtilis;

основать condere [o, didi, ditum] (civitates, regna); fundare [1]; fundamenta ponere [o, posui, positum]; instituere [o, ui, utum]; statuere [o, ui, utum] (urbem; regnum);

основной principalis [e]; princeps [cipis]; cardinalis [e]; fundamentalis [e]; primarius [a, um]; basalis [e]; basilaris [e]; basicus [a, um];

+ основная часть pars principalis;

+ основные понятия primae lineae;

+ основная категория categoria basica;

+ в основном imprimis; potissimum; praecipue; praesertim; principaliter; ut plurimum;

основываться niti [or, nisus sum]; constare [1]; fundamentum habere [eo, ui, itum];

особенно imprimis; potissimum; praecipue; praesertim; principaliter; ut plurimum; prime; apprime; eximie; maxime; peculiariter; proprie; singulariter; vel; +не особенно non nimis;

особенность character [eris, m]; proprietas [atis, f]; indoles [is, f]; tempestivitas [atis, f]; natura [ae, f]; peculiaritas [atis, f]; ingenium [i, n] (loci; campi);

+ особенность добродетели состоит в том, что…habet hoc virtus, ut…

+ каждому возрасту присущи свои особенности sua cuique parti aetatis tempestivitas est data;

+ врожденные особенности ingenium, i n (loci; campi);

особенный eximius [a, um]; peculiaris [e]; proprius [a, um]; singularis [e]; praecipuus [a, um]; separatus [a, um];

особый distinctus [a, um]; praecipuus [a, um]; singularis [e]; egregius [a, um]; specialis [e]; extraordinarius [a, um];

+ заслуживает особого внимания singularem attentionem meret; peculiaris; proprius;

особь individuum [i, n];

оспа variola [ae, f];

оспаривать abnuere [o, ui, utum]; aliquid in dicendi disceptationem vocare [1]; impugnare [1]; negare [1]; contendere [o, ndi, ntum];

оставаться manere [eo, nsi, nsum] (in patria; domi; in vita; ad exercitum); permanere; remanere; commanere; haerere [eo, si, sum]; incubare [o, cubui, cubitum]; restare [1]; stare [o, steti, statum] (sine aliqua re stare non posse); superesse [sum, fui,-] (supersunt labes et luctus); commorari [or, atus sum]; morari; sedere [eo, sedi, sessum]; insidere; servare [1]; sistere [o, stiti, statum]; subsistere (domi); superare [1];

+ остаётся ещё reliquum est, ut…

+ оставаться в лагере castris se tenere;

+ лета оставалось немного non multum aestatis supererat;

+ если бы ты оставшиеся деньги вернул si, quod superaret pecuniae, rettulisses;

+ если от пяти унций отнята одна унция, что остаётся? si de quincunce remota est uncia, quid superat?

+ за несколько часов, остающихся до конца дня aliquot horis die superante;

+ остаться в живых vita superare;

+ оставайся / останься на обед maneas ad cenam.

оставить linquere [o, nqui, ctum]; relinquere; conservare [1]; absistere [o, abstiti, -]; mittere [o, misi, missum]; omittere; transmittere (hereditatem alicui); sinere [o, sivi, -]; abjicere [io, jeci, jectum]; projicere; addicere [o, xi, ctum]; concedere [o, cessi, cessum]; deserere [o, ui, rtum]; desolare [1]; destituere [o, ui, utum]; ponere [o, sui, situm];

+ оставить пост abire magistratu;

+ оставим сказки abeamus a fabulis;

+ оставить надежду absistere spe;

+ оставить без внимания praeterire [eo, ii, itum]; dissimulare [1]; mittere [o, misi, missum]; neglegere [o, xi, ctum];

+ оставлять безнаказанным neglegere;

+ оставлять за собой recipere [io, cepi, ceptum];

+ оставлять после себя prodere [o, didi, ditum];

+ оставлять свободным intermittere;

оставшийся reliquus [a, um] (spes); residuus [a, um];

остальное reliquum [i, n] (temporis);

остальной ceterus [a, um]; reliquus [a, um] (Alexandrea reliquaque Aegyptus); ulterior, ius;

+ в остальную часть ночи reliquo noctis;

останавливать, остановить inhibere [eo, ui, itum]; frena cohibere; sistere [o, steti,-] (hostem; equum); comprimere [o, pressi, pressum] (hostem; lacrimas alicujus); sustinere [eo, ui, tentum] (equos; exercitum); suspendere [o, ndi, pensum] (sermonem); supprimere [o, pressi, pressum] (fugam; sanguinem); statuere [o, ui, utum] (navem); stagnare [1]; alligare [1]; requiescere [o, evi, etum] (cursus);

+ его уже нельзя было остановить nec jam sisti poterat;

+ раз начатое не может быть остановлено res semel admissa reprimi non potest;

+ он остановил меня следующими словами vetuit me tali voce;

+ остановить войско sustinere signa;

остановиться commorari [or, atus sum]; subsistere (in itinere; ad insulam Tauridem; in dicendo); sistere [o, steti,-] (sistunt amnes; stetit sanguis); sistere pedem, sistere gradum, se sistere; resistere; consistere; desistere; consistere; insistere; offensare [1]; pendere [eo, pependi, pensum]; stupere [eo, ui, itum]; supprimere [o, pressi, pressum] iter; subsidere (in castris; in via); stationem facere [io, feci, factum]; manere [eo, nsi, nsum] (apud aliquem; sub Jove frigido; in oppido; hic manebimus optime);

+ остановиться подробнее diutius commorari;

+ но на этом искусство достохвальных мужей остановилось, вероятно вследствие трудностей, которые неизбежно связаны с этой работой sed hic laudatorum virorum solertia substitit, difficultatibus forte, quae in hoc negotio occurrere solent, impedita;

останки reliquiae [arum, fpl]; exsequiae; ossa;

остановка mora [ae, f]; moratio [onis, f]; status [us, m] immobilis; inhibitio [onis, f]; retardatio [onis, f] (r. et mora); sustulatio [onis, f];

+ остановка транспорта statio vehiculorum;

остаток residuum [i, n]; relictum [i, n] (siccum); reliquiae [arum, fpl]; caput [itis, n] mortuum (in retorta); reliquum [i, n] (temporis; vitae); faex [faecis, f] (quid superest in faece locelli); superfluum [i, n];

+ остатки reliquiae; naufragium [ii, n];

остерегаться vigilare [1]; cavere [eo,-,catum]; considerare [1]; parcere; metuere [o, ui,-];

остойчивый tenax [acis] (triremis pondere tenacior);

остолбенелый stupidus [a, um];

остолбенеть torpere [eo, ui, -] (torpentes obstupuerunt); obstupescere [o, pui,-];

осторожно consulte; circumspecte; caute; suspensa manu; considerate; provide; prudenter; diligenter;

осторожность cautela [ae, f]; cautio [onis, f]; circumspectio [onis, f];

осторожный cautus [a, um]; circumspectus [a, um]; consultus [a, um]; consideratus [a, um]; providus [a, um]; prudens [ntis]; diligens [ntis]; tutus [a, um]; timidus [a, um] (timida manu secare aliquid);

+ будь осторожен! Serva!

+ осторожный человек cunctator [oris, m];

остриё acies [ei, f] (falcis); spiculum [i, n] (calami; hastae); cuspis [idis, f]; sudis [is, f]; aculeus [i, m]; apex [icis, m]; mucro [onis, m]; murex [icis, m];

остро acriter; acute; repentine;

остров insula [ae, f];

+ безлюдный (необитаемый) остров insula cultorum egens;

островной insularis [e];

острожник carcer [eris, m]; catenarum colonus [i, m];

остроконечный cuspidatus [a, um]; acuminatus [a, um]; mucronatus [a, um]; angustus [a, um] (sagitta);

острота acies [ei, f] (oculorum); mucro [onis, m];

острота condimentum [i, n] (condimentum quoddam orationis); acetum [i, n]; acumen [inis, n]; sal [salis, m]; mica [ae, f] salis;

остроугольный acutangularis [e]; acutangulatus [a, um]; acutangulus [a, um];

остроумие acetum [i, n]; acumen [inis, n]; lepos [oris, m]; nasus [i, m]; ingenii acumen / acies [ei, f];

остроумно lepide (argumenta lepide inflexa); callide (ordiri rem; versari in aliqua re; vitia sua occultare); ingeniose; salse;

остроумный subtilis [e] (scriptor; epistula); argutus [a, um] (dicta; responsum; sententia); acer [cris, cre] (ingenium); acutus [a, um]; urbanus [a, um] (homines; sales); festivus [a, um] (sermo); tenuis [e] (sermo); sagax [acis]; salsus [a, um]; lepidus [a, um]; ingeniosus [a, um] (homo ingeniosus et sollers);

+ остроумнейший человек acutissimi ingenii vir;

острый acutus [a, um]; acer [cris, cre] (arma; ferrum; oculi; sensus videndi; cibus; odor; dolor); argutus [a, um] (sapor; dictum); edax [acis] (cibus); subtilis [e] (acies gladii); salsus [a, um]; repentinus [a, um];

+ острый конец acumen [inis, n]; cuspis [idis, f];

+ острое словцо ridiculum [i, n];

остряк scurra veles;

оступиться vestigio falli [or, falsus sum]; labi [or, lapsus sum];

+ оступившись fallente vestigio;

остывать tepescere [o, pui,-] (mentes tepescunt); refrigerare [1]; frigescere [o, gui,-]; refrigerari [or, atus sum];

остывающий tepidus [a, um] (rogus; focus);

остывший tepidus [a, um]; frigidus [a, um];

осудить, осуждать damnare [1] (aliquem inauditum; morti); condemnare [1]; retaxare [1] (aliquem); culpare [1]; improbare [1]; reprehendere [o, ndi, nsum];

осуждение condemnatio [onis, f]; damnatio [onis, f] (dignus damnatione; d. ad aeterna supplicia);

+ осуждение по делу о столь значительной сумме damnatio tantae pecuniae;

осуждённый damnatus [a, um]; condemnatus [a, um]; improbatus [a, um]; poenalis [e];

+ быть осуждённым за убийство damnari inter sicarios;

+ быть осуждённым за что-л. damnari alicujus rei, de aliqua re, ob aliquam rem;

+ осуждённый общественным мнением existimatione damnatus;

+ быть осуждённым на основании закона о лихоимстве damnari lege repetundarum;

+ быть осуждённым за неподчинение указу contra edictum fecisse damnari;

+ быть осуждённым за кражу damnari furti;

+ быть осуждённым в чью-л. пользу damnari alicui;

осушение siccatio [onis, f]; melioratio [onis, f];

осуществить peragere [o, egi, actum]; agere; perficere [io, feci, fectum]; conficere (negotium); fungi [or, functus sum] (aliqua re; aliquam rem); ad effectum adducere [o, xi, ctum]; perducere; expedire [4] (consilia sua); adimplere [eo, evi, etum] (fidem); exsequi [or, cutus sum] (imperium); facere [io, feci, factum]; actuale facere/efficere ut; actualizare [1]; realizare [1];

+ недостаток времени и средств не позволил осуществить эту работу в полном объёме propter temporis et rerum angustias hoc opus totum perficere non licuit;

+ к сожалениюб осуществить эту работу не удалось dolendum est hoc opus ad finem perducere non contigisse;

осуществление administratio [onis, f] (rerum magnarum); effectio [onis, f], factitio [onis, f], creatio [onis, f], patratio [onis, f]; effectus [us, m]; exsecutio [onis, f], consummatio [onis, f], actualizatio [onis, f], realizatio [onis, f];

осуществляться fieri [fio, factus sum]; evenire [io, eveni, eventum] (eveniunt optata);

осчастливить fortunare [1] (alicui aliquam rem кого-л. чем-л.); beare [1];

осыпать gravare [1] (telis); cumulare [1]; onerare [1]; perfundere [o, fudi, fusum]; ornare [1];

осыпаться spargi [or, sparsus sum];

осыпь schistosa [orum, npl]; fragmenta [orum, npl] (fragmina) schisti [orum, npl]; detritum [i, n]; detritus [us, m];

ось axis [is, m]; cardo [inis, m];

осязаемый tractabilis [e]; tactilis [e];

осязание tactus [us, m]; tactio [onis, f] (voluptates tactionum); tractatio [onis, f];

+ чувство осязания разлито по всему телу tactus toto corpore fusus est;

осязать taxare [1]; tangere [o, tetigi, tactum];

от a (ab, abs); de; e; ob; per;

+ от редактора redactoris monitum;

+ от имени государства publice;

+ от своего имени privatim;

+ от этого hinc;

отава fenum [i, n] c(h)ordum;

отбирать, отобрать eligere [o, elegi, electum]; seligere; deligere; edecimare [1]; capere [io, cepi, captum] (pecuniam ex hostibus; agros de hostibus); spoliare [1] (aliquem aliqua re; dignitatem alicujus); adimere [o, emi, emptum]; demere; auferre [aufero, abstuli, ablatum]; eripere [io, psi, ptum];

+ отбирать в казну publicare;

отбить, отбивать sustentare [1] (vim hostium; impetum legionum); decutere [io, cussi, ssum]; repellere [o, puli, pulsum]; propellere; propulsare [1];

отбой sonus [i, m] tympanorum vespertinus;

отбор selectio [onis, f]; (бессознательный, внутривидовой, естественный, индивидуальный, искусственный) (inconscia, intraspecifica, naturalis, individualis, artificialis);

отборный exquisitus [a, um] (dicendi genus; epulae); conquisitus [a, um]; lectus [a, um]; electus [a, um]; egregius [a, um];

+ отборные части robur [oris, n];

отбросить, отбрасывать projicere [io, jeci, jectum]; abjicere (spem, timorem); rejicere; reverberare [1]; agere [o, egi, actum]; obigere; submovere [eo, movi, motum] (pudorem); repellere [o, puli, pulsum];

+ отбросить сомнения dubitationem abjicere;

+ отбрось это мнениеб и печали не станет tolle hanc opinionem, luctum sustuleris;

отбросы quisquiliae [arum, fpl]; rejecta [orum, npl]; recrementum [i, n] (farris); intertrimentum [i, n]; faex [faecis, f] (civitatis; populi; sordes urbis et faex);

отвага fidentia [ae, f]; audacia [ae, f]; audentia [ae, f]; fortitudo [inis, f]; ferocia [ae, f]; ferocitas [atis, f]; temeritas [atis, f];

отважиться invadere [o, vasi, vasum] (aliquid magnum; proelium); audere [eo, ausus sum]; confidere [eo, fisus sum];

+ отважиться вступить в бой se pugnae credere;

отважно forti pectore; confidenter;

отважный audax [acis]; fortis [e] (animus, vir); strenuus [a, um]; ferox [ocis] (ferocissimi per acies cecidissent); animosus [a, um] (vir); confidens [ntis]; temerarius [a, um]; promptus [a, um];

+ быть настолько отважным tantis cervicibus esse;

отвал terra [ae, f] effossa;

отвар decoctum [i, n]; incoctio [onis, f]; liquamen [inis, n];

отвед(ыв)ать gustare [1]; degustare [1]; libare [1]; delibare [1];

отвергать abjicere [io, jeci, jectum]; rejicere; ejicere; delere [eo, evi, etum]; improbare [1]; abdicare [1] (aliquid abdicare et ejicere); abnuere [o, ui, utum] (pacem); renuere [o, ui, utum]; respuere [o, ui, utum] (Deum Creatorem); damnare [1] (boves ad laborem); tollere [o, sustuli, sublatum] (deos); spernere [o, sprevi, spretum] (veteres amicitias); aspernari [or, atus sum]; dedignari [or, atus sum]; recusare [1]; refutare [1]; repudiare [1]; abominari [or, atus sum]; repellere [o, puli, pulsum]; negare [1]; abnegare [1]; denegare [1];

+ отвергать предложенные более выгодные условия abjicere oblatam meliorem conditionem(condicionem);

+ отвергать привилегию abjicere privilegium;

+ быть безусловно отвергнутым in confessa damnatione esse;

отвердевший induratus [a, um];

отвернуться vultus avertere [o, rti, rsum];

отверстие foramen [inis, n]; foris [is, f]; os [oris, n]; orificium [ii, n]; ostium [ii, n]; apertura [ae, f]; porus [i, m];

+ с отверстиями pertusus; (per)foratus [a, um];

+ отверстие для воздуха spiraculum [i, n];

отвёртка evolvamen [inis, n];

отвес linea [ae, f]; perpendiculum [i, n];

отвесить, отвешивать (в уплату) expendere [o, ndi, nsum] (nummos, viginti milia talenta); appendere; pendere; pensare [1]; pensitare [1];

отвесный perpendicularis [e]; verticalis [e]; abruptus [a, um]; arduus [a, um];

ответ responsum [i, n]; responsio [onis, f];

+ не добиться ответа от кого-л. насчёт чего-л. tacitum ferre aliquid ab aliquo;

ответственность periculum [i, n]; *responsabilitas [atis, f];

+ привлекать к ответственности appellare (mali damnique); agere aliquem reum;

+ брать на себя ответственность periculum in se recipere;

+ привлечь кого-л. к судебной ответственности facere aliquem reum;

ответственный responsabilis [e];

ответчик reus [i, m];

отвечать, ответить respondere [eo, ndi, nsum]; responsare [1]; responsum dare [o, dedi, datum]; subjicere [io, jeci, jectum] (pauca alicui);

+ отвечать письмом rescribere [o, psi, ptum];

отвинчивать, отвинтить cochleam evolvere [o, lvi, lutum]; etorquere [eo, rsi, rtum];

отвислый flaccidus [a, um];

отвлекать, отвлечь abducere [o, xi, ctum] (ab officio); trahere [o, xi, ctum] (aliquem ab incepto); abstrahere; retrahere; remittere [o, misi, missum]; avocare [1]; revocare; derivare [1]; dimovere [eo, movi, motum]; distinere [eo, ui, ntum]; distringere [o, nxi, ctum];

+ отвлекать ум от этих мыслей abducere animum ab illa cogitatione;

отвлекаться aberrare [1] (a dolore, a miseria); aliud, alias res agere [o, egi, actum];

отвлечённый abstractus [a, um]; sejunctus [a, um];

отвод reductus [us, m]; reductio [onis, f]; translatio [onis, f];

отводить abducere [o, xi, ctum] (aquam; legiones a Roma); adducere (aquam); reducere; subducere (milites in primam aciem; cohortes e dextro cornu); abscidere [o, idi, isum] (aquam); vertere [o, rti, rsum] (aquam in subjecta); transvertere; submovere [eo, movi, motum] (ictus); recipere [io, cepi, ceptum]; subtrahere [o, xi, ctum]; attribuere [o, ui, utum];

+ отводить в сторону seducere;

+ отводить чью-л. руку от чего-л. sustinere dextram alicujus ab aliqua re;

+ отводить воду aquam derivare;

отводок virga [ae, f] (virgam inserere);

отвоев(ыв)ать bello recipere [io, cepi, ceptum];

отвозить, отвезти avehere [o, xi, ctum]; devehere; reportare [1]; deportare [1];

отворачивать, отвенуть abducere [o, xi, ctum] (caput ab ictu); vertere [o, rti, rsum] (vultum); avertere; torquere [eo, rsi, rtum] (aures ab obscenis sermonibus); detorquere;

отворачиваться, отвенуться aversari [or, atus sum];

отворять aperire [io, ui, rtum] (ostium; domus; oculos); patefacere [io, feci, factum];

отвратительно turpiter; foede; odiose;

отвратительный foedus [a, um] (spectaculum; monstrum; odor); nauseosus [a, um]; miser [era, um] (homo perditus miserque); atrox [ocis] (caedes; facinus; bellum); fastidiosus [a, um]; turpis [e] (aspectus deformis atque turpis; vestitus; crimen; facinus; spectaculum); taeter [tra, um] (odor; vox; spectaculum); spurcus [a, um] (tempestas; vita; homo); spurcatus [a, um] (helluo spurcatissimus); abominabilis [e]; informis; obscenus [a, um]; odiosus [a, um]; rancidus [a, um] (aspectus);

отвращать abalienare [1] (aliquem ab aliqua re); vertere [o, rti, rsum] (sinistrum rumorem); avertere; detorquere [eo, rsi, rtum]; mederi [eor,-]; deprecari [or, atus sum];

+ отвращать гнев богов iram deorum averruncare [1];

отвращение taedium [ii, n] (alicujus rei); satietas [atis, f]; aversatio [onis, f]; fastidium [ii, n]; declinatio [onis, f];

+ внушать кому-л. отвращение taedium afferre alicui;

+ возыметь отвращение taedia, taedium capere;

+ чувствовать отвращение taediare [1];

+ отвращение к работе aphiloponia [ae, f];

отвыкать abstrahi [or, ctus sum] a consuetudine; dediscere [o, didici,-]; desuescere [o, evi, etum];

отвязывать absolvere [o, lvi, lutum]; dissolvere;

отгадывать explicare [1]; conjicere [io, jeci, jectum]; reperire [io, ivi, rtum]; solvere [o, lvi, lutum];

отгибать recellere [o,-,-]; reclinare [1]; declinare;

отговаривать dissuadere [eo, si, sum]; dehortari [or, atus sum]; objurgare [1];

отговорка excusatio [onis, f]; causa [ae, f] (causas fingere, invenire; interserere, interponere) (simulata); vocabulum [i, n]; praescriptio [onis, f];

+ совершенно неуважительная отговорка minime accipienda excusatio;

отголосок vocis imago [inis, f]; echo [us, f];

отгонять abigere [o, egi, actum] (muscas); redigere; pellere [o, pepuli, pulsum] (maestitiam ex animis; curas vino); repellere; suscitare [1] (vulturium); submovere [eo, movi, motum] (curas); impingere [o, pegi, pactum];

отда(ва)ть reddere [o, didi, ditum]; dedere; tradere (litteras); tribuere [o, ui, utum] (suum cuique); transmittere [o, si, sum] (noctes operi);

+ отдать должное meritum reddere; recte aestimare;

+ отдать справедливость justum reddere;

+ отдать предпочтение anteponere; praeferre; praeponere;

+ отдавать дочь замуж за кого-л. tradere filiam alicui;

+ отдать в аренду /отдать в залог opponere; pignorare;

+ отдать на откуп vendere;

+ отдать на хранение deponere;

+ отдать назад reddere; remittere;

+ отдать под власть attribuere; potire;

+ отдать под залог obligare;

+ отдать приказ о выступлении educere;

отдаваться, отдаться se substernere [o, stravi, stratum] (alicui); indulgere [eo, lsi, ltum] veneri; succumbere [o, cubui, cubitum] (alicui);

отдалённо vix;

+ отдалённо напоминает vix in mentem revocat;

отдалённый longinquus [a, um]; remotus [a, um]; amotus [a, um]; reductus [a, um]; separatus [a, um]; disjunctus [a, um]; diversus [a, um]; submotus [a, um] (terrae; locus);

+ отдалённый город urbs absens; отдалённейший extremus [a, um] (Indi);

отдалять

+ отдалять день своей кончины sustinere extremum diem fati;

отдел sectio [onis, f]; pars [partis, f]; divisio [onis, f];

отделанный elaboratus [a, um]; politus [a, um]; limatus [a, um];

отделаться abire [eo, ii, itum]; elabi [or, psus sum];

+ он счастливо отделался impune abiit;

+ легко отделаться, не потерпев никакого ущерба facile haberi sine damno; tecto latere abscedere;

отделение separatio [onis, f]; separatus [us, m]; discessus [us, m]; sejunctio [onis, f]; sectio [onis, f]; delapsus [us, m]; abscissio [onis, f]; capitulum [i, n]; pars [rtis, f]; mansiuncula [ae, f];

отделенный separatus [a, um]; disjunctus [a, um]; reconditus [a, um]; secretus [a, um];

отделить, отделять discernere [o, crevi, cretum]; secernere; disjungere [o, nxi, nctum]; abjungere (aliquem); sejungere; dissociare [1]; divellere [o, vulsi, vulsum]; secludere [o, si, sum]; segregare [1]; separare [1]; abscindere; abjugare [1] (aliquem ab aliqua re); abrumpere [o, rupi, ruptum] (Hellespontus Asiam abrumpit Europae); auferre [aufero, abstuli, ablatum]; terminare [1] (agrum publicum a privato; locum); disterminare [1]; distinguere [o, nxi, nctum]; spernere [o, sprevi, spretum] (se a malis); sequestrare [1];

+ Армения отделяется рекой Ефратом от Каппадокии Armenia Euphrate amne aufertur Cappadociae;

+ Альпы отделяют Германию от Италии Alpes Germaniam ab Italia submovent;

отделиться, отделяться discedere [o, cessi, cessum]; secedere; recedere; solvi [or, solutus sum];

отделка cultus [us, m]; politio [onis, f];

отделывать expolire [4]; polire [4]; limare [1]; elaborare [1];

отдельно seorsum; singulariter; singillatim; singulatim; discretim; secreto; disjuncte; disjunctim; separatim; segregatim; sejunctim; proprie;

отдельный proprius [a, um]; singularis [e]; singulus [a, um]; separatus [a, um]; segrex [gregis]; segregatus [a, um]; interruptus [a, um];

+ отдельная таблица tabula separata;

+ отдельный том volumen separatum; privus:

+ отдельные факты res privae;

+ отдельные авторы auctores nonnulli;

отдохнувший requietus [a, um] (miles);

отдушина spiraculum [i, n];

отдых quies [etis, f]; requies (animi, corporis); otium [ii, n];

+ отдохновение от забот requies curarum;

отдыхать, отдохнуть quiescere [o, evi, etum]; acquiescere; conquiescere; requiescere (in sella; sub umbra; a strepitu; a rei publicae muneribus); se quiete recuperare [1]; trahere [o, xi, ctum] quietem; capere [io, cepi, captum] quietem; recubare [o, ui, itum]; respirare [1]; strigare [1];

+ отдыхать от чего-л. vacare [1] (a forensi dictione);

+ отдыхать душой vacare [1] animo;

отёк oedema [atis, n];

отец pater [tris, m]; parens [ntis, m]; papa [ae, m];

+ иметь богатого отца uti patre divite;

+ отец, переживший сына superstes filio pater;

+ отец семейства pater familias;

отеческий patrius [a, um];

отечественный nostras, atis, m; patrius [a, um]; paternus [a, um] (terra; flumen); vernaculus [a, um]; domesticus [a, um]; gentilis [e]; popularis [e];

+ великая отечественная война Bellum Magnum Patrium;

отечество patria [ae, f];

+ не иметь отечества patria carere;

отживший exoletus [a, um]; obsoletus [a, um];

+ отжившие представления notiones obsoletae;

отзыв 1. recensio [onis, f]; responsus [us, m]; 2. revocatio [onis, f];

+ благоприятный отзыв bonum judicium;

отзывать vocare [1] (milites ab operibus); revocare; avocare; evocare; redire jubere [eo, jussi, jussum];

отзываться resonare [o, avi,-]; respondere [eo, ndi, nsum];

+ хорошо отзываться о ком-л. bene dicere alicui;

отирать abstergere [eo, rsi,rsum] (sudorem et pulverem; labella);

отказ detrectatio [onis, f]; repulsa [ae, f];

+ получить отказ repelli [or, repulsus sum];

отказ(ыв)ать negare [1]; abnegare (alicui aliquid); denegare; abnuere [o, ui, utum] (alicui aliquid); abdicere [o, xi, ctum]; interdicere; recusare [1]; renuntiare [1]; praecidere [o, cidi, cisum]; invidere [eo, vidi, visum];

+ отказать на основании судебного приговора abjudicare [1];

+ отказать от должности loco movere [eo, movi, motum];

отказ(ыв)аться abdicare [1] (abdicare dictaturam [se dictatura]; consules abdicant;); abjicere [io, jeci, jectum]; rejicere; detrectare [1]; abnegare [1] (vitam producere); abnuere [o, ui, utum] (pacem; pugnam; illum rerum statum); renuere; gravari [or, atus sum] (in colloquium venire); supersedere [eo, sedi, sessum] (aliquid facere); dimittere [o, si, ssum]; decedere [o, ssi, ssum]; abscedere; desistere [o, stiti, stitum]; nolle [nolo, nolui,-]; deponere [o, sui, situm]; detrectare [1];

+ приходится отказаться от мысли…abjiciendum est consilium…

+ отказаться от покупки . продажи abire (ab) emptione;

+ отказаться от дальнейшего исполнения служебных обязанностей absistere continuando magistratu;

+ отказаться от завоевания Ганга transmittere Gangem amnem;

+ отказаться от трудностей путешествия supersedere labore itineris;

+ в этом случае защитнику следует вовсе отказаться от изложения (дела) quod quum acciderit, omnino narratione supersedendum est;

откармливать saginare [1]; obesare [1]; farcire [io, rsi, rtum];

откашливать extussire [4] (sanguinem; extussita sputa); expectorare [1];

откидывать abjicere [io, jeci, jectum];

откладывать accumulare [1]; deponere [o, sui, situm]; trahere [o, xi, ctum] (omnia); extrahere (rem in consulis adventum; aliquid in infinitum); procrastinare [1]; facere [io, feci, factum] (ova); transferre [fero, tuli, latum] (causam in proximum annum); differre; sustentare [1] (aliquid ad adventum alicujus); rejicere [io, jeci, jectum]; projicere; reservare [1]; avertere [o, rti, rsum]; detrudere [o, si, sum]; intercalare [1];

отклеивать(ся) deglutinare [1];

отклик responsum [i, n]; responsus [us, m]; responsio [onis, f]; recensio [onis, f];

отклонение declinatio [onis, f]; deflexio [onis, f]; reflexio [onis, f]; aberratio [onis, f]; variatio [onis, f]; deviatio [onis, f]; digressus [us, m]; inaequabilitas [atis, f];

+ отклонение от нормы anomalia [ae, f];

отклонить declinare [1]; auferre [aufero, abstuli, ablatum]; avertere [o, rti, rsum]; deflectare [1]; rejicere [io, jeci, jectum]; repellere [o, puli, pulsum]; retrahere [o, xi, ctum]; abducere [o, xi, ctum]; deducere; derivare [1]; objurgare [1]; alienare [1];

+ отклонить предложение propositionem declinare; abducere (ab officio); abnuere (pacem);

+ греческие события отклонили меня, так сказать, от моего пути abstulerunt me velut de spatio Graeciae res;

отклоняться aberrare [1] (ab aliqua re; ad alia); abhorrere [eo, ui,-]; abludere [o, -,-]; deflectere [o, xi, xum]; discedere [o, cessi, cessum]; recedere;

откорм saginatio [onis, f];

откос declive [is, n]; declivitas [atis, f]; declivum [i, n]; clivus [i, m]; devexum [i, n]; devexitas [atis, f]; fastigium [ii, n]; pronum [i, n];

откровенно libere; ingenue; sincere;

откровенный ingenuus [a, um]; liber [era, um]; sincerus [a, um]; verus [a, um]; apertus [a, um];

откры(ва)ть aperire [io, ui, rtum] (ostium; domus; oculos); detegere [o, texi, tectum] (veritates); retegere; depellere [o, puli, pulsum]; comperire [io, peri, pertum]; reperire; invenire [io, veni, ventum]; patefacere [io, feci, factum]; resignare [1]; ostendere [o, ndi, ntum/nsum] (ager soli ostentus, ostensus); indicare [1]; revelare [1]; laxare [1]; nudare [1]; propalare [1];

+ открыть школу aperire ludum [scholam];

открытие apertio [onis, f] (templi); obsecratio [onis, f]; inventio [onis, f]; inventum [i, n]; inventus [us, m]; repertus [us, m];

открытка chartula [ae, f] postalis (cursualis);

открыто aperte; vulgo; palam; propalam;

+ открыто заявлять profiteri [eor, fessus sum];

открытый apertus [a, um]; patens [ntis]; vacuus [a, um] (aedes vacua alicui); hians [ntis]; laxus [a, um]; patulus [a, um]; propositus [a, um];

+ на открытых местах in locis apertis (apricis);

+ места, открытые ветрам loca ventis exposita;

+ оставить вопрос открытым quaestionem in medio relinquere;

+ быть открытым vacare (litora jure gentium omnibus vacant);

откуда unde; ex quo loco;

+ откуда-нибудь alicunde;

+ откуда бы ни undecumque;

откуп redemptio [onis, f]; conductio [onis, f];

+ взять на откуп государственные доходы conducere [o, xi, ctum] vectigalia;

откупорить relinere [o, levi, litum];

откупщик redemptor [oris, m]; conductor [oris, m];

+ откупщик государственных доходов publicanus [i, m];

откусить praemordere [eo, rdi, rsum]; demordere; abripere [io, repi, reptum];

отлетать revolare [1]; transvolare; recellere [o, -,-];

отлив recessus [us, m]; recessa [ae, f]; decessus [us, m]; refluxus [us, m]; aestuum decessus, recessus;

+ собрано во время отлива recessu aestuum lectum est;

+ с металлическим отливом metallice micans [ntis];

отливать sublucere [eo,-,-];

+ тёмно-лиловый цвет отливает пурпуром violae nigrae purpura sublucet;

+ отливать красным sublucere mixto rubore;

отличать dignoscere [o, gnovi, gnotum]; discernere [o, crevi, cretum]; secernere; distinguere [o, nxi, nctum]; abducere [o, xi, ctum] (a conjecturis divinationem); internoscere [o, novi, notum]; dividere [o, isi, isum]; notare [1];

отличаться dignosci [or, gnotus sum]; discerni [or, cretus sum]; distingui [or, nctus sum]; differre [differo, distuli, dilatum]; discrepare [1]; diversum esse [sum, fui]; divertere [o, rti, rsum]; aberrare [1]; abhorrere [eo, ui,-]; abludere [o, si, sum]; deflectere [o, xi, ctum]; discedere [o, cessi, cesum]; recedere; descendere [o, ndi, nsum]; eminere [eo, ui,-]; prominere; antecellere; excellere [o,-,-]; praecellere; efflorescere [o, rui,-]; florere [eo, ui,-]; elucere [eo, xi,-]; emicare [1]; enitere [eo, ui,-]; exsuperare [1]; distare [o,-,-]; praestare [o, stiti, statum]; habere [eo, ui, itum];

+ Цезарь отличался тем (что) Caesar hoc habebat (ut);

отличие differentia [ae, f]; discrimen [inis, n]; distinctio [onis, f]; diversitas [atis, f]; decus [oris, n]; praemium [ii, n];

+ знак отличия signum [i, n] laudis;

отличительный distinctivus [a, um];

+ отличительные признаки characteres distinctivi;

отлично! Optime!; Accipio! Egregie; excellenter; pulchre;

отличный egregius [a, um]; excellens [ntis]; eximius [a, um]; optimus [a, um]; perbonus [a, um]; perfectus [a, um]; praestans [ntis]; superbus [a, um] (apparatus; triumphus; pira); diversus [a, um];

отлогий devexus [a, um]; proclivis [e]; declivis [e]; supinus [a, um];

отлого placide (colles p. acclives);

отлогость declivitas [atis, f]; devexitas [atis, f];

отложить referre [fero, tuli, latum] (in decimum annum); transferre (causam in proximum annum);

отложиться desciscere [o, ivi, itum] (a populo Romano; de Latinis ad Romanos);

+ отложиться в памяти in memoria repositum esse;

отломить, отламывать abrumpere [o, rupi, ruptum] (ramos); defringere [o, fregi, fractum]; decerpere [o, cerpsi, cerptum];

отлучаться abesse [absum, afui];

+ часто отлучаться plurimum abesse;

отлучка absentia [ae, f];

отмачивать macerare [1];

отмежевать terminare [1] (agrum publicum a privato);

отмель syrtis [is, f]; vadum [i, n]; taenia [ae, f];

отмена abrogatio [onis, f]; abolitio [onis, f]; dissolutio [onis, f];

отменить antiquare [1]; cassare [1]; tollere (veteres leges novis legibus sublatae); abdicare [1]; abrogare [1]; abolere [eo, evi, etum]; recludere [o, si, sum]; rescindere [o, scidi, scisum]; restituere [o, ui, utum]; revocare [1]; cancellare [1]; delere [eo, evi, etum];

+ отменить закон legem cassare; abdicare (legem); abolere (legem, decretum); abrogare (leges; на основе всенародного опроса); sustollere (censum);

отменный excelsus [a, um]; eximius [a, um]; exquisitus [a, um]; lectus [a, um];

отмерзать degelare [1];

отмеривать demetiri; metiri [ior, mensus sum]; exigere [o, egi, actum];

отметить, отмечать (de)signare [1]; significare [1]; insignire [4]; (an)notare [1]; enotare [1]; notam apponere [o, sui, situm]; indicare [1]; celebrare [1]:

+ следует отметить notandum est;

+ отметить годовщину diem anniversarium celebrare ;

отметка nota [ae, f]; signum [i, n]; stigma [atis, n];

отмирать emori [ior, emortuus sum];

отморожение congelatio [onis, f];

отнимать demere [o, mpsi, mptum]; adimere; interimere; perimere; abrogare [1] (alicui fidem; magistratum); derogare [1]; detrahere [o, xi, ctus]; subtrahere; privare [1]; vastare [1]; populare [1]; viduare [1]; absumere [o, mpsi, mptum]; elevare [1]; exspoliare [1]; intercipere [io, cepi, ceptum]; abscidere [o, idi, isum] (alicui aliquid); praecidere; praeripere [io, repi, reptum]; exuere [o, ui, utum]; deminuere [o, ui, utum]; auferre [aufero, abstuli, ablatum] (pecuniam de aerario); tollere [o, sustuli, sublatum] (alicui potionis et cibi aviditatem; abstulere aulas); decerpere [o, psi, ptum] (aliquid de gravitate; nihil ex dignitate); extorquere [eo, rsi, rtum] (regnum alicui; alicui vitam); subducere [o, xi, ctum] (cibum alicui; morte subductus);

+ эти празднества отнимут 15 дней hi ludi dies XV auferent;

относительно de; relative; prorata; si cum ceteris comparatur;

относительный relativus [a, um];

относить, отнести referre [o, tuli, latum]; transferre (definitionem ad aliam rem); ducere [o, xi, ctum]; trahere [o, xi, ctum]; (at)tribuere [o, ui, utum]; numerare [1];

относиться pertinere [eo, ui, tentum]; attinere; respicere [io, spexi, spectum]; spectare [1]; succedere [o, cessi, cessum] (comparativo generi);

+ высокомерно относиться supersedere [eo, sedi, sessum];

отношение relatio [onis, f]; affectio [onis, f] (ad res aliquas); animus (bono animo esse in aliquem); voluntas [atis, f] (secunda, adversa; in aliquem); genus [eris, n]; res [ei, f]; ratio [onis, f]; pars [rtis, f];

+ по отношению к in relatione ad;

+ в каком-либо отношении intuitu; sensu;

+ в других отношениях alia ratione; cetera;

+ во всех отношениях omnino;

+ во многих отношениях multimodis;

+ иметь отношение respicere;

+ не иметь никакого отношения nullo modo respicere;

+ по отношению к quoad;

+ с установлением враждебных отношений sumptis inimicitiis;

+ вступать в дружеские отношения с кем-л. accedere ad amicitiam alicujus;

+ установить дружеские отношения с кем-л. accipere aliquem in amicitiam;

+ быть в дружеских отношениях с кем-л. causam amicitiae habere cum aliquo;

+ мы с ним в прекрасных отношениях cum eo mihi omnia sunt;

+ признаки, по которым истинное отношение можно было бы отличить от притворного signa, quibus voluntas a simulatione distingui possit;

отныне inde ab hoc tempore; ex hoc tempore; amodo; dehinc; posthac;

отнюдь не minime; neutiquam; nequaquam; nullo modo;

отнятие ademptio [onis, f] (provinciae);

отняться torpere [eo, ui,-];

+ правая рука отнялась dextra torpet;

отображение speculum [i, n] (naturae);

отобранный lectus [a, um]; delectus [a, um]; selectus [a, um];

отовсюду undique; ab omnibus partibus (locis);

отодвинуть, отодвигать removere [eo, movi, motum]; submovere; amovere; evolvere [o, lvi, lutum]; mutare [1];

отодвинуться, отодвигаться recedere [o, cessi, cessum]; se movere [eo, movi, motum];

отождествлять identificare [1];

+ ошибочно отождествляет джунгарское растение с днепровским perperam plantam songoricam cum borysthenica identificat;

отопление calorificatio [onis, f]; calefactio [onis, f];

оторвать avellere [o, velli/vulsi, vulsum]; disjungere [o, nxi, nctum]; abrumpere [o, rupi, ruptum] (ramos);

оторванный avulsus[a, um]; disjunctus[a, um];

оторопеть torpere [eo, ui,-]; perturbari [or, atus sum];

отороченный marginatus[a, um]; subsutus[a, um] (vestis);

оторочка limbus [i, m];

отпадать delabi [or, lapsus sum]; decidere [o, cidi, cisum]; abscedere [o, cessi, cessum]; deficere [io, feci, fectum]; desciscere [o, scivi, scitum];

отпадение declinatio [onis, f]; aversio [onis, f]; defectio [onis, f]; defectus [us, m];

+ склонить Африку к отпадению abalienare Africam;

отпечаток impressio [onis, f]; ectypum [i, n]; effigies [ei, f]; imago [inis, f]; character [eris, m];

отпирать aperire [io, ui, rtum]; reserare [1];

отпираться abjurare [1] (aliquid); abnegare [1] (depositum); infitiari [or, atus sum]; infitias ire [eo, ii, itum];

отплачивать, отплатить litare [1];

отплывать enavigare [1]; navem solvere [o, lvi, lutum]; navem educere [o, xi, ctum];

отполированный politus[a, um];

отпор resistentia [ae, f];

отправить, отправлять mittere [o, misi, missum]; demittere; transmittere (equitatum, classem in Siciliam); rejicere [io, jeci, jectum]; ablegare [1];

+ отправлять солдат для набегов milites excursionibus sufficere;

отправиться, отправляться proficisci [or, profectus sum]; abire [eo, ii, itum]; exire; discedere [o, cessi, cessum]; se afferre [affero, attuli, allatum], afferri [afferor, allatus sum] (ad aliquem locum); se facere [io, feci, factum] (ad stelas); vadere [o, si, sum] (in mortem); escendere [o, ndi, nsum];

+ отправиться в морское путешествие se Neptuno credere;

отправление profectio [onis, f]; missio [onis, f];

отпрыгивать, отпрыгнуть resilire [io, ui, sultum];

отпрыск sarmentum [i, n]; proles [is, f]; ramulus [i, m]; soboles [is, f] (imperatorum; deorum); surculus [i, m];

отпрягать abjungere [o, nxi, nctum] (juvencum [e]quos);

отпугивать terrere [eo, ui, itum] (aliquem ab aliqua re); absterrere; suscitare [1] (vulturium); abigere [o, egi, actum];

отпуск commeatus [us, m];

отпустить, отпускать mittere [o, misi, missum]; remittere; demittere; dimittere; permittere; submittere (crinem, barbam);

+ отпустиь на волю manumittere;

отпущенный promissus [a, um]; liberatus [a, um];

отрава venenum [i, n] (malum); veneficium [ii, n]; aconitum [i, n]; medicamen [inis, n];

отравить, отравлять venerare [1]; inficere [io, feci, fectum]; auferre [aufero, abstuli, ablatum] alicui vitam veneno; veneno aliquem interficere [io, feci, fectum], necare [1];

отравление veneficium [ii, n]; intoxicatio [onis, f];

отрада oblectamentum [i, n] (vitae); delectatio [onis, f]; solacium [ii, n]; medicina [ae, f]; gaudium [ii, n];

отрадный laetus [a, um]; gratus [a, um]; jucundus [a, um]; suavis [e];

отражать reverberare [1]; sustentare [1] (vim hostium; impetum legionum); propellere [o, puli, pulsum]; propulsare [1]; recutere [io, cussi, ssum]; deterrere [eo, ui, itum]; refutare [1]; reprimere [o, pressi, pressum]; defendere [o, ndi, nsum];

+ отражать свет relucere [eo, luxi,-]; refringere [o, fregi, fractum];

отражаться refulgere [eo, fulsi,-];

отражение effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (in liquore); reflexus [us, m]; refractio [onis, f];

отрасль surculus [i, m]; proles [is, f]; pars [partis,];

отрастать recrescere [o, crevi, cretum];

отрастить, отращивать submittere [o, misi, missum] (barbam, crines);

отредактировать redigere [o, egi, actum];

отрезать secare [o, secui, sectum]; resecare; arcere [eo, ui,-]; abrumpere [o, rupi, ruptum] (equites ab exercitu); abscidere [o, cidi, cisum] (funes; caput); praecidere; amputare [1]; auferre [aufero, abstuli, ablatum] (linguam ense; arbori cacumen);

+ отрезать доступ к воде abscidere (aquam);

+ отрезать путь к бегству (отступлению) auferre fugam;

отрезок pars [partis, f] resecta; segmentum [i, n]; spatium [ii, n]; tome [ae, f];

+ отрезок времени momentum [i, n];

отрекаться abdicare [1] (se); abjurare [1] (aliquid); infitiari [or, atus sum]; negare [1];

+ отрекаться от сына abdicare filium;

отрешить abolere [eo, evi, etum];

+ отрешать кого-л. от должности abolere alicui magistratum;

отрицание negatio [onis, f];

+ в случае отрицания si neglegitur;

отрицательно negative;

+ отрицательно сказаться obesse;

+ ранние заморозки отрицательно сказались на урожае огурцов frigora maturiora proventui cucumerum obfuerunt;

+ отрицательно относиться improbare; reprobare;

отрицательный negativus [a, um]; infaustus [a, um]; abnutivus [a, um];

+ отрицательный ответ responsum negativum;

отрицать (de)negare [1]; abnegare [1] (depositum); abjurare [1] (aliquid); abnuere [o, ui, utum] (crimen; aliquid aeternum esse); inficias ire [eo, ii, itum]; infitiari [or, atus sum]; tollere [o, sustuli, sublatum] (deos);

+ клятвенно отрицать на суде свой долг in jure abjurare pecuniam;

отрог brachium [ii, n]; promunturium [ii, n]; processus [us, m];

+ на отрогах Уральского хребта in brachiis jugi Uralensis;

отросток palmes [itis, m]; propago [inis, f];

отроческий impubes [eris]; puerilis [e];

отрочество pueritia [ae, f]; aetas [atis, f] praetextata;

отруби furfur [is, m]; far [farris, n];

отрубить abscidere [o, cidi, cisum] (funes; caput); decidere [cidi, cisum]; truncare [1] (caput); decollare [1]; demere [o, mpsi, mptum] (caput);

отрывать abrumpere [o, rupi, ruptum]; avellere [o, vulsi, vulsum]; divellere; abscindere [o, scidi, scissum]; distrahere [o, xi, ctum]; diripere [io, repi, reptum];

отрывисто abrupte; caesim;

отрывистый abruptus [a, um]; concisus [a, um]; praecisus [a, um]; interruptus [a, um];

отрывок fragmentum [i, n]; pars [rtis, f];

+ кое-какие отрывки из Менандра trunca quaedam ex Menandro;

отрывочный fragmentarius [a, um]; non constans [ntis];

отряд caterva [ae, f]; manus [us, f]; signum [i, n]; vexillum [i, n]; turma [ae, f]; ordo [inis, m]; classis [is, f];

отсвечивать sublucere [eo, -,-]; relucere;

отсечь abscidere [o, cidi, cisum] (funes; caput); descidere; caedere [cecidi, cisum]; desecare [o, ui, sectum]; truncare [1] (caput);

отскакивать desilire [io, ui, sultum]; resilire; recellere [o,-,-];

отслаивать (ab)solvere [o, lvi, lutum];

отслужить emerere [eo, ui, itum];

отсоветовать dehortari [or, atus sum]; dissuadere [eo, suasi, suasum];

отсрочить differre [differo, distuli, dilatum]; transferre (causam in proximum annum); intercalare [1];

отсрочка mora [ae, f]; prolongatio [onis, f]; dilatio [onis, f]; prolatio [onis, f];

+ для отсрочки платежа morandae solutionis causa;

+ путём отсрочек и проволочек sustentando aut prolatando;

отставать decedere; cedere [o, cessi, cessum]; solvi [or, lutus sum]; posterare [1]; tardare [1]; cunctari [or, atus sum];

отставка dimissio [onis, f];

+ отправить в отставку a re publica (loco) demovere [eo, movi, motum];

отстаивать defendere [o, ndi, nsum]; exsequi [or, cutus sum] (jus suum armis); obtinere [eo, ui, tentum]; retinere;

отстаиваться subsidere [o, sedi, sessum] (aqua Nili liquescit ac subsidit);

отсталый debilis [e]; mancus [a, um];

отстой faex [cis, f] (vini; aceti);

отстоять abesse [absum, afui]; distare [o, distiti,-]; dissidere [eo, sedi, situm]; см.тж. отстаивать;

отстранить abolere [eo, evi, etum]; submovere [eo, movi, motum] (legatos); removere; excludere [o, si, sum]; spernere [o, sprevi, spretum] (se a malis);

+ отстранить кого-л. от государственных дел submovere aliquem a re publica;

отступить abscedere [o, cessi, cessum] (mare abscedit); recedere; secedere; concedere; discedere; deflectere [o, flexi, ctum]; absistere [o, stiti,-] (ab signis legionibusque non absistere; miles abstitit); desistere;

+ оступить от правила aberrare [1] a regula;

отступление receptus [us, m]; regressus [us, m]; discessus [us, m]; excessus [us, m];

+ отступление в речи digressio [onis, f] a proposito;

отступник apostata [ae, m];

отступничество aversio [onis, f]; defectio [onis, f];

отсутствие absentia [ae, f]; nullus [a, um]; defectus [us, m]; inopia [ae, f] (argenti; frumenti, frumentaria; occasionis); viduitas [atis, f] (omnium copiarum atque opum); vacivitas [atis, f] (cibi); mollitia [ae, f];

+ в моё отсутствие me absente;

отсутствовать abesse [absum, afui] (ab urbe; ex urbe; ab domo; domo et foro); nullum esse; deficere [io, feci, fectum]; deesse; desiderari [or, atus sum];

+ отсутствовать по уважительной причине justa ex causa abesse;

отсутствующий absens [ntis];

отсчитывать innumerare [1]; enumerare [1]; pernumerare [1];

отсылать mittere [o, misi, missum]; remittere; relegare [1]; delegare [1]; revocare [1];

отсюда hinc; abhinc; inde; ex ea re; ex eo;

+ убирайся отсюда со своими слезами aufer abhinc lacrimas;

оттаивать solvere [o, lvi, lutum]; regelare [1]; tabere [eo, ui,-]; tabescere [eo, ui,-];

отталкивать abalienare [1] (aliquem ab aliqua re); repellere [o, puli, pulsum]; repudiare [1]; propulsare [1];

отталкивающий turpis [e] (scabies); taeter [tra, um] (odor; vox; belua); fastidiosus [a, um]; asper [era, um];

+ быть отталкивающим taedio alicui esse;

оттаскивать retrahere [o, xi, ctum]; abstrahere;

оттенок adumbratio [onis, f]; gradus [us, m]; differentia [ae, f]; discrimen [inis, n];

оттенять adumbrare [1]; umbras dividere [o, visi, visum];

оттепель frigus [oris, n] solutum; tabes [is, f] nivis;

оттеснять reprimere [o, pressi, pressum]; repellere [o, puli, pulsum]; rejicere [io, jeci, jectum]; submovere [eo, movi, motum];

оттиск effigies [ei, f]; imago [inis, f] expressa;

оттого eo; exinde; hinc; quare;

оттопыренный plautus [a, um] (aures);

оттуда illinc; inde; abinde; deinde; exinde; hinc; istinc;

отхаркивать expectorare [1];

отхаркивающий expectorans [ntis];

отхлынуть refluere [o, xi, ctum]; recedere [o, cessi, cessum];

отход decessus [us, m]; abscessio [onis, f];

отходить abire [eo, ii, itum]; abscedere [o, cessi, cessum] (procul; retro; a moenibus); discedere; recedere; absistere [o, stiti,-] (ab signis legionibusque non absistere; miles abstitit); digredi [ior, gressus sum];

отходы recrementum [i, n];

отцветать deflorescere [o, rui,-];

отцеубийца patricida [ae, m];

отцовский paternus [a, um]; patrius [a, um];

+ отцовское состояние patrimonium [ii, n];

отцовство paternitas [atis, f];

отчаиваться desperare [1] (de aliqua re; alicui rei; aliquid; in aliqua re);

+ отчаяться в своём спасении desperare de se, sibi, saluti suae;

отчали(ва)ть provehere [o, xi, ctum];

отчасти aliquatenus; aliqua ex parte; partim;

отчаяние desperatio [onis, f] (esse in desperatione; adducere ad desperationem);

+ никогда не следует впадать в отчаяние nil desperandum;

+ доводить до отчаяния adducere ad desperationem; in desperationem agere;

+ полное отчаяние omnium rerum desperatio;

отчаянный desperatus [a, um]; perditus [a, um]; stolide ferox [ocis]; stolidus feroxve; temerarius [a, um];

отчего cur; quamobrem; quare; qui (modo);

отчеканивать exprimere [o, pressi, pressum];

отчество patrium [ii, n] (nomen); patronymum [i, n];

отчёт relatio [onis, f]; ratio [onis, f];

+ краткое извлечение из отчёта института breviarium relationis instituti;

+ отчёт о путешествии relatio de itinere;

+ давать отчёт rationem reddere; computum reddere;

отчётливо distincte; clare;

отчётливый apertus [a, um]; clarus [a, um]; distinctus [a, um]; evidens [ntis]; insignis [e]; manifestus [a, um]; insignitus [a, um] (nota veritatis; imago);

отчий paternus [a, um]; natalis [e];

отчим vitricus [i, m];

отчислять repellere [o, puli, pulsum]; excludere [o, si, sum];

отчитать castigare [1] (aliquem); objurgare [1]; vituperare [1];

+ сильно отчитать кого-л. aliquem vehementissime castigare;

отчит(ыв)аться rationem reddere [o, didi, ditum]; computum reddere;

отчуждать abalienare [1] (agros, praedium); alienare [1];

отчуждение abalienatio [onis, f]; alienatio [onis, f];

+ полоса отчуждения zona [ae, f] alienationis;

отшельник anachoreta [ae, m]; homo [inis, m] solitarius;

отшельничество anachoresis [is, f];

отъезд itus [us, m]; abitus [us, m]; abitio [onis, f]; profectio [onis, f]; decessio [onis, f]; digressus [us, m]; discessus [us, m]; discessio [onis, f]; motus [us, m]; remotus [us, m];

отыск(ив)ать eruere [o, ui, utum]; comperire [io, peri, pertum]; reperire; invenire [io, veni, ventum]; requirere [o, sivi, situm] (aliquem; libros); conquirere; investigare [1]; pervestigare [1]; explorare [1];

отягощать gravare [1] (cibo vinoque; onere); premere; obruere;

отягощённый affectus [a, um] (vitiis; aetate; senectute); gravatus [a, um]; gravis [e]; gravidus [a, um]; molestus [a, um];

офис grapheum [i, n]; publica sedes [is, f] / statio [onis, f]; muneris officium [ii, n], ministerium [ii, n], publicum mandatum [i, n]; administratio [onis, f], curatio [onis, f]; exactio [onis, f];

офицер praefectus [i, m] militum; officiarius [ii, m];

официально publice;

+ официально обещать publice ponuntiare, promittere;

+ официально высказанное мнение sententia [ae, f];

официальный officialis [e]; officiosus [a, um]; publicus [a, um]; publice missus [a, um]; civilis [e];

+ официальное заявление professio [onis, f];

+ официальное письмо diploma [atis, n];

официант *dapifer [eri, m]; puer [eri, m]; camerarius [ii, m];

оформлять formam addere [o, didi, ditum];

оханье clamor [oris, m]; gemitus [us, m];

охарактеризовать describere [o, psi, ptum];

охать gemitare [1];

охватывать amplecti [or, xus sum]; complecti; incursare [1] (dolor in aliquem incursat); capere [io, cepi, captum] (metus capit aliquem); continere [eo, ui, tentum]; incedere [o, cessi, cessum];

охваченный

+ быть охваченным tumere [eo, ui,-] (ira; amore laudis);

охладевать tepescere [o, pui, -] (mentes tepescunt);

охладевший tepidus [a, um] (mens);

охладить, охлаждать temperare [1] (nimios calores); refrigerare [1];

охладиться, охлаждаться frigescere [o, gui, -];

охлаждение refrigeratio [onis, f]; hypothermia [ae, f];

+ охлаждение отношений mutatio [onis, f];

охлаждённый egelidus [a, um]; refrigeratus [a, um];

охота venatura [ae, f]; venatio [onis, f]; venatus [us, m]; allubentia [ae, f]; voluntas [atis, f];

+ с охотой libenter;

+ идти на охоту venatum ire (proficisci);

+ много заниматься охотой multum in venationibus esse;

+ жить охотой ali venando;

охотиться venari [or, atus sum]; agere [o, egi, actum] (cervos; aprum);

+ охотиться на зайца venari leporem;

охотник venator [oris, m];

+ охотник преследует зайца venator leporem secatur;

охотничий venaticus [a, um]; venatorius [a, um];

+ охотничий нож machaera [ae, f];

+ охотничье копьё venabulum [i, n];

+ охотничий костюм habitus [us, m] venatorius;

+ охотничьи тенёта plaga [ae, f];

охотно libenter; lubens; voluntate; volenti animo; facile; prolixe;

+ они охотно повинуются volentes parent;

охрана protectio [onis, f]; praesidium [ii, n] (praesidia ad ripas disponere); tutela [ae, f] (januae; Capitolii); tutamen [inis, n]; tutamentum [i, n]; custodia [ae, f]; defensio [onis, f]; propugnatio [onis, f]; satellites [um, mpl];

+ общество охраны природы Societas Naturae Protegendae;

+ личная охрана praesidium (ad judicium cum praesidio venire);

+ нести охрану servare custodias; custodias agere; tutelam alicujus rei gerere;

охранник custos [odis, m];

охранный protectorius [a, um];

+ охранная зона zona protectoria;

охраняемый protectus [a, um];

охранять protegere; tegere [o, xi, ctum] (alicujus senectutem); servare [1] (reos custodia; greges; quicquid servatur, cupimus magis); vindicare [1] (civem a miseriis; aliquem a verberibus; aliquem Grajorum armis); sustinere [eo, ui, tentum]; tueri [eor, tuitus sum]; custodire [4]; defendere [o, ndi, nsum];

охраняющий praeses [idis, m];

+ искусство охраняющее человеческое здоровье (= медицина) ars salutis humanae praeses;

охрипнуть irraucescere [o,-,-];

оцарапать stringere [o, nxi, ctum] (corpus; pedem dente);

оцени(ва)ть aestimare [1]; expendere [o, ndi, nsum]; perpendere; pensare [1]; ponderare [1]; taxare [1] (talentum Atticum denariis sex milibus); censere [eo, ui, nsum]; spectare [1]; metiri [ior, itus sum]; оценить (в денежном выражении)adaerare;

+ высоко оценивать magni aestimare;

+ оценивать по заслугам expendere meritis;

+ оцениваться выше taxari modo majore;

оценка aestimatio [onis, f];

+ производить оценку имущества censere; censum agere, habere, facere;

+ согласиться с правильностью оценки имущества accipere censum;

+ возражать против оценки имущества repudiare censum;

оценщик aestimator [oris, m]; judex [icis, m];

оцепенение torpor [oris, m] (gravis; occupat artus); horror [oris, m]; stupor [oris, m];

+ быть в оцепенении torpere [eo, ui,-];

оцепенеть obstupescere [o, pui,-]; haerere [eo, haesi, sum];

оцеплять circumdare [o, dedi, datum]; cingere [o, nxi, nctum]; convestire [4]; convallare [1];

очаг centrum [i, n]; focus [i, m]; insula [ae, f]; caminus [i, m]; coctarium [ii, n]; ara; cubile [is, n] (avaritiae; veritatis; causarum);

очарование dulcedo [inis, f]; venustas [atis, f]; lepor [oris, m];

очаровательный venustus [a, um]; amoenus [a, um]; lepidus [a, um]; dulcis [e];

очаровать capere [io, cepi, captum]; fascinare [1];

+ очаровывать кого-л. приятным голосом (речью) capere aliquem dulcedine vocis;

очевидец testis [is, m] oculatus; speculator [oris, m];

очевидно evidenter; palam; videlicet; manifeste; manifesto; perspicue;

очевидность perspicuitas [atis, f]; evidentia [ae, f]; fides [ei, f] manifesta;

очевидный certus [a, um]; clarus [a, um]; distinctus [a, um]; evidens [ntis]; insignis [e]; manifestus [a, um]; perspicuus [a, um]; lucidus [a, um]; oculatus [a, um]; patens [ntis];

+ было очевидно, что дело приняло оборот к лучшему fieri quaedam ad meliorem spem inclinatio visa est;

+ сделать что-л. очевидным aliquid oculis subjicere;

очень admodum; apprime; magnopere; maxime; nimis; nimio; nimium; oppido; probe; valde; bene (magnus; robustus; mane; longe); longe; multum;

+ я очень желал бы nimis [nimium] velim [vellem];

+ я очень хочу, чтобы ты приехал ко мне ego vero cupio te ad me venire;

+ очень кстати percommode; peropportune;

+ очень мало minime;

+ очень много permultum; plurimum;

+ очень немного perpaulum;

+ очень часто persaepe; saepissime; maxime;

очередной altern(at)us [a, um]; serialis [e];

очередь series [ei, f]; vicis [is, f]; ordo [inis, m];

очерк summarium [ii, n]; adumbratio [onis, f]; lineamentum [i, n]; vestigia [orum, npl] graphidis;

очернять invidiam conflare [1], vocare [1];

очертание ambitus [us, m]; circuitus [us, m]; circumscriptio [onis, f]; figura [ae, f]; lineamenta [orum, npl]; circumspectio [onis, f]; forma [ae, f]; adumbratio [onis, f];

очищать, очистить purgare [1]; purificare [1]; radere; converrere [o, verri, versum] (stabulum); mundare [1]; vacuefacere; aliquid vacuum facere [io, feci, factum]; subducere [o, xi, ctum] (alvum);

+ очищать от камней delapidare [1];

+ очищать от костей exossare [1];

очищение purgatio [onis, f]; lustratio [onis, f]; ablutio [onis, f]; expiatio [onis, f]; procuratio [onis, f];

очищенный purus [a, um]; purgatus [a, um];

очки perspicillum [i, n];

очнуться se accipere [io, cepi, ceptum]; in sensum adire [eo, ii, itum];

ошейник mellum [i, n]; collare [is, n];

ошеломить obstupefacere [io, feci, factum]; toporem afferre [affero, attuli, allatum]; sopire [4];

ошеломлённый stupefactus [a, um]; attonitus [a, um];

ошибаться errare [1]; aberrare [1] (в своей догадке aberrare (a) conjectura); falli [or, falsus sum] (humanum saepe judicium fallitur); lab [or, lapsus sum]i; decipi [ior, ceptus sum]; peccare [1] (in [erga] aliquem; in aliquo);

+ ты ошибаешься falsus es;

+ если я не ошибаюсь nisi omnia me fallunt; nisi quid me fallit; nisi fallor;

+ не так уж я ошибаюсь насчет твоего подозрительного отношения к Карфагену nec me adeo fallit te suspectas habuisse domos Carthaginis;

+ и в этом я не ошибся ea res me falsum non habuit; haud sum falsus;

ошибка erratum [i, n]; error [oris, m]; peccatum [i, n]; culpa [ae, f]; delictum [i, n]; ruina [ae, f]; lapsus [us, m]; menda [ae, f]; mendum [i, n]; vitium [ii, n] (ineuntis adulescentiae);

+ здесь, по-видимому, вкралась ошибка hic error irrepsisse videtur;

+ эту ошибку следует исправить hic error corrigendus est;

+ без ошибки sine menda (mendis);

+ с ошибками mendose (scribere);

+ незамеченные ошибки menda non commemorata;

+ совобождать от ошибок книгу, исправлять (править) ошибки в книге tergere librum;

+ укоренившаяся ошибка error inveteratus;

+ по ошибке erronee; errore; false; falso; per errorem; perperam;

+ дважды совершить одну и ту же ошибку ad eundem lapidem bis offendere;

+ совершается много ошибок multa peccantur;

+ изобилующий ошибками mendosus (exemplar; historia);

+ впасть в ошибку capi errore;

+ ошибка при вычислении error computationis;

ошибочно mendose; frustra; perperam;

ошибочность mendositas [atis, f];

ошибочный erroneus [a, um]; falsus [a, um]; non rectus [a, um]; mendosus [a, um]; perperus [a, um]; vitiosus [a, um] (aliquid vitioso nomine appellare);

ошкуренный decorticatus [a, um];

оштрафовать pecuniam arrogare [1];

ощипывать vellere [o, vulsi, vulsum] (anseres);

ощупывание tactus [us, m]; tactio [onis, f] (voluptates tactionum);

ощупывать tangere [o, tetigi, tactum] (corpus); contrectare [1]; tractare [1] (aliquid manu); taxare [1] (“taxare” pressius et crebrius est, quam “tangere” с “taxare” связан смысл большей силы и частоты, чем с“tangere”); temptare [1] (tentare) (aliquid manu);

ощупь:

+ на ощупь упругое tactu elasticum;

+ мягкий на ощупь tactu mollis;

ощутимый notabilis [e]; sensibilis [e]; perceptibilis [e]; tractabilis [e] (oculis manuque);

ощущать sentire [4]; sensibus percipere; intellegere; percipere [io, cepi, ceptum]; sapere [io, ii,-];

ощущение sensus [us, m]; intellectus [us, m];

+ тягостное ощущение gravamen [inis, n];




павиан simia Pavianus;

павильон papilio [onis, m];

павлин pavo [onis, m]; pavus [i, m];

павлиний pavoninus [a, um];

паводок inundatio [onis, f];

пагода pagoda [ae, f];

пагубный perniciosus [a, um]; pestifer [era, um]; calamitosus [a, um]; funestus [a, um]; exitiabilis [e]; exitiosus [a, um]; feralis [e];

+ пагубное предприятие inceptum funestum;

+ пагубные мысли cogitata/sensa animi exitiosa;

+ пагубная война exitiosum bellum;

падалица poma [orum, npl] cadiva;

падаль cadavera (npl);

падать cadere [o, cecidi, casum] (in, ad terram; ex, de equo; de manibus); accidere [o, cidi, cisum] (ad terram; terrae; in humum); decidere; incidere; concidere; excidere; occidere; occumbere [o, bui, bitum]; succumbere (victima ferro succumbens); delabi; illabi [or, lapsus sum]; ruere [o, ui, utum]; corruere [o, ui, utum]; pendere [eo, pependi, pensum]; praecipitare [1];

+ падать в обморок exanimari; intermori;

+ от недостатка согласия их торговое общество пало societas eorum defectu concordiae ruit (dilapsa est);

+ подозрение падает на него cadit in eum suspicio;

падеж casus [us, m];

падение casus [us, m]; occasus [us, m]; strages [is, f] (arborum); lapsus [us, m]; delapsus [us, m]; obitus [us, m];

+ удержаться от падения a lapsu se continere;

+ падение барометра descensus mercurii (in tubo Torricelliano);

+ падение Карфагена excidium Carthaginis; Carthago eversa;

+ помочь республике, клонящейся к падению labenti et inclinatae reipublicae opem ferre;

+ его домашние дела/достаток клонятся к падению dilabitur illius res familiaris;

+ империя близка к падению imperii occasus appropinquat;

падкий cupidus [a, um]; avidus [a, um];

+ падок на деньги pecunie avidus/avarus est;

падучая (болезнь) morbus [i, m] caducus; epilepsia [ae, f];

падчерица privigna [ae, f];

паёк portio [onis, f];

паж puer [i, m] nobilis (regius, aulicus);

пазуха sinus [us, m]; axilla [ae, f];

пай pars [rtis, f], pars rata; portio [onis, f];

+ входить в пай venire in societatem rei;

+ на мой пай досталось 1000 рублей e societate, in quam veni, mille rubb. mihi obtigit;

паяние ferruminatio [onis, f];

пакет fascis [is, m], sarcina [ae, f]; fascis cursualis; пакетик fasciculus [i, m];

пакетбот navis [is, f] tabellaria; navicula [ae, f] publica ad litteras, sarcinas homines transportandos destinata;

пакля stuppa [ae, f];

пакостник qui conficit aliquid mali; qui flagitiose se gerit; qui turpiter agit;

пакостно foede, turpiter;

пакостный foedus [a, um], turpis [e], obscaenus [a, um];

пакость damnum [i, n], malum [i, n], incommodum [i, n], turbae [arum, fpl]; opprobrium [ii, n], convicium [ii, n], maledictum [i, n]; obscaenitas [atis, f], spurcities [ei, f] (spurcitia [ae, f]);

пакт pactum [i, n];

палата palatium [ii, n], amplum cubiculum [i, n], spatiosa diaeta; intimum regum consilium [ii, n]; tribunal [is, n], iudicium [ii, n], forum [i, n];

+ казённная палата aerarii inferior curia [ae, f];

+ оружейная палата armamentarium [ii, n];

+ палата уголовного суда iudicium [ii, n] publicum, iudicium capitis, iudicium capitale;

палатка tentorium [ii, n]; tabernaculum [ii, n]; (торговая) aedicula [ae, f];

+ палатка полководца praetorium [ii, n];

+ ставить палатку tabernaculum tendere;

палаты aula [ae, f]; turris [is, f];

палач carnifex [icis, m]; rerum capitalium vindex [icis, m]; tortor [oris, m];

палаш acinaces [is, m];

палевый coloris straminei;

Палестина Palaestina [ae, f];

палестинец Palaestinensis [is, m];

палец digitus [i, m]; +(большой pollex [icis, m], указательный index [icis, m], средний medius [ii, m], impudicus [i, m], безымянный annularis [is, m], мизинец minimus [i, m], auricularis [is, m]);

+ большой палец ноги allex [icis, m];

+ смотреть сквозь пальцы connivere [eo, nivi/nixi,-]; tolerare [1];

+ Почему на величайшие преступления вы смотрите сквозь пальцы? Cur in hominum sceleribus maximis connivetis?

+ За побег наказывал строго, а на прочие провинности смотрел сквозь пальцы. Desertorum punitor acerrimus connivebat in ceteris.

+ корень толщиной в палец radix digitali crassitudine;

+ показывать пальцем digito monstrare;

+ считать по пальцам digitis rationem computare;

+ смотреть сквозь пальцы на что-либо connivere (dolo);

+ щёлкание пальцами percussio digitorum;

+ мальчик с пальчик allex viri;

+ палец о палец не ударить manum non vertere;

+ кончиеами пальцев digitis primoribus;

палисадник hortulus [i, m] ante domum dispositus; vallus [i, m]; pali, palorum praefixorum ordo;

+ обнести п-ом vallare, vallo munire; palis praefixis locum munire, instruere;

палитра scutella [ae, f] pictoria;

палить urere [o, ussi, ustum]; amburere; ustulare [1];

+ палить свиную тушу suem glabrare [1];

+ палить из пушек ружей по неприятелю tormenta, sclopeta in hostem (e)mittere; tormentis, sclopetis hostes petere;

палица baculus [i, m], fustis [is, m]; clava [ae, f];

палка baculus [i, m], baculum [i, n]; fustis [is, m] (aliquem fustibus mulcare; fusti caput afflixisse; fustibus tundere); pedum [i, n]; virga [ae, f]; scipio [onis, m];

+ бить кого-л. палками fustem alicui impingere; verberare aliquem fustibus; fustigare;

+ волшебная палочка virga (magica);

+ сбивать палкой головки лилий virga lilia summa metere;

паломник viator [oris, m]; peregrinator [oris, m];

палочка bacillus [i, m]; bacillum [i, n]; surculus [i, m]; virgula [ae, f]; radius [ii, m]; talea [ae, f];

палтус Pleuronectes hypoglossus; passer [eris, m];

палуба stega [ae, f]; constratum [i, n]; puppis [is, f]; forus [i, m]; tectum [i, n];

+ судно с палубой navis [is, f] tectaconstrata;

пальба missio [onis, f]; emissio [onis, f], iaculatio [onis, f]; salutatio [onis, f] per tormenta sive sclopeta emissa;

+ пушечная пальба tormenta emissa; emissio tormentorum;

пальма palma [ae, f]; phoenix [icis, f];

пальмовый palmeus [a, um]; palmaris [e];

+ пальмовый лес palmetum [i, n], silva [ae, f] palmarum;

+ пальмовое вино vinum [i, n] palmeum;

пальто amiculum [i, n]; mantellum [i, n];

палящий acer [cris, e] (sol; solis potentia); atrox [ocis] (hora Caniculae); igneus [a, um] (sol; aestas); urens [ntis];

памфлет libellus [i, m] contumeliosus, famosus;

памятка libellus [i, m] memorialis;

памятливость acris, bona, tenacissima memoria [ae, f];

памятливый memor [oris], memoriosus [a, um]; qui memoria valet, viget;

+ остроумный и памятливый ingeniosus et memor;

памятник monumentum [i, n]; statua [ae, f] rei memoriam servans; votum [i, n] (immortale); tribunal [is, n];

+ воздвигнуть в честь Государя п-к statuam in memoriam Principis ponere;

+ поставить кому памятник alicui monumentum statuere, ponere, collocare, constituere;

+ заказать, сделать памятник monumentum faciendum locare;

+ Развалины древнего Рима суть памятники его бывшего величия Parietinae (ruinae) urbis Romae sunt monumenta, quae pristinam eius magnitudinem (maiestatem) testantur.

+ тебе будет поставлен памятник в центре города (ирон.) media statuaris in urbe;

+ надгробный памятник cippus [i, m];

памятный memorialis [e]; quod in memoria habetur, custoditur;

+ Это – памятное дело. Haec res omnium mente haeret.

памятовать meminisse [memini,-], recordari [or, atus sum], memorem esse [sum, fui]; in memoria habere [eo, ui, itum]; memoria aliquid tenere [eo, ui, tentum], retinere, servare [1], custodire [4];

+ Я буду это всгда памятовать huius rei memoria in me vigebit; haec res apud me nunquam intermoritura est;

+ Памятуй свои обещания promissa tua memoria teneto;

+ Кто не памятует благодеяний, тот их не достоин immemor beneficiorum iis indignus est;

+ памятовать чьи услуги alicuius merita (meritorum) in nos recordari;

+ памятуется мне, вы некогда говорили memini te hoc aliquando dixisse;

+ памятуется мне, что я читал memini me legisse;

память memoria [ae, f] (tenax); recordatio [onis, f]; fama [ae, f], nomen [inis, n]; existimatio [onis, f]; retinetia [ae, f] (actarum rerum); animus [i, m] (ex animo excidere, effluere); (компьютера) instrumentum [i, n] memoriale, apparatus [us, m] memorialis;

+ вводить в память, сохранить в памяти in instrumento memoriali condere [o, didi, ditum];

+ память есть способность души возобновлять бывшее, хранилище изобретенного умом. Memoria est, per quam animus repetit illa, quae fuerunt, thesaurus rerum inventarum.

+ память верная, твердая memoria tenax;

+ иметь хорошую память memoria vigere [eo, ui,-];

+ прекрасная память virtus [utis, f] memoriae;

+ у него память слаба memoria ei labat;

+ иметь нетвердую память memoria vacillat;

+ иметь большую память esse magna memoria;

+ слабая память segnis ac lenta memoria;

+ не иметь памяти defici memoria;

+ обременять память memoriam obruere;

+ память теряется memoria occidit;

+ Это запечатлено глубоко в моей памяти hoc in memoria mea penitus insidet;

+ врезаться в чью-л. память alicui in visceribus haerere;

+ Пока я буду жив, всегда буду хранить ее в памяти semper illius meminero, dum vivam; nunquam ex animo discedet illius memoria.

+ привести себе что на память rem in memoriam reducere; rei memoriam renovare;

+ изгладить из памяти rem e memoria evellere;

+ Это вышло у меня из памяти haec exciderunt e memoria;

+ выйти из памяти effluere ex animo;

+ Это приходит мне на память hoc in memoriam redit;

+ иметь кого в свежей памяти tenere vivam alicuius memoriam;

+ Это приводит мне на память Платона haec res affert mihi memoriam Platonis;

+ упражнять, изощрять память memoriam agitare, exercere;

+ сохранить в памяти memoria custodire;

+ память его для нас драгоценна quem memoria colimus;

+ воскресить чью память intermortuam alicuius memoriam renovare;

+ истребить память rei famam supprimere;

+ память о нем погибла periit (vetustate abiit) eius memoria;

+ память, передаваемая нашим детям memoria prodenda liberis nostris;

+ увековечить память чего in animis omnium aliquid condere;

+ оставить по себе добрую память bonam sui famam relinquere;

+ оставить по себе память своими заслугами alios sui memores facere bene merendo;

+ составить себе вечную, бессмертную память immortalitatem adipisci;

+ омрачить чью память famam obscurare;

+ Это оскорбляет его память hoc eius nomini officit, hoc eius famam imminuit, laedit;

+ человек, оставивший о себе отличную память vir liberrimi nominis;

+ сегодня память по моем отце Hodie res divina fit pro anima mei defuncti parentis;

+ годы уносят всё, вплоть до памяти omnia fert aetas, animum quoque;

+ если память позволяет (в состоянии удержать) si memoria suffragatur;

панегирик panegyricus [i, m] (sermo), laudatio [onis, f];

+ написать кому п-к laudationem alicui scribere;

панель crepido [inis, f] semitae; tabulatio [onis, f]; contabulatio [onis, f];

+ приборная панель tabula [ae, f] indicatoria;

паника tumultus [us, m]; timor [oris, m] caecus; pavor [oris, m];

+ подверженный панике velut lymphatus [a, um];

паникадило lychnus [i, m] pensilis;

панихида sacra, quae quotannis die supremo perfunctorum fiunt pro eorum animis;

панический panicus [a, um]; trepidus [a, um] (cursus);

пансион hospitium [ii, n];

пантеизм pantheismus [i, m];

пантомим ludio [onis, m]; pantomimus [i, m];

пантомима mimus [i, m], pantomimus [i, m];

+ представлять пантомиму pantomimum agere;

пантера lynx [сis, f]; panthera [ae, f]; pardus [i, m];

панцирь lorica [ae, f]; cataphracta [ae, f]; pectoralia [ium, npl]; thorax [acis, m];

+ надеть панцирь loricam induere; munimentum corporis sumere;

папа tata [ae, m]; Papa [ae, m] (Romanus), pontifex [icis, m]; episcopus [i, m] Romanus;

паперть pronaos [i, m];

папироса sigaretta [ae, f]; sigarillum [i, n];

папирус papyrus [i, m]; charta [ae, f] papyracea;

папка charta [ae, f] densata; chartarum fasciculus [i, m]; (комп) cooperculum [i, n];

папоротник filix [icis, f]; (Polypodium filix mas); aspidium [ii, n];

папский papalis [e]; pontificius [a, um];

+ папское послание bulla [ae, f];

пар vapor [oris, m]; (h)alitus [us, m];

паровой vaporarius [a, um];

+ паровое поле agger otiosus; ager novalis;

+ находившийся под паром requietus (ager);

пара par [is, n]; duo, duae; dyas [adis, f]; iugum [i, n];

+ пара голубей par columbarum;

+ пара быков bina boum capita; bini boves;

+ две пары башмаков duo paria calceorum;

+ превосходная пара братьев par nobile fratrum;

+ пара нечестивцев iugum impiorum;

+ ходить с пар (парных карт) ludum incipere (ordiri) binis vel quaternis paribus scidis;

парабола parabola [ae, f];

параболический parabolicus [a, um];

параграф paragraphus [i, f]; articulus [i, m];

парад pompa [ae, f], apparatus [us, m]; pompa militaris, decursio [onis, f] militum, decursio campestris; exercitus lustratio [onis, f];

+ место для парадов campus militum decursionibus aptus; locus militibus lustrandis destinatusubi milites lustrantur;

парадный ad apparatum, pompam pertinens;

парадокс paradoxum [i, n]; paradoxon i (gr), sententia a communi sensu abhorrens;

парадоксальный paradoxus [a, um];

паразит parasitus [i, m];

паразитировать parasitice vivere [o, xi, ctum] (crescere [o, crevi, cretum]);

паразитарный parasiticus [a, um];

паралитик homo [inis, m] debilis, paralyticus;

паралич paralysis [is, f], nervorum resolutio, debilitas;

+ разбитый общим параличом membris omnibus captus [a, um];

параллель parallelum [i, n];

параллельный parallelus [a, um];

параметр parametrum [i, n];

парапет lorica [ae, f]; pluteus [i, m]; pluteum [i, n];

парашют umbrella [ae, f] descensoria; decidiculum [i, n];

парень puer [pueri, m], adolescens [ntis, m], iuvenis [is, m];

пари pignus [oris, n];

Париж Parisii, Lutetia [ae, f];

парижский Parisiensis [e];

парик capillamentum [i, n], galerus [i, m], galericum [i, n], caliendrum [i, n];

+ comae absentes;

+ надев на голову парик galericulo capiti adaptato;

парикмахер tonsor [oris, m]; capillorum concinnator [oris, m]; capillamentorum textor [oris, m]; structor [oris, m] capillaturae;

парикмахерская tonstrina [ae, f]; taberna [ae, f] tonsoris;

парилка balneum [i, n] vaporale;

парить pendere [eo, pependi,-];

парить vapore mollire [4];

парк viridarium [ii, n]; nemus [oris, n]; hortus [i, m]; silva [ae, f]; paradisus [i, m];

+ артиллерийский парк tormenta [orum, npl]; tormentorum series [ei, f];

парковать autokinetum statuere [o, ui, utum], ponere [o, sui, situm];

парковка area [ae, f] stativa, statio [onis, f] autocinetorum / vehiculorum;

парламент Parlamentum [i, n]; Consilium [ii, n] publicum; Senatus [us, m] Superior et Inferior; Proceres et legati populi; publicus legumlatorum coetus [us, m]; legatorum popularium coetus;

+ член парламента Membrum Parlamenti; Consilii publici particeps;

+ созвать парламент publici consilii participes convocare;

+ парламентские акты senatusconsultum; lex a consilio publico iussa;

парламентарий parlamentarius [a, um];

парламентёр leno [onis, m] (missis lenonibus);

пармезан caseus [i, m] Parmensis;

парник thermocepium [ii, n]; pulvinus [i, m] stercorosus;

+ парниковые растения plantae in thermocepiis cultae;

парной: recens [ntis]; tepidus [a, um];

+ парное молоко lac recens (mulctum);

парный geminus [a, um]; gemellus [a, um]; geminatus [a, um]; binatus [a, um]; binaris [e]; bini [ae, a]; gemini;

паровоз vaporaria machina [ae, f] vectoria;

пародировать per ridiculum detorquere [eo, rsi, rtum];

пародия po"ema [atis, n] per ridiculum contortum;

пароль tessera [ae, f], signum [i, n]; symbolum [i, n];

+ дать пароль tesseram dare;

пароход lembus [i, m] vaporarius; navis [is, f] vaporaria; pyroscaphus [i, m];

партер cavea [ae, f] prima; spectatores [um, mpl] in cavea sedentes; orchestra [ae, f];

партизан bellator [oris, m] tectus, clandestinus; *partisanus [i, m];

партия factio [onis, f]; pars [rtis, f], partes [ium, fpl];

+ КПРФ factio communistica Russorum;

+ возглавлять партию factioni praesidere;

партнёр socius [ii, m]; collusor [oris, m], sodalis [is, m], synergus [i, m] (Gr);

парус velum [i, n]; linteum [i, n]; linum [i, n];

+ поднять паруса vela pandere;

+ спустить, убрать паруса vela contrahere, subducere;

+ надувать паруса implere vela;

+ время поднять паруса aurae vela vocant;

+ подтянуть паруса subducere vela tempestati;

+ идти на парусах velis ventisque navem aliquo dirigere; vela dare; navigare; vela dirigere ad aliquem locum;

+ поднять все паруса passis velis vehi; plenis velis navigare;

+ развернуть парус навстречу бешеному ветру tradere sinum vento furenti;

парусина velum [i, n]; carbasus [i, m]; linteum [i, n] ad vela;

парусник navigium [ii, n] velis instructum;

парфюмер murobatharius [ii, m]; myropola [ae, m];

парфюмерия myron [i, n] (myrum), myropolium [ii, n];

парфяне Parthi [orum, mpl];

парча pannus [i, m] sericus floribus distinctum;

паршивец homo [inis, m] immundus;

паршивица femina [ae, f] immunda;

парящий suspensus [a, um] (alae);

пасека apiarium [ii, n]; alveus, alveare [is, n], alvearium [ii, n];

пасмурный obscurus [a, um], nubilis [e]; nebulosus [a, um], caliginosus [a, um];

+ пасмурный день dies nubilus;

+ пасмурная погода caelum triste; tristitia caeli;

+ из-за пасмурной погоды propter offensam caliginem;

+ пасмурное лицо severum supercilium; vultus tristis; frons contracta;

паспорт syngraphus [i, m]; diploma [atis, n];

пассажир viator [oris, m], vector [oris, m]; peregrinator [oris, m]; peregrinus [i, m]; advena [ae, m], hospes [itis, m]; transitor [oris, m]; epibata [ae, m/f];

+ я буду и судном, и моряком, и пассажиром (т.е. переберусь вплавь) idem navigium, navita, vector ero;

+ пассажир на переднем сидении, рядом с водителем convector;

пассатный: =ые ветры Etesiae [arum, fpl];

пассивность passivitas [atis, f]; inertia [ae, f], desidia [ae, f];

пассивный passivus [a, um]; iners [ertis];

паста pasta [ae, f];

пастбище pascuum [i, n]; bucetum [i, n];

пастернак pastinaca [ae, f] sativa;

пасти pascere [o, pavi, pastum];

+ пасти скот, стада pascere pecus, greges;

пастор pastor [oris, m], concionator [oris, m], sacerdos [otis, m];

пастух pastor [oris, m], pecoris custos [odis, m], armentarius [ii, m], gregarius [ii, m]; bubulcus [i, m];

пастушеский pastoralis [e]; bucolicus [a, um];

+ пастушеский посох pedum [i, n];

+ пастушеская свирель arundo [inis, f]; avena [ae, f];

пасть rictus [us, m], fauces [ium, fpl]; hiatus [us, m];

+ разинуть пасть rictum distendere;

пасть (жертвой) succumbere [o, bui, bitum] (inimicis); sterni [or, stratus sum]; jacere [eo, ui, (citum)]; cadere [o, cecidi, casum];

+ пасть духом succumbere animo;

+ пасть под ударами мечей sterni gladiis;

+ павший к чьим-л. ногам stratus ad pedes alicui;

пасха pascha [atis, n / ae, f], festum [i, n] paschale Iudaeorum;

+ пасхальное яйцо ovum paschale;

пасынок privignus [i, m];

патент codicillus [i, m]; diploma [atis, n]; litterae [arum, fpl] patentes;

патефон grammophonum [i, n];

патогенный pathogenus [a, um];

патока melassa [ae, f];

патриарх proauctor [oris, m], supremus antistes [itis, m]; patriarcha [ae, m];

патриархия dioecesis [is, f] ecclesiastica patriarchae;

патриархальный patriarchalis [e]; priscus [a, um];

патриот patriae amans [ntis]; patriota [ae, m]; amicus [i, m] rei publicae; bonus civis [is, m];

патриотизм patriae amor [oris, m]; caritas [atis, f] patriae; patriotismus [i, m]; reipublicae studium [ii, n];

патриций patricius [a, um];

патрон patronus [i, m];

патрон embolus [i, m] igniarius;

патронаж patrocinium [ii, n];

патронташ embolorum igniariorum pera [ae, f];

патруль vigiles [um, mpl] nocturni;

пауза intervallum [i, n]; intermissio [onis, f]; mora [ae, f]; pausa [ae, f];

паук aranea [ae, f]; araneus [i, m]; phalangium [ii, n];

паутина textum [i, n] araneum; opera [ae, f] araneorum; tela [ae, f] (aranearum); araneum [i, n]; araneae [arum, fpl];

+ снять паутину со столбов operas aranearum columnis dejicere, aranea tollere;

+ паук вешает свою паутину laxos casses aranea suspendit;

+ полный паутины araneosus;

паучок araneola [ae, f];

паучище aranea [ae, f] crassa;

пафос pathos [n]; tragicum [i, n] (spirare);

пах inguen [inis, n]; regio [onis, f] inguinalis;

пахарь arator [oris, m]; agricola [ae, m]; agricultor [oris, m];

пахать arare [1]; aratro moliri [ior, itus sum]; sulcare [1]; terram vertere [o, rti, rsum];

+ пахать в первый, второй, третий раз agrum proscindere, iterare, tertiare;

+ пахать глубоко sulcum altius imprimere, glebas effringere;

паханный (ex)aratus [a, um], aratro versus [a, um], subversus [a, um];

+ паханная земля terra aratro versa;

+ пахотная земля arationes;

пахарь arator [oris, m], agri cultor [oris, m], agricola [ae, m];

+ пахотные орудия instrumenta rustica;

пахнуть (red)olere [eo, ui,-]; odorem edere [o, edidi, editum], emittere [o, emisi, emissum], diffundere [o, fudi, fusum], spargere [o, rsi, rsum]; putere [eo, ui,-] (гнилью, разложением);

+ пахнуть чем aliquid redolere;

+ хорошо пахнуть fragrare; bene, jucunde olere; suavem, jucundum odorem spargere;

+ пахнуть дурно male olere; mali odoris esse; foetere;

пахотный terrenus [a, um] (campus); arvalis [e];

+ пахотная земля arvum [i, n];

пахтать butyrum facere [io, feci, factum]; lac densare [1] in butyrum;

пахучий odoratus [a, um]; odorifer [era, um]; odorus [a, um]; olens [ntis]; olidus [a, um] (bene); acer [cris, e] (unguenta);

пациент susceptus [i, m]; aegrotus [i, m]; aeger [gri, m]; patiens [ntis, m];

пацифизм pacifismus [i, m], irenismus [i, m]; pacis studium [ii, n]; motus [us, m] bello prohibendo;

пацифист pacifista [ae, m], irenistes [ae, m] (Gr);

пачка sarcinula [ae, f]; fascis [is, m] (chartarum);

пачкать turpare [1] (canitiem pulvere); inquinare [1]; coinquinare [1]; maculare [1]; ungere [o, nxi, nctum]; oblinere [o, levi, litum]; polluere [o, ui, utum]; spurcare [1] (aliquem, aliquid; spurcari impuris moribus);

паша summus praefectus [i, m]; satrapes, satrapa [ae, m] (apud Turcas);

пашня arvum [i, n]; loca [orum, npl] arvensia; arationes [um, fpl]; ager [agri, m] novalis;

паштет artocreas [atis, n]; pastata [ae, f];

паюсная икра ovicula [orum, npl] piscium pressa, caviar [is, n] pressum;

паяльник cauter [eris, m]; ferrumen [inis, n]; metallorum glutinatorium [ii, n];

паять (con)ferruminare [1]; metalla conglutinare [1];

певец cantator [oris, m]; cantor [oris, m];

певица cantatrix [icis, f]; cantrix [icis, f];

педагог paedagogus [i, m]; magister [tri, m];

педагогика paedagogia [ae, f], institutio [onis, f], disciplina [ae, f] de liberis educandis;

педагогический paedagogicus [a, um];

педант doctor [oris, m] umbraticus, paedagogus [i, m] scholasticus; nugarum venator [oris, m]; minutiarum admirator [oris, m] et captator [oris, m] ineptus, morosus;

педантичный exquisitus [a, um] (munditia);

педантский ineptus [a, um], insulsus [a, um]; morosus [a, um]; putidus [a, um];

педераст paedico [nis, m]; paederastes [ae, m];

педиатрия paediatria [ae, f];

пейзаж topia [ae, f];

пекарня pistrinum [i, n], pistrina [ae, f]; furnus [i, m]; panificium [ii, n];

+ арендовать пекарню furnos conducere [o, xi, ctum];

пекарь pistor [oris, m] furnarius; panifex [icis, m];

пеленать (младенца) (infantem) fasciis involvere [o, lvi, lutum];

пелёнка fascia [ae, f]; pannus [i, m]; linum [i, n];

пеликан Pelicanus [i, m] onocrotalus; pelecanus [i, m] (pelicanus); platea [ae, f];

пемза pumex [icis, m]; lapis [idis, m] bibulus;

пена spuma [ae, f];

+ испускать ртом пену spumas (in) ore agere [o, egi, actum];

пенал graphiarium [ii, n]; theca [ae, f] graphiaria; pennarium [ii, n];

пенаты penates, [ium, mpl];

пение cantilena [ae, f]; cantio [onis, f]; cantatio [onis, f]; cantus [us, m];

пенис membrum [i, n] virile; pars [partis] virilis; cauda [ae, f]; penis [is, m]; mentula [ae, f]; verpa [ae, f]; sopio [onis, m]; vomer [i, m]; contus [i, m]; veretrum; veretilla [ae, f]; telum;

пенистый spumeus [a, um]; spumosus [a, um];

пениться spumare [1]; florere [eo, ui,-];

пенициллин (medicamentum) penicillinum [i, n];

пенсионер quiescens [ntis]; emeritus [a, um]; munere exsolutus [a, um]; rudiarius [a, um];

пенсия stipendium [ii, n] civibus emeritis aetatis causa concessum; commoda [orum, npl] emeritae militiae; emeritum [i, n]; stipendium [ii, n] emeritum; merces [edis, f] emeriti; pensio [onis, f];

+ получать пенсию stipendio uti [or, usus sum];

+ отправить на пенсию vacationem muneris alicui dare [o, dedi, datum];

пентюх homo [inis, m] agrestis; merum rus [ruris, n];

пень truncus [i, m] (arboris caesae; бран. tanquam truncus atque stipes); stipes [itis, m] (in carioso stipite formicarum nidificia); caudex [icis, m];

+ вырыть пень truncum effodere [io, fodi, fossum];

+ встал как пень obmutuit; loquendo haesit; de statu suo dejectus, animo consternatus est;

пенька cannabis [is, f];

+ вить канаты из пеньки funes e cannabi torquere [eo, rsi, rtum], nectere [o, xi, ctum];

пеньковый cannabinus [a, um]; e cannabi confectus [a, um];

пеня opprobrium [ii, n], convicium [ii, n]; mul(c)ta [ae, f], poena [ae, f]; damnum [i, n];

+ спорить о наложении пени certare [1] multam;

пенять exprobrare [1];

пепел cinis [eris, m]; pulvis [eris, m];

+ обратить город в пепел urbem concremare [1], incendio delere, flammis delere [eo, evi, etum], incendio absumere [o, mpsi, mptum], deformare [1], in cineres vertere [o, rti, rsum];

пепельница vasculum [ii, n] cinerarium;

пепельный, пепельно-серый cinereus [a, um];

пепелище area [ae, f] domus deflagratae, incendio absumptae;

первенец primum genitus, primogenitus, progenitus, natu major (prior [duorum]), natu maximus, primus;

первенство prioritas [atis, f]; primus locus [i, m]; principatus [us, m]; priores [um, mpl], primae partes [ium, fpl]; summa [ae, f]; palma [ae, f];

+ они хотят во всем первенства primos se omnium rerum esse volunt;

+ первенствовать primum / principem locum tenere [eo, ui, tentum]; primum esse [sum, fui,-]; primas partes tenere; summo honore haberi [eor, itus sum];

+ есть (такие), которые в Элее оспаривают первенство в состязании квадриг est, quibus Eleae concurrit palma quadrigae;

первичный primarius [a, um]; primitivus [a, um]; principalis;

первобытный primaevus [a, um]; antiquissimus [a, um];

первозданный protoplastus [a, um];

первоисточник fons [ntis, m] primarius; semen [inis, n]; principium [ii, n];

первоклассный classicus [a, um]; princeps [cipis]; primae sortis;

первоначало primordium [ii, n];

первоначальный primigen(i)us [a, um]; primitivus [a, um]; principalis [e]; primordialis [e] (causa); originalis [e]; elementarius [a, um]; initialis [e];

+ первоначальные сведения initia [e]lementa, lineamenta; primitiae;

первоначально primordialiter;

первопричина initium [ii, n] et causa [ae, f]; truncus [i, m] (aegritudinis);

первородный primogenitus [a, um]; major [majus] natu;

первосвященник summus sacerdos [otis, m];

первостатейный primae classis;

+ первостатейный купец mercator [oris, m] primae classis;

первостепенный princeps [cipis];

первый primus [a, um] (liber; initium); princeps [cipis]; primoris (feminae; civitatis); principalis [e]; prior [prius];

+ первые плоды primitiae; praemissa, -orum npl;

+ первое место summa [ae, f]; primae; primatus; principatus;

+ Я первый чувствую несчастья, первый все узнаю, первый извещаю, уведомляю primus sentio mala nostra, primus rescisco omnia, primus obnuntio;

+ быть из первых людей в государстве in principibus esse;

+ быть первым среди кого-л. summam habere apud aliquos;

+ первый встречный primus quisque;

+ при первом случае prima occasione oblata;

+ при первой возможности, по первому же поводу primo quoque tempore;

+ Он считает себя первым гражданином Ille se principem civem putat;

+ Они первые вызвались дать деньги Principes fuerunt pecuniae pollicendae;

+ Он первым вступал в бой Princeps proelium inibat;

+ находиться в первых рядах in primis stare;

+ Первый советчик и говорун primus consilio et lingua;

+ в первый же день primo quoque die;

+ в первый раз primo quoque tempore;

+ быть первым в чем-нибудь principem esse in aliqua re, optimum, praestantissimum esse in aliquo genere;

+ первый по уму и знанию ingenii et doctrinae princeps;

+ занимать первое место primas / principatum tenere;

+ дать кому первое место alicui primas dare, concedere, deferre;

+ один из первых primarius (locus);

пергамен(т) pergamen [inis, n]; membrana [ae, f]; pellis [is, f];

+ стёртый пергамен palimpsestus [i, m]; diphtera [ae, f];

пергаментный pergamaceus [a, um]; pergameneus [a, um];

пердеть pedere [o, pepedi, peditum], flatum crepitumque ventris emittere [o, emisi, emissum], crepitum ventris reddere [o, didi, ditum];

пердёж ventus [i, m], flatus [us, m], crepitus [us, m] ventris;

перебегать transcurrere [o, rri, rsum]; perfugere [io, fugi, fugitum]; transfugere [io, fugi, fugitum];

перебежчик transfuga [ae, m]; perfuga [ae, m]; profugus [ae, m];

перебивать, перебить contundere [o, tudi, tusum]; frangere [o, fregi, fractum]; caedere [o, cecidi, caesum], occidere [o, cidi, cisum]; interpellare [1], interrumpere [o, rupi, ruptum]; trucidare [1] (captos ferro);

+ перебить посуду frangere vasa;

+ перебить много неприятелей multos hostes occidere; ingenti caede hostem prosternere [o, stravi, stratum];

+ перебить дворовых птиц pecus volatile, aves cohortales omnes mactare [1], jugulare [1];

+ перебивать говорящего loquentem aliquem / alicujus sermonem interpellare [1], interrumpere [o, rupi, ruptum];

(врагов) trucidare [1]; interficere [io, feci, fectum]; (речь) interfari [for, fatus sum]; interpellare [1]; obsonare [o, ui, itum]; obstrepere [o, ui, itum];

перебиваться aegre se sustinere [eo, ui, tentum]; misere, duriter vivere [o, xi, ctum];

перебирать in ordinem redigere [o, egi, actum]; scrutari [or, atus sum]; pervestigare [1]; bonum seligere [o, legi, lectum] et malum rejicere [io, jeci, jectum];

+ перебирать овощи fructus seligere, excerpere [o, rpsi, rptum];

перебираться transcendere [o, ndi, nsum]; transgredi [ior, grssus sum];

перебраниваться inter se altercari [or, atus sum];

+ Они все перебранились между собой. Omnes inter se altercati sunt;

+ Он со всеми перебранился. Omnes in orbem probris et maledictis vexavit;

перебранка mutua altercatio [onis, f], mutuae lites [ium, fpl];

перебрасывать jactare [1]; transportare [1] (duas legiones); transmittere [o, misi, missum] (equitatum, copias in Euboeam, tigillum per viam); trajicere [io, jeci, jectum];

перебродивший fermentatus [a, um];

+ пербродившее вино vinum [i, n] fermentatum;

перебросить transmittere [o, misi, missum] (aliquid);

+ перебросить камень через крышу tectum lapide transmittere;

перевал trajectus [us, m];

перевалить transire [eo, ii, itum] (Taurum); superare [1];

+ перевалив через Таврские горы Tauro monte superato;

переварить (cibum) digerere [o, gessi, gestum], conficere [io, feci, fectum]; concoquere [o, xi, ctum]; coquere (confectus coctusque cibus); terere [o, trivi, tritum] (cibum in ventre);

перевезти, перевозить transportare [1] (pueros in Graeciam); transvehere [o, xi, ctum]; transferre [o, tuli, latum] (aliquid trans Alpes);

перевернуть, перевёртывать invertere [o, rti, rsum]; vertere (stilum saepe); convertere; resupinare [1]; subvertere (mensam);

+ перевернуть страницу paginam libri vertere;

+ перевернуть всё вверх дном omnia sursum deorsum versare [1];

перевес

+ иметь перевес superare [1]; praestare [1]; propendere [eo, ndi, nsum];

+ мнение Сабина получает перевес superat sententia Sabini;

перевести, переводить tradere [o, didi, ditum]; traducere [o, xi, ctum]; transferre [fero, tuli, latum] (concilium Lutetiam; ex Graeco in Latinum); vertere [o, rti, rsum]; convertere; exprimere [o, pressi, pressum]; reddere [o, didi, ditum]; interpretari [or, atus sum]; explicare [1]; trajicere [io, jeci, jectum];

+ переводить с греческого на латинский ex Graeco in Latinum vertere; in Latinum sermonem vertere; Graeca in Latinum vertere;

+ перевести дух respirare [1];

перевод translatio [onis, f]; versio [onis, f]; interpretatio [onis, f];

+ русский перевод появился под заглавием… versio rossica apparuit sub titulo…

+ перевод с английского… ex anglico vertit…;

+ перевод денег посредством векселя permutatio [onis, f];

+ денежный перевод nummarium mandatum [i, n];

переводчик translator [oris, m]; interpretator [oris, m]; interpres [pretis, m];

+ должность переводчика munus [eris, n] interpretis;

перевоз trajectus [us, m]; transvectio [onis, f]; vectura [ae, f]; commeatus [us, m];

перевозить transferre [fero, tuli, latum]; transportare [1]; transvehere [o, xi, ctum];

перевозка transportatio [onis, f]; transvectio [onis, f]; vectatio [onis, f] (sarcinae); vectio [onis, f]; vectura [ae, f] (onerum, frumenti); vehatio [onis, f];

+ заплатить перевозчикам за перевозку бревен pro tignorum vectura solvere vecturariis;

+ морские перевозки navicularia [ae, f];

перевозчик portitor [oris, m]; vector [oris, m];

переворачивать vertere [o, rti, rsum]; evertere; invertere;

переворот res [rerum, fpl] novae; eversio [onis, f] (rei publicae); conversio [onis, f];

+ выигравшие от переворота novis ex rebus aucti;

+ после государственного переворота statu civitatis verso;

+ помышлять о перевороте novis rebus studere;

перевыборы subsortitio [onis, f];

перевязка fasciola [ae, f]; ligamentum [i, n]; vinculum [i, n];

перевяз(ыв)ать praeligare [1]; alligare; (vulnus) obligare;

перевязь balteus [i, m]; mitella [ae, f]; cinctorium [i, n]; ligamen [inis, n]; fascia [ae, f];

перегнить putredine absumi [or, sumptus sum];

+ канат прегнил funis putredine absumptus est;

перегнать destillare [1]; superare [1], vincere [o, vici, victum], praecurrere [o, rri, rsum], antecellere [o, cellui,-];

+ он перегнал учением всех учеников omnes condiscipulos doctrina superavit; doctrina omnibus condiscipulis superior est;

перегной humus [i, f]; fimus [i, m];

переговорить colloqui [or, cutus sum];

+ Мне надо с вами переговорть о важном деле. De re magni momenti tecum colloquar necesse est;

переговоры actiones [um, fpl];

+ вести переговоры agere [o, egi, actum] (cum aliquo de re aliqua, aliquam rem); tractare [1] (de condicionibus);

+ Полководцы (руководители) ведут переговоры о мире. Duces de pacis condicionibus agunt;

+ мирные переговоры actiones de pace;

+ (стороны) вступают в переговоры о мире in colloquium de pace venitur;

перегонка destillatio [onis, f];

перегонять abigere [o, egi, actum] (greges ovium abiguntur ex Apulia in Samnium aestivatum); transire [eo, ii, itum] (equum cursu); (жидкость) destillare [1];

перегорать comburi [or, combustus sum];

перегородка septum [i, n]; dissepimentum [i, n]; claustrum [i, n];

перегреть nimis coquere [o, xi, ctum]; plus satis fervefacere [io, feci, factum];

перегреться se deinceps percalefacere [io, feci, factum];

перегружать gravare [1] (cymbam ingenii); obruere [o, ui, utum]; nimis onerare [1]; nimio pondere onerare [1]; (merces) in aliud navigium transferre [fero, tuli, latum];

перегрызать perrodere [o, rosi, rosum]; praemordere [eo, mordi/morsi, morsum];

перед ante; prae; ob; palam; supra; ante;

переда(ва)ть tradere [o, didi, ditum] (poculum alicui; litteras); prodere [o, didi, ditum]; transmittere [o, misi, missum] (vitia sua Romam); transferre [fero, tuli, latum] (gladium in dextram manum; possessiones a liberis ad alienos); concedere [o, cessi, cessum]; consignare [1]; abalienare [1] (agros, praedium); mandare [1] (alicui aliquid); demandare [1]; transcribere [o, psi, ptum]; exsequi [or, cutus sum] (aliquid verbis); reportare [1];

+ передавать что-л. из рук в руки aliquid per manus tradere;

+ передавать в собственность mancipare [1];

передатчик (радио) translator [oris, m] radiophonicus; (instrumentum) emissorium [ii, n];

передача transmissio [onis, f]; relatio [onis, f]; traditio [onis, f]; translatio [onis, f] (transmissio) radiophonica;

передвигать transportare [1] (onera et jumenta); transponere [o, posui, positum];

передвигаться vectari [or, atus sum];

передвижение vectatio [onis, f];

передел(ыв)ать denuo fingere [o, nxi, ctum], facere [io, feci, factum]; retractare [1];

передний anticus [a, um]; anterior [ius]; prior [ius]; primus [a, um] (dentes; pedes); primoris [e] (pars);

+ передние ряды в театре orchestra [ae, f];

+ передний двор vestibulum [i, n];

+ передний танцор praesul [is, n];

передник succinctorium [ii, n];

передняя vestibulum [i, n];

передовой progressivus [a, um]; primoris [e] (dimicare inter primores); primus [a, um];

+ передовые взгляды opiniones progressivae;

+ передовые посты неприятеля primi hostium;

передохнуть respirare [1]; interspirare [1];

передумать alio vertere [o, rti, rsum]; consilium mutare [1];

передышка quies [etis, f]; interspiratio [onis, f]; mora [ae, f]; pausa [ae, f];

переезд (de)migratio [onis, f]; vectura [ae, f];

+ частые переезды обременительны crebrae / frequentes migrationes molestae sunt;

переехать, переезжать transmittere [o, misi, missum] (ex Sicilia in Africam); aedes mutare [1]; domo / e domo migrare [1]; emigrare [1], aliud domicilium / aliam sedem quaerere [o, sivi, situm], petere [o, ivi, itum]; transire [eo, ii, itum] (serpentem);

переживание affectio [onis, f] (animi; amoris; odii); affectus [us, m] (mentis; animi); sensus [us, m]; dolor [oris, m]; maeror [oris, m]; sensus maestus;

переживать tangere [o, tetigi, tactum] (tales curas);

пережи(ва)ть (кого-л.) funus alicujus videre [eo, vidi, visum]; superesse [sum, fui] (patri); supervivere [o, xi, ctum]; transire [eo, ii, itum]; pati [ior, passus sum];

+ пережить века vincere saecula;

+ пережить тяжёлое время superesse temporibus;

+ пережить взятие города superare captae urbi;

пережиток superstitio [onis, f];

перезимовать hibernare [1]; hiemare [1]; perhiemare [1];

перезрелый ultramaturus [a, um]; vietus [a, um] (ficus);

переизбирать sufficere [io, feci, fectum] (collegam; aliquem in locum alicujus, alicui); subrogare [1] (aliquem alicui, in locum alicujus);

переизбыток superabundantia [ae, f];

переизд(ав)ать repromulgare [1];

переиздание editio [onis, f] iterata;

переименование renominatio [onis, f]; transnominatio [onis, f];

переименовать renominare [1]; transnominare [1];

переимчивый imitabilis [e];

перекати-поле plantae pervolventes;

перекись hyperoxydum [i, n];

перекладина trabecula [ae, f]; transtrum [i, n]; vaga [ae, f]; jugum [i, n];

перекладывать transponere [o, posui, positum]; transferre [fero, tuli, latum];

перекличка nominatio [onis, f] (hominum, militum);

переключать (канал) undam eligere [o, elegi, electum], seligere; frequentiam mutare [1];

переключаться rationem mutare [1];

перековеркать слова verba captare [1];

перекресток compitum [i, n]; trivium [ii, n]; quadrivium [ii, n];

перекручивать torquere [eo, rsi, rtum];

перекрученный tortus [a, um];

перекрывать sternere [o, stravi, stratum] (naves pontibus);

перелагать transferre [fero, tuli, latum];

переламывать confringere [o, fregi, fractum];

перелесок silvula [ae, f];

перелёт transvolatio [onis, f]; transmissio [onis, f];

перелетать volitare [1] (cum magno clangore; sponte sua volitant exordia rerum; propter humum); transvolare [1]; transmittere [o, misi, missum];

перелётный temporarius [a, um] (ales);

перели(ва)ть transfundere [o, fudi, fusum];

переливаться superfluere [o, xi, ctum]; vibrare [1];

переливчатый versicolor [oris]; coloribus variis;

перелистывать paginas procurrere [o, rri, rsum];

перелом fractura [ae, f]; fragium [ii, n] (crurum); flexus [us, m];

переломный criticus [a, um];

перемежать variare [1] (laborem otio);

перемежаться alternare [1]; intermiscere [eo, cui, mixtum]; intermittere [o, misi, missum];

перемена mutatio [onis, f]; immutatio [onis, f]; permutatio [onis, f]; vicis [is, f]; vicissitudo [inis, f]; motus [us, m];

+ случайная перемена varietas [atis, f];

переменить mutare [1]; commutare [1]; permutare [1]; variare [1]; versare [1]; flectere [o, xi, ctum]; transferre [fero, tuli, latum];

+ переменить тему беседы sermonem alio transferre;

перемениться

+ всё переменилось versa sunt omnia;

переменный variabilis [e]; varius [a, um]; ambiguus [a, um];

+ переменный ток fluentum [i, n] alternum;

переменчивость mutabilitas [atis, f]; varietas [atis, f]; volubilitas [atis, f];

переменчивый varius [a, um] (animus); variabilis [e]; temporarius [a, um] (ingenia; motus animi); mutabilis [e]; volubilis [e]; flexibilis [e]; mobilis [e]; multiplex [icis]; inaequalis [e] (mare; autumnus);

перемешать miscere [eo, cui, mixtum/mistum]; intermiscere; commiscere; permiscere; transportare [1] (onera et jumenta); transferre [fero, tuli, latum] (castra ultra aliquem locum);

перемещать traducere [o, xi, ctum]; trajicere [io, jeci, jectum]; transferre [fero, tuli, latum];

перемещение translocatio [onis, f];

перемирие indutiae [arum, fpl];

перемычка interjunctura [ae, f]; jugum [i, n]; septum [i, n]; isthmus [os/i, m];

перенаселённость nimia superfluentis populi frequentia [ae, f]; nimia densitas [atis, f] demographica, nimia populationis densitas [atis, f];

перенесение translatio [onis, f]; transportatio [onis, f];

перенимать trahere [o, xi, ctum] (multum ex moribus Sarmatarum); capere [io, cepi, captum] (virtutem; consuetudinem); accipere [io, cepi, ceptum] (morem a majoribus); transumere [o, mpsi, mptum]; asciscere [o, scivi, scitum];

переносить, перенести transferre [fero, tuli, latum] (aliquid trans Alpes; causam in proximum annum); transponere [o, posui, positum]; transportare [1] (onera et jumenta); transmittere [o, misi, missum] (bellum in Italiam; febrium ardorem [претерпевать]); capere [io, cepi, captum] (magnitudinem fortunae; dolorem ex aliqua re); ferre [fero, tuli, latum]; sufferre (laborem; solem); perferre; pati [ior, passus sum]; durare [1]; perdurare [1]; tolerare [1] (hiemem; labores; pondus; sitim); sustinere [eo, ui, tentum] (poenam; aetatem); subire [eo, ii, itum]; exsequi [or, cutus sum];

+ перенести страдание superesse dolori;

+ молча переносить обиду mussitare [1] injuriam;

+ невзгоды, которые приходится переносить ради общего блага subeundae pro re publica tempestates;

переносный portabilis [e]; improprius [a, um]; figuralis [e]; translativus [a, um], translatus [a, um], figuratus [a, um], figurativus [a, um], metaphoricus [a, um], typicus [a, um], tropicus [a, um], haud proprius [a, um];

+ употреблять в переносном смысле transferre (verba);

переносчик retinaculum [i, n]; translator [oris, m]; vector [oris, m];

переночевать pernoctari [or, atus sum];

переодеться vestem mutare [1];

переоценивать aestimationem falsam conficere [io, feci, fectum];

переоценка reaestimatio [onis, f];

перепечатанный reimpressus [a, um];

перепечатка reimpressio [onis, f];

переписка vicissitudo [inis, f] litterarum; commercium [ii, n] litterarum; correspodentia [ae, f];

переписывать transcribere [o, psi, ptum]; exscribere (tabulas); rescribere; transferre [fero, tuli, latum] (aliquid de tabulis in libros);

перепись census [us, m];

+ численность гельветов, по проведении переписи, оказалась 110 000. Helvetiorum censu habito, repertus est numerus milium CX (centum decem);

переплёт religatura [ae, f]; tegumentum [i, n] libri; intexus [us, m];

переплетать intexere [o, ui, textum];

переплетение implexus [us, m];

переплетчик bibliopegus [i, m];

переплыть transmittere [o, misi, missum] (maria); transire [eo, ii, itum] (maria); tranare [1]; transnatare [1]; transfretare [1]; navigare [1];

перепой ebriositas [atis, f] nimia;

переполнять adimplere (aliquem laetitia; adimpletus divino spiritu); explere; inundare;

переполох tumultus [us, m]; turba [ae, f];

перепонка membrana [ae, f];

перепончатый membranosus [a, um]; membranaceus [a, um];

переправа trajectus [us, m]; trajectio [onis, f]; transvectio [onis, f]; transgressus [us, m];

переправить transportare [1] (onera et jumenta; equitem ratibus); transmittere [o, misi, missum] (equitatum); trajicere [io, jeci, jectum]; transvehere [o, xi, ctum];

+ на судах переправить воинов через реку milites navibus flumen transportare;

переправиться transmittere [o, misi, missum] (ex Sicilia in Africam); transire [eo, ii, itum]; transfretare [1]; transvehere [o, xi, ctum];

перепревший puter, tris, tre;

перепродажа revenditio [onis, f];

+ скидка на перепродажу (налоговая) remissio [onis, f] revenditoribus data;

перепугать conterrere [eo, ui, itum]; in terrorem conjicere [io, jeci, jectum];

перепутать implectere [o, xi, ctum]; implicare [1]; intertexere [o, ui, textum]; intricare [1]; perplectere [o, xi, xum]; perplicare [1]; commutare [1]; confundere [o, fusi, fusum];

перерабатывать, переработать retractare [1]; reformare [1]; perfabricare [1];

перерезать dissecare [o, ui, sectum];

+ перерезать горло jugulare [1];

перерыв intermissio [onis, f]; intermissus [us, m];

перерыть scrutari [or, atus sum]; effodere [io, fodi, fossum];

пересадка transplantatio [onis, f];

пересаживать transferre [fero, tuli, latum] (semina e terra in terram); plantare [1]; transplantare [1]; transponere [o, posui, positum];

пересекать trajicere [io, jeci, jectum]; intersecare [o, ui, sectum]; transire [eo, ii, itum] (forum); perscindere [o, scidi, scisum]; interrumpere [o, rupi, ruptum]; transfretare [1];

переселенец colonus [i, m];

переселение submigratio [onis, f];

переселить transferre [fero, tuli, latum]; traducere [o, xi, ctum]; demigrare cogere [o, egi, actum];

переселиться migrare [1]; immigrare; demigrare; emigrare; transmigrare; solum vertere [o, rti, rsum]; transire [eo, ii, itum] (ab aliis ad alios);

пересечённый iniquus [a, um] (locus);

пересказывать renarrare [1]; referre [fero, tuli, latum];

перескакивать transilire [io, ui, -];

переслать transmittere [o, misi, missum];

+ живые растения были пересланы авиапочтой, гербарий же мы отправили по железной дороге plantae vivae transmissae sunt aёrea via, herbarium via ferrea misimus;

+ Бюргер переслал в Европу гербарий, собранный им в Японии. Cl. Buerger in Europam herbarium in Japonia collectum transmiserat.

пересмотреть recognoscere; retractare [1]; recensere [eo, ui, sum]; respicere [io, spexi, spectum]; perlustrari [or, atus sum];

пересохнуть arefieri [fio, factus sum]; (ex)arescere [o, arui,-];

перессориться velitari [or, atus sum];

+ почему-то вы перессорились nescio quid vos velitati estis;

переставать cessare [1]; desinere [o, sii, situm]; desistere [o, destiti, stitum]; sustinere [eo, ui, tentum]; subsistere (clamor substitit);

+ перестать грести sustinere remos;

+ перестань сомневаться в своих силах absiste viribus indubitare tuis;

+ перестань пугать меня! Aufer me terrere!

+ перестань медлить tolle moras;

переставлять transponere [o, posui, positum];

перестрелка velitatio [onis, f];

перестроить vertere [o, rti, rsum] (aliquem; mentem alicujus);

перестройка reformatio [onis, f]; restructio [onis, f];

переступать transcendere [o, ndi, nsum]; transilire [io, ui.-]; egredi [ior, gressus sum];

пересуды rumores [um, fpl]; fama [ae, f]; fabula [ae, f];

пересчитывать recensere [eo, ui, nsum]; pernumerare [1];

пересылка missio [onis, f];

перетолко(вы)вать verba captare [1]; detorquere [eo, rsi, rtum];

перетягивать praegravare [1];

переулок vicus [i, m] (in vico angusto vivere); via [ae, f] transversa; angiportus [us, m];

перехватывать intercipere [io, cepi, ceptum]; praeripere [io, ripui, reptum]; excipere [io, cepi, ceptum]; deprehendere [o, ndi, nsum];

переход transitus [us, m] (fossae; transitum in Indiam facere; ad aliquem; in aliud genus; a pueritia ad adulescentiam); transitio [onis, f]; transgressus [us, m]; flexus [us, m]; mansio [onis, f]; reductio [onis, f] (corporis solidi in fluidum);

+ переход через Альпы transitus Alpium;

+ пешеходный переход transitus (us) peditum;

переходить transire [eo, ii, itum] (in Helvetiorum fines; in aliena castra); transgredi [ior, gressus sum]; transcendere [o, ndi, nsum]; transmittere [o, misi, missum] (flumen ponte); excedere [o, cessi, cessum]; abire [eo, ii, itum]; redire; venire [io, veni, ventum] (ut a fabulis ad facta veniamus); ambulare [1] (ambulat cum domino bonorum possessio); vertere [o, rti, rsum]; torquere [eo, rsi, rtum]; vergere [o, (versi),-] (illuc; color in candidum vergens); se transferre [fero, tuli, latum] (in aedem; ad aliquem); superare [1] (ripas fluminis); exsuperare [1]; migrare [1]; transcurrere [o, rri, rsum]; delabi [or, lapsus sum];

+ перейдя от скорби к гневу ab luctu versus ad iram;

+ переходить от серьёзной речи к благопристойной шутке ab sermone serio torquere ad liberalem jocum;

+ гнев переходит в бешенство ira vertitur in rabiem;

+ переходить в свою противоположность verti in contrarium;

переходный transitorius [a, um]; intermedius [a, um];

перечень catalogus [i, m]; index [icis, m]; repertorium [ii, n]; syllabus [i, m]; enumeratio [onis, f]; synopsis [is, f]; delectus [us, m];

перечислять enumerare [1]; recensere [eo, ui, censum];

перец piper [eris, n];

+ молотый перец pollen piperis;

перечеркивать delere [eo, evi, etum]; exstinguere [o, nxi, nctum];

перечислять numerare [1]; enumerare [1]; recensere [eo, ui, censum/censitum];

перечитывать revolvere [o, lvi, lutum];

перечный piperatus [a, um]; piperitus [a, um];

перешагивать transgredi [ior, gressus]; transire eo, ii, itum];

перешеек isthmus [i, m]; cervix [icis, f] (Peloponnesi); fauces [ium, fpl]; angustiae [arum, fpl];

перила pluteus [i, m];

периметр perimetrum [i, n];

период periodus [i, f]; tempus [oris, n]; tempestas [atis, f];

+ в определённые периоды certis temporibus;

периодика (scripta) periodica [npl]; commentarii periodici;

периодический recurrens [ntis]; periodicus [a, um];

периодичность vicissitudo [inis, f]; periodicitas [atis, f]; periodismus [i, m];

+ сезонная периодичность vicissitudo temporum anni;

+ суточная периодичность vicissitudo diurna;

периферия ambitus [us, m]; peripheria [ae, f];

периферический periphericus [a, um];

перл margarita [ae, f];

перламутр margarita [ae, f];

перламутровый margaritaceus [a, um];

перловый griseus [a, um];

пермский biarmicus [a, um];

+ пермский период periodus biarmica;

перо penna [ae, f]; pinna [ae, f]; pluma [ae, f]; calamus [i, m] (scriptorius; c. et atramentum);

+ браться за перо calamum sumere;

перрон crepido [inis, f];

перпендикуляр cathetus [i, m]; linea [ae, f] perpendicularis;

перпендикулярно perpendiculariter;

персидский Persicus [a, um];

персик persicum [i, n]; malum [i, n] Persicum; arbor [oris, f] Persica;

персонал homines ad laborandum collecti; contubernium [ii, n], ministri [orum, mpl]; cooperatorum / synergorum coetus [us, m];

перспектива conspicuum [i, n];

перспективный perspectivus [a, um];

перстень anulus [i, m];

персы Persae [arum, mpl];

перфект perfectum [i, n];

перчатки chirothecae [arum, fpl]; digitabulum [i, n];

песня cantus [us, m]; cantio [onis, f]; cantatio [onis, f]; canticula [ae, f]; cantiuncula [ae, f]; cantamen [inis, n]; carmen [inis, n]; canticum [i, n]; cantilena [ae, f]; oda [ae, f]; lyra [ae, f]; plectrum [i, n];

+ победная песнь epinicium [ii, n];

+ тянуть всё ту же песню cantilenam eandem canere, repetere;

+ душераздирающим голосом запеть песню taeterrima voce canticum extorsisse;

песок arena [ae, f]; sabulum [i, n]; sabulo [onis, m];

пессимизм pessimismus [i, m], mens [mentis, f] in deterius omnia referens;

пессимист pessimista [ae, m];

пессимистический in deterius omnia referens [ntis]; pessimisticus [a, um];

пестик pistillum [i, n]; pilum [i, n]; pisa [ae, f];

пестрота varietas [atis, f] (vocum; sententiarum; fructuum; rerum; colorum);

пёстрый varius [a, um] (autumnus; flores); variegatus [a, um]; varianus [a, um]; versicolor [oris];

песчаник saxum [i, n] arenaceum (arenosum);

песчаный arenosus [a, um]; sabulosus [a, um];

+ песчаный берег Днепра ripa sabulosa Borysthenis;

петелька torus [i, m];

Петербург Petropolis [is, f];

Петербургский Petropolitanus [a, um];

петит litterae minores;

петиция postulatio [onis, f]; petitio [onis, f]; appellatio [onis, f];

петля laqueus [i, m]; nassa [ae, f];

петрушка petroselinum [i, n];

петух gallus [i, m] (gallinaceus);

петь canere [o, cecini, cantum/cantatum]; cantare [1]; sonare [o, sonui, itum];

+ петь в сопровождении струнного инструмента cantare ad chordarum sonum;

+ петь в такт движениям руки cantare ad manum;

пехота peditatus [us, m]; pedites [um, mpl];

пехотинец pedes [itis, m]; miles [itis, m] (milites equitesque);

пехотный pedester [stris, -stre];

печалиться se afflictare [1]; afflictari [or, atus sum] (de aliqua re); maerere [eo, ui,-]; in maerore jacere [eo, ui, (citum)]; dolere [eo, ui,-]; lugere [eo, luxi, (luctum)]; ingemiscere [o, mui,-];

печаль afflictio [onis, f]; tristitia [ae, f]; desiderium [ii, n]; dolor [oris, m]; maeror [oris, m]; contritio [onis, f]; nubes [is, f];

печально triste;

печальный tristis [e] (homo tristis et conturbatus); miser [era, um] (condicio, fortuna); maestus [a, um] (senex; carmen; vultus); acerbus [a, um] (mors); aeger [gra, um] (mens); funestus [a, um]; gravis [e]; lacrimosus [a, um]; lamentabilis [e]; lugubris [e]; nubilus [a, um]; projectus [a, um];

печатать imprimere [o, pressi, pressum]; typis excudere [o, cudi, cusum] (exscribere); sub prelum ponere [o, posui, positum]; exscribere [o, psi, ptum];

печатный impressus [a, um]; typis excusus [a, um] (exscriptus);

+ печатный станок prelum [i, n];

печать sigillum [i, n]; signum [i, n]; cera [ae, f];

+ приложение печати consignatio [onis, f];

+ быть в печати sub prelo esse;

печень jecur [oris, n]; hepar [atis, n];

печенье tabella [ae, f] (pistor struit tabellas); crustum [i, n];

печь furnus [i, m]; caminus [i, m]; fornax [acis (ium) f];

+ при неостывающей печи (с неослабным прилежанием) semper ardente camino;

печь coquere [o, xi, ctum] (porcus coctus); torrere [eo, ui, tostum]; urere [o, ussi, ustum];

+ печь хлеб panes coquere; furnariam exercere;

+ печь яблоки в тесте crusta farinace^a poma incoquere;

+ солнце печет sol urit, ferit;

пешеход pedes [itis, m];

пеший pedes [itis]; pedester [tris, tre];

пешка latrunculus [i, m]; miles [itis, m] (= latro [onis, m]);

пешком pede; pedibus;

пещера caverna [ae, f]; specus [us, m]; spelunca [ae, f]; antrum [i, n];

пещись (заботиться) curare [1] aliquid; sibi curae habere [eo, ui, itum] aliquid; diligentiam alicuius rei / in aliquam rem adhibere; consulere [o, lui, ltum], prospicere [io, speci, spectum], providere [eo, vidi, visum] alicui rei; laborare [1], sollicitum esse de re; anxium, sollicitum me habet aliquid;

+ п. о всеобщем благе in commune, in publicum consulere; pro bono publico stare;

+ п. усердно, ревностно omni cura et cogitatione incumbere in rem; omni contentione laborare in re;

+ п. о воспитании детей curationem liberorum educandorum adhibere;

+ Он человек беззаботный, ни о чем не печется est homo securus, nihil sibi curae habet, de nulla re sollicitus est, laborat;

+ Вы обязаны пещись обо всём семействе omnis familiae causa consistit tibi;

+ п. о своем теле corpori vacare;

+ п. о своем здоровье valetudinem suam curare; valetudini suae dare operam, inservire; adhibere curam in tuenda valetudine;

+ п. о своих выгодах commodis et utilitati suae consulere;

+ Он всегда пекся о том, чтобы не было недостатка в съестных припасах annonae curam sollicitissime semper egit;

пианино claviarium [ii, n]; clavile [is, n]; clavicinium [ii, n];

пианист clavicen [inis, m]

пианистка clavicina [ae, f];

пивной cerevisiarius [a, um];

+ пивное сусло mustum cerevisiae;

пиво cerevisia [ae, f]; zytum [i, n]; camum [i, n];

пивоварение cerevisiae coctio [onis, f];

пигмент pigmentum [i, n];

пиджак jacca [ae, f]; jaccilla [ae, f];

пижама vestis [is, f] dormitoria;

пик cacumen [inis, n]; summitas [atis, f]; scopulus [i, m];

пика lancea [ae, f]; hasta [ae, f];

пикет statio [onis, f]; excubiae [arum, fpl];

+ раставить пикеты stationes disponere;

+ стоять в пикете in statione esse / excubias agere;

пикник cenula [ae, f] subdivalis;

пила serra [ae, f]; lima [ae, f];

+ циркулярная пила discus [i, m] serreus;

пилигрим viator [onis, m]; peregrinator [onis, m];

пилить limare [1]; serram ducere [o, xi, ctum]; serrare [1]; serra secare [o, cui, sectum];

пилот volator [onis, m]; aviator [onis, m]; a"eroplaniga [ae, m];

пилюля pilula [ae, f];

пилястр columella [ae, f] [ae, f]; balaustium [ii, n];

пионер antecursor [oris, m]; praecursor [oris, m];

пир convivium [ii, n]; epulae [arum, fpl]; symposium [ii, n]; cena [ae, f]; convictus [us, m]; daps [is, f] (dapes);

пирамида pyramis [idis, f];

пират pirata [ae, m]; malandrinus;

пиратский piraticus [a, um];

пиратство latrocinium [ii, n];

Пиренеи Pyrenaeus [i, m];

пировать dapibus fungi [or, functus sum]; epulari [or, atus sum]; convivere [o, xi, ctum];

+ пировать дни и ночи per vinum dies noctibus aequare [1];

пирог libum [i, n]; adipata, -orum n; crustulum [i, n];

+ пирог с яйцом laganum [i, n] ovarium;

пирожное placenta [ae, f]; crustum [i, n];

пирожок tortula [ae, f];

пирушка cenula [ae, f];

пирующий conviva [ae, m];

пиршественный symposiacus [a, um];

пиршество convivium [ii, n]; comissatio; symposium [ii, n];

писание scriptio [onis, f]; scriptura [ae, f];

+ священное писание scriptura sacra;

писатель scriptor [oris, m]; auctor [oris, m];

+ образцовый писатель scriptor idoneus;

писать scribere [o, psi, ptum]; conscribere [o, psi, ptum] (libros); garrire [4] (libros); facere [io, feci, factum] (litteras ad aliquem); notare [1]; paginare [1];

+ писать в ответ rescribere;

+ писать картину pingere [o, nxi, ctum];

+ уметь писать и читать litteras scire [4];

писец, писарь scriba [ae, m]; scriptor [oris, m]; actuarius [ii, m]; amanuensis [is, m]; cancellarius [ii, m];

писк pipiatus [us, m] (pullorum);

пистолет pistolium [ii, n]; manuballistula [ae, f] (ignivoma);

писчий chartarius [a, um];

письменно per litteras;

+ передать, изложить письменно per litteras agere [o, egi, actum];

письменность litterarum monumenta [orum, npl];

письменный scriptus [a, um];

письмо epistola [ae, f]; epistula [ae, f]; litterae [arum, fpl]; tabella [ae, f] (allatae sunt tabellae); scriptum [i, n]; scriptura [ae, f]; stilus [i, m]; libellus [i, m]; liber [bri, m];

+ рекомендательное письмо commendaticiae litterae;

+ вскрыть (распечатать) письмо laxare vincula epistulae;

+ письмо без подношений sterilis epistula;

письмоносец portator [oris, m] tabellarum; tabellarius [ii, m];

питание alimentatio [onis, f]; nutritio [onis, f]; nutrimentum [i, n]; esculentia [ae, f]; victus [us, m];

+ скромные питание и одежда tenuis victus cultusque;

+ недостаточное питание alitura non sufficiens;

питательность firmitas [atis, f]; virtus [utis, f] nutritiva;

питательный almus [a, um]; alimentosus [a, um]; nutritivus [a, um]; valens [ntis] (cibus); validus [a, um] (cibus); firmus [a, um]; esculentus [a, um] (esculentioribus cibis abstinere);

питать alere [o, ui, (i)tum] (flammas; ignem; rumores; seditiones); nutrire [4]; fovere [eo, fovi, fotum]; pascere [o, pavi, pastum];

+ питать отвращение abhorrere [eo, ui,-];

питаться se alere; ali [or, altus sum]; nutriri [ior, itus sum]; vesci [or,-] (lacte et carne); uti [or, usus sum]; victitare [1];

+ питаться молоком ali lacte;

+ хлебом (Сицилии) мы питаемся (Siciliae) re frumentaria sustinemur;

питомец alumnus [i, m];

питомник plantarium [ii, n]; seminarium [ii, n];

пить bibere [o, ui, itum]; potare [1]; sumere [o, mpsi, mptum] (aquam; cyathos); suscipere [io, cepi, ceptum] aquam; haurire [io, hausi, stum];

+ пить из пригоршни bibere cava manu;

+ пить по-гречески (вкруговую за здравие) bibere Graeco more;

+ пить по числу букв в имени чествуемого bibere nomen alicujus;

+ пить по числу желаемых лет жизни bibere ad numerum;

+ человек, чрезмерно пьющий homo nimii vini;

+ пить за здоровье propinare [1];

питьё potio [onis, f]; potus [us, m]; sorbitio [onis, f]; poculum [i, n];

пихта pinus [i, f];

пицца scriblita [ae, f], placenta [ae, f] compressa;

пища alimentum [i, n]; cibus; nutrimentum [i, n]; pabulum [i, n]; esca [ae, f]; esculentia [ae, f]; victus [us, m]; sagina [ae, f];

+ употреблять в пищу (com)edere [o, edi, esum];

+ годный в пищу esculentus [a, um] (animalia; frusta);

+ животное, годное в пищу pecus ad vescendum apta;

пищать pipare [1]; pipiare [1]; pipilare [1]; mintrire [4] (mus mintrit);

пищеварение pepsis [is, f]; digestio [onis, f]; concoctio [onis, f];

+ расстройство пищеварения dyspepsia [ae, f]; cruditas [atis, f];

пищеварительный digestivus [a, um]; digestorius [a, um]; pepticus [a, um];

пищевод oesophagus [i, m];

пищевой alimentarius [a, um]; cibarius [a, um];

+ пищевые продукты cibaria [orum, npl]; esculenta [orum, npl];

пиявка hirudo [inis, f]; suco [onis, m]; sanguisuga [ae, f];

плавание natatio [onis, f]; natatus [us, m]; (на корабле) navigatio [onis, f]; navigium [ii, n]; cursus [us, m] maritimus;

плавать nare [1]; natare [1]; fluitare [1]; vectari [or, atus sum] (navigio); navigare [1]; enavigare [1];

плавить conflare [1]; liquefacere [io, feci, factum]; coquere [o, xi, ctum] (aurum cum plumbo); fundere [o, fudi, fusum] (vi ignis);

плавиться fundi [or, fusus sum]; se fundere [o, fudi, fusum] (vi ignis); tabere [eo, ui,-];

плавки subligaculum [i, n]; subligar [is, n];

плавкий liquabilis [e];

плавление fusio [onis, f];

+ при плавлении dum funduntur;

плавно gradatim; paulatim; sensim; placide (colles placide acclives); volubiliter (funditur oratio);

плавность volubilitas [atis, f]; facundia [ae, f];

плавный volubilis [e] (oratio); facundus [a, um]; tractus [a, um] (genus orationis); liquidus [a, um];

плагиат furtum [i, n] (scriptorum), alicujus scriptoris imitatio [onis, f]; plagiatus [us, m];

плагиатор plagiator [oris, m];

плазма plasma [atis, n];

плазменный plasmaticus [a, um];

плакальщица praefica [ae, f];

плакат folium [ii, n] murale;

плакать flere [eo, evi, etum] (de, ab aliqua re, ad aliquam rem); deflere [eo, evi, etum]; lacrimare [1]; fungi [or, functus sum] lacrimis; pipiare [1]; plorare [1]; deplorare [1];

+ не плачь! Aufer lacrimas!

плакучий pendulus [a, um];

пламенеющий ignescens [ntis];

пламенно cupide (amare aliquem);

пламенный fervens [ntis] (amor); igneus [a, um] (homo; furor); flammifer [era, um]; incensus [a, um]; vividus [a, um];

пламя flamma [ae, f]; ignis [is, m]; vapor [oris, m]; incendium [ii, n]; ardor [oris, m];

+ всё охвачено пламенем nihil igne vacuum;

+ взвившееся вверх пламя flamma subjecta;

план ichnographia [ae, f]; mappa [ae, f]; propositum [i, n]; ratio [onis, f]; consilium [ii, n]; consultum [i, n]; tela [ae, f]; incursus [us, m];

+ планы destinata (-orum,n) (destinatis alicujus adversari); destinatio (ex destinatione alicujus);

+ следовать плану uti consilio;

+ замыслы и планы spes cogitationum et consiliorum;

планета planeta [ae, m]; stella [ae, f] (errans; erratica);

планетарий planetarium [ii, n];

планетарный planetarius [a, um];

планировать meditare [1]; temporaliter praedisponere [o, posui, positum];

+ планирование семьи praestituta temperatio [onis, f] familiaris;

планка tabella [ae, f] (liminis);

плантация plantatio [onis, f];

+ на плантациях чая in plantationibus Theae;

пласт stratum [i, n];

пластика plastice [ae, f];

пластина lamina [ae, f]; lamella [ae, f]; tabula [ae, f]; tabulare [is, n]; scutula [ae, f];

пластинчатый laminosus [a, um]; lamellatus [a, um]; lamellosus [a, um]; tabullatus [a, um];

пластический plasticus [a, um];

пластмасса materia plastica;

пластырь emplastrum [i, n]; pittacium [ii, n];

плата merces [edis, f] (laborum; scelerum; milites magna mercede conducere); stipendium [ii, n] (militare; militibus dare, numerare, persolvere); pensio [onis, f]; nummata orum, npl]; pretium [ii, n];

+ арендная плата merces habitationum;

+ плата за перевоз stips amnica;

платан platanus [i, f];

платеж contributio [onis, f]; luitio [onis, f]; solutio [onis, f]; oblatio [onis, f];

платёжеспособный

+ быть платёжеспособным solvendo (aeri alieno) esse;

платина platinum [i, n] (Pt);

платить solvere [eo, lvi, lutum]; tolerare [1] (sumptus et tributa); expendere [o, ndi, nsum] (nummos, viginti milia talenta); numerare [1]; pendere [o, pependi, pensum]; pensitare [1]; resignare [1]; tinnire [4]; satisfacere [io, feci, factum];

платный meritorius [a, um];

плато planities [ei, f] (elata);

+ высокогорное плато planities altimontana (elatissima);

платок involucre [is, n]; rica [ae, f] (caput

+ носовой платок sudarium [ii, n]; manutergium [ii, n]; chiromactrum [i, n];

платформа crepido [inis, f]; pulpitum [i, n], suggestum [i, n];

платье vestis [is, f] (muliebris; candida); vestimentum [i, n]; tegumentum [i, n] corporis; velamen [inis, n]; stola [ae, f], pella [ae, f] (женское);

+ домашнее платье synthesis [is, f]; synthesina vestis [is, f];

плафон lacunar [is, n];

плач lacrimatio [onis, f]; fletus [us, m]; ploratus [us, m]; ejulatus [us, m];

+ плач над покойником lessus;

плачевно misere; flebiliter; miserabiliter;

плачевный miser [era, um] (condicio, fortuna); miserabilis [e]; miserandus [a, um]; lacrimosus [a, um]; flebilis [e]; deflendus [a, um];

плащ pallium [ii, n]; anaboladium [ii, n]; lacerna [ae, f]; palla [ae, f]; chlamys [ydis, f]; paenula [ae, f] (дорожный); sagum [i, n] (военный); amiculum [i, n];

плебей plebejus [i, m];

плебейский plebejus [a, um];

плебисцит plebiscitum [i, n];

плебс plebs [bis, f]; populus [i, m];

плевать spuere [o, ui, utum];

плевок sputum [i, n];

плеврит pleuritis [is, f];

плейер instrumentum [i, n] taeniolarum hauritorium;

плектр plectrum [i, n];

племя gens [ntis, f]; natio [onis, f]; proles [is, f];

племянник nepos [otis, m];

плен captivitas [atis, f];

+ взять, захватить в плен capere [io, cepi, captum] (hostem; aliquem vivum);

пленение captivitas [atis, f]; obsidio [onis, f];

пленительный amoenus [a, um]; venustus [a, um]; blandus [a, um];

пленить capere [io, cepi, captum] (hostem; aliquem vivum); capere animum alicujus;

плёнка palea [ae, f]; pellicula [ae, f]; squama [ae, f] (milii); membrana [ae, f];

пленник, пленный, captivus [i, m]; captus [i, m]; obses [idis, m];

пленум sessio [onis, f] plenaria; plenum [i, n];

плеоназм pleonasmus [i, m];

плесень mucor [oris, m];

плеск strepitus [us, m];

плескаться eludere [o, elusi, elusum]; strepere [eo, ui, itum];

плесневеть mucescere [o, cui,-];

плести plectere [o, xi, xum] (flores; crines); viere [eo,-,--etum] (corollam; aliquid ex viminibus); texere (rete);

плетёнка canistrum [i, n]; vimen [inis, n]; crates [is, f];

плетёный vimineus [a, um];

+ плетёное изделие vimen [inis, n];

+ плетёная корзинка qualum [i, n];

+ плетёная работа textum [i, n];

плетень sepes [is,f];

плеть flagrum [i, n]; flagellum [i, n]; sarmentum [i, n]; verber (eris, n) (verberibus caedere);

+ укрощать животных плетью pecora verbere domare;

плечевой brachialis [e]; (h)umeralis [e];

плечо (h)umerus [i, m] (aliquid dextro trahere umero; sagittae pendebant de umero); armus [i, m]; brachium [ii, n];

+ поддерживать что-л. плечами sustinere aliquid umeris;

+ накинуть плащ на плечо umerum onerare pallio;

+ нести кого-л. на плечах aliquem sublimem ferre; sublevare aliquem humeris;

плешивый calvus [a, um];

+ плешивее тыквы cucurbita calvior;

+ случай спереди лохмат, но сзади плешив fronte capillata, post est occasio calva;

плешина, плешь calvitium [ii, n];

плита lamina [ae, f]; lamella [ae, f]; tabulare [is, n]; tabula [ae, f] (lignea; plumbea); lapis [idis, m] quadratus;

плитка later [is, m]; tabella [ae, f] (aerea; abiegna); tessera [ae, f]; tessella [ae, f];

+ плиточный пол tessellatum [i, n];

пловец natator [oris, m];

плод pomum [i, n]; frux [frugis f]; fructus [us, m]; fetus [us, m]; partus [us, m]; sarcina [ae, f];

+ пожинать плоды fructus ex aliqua re decerpere;

+ плод чрева fructus ventris; viscus, viscera;

+ не приносящий плодов sterilis (platanus; avena);

плодовитость fertilitas [atis, f]; ubertas [atis, f];

плодовитый fecundus [a, um]; fertilis [e]; ferax [acis];

плодоводство pomicultura [ae, f];

плодово-ягодный pomifero-baccans [ntis];

плодовый fructuarius [a, um]; pomifer [era, um];

+ плодовый сад pomarium [ii, n]; hortus [i, m] fructuarius;

плодоносить fructificare [1]; fructus proferre [fero, tuli, latum];

плодоносный uber [era, um] (arbor uberrima pomis); pomifer [era, um]; frugifer [era, um]; fructuosus [a, um]; fecundus [a, um]; fetus [a, um]; fertilis [e];

плодородие fecunditas [atis, f]; fertilitas [atis, f]; ubertas [atis, f];

плодородно fecunde; fertiliter; feliciter;

плодородный fecundus [a, um]; ferax [acis]; fertilis [e]; uber [era, um] (solum; ager); pomifer [era, um]; frugifer [era, um]; felix [icis];

+ плодородная почва terra fecunda;

плодотворно conducibiliter;

плодотворный frugifer [era, um]; fecundus [a, um]; laetus [a, um]; conducibilis [e];

плодохранилище oporotheca [ae, f];

пломба plumbum [i, n];

плоский planus [a, um]; prostratus [a, um]; fastigatus [a, um];

плоско plane;

плоскогорье mons [montis, m] tabularis; planum [i, n] montanum;

плоскость planities [ei, f]; planum [i, n]; superficies [ei, f]; locus [i, m] aequus;

плот ratis [is, f];

плотина agger [eri, m]; moles [is, f]; obex [icis, m,f]; saepta [orum, npl]; crepido [inis, f];

плотник carpentarius [ii, m]; faber [bri, m] tignarius [ii, m]; faber aedium;

плотно dense; arte;

плотность densitas [atis, f]; soliditas [atis, f]; frequentia [ae, f] (caeli);

плотный compactus [a, um]; solidus [a, um]; densus [a, um]; firmus [a, um]; valens [ntis] (tunica); crassus [a, um]; tenax (gramen); concretus [a, um]; spissus [a, um]; strictus [a, um]; castigatus [a, um]; frequens [ntis];

+ плотный боевой строй (порядок) acies armatis frequens;

плотовщик caudicarius [ii, m];

плотоядный carnivorus [a, um] (Carnivora animalia vel bestias nominamus, quae carnem devorant);

плоть caro [rnis, f]; corpus [oris, n]; viscus, viscera;

+ о, как преступно, когда одна плоть поглощает другую! Heu, quantum scelus est in viscera viscera condi!

плохо male; nequiter (aliquid facere; cenare; bellum gerere); misere; prave; perverse;

+ плохо, когда хозяина учит управляющий male agitur cum domino, quem villicus docet;

плохой malus [a, um] (pejor, pessimus); improbus [a, um]; corruptus [a, um]; pravus [a, um]; perversus [a, um]; miser [era, um] (carmen); angustus [a, um] (fides); aeger [gra, um] (valetudo); vitiosus [a, um] (orator);

Площадка areola [ae, f];

+ пусковая площадка statumen [inis, n] missilibus, naviculis sideralibus, spatialibus vehiculis... conjiciendis; turris [is, f] missilibus ejiciendis (=dt);

площадь platea [ae, f]; forum [i, n]; area [ae, f]; planum [i, n]; superficies [ei, f];

+ площадь соприкосновения area contagionis (contactus); planum contactus; plaga;

+ этот вид занимает на Кавказе обширные площади haec species in Caucaso plagas amplas obtinet;

плуг aratrum [i, n];

плут homo [inis, m] versutus; furcifer [eri, m]; veterator [onis, m];

плутни calliditates [um, fpl]; fallacia [ae, f] (fallaciam / fallacias alicui ferre / afferre / portare / in aliquem intendere);

плутоватый subdolus [a, um]; versutus [a, um];

плутовство latrocinium [ii, n]; fraus [fraudis, f]; perfidia [ae, f];

плутократия plutocratia [ae, f], divitum dominatus [us, m];

Плутон Pluto;

плутоний plutonium (Pu);

плыть nare [1]; natare [1]; decurrere [o, rri, rsum]; devehere [o, xi, ctum]; pervehere; vectari [or, atus sum] (praeter oram); innavigare [1];

+ плыть вниз по течению defluere;

+ плыть на корабле navigare;

плюс plus;

плющ hedera [ae, f];

пляж litus [oris, n]; ripa [ae, f];

пляжный litoralis [e]; riparius [a, um];

плясать saltare [1]; tripudiare [1] (virilem in modum); ballare [1]; se ad numerum movere [eo, movi, motum];

пляшущий saliaris [e];

+ пляшущий на канате funambulus;

пневматический spiritalis [a, um]; pneumaticus [a, um];

по ad; per; secundum;e(x); propter; post; super (super corpora vadere); sub; tenus; via;

+ по-божески divine;

+ по-германски Germanice;

+ по-гречески Graece;

+ по-деревенски rustice;

+ по-детски pueriliter;

+ по-испански Hispanice;

+ по-латыни Latine;

+ по-местному gentiliter;

+ по-немецки Germanice; Theudisce; Teutonice;

+ по-разному diversimode;

+ по-риторски rhetorice;

+ по-русски Russice; Ruthenice;

+ по-славянски Slavonice;

+ по-юношески juveniliter;

+ по-язычески gentiliter;

+ по вдохновению divinitus;

+ по вертикали deorsum;

+ по весу pondo;

+ по горизонтали transverse;

+ по заслугам merito;

+ по знаку ad nutum;

+ по имени nominatim;

+ по наследству hereditarie;

+ по необходимости necessario;

+ по областям regionatim;

+ по очереди vicissim; deinceps;

+ по ошибке perperam;

+ по телевидению televisifice;

+ по телефону telephonice;

побег effugium [ii, n]; fuga [ae, f];

побег virga [ae, f] (lauri); talea [ae, f] (pedem longa); surculus [i, m]; suboles [is, f] (serere ex subolibus); stirps (rami stirpesque); ramulus [i, m]; surculus [i, m];

победа victoria [ae, f] (varia); triumphus [i, m] (ex, de aliqua re); palma [ae, f]; laurus [i, f];

+ победа Суллы victoria Sullana;

+ победа над спартанцами victoria Spartana;

+ победа чья-л. victoria alicujus;

+ победа над кем-л. victoria de aliquo;

+ одержать над кем-л. победу victoriam adipisci, parere, ferre ex aliquo, reportare ab aliquo, referre ex aliquo; triumphum agree, deportare, ducere; triumphare (aliquem; mortem cum suis terroribus);

+ победа осталась за патрициями victoria penes patres fuit;

+ победа в судебных делах victoria litium;

+ одерживать сердечные победы venari amores;

+ торжествующий победу triumphatorius;

+ окончательная, полная победа summa victoriae;

+ приближаться к победе subire palmae;

победитель victor [oris, m] (omnium gentium); superator [oris, m] (populi Etrusci); debellator [oris, m];

+ победитель в войне victor belli, bello;

+ быть (оказаться) победителем на олимпийских играх vincere Olympia;

+ выйти победителем из боя victorem discedere (abire) ex certamine; victorem exsistere in proelio;

+ победители qui vicerunt, qui vincerant, vincentes;

побеждать, победить vincere (bello Galliam; in certamine; omnia vincit Amor); pervincere; captivare; superare (maximas nationes); domare (invidiam; libidines; vim fluminis; frigus famemque); debellare (aliquem); triumphare (aliquem; mortem cum suis terroribus);

+ победить в бою victorem discedere (abire) ex certamine; victorem exsistere in proelio;

+ я полагал, что как победить, так и быть побеждённым окажется плачевным для Рима et vincere et vinci luctuosum rei publicae fore putavi;

+ побеждённые народы triumphatae gentes;

+ побеждённый и проведённый за колесницей триумфатора victus et triumphatus;

+ побеждённые на войне bello superati;

+ оратор был побеждён философом philosopho succubuit orator;

побелевший incanus [a, um] (labra);

побережье ora [ae, f]; litus [oris, n];

побираться aeruscare [1];

побирушка mendicabulum [i, n]; aeruscator [oris, m];

побитый virgis polluctus [a, um];

+ быть побитым frunisci malum;

побить verberare [1] (vineas grandine);

+ побить камнями lapidare;

поближе propius;

поблизости in proximitate; non procul; prope;

побои infortunium [ii, n] (infortunio aliquem mactare); verberantia [ae, f]; verberatio [onis, f]; verbera (um, npl);

+ истязать побоями кого-л. verberibus aliquem excrutiare;

побоище clades [is, f]; caedes [is, f];

поборник propugnator [oris, m]; tutor [oris, m]; patronus [i, m];

побороть debellare [1] (voluptates);

побочный accessorius [a, um]; subsidiarius [a, um]; supervacaneus [a, um] (operae);

побуждать concitare [1]; excitare [1]; exciere [eo, ivi, itum]; incitare [1]; inducere [o, xi, ctum] (aliquem ad bellum, ad misericordiam; inducere aliquem ut mentiatur); adducere (ad suspiciendum bellum adduci); admonere [eo, ui, itum] (aliquem, ut aliquid faciat); adhortari [or, atus sum]; persuadere [eo, suasi, suasum]; provocare [1]; impellere [o, puli, pulsum]; compellere; propellere; concutere [io, cussi, cussum]; subdere [o, didi, ditum] alicui ignem, faces, stimulos ad aliquid; stimulare [1] (aliquem ad, in aliquid; festinare fugam); commovere [eo, movi, motum]; permovere; fatigare [1];

побуждение concitatio [onis, f]; incitamentum [i, n]; incitatio [onis, f]; incitatus [us, m] animi; adhortatio [onis, f]; pulsus [us, m]; impulsus [us, m]; impulsio [onis, f]; invitamentum [i, n] (ad aliquid); invitatio [onis, f] (ad aliquid); calcar [is, n]; stimulus [i, m] (aliquem stimulis gloriae concitare);

+ движимый корыстными побуждениями spe mercedis adductus;

побыть manere [eo, nsi, nsum]; morari [or, atus sum];

+ побудьте здесь sustinete hic;

поваленный dejectus [a, um]; prostratus [a, um];

повалить subvertere [o, rti, rsum] (statuas); pervertere; percellere [o, culi, culsum]; prosternere [o, stravi, stratum]; projicere [io, jeci, jectum];

повар coquus [i, m]; magirus [i, m]; offarius [ii, m];

+ шеф-повар archimagirus [i, m];

поваренный coquinarius [a, um]; culinaris [e];

поведение gestura [ae, f] (bona); mores [um, mpl]; habitus [us, m]; consuetudo [inis, f]; modus [i, m] vivendi; se gerendi ratio [onis, f] / functio [onis, f]; habitus [us, m]; usus [us, m]; operatio [onis, f];

Повелевать imperare [1]; imperitare [1];

повеление imperatum [i, n]; imperium [ii, n]; jussum [i, n]; jussus [us, m]; praeceptum [i, n]; praescriptum [i, n];

повелитель erus [i, m] (caelestes eri); dominus [i, m] (in aliquem); dominator [oris, m]; rex [regis, m]; imperator [oris, m]; princeps [cipis, m]; tyrannus [i, m];

повелительница dominatrix [icis, f]; domina [ae, f]; regina [ae, f]; imperatrix [icis, f];

повелительно imperiose; superbe; insolenter; arroganter;

повергать sternere [o, stravi, stratum] (corda; afflicti et strati); prosternere; conjicere [io, jeci, jectum]; dejicere; demergere [o, rsi, rsum]; fundere [o, fudi, fusum]; pervertere [o, rti, rsum]; porrigere [o, rexi, rectum]; profligare [1];

+ поверженный на землю stratus humi;

поверенный syndicus [i, m] (города, общества и т.д.); procurator [oris, m];

поверженный projectus [a, um]; prostratus [a, um];

поверить credere [o, didi, ditum];

+ поверь мне mihi crede; crede mihi; credas mihi velim; me vide;

+ в это невозможно поверить credi non potest;

+ в это трудно было поверить vix erat credendum; fides fieri non poterat;

+ кто поверит нам на слово? Quis habebit dicentibus fidem?

+ бояться поверить собственным глазам timere fidem oculorum;

повернуть flectere [o, xi, xum] viam; vestigia vertere [o, rti, rsum], torquere [eo, rsi, rtum];

+ повернувшись verso pede;

поверх supra; super; superne;

поверхностно strictim;

+ поверхностно излагать adumbrare [1];

+ поверхностно ознакомиться с чем-л. primoribus labris attingere [o, attigi, attactum]/gustare [1];

поверхностный superficialis [e]; levis [e]; parum diligens [ntis]; parum subtilis [e]; hebes [etis];

поверхность facies [ei, f]; superficies [ei, f] (aquae); planum [i, n]; summus [a, um]…;

поверье opinio [onis, f]; superstitio [onis, f];

повесить suspendere [o, ndi, nsum] (aliquid aliqua re, in, de [e]x, ab aliqua re);

+ повесить что-л. на верхушке сосны suspendere aliquid ex alta pinu;

+ повесить на шею suspendere (e) collo;

+ повесить кого-л. suspenderealiquem arbori infelici;

повеситься se suspendere;

+ повеситься на фиговом дереве se suspendere de [e] ficu;

повествование traditio [onis, f]; complexio [onis, f]; narratio [onis, f]; narratus [us, m]; historia [ae, f];

повествовать narrare [1]; enarrare [1]; memoriae prodere [o, didi, ditum]; referre [fero, tuli, latum]; persequi [or, cutus sum]; exponere [o, posui, positum];

повестка invitatio [onis, f];

повесть argumentum [i, n] (argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit повесть есть нечто вымышленное, но в то же время возможное); narratio [onis, f]; narratiuncula [ae, f]; expositio [onis, f];

поветрие tabes [is, f] (orta per Aegyptum);

повидать videre [eo, vidi, visum]; visere [o,-,-]; conspicere [io, spexi, spectum];

повидаться convenire [io, veni, ventum];

по-видимому (ut) videtur; verisimiliter; apertum est; manifestum est;

повинность munus [eris, n]; servitus [utis, f];

+ нести, выполнять государственную повинность sustinere munus in re publica;

повинный

+ быть повинным в чём-л. causam alicujus rei sustinere;

повиноваться oboedire [4] (legibus); parere [eo, ui, itum]; obsequi [or, secutus sum]; obtemperare [1]; satisfacere [io, feci, factum];

повиновение oboedientia [ae, f]; obtemperantia [ae, f]; obsequium [ii, n];

+ отказать в повиновении recusare [1] imperium;

+ держать в повиновении continere [eo, ui, tentum]/tenere in officio;

повиснуть inhaerere [eo, haesivi, haesitum]; adhaerere; pendere [eo, pependi, pensum];

повод ansa [ae, f]; causa [ae, f] (belli); nomen [inis, n]; occasio [onis, f]; momentum [i, n]; materia [ae, f];

+ дать повод ansam dare; aperire occasionem ad aliquam rem;

+ искать повод ansam quaerere;

+ послужить поводом для чего-л. praebere causam alicujus rei;

поводья habenae [arum, fpl]; frenum [i, n]; lora [orum, npl];

+ натянуть поводья supprimere lora;

повозка vehiculum [i, n]; vectaculum [i, n]; vectabulum [i, n]; carrus; currus; vehela; plaustrum; raeda;

поворачивать vertere[o, rti, rsum] (hastam; puppim ad haec litora); convertere; advertere; flectere [o, xi, ctum]; reflectere; offlectere (navem); torquere [eo, rsi, rtum] (collum); intorquere; gyrare [1];

+ повернувшись кругом momento turbines;

поворачивающийся versatilis [e];

поворот flexus [us, m]; vesura [ae, f]; versus [us, m] (в танце); turbo [inis, m]; volumen [inis, n]; declinatio; motus [us, m];

+ у поворота дороги ad versuram viae;

поворотный пункт meta [ae, f]; anfractus [us, m];

повреждать laedere [o, si, sum]; vitiare [1]; violare [1]; rumpere [o, rupi, ruptum]; corrumpere; vulnerare [1] (navem); destruere [o, xi, ctum]; afflictare [1] (tempestas naves afflictat); turbare [1] (ceram); amburere [o, ussi, ustum];

повреждение laesio; vitium [ii, n]; vulnus [eris, n] (scuti); deterioratio [onis, f]; corruptio [onis, f]; violatio [onis, f]; injuria [ae, f]; offensa [ae, f];

повреждённый vitiosus [a, um] (ilex); corruptus [a, um]; afflictus [a, um]; vulneratus [a, um]; saucius [a, um];

повременить exspectare [1]; manere [eo, nsi, nsum];

повседневный vulgaris [e] (ars; nomen; opinio); quotidianus [a, um] (cotidianus); frequens [ntis] (verbum upud alios frequens; usus);

повсеместно qualibet; ubique; ubivis;

повстанец rebellio [onis, m];

повстречать(ся) aliquem forte habere [eo, ui, itum] obviam; obviam alicui fieri [fio, factus sum];

повсюду vulgo; passim;

+ повсюду встречающийся vilis [e];

повторение repetitio [onis, f]; relatio [onis, f]; iteratio [onis, f]; redintegratio [onis, f]; tautologia [ae, f];

+ частое повторение frequentamentum [i, n];

повторить, повторять (re)iterare [1]; repetere [o, petivi, petitum]; redintegrare [1]; renovare [1]; dictare [1]; (часто) frequentare [1] (verbi translationem; exempla freqentata apud Graecos);

повторно denuo; iterum; secunda vice;

повышать accendere [o, ndi, nsum] (pretium); altiorem facere [io, feci, factum]; augere [eo, auxi, auctum]; elevare [1];

+ повышать в должности promovere;

повышение elevatio [onis, f]; provectus [us, m];

+ повышение в должности promotio [onis, f];

повышенный sublatus [a, um] (vox);

повязка ligamentum [i, n]; ligatura [ae, f]; taenia [ae, f]; amictus [us, m]; afscia [ae, f]; filum [i, n]; vinculum [i, n]; vitta [ae, f];

+ повязка жреца infula [ae, f];

+ царская повязка diadema [atis, n];

+ набедренная повязка subligaculum [i, n]; subligar [is, n];

повязывать ligare [1]; deligare; circumligare;

погибать interire [eo, ii, itum]; perire; disperire; interire; defungi [or, functus sum]; mori [ior, mortus sum] (in mari; in armis); aboriri [ior, abortus sum] (omnia ut oriuntur, ita aboriuntur); pessum ire [eo, ii, itum]; fuisse; cadere [o, cecidi, casum]; concidere [o, cidi, cisum]; labi [or, lapsus sum];

+ я ясно вижу, что погибаю vivus vidensque pereo;

+ буду ли я жив, или судьбе будет угодно, чтобы я погиб sive erimus, seu nos fata fuisse volent;

погибель letum [i, n]; pernicies [ei, f]; exitium [ii, n]; tabes [is, f];

поглаживание palpatio [onis, f]; palpamentum [i, n]; tactus [us, m] (blandiens);

поглощать sorbere [eo, ui, itum]; absorbere (placentas; gurgite fluminis absorberi); resorbere; vorare [1] (vortex navem vorat); devorare [1]; edere [o, edi, esum]; haurire [io, hausi, haustum]; capere [io, cepi, captum] (cibum et potum);

поговорить apellare [1] (aliquem de aliqua re);

+ я желал бы поговорить с тобой о нашем общем деле te volo de communi re appellare;

+ сядем и поговорим sedentes agamus;

поговорка dictum [i, n]; verbum [i, n]; proverbium [ii, n]; formula [ae, f];

погода tempestas [atis, f] (serena; perfrigida); caelum [i, n];

+ ясная погода tempestas suda;

+ облачная погода tempestas nebulosa;

+ пасмурная погода nubilum (soles et nubila);

+ в дождливую погоду caelo pluvio;

+ при сухой погоде caelo sudo;

+ погода, благоприятсвующая плаванью tempestas idonea ad navigandum;

погодить manere [eo, nsi, nsum]; morari [or, atus sum];

+ погоди же (в угрозах) si vivo;

погожий placidus [a, um] (dies);

поголовно viritim; universe;

поголовье caput [itis, n];

погонщик actor [oris, m];

+ погонщик мулов mulio [onis, m];

погоня persecutio [onis, f];

погонять admonere [eo, ui, itum] (bijugos telo);

пограничник miles [itis, m] limitaneus; vigil [is, m] limitaris;

пограничный confinis [e]; finalis [e]; conterminus [a, um]; finitimus [a, um]; limitarius [a, um]; extremus [a, um] (flumen);

+ пограничный камень terminus (terminos movere, propagare);

+ пограничный вал limes [itis, m];

+ пограничный знак terminus [i, m];

+ пограничный столб cippus [i, m];

погреб hypogaeum [i, n]; cella [ae, f]; concameratum [i, n];

погребальный feralis [e]; funebris [e];

погребать sepelire [io, ivi, pultum]; tumulare [1] (aliquem);

погребение sepultura [ae, f]; funus [eris, n]; munus [eris, n]; Libitina [ae, f]; sepulcrum [i, n];

+ остаться без погребения caelo tegi;

погремушка crepitaculum [i, n]; crepundia [orum, npl];

погрешить peccare [1] (in [erga] aliquem; in aliquo);

погрешность erratum [i, n]; error [oris, m]; lapsus [us, m]; menda [ae, f]; mendum [i, n]; vitium [ii, n] (ineuntis adulescentiae); delictum [i, n]; peccatum [i, n];

погружать mergere [o, rsi, rsum]; immergere (aquae); submergere (ferrum in unda); supponere [o, posui, positum] (pectora fluminibus); supprimere [o, pressi, pressum]; sepelire [io, i(v)i, pultum];

погружаться mergi [or, rsus sum]; immergi; se submergere [o, rsi, rsum]; submergi (voraginibus); descendere [o, ndi, nsum];

+ погрузиться в воду succedere [o, cessi, cessum] aquae; subire [eo, ii, itum] aquas;

погружение submersio [onis, f];

погружённый immersus [a, um]; demersus [a, um]; submersus [a, um]; absconditus [a, um];

погубить perdere [o, didi, ditum] (fruges; civitatem);

+ да погубят его боги! Illum di omnes perduint!

под sub (sub terra habitare; vitam sub divo agere; exercitum sub jugum, sub jugo mittere; sub nomine pacis bellum latet); subter (aliquid subter lectum mittere); infra;

+ под (управлением, началом, властью, руководством) sub (sub Augusto, rege pio; sub aliquo, sub alicujus signis militare; egregio sub principe; sub aliquo magistro artes edoceri);

+ ввести кого-л. под крышу (своего дома) subter fastigia tecti aliquem ducere;

+ подъехать под самые стены неприятеля subter murum hostium advehi;

+ римлянин, лежавший под трупом нумидийца substratus Numidae mortuo Romanus;

+ под рукой praesto;

подавать, подать praebere [eo, ui, itum] (alicui panem; exempla nequitiae); administrare [1] (mel in secundam mensam); admovere [eo, movi, motum] (alicui equum); sufficere [io, feci, fectum] (pilas ludentibus); porrigere [o, rexi, rectum]; ferre [fero, tuli, latum];

+ подать голос suffragari [or, atus sum];

+ подать жалобу в суд lege agere [o, egi, actum];

+ подать знак significare [1];

+ подать на стол ponere [o, posui, positum]; apponere;

+ подавать признаки assignare [1];

подавление submersio [onis, f] (libidinum); oppressio [onis, f]; repressio [onis, f];

подавленный aeger [a, um] animi; tristis [e] (senex; vultus);

подавлять inhibere [eo, ui, itum]; abolere [eo, levi, litum] (omnem metum); lassare [1] (vitia); domare [o, ui, itum/atum] (invidiam; libidines; vim fluminis); comprimere [o, pressi, pressum] (seditionem); supprimere (aegritudinem; iram; furorem); opprimere; reprimere; refutare [1]; castigare [1] (risum); calcare [1] (libertatem; gentem); vincere [o, vici, victum] (iram; naturam); exstinguere [o, nxi, nctum]; restinguere; compescere [o, pesui,-]; profligare [1]; sustinere [eo, ui, tentum];

+ подавлять слёзы abdere [o, didi, ditum] lacrimas; pellere [o, pepuli, pulsum] lacrimas;

+ подавлять боль abjicere [io, jeci, jectum] dolorem;

+ подавлять чувство долга comminuere [o, ui, utum] officium;

+ подавить приступ гнева sustinere [eo, ui, tentum] impetum irae;

подагра arthritis [is, f] urica; podagra [ae, f];

подарок donum [i, n]; munus [eris, n];

подарить donare [1]; dono (muneri) mittere [o, misi, missum];

податливый tractabilis [e] (materies); flexibilis [e]; tener [era, um]; facilis [e];

подать vectigal [is, n]; tributum [i, n];

подаяние stips [stipis, f] (largifica);

подбадривание calcar [is, n];

подбадривать accendere [o, ndi, nsum] (aliquem contra [in] aliquem; bello; ad certamen; ad fortiter agendum); addere [o, didi, ditum] calcar [calcaria] alicui;

+ подбодрить кого-л. aspergere [o, rsi, rsum] alicui aquam;

подбегать succurrere [o, rri, rsum]; accurrere; advolare [1];

подбирать subnectere [o, xi, ctum] (fibula vestem);

подбор delectus [us, m];

+ подбор хороших слов elegantia [ae, f] verborum;

подбородок mentum [i, n]; maxilla [ae, f];

подбрасывать suggerere [o, gessi, gestum]; subjicere [io, jeci, jectum] (mataras inter carros rotasque); adjicere;

подвал hypogaeum [i, n] (concameratum);

подвергать afficere [io, feci, fectum]; subjicere; objicere; submittere [o, misi, missum]; subdere [o, didi, ditum] (aliquem exquisitis poenis); opponere [o, posui, positum];

+ подвергать исследованию inquisitionibus subjicere;

+ подвергать сомнению in dubium vocare;

+ подвергать плавание опасностям зимних бурь subjicere navigationem hiemi;

+ подвергать мелиорации meliorare [1];

+ подвергать опасности periclitari [or, atus sum];

+ подвергать оценке знаний experiri et temptare;

подвергаться exsequi [or, cutus sum] (aerumnam [e]gestatem); subire [eo, ii, itum] (periculum; labores; injuriam); suscipere [io, cepi, ceptum]; objectare [1];

+ подвергаться литературной обработке sub acumen stili succedere;

+ подвергнуться наказанию subire poenam;

подверженный objectus [a, um]; expositus [a, um]; obnoxius [a, um]; obvius [a, um];

подвесить suspendere [o, ndi, nsum] (aliquid aliqua re, in, de [e]x, ab aliqua re);

подвесочный suspensorius [a, um];

подвести, подводить inducere [o, xi, ctum] (aliquem); admovere [eo, movi, motum] (exercitum ad urbem; equum); agere [o, egi, actum] (vineas turresque ad oppidum);

+ подводить итог subducere rationem, ratiunculam, calculos;

подветренный a ventis defensus [a, um];

подвиг facinus [oris, n]; gesta [orum, npl]; gloria [ae, f]; aerumna [ae, f] (duodecim aerumnae Herculis); stipendium [ii, n] (duodecim stipendia Herculis);

+ подвиги virtutes (de suis virtutibus multa praedicare); res gestae; tituli (Theseus, magnificus titulis suis);

+ воспевать чьи-л. подвиги per titulos alicujus ingredi;

подвигать admovere [eo, movi, motum]; promovere;

подвижной mobilis [e]; expeditus [a, um];

подвижность motorium [ii, n];

подвижный agilis [e]; mobilis [e]; argutus [a, um] (aures equi); versatilis [e]; lubricus [a, um];

подвластный obnoxius [a, um]; subjectus [a, um]; dediticius [a, um];

подводить adducere [o, xi, ctum]; admovere [eo, movi, motum];

+ подводить итоги putare [1]; computare;

подводный demersus [a, um]; submersus [a, um];

подвоз subvectio [onis, f];

подвозить subvehere [o, xi, ctum]; advehere; supportare [1];

подвыпивший appotus [a, um];

подвязывать adjungere [o, nxi, nctum] (vites ulmis); capistrare [1] (vites); substringere [o, xi, ctum] (comas auro); subnectere [o, xi, ctum] (velum antennis); subligare [1];

подглядывать speculari [or, atus sum] (per rimam foris);

подговаривать immittere [o, misi, missum]; impellere [o, puli, pulsum];

подгонять stimulare [1] (verbere currus);

подготовить parare [1]; comparare [1]; praeparare [1]; expedire [4] (agrum sationibus faciendis); adornare [1] (accusationem); meditari [or, atus sum];

+ подготовить к изданию ad edendum praeparare;

подготовка praeparatio [onis, f]; apparatus [us, m] (sacrificii); meditatio [onis, f]; paratus [us, m];

подданный subditus [a, um]; obnoxius [a, um]; parens [a, um];

поддаться succumbere [o, cubui, cubitum] (tempori; fortunae); subsidere [o, sedi, sessum] (ebur subsidit digitis); sequi or, secutus sum]; exponi (expositum esse);

+ поддаться (преступному) соблазну succumbere culpae;

подделать corrumpere [o, rupi, ruptum] (rationes, mensuras); falsare [1] (pondera ac mensuras; scripturas divinas);

подделка adulteratio [onis, f]; falsatio [onis, f]; falsum [i, n];

+ подделка монеты moneta furtiva (supposita);

подделывание falsatio [onis, f];

подделыватель adulterator [oris, m]; falsarius [ii, m]; falsator [oris, m];

подделывать supponere [o, posui, positum] (testamenta falsa); subjicere [io,jeci, jectum] (testamentum; librum); adulterare [1]; vitiare [1]; fallere [o, fefelli, falsum];

поддельный subreptivus [a, um]; falsus [a, um] (litterae; denarius; testimonia); falsificatus [a, um]; mendax [acis] (pennae); adulterinus [a, um]; commenticius [a, um], fictus [a, um], facticius [a, um], spurius [a, um], apocryphus [a, um], suppositus [a, um], socors [socordis]; affectatus [a, um];

поддерживать continere [eo, ui, tentum]; sustinere (amicum fortuna; quos fortuna premit; aliquo auxilio sustineri; civitatis dignitatem); sustentare [1] (machinam mundi; aliquem ruentem dextra; aliquem omnibus copiis; rem publicam); suscipere [io, cepi, ceptum] (aliquem ruentem); excipere (hominem labentem; moribundum); fulcire [fulsi, fultum, 4]; suffulcire; fulcrare [1]; sufferre [fero, tuli, latum]; adjuvare [1] (aliquem in re aliqua, ad aliquid; ignem); alere [o, ui, (i)tum] (flammas; ignem; rumores; seditiones); exsequi [or, cutus sum] (jus suum armis); facere [io, feci, factum] cum, ab aliquo; favere [eo, favi, fautum]; suppetiari [or, atus sum]; suffragari [or, atus sum] (alicui, alicui rei); subservire [4] (orationi alicujus); subscribere [o, psi, ptum] (odiis accusationibusque Hannibalis); sublevare [1] (defendere et sublevare aliquem; patriam pecunia); stabilire [4]; tueri [eor, tuitus (tutus, tutatus) sum];

+ поддерживать мнение opinionem sustinere;

+ поддерживать огонь листьями suscipere ignem foliis;

+ поддерживать существование tolerare vitam;

+ поддерживать в войне adjuvare ad bellum;

+ воздух поддерживает птиц в полёте a"er volatus alitum sustinet;

+ поддерживать бодрость (в) сражающихся sustinere animos pugnantium;

+ научные занятия меня поддерживают и подкрепляют litteris sustentor et recreor;

поддержка adjumentum i, n]; adjutus [us, m]; auxilium [ii, n]; suppetiae [arum, fpl] (suppetias ferre, venire, advenire, proficisci, mittere); praesidium [ii, n] (et praesidium et decus meum);

+ есть у меня дома и помощь и поддержка auxilia mihi et suppetiae sunt domi;

+ при поддержке природы adjuvante natura;

+ при чьей-л. поддержке suffragante aliquo;

+ заручиться чьей-л. поддержкой adjungere sibi auxilium alicujus;

поддразнивание laesio [onis, f];

подённый cotidianus [a, um];

поджаренный tostus [a, um];

поджарить torrere [eo, ui,-];

поджарый gracilis [e] (equus);

поджелудочная железа pancreas [atis, n];

поджигатель turbator [oris, m] (belli);

поджигать accendere [o, ndi, nsum]; incendere; succendere (aliquid face subdita); ignem alicui rei subjicere [io, jeci, jectum];

+ поджигать дома ignem tectis supponere;

поджидать exspectare [1]; circumspectare [1];

поджог incendium [ii, n]; inflammatio [onis, f]; combustio [onis, f] domorum;

подзащитный susceptus [a, um];

подземный hypogaeus [a, um]; subterraneus [a, um]; infernus [a, um]; inferus [a, um];

+ подземные воды aquae telluricae;

+ подземный ход cuniculus;

+ прорыть подземные ходы agere cuniculos;

+ поземное царство tenebrae; Styx, Stygis f; manes, -ium f;

подкапывать subruere [o, ui, utum] (arbores a radicibus; murum); suffodere [io, fodi, fossum];

подкладывать supponere [o, posui, positum] (ova gallinis); suggerere [o, gessi, gestum]; substernere [o, stravi, stratum] (segetem ovibus); subjicere [io, jeci, jectum]; subdere [o, didi, ditum] (pugionem pulvino); sufficere [io, feci, fectum];

подкласс subclassis [is, f];

подкова ferrum [i, n] equinum; vestigium [ii, n];

+ сбитая с конского копыта подкова vestigium equi excussum ungula;

подковообразный hippocrepicus [a, um];

подкожный hypodermaticus [a, um]; subcutaneus [a, um];

подколенная чашечка poples [itis, m];

подкова infictio [onis, f] ungulae; vestigium [ii, n]

подкоп cuniculus [i, m] (subruere cuniculo murum); specus [us, m];

+ рыть подкопы cuniculos agere;

подкормка stercoratio [onis, f] supplementaria; laetificatio [onis, f] supplementaria; laetamen [inis, n] supplementarium;

подкрадываться subrepere [io, repi, reptum] (moenia urbis; ne pro vero falsa subrepant); arrepere; subire [eo, ii, itum] (lumina fessa sopor subit); furtim accedere [o, cessi, cessum];

подкрепление subsidium [ii, n] (funditores Baleares subsidio, in subsidium mittere); firmamentum [i, n];

подкреплять (con)firmare [1]; affirmare [1]; recreare [1]; reficere [io, feci, fectum]

подкуп corruptela [ae, f]; corruptio [onis, f]; argumentum [i, n] argentarium; ambitus [us, m]; merces [edis, f] (lingua mercede astricta); redemptio [onis, f]; ambitus [us, m]; largitio [onis, f];

+ обвинять в подкупе de ambitu postulare;

подкупать emere [o, emi, emptum]; co"emere; emercari [or, atus sum] (aliquem ad exuendam fidem); corrumpere [o, rupi ruptum] (judicem); aliquem de lapide emere; tentare [1] pecunia;

+ подкупать свидетеля subjicere [io, jeci, jectum] (testem);

подкупной venalis [e]; corruptus [a, um];

подле juxta; propter; prope;

подлежащее subjectum [i, n];

подлесок subsilva [ae, f];

подлетать advolare [1];

подлец homo [inis, m] scelestus, abominandus, sacrilegus; nefandus;

подлиза palpator [oris, m];

подлинник manuscriptum [i, n] originarium; chirographum [i, n];

+ в подлиннике in originali;

подлинно equidem; certe; sane; profecto; nimium;

подлинность fides [ei, f] (tabularum; litterarum; testimonii);

подлинный genuinus [a, um]; verus [a, um] (amicitia; virtus); certus [a, um]; fide dignus [a, um]; authenticus [a, um]; originalis [e]; originarius [a, um]; praesens [ntis]; proprius [a, um];

подлог fraus [fraudis, f]; falsum [i, n]; adulteratio [onis, f]; corruptio [onis, f];

+ совершать подлог subjicere [io, jeci, jectum] (testamentum; librum); subdere [do didi, ditum] (testamentum);

подложить subjicere [io, jeci, jectum];

+ подложив под суда катки subjectis scutulis navibus;

подложный falsus [a, um] (litterae; denarius; testimonia); falsificatus [a, um]; adulterinus [a, um]; suppositus [a, um];

+ представить подложное завещание subdere testamentum;

подлокотник cubital [is, n];

подлость nequitia [ae, f] (malitia atque nequitia); turpitudo [inis, f]; humilitas [atis, f]; sordes [ium, fpl]; indignitas [atis, f]; dedecus [oris, n]; flagitium [ii, n];

подлый improbus [a, um]; sordidus [a, um]; humilis [e]; indignus [a, um]; turpis [e]; miser [era, um]; projectus [a, um]; pusillus [a, um];

подмастерье alumnus [i, m];

+ сапожный подмастерье alumnus sutrinae tabernae;

подмена commutatio [onis, f];

подменить supponere [o, posui, positum] (puerum); submutare [1] (verba pro verbis); subdere [o, didi, ditum]; subjicere [io, jeci, jectum];

подмерзать subgelascere [o, gelui,-];

подметать verrere [o, verri, versum]; converrere (stabulum); purgare [1];

подметка solea [ae, f] supera;

подмечать subsentire [4];

подмога subventio [onis, f];

подмороженный frigore leviter vitiatus [a, um] (e.g. fructus);

подмышка fossa [ae, f] axillaris;

подневольный servus [a, um]; servilis [e];

поднесение subditus [us, m]; apportatio [onis, f];

поднимать, поднять levare [1]; allevare [1]; elevare [1]; relevare [1]; sublevare [1] (aliquem ad pedes stratum); tollere [o, sustuli, sublatum] (jacentem; aliquid terra, de terra, a terra); sustollere (vultus ad aethera; onus; vela); extollere; attollere; suscipere [io, cepi, ceptum]; suscitare [1] (aliquem e subselliis); subrigere [surrigere, surgere]; arrigere [o, rrexi, rrectum]; sublimare [1]; efferre [effero, extuli, elatum]; suspendere [o, ndi, nsum];

+ кто поднимал телёнка, тот поднимет и быка potest taurum tollere qui vitulum sustulerit;

+ машина поднимает множество больших тяжестей machina sustollit multa magno pondere;

подниматься scandere [o, scendi, scensum]; ascendere; subrigere [o, rexi, rectum] [surrigere, surgere] (e lectulo; sella, de sella); assurgere; consurgere; desurgere; exsurgere; insurgere; se ad auras agere [o, egi, actum]; superare [1] (sol superabat ex mari); succedere [o, cessi, cessum] (in montem); se sublimare [1] (nubium tenus); se sublevare [1]; subire [eo, ii, itum] (in montem; iniquissimum locum; adversum flumen);

+ подниматься до самой верхушки in summum cacumen agi;

+ подняться с земли subrigere [surrigere, surgere] humo;

+ подняться, чтобы начать речь subrigere [surrigere, surgere] ad dicendum;

+ я вспоминаю не откуда упал, а откуда поднялся (т.е. стараюсь помнить о своих успехах и забыть о неудачах) non recordor, unde ceciderim, sed unde surrexerim;

+ подняться из низов surgere in altum;

+ огонь поднимается с жертвенника ignis surgit ab ara;

подножие pedes [um, mpl]; radices [um, fpl]; basis [is, f];

подножка supplantatio [onis, f]; pes [pedis, m]; suppedaneum [i, n];

+ дать подножку supplantare (aliquem);

поднос ferculum [i, n];

подносить afferre [affero, attuli, allatum]; offerre; praebere [eo, ui, itum]; admovere [eo, movi, motum] (aliquid ad nares; manus ad faciem); suggerere [o, gessi, gestum];

подношение munus [eris, n];

поднятие elevatio [onis, f]; surrectio [onis, f];

поднятый dierectus [a, um]; erectus [a, um]; elevatus [a, um]; levatus [a, um]; suspensus [a, um] (aulaea); sublimis [e] (flagellum);

+ с поднятым копьём subrecta cuspide;

подобать decere [decet, decuit,-] (aliquem; alicui; quod honestum est, decet; id facere quod decet, non quod licet; decet magnanimitas quemlibet mortalem);

+ этот поступок не подобает кому-л. istuc facinus alicui non decet;

подобающе decenter; convenienter;

подобающий decens [ntis] (amictus; ornatus; motus corporis); congruus [a, um]; consonus [a, um]; par [is];

подобие effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (spirantis mortui); facies [ei, f]; speculum [i, n] (naturae); similitudo [inis, f]; simile [is, n]; simulacrum [i, n]; adinstar; instar [is, n]; imago [inis, f];

подобно simili modo; similiter; more; vice; prope;

подобный similis [e]; talis [e]; ejusmodi; hujusmodi;

подобрать eligere [o, legi, lectum]; seligere;

подогреть temperare [1] (aquam ignibus); recalefacere [io, feci, factum]; recoquere [o, xi, ctum];

пододвигать admovere [eo, movi, motum] (machinam); agere [o, egi, actum] (vineas turresque ad oppidum);

подозревать suspicari [or, atus sum](aliquid de aliquo; aliquem); suspicionem habere [eo, ui, itum]; suspectare [1] (aliquem, aliquid);

+ Бомилькар, который вызвал подозрение у царя и который сам стал его подозревать Bomilcar suspectus regi et ipse eum suspiciens;

подозрение suspicio [onis, f];

+ попасть под подозрение in suscipionem venire, cadere, incidere;

+ быть у кого-л. под подозрением suspectari alicui;

+ навлекать на кого-л. подозрение aliquem in suspicionem vocare;

+ подозрение всегда направлено в дурную сторону ad tristem partem strenua est suspicio;

+ этот человек выше такого подозрения non cadit in hunc hominem ista suspicio;

+ оградить себя от подозрения в столь страшном преступлении vindicare se ex suspicione tanti sceleris;

+ всё подозрение пало на рабов omnis suspicio in servos commovebatur;

+ подозрение падает на кого-л. suspicio in aliquem convenit, cadit;

+ что-л. вызывает подозрение suspicio insequitur aliquam rem;

+ вызывать в ком-л. подозрение alicui suscipionem alicujus rei dare;

+ не возбуждая никаких подозрений sine ulla suspicione;

+ нет повода, оснований для подозрений nulla suspicio (sub) est;

подозрительный suspectus [a, um]; suspiciosus [a, um];

+ подозрительная личность persona suspecta;

+ в этом нет ничего подозрительного in ea re nulla subest suspicio;

подойник mulctra [ae, f];

подольститься sublectare [1];

подонки faex [faecis, f] (civitatis; populi; sordes urbis et faex); sentina [ae, f];

подорожник plantago [inis, f];

подорожная synthema [atis, n];

подосиновик boletus [i, m] levis;

подоспеть obvenire [io, veni, ventum] (in tempore pugnae

подоходный налог tributum [i, n] ex censu collatum;

подошва solea [ae, f]; vestigium [ii, n]; planta [ae, f] pedis;

подпадать incidere [o, cidi, cisum] (in condicionem под условие);

подпевать accinere [o, -,-]; succinere; admodulare [1];

подпирать sustinere [eo, ui, tentum]; sustentare [1] (machinam mundi; aliquem ruentem dextra); suscipere [io, cepi, ceptum] (labentem domum); sublevare [1] (sinistra mentum); fulcire [io, lsi, ltum]; suspendere [o, ndi, nsum];

+ колонны подпирают портик columnae porticum sustinent;

+ подпереть стену вилами suspendere murum furculis;

подписать subscribere [o, psi, ptum] (alicujus judicium; subscribere testamento); subnotare [1] (libellos);

+ подписывать счета subscribere rationibus, rationes;

+ подписать смертный приговор de supplicio capite damnati subscribere;

подпись subscriptio [onis, f]; titulus (tituli et imagines); nomen [inis, n] subscriptum; subnotatio [onis, f];

подползать subrepere [io, repsi, ptum] (sub tabulas); arrepere; subire [eo, ii, itum] (in aliquid, aliquid, alicui);

подпольный occultus [a, um]; clandestinus [a, um];

подпорка supportatorium [ii, n]; fulcrum [i, n]; firmamentum [i, n]; sterigma [atis, n];

подпоясать subnectere [o, nexi, nectum] (cingula mammae);

подпруга balteus [i, n];

подпрыгивать subsultare [1]; subsilire [io, ui, sultum] (adusque caelum; ad tecta domorum); exsilire; exsultare [1];

подражание imitatio [onis, f]; simulatio [onis, f]; speculum [i, n] (Homerici operis);

подражатель imitator [oris, m]; simulator [oris, m]; simulans [ntis];

подражательный simulans [ntis];

подражать imitari [or, atus sum]; simulare [1] (Catonem); repraesentare [1]; consequi; subsequi [or, cutus sum]; exprimere [o, pressi, pressum];

+ подражать изяществу греческого ораторского искусства elegantiam Graecae orationis affectare;

+ подражать философам только в ношении плаща pallio tenus philosophos imitari;

подразделение subdivisio [onis, f];

подразделять subdividere [o, isi, isum];

подразумевать intellegere [o, legi, lectum];

подрастать crescere [o, crevi, cretum]; accrescere; succrescere; surgere [o, rexi, rectum]; adolescere [o, -, -]; subolescere (juventus subolescens);

+ подрастающий Асканий Ascanius surgens;

подрезать subsecare [o, ui, ctum] (manipulum falce); resecare; recidere [o, cisi, cisum]; tondere [eo, totondi, tonsum]; truncare [1]; mutilare [1];

подробность tractus [us, m] (historia tractu placet); singula [orum, npl]; res [ei, f] singula;

+ со всеми подробностями ab acia et acu (aliquid exponere);

+ чтобы не вдаваться мне в отдельные подробности ne exsequar singula;

подробный fusus [a, um]; multus [a, um]; longus [a, um]; copiosus [a, um]; verbosus [a, um];

подросток adulescens [ntis, mf];

подруга amica [ae, f]; puella [ae, f]; socia [ae, f];

подружиться alicui in amicitiam venire [io, veni, ventum]; amicitiam facere [io, feci, factum]; conciliari [or, atus sum];

подрывать affligere [o, xi, ctum] (auctoritatem); diluere [o, ui, utum] (auctoritatem); vulnerare [1] (rem publicam); subruere [o, ui, utum] (libertatem); subrumpere [o, rupi, ruptum]; explodere [o, si, sum]; minuere [o, ui, utum];

подряд redemptio [onis, f];

+ взять подряд на поставку всего необходимого для армии conducere praebenda quae ad exercitum opus sint;

подрядиться conducere [o, xi, ctum];

подрядчик redemptor [oris, m];

подсвечник candelabrum [i, n]; lychnuchus [i, m];

подсекать subsecare [o, ui, ctum] (carnem circa os); accidere [o, cisi, cisum];

подсказывать submonere [eo, ui, itum] (aliquem); voce praeire [eo, ii, itum];

+ без чьего-л. подсказывания nullo submonente;

подскакивать subsultare [1]; subsilire [io, ui. Sultum] (adusque caelum; ad tecta domorum);

подслушать captare [1] sermonem alicujus; aucupare [1] (sermonem alicujus; arcana); auscultare [1]; subauscultare [1];

подсматривать speculari [or, atus sum] (per rimam foris);

подснежный subnivalis [e];

подсобный auxiliaris [e];

+ подсобное хозяйство praedium auxiliare;

подсознание subconscientia [ae];

подсолнух flos [oris, m] solis; helianthus [i, m];

подсохший siccus [a, um]; flaccidus [a, um]; tostus [a, um];

подставка fulcrum [i, n]; sustentaculum [i, n];

подставлять praebere [eo, ui, itum]; sufferre [fero, -, -] (corium); ostendere [o, ndi, nsum] (ager soli ostentus, ostensus); supponere [o, posui, positum] (colla oneri); submittere [o, misi, missum] (aliquid alicui rei); subjungere [o, nxi, nctum] (litteram); subjicere [io, jeci, jectum] (verbum pro verbo); subdere [o, didi, ditum] (testam mensae pedi; furcas vitibus; colla vinclis);

подставной falsus [a, um] (testis); succedaneus [a, um];

подстанция (трансформаторная) statio [onis, f] transformatoria;

подстёгивать stimulare [1] (verbere currus);

подстерегать aucupare [1] (ex insidiis); aucupari [or, atus sum]; speculari [or, atus sum] (aliquem, omnia ); insidiari [or, atus sum]; obsidere [eo, sedi, sessum];

подстилать substernere [o, stravi, stratum] (segetem ovibus);

подстилка stramentum [i, n]; stratum [i, n] (lecti mollia strata); substramen [inis, n]; vestis [is, f] (in veste cubare);

подсовывать supponere [o, posui, positum];

подстрекатель concitator [oris, m]; fautor [oris, m]; turbator [oris, m] (vulgi); subornator [oris, m]; tuba [ae, f]; lanista [ae, m];

подстрекательство stimulus [i, m];

подстрекать concitare [1]; sollicitare [1]; accendere [o, ndi, nsum] (aliquem contra [in] aliquem; bello; ad certamen; ad fortiter agendum); incendere; aliquem transversum agere [o, egi, actum]; agitare [1]; temptare [1]; consternare [1]; evocare [1]; subornare [1] (in bellum); stimulare [1] (aliquem ad, in aliquid);

подстригать tondere [eo, totondi, tonsum]; subsecare [o, ui, ctum] (ungues ferro);

подступ accessus [us, m]; incessus [us, m];

подступить accedere [o, cessi, cessum] (ad castra; ad muros; muris); succedere (muris, muros; ad moenia, moenibus); incedere; aggredi [ior, aggressus sum]; subire [eo, ii, itum]; venire [io, veni, ventum];

подсудимый reus [i, m];

подсчёт ratio [onis, f]; ratus [us, m]; numeratio [onis, f]; calculatio [onis, f];

подсчитывать calculare [1]; calculos, summam subducere [o, xi, ctum]; subducere;computare [1] (totum damnum); disputare [1]; rationem habere [eo, ui, itum]; numerare [1]; innumerare [1];

подсылать submittere [o, misi, missum] (aliquem alicui);

подтверждать firmare [1]; confirmare [1]; probare [1]; comprobare [1]; approbare [1]; communire (rem); subservire (orationi alicujus); corroborare [1];

подтверждение confirmatio [onis, f]; testimonium [ii, n] (alicujus rei; dare, afferre); fides [ei, f];

подтрунивать ludibrio habere [eo, ui, itum];

подтяжки habenae [arum, fpl] bracarum;

подтягивать substringere [o, nxi, ctum] (caput equi loro);

подумать cogitare [1];

+ можно было подумать, что они побеждены crederes victos;

подуш(еч)ка pulvin(ul)us [i, m]; pulvinar [is, n]; cervical [is, n]; culcita [ae, f]; culcitra; anacliterium [ii, n]; torus [i, m];

подхалим adulator [oris, m]; canis [is, m]; sycophanta [ae, m];

подхватить nancisci [or, nanctus sum]; suscipere [io, cepi, ceptum] (aliquem ruentem); excipere; apprehendere; prehendere [o, ndi, nsum];

+ подхватить лихорадку nancisci febrim;

подход accessus [us, m]; successus [us, m];

подходить accedere [o, cessi, cessum] (ad aliquem; aliquem; ad Aquinum; Carthaginem); suggredi ior, gressus sum] (propius); obire [eo, ii, itum]; subire (in aliquid, aliquid, alicui; ad muros, muros, muro; portae, ad portam); supervenire; venire [io, veni, ventum];

подходить congruere [o, ui,-]; venire [io, veni, ventum] (usque ad mare); convenire; quadrare [1]; respondere [eo, ndi, nsum]; decere [o, xi, ctum] (aliquem; alicui); admovere [eo, movi, motum] (jam admovebat rex); facere [io, feci, factum] (ad aliquid, alicui rei); aptus [a, um] (esse);

+ этот возраст наиболее подходит для подобных занятий haec aetas optima facit ad haec studia;

подходящий congruens [ntis]; congruus [a, um]; conveniens [ntis]; quadrans [ntis]; respondens [ntis]; aptus; commodus; idoneus (locus; tempus; verba); accomodatus [a, um]; decens [ntis] (amictus; ornatus; motus corporis); tempestivus [a, um] (oratio); sufficiens [ntis]; par [is];

+ много подходящих поводов к чему-л. multa ad aliquid tempestiva;

подчас nonnunquam; interdum;

подчеркнуть linea subter ducta exprimere; exprimere [o, pressi, pressum]; subnotare [1];

подчинение obsequium [ii, n]; imperium [ii, n];

подчинённый subordinatus [a, um]; obnoxius [a, um]; parens [ntis]; oboediens [ntis]; subditus [a, um]; subjectus [a, um]; inferior [ius];

+ быть подчинённым subesse (pars subest generi);

подчинять subordinare [1]; subigere [o, egi, actum] (gentes); supponere [o, posui, positum] (aliquid ingenio suo; suppositus deo); submittere [o, misi, missum] (se alicui); subjungere [o, nxi, junctum] (urbes sub imperium, imperio alicujus); subjugare [1] (hostes; alienae dicioni aliquem); subjicere [io, jeci, jectum] (provinciam alicui; se potestati, sub potestatem alicujus); subdere [o, didi, ditum] (aliquem imperio alicujus); sub imperium (potestatem) redigere [o, egi, actum],

+ подчинять роду виды generi partes supponere; subjicere species generi;

+ подчинить всю жизнь одному правилу (принципу) omnem vitam ad regulam unam exaequare;

+ подчинить себе кого-л. aliquem sui juris facere;

+ подчинить (свою) власть власти другого submittere imperium alicui;

+ подчинить гордость силе любви submittere animos amori;

+ я стараюсь не подчиняться обстоятельствам, а подчинять их себе mihi res, non me rebus subjungere conor;

подчиняться obtemperare [1]; oboedire [io, ivi, -]; parere [eo, ui, itum]; succumbere [o, cubui, cubitum] (tempori; fortunae); submittere [o, misi, missum] se (alicui); servire [io, ivi,itum]; cedere [o, cessi, cessum]; concedere;

+ подчиниться условиям несправедливого мира se sub leges pacis iniquae tradere;

+ подчиняться чьему-л. постановлению alicujus decreto stare;

подчищать circumcidere [o, isi, isum];

подшипник pulvinus [i, m];

подъезд advectio [onis, f]; advectus [us, m];

+ подъезд дома vestibulum [i, n];

подъезжать advehi [or, advectus sum]; adequitare [1];

подъём ascensus [us, m]; ascensio [onis, f]; restagnatio [onis, f]; tumor [oris, m] (loci; curvata tumore planities);

подъёмный кран tolleno [onis, m];

подыскивать conquirere [o, quisivi, quisitum]; requirere (aliquem; libros);

подытоживать summam facere [io, feci, factum] (subducere [o, xi, ctum]);

поедать vesci [or,-]; (de)vorare [1]; comedere [o, edi, esum]; frumere; trucidare [1] (pisces, porrum); accidere [o, cidi, cisum];

поезд tramen [inis, n]; hamaxostichus [i, m];

поездка iter [itineris, n]; peregrinatio [onis, f]; cursus [us, m]; navigatio [onis, f];

пожалеть commiserescere [miseret, miseruit] (alicujus); commiserari [or, atus sum];

пожаловать

+ Кто пожаловал в наш дом? Quis nostris successit aedibus?

пожалуй fortasse; forsan; forsitan; fere (satis fere diximus); nihil impedio; non repugno;

+ мы можем, пожалуй, с полным правом утверждать jure sumere videmur;

+ ведь этого, пожалуй, недостаточно videndum est, ne non satis sit;

+ никакого прорицания, пожалуй, и нет vide, ne nulla sit divinatio;

+ в этом я с тобой согласиться, пожалуй, не смогу illud, vereor, ut tibi concedere possim;

пожалуйста quaeso; rogo; sis, si vis; amabo; sodes; si placet;

пожар incendium [ii, n]; ignis [is, m];

+ сообщать о пожаре ignem et incendium conclamare;

пожарище loca [orum, npl] deusta; bustum [i, n];

пожелание desiderium [ii, n]; votum [i, n]; optatum [i, n]; optatio [onis, f];

+ благие пожелания pia desideria;

пожелать optare [1]; exoptare [1];

+ пожелать здоровья valedicere [o, xi, ctum];

пожелтеть flavescere [o, -,-];

пожертвование stips [is, f] (stipem conferre); oblatio [onis, f]; jactura [ae, f];

пожертвовать substernere [stravi, stratum] (aliquid libidini suae; pudicitiam alicui); concedere [o, cessi, cessum]; gratificari [or, atus sum];

поживать victitare [1];

пожизненный perpetuus [a, um] (imperium; tribunus); quod viventi non adimitur;

пожилой provectus [a, um] (aetate); grandis [e] natu; vetulus [a, um];

пожинать capere [io, cepi, captum]; consequi [or, cutus sum];

+ пожинать лавры laudem colligere [o, legi, lectum];

пожирать absorbere [eo, ui, rptum] (placentas); vorare [1] (aliquid avide); devorare [1]; depasci [or, pastus sum]; mordere [eo, momordi, morsum];

поза status [us, m] (minax; signi); gestus [us, m];

позавчера tribus diebus ante; heri pridie;

позади pone; post; retro; secundum;

+ ставить позади substituere (post elephantos armaturas leves);

позволение permissio [onis, f]; permissus [us, m]; licentia [ae, f]; venia [ae, f]; voluntas [atis, f]; potestas [atis, f];

+ с твоего позволения ignoscet mihi genius tuus; ignoscet mihi genius tuus;

позволено licet; fas est;

позволить concedere [o, cessi, cessum]; permittere [o, misi, missum]; admittere; pati [ior, passus sum]; sinere [o, sivi, situm]; potestatem dare [o, dedi, datum]; assumere [o, mpsi, mptum] (licentiam sibi); facere [io, feci, factum] (alicui transitum);

+ годы не позволяют взяться за оружие ab armis anni parcent;

+ позволить говорить кому-л. facere alicui potestatem (gratiam, copiam) dicendi;

+ да будет позволено сказать bona (cum) venia;

+ да будет позволено так выразиться venia sit dicto;

позвоночник columna [ae, f] vertebralis; spina [ae, f];

позднее serius; tardius; dein(de);mox; postea; posthac;

+ вернись попозднее serus redeas;

+ он поздно ушел serus abiit;

поздний serotinus [a, um]; serus [a, um]; posterior [ius]; tardus [a, um] (poena); promotus [a, um];

+ позднее время serum [i, n] (diei);

поздно sero; tarde;

+ слишком поздно post tempus;

+ поздно внять увещеваниям tardas aures advertere monitis;

поздороваться salutem dicere [o, xi, ctum];

поздравление gratulatio [onis, f]; congratulatio [onis, f]; salutatio [onis, f]; officium [ii, n] (urbanum);

+ приносить поздравления gratulationem habere;

поздравлять gratulari [or, atus sum]; congratulari;

позеленеть virescere [o, -,-]; virere [eo, ui,-];

позже postea; posterius; infra;

позитивный positivus [a, um];

позиция status [us, m]; statio [onis, f] (in statione manus parare); locus [i, m]; gradus [us, m]; positio [onis, f];

+ выбить противника из позиции hostem statu movere, e statu dimovere;

познаваемый scibilis [e] (alicui);

познавать agnoscere [o, gnovi, gnotum] (aliquem ex operibus suis); cognoscere; gnoscere; noscere; cernere [o, crevi, cretum]; capere [io, cepi, captum];

+ познать истинную сущность чего-л. veram speciem alicujus rei cepisse;

познание cognitio [onis, f]; scientia [ae, f];

+ особый метод познания methodus inveniendi specialis;

+ познание истины perspicientia veri;

+ теория познания cognitionis disciplina or theoria, gnoseologia [e]pistemologia, noetica;

позолота inauratura [ae, f];

позор dedecus [oris, n]; infamia [ae, f]; pudor [oris, m] (pudore non caret culpa; pudor evulgatus); vituperatio [onis, f] (vituperationem effugere); turpitudo [inis, f]; turpe [is, n]; stigma [atis, n]; deformitas [atis, f]; flagitium [ii, n]; stuprum [i, n]; probrum [i, n]; rubor; ignominia [ae, f]; indignitas [atis, f]; macula [ae, f];

+ нет ничего позорнее позора nihil turpi turpius;

+ смыть позор abolere dedecus [infamiam];

+ Позор! Indignum (facinus)!

позорить turpare [1] (avos); infamare [1] (aliquem, aliquid); dedecore, contumelia, ignominio afficere [io, feci, fectum]; ignominiam imponere [o, posui, positum]; dedecorare [1]; inhonestare [1]; maculare [1]; prostituere [o, ui, utum];

позорно turpiter; foede; indigne;

позорный indignus [a, um] (mors; caedes); dedecorus [a, um]; deformis [e]; inhonestus [a, um]; contumeliosus [a, um]; ignominiosus [a, um]; infamis [e]; foedus [a, um] (facinus; fuga); pudendus [a, um] (vita); pudibilis [e]; pudibundus [a, um] (exitia; sordidus atque pudibundus); turpis [e] (vita); spurcus [a, um] (amputatio digitorum);

+ позорный столб *collistrigium [ii, n];

+ позорный поступок propudium [ii, n];

позыв appetitus [us, m]; molimen [inis, n];

поименно nominatim;

поиск requisitio [onis, f]; investigatio [onis, f];

поистине vero; vere;

+ поистине, немало труда я потратил зря multam vero operam frustra consumpsi;

поить dare [o, dedi, datum] bibere; aquam potum dare; bibere praebere [eo, ui, itum];

+ поить допьяна ebriare [1]; inebriare [1];

пойма vallis [is, f] vere inundata;

пойманный captus [a, um]; captivus [a, um];

поймать capere [io, cepi, captum] (aves; pisces); decipere; excipere (fugientes; bestias; turdos volitantes); comprehendere [o, ndi, nsum];

пойти abire [eo, ii, itum]; vestigia sua ferre [fero, tuli, latum];

+ пойди поищи abi quaerere;

пока adhuc; nondum; donec; dum; dummodo; quamdiu; quoad; tantisper; interim;

показание testimonium [ii, n]; indicium [ii, n];

+ показание против кого-л . testimonium in aliquem;

+ давать показания testimonium dicere, dare;

показатель index [icis, m]; indicator [oris, m];

+ количественный показатель index quantitativus;

показ(ыв)ать (de)monstrare [1]; indicare [1]; ostendere [o, ndi, nsum/ntum] (se alicui; dentem medico; errantibus viam); docere; exhibere; manifestare [1]; ostentare [1]; aperire [io, ui, rtum] (errorem); subnotare [1] (aliquem digito); confiteri [eor, fessus sum]; exserere [o, ui, rtum]; ferre [fero, tuli, latum]; probare [1]; loqui [or, cutus sum] (res ipsa loquitur);

+ не показывать своего страха mussitare [1] timorem;

показ(ыв)аться comparere [eo, ui,-]; apparere; se ostendere [o, ndi, nsum/ntum]; videri [eor, visus sum]; oboriri [ior, ortus sum];

+ каким бы странным это ни показалось quam res nova miraque menti accidat;

покатость devexitas [atis, f];

покатый declivis [e]; proclivis [e]; devexus [a, um]; pronus [a, um]; fastigatus [a, um];

покинуть linquere [o, liqui, lictum]; relinquere; derelinquere; concedere [o, cessi, cessum]; deserere [o, ui, rtum]; desolare [1]; exuere [o, ui, utum]; omittere [o, misi, missum];

покинутый relictus [a, um]; delictus [a, um]; derelictus [a, um]; desolatus [a, um];

поклажа sarcina [ae, f];

+ с поклажей sub sarcinis;

поклон corporis inclinatio [onis, f]; salus [utis, f];

поклониться salutare [1]; gratulari [or, atus sum];

+ ты меня обяжешь, если поклонишься своей жене от моего имени gratum mihi feceris, si uxori tuae meis verbis eris gratulatus;

поклонник dilector [oris, m]; affectator [oris, m] (sapientiae); admirator [oris, m] (alicujus; alicujus rei); adorator [oris, m]; suspector [oris, m]; cultor [oris, m]; amator [oris, m];

поклоняться adorare [1]; venerari [or, atus sum];

поклясться jurare [1];

+ заставить кого-л. поклясться aliquem jurejurando obstringere [alligare; obligare]; adigere aliquem ad jusjurandum [jurejurando];

покои aedes [ium, fpl]; aula [ae, f];

покоиться quiescere [o, qievi, etum]; requiescere (molli somno; in sepulcro); acquiescere; cubare [o, ui, itum]; recubare; residere [eo, sedi, sessum]; stare [o, steti, statum];

+ здесь покоится... hic requiescit…, hic jacet…

покой quies [etis, f]; requies (animi, corporis); silentium [i, n]; pax;

+ оставь меня в покое valeas!

+ не оставлять кого-л. nihil tutum pati apud aliquem;

покойник mortuus [i, m]; funus [eris, n]; quietus [i, m]; defunctus [i, m];

покойный defunctus [a, um];

поколачивать verberitare [1];

поколебать

+ ничто не могло поколебать его верности labefactari nulla arte potuit ejus fides / fidelitas;

поколение generatio [onis, f]; aetas [atis, f]; saeculum [i, n]; semen [inis, n]; series [ei, f]; stirps; nativitas [atis, f]; progenies [ei, f]; prosapia [ae, f];

покончить finire [4]; terminare [1]; perficere [io, feci, fectum];

+ покончить с собой exsequi mortem;

покорённый subjectus [a, um]; domitus [a, um]; editicius [a, um];

покоритель subjugator [oris, m] (malorum); domitor [oris, m];

покорить domare [o, ui, itum] (gentes; orbem terrarum); perdomare; subigere [o, egi, actum] (gentes); redigere aliquem sub imperium alicujus; superare [1] (aliquem donis); subjungere [o, nxi, nctum] (urbes sub imperium, imperio alicujus); subjugare [1] (hostes; alienae dicioni aliquem); subjicere [io, jeci, jectum] (provinciam alicui; se potestati, sub potestatem alicujus); subdere [o, didi, ditum] (aliquem imperio alicujus); supponere [o, posui, positum];

+ покорять моря vincere [o, vici, victum] aequora;

покориться dare [o, dedi, datum] cervices alicui rei;

покорно oboedienter; obsequenter;

покорность oboedientia [ae, f]; obsequentia [ae, f]; servitus [utis, f]; famulatus [us, m]; officium [ii, n];

+ требовать изъявления покорности aquam terramque ab aliquo petere, poscere;

покорный oboediens [ntis]; obsequens [ntis]; habilis [e]; parens [ntis]; parvus [a, um];

+ покорная просьба supplicium [ii, n];

покоробившийся crispus [a, um];

покос fenisicium [ii, n];

покрасить colorare [1]; tingere [o, nxi, nctum]; fucare [1];

покраснеть rubescere [o, ui,-]; rubere [eo, ui,-];

покраснение rubescentia [ae, f];

покров integumentum [i, n] (frontis; flagitiorum); tegmen [inis, n] (tegimen); tegumentum [i, n]; indumentum [i, n]; tunica [ae, f]; tectum [i, n]; involucrum [i, n]; velamen [inis, n]; velamentum [i, n]; stragulum [i, n]; vestitus [us, m]; pallium [ii, n];

покровитель patronus [i, m]; fautor [oris, m]; praeses [idis, m]; tutela [ae, f] (templi); tutor [oris, m]; custos [odis, m];

покровительство clientela [ae, f]; patrocinium [ii, n]; tutela [ae, f] (t. et praesidium virtutis); fides [ei, f] (haec urbs est in fide mea; implorare fidem deum hominumque; in fidem recipere aliquem);

+ находиться под чьим-л. покровительством esse in alicujus clientela;

+ искать чьего-л. покровительства sequi fidem alicujus;

+ отдаться под чьё-л. покровительство tradere, permittere, commendare, committere, conferre se in fidem alicujus; venire in fidem alicujus;

покровительствовать favere [eo, favi, fautum]; tueri [eor, tu(i)tus sum];

+ ему покровительствуют ei favetur;

покрой structura [ae, f] (togae); sectio [onis, f] telae;

покрывало velum [i, n]; velamen [inis, n] (vultus velamine celare); velamentum [i, n]; coopertorium [ii, n]; vestis [is, f] (genas defendere veste); vestimentum [i, n]; stratum [i, n] (lecti mollia strata); stragulum [i, n]; tegimen [inis, n]; tegimentum [i, n]; integumentum [i, n]; pallium [ii, n];

покрывать tegere [o, tegi, tectus] (casas stramentis; ossa tegebat humus; tenebris teguntur omnia); contegere (nefas contegere taciturnitate); obtegere; vestire [4] (sepulcrum vepribus et dumetis); convestire; induere [o, ui, utum]; abdere [o, didi, ditum] (caput casside); gravare [1] (vulneribus); supervenire [io, veni, ventum]; sternere [o, stravi, stratum]; velare [1]; operire [io, ivi, rtum]; adoperire; cooperire; intendere [o, ndi, ntum]; involvere [o, lvi, lutum]; obducere [o, xi, ctum];

+ животные, покрытые шерстью animantes villis vestitae;

+ стены были покрыты картинами parietes tabulis vestiebantur;

+ брёвна покрываются высокой насыпью trabes multo aggere vestiuntur;

+ горы, покрытые растительностью montes vestiti;

+ покрывать золотом deaurare;

+ покрывать коркой incrustare;

+ покрывать краской pigmento inficere, sufficere;

+ покрывать настилом pavimentare;

+ покрывать пеной spumare;

+ покрывать пылью pulverare;

покрытый tectus [a, um]; velatus [a, um]; obsitus [a, um];

+ покрытый виноградниками vitifer [era, um];

+ покрытый кровью sanguinolentus [a, um]; cruentus [a, um];

+ покрытый листвой frondifer [era, um];

+ покрытый мраком involutus [a, um];

+ покрытый росой roscidus [a, um];

+ покрытый снегом nivalis [e]; niveus [a, um];

+ покрытый терновым кустарником dumosus [a, um];

+ покрытый цветами floreus [a, um];

+ покрытый шкурой pellitus [a, um];

покрышка tegimentum [i, n];

покуда quamdiu; tantisper;

покупатель emptor [oris, m]; comparator [oris, m]; mercator [oris, m];

+ не было ни покупателей, ни рынка, ни денег At emptores non erant neque mercatus neque pecunia.

покупать emere [o, emi, emptum]; redimere; parare [1]; comparare [1]; acquirere [o, isivi, isitum]; mercari [or, atus sum] (fundum ab [de] aliquo; aliquid magno pretio); destinare [1] (Quanti destinat?); sumere [o, mpsi, mptum] (obsonia parvo); conducere (librum);

+ покупать любовь conducere torum;

покупка comparatio [onis, f]; emptio [onis, f] (mercium; agrorum; emptio nova); mancipium [i, n];

+ невыгодная покупка emptio mala;

+ оптовая покупка synoneton [i, n];

покупной emptus [a, um]; empticius [a, um]; venalis [e];

покушаться oppugnare [1]; audere [eo, ausi, ausum]; consilium capere [io, cepi, captum]; temptare [1];

покушение conatus [us, m];

пол sexus [us, m]; (женский femineusfemininus, мужской masculinus); genus [eris, n] (virile, muliebre);

пол pavimentum [i, n]; stratum [i, n]; solum [i, n];

пола lacinia [ae, f];

полагать aestimare [1]; arbitrari [or, atus sum]; autumare [1]; censere [eo, ui, censum]; credere [o, didi, ditum] (c. aliquem esse praestantem virum; c. aliquem Jovis filium); existimare [1]; judicare [1]; opinari [or, atus sum]; putare [1]; reri [reor, ratus sum]; reponere [o, posui, positum]; sentire [io, nsi, nsum]; velle [volo, volui,-]; statuere [o, ui, utum] (aliquem hostem; sic statuo et judico); sperare [1] (spero me causam tibi probavisse);

+ Нума был, как полагают, слушателем Пифагора creditur Pythagorae auditorem fuisse Numam;

+ как я полагаю credo;

+ об этом я сказал, полагаю, достаточно satis de hac re dixisse mihi videor;

полагаться confidere [o, fisus sum] (de aliqua re); fidere; fidem adhibere; credere [o, didi, ditum] (utrumque vitium est et omnibus credere et nemini); fiduciam collocare [1];

+ положиться на чью-л. доблесть credere virtuti alicujus;

полба far, farris n; halica [ae, f];

полдень meridies [ei, f/m];

поле area [ae, f]; ager; campus [i, m] (herbidus; herbosus; aquosus; torridus; in campo castra ponere); arvum [i, n]; novalis;

+ поле деятельности campus (honoris et gloriae); curriculum;

+ бесплодное поле ager frugum vacuus;

+ поле сплошь заросло терновником ager sentibus stat;

+ поле не принесло урожая хозяину ager fefellit dominum;

полевой agrarius [a, um]; agrestis [e]; campester [tra, um]; arvalis [e]; rusticus [a, um];

полегать procumbere [o, cubui, cubitum];

полезащитные полосы zonulae silvestres protectivae;

полезно utiliter; salubriter; juvat; oportet;

полезность utilitas [atis, f]; utensilitas [atis, f] (ferri et aeris); salubritas [atis, f];

полезный utilis [e] (cibus aegro); utibilis [e]; utensilis [e]; conducibilis [e]; fructuosus [a, um];

+ полезный для здоровья salutaris [e]; saluber [bra, um];

+ быть полезным conducere (alicui rei, in/ad aliquam rem); expedire (si ita expedit); ex usu alicujus [alicui] esse;

+ быть весьма полезным для чего-л. magnum usum afferre ad aliquid; multum, multam utilitatem afferre;

+ сочетать полезное с приятным miscere utile dulci;

+ наиболее полезно то, что наиболее справедливо ea maxime conducunt, quae sunt rectissima;

+ быть полезным для желудка conducere alvo;

полемика contentiones dissensionesque; concertationum plenae disputationes;

полемический pugnax [acis]; polemicus [a, um];

полено lignum [i, n]; stipes [is, m] (stipes semicremus);

полёт volatus [us, m];

ползать repere [o, psi, ptum]; reptare [1]; serpere [o, psi, ptum]; fricare [1];

ползающий reptilis [e]; serpens [ntis];

ползучий reptilis [e];

полиандрия polyandria [ae, f];

поливать aspergere [o, rsi, rsum]; rigare [1]; irrigare [1]; madefacere [io, feci, factum];

полигамия polygamia [ae, f];

полип polypus [i, m];

полированный politus [a, um];

полировать polire [4]; expolire [4]; terere [o, trivi, tritum]; levare [1];

полировка politio [onis, f]; politura [ae, f];

политехнический polytechnicus [a, um];

политика politica [ae, f]; scientia [ae, f] civilis;

+ внешняя политика politica externa;

+ проводить мирную политику pacem agere;

политический politicus [a, um];

+ политический союз societas;

политура liquor [oris, m] ad poliendum inventus;

полицейский custos [odis, m], vigil [is, m] publicus;

полиция vigiles (v. ordinis publicae); custodes publici; disciplina [ae, f] publica;

полк regimen [inis, n]; regimentum [i, n];

полка pegma [atis, n] (для книг); foruli [orum, mpl] (книжные); armarium [ii, n] (promptuarium); pluteus [i, m]; repositorium [ii, n];

полковник praetor [oris, m], praefectus [i, m] regiminis, regimenti; *columnellus [i, m], colonnellus; *coronalis [is, m];

полководец dux [cis, m]; imperator [oris, m];

полнеть facere [io, feci, factum] corpus; gliscere [o, -,-];

полновластный omnem potestatem habens [ntis]; omnipotens [ntis]; plenipotentiarius [a, um];

полноводный abundans [ntis] (flumen; amnis);

полнолуние luna [ae, f] plena; plenilunium [i, n]; panselene, ae, f;

полномочия imperium [ii, n] (consulari imperio praeditus);

полностью complete; omnino; penitus; perfecte; plane; plene; ad amussim; funditus (interire); a stirpe, cum stirpe;

полнота plenitudo [inis, f]; sanitas [atis, f]; corpulentia [ae, f];

полноценный optimus [a, um]; perfectus [a, um]; sincerus [a, um]; verus [a, um];

полночь media nox [ctis, f];

полный completus [a, um]; plenus [a, um]; locuples [pletis]; perfectus [a, um]; confertus [a, um]; altus [a, um] (quies; otium); universus [a, um] (requies; victoria); omnis [e]; onustus [a, um]; satur [a, um]; congestus [a, um]; distentus [a, um];

+ полный жизни vividus [a, um];

+ полный наслаждения voluptuosus [a, um];

+ полный ненависти perosus [a, um];

+ полный ошибок mendosus [a, um];

+ полный слёз lacrimosus [a, um];

+ полное развитие maturitas [atis, f];

+ с полным правом optimo jure;

+ быть полным turgere [eo, rsi,-];

половина dimidium [ii, n]; dimidia [ae, f]; semis, semissis m;

половинный dimidius [a, um]; medius [a, um]; dividuus [a, um];

половодье inundatio [onis, f]; aquarum magnitudo [inis, f];

половозрелость pubertas [atis, f];

половозрелый puber [era, um]; adultus [a, um];

половой sexualis [e]; genitalis [e];

+ половой член penis [is, m]; verpa [ae, f]; mentula [ae, f]; cauda [ae, f];

+ половые органы inguen [inis, n]; genitalia, ium n;

+ половое размножение reproductio [onis, f] sexualis;

полог velarium [ii, n];

пологий declivis [e]; proclivis [e]; devexus [a, um]; fastigatus [a, um];

положение locus [i, m]; situs [us, m]; positio [onis, f]; positura [ae, f]; status [us, m]; statio [onis, f] (permutata rerum statione); propositio [onis, f]; thesis [is, f]; praescriptio [onis, f]; canon [onis, m]; dogma [atis, n]; conditio/condicio [onis, f]; res [ei, f]; fortuna [ae, f]; causa [ae, f]; propositum [i, n]; thema [atis, n];

+ в таком положении in tali rerum statu;

+ поставить в затруднительное положение in angustias [angustum] adducere;

+ попасть в очень затруднительное положение summa difficultate affici;

+ бедственное положение caligo (illorum temporum; rei publicae); res adversae/afflicrae/miserae;

+ в отчаянном положении rebus desperatis;

+ объявить военное положение tumultum decernere;

+ быть в лучшем (более выгодном) положении esse in meliore causa;

+ в критическом положении summo tempore extremis temporibus;

+ посвятить всё своё время друзьям, оказавшимся в тяжёлом положении omne suum tempus amicorum temporibus transmittere;

+ сообщить о положении вещей rem renuntiare;

положительный positivus [a, um]; certus [a, um]; exploratus [a, um];

+ иметь положительное влияние prodesse;

положить subjicere [io, jeci, jectum];

+ положить письмо под подушку subjicere epistulam pulvino, sub pulvinum;

положиться concredere [o, credidi, creditum] fidei alicujus;

пололщик saritor [oris, m];

поломка vitium [i, n];

полоса fascia [ae, f]; vitta [ae, f]; zona [ae, f]; stria [ae, f]; linea [ae, f]; virga [ae, f] (purpurea); tractus [us, m] (flammarum); limes [itis, m];

+ золотые полоски (одежды) auratae viae (vestis);

полосатый striatus [a, um]; lineatus [a, um]; zebrinus [a, um]; varius [a, um] (lynx; serpens);

полоскание gargarisma [atis, n];

полоскать eluere [o, ui, utum]; perluere;

полость cavum [i, n]; cavitas [atis, f]; caverna [ae, f]; canalis [is, m]; ductus [us, m]; cavea [ae, f]; spatium [ii, n];

полотенце facitergium [ii, n]; manutergium [ii, n]; mantele [is, n]; chiromactrum [i, n];

Полотно linteum [i, n]; linum [i, n];

+ полотно железной дороги agger viae ferreae;

полотняный linteus [a, um]; canabeus [a, um];

полоть runcare [1]; sarire [4]; sarculare [1];

полтора

+ в полтора раза sesqui; sesqualiter;

полтораста centum quinquaginta;

полу… semi…

полугодие sex menses;

полуголый seminudus [a, um];

полуденный meridianus [a, um];

полуживой semianimis [e]; exanimis [e]; intermortuus [a, um];

полужирный (шрифт) semicrassus [a, um] (litterae);

полузнайка sciolus [a, um];

полукруг semicirculus [i, m];

полумёртвый semianimis [e]; exanimis [e]; intermortuus [a, um];

полумеры

+ прибегать к полумерам uti mediocribus consiliis;

полумрак crepusculum [i, n] (dubiae crepuscula lucis);

+ ночной полумрак sublustris nox;

полуодетый seminudus [a, um];

полуостров paeninsula [ae, f];

полупрозрачный semipellucidus [a, um]; hemidiaphanus [a, um];

полупустыня semidesertum [i, n];

получатель acceptor [oris, m] (donationis);

получить capere [io, cepi, captum] (pecuniam ab aliquo; praemia); accipere [io, cepi, ceptum] (epistulam ab aliquo; consulatum); recipere; excipere; (partes; vulnera; telum; vulnus humero); acceptare (argentum; mercedes a discipulis; usuras; cognomina); percipere; acquirere [o, isivi, isitum]; conquirere (dignitatem); nancisci [or, nactus sum]; consequi [or, cutus sum]; tangere [o, tetigi, tactum] (nihil de aliquo); auferre [aufero, abstuli, ablatum] (responsum ab aliquo; praemium); trahere [o, xi, ctum] (nomen ab aliquo; colorem; molestiam ex aliqua re); facere (stipendia); reficere [io, feci, fectum]; obtinere [eo, ui, tentum];

+ получить название nomen recipere (trahere);

+ получить от кого-либо recipere ab aliquo;

+ получить, расписаться в получении acceptum facere (ferre, referre, habere);

+ расписаться в получении денег acceptam facere pecuniam;

+ получить случайно nancisci (summam potestatem);

+ получить что-л. по завещанию testamento aliquid capere;

+ получить консульский пост capere consulatum;

+ получил (по заслугам)! (hoc) habet!

получиться succedere [o, cessi, cessum];

+ этим путём ничего не получилось hac (via) non successit;

полушарие (восточное, западное, северное, южное) hemisphaerium [ii, n] (orientale, occidentale, boreale, australe);

полчаса semihora [ae, f];

полчище caterva [ae, f]; copiae [arum, fpl]; moles [is, f];

полый cavus [a, um]; inanis [e]; vacuus [a, um]; cassus [a, um];

полынь absinthium [ii, n];

польза utilitas [atis, f]; commoditas [atis, f]; commodum [i, n]; usus [us, m] (exiguus); causa [ae, f] (rei publicae); lucrum [i, n]; fructus [us, m]; conducibile [is, n];

+ приносить пользу prodesse; ex usu alicujus [alicui] esse; usui esse;

+ извлекать пользу из чего-л. usum habere ex aliqua re; fructus ex aliqua re decerpere;

+ извлечь пользу из неподвижных звёзд stellis segnibus usum dare;

+ лежать без пользы vacare (pecunia vacat alicui);

+ да не будет мне никакой пользы, если… omne me lucrum transeat, nisi…

+ кому это принесло пользу? Cui bono fuit?

+ не высказываться ни в чью пользу disputare in nullam partem;

пользование usus [us, m] (domesticus; cotidianus; pedum; navium); usura [ae, f] (vitae); fructus [us, m]; fruitio [onis, f];

пользователь usufructuarius [ii, m];

пользоваться uti [or, usus sum] (pecunia; verbis; cornibus urorum pro poculis; auxilio alicujus); abuti (sagacitatem canum ad utilitatem nostram; otio); in usu habere [eo, ui, itum] (aliquid); usurpare [1] (libertatem); frui [or, uitus sum] (agro); frunisci (aliquam rem; aliqua re); assumere [o, mpsi, mptum] (voluptas assumenda est, dolor repellendus); transmittere [o, misi, missum] (voluptates; regionis abundantiam); niti [or, nisus sum]; vesci [or,-];

+ пользоваться чьими-л. услугами, как врача uti aliquo medico;

+ часто, постоянно пользоваться terere (librum);

полька saltatio [onis, f] Polonica; Polonense [is, n];

польский Polonicus [a, um];

польстить blandiri [ior, itus sum];

+ быть польщенным чем-л. aliquid sibi amplum reri, putare;

Польша Polonia [ae, f];

полюбить adamare [1] (virtutem; aliquem; aliquam; gloriam; equos);

полюс(северный; южный) polus [i, m] (Borealis, Arcticus; Australis, Antarcticus); vertex [icis, m]; axis [is, m];

полярность polaritas [atis, f];

полярный (круг circulus) polaris [e];

Поляки Poloni [orum, mpl];

поляна pratulum [i, n]; scaena [ae, f];

помада unguentum [i, n]; fucus [i, m];

Помазанник Божий Messias, ae m;

помазать illinere [o, levi, litum]

+ помазать лицо лекарством medicamine vultum afficere;

помарка litura [ae, f];

померанец credra [ae, f];

поместить constituere [o, ui, utum] (aliquid super aliqua re);

поместье praedium [ii, n]; villa [ae, f] (hilaris et amoena); feudus [i, m]; fundus [i, m]; tellus [uris, f]; locus [i, m];

помесь hybrida [ae, f];

помёт excrementum [i, n]; stercus [oris, n] (equinum; columbinum); sordes, is f;

пометка annotatio [onis, f]; nota [ae, f]; signum [i, n];

+ пометки на полях notae marginales;

помеха impedimentum [i, n]; obstaculum [i, n]; vinculum [i, n] (fugae);

помечать (an)notare [1]; denotare [1]; subnotare [1] (aliquid in inferiori linea); designare [1]; insignire [4]; signare [1]; exscribere [o, psi, ptum] (nomina; in tabulis);

помешанный mente captus [a, um]; cerritus [a, um]; demens [ntis] (Orestes); commotus [a, um]; homo alienata mente; delirus [a, um]; insanus [a, um]; furibundus [a, um];

помешательство (ab)alienatio [onis, f] mentis; insania [ae, f]; deliratus [us, m];

помешать impedire [4]; obstare [o, stiti,-]; officere [io, feci, fectum];

помещать (col)locare [1]; ponere [o, posui, positum]; imponere; mittere [o, misi, missum]; immittere (igni); inserere [o, ui, rtum]; sistere [o, sisti, statum] (aciem in litore); occupare [1];

помещение taberna [ae, f]; locus [i, m]; locale [is, n];

помещик feudalus [i, m]; feudalis [is, m] (dominus);

помидор lycopersicum [i, n]; tomata [ae, f];

помиловать alicui veniam, impunitatem dare [o, dedi, datum], tribuere [o, ui, utum]; poena liberare [1];

помимо praeter; nisi; extra;

поминки parentalia, -ium npl;

помириться placari [or, atus sum] (in aliquem);

помнить meminisse [memini,-]; memorari [or, atus sum]; memoria aliquid tenere [eo, ui, tentum]; tenere memoriam alicujus rei; tenere (dicta; duodecim aerumnas Herculis);

+ я неточно помнил дорогу viam non diligenter tenebam;

+ помните, что боги не забывают ни добрых дел, ни беззаконий sperate deos memores fandi atque nefandi;

+ я буду это всегда помнить alicujus rei memoria in me vigebit; res aliqua apud me nunquam intermoritura est;

+ помни свои обещание promissa tua memoria teneto;

+ кто не помнит благодеяний, тот их недостоин immemor beneficiorum iis indignus est;

+ помнить чьи-либо заслугиуслуги alicujus meritameritorum in nos recordari;

+ я помню, вы когда-то говорили memini te hoc aliquando dixisse;

+ помнится мне, что я читал memini me legisse;

помнящий memor [oris];

помогать, помочь juvare [o, juvi, jutum]; adjuvare (aliquem in re aliqua, ad aliquid); adjutare [1]; mederi [eor, -]; medicari [or, atus sum]; adesse [sum, fui]; prodesse; confovere [eo, fovi, fotum]; expedire [4]; bene facere [io, feci, factum]; proficere [io, feci, fectum]; subvenire [io, veni, ventum] (homini perdito; civitati; priusquam ex castris subveniretur); supervenire (alicui); subventare [1] (alicui); ferre [fero, tuli, latum] alicui praesidium; suppetias ferre; suppetiari [or, atus sum]; administrare [1]; valere [eo, ui] (contra, adversus aliquid, morbum); succurrere [o, curri, cursum] (laborantibus; alicui auxilio; afflictis); subsistere [o, stiti] (aerumnis alicujus); sublevare [1] (defendere et sublevare aliquem; patriam pecunia); consulere [o, ui, ltum]; secundare [1]; auxiliari [or, atus sum];

+ я чрезвычайно благодарен коллегам, которые мне помогли в этой работе collegis qui me in opere hoc adjuvarunt gratias quam maximas habeo;

+ помогать против ангины contra anginam prodesse;

+ это лекарство помогает превосходно hoc medicamentum praeclare facit;

+ помогать от грибных ядов venenis fungorum succurrere;

+ помочь в нужде ыгимутшку тусуыышефешж

+ не помогать кому-л. abesse alicui, ab aliquo;

+ звание братьев римского народа им нисколько не поможет longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum esse;

+ смелым судьба помогает fortes fortuna adjuvat;

помогающий auxiliaris [e];

по-моему credo (credo, misericors est); mea (quidem) sententia; opinor; meo animo, ut meus est animus;

помои eluvies [ei, f] (sordium);

помолвить spondere [eo, spopondi, sponsum] (filiam suam spondere alicui uxorem); desponsare [1];

помост tabulamentum [i, n]; suggestum [i, n] (in suggestum ascendere);

помощник, помощница adjutor [oris, m]; adjutrix [icis, f]; minister [tri, m]; ministra [ae, f]; ministrator [oris, m]; ministratrix [icis, f]; vicarius [ii, m]; vicaria [ae, f];

+ младший помощник subadjuva [ae, m];

помощь auxilium [ii, n]; opera [ae, f]; manus [us, f]; adjumentum [i, n]; adjutorium [ii, n]; adjutus [us, m]; juvamen [inis, n]; suppetiae [arum, fpl] (suppetias ferre, venire, advenire, proficisci, mittere); subventio [onis, f]; ops [opis, f]; praesidium [ii, n] (et praesidium et decus meum); administratio [onis, f] (sine hominum administratione); subsidium [ii, n] (subsidio venire);

+ приходить на помощь, оказывать помощь subvenire(homini perdito; civitati; priusquam ex castris subveniretur); subventare (alicui); ferre alicui praesidium; subsidio esse alicui alicui rei;

+ не оказать помощи supersedere operam;

+ при помощи ope;

+ при помощи природы adjuvante natura;

+ с помощью чего-л. praesidio alicujus rei; beneficio alicujus;

+ с помощью богов deis faventibus;

+ есть у меня дома и помощь и поддержка auxilia mihi et suppetiae sunt domi;

+ да не откажет тебе Юпитер в помощи ne longe tibi Juppiter absit;

+ получать от кого-л. помощь в чём-л. adjuvari ab aliquo de aliqua re;

+ пользоваться чьей-л. помощью uti operam alicujus;

помрачение obscuratio [onis, f]; nubes [is, f]; nubilum [i, n] (mentis); caecitas [atis, f]; caligatio [onis, f] (oculorum);

+ помрачение ума caligo mentis;

помрачённый caecus [a, um] (mens; animus); tenebricosus [a, um];

помыслы studium [ii, n]; praecordia [orum, npl];

+ всеми помыслами studio ac voluntate;

поневоле necessitate coactus; nolens; invitus;

понедельник dies [ei, m/f] Lunae; feria [ae, f] secunda;

понемногу gradatim; paulatim; sensim; unciatim (dare; comparcere);

понижать submittere [o, misi, missum]; sublevare[1] (pericula);

понижаться submitti [or, missus sum] (Tiberis aestate submittitur);

понижение demissio [onis, f]; remissio [onis, f]; depressio [onis, f]; deminutio [onis, f]; submissio [onis, f] (vocis); decessus [us, m];

понимание intelligentia [ae, f]; intellectus [us, m]; interpretatio [onis, f]; sensus [us, m]; scientia [ae, f];

понимать intellegere [o, legi, lectum]; interpretari [or, atus sum]; capere [io, cepi, captum]; excipere [io, cepi, ceptum] (sententiam alicujus gravius); accipere (recte; aliter atque est; in omen; velut omen); percipere; decernere [o, crevi, cretum] (nequeo satis decernere); tenere [eo, ui, tentum] (aliquid animo); scire [4]; sentire [io, nsi, nsum]; videre [eo, vidi, visum]; sapere [io, ii,-]; complecti [or, xus sum]; (mente) comprehendere [o, ndi, nsum]; consequi [or, cutus sum]; obsequi; exaudire [4]; interpretari [or, atus sum]; perspicere [io, spexi, spectum];

+ под словом «город» понимается Рим urbis appellatio Roma accipitur;

+ понимать что-л. в дурном смысле accipere aliquid in malam partem;

+ их ум не в состоянии этого понять mens eorum hoc non capit;

+ я это понял habeo hoc [id] comprensum;

+ не понимаю, что бы это могло значить vereor, quid sit;

+ не понимающий, что происходит quid ageretur suspensus;

+ теперь я понимаюб в чём тут дело nunc teneo, quid hoc sit negotii;

понос eluvies [ei, f] ventris; diarrhoea [ae, f]; fluxus [us, m] alvinus; lienteria [ae, f];

поносить maledicta conjicere [ io, jeci, jectum];

поношение contumelia [ae, f] (contumeliam alicui facere, dicere; jacere in aliquem); convicium [i, n]; vituperatio [onis, f];

поношенный detritus [a, um]; obsoletus [a,um];

понуждать admonere [eo, ui, itum] (aliquem verberibus);

понукать admonere [eo, ui, itum] (bijugos telo);

понятие notio [onis, f]; notitia [ae, f]; visio [onis, f] (veri falsique; doloris); informatio [onis, f]; idea [ae, f]; perceptio [onis, f]; sensus [us, m]; species [ei, f]; intellectus [us, m]; intelligentia [ae, f];

+ простейшие понятия notiones simplicissimae;

+ (высшая) правда, законность, добродетель, справедливость, кротость – всё это может быть объединено в понятии честность fas, justum, pium, aequum, mansuetum subjici possunt honestati;

+ система понятий (убеждений/верований) systema (atis) conceptuale / noeticum; habita ratio, forma / mos cogitandi; doctrinae ratio; cogitationum descriptio;

понятливый docilis [e]; acutus [a, um]; perspicax [acis];

понятно scilicet; videlicet;

понятный clarus [a, um]; planus [a, um]; intelligibilis [e]; ad intelligendum facilis[e]; qui intelligi potest; perspicuus [a, um]; apertus [a, um]; dilucidus [a, um]; liquidus [a, um]; candidus [a, um] (genus dicendi);

поодиночке seorsum; singulariter; singuli; singillatim; singulatim; viritim; paulatim;

поочерёдно in ordinem; alterne;

поочерёдный alternus [a, um];

поощрение incitamentum [i, n]; exhortatio [onis, f]; praemium [ii, n]; cohortatio [onis, f]; invitatio [onis, f] (ad aliquid); calcar [aris, n]; stimulus [i, m] (aliquem stimulis gloriae concitare);

поощрять excitare [1]; incitare [1]; adhortari [or, atus sum]; illicere [io, lexi, lectum]; invitare [1]; cohortari [o, atus sum]; invitare [1] (aliquem praemiis; egregios mores); addere [adhibere, admovere] calcar [calcaria] alicui;

+ одного надо сдерживать, другого поощрять alter frenis eget, alter calcaribus;

попадать pervenire [io, veni, ventum]; incidere [o, cidi, cisum] (in laqueos; in insidias; in manus alicujus); incurrere [o, rri, rsum]; succedere [o, cessi, cessum] (jugo servitutis; dominationi); delabi [or, lapsus sum];

попадаться obvium esse; occurrere [o, rri, rsum]; provenire [io, veni, ventum]; subvenire (aliqua vox subvenit);

попарно binatim; geminatim; per paria;

попахивать subolere [eo, evi, etum];

поперёк transverse; de (ex) transverso; per transversum;

попеременно alternis vicibus; vicissim; invicem; alternatim;

попеременный alternus [a, um];

поперечник diametros [i, f]; dimetiens [entis, f];

поперечный transversalis [e]; transversus [a, um]; transversarius [a, um];

попечение tutela [ae, f] (tenuiorum); curatio [onis, f]; cura; procuratio [onis, f]; observatio [onis, f];

+ вверять кого-л. чьему-л. попечению tradere aliquem alicui de manu in manum;

попечитель curator [oris, m]; procurator [oris, m]; tutor [oris, m]; fautor [oris, m];

попирать calcare [1] (viperam; libertatem; amorem pedibus; gentem); obterere [o, trivi, tritum]; subjicere [io, jeci, jectum];

попкорн maizae grana [orum, npl] tosta;

поплатиться mercedem dare [o, dedi, datum]; luere [o, ui, utum]; pensare [1]; persolvere [o, lvi, lutum];

+ я сильно поплатился за свою ошибку data merces est erroris mei magna;

+ тяжело поплатиться за единое слово unius verbi damna grandia ferre;

попойка pocula [orum, npl] crebra; comissatio [onis, f]; vinum [i, n];

пополам per dimidium [ii, n];

+ делить пополам bipartire; in duas partes resecare; dimidiare;

пополнение supplementum [i, n]; refectio [onis, f];

пополнить supplere [eo, evi, etum] (bibliothecam); replere; explere; reficere [io, feci, fectum];

пополниться augescere [o,-,-]; crescere [o, crevi, cretum]; increscere; suppleri [eor, etus sum];

пополудни post meridiem;

попона stratum [i, n]; tegumentum [i, n] equi; stragulum [i, n]; ephippium [ii, n];

поправиться convalescere [o, lui,-];

+ Помпей поправился Pompejo melius est factum;

поправка emendatio [onis, f]; correctio [onis, f];

поправлять corrigere [o, rexi, rectum]; emendare [1]; reficere [io, feci, fectum]; reparare [1]; resarcire [io, rsi, rtum];

+ поправлять здоровье sanare; valetudinem amplificare;

по-прежнему pariter;

попрекать compellare [1]; increpare [o, ui, itum] (aliquem; perfidiam, ignaviam alicujus); exprobrare [1]; objurgare [1]; objectare [1];

+ попрекать кого-л. чем-л. aliquid in aliquem increpare;

поприще campus [i, m] (honoris et gloriae); curriculum [i, n]; scaena [ae, f]; stadium [ii, n]; theatrum [i, n];

+ мировое поприще theatrum orbis terrarum;

попробовать conari [or, atus sum]; tentare [1];

попрошайка mendicus [i, m]; mendicabulum [i, n];

попрошайничество mendicatio {onis, f}; mendicatus [us, m];

+ запретить попрошайничество stipem tollere;

попрощаться valedicere [o, xi, ctum];

+ он не попрощался со мной num quid vellem non rogavit;

попугай psittacus [i, m]; viridis avis [is, f];

популистский populisticus [a, um]; vendibilis [e] populo;

популярность ventus [i, m] popularis; aura [ae, f] popularis, pupularis gloria [ae, f], plebis favor [oris, m];

популярный popularis [e]; populariter scriptus [a, um]; vendibilis [e] (orator, oratio, scripta); clarus [a, um]; illustris [e]; ad commune judicium popularumque intelligentiam accomodatus [a, um];

попусту inaniter; in cassum; in vanum; frustra;

попутно obiter;

попутный secundus [a, um]; comitans [ntis];

+ идти с попутным ветром, течением suo ventu (aestu) ire;

попутчик comes [itis, m]; socius [ii, m] itineris;

попытка conamen [inis, n]; conatus [us, m]; tentamentum [i, n]; tentamen [inis, n]; temptatio [onis, f]; experientia [ae, f]; periculum [i, n];

+ ничего у тебя не получается, ничего ты не достигаешь, и всё же не прекращаешь попыток nihil agis, nihil assequeris, neque tamen conari desistis;

пора porus [i, m]; foramen [inis, n];

пора: aetas [atis, f]; tempus [oris, n] (hibernum); tempestas [atis, f];

+ лучшая пора gaudium [ii, n] (gaudia annorum);

+ до сих пор adhuc; hactenus;

+ пора тебе уходить tempus abire tibi est;

+ давно уже пора tempus maximum est;

поработитель subjugator [oris, m];

порабощать captivare [1]; subigere [o, egi, actum] (gentes); servitute afficere [io, feci, fectum] aliquem; subjungere [o, nxi, nctum] (urbes sub imperium, imperio alicujus); subjugare [1] (hostes; alienae dicioni aliquem); domare [o, ui, itum];

поравняться aequare [1] (aliquem aliqua re);

поражать afficere [io, feci, fectum] (aliquem uno vulnere in mortem); inficere; percutere [io, cussi, cussum]; recutere; defigere [o, xi, xum]; sauciare [1]; percellere [o, culsi, culsum]; tangere [o, tetigi, tactum]; contingere [o , tigi, tactum]; offendere [o, ndi, nsum]; caedere [o, si, sum]; invadere [o, si, sum] (morbus in corpus alicujus invasit; malum in rem publicam invadit; pestilentia populum invasit; furor invasit alicui); infestare [1]; affligere [o, xi, ctum] (hostem); profligare [1]; pellere [o, pepuli, pulsum] (vulnere pelli; aliquem; animum alicujus); temptare [1] (tentare) (aliquem valetudine);

+ поражать громом attonere;

+ поражать на смерть exanimare;

поражение clades [is, f]; calamitas [atis, f]; damnum [i, n] (rei publicae; militiae); vulnus [eris, n] (duo vulnera accipere); strages [is, f] (exercituum); internecio [onis, f]; detrimentum [i, n]; ruina [ae, f];

+ решительное поражение idonea clades;

+ послужить причиной чьего-л. большого поражения alicui magnam cladem afferre;

+ нанести кому-л. поражение alicui calamitatem inferre;

поразительно insignite (iniquus);

поразительность admiratio [onis, f] (maxima est admiratio in aliqua re);

поразительный mirabilis [e]; admirabilis [e]; mirandus [a, um]; mirus [a, um]; admirandus [a, um]; stupefaciens [ntis]; stupendus [a, um]; excellens [ntis]; eximius [a, um]; insignis [e];

порез stigma [atis, n]; incisio [onis, f];

порей porrum [i, n];

пористый porosus [a, um];

порицание vituperatio [onis, f]; reprehensio [onis, f]; nota [ae, f];

+ быть достойным порицания vituperatini esse;

+ навлечь на себя порицание vituperationem subire, in vituperationem venire (adduci, cadere);

порицатель accusator [oris, m] (morum; vitiorum); vituperator [oris, m];

порицать insectari [or, atus sum] (vitia); vituperare [1] (aliquem, aliquid in aliqua re, propter aliquid); castigare [1] (improbos); taxare [1] (aliquem); retaxare [1] (aliquem); culpare [1]; accusare [1] (aliquem de epistularum neglegentia, infrequentia); increpare [o, ui, itum] (aliquem; perfidiam, ignaviam alicujus; immensas moras); damnare [1] (libros; scriptorem); infamare [1] (aliquem alicujus rei); arguere [o, ui, utum]; calumniari [or, atus sum]; laniare [1];

+ справедливо (заслуженно) порицать bene reprehendere;

поровну aequabiliter;

+ распределять поровну aequare (pecuniam);

+ поровну делить труды с кем-л. aequare munia alicujus;

порог limen [inis, n];

+ переступить порог se intra limen facere; limen intrare;

пороги cataracta [ae, f];

порода species [ei, f]; genus [eris, n] (equorum); natio [onis, f];

порода rupes [is, f], saxum [i, n];

породистый generosus [a, um];

порождать (luce) prodere [o, didi, ditum]; parere [io, peperi, partum]; gignere [o, genui, genitum]; creare [1]; facere [io, feci, factum] (calorem);

порожний vacuus [a, um] (locus; domus; castra); vacivus [a, um] (aedes); inanis [e]; cassus [a, um];

порознь seorsum; singillatim; singulatim; separatim; viritim;

порок vitium [i, n] (corporis); dedecus; malum [i, n]; flagitium [ii, n]; rubigo [inis, f] (animorum); sinistrum [i, n] (studiosus sinistri);

+ «пороком» называют нарушение соответствия между частями тела… при ненарушенном здоровье “ vitium” appellant, quum partes corporis inter se dissident… integra valetudine;

+ преданный порокам vitiis deditus;

поросёнок porcellus [i, m]; porculus [i, m]; suculus [i, m];

поросёночек porcellulus [i, m];

поросль suboles [is, f] (serere ex subolibus);

поросячий porcellinus [a, um];

порох pulvis [eris, m] pyrius;

порочить dedecorare [1]; calumniari [or, atus sum] (aliquem, aliquid; alicui); maculare [1]; delibare [1]; lacerare [1]; stringere [o, xi, ctum] (nomen alicujus);

порочность pravitas [atis, f] (morum; consulum); pravum [i, n];

порочный vitiosus [a, um] (vita); mendosus [a, um] (mores); pravus [a, um]; maculatus [a, um]; pollutus [a, um];

+ порочный круг circulus vitiosus;

+ порочный метод methodus vitiosa;

порошок pulvis [pulveris, m] (ex lapidi speculari tritus); farina [ae, f] (pumicis, marmoris);

порт portus [us, m];

портативный portabilis [e];

портик porticus [us, f];

портить corrumpere [o, rupi, ruptum]; perdere [o, didi, ditum] (oculos assiduis lucubrationibus); deperdere [o, didi, ditum]; vitiare [1]; depravare [1]; nocere [eo, ui,-]; contaminare [1]; conterere [o, trivi, tritum]; degenerare [1]; vituperare [1]; affligere [o, xi, ctum] (mores); vexare [1] (mores); illudere [o, ludi, lusum]; laedere [o, laesi, laesum]; pervertere [o, rti, rsum];

портиться corrumpi [or, ruptus sum]; putrescere [o, -,-]; facere [io, feci, factum] vitium;

портной sarcinator [oris, m]; vestificus [i, m], vestifex [ificis, m];

портовый portuensis [e] (horrea);

портрет effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (Jovis, Junonis, Veneris); imago [inis, f]; vultus [us, m] (Epicuri); icon [iconis, f];

портретист anthropographus [i, m];

портулак porcastrum [i, n]; porcillaca [ae, f];

портупея cinctorium [i, n];

портфель capsa [ae, f]; chartophylacium [ii, n];

портье portarius [ii, m]; janitor [oris, m];

портьера velum [i, n];

+ спрятаться за портьерой inter vela se abdere;

поругание contumelia [ae, f] (contumeliam alicui facere, dicere; jacere in aliquem);

порука fides [ei, f] (pacis);

поручать mittere [o, misi, missum]; committere (alicui rem, administrationem,negotia); transmittere (bellum Pompejo); praecipere [io, cepi, ceptum]; assignare [1]; delegare [1]; injungere [o, nxi, nctum]; tradere [o, didi, ditum] (alicui imperium navium); transferre [o, tuli, latum] (administrationem belli ad aliquem); demandare [1]; manadare (alicui, ut faciat aliquid); commendare; credere [o, didi, ditum] (vitam et fortunas alicui);

поручение mandatum [i, n] (dare alicui; accipere ab aliquo); jussum [i, n]; imperium [ii, n]; praeceptum [i, n]; negotium [ii, n]; causa [ae, f]; legatio [onis, f]; missio [onis, f];

+ выполнять поручение rem mandatam gerere, agere;

поручитель intercessor [oris, m]; fideiussor [oris, m]; vades (pl.); praes, praedis, m (esse pro aliquo; praedem dare); affirmator [oris, m]; confirmator [oris, m]; *plegius [ii, m]; obses [idis, m]; satisdator [oris, m]; sponsor [oris, m] (pro aliquo; alicujus rei; quo sponsore);

+ основной поручитель capitalis plegius;

+ имущество поручителя praes, praedis, m (praedes alicujus vendere);

+ выступать поручителем spondere (jam non promittere, sed spondere);

+ звать кого-л. в поручители aliquem vocare sponsum;

поручительство intercessio [onis, f]; satisdatio [onis, f]; sponsio [onis, f]; *vadium [ii, n]; praestatio [onis, f];

+ поручительство посредством залога cautio [onis, f] pignoratitia;

поручиться spondere (pro aliquo);

порфира purpura;

порхать volitare (cum magno clangore; sponte sua volitant exordia rerum; propter humum);

порхающий volaticus (modo huc modo illuc);

порция pars; portio;

порча vitium [ii, n]; corruptio; pernicies; pestis;

поршень manubrium [ii, n];

порыв impetus [us, m]; motus [us, m];

+ Эол умеряет (свои) порывы Aeolus mollit animos;

порывистый rapax [acis] (ventus; fluvius); trux [trucis] (ventus); vehemens [ntis]; procellosus [a, um];

порядковый ordinalis [e];

порядок ordo [inis, f]; institutum [i, n]; structura [ae, f] (verborum); statio [onis, f] (comas in statione ponere); compositio [onis, f]; compositus [us, m];

+ в алфавитном порядке (in) ordine alphabetico;

+ порядок выступлений ораторов определялся возрастом и званием ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit ex ordine;

+ в хронологическом порядке chronologice;

+ сохраняя хронологический порядок conservatis temporibus;

+ по порядку ordine (ex ordine, in ordinem, per ordinem);

+ всё в порядке bene (se) habet;

+ у вас всё в порядке? Sunt vestra salva?

+ приводить в порядок expedire (legiones; negotia); domare (impexos crines); ordinare; in ordinem redigere; componere;

порядочно prope; diligenter; satis;

порядочность probitas [atis, f]; honestas [atis, f];

порядочный probus [a, um] (vir, mulier); honestus [a, um]; diligens; bonatus [a, um]; festivus [a, um] (copia librorum); luculentus [a, um];

посадить plantare [1];

+ посадить кого-л. на коня subjicere aliquem in equum;

посадка (самолета) descensus [us, m];

по-своему ex sua (mea, tua) voluntate;

посвятить sacrare [1]; consecrare [1]; (de)dicare [1]; destinare [1]; impendere [o, ndi, nsum] (vitam impendere vero; patriae impendere vitam); vovere [eo, vovi, votum] (Vulcano arma); devovere; vindicare [1] (partem noctium studiis); tribuere [o, ui, utum] (tempus litteris); transmittere [o, misi, missum] (noctes operi); studere [eo, ui,-] (alicui rei); libare [1]; nuncupare [1];

+ посвящать своё время интересам друзей suum tempus amicorum temporibus transmittere;

+ посвящать себя общественному благу communibus commodis studere;

+ посвятить в таинства культа initiare;

посвящение dedicatio [onis, f];

посвящённый (богам) sacer [cra, um];

посев seges [etis, f]; sementis [is, f]; sata [orum, n];

поседевший incanus [a, um] (caput);

поселение colonia [ae, f];

поселиться defigere [o, xi, xum] domicilium; subsidere [o, sed/sidi, sessum] (in Sicilia);

посёлок oppidulum [i, n]; pagus [i, m]; vicus [i, m] (vicos exurere; per pagos vicosque);

поселянин homo [inis, m] rusticus; vicanus [i, m]; colonus [i, m]; agricola [ae, m]; paganus [i, m];

поселять collocare [1];

посередине per dimidium;

посетитель adventor [oris, m]; visitator [oris, m]; salutator [oris, m]; hospes [pitis, m]; hospitalis [is, m]; frequentator [oris, m] (prandiorum);

посетить, посещать visitare [1]; visere [o, -,-]; videre [eo, vidi, visum] (amicum; has domos; aegrum); salutare [1]; (часто) frequentare [1] (domum alicujus; aliquem; quae loca et nations minus frequentata sunt);

+ посещал северно-западные провинции Индии provincias boreali-occidentales Indiae visitavit;

+ посетить сайт в Интернете situm (TelaeTotiusTerrae) visere;

посещение visitatio [onis, f]; salutatio [onis, f]; obitus [us, m];

поскользнуться labi [or, lapsus sum]; vestigio falli [or, falsus sum];

+ поскользнувшись fallente vestigio;

поскольку cum; enim; nam; quia; quod; quoniam; utpote;

поскорее

+ поскорее ставьте паруса solvite vela citi;

посланец tabellarius [ii, m]; legatus [i, m];

послание epistula [ae, f]; litterae [arum, fpl]; missiva [ae, f]; tabella [ae, f] (allatae sunt tabellae);

после post; posterius; sub; ultra; infra; proxime; secundum;

+ после полудня post meridiem;

+ после него выступил Лабиен hunc excepit Labienus;

+ после этого quo facto;

+ после этих слов sub haec dicta, sub hanc vocem;

последний postremus [a, um]; ultimus [a, um]; recentissimus [a, um]; novissimus [a, um]; extremus [a, um] (vitae dies); supremus [a, um] (nox; verba; spes); infimus [a, um]; postumus [a, um]; proximus [a, um];

+ вплоть до последнего времени usque ad ultima tempora;

+ последнее издание editio [onis, f] novissima;

последователь sectator [oris, m]; sequax [acis, m]; secutor [oris, m]; studiosus [i, m]; aemulus [i, m]; alumnus [i, m];

последовательно ordinatim; subsequenter; alter post alterum; consequenter;

последовательность consequentia [ae, f]; consecutio [onis, f]; series [ei, f];

последовательный ordinatus [a, um]; succedaneus [a, um]; consequens [ntis]; consectarius [a, um]; consectaneus [a, um];

последовать (con)sequi [or, cutus]; insequi; subsequi;

последствие consequentia [ae, f]; consecutio [onis, f];

последующий posterior [oris]; posterus [a, um]; sequens [ntis]; consecutivus [a, um]; insequens [ntis]; consequens [ntis]; subsequens [ntis]; reliquus [a, um];

послезавтра perendie;

+ до послезавтра in perendinum;

послесловие conclusio [onis, f]; epilogus [i, m];

пословица proverbium [ii, n]; adagium [ii, n];

послушание modestia [ae, f]; oboedientia [ae, f]; obsequium [ii, n]; obtemperantia [ae, f];

послушать exaudire [4];

+ послушай! Accipe! Cedo!

послушный oboediens [ntis]; sequax [acis]; modestus [a, um]; obsequens [ntis]; parens [ntis]; placidus [a, um] (senatus);

посмертный postumus [a, um];

посмешище ludus [i, m] (aliquis alicui ludus est); ludibrium [ii, n]

пособие subsidium [ii, n]; praesidium [ii, n]; alimentum [i, n]; compendium [ii, n]; enchiridion [ii, n]; manuale [is, n];

+ денежное пособие beneficium [ii, n];

+ быть внесённым в списки лиц, получающих денежное пособие in beneficiis ad aerarium deferri;

+ учебные пособия praesidia doctrinae;

пособник satelles [itis, m]; adjutor [oris, m]; minister [tri, m];

посоветовать consilium afferre [fero, tuli, latum];

посол legatus [i, m]; orator [oris, m];

посольство legatio [onis, f]; *ambassiata [ae, f];

посох pedum [i, n]; baculum [i, n]; scipio [onis, m]; virga [ae, f]; lituus [i, m];

поспевать properare [1]; maturare [1]; maturescere [o,-];

поспешно propere; festinanter; festinato; celeriter; raptim;

+ делать поспешно deproperare [1];

поспешность festinatio [onis, f];

поспешный celer [era, um]; festinus [a, um]; festinationis plenus [a, um]; properus [a, um]; praeproperus [a, um];

посрамление ignominia [ae, f];

посреди inter; medius [a, um];

посредник arbiter [tri, m]; leno [onis, m]; mediator [oris, m]; sequester [tris, m]; intercessor [oris, m]; internuntius [ii, m]; interpres [pretis, m];

посредничество intercessio [onis, f];

посредственность mediocritas [atis, f];

посредственный mediocris [e]; medius [a, um]; pedester [tris, e];

посредством per; ope;

пост locus [i, m]; statio [onis, f] (militaris; statio imperatoria; stationi paternae succedere); praesidium [ii, n] (legio praesidium occupavit); imperium [ii, n]; excelsum [i, n];

+ покинуть свой пост praesidium deserere, (de) praesidio decedere, praesidium relinquere;

+ уйти с жизненного поста de praesidio et statione vitae decedere;

+ занимать служебный пост agere honorem; tenere locum alicujus; sustinere honorem;

+ высокий/руководящий пост primiceriatus,-us;

+ занимать высокий пост in imperio esse;

+ занимать пост консула, эдила fungi consulatu, aedilitate; consulari imperio praeditum esse;

пост jeunium [ii, n]; inedia [ae, f]; castimonium [ii, n];

+ воздержание от пищи во время поста castimoniorum abstinentia;

поставлять subministrare [1] (alicui pecuniam; frumentum; tela);

поставщик subministrator [oris, m] (s. libidinum testisque); redemptor [oris, m]; conductor [oris, m]; suppeditator [oris, m];

постамент crepido [inis, f] (obelisci);

постановить constituere [o, ui, utum]; instituere [o, ui, utum]; jubere [eo, jussi, jussum]; judicare [1]; sciscere [o, scivi, scitum]; statuere [o, ui, utum] (exsilium in reum; res privatas; de capite alicujus); cernere [o, crevi, cretum]; decernere (senatus decrevit; consules decreverunt); consilium capere [io, cepi, captum]; censere [eo, ui, nsum];

+ постановили, чтобы Помпей вернулся placitum est, ut reverteretur Pompejus;

постановление decretum [i, n]; constitutio [onis, f]; statutum [i, n] (legibus et statutis parere); jussum [i, n]; edictum [i, n]; consultum [i, n] [i, n]; scitum [i, n]; acta [orum, npl];

+ постановление исполняющего роль судьи sententia [ae, f] decernentis;

постель lectum [i, n]; lectus [i, m]; lectulus [i, m]; torus [i, m]; cubile [is, n] (durum; molle); stratorium [ii, n]; stratum [ii, n] (lecti mollia strata; strato surgere; stratis reponere collapsa membra);

+ лечь в постель lectum abire;

+ большая часть лета проводится (мною) в постели major pars aestatis in vestimentis degitur;

постепенно gradatim; paulatim; sensim; placide (colles p. acclives);

постепенный temperatus [a, um];

постигать intellegere [o, legi, lectum]; adipisci [or, adeptus sum]; percipere [io, cepi, ceptum]; accipere; assequi [or, cutus sum]; consequi; insequi; comprehendere [o, ndi, nsum]; tenere [eo, ui, ntum];

+ этого человеческий разум постичь не мог id mens humana adepta non est;

постный castimonialis [e] (liquamen);

посторонний extraneus [a, um] (res); externus [a, um]; alienus [a, um];

+ постороние обстоятельства res adjunctae;

+ постороние доходы pecunia extraordinaria;

постоялый двор deversorium [ii, n]; deverticulum [i, n];

постоянно semper; statim (aliquid facere); usque; assidue; constanter; identidem; perpetim; perpetuo; protinus;

+ постоянно заниматься exercere [eo, ui, itum];

+ постоянно упоминать jactare [1];

постоянный constans [ntis]; perpes [etis]; perpetuus [a, um] (ver; pax; sopor); sempiternus [a, um]; continuus [a, um]; infinitus [a, um]; assiduus [a, um]; incessabilis [e]; mansurus [a, um]; permanens [ntis]; assiduus [a, um] (imber); tenax [acis] (alicujus rei); stabilis [e] (domus);

+ быть постоянным жителем деревни (постоянно проживать в деревне) ruri assiduum semper vivere;

+ постоянное общение convictio [onis, f];

+ постоянный спутник umbra [ae, f];

+ постоянный ток fluentum [i, n] continuum;

постоянство constantia [ae, f]; stabilitas [atis, f]; jugitas [atis, f]; manentia, ae f;

постричь tonsurare [1]; tondere [eo, totondi, tonsum]; tonsitare [1];

построение structura [ae, f] (carminis); structio [onis, f]; complexus [us, m];

построить (con)struere [o, xi, ctum]; exstruere; compingere [o, pegi, pactum] (aedificium); configere [o, xi, xum];

постройка structura [ae, f] (genus structurae antiquae);

поступательный procedens; progrediens;

поступать accedere [o, cessi, cessum]; agere [o, egi, actum]; facere [io, feci, factum] (humaniter; arroganter; bene, male alicui, contra aliquem); habere [eo, ui, itum] (aliquem male, benigne; servorum loco); se tractare [1]; inire [eo, ii, itum]; munus suscipere [io, cepi, ceptum];

+ ты правильно поступаешь bene agis;

+ афиняне хорошо поступили бы с Мильтиадом, если бы…bene egissent Athenienses cum Miltiade, si…

+ поступать в казну redire [eo, ii, itum];

+ поступать в качестве дохода redire;

поступление obventio [onis, f]; acceptum [i, n];

+ счёт поступлений и издержек ratio acceptorum et datorum; ratio accepti atque expensi;

поступок actum [i, n]; actus [us, m]; actio [onis, f]; factum [i, n]; facinus [oris, n];

+ благородные поступки bene facta; beneficium [ii, n];

+ позорный поступок flagitium [ii, n];

+ жестокий поступок saevitia [ae, f];

постыдно turpiter;

постыдный indignus [a, um] (mors; caedes); pudendus [a, um] (vita); pudibilis; pudibundus [a, um] (exitia; sordidus atque pudibundus); turpis [e] (vita); taeter [tra, um]; dedecorus [a, um]; ignominiosus [a, um];

+ постыдное дело dedecus [oris, n]; flagitium [ii, n];

+ постыдный поступок probrum [i, n];

посуда vasa [orum, npl];

+ столовая посуда vasa ad esculentos usus;

посул pollicitum [i, n]; promissum [i, n]; promissio [onis, f];

посылать mittere [o, misi, missum]; transmittere (equitatum); submittere (milites auxilio); immittere;

+ посылать с общественным / частным поручением legare / allegare;

посылка missio [onis, f]; missus [us, m]; res [ei, f] missa; res allata;

посыльный viator [oris, m]; tabellarius [ii, m];

посыпать verberare [1] (agros nive); aspergere [o rsi, rsum];

посягать см. покушаться

+ посягать на собственность in possessiones invadere;

+ посягать на честь existimationem offendere; dignitatem labefactare;

пот sudor [oris, m] (a fronte defluens);

+ обливаться холодным потом sudare frigido sudore;

+ в холодном поту sub frigido sudore;

+ работать в поте лица sudare (Sudandum est pro communibus commodis; ad supervacua sudatur);

+ вызывать пот sudorem excutere [movere, ciere];

+ резкий запах пота capra; caper;

потаённый occultus [a, um]; abditus [a, um]; obscurus [a, um]; arcanus [a, um]; tectus [a, um]; furtivus [a, um];

потворство obsequium [ii, n]; indulgentia [ae, f];

потворствовать indulgere [eo, lsi, ltum];

потёмки tenebrae [arum, fpl]; caligo [inis, f];

потенциал potential [alis, n];

потенциальный potentialis [e];

+ потенциальная продуктивность productivitas potentialis;

потеря amissio [onis, f]; jactura [ae, f]; perditus [us, m]; clades [is, f]; damnum [i, n]; desiderium [ii, n];

+ с большими потерями для обеих сторон multis vulneribus et acceptis et illatis;

потерянный perditus [a, um];

потерять perdere [o, didi, ditum]; amittere [o, misi, missum];

+ потерять чей-л. след absistere vestigiis alicujus;

+ потеряв две когорты duarum cohortium damno;

+ он потерял (всякое) чувство уважения (стыда) hic vereri perdidit;

потеть sudare [1] (in balneo); sudorem emittere [o, misi, missum];

+ то потеть, то зябнуть sudare et algere;

потеха gudium [ii, n]; delectatio [onis, f]; oblectatio [onis, f]; delectamentum [i, n]; oblectamentum [i, n];

потешаться ludere [o, si, sum]; oblectari [or, atus sum]; delectari;

потогонный diaphoreticus [a, um]; sudorificus [a, um];

поток torrens [ntis, m]; rivus [i, m]; fluentum [i, n]; flumen [inis, n]; fluctus [us, m];

потолок tectum [i, n];

+ подвесной потолок lacunar [aris, n];

потом dein(de); dehinc; deinceps; exinde; hinc; mox; postea; posthac; postmodo; praeterea; serius;

потомки, потомство progenies [ei, f]; suboles [is, f] (producere subolem); stirps [pis, f] (stirpem ex se relinquere); posteri [orum, mpl]; posteritas [atis, f];

+ об этом пусть заботятся наши потомки maneat nostros ea cura nepotes;

потомок suboles, is, f (producere subolem; imperatorum; deorum; stirps, stirpis, f (stirps Achillea); nepos, nepotis, m; sanguis, inis, m; semen, inis, n; genus, generis, n; propago, inis, f;

+ один из потомков Яфета ex Japheti posteris unus;

потомство proles [is, f]; posteri [orum, mpl]; posteritas [atis, f]; progenies [ei, f]; stirps [pis, f]; suboles [is, f]; fetus [us, m]; propago [inis, f];

потому hanc ob rem; eo; ea re; idcirco; ideo; inde; proinde; quamobrem; quare;

потоп diluvium [ii, n]; eluvio [onis, f];

потопление submersio [onis, f];

потрава depastio [onis, f];

потратить impendere [o, ndi, nsum] (pecuniam in aliquid, in aliqua re);

потребитель consumptor [oris, m];

потреблять frumere; consumere [o, mpsi, mptum]; conficere [io, feci, fectum]; conterere [o, trivi, tritum];

потребность necessitas [atis, f]; necessaria [orum, npl]; usus [us, m] (usus vitae necessarii); desiderium [ii, n] (cibi potionisque desiderium naturale); inopia [ae, f]; opus [operis, n];

+ потребности requisita;

+ естественные потребности requisita naturae;

+ наши повседневные потребности и интересы ea, quae in usu habemus;

потребовать см. требовать poscere [o, poposci,-]; postulare [1]; appellare [1];

+ потребовать воды для (омовения) рук poscere aquam ad manus;

+ потребовать с кого-л. уплаты денег appellare aliquem de pecunia;

+ потребовать вознаграждения appellare mercedem;

потрескивающий crepax [acis];

потрясать quatere [io, quassi, quassum]; quassare [1]; conquassare [1]; recutere [io, cussi, cussum]; concutere; excutere; percutere; percellere [o, culsi, culsum]; tremefacere [io, feci, factum]; fulminare [1]; pellere [o, pulsi, pulsum] (ventis pulsata arbor); pulsare [1]; perturbare [1]; permovere [eo, movi, motum]; vexare [1] (rem publicam);

потрясение quassatio [onis, f]; perturbatio [onis, f]; nutatio [onis, f]; vexamen [inis, n] (mundi); eversio [onis, f] (omnis vitae; rei publicae; probitatis et honestatis);

потрясающий indignus [a, um] (funera suorum);

потупить (очи) oculos in terram dimittere [o, misi, missum];

потухнуть exstinguere [o, nxi, nctum];

потягиваться

+ потянувшись, змея свивается в клубок in spiram tractu se colligit anguis;

поучительный ad docendum aptus [a, um]; didascalicus [a, um] (opusculum);

+ поучительный пример documentum [i, n];

похвала laus [laudis, f]; laudatio [onis, f]; commendatio [onis, f]; praedicatio [onis, f]; encomium [ii, n]; panegyricus [i, m];

+ похвалы bene dicta;

+ Германик, сказав похвальное слово Августу, перешёл к победам Тиберия Germanicus, a veneratione Augusti orsus, flexit ad victorias Tiberii;

похвальный laudabilis [e]; laudatus [a, um]; laudandus [a, um];

похититель occupo [onis, m]; felis [is, m] (virginalis); raptor [oris, m] (filiae); ereptor [oris, m] (bonorum; libertatis; terrarum);

+ похитители людей plagiarii;

похитить plagio abducere [o, xi, ctum] aliquem; abducere (vi filiam alicujus); subducere (cibum alicui; morte subductus; aliquem furto; ignem aetheria domo, caelo; subducta vestimenta alicujus); rapere [io, ui, raptum]; abripere [io, ui, reptum]; proripere; subripere (aliquid ab aliquo, aliquid alicui); raptitare [1]; harpagare [1] (alicui aurum); sustollere [o, tuli, sublatum] (aliquam); detrahere [o, xi, ctum]; adimere [o, emi, emptum]; fraudare [1]; avertere [o, rti, rsum];

похищение subreptio [onis, f]; rapina [ae, f]; raptio [onis, f] (citharistriae; Proserpinae); raptus [us, m] (virginis);

+ похищение людей plagium [ii, n];

похищенный subrupticius [a, um] (filius);

похлёбка protrimenta [orum, n]; jus [juris, n]; jusculum [i, n]; granea [ae, f] (puls); sorbitio [onis, f]; puls [pultis, f];

поход bellum [i, n]; expeditio [onis, f]; iter [itineris, n]; militia [ae, f]; procinctus [us, m];

походить exscribere [o, psi, ptum] (aliquem mira similitudine); accedere [o, cessi, cessum] (alicui);

походка incessus [us, m]; ingressus [us, m]; nisus [us, m];

походный castrensis [e];

+ походное снаряжение impedimentum [i, n]; sarcina [ae, f];

похожий similis [e]; consimilis [e]; propinquus [a, um];

+ быть удивительно похожим на кого-л. exscribere aliquem mira similitudine;

+ делать похожим simulare (aliquid alicui rei);

+ совсем непохоже, чтобы это была статуя Пифагора multum abest Pythagorae statuam esse;

+ он чрезвычайно похож на Гомера Homero maxime accedit;

+ мягкое железо похоже на свинец ferrum molle plumbo vicinum;

похоронить sepelire [io, ivi, pultum]; condere [o, didi, ditum] (corpus terra); mandare [1] corpus humo; funus faciendum curare [1]; afficere [io, feci, fectum] aliquem sepultura; supponere [o, posui, positum] (aliquem tumulo, terrae, humo);

+ быть похороненным succedere tumulo terrae;

похоронный funebris [e];

похороны funebria [ium, npl]; funus [eris, n]; sepultura [ae, f]; exsequiae [arum, fpl];

+ устраивать похороны funus faciendum curare;

+ участвовать в похоронах venire (prodire) in funus; celebrare funus; funeri omnia justa solvere; exsequi (uxorem; funus);

+ похороны при большом стечении народа celebritas supremi diei;

похотливость urtica [ae, f];

похотливый procax [acis] (feminae; meretrix; aries; manus);

похоть libido [inis, f]; urtica [ae, f]; urigo [inis, f];

поцелуй suavium [ii, n] [savium] (dare alicui); basium [ii, n] (alicui dare, impingere; surripere); basiatio [onis, f]; osculum [i, n]; osculatio [onis, f];

+ посылать воздушные поцелуи basia jactare;

початок spadix [icis, m];

почва solum [i, n]; humus (i, f); terra [ae, f] (ex terra sucum trahere); tellus [uris, f]; solidum [i, n]; sedes [is, f];

+ плодородная почва humus fecunda; terra ingeniosa colenti;

+ зондировать почву насчёт заключения мира pacis spem tentare;

почём quanti; qui;

почему cur; quare; quamobrem; quapropter; quod; quid;

почерк manus [us, f]; littera [ae, f];

почернеть nigrescere [o, ui,-]; denigrare [1]; nigrificare [1];

почерпнуть depromere [o, mpsi, mptum];

почести honores [um, mpl]; observantia [ae, f]; reverentia [ae, f];

+ воздавать (оказывать) кому-л. почести alicui honorem habere;

+ воздание почестей veneratio [onis, f] (post hanc venerationem);

+ принятый с исключительными почестями honore praecipuo habitus;

+ погребальные почести supremus honor, suprema officia, suprema cura;

почёт caritas [atis, f] (in caritate esse; uxoria); titulus [i, m]; honor [oris, m]; dignitas [atis, f];

почётный honorarius [a, um]; honorificus [a, um]; honoratus [a, um]; ornatus [a, um]; amplus [a, um] (praemia; triumphus);

+ почётный член общества sodalis [is, m] honorarius societatis;

+ почётная должность honor [oris, m]; dignitas;

+ почётное звание titulus [i, m];

+ почётная награда honor [oris, m];

почин initium [ii, n];

+ по собственному почину sponte (aliquid sua sponte instituere);

починка reparatio [onis, f];

почитаемый venerabilis [e]; venerandus [a, um];

почитание veneratio [onis, f] (solis et lunae); cultus [us, m]; cultura [ae, f]; pudor [oris, m];

+ благоговейное почитание богов verecundia [ae, f] deorum;

почитатель admirator [oris, m] (alicujus; alicujus rei; antiquitatis); suspector [oris, m]; adorator [oris, m]; cultor [oris, m];

+ почитатель Христа christicola [ae, m];

почитать colere [o, ui, cultum]; venerari [or, atus sum]; admirari [or, atus sum]; honorare [1]; vereri [eor, itus sum]; observare [1]; suspicere [io, spexi, spectum] (viros; etiam si decidunt, magna conantes; ingenuas artes; naturam);

+ высоко почитать кого-л. aliquem (in) magno honore habere;

почка gemma [ae, f]; oculus [i, m]; ren [renis, m];

почта cursus [us, m] (publicus); vehicularia [ae, f]; res [ei, f] vehicularis; epistulae [arum, fpl], litterae [arum, fpl]; epistularum commercium [ii, n]; diribitorium [ii, n]; mandatum [i, n] tabellarium;

+ электроная почта cursus electronicus; mandatum electronicum, litterae electronicae; epistula electronica; cursus (publicus) electronicus;

+ адрес электронной почты inscriptio electronica;

+ сообщение по электронной почте electrogramma [atis, n], nuntius electronicus, litterae electronicae; epistula electronica;

почтальон portator [oris, m] tabellarum; bajulus [i, m] litterarum; tabellarius [ii, m];

почтение observantia [ae, f] (in aliquem; alicujus); veneratio [onis, f]; reverentia [ae, f]; pietas [atis, f]; verecundia [ae, f]; officium [ii, n];

+ засвидетельствовать почтение alicui officium facere;

почтенный pudens [ntis] (viri); verecundus [a, um] (nomen populi Romani); observantia dignus [a, um]; reverendus [a, um]; reverens [ntis]; honestus [a, um]; honoratus [a, um]; amplissimus [a, um];

почти fere (tota fere Gallia; nihil fere); paene; quasi; prope; sub… vix; aegre;

+ или почти, или совсем никак aut vix aut nullo modo;

почтительно modeste; cum veneratione;

почтительность observantia [ae, f] (in aliquem; alicujus); pudor [oris, m] (patris);

почтительный timidus [a, um] (timidissima admiratio); reverens [ntis]; modestus [a, um]; observans [ntis];

почтовый cursualis [e]; tabellarius [a, um] (naves); postalis [e];

+ почтовый адрес inscriptio cursualis; clabularis;

+ почтовый ящик caspa tabellaria; loculamentum [i, n] tabellarium;

пошлина (с товаров) deportatorium onus [eris, n]; portorium [ii, n] (portoria et vectigalia); teloneum [i, n]; vectigal [is, n];

пошлость insulsitas [atis, f] (villae); vilitas [atis, f] (verborum); fatuitas [atis, f];

пошлый trivialis [e]; ignavus [a, um] (po"eta ignavissimus); insulsus [a, um]; illiberalis [e]; frivolus [a, um]; infacetus [a, um];

пощада venia [ae, f]; clementia [ae, f]; indulgentia [ae, f]; missio [onis, f];

+ просить пощады у победителей veniam impetrare a victoribus;

пощёчина alapa [ae, f];

поэзия ars [artis, f] po"etica; po"esis [is/eos, f];

поэма po"ema [atis, n];

поэт po"eta [ae, m]; vates [is, m]; carminum auctor [oris, m];

поэтически po"etice; po"etarum more;

поэтический po"eticus [a, um]; musicus [a, um]; Castalis [e];

поэтому idcirco; quo; quapropter; ea; inde; itaque; proinde; propterea;

появление apparitio [onis, f]; adventus [us, m] (imaginum in animos); praesentia [ae, f]; successio [onis, f]; conspectus [us, m]; proventus [us, m];

+ внезапное появление subitatio [onis, f] (insperatae salutis);

появляться apparere [eo, ui, itum]; comparere; provenire [io, veni, ventum]; copiam sui facere [io, feci, factum], praestare [o, stiti, stitum]; subvenire (nocte); evenire (mari); supervenire; se afferre [affero, attuli, allatum]; afferri [afferor, allatus sum] (ad aliquem locum); oriri ior, ortus sum]; exoriri; cooriri; oboriri; exsilire [io, ui, sultum]; exsistere [o, stiti, stitum]; procedere [o, cessi, cessum];

+ тут (неожиданно, вдруг) появляются послы superveniunt legati;

пояс regio [onis, f]; zona [ae, f]; cingulum [i, n]; cinctus [us, m]; balteus [i, m]; nodus [i, m]; perizoma [atis, n];

пояснение scholion [ii, n]; explicatio [onis, f]; explanatio [onis, f]; interpretatio [onis, f];

поясница regio [onis, f] lumbalis;

поясничный lumbalis [e];

прабабка proavia [ae, f];

права jus; juria [ium, npl] (humana, aequalia);

правда veritas [atis, f] (veritatem patefacere; veritates fortiter dicere); verum [i, n] (dicere; non libenter audire);

+ по правде говоря, если мы хотим знать правду si verum quaerimus; ex vero; sed tamen vere dicam;

+ правда глаза колет veritas odium parit;

+ сущая правда veriora veris;

+ терзать нежные уши жестокой правдой teneras aures mordaci radere vero;

правдиво veraciter;

+ правдиво рассказывать о чём-л. aliquid ex fide narrare;

правдивость veritas [atis, f] (judiciorum); veriverbium [ii, n]; veriloquium [ii, n];

правдивый verus [a, um] (oraculum; testis); sincerus [a, um]; verax [acis]; veridicus [a, um];

правдоподобие similitudo [inis, f] veritatis;

+ придать обману правдоподобие dolis addere fidem;

правдоподобно credibiliter;

правдоподобный credibilis [e]; credulus [a, um]; probabilis [e]; verisimilis [e];

праведный verus [a, um] (vita);

правило lex [legis, f]; regula [ae, f]; canon [onis, m]; constitutio [onis, f]; praeceptum [i, n]; praescriptum [i, n]; mos [moris, m]; modus [i, m]; norma [ae, f];

+ правила существуют для того, чтобы применяться applicatio est vita regulae;

правильно vere (dicere); recte; probe;

правильность verum [i, n]; congruentia; integritas; ordo, -inis m;

правильный rectus [a, um]; regularis [e]; planus [a, um]; justus [a, um]; verus [a, um] (consilium); normalis [e]; correctus [a, um]; castigatus [a, um]; compositus [a, um]; ordinarius [a, um];

+ правильно verum est;

правитель magister [tri, m]; gubernio [onis, m]; gubernius [ii, m]; gubernator [oris, m]; administrator [oris, m]; procurator [oris, m]; rex [regis, m]; rector [oris, m]; dominans [ntis, m]; dominator [oris, m] moderator [oris, m];

правительство gubernatio [onis, f]; administratio [onis, f]; imperium [ii, n]; civitas [atis, f]; res [ei, f] publica; ii qui rei publicae praestant;

править (рукопись) expurgare [1]; corrigere; (управлять) regere [o, rexi, rectum]; regnare [1]; gubernare [1]; dirigere; tractare [1]; rem publicam gubernare, ei imperare [1]; urbi praesidere;

правление regimen [regiminis, n];

правнук abnepos [nepotis, m];

правнучка abneptis [is, f];

право jus, juris, n; potestas [atis, f]; factio [onis, f];

+ непреложное (неотъемлемое) право jus certum;

+ права суверенитета jura summi imperii;

+ права личности jura personarum;

+ торговое право lex mercatoria;

+ избирательное право jus suffragii; suffragium [ii, n] (novorum civium);

+ права гражданства без избирательного права civitas sine suffragio;

+ лишить всех гражданских прав aqua et igni alicui interdicere;

+ с полным правом suo jure;

+ обладающий неограниченным правом казнить и миловать summus severitatis et munificentiae;

+ иметь одни и те же права eodem jure esse;

+ унаследованные права jura successionum;

+ право выбора arbitrium [ii, n];

+ право голоса suffragium [ii, n];

+ право гостеприимства hospitium [ii, n];

+ право иска petitio [onis, f];

+ право на вступление в брак conubium [ii, n];

+ право пользования водой haustus [us, m];

+ право прохода iter [itineris, n];

+ право собственности mancipium [ii, n]; proprietas [atis, f];

+ авторское право jus proprietatis librariae;

правовед juris peritus [i, m];

правоведение juris scientia [ae, f]; juris prudentia [ae, f];

право же vero;

правонарушение injuria [ae, f];

правонарушитель legirupa [ae, m/f];

правописание orthographia [ae, f];

православный orthodoxus [a, um];

+ православный священнослужитель igumenus [i, m]; popus [i, m];

правоспособность caput (servus nullum caput habet);

+ умаление (ограничение) правоспособности capitis (di)minutio [onis, f];

правосудие justitia [ae, f];

правый dexter [tra, um]; rectus [a, um];

+ ты прав recte dicis; rectus es; rem fabulare; vicisti;

+ ты не прав falsus es;

прагматический pragmaticus [a, um];

прадед proavus [i, m];

празднество sollemne [is, n]; sollemnitas [atis, f]; festivitas [atis, f];

праздник festum [i, n]; dies festus;

+ справлять праздники dies festos agere;

праздничный sollemnis [e]; festus [a, um];

праздновать celebrare [1]; concelebrare [1]; vacare [1] (pagus vacat); frequentare [1] (ludos; sacra; dies sollemnes; festos dies);

+ праздновать триумф triumphum agere;

праздность ignavia [ae, f]; desidia [ae, f]; otium [ii, n];

праздношатающийся scurra [ae, m]; subbasilicanus [i, m]; grassator [oris, m];

праздный ignavus [a, um] (nemus; mora); (labore) vacuus [a, um] (homo); desidiosus [a, um]; iners [rtis]; otiosus [a, um];

+ праздный день lux ignava;

практика praxis [is/eos, f]; exercicitatio [onis, f]; usus [us, m] (rei militaris, in re militari; usus est magister optimus);

+ адвокатская практика usus forensis;

+ на практике in praxi;

+ многие вещи постигаешь легче на практике, чем на основе правил multa multo facilius exercitatione quam regulis percipies;

+ теория и практика ars [scientia] et usus;

+ практика использования usus et tractatio;

практический practicus [a, um]; usu peritus [a, um]; activus [a, um];

+ для практического применения ad usum practicum;

+ практическое значение usus [us, m];

праправнук abnepos [otis, m];

прапрадед abavus [i, m];

прах pulvis [eris, m] (pulvis et umbra sumus); cinis [eris, m];

+ у меня всё пошло прахом plaustrum perculi;

прачечная officina [ae, f] lavatoria;

прачка lavatrix [icis, f];

праща funda [ae, f]; fundibulum [i, n]; verber [verberis, n];

+ метать из пращи torquere verbera fundae;

пращник tortor [oris, m] fundae; funditor [oris, m]; fundibularius [ii, m]; fundibulator [oris, m];

пращур abavus [i, m];

пребывание mansio [onis, f]; commoratio [onis, f];

пребывать subsistere [o, stiti, stitum] (domi; intra tecta; paucos dies apud aliquem); morari [or, atus sum]; commorari; manere [eo, nsi, nsum]; permanere; remanere; habitare [1]; insidere [eo, sedi, sessum]; residere; obsidere;

превозмочь superare [1]; domare [o, ui, itum]; vincere [o, vici, victum];

+ любые невзгоды следует превозмочь терпением superanda omnis fortuna ferendo est;

превозносить laudare [1]; collaudare [1]; tollere [o, sustuli, sublatum] (aliquem in caelum); laudibus efferre [o, extuli, elatum]; extollere [o, extuli, elatum]; deosculari [or, atus sum]; jactare [1];

+ превозносить кого-лю до небес aliquem caelo laudibus aequare;

превосходить, превзойти antecellere [o, cellui, -]; excellere [o, -,-]; praestare [o, stiti, statum]; superare [1] (aliquem virtute; fastigium alicujus rei); exsuperare [1]; supercrescere [o, crevi, cretum]; anteire eo , ii, itum]; praecurrere [o, curri, cursum]; praeeminere [eo, -,-]; praegravare [1]; supervenire [io, veni, ventum] (aliquid aliqua re); superesse [sum, fui] (aliqua re); vincere [o, vici, victum] (vincit imitationem veritas; aliquem eloquentia; beluas morum immanitate); praecedere [o, cessi, cessum];

+ превзойти все ожидания opinionem vincere omnium;

+ усердием превзойти естественные (человеческие) возможности naturam studio vincere;

+ численно превосходить numero superare;

превосходно lepide; belle; facete; laute; egregie; optime; perfecte; excellenter; eximie;

+ превосходно, если мы в состоянии сами собой управлять agitur praeclare, si nosmet ipsos regere possumus;

превосходный egregius [a, um]; excellens [ntis]; eximius [a, um]; eminens [ntis]; optimus [a, um]; perbonus [a, um]; perfectus [a, um]; praestans [ntis]; superbus [a, um] (apparatus; triumphus; pira); beatus [a, um] (rura; gazae); praeclarus [a, um];

+ это превосходно praeclara res est;

превосходство superioritas [atis, f]; eminentia [ae, f]; majoritas [atis, f]; praestantia [ae, f]; excellentia [ae, f];

превосходящий validus [a, um] (aetate validior); superior [ius]; praestans [ntis]; major [majus];

превратно perperam; perverse;

+ превратно истолковать perverse interpretari; calumniari;

превратность pravitas [atis, f] (morum; consulum); perversitas [atis, f]; mobilitas [atis, f]; rota [ae, f];

+ превратности судьбы vicissitudines fortunae; varietates fortunae; fortuna varia;

+ жизнь полна превратностей vita varia est;

превратный perversus [a, um]; pravus [a, um]; varius [a, um]; mobilis [e]; vagus [a, um]; sinister [tra, um]; praeposterus [a, um];

превращать, превратить mutare [1]; trasformare [1]; reformare [1]; vertere [o, rti, rsum] (pectora in silicem; aliquid in fumum et cinerem; continentiam in superbiam); convertere; novare [1]; transferre [fero, tuli, latum] (aliquid in novas species);

+ превращать серьёзное дело в забаву seria ludo vertere;

+ превратиться в лёд solidam in glaciem vertere;

превращаться, превратиться verti [or, versus sum]; transire [eo, ii, itum] (in humum saxumque);

+ превратиться в птицу verti in avem, verti alite;

превращение mutatio [onis, f]; transmutatio [onis, f]; transformatio [onis, f]; metamorphosis [is, f];

+ превращение твёрдого тела в жидкое transmutatio corporis solidi in fluidum;

+ при превращении твёрдого тела в жидкое dum corpus solidum in fluidum abit [convertitur];

превышать superare [1] (nubes cacumine); supervenire [io, veni, ventum] (quintam et vigesimam lunam); excedere [o, cessi, cessum]; transilire [io, ui,-];

преграда impedimentum [i, n]; obstaculum [i, n]; obex [obicis, m,f]; saepes [is, f];

преградить, преграждать vetare [1]; obsaepire [io, sepsi, septum]; includere [o, si, sum]; praecludere; obdere [o, didi, ditum]; officere [io, feci, fectum];

+ (сама) природа преградила (Катону) путь Сиртами iter mediis natura vetabat Syrtibus (Catoni);

прегрешение peccatum [i, n];

предавать tradere [o, didi, ditum]; prodere; dedere; vendere [o, didi, ditum];

+ предавать земле funerare [1];

предаваться se tradere [o, didi, ditum] (tristitiae; socordiae atque ignaviae); se dare [o, dedi, datum]; indulgere [eo, lsi, ltum]; obsequi [or, cutus sum];

предание traditio [onis, f]; fabula [ae, f] (inseritur hoc loco fabula); fama [ae, f]; sermo [onis, m];

преданность studium [ii, n]; indulgentia [ae, f];

преданный fidus [a, um] (in amicos); fidelis [e]; certus [a, um]; benevolus [a, um]; deditus [a, um]; prolixus [a, um]; studiosus [a, um]; cupidus [a, um] (alicujus);

предатель traditor [oris, m]; proditor [oris, m]; venditor [oris, m];

предательство proditio [onis, f]; perfidia [ae, f];

предварительно ad interim;

предварительный primus [a, um]; praecursorius [a, um]; provisorius [a, um]; praeliminaris [e];

+ предварительное распоряжение interdictum [i, n];

+ предварительное решение суда praejudicium [i, n];

+ предварительный приговор претора interdictum [i, n];

предварять praefari [or, atus sum]; antevenire [io, veni, ventum]; praecavere [eo, cavi, cautum];

предвестник praenuntius [ii, m]; titulus [i, m] (tepidi temporis sc. ciconia);

предвещать praenuntiare [1]; monere [eo, ui, itum]; significare [1]; spondere [eo, spopondi, sponsum] (nihil placidum; clara de aliquo); portendere [o, ndi, ntum]; praesagire [4]; litare [1];

предвещающий nuntius [a, um]; praenuntius [a, um];

предвзятость partium studium [ii, n]; inclinatio [onis, f]; praejudicium [ii, n];

предвзятый praesumptus [a, um];

предвидение providentia [ae, f];

предвидеть praevidere [eo, vedi, visum]; providere; prospicere [io, spexi, spectum];

предвкушение anticipatio [onis, f]; prolepsis [eos, f] (acc Gr);

предводитель dux [cis, m]; praetor [oris, m];

предводительствовать ducere [o, xi, ctu]; praeire [eo, ii, itum];

предвосхищать praecipere [io, cepi, ceptum]; anticipare [1]; praeferre [fero, tuli, latum];

+ предвосхищать возражения occupare [1]; praesumere [o, mpsi, mptum];

предвыборный ad suffragium pertinens [ntis];

предгорный praemontanus [a, um];

предгорья submontes [ium, mpl];

преддверие vestibulum [i, n]; introitus [us, m]; aula [ae, f]; atrium [ii, n];

предел finis [is, m]; limes [itis, m]; terminus [i, m] (termini possessionum); regio [onis, f]; ultimum [i, n]; fundus [i, m]; meta [ae, f]; modus [i, m]; ora [ae, f]; cancelli [orum, mpl];

предельный finalis [e]; terminalis [e]; ultimus [a, um]; extremus [a, um];

предзнаменование omen [inis, n]; prodigium [ii, n]; praesagium [ii, n]; auspicium [ii, n]; monstrum [i, n];

+ дурное предзнаменование pravitas ominis;

+ усмотреть в чём-л. предзнаменование in omen vertere;

предисловие praefatio [onis, f]; prooemium [ii, n];

предки majores; veteres; parentes;

предлагать offerre [fero, obtuli, oblatum]; sufferre (lac); proponere [o, posui, positum]; promittere [o, misi, missum]; polliceri [eor, pollicitus sum]; pollucere (pisces); invitare [1] (hostes ad deditionem; ad dimicandum); substernere [o, stravi, stratum] (delicias multas); suadere [eo, suasi, suasum] (succurrere alicui; pacem);

+ предложить Энею трон invitare Aenean solio;

+ предлагаю приступить к обеду suadeo cenemus;

предлог praepositio [onis, f]; ansa [ae, f]; causa [ae, f]; titulus [i, m]; vocabulum [i, n] (varia praedandi vocabula); nomen [inis, n]; praescriptio [onis, f]; praetextum [i, n]; simulatio [onis, f];

+ под предлогом чего-л. facie alicujus rei; per causam; sub specie, sub titulo (alicujus rei);

+ под вымышленными предлогами fictis causis;

+ воспользоваться благовидным предлогом освобождения городов specioso titulo civitatum liberandarum uti;

+ выставлять что-л. в качестве благовидного предлога speciosum titulum alicujus rei ferre, praetendere, praeferre, praetexere;

предложение propositio [onis, f]; sententia [ae, f]; ambitus [us, m]; suggestus [us, m]; sugestio [onis, f]; consilium [ii, n]; suasio [onis, f]; enuntiatum [i, n]; (экон) oblatio [onis, f]; motus [us, m]; motio [onis, f]; rogatio [onis, f];

+ вносить предложения на голосование народного собрания cum populo, per populum agere;

предместье suburbanum [i, n]; suburbium [ii, n]; prima urbs [bis, f];

предмет res [ei, f]; argumentum [i, n]; thema [atis, n]; materia [ae, f]; materies [ei, f]; propositum [i, n]; objectum [i, n]; disciplina [ae, f]; causa [ae, f] (disserendi); thema [atis, n];

предметный указатель index [icis, m] rerum; contenta (orum, npl); index contentorum;

предназначать destinare [1] (alicui filiam suam); praedestinare [1]; deputare [1]; praefinire [4]; anteconstituere [o, ui, utum];

+ предназначать себя для великих дел accommodare se ad magnas res gerendas;

+ предназначенный судьбой sortitus [a, um];

преднамеренно destinato; ex destinato; consulto;

преднамеренный volens [ntis]; spontivus [a, um] (damnum);

предначертание propositum [i, n];

предок ancestor [oris, m]; progenitor [oris, m]; pater [tris, m]; majores [um, mpl]; abavus [i, m]; avus [i, m]; proavus [i, m];

предопределение praedestinatio [onis, f]; fas [n];

предоставить praebere [eo, ui, itum]; perhibere [eo, ui, itum]; attribuere [o, ui, utum]; communicare [1]; offerre [fero, obtuli, oblatum]; concedere [o, cessi, cessum]; permittere [o, misi, missum]; transmittere; addicere [o, xi, ctum]; indulgere [eo, lsi, ltum]; praestare [o, stiti, statum]; condonare [1]; accommodare [1] (alicui possessionem; audientiam); aperire [io, ui, rtum] (navigantibus maria; Asiam alicui); facere [io, feci, factum] (alicui transitum); tradere [o, didi, ditum] (alicui aliquid); substernere [o, stravi, stratum] (delicias multas); subministrare [1] (auxilia hostibus; occasiones alicui);

+ предоставить слово кому-л. facere alicui potestatem (gratiam, copiam) dicendi;

предоставление permissio [onis, f]; concessio [onis, f]; largitio [onis, f];

предостерегать monere [eo, ui, itum]; admonere (aliquem); praemonere;

+ помня предостерегающий пример вчерашней неудачи proximi diei casu admoniti;

предостережение admonitio [onis, f]; monitum [i, n]; monitus [us, m]; praejudicium [ii, n];

предосторожность cautela [ae, f]; providentia [ae, f];

+ предосторожность лучше исправления praestat cautela quam medela;

предосудительный

+ считать предосудительным с общепринятой точки зрения communi vituperatione reprehendere;

предотвращать cavere [eo, cavi, cautum]; redimere [o, emi, emptum]; propellere [o, pulsi, pulsum];

предохранитель valva [ae, f] tutoria;

предохранять servare [1]; praeservare [1]; vindicare [1] (corpora a putrescendo); tueri [eor, tu(i)tus]; defendere [o, ndi, nsum]; avertere [o, rti, rsum]; stagnare [1];

предписание praescriptum [i, n]; praescriptio [onis, f]; praescriptus [us, m]; edictum [i, n]; praeceptum [i, n]; praedictum [i, n]; praefinitio [onis, f]; imperatum [i, n]; imperium [ii, n]; jussio [onis, f]; lex [legis, f]; modus [i, m]; placitum [i, n];

+ согласно предписанию praefinito; ad imperatum;

+ судебное предписание breve;

+ судебные предписания по установленной форме brevia formata;

предписать jubere [eo, jussi, jussum] (aliquem; aliquem aliquid facere; alicui); praescribere [o, psi, ptum]; monstrare [1]; praecipere [io, cepi, ceptum]; praedicere [o, xi, ctum];

предплечье antibrachium [ii, n]; antebrachium [ii, n]; (h)umerus [i, m];

предполагаемый exspectatus [a, um]; hypotheticus [a, um];

предполагать cogitare [1]; in animo habere [eo, ui, itum]; intendere [o, ndi, ntum]; proponere [o, posui, positum]; suspicari [or, atus sum]; conjicere [io, jeci, jectum]; conjectare [1]; opinari [or, atus sum];

+ я предполагал, что книга моя тебе понравится placiturum tibi esse librum meum suspicabar;

+ мы не знали, что предположить non sciebamus, quo mitteremus suspiciones nostras;

предположение hypothesis [is, f]; conjectura [ae, f]; conjectatio [onis, f]; opinio [onis, f]; suspicio [onis, f] (alicujus rei); censio [onis, f]; praesumptio [onis, f]; propositum [i, n];

предпоследний paenultimus [a, um]; proximus [a, um] a postremo; superior [superius]; proximus [a, um] extremo;

предпосылать praemittere [o, misi, missum]; praefari [or, atus sum]; praeponere [o, posui, positum]; praemunire [4];

предпосылка propositio [onis, f]; propositum [i, n]; sumptio [onis, f]; primum [i, n]; praemissa [ae, f];

предпочитать anteponere [o, posui, positum]; praeponere; anteferre [fero, tuli, latum]; praeferre; velle [volo, volui,-] (omnia utensilia emere veils, quam rogare); malle [malo, malui];

+ неужели ты предпочитаешь, чтобы верили (больше) слухам, чем… famaene credi veils, quam…

+ предпочитать Латий Самосу Latio Samon supponere;

предпочтение praepositio [onis, f];

предпочтительный melior [melius]; praeferendus [a, um]; potior [melius];

предприимчивый strenuus [a, um]; promptus [a, um]; experiens [inis, n];

предприниматель exercitor [oris, m]; negotiator [oris, m]; mercator [oris, m];

предпринимать incipere [io, cepi, ceptum]; suscipere [io, cepi, ceptum] (negotium); coepisse [coepi, -]; conari [or, atus sum]; adoriri [ior, rtus sum] (majus nefas; oppugnare urbem); invadere [o, vasi, vasum] (aliquid magnum; proelium); sumere [o, mpsi, mptum] (operam; bellum); adire [eo, ii, itum]; aggredi [ior, gressus sum]; moliri [ior, itus sum]; habere [eo, ui, itum] (negotium, disputationem, censum);

+ то, что нужно предпринять и выполнить adeunda agendaque;

предприятие coeptum [i, n]; conamen [inis, n]; susceptum [i, n]; inceptum [i, n];

предрассветный sublucanus [a, um];

+ в предрассветные часы sublucanis temporis;

предрасудок opinio [onis, f] praejudicata (praesumpta); praejudicium [ii, n];

предрешать praejudicare [1];

председатель praeses [idis, m]; praesidens [ntis, m];

+ под председательством praeside; praesidens;

председательствовать praesidere [eo, sedi, sessum] (alicui rei, aliquid);

+ председательствовать в сенате praesidere in senatu;

+ председательствующий praeses; praesidens;

предсказание vaticinium [ii, n]; conjectatio [onis, f]; monitus [us, m]; praedictum [i, n]; prodigium [ii, n]; haruspicium [ii, n]; augurium [ii, n];

предсказатель vates [is, m]; divinus [i, m]; sagus [i, m]; haruspex [icis, m]; augur [is, m]; hariolus [i, m];

предсказательница hariola [ae, f]; vates [is, f]; divina [ae, f]; saga [ae, f];

предсказать praedicere [o, xi, ctum]; profari [or, atus sum]; praefari; praesagire [io, ii/ivi,-]; promittere [o, misi, missum];

предсмертный agonalis [e];

представитель actor [oris, m]; repraesens [ntis, m]; repraesentans [ntis, m]; auctor [oris, m];

представительство repraesentatio [onis, f];

+ право представительства jus repraesentationis;

представление notio [onis, f]; idea [ae, f]; visio [onis, f] (veri falsique; doloris); visum [i, n]; intellectus [us, m]; intelligentia [ae, f]; phantasma [atis, n]; spectaculum [i, n]; theatrum [i, n]; species [ei, f];

+ не иметь никакого представления о… nullam ideam habere de…

+ иметь очень поверхностное представление о чём-лю primis labris gustare aliquid;

представлять afferre [afffero, attuli, allatum] (argumentum); offerre; exhibere [eo, ui, itum]; praesentare [1]; repraesentare [1]; simulare [1] (cupressum; vultum alicujus); praebere [eo, ui, itum]; esse [sum, fui,-]; personam (in scaena) tractare [1]; depingere [o, nxi, ctum]; effingere [o, nxi, ctum]; introducere [o, xi, ctum]; demonstrare [1]; proponere [o, posui, positum];

+ представь себя на моём месте fac, qui ego sum, esse te;

+ мне представляется, что нечто подобное имел в виду Гомер mihi Homerus hujusmodi quiddam vidisse videtur;

+ мы представляем собой массу (толпу) nos numerus sumus;

+ представлять себе imaginary; fingere; recordari; figurare; substituere animo aliquid; subjicere sibi aliquid;

представляться apparere [eo, ui, itum]; in conspectum venire [io, veni, ventum]; succurrere [o, rri, rsum];

предстательная железа prostata [ae, f];

предстать

+ как только Венера предстала перед судьёй haec ut primum Venus ante judicis conspectum facta est;

предстоять adesse [adsum, affui]; instare [o, stiti]; restare [o, stiti]; impendere [eo, --]; manere [eo, nsi, nsum] (omnia indigna victos manent; omnes una manet nox);

предстоящий propositus [a, um]; proximus [a, um];

предсуществовать praeexistere [o,--];

предубеждение opinio [onis, f]; partium studium [ii, n]; inclinatio [onis, f]; praejudicium [ii, n];

предуведомление praesignatio [onis, f]; praesignificatio [onis, f];

предугадать praesagire [4]; animo providere [eo, vidi, visum];

предупредительность voluntas [atis, f] officiosa; officium [ii, n]; officiositas [atis, f]; observantia [ae, f];

предупредительный obvius [a, um]; officiosus [a, um];

предупреждать praedicere [o, xi, ctum]; praecavere [eo, cavi, cautum]; mederi [eor,-]; nuntiare [1]; admonere [eo, ui, itum] (aliquem);

предупреждение admonitio [onis, f]; admonitum [i, n]; admonitorium [ii, n]; admonitus [us, m]; praefatus [us, m]; nuntiatus [us, m];

предусмотрительность providentia [ae, f]; provisum [i, n]; prudentia [ae, f];

предусмотрительный prudens [ntis]; providens [ntis];

предусмотреть praesumere [o, mpsi, mptum]; providere [eo, vidi, visum]; praecipere [io, cepi, ceptum]; excipere; praescribere [o, psi, ptum];

+ в договорах предусмотрено, чтобы не… in foederibus exceptum est, ne…

+ законом предусмотрено, что(бы) lex excipit, ut…

предчувствие praesensio [onis, f]; praesagium [ii, n]; anticipatio [onis, f]; prolepsis [eos, f] (acc Gr);

предчувствовать cernere [o, crevi, cretum]; praesagire [4];

предшественник antecessor [oris, m]; antecursor [oris, m]; praecursor [oris, m]; prior [oris, m]; superior [oris, m];

предшествовать antecedere [o, cessi, cessum]; praecedere; anteire [eo, ii, itum]; praeire; praecurrere [o, rri, rsum]; praegredi [ior, gressus sum]; antegredi;

предшествующий superior [ius];

предъявитель redditor [oris, m];

предъявить praeponere [o, posui, positum]; proferre [fero, tuli, latum]; exhibere [eo, ui, itum];

+ предъявлять претензию petere;

предыдущий praecedens [ntis]; pristinus [a, um]; proximus [a, um]; prior [ius];

преемник successor [oris, m]; heres [edis, m];

+ у кого-л. есть преемник alicui successum est;

прежде antea; antehac; olim; pridem; prius; retro; citra; nuper;

+ прежде всего imprimis;

преждевременный praecocior [ius]; praematurus [a, um]; immaturus [a, um]; maturus [a, um]; acerbus [a, um] (partus); festinus [a, um] (taedia vitae; canities); crudus [a, um] (funera); tempestivus [a, um];

прежний prior [ius]; priscus [a, um]; pristinus [a, um]; vetus [eris] (consul); superior [ius];

+ прежние опасности vetera et periculosa;

президент praeses [idis, m]; praesidens [ntis, m] (Academiae Scientiarum);

президиум praesidium [ii, n];

презираемый exspretus [a, um];

презирать contemnere [o, mpsi, mptum]; conterere [o, trivi, tritum] (praemium; conterere atque contemnere aliquid); aliquid vile [inter vilia] habere [eo, ui, itum]; habere aliquem despicatui; despicere [io, spexi, spectum]; naso (adunco) suspendere [o, ndi, nsum] (aliquem, aliquid); spernere [o, sprevi, spretum] (aliquem; minas pelagi); repudiare [1]; dedignari [or, atus sum];

презирающий fastidiosus [a, um];

презрение contemptio [onis, f]; contemptus [us, m]; parvipendentia [ae, f]; despectus [us, m]; despicientia [ae, f]; spretus [us, m];

+ стать предметом презрения in contemptionem venire;

+ относящийся с презрением к литературе fastidiosus litterarum;

+ достойный презрения в отношении чего-л. spernendus alicujus rei;

презренность sordes [is, f];

презренный turpis [e] (formido mortis); sordidus [a, um]; vilis [e]; abominabilis [e]; humilis [e];

презрительно contemptim;

+ презрительно отзываться spernere;

презрительный contemptibilis [e];

+ презрительно отзываться spernere (hostium paucitatem);

преизбыток abundantia [ae, f] (pecuniae; omnium rerum);

преимущественно praecipue; maxime; potissimum; principaliter;

преимущественный praecipuus [a, um];

+ преимущественное право praecipuum [i, n]; privilegium [ii, n];

преимущество praestantia [ae, f]; privilegium [ii, n]; expedientia [ae, f]; opportunitas [atis, f]; praemium [ii, n]; praepositio [onis, f];

+ знак преимущественного проезда (дорожный) signum praecedentiae;

преисподняя barathrum [i, n]; Orcus [i, m]; infernum [i, n];

+ в преисподней sub terris;

преисполненный affectus [a, um] (vitiis; virtutibus; audacia); adimpletus [a, um] (divino spiritu);

преисполнить adimplere [eo, evi, etum] (aliquem laetitia; adimpletus divino spiritu); replere; cumulare [1];

преклонение admiratio [onis, f] (homo admiratione dignissimus; divitiarum);

преклонный (aetate) provectus [a, um]; senior [ius];

преклоняться se dimittere [o, misi, missum]; declinare [1]; flectere [o, xi, ctum];

прекрасно lepide; belle; facete; laute; praeclare; recte; pulchre;

+ Прекрасно! Euge! Macte virtute! Sophos!

прекрасный egregius [a, um]; excellens [ntis]; eximius [a, um]; optimus [a, um]; praestans [ntis]; pulcherrimus [a, um]; venustus [a, um]; praeclarus [a, um]; formosus [a, um]; luculentus [a, um]; spectatus [a, um]; laudatus [a, um]; ornatus [a, um]; purpureus [a, um];

прекращать cessare [1]; abrumpere [o, rupi, ruptum] (iter, sermonem); sistere [o, stiti, statum] (querelas; labores); desistere; tollere [o, sustuli, sublatum] (querelas; bellum); suspendere [o, ndi, nsum] (sermonem); submergere [o, rsi, rsum] (publicam lectionem); finem facere [io, feci, factum]; desinere [o, sivi, situm]; solvere [o, lvi, lutum]; dissolvere; supprimere [o, pressi, pressum]; reprimere; opprimere; dirimere [o, emi, emptum]; incidere [o, cidi, cisum]; mittere [o, misi, missum];

прекращаться subsistere [o, stiti,-] (clamor substitit); desistere; stare [o, steti, statum]; finem habere [eo, ui, itum]; residere [o, sedi, sessum]; desinere [o, sivi, situm]; defluere [o, xi, ctum]; haerere [eo, haesi, haesum]; occidere [o, cidi, casum]; decedere [o, cessi, cessum]; remittere [o, misi, missum];

прекращение remissio [onis, f]; repressio [onis, f];

прелат praelatus [i, m]; pontifex [icis, m];

прелестно lepide; belle; facete; laute; venuste; amoene;

прелестный amoenus [a, um]; bellus [a, um] (homines; locus; fama; vinum); venustus [a, um]; decens [ntis] (facies; Gratiae; equus); festivus [a, um] (locus; area parva, sed festiva);

прелесть amoenitas [atis, f]; venus [eris, f]; venustas [atis, f] (muliebris; corporis; verborum); invitamentum [i, n] (naturae; urbis et fori); blanditia [ae, f] (voluptatum); blandimentum [i, n]; gratia [ae, f]; laetitia [ae, f]; dulcedo [inis, f]; lepos [oris, m]; decor [oris, m]; decus [oris, n]; suavitas [atis, f]; ocellus [i, m];

+ прелесть дружбы condimentum amicitiae;

+ прекрасный, полный прелести день dies pulcher atque venustatis plenus;

+ восхищённый прелестью dulcedine succensus;

преломление refractio [onis, f] (lucis);

преломлять (свет) (lucem) refringere [o, fregi, fractum];

прелый puter [tris, tre];

прельщать titillare [1] (levitatem alicujus voluptate); blandiri [ior, itus sum]; pellicere [io, lexi, lectum];

прельщение illectus [us, m];

прелюбодейный adulter [era, um];

прелюбодеяние adulterium [ii, n];

премировать praemium dare [o, dedi, datum], praebere [eo, ui, itum];

премия praemium [ii, n]; sportula [ae, f];

+ Нобелевская премия praemium Nobelianum;

премьер-министр primus minister [tri, m]; minister primarius;

премьера prima actio [onis, f];

пренебрегаемый exspretus [a, um];

пренебрегать neglegere [o, glexi, ctum]; transmittere [o, misi, missum] (aliquid); supersedere [eo, sedi, sessum] (aliquid facere); spernere (aliquem; minas pelagi); aspernari; repellere; derelinquere; deserere; deesse; exuere; omittere [o, misi, missum]; projicere [io, jeci, jectum]; nihil pensi habere [eo, ui, itum]; pro nihilo putare [1];

пренебрегающий fastidiosus [a, um];

пренебрежение parvipendentia [ae, f]; vilitas [atis, f] (alicujus; alicujus rei); contemptio [onis, f]; contemptus [us, m]; fastidium [ii, n]; neglectus [us, m]; neglectio [onis, f]; neglegentia [ae, f];

прения disceptatio [onis, f]; disputatio [onis, f];

преобладать praevalere [eo, ui, -]; plus valere; dominare [1];

преображать reformare [1]; immutare [1];

преобразование reformatio [onis, f]; reorganisatio [onis, f];

преобразовать reformare [1]; immutare [1]; fingere [o, nxi, ctum];

преодолеть domare [o, ui, itum] (invidiam; libidines; vim fluminis); obviare [1] (vermibus); vincere [o, vici, victum] (difficultates; medicina vinci fata non possunt); superare [1] (Musarum scopulos; labores); perrumpere [o, rupi, ruptum];

препарат praeparatum [i, n];

преподавание institutio [onis, f]; doctrina [ae, f];

+ преподавание начальной грамоты litteratura [ae, f];

преподаватель traditor [oris, m] (alicujus scientiae); professor [oris, m]; praeceptor [oris, m]; magister [tri, m]; doctor [oris, m]; institutor [oris, m]; instructor [oris, m];

преподавать tradere [o, didi, ditum] (juventuti multa de sideribus); praecipere [io, cepi, ceptum]; docere [eo, ui, ctum]; instituere [o ,ui, utum];

препятствие impedimentum [i, n]; obstaculum [i, n]; impeditio [onis, f]; praepedimentum [i, n]; vinculum [i, n] (fugae); irritamentum [i, n]; mora [ae, f];

+ если нет препятствий ubi, quod vetet, remotum est;

+ быть препятствием impedimento esse;

препятствовать impedire [4]; impedimentum afferre [fero, tuli, latum]; impedimento esse [sum, fui,-]; obstare [o, stiti,-]; obsistere [o, stiti, stitum]; officere [io, feci, -]; prohibere [eo, ui, itum]; vetare [1]; tardare [1] (aliquem ad insequendum);

прервать interrumpere [o, rupi, ruptum]; abrumpere (iter, sermonem); scindere [o, scidi, scissum]; abscindere; intermittere [o, misi, missum]; intervenire [io, veni, ventum]; obsonare [o,-,-] (alicui); (компьют.) sustinere [eo, ui, tentum] (processum vel programma = abort);

прерия praeria [ae, f];

прерывание intermissio [onis, f]; interrruptio [onis, f];

прерывистый interruptus [a, um];

Пресвитер presbyter [eri, m];

пресекать, пресечь tollere [o, sustuli, sublatum] (querelas; bellum);

преследование persecutio [onis, f]; insectatio [onis, f]; vexatio [onis, f];

преследовать sectari [or, atus sum]; insectari (aquila insectatur alias aves); agere [o, egi, actum] (cervos; aprum); agere stimulis); exagitare [1]; sequi [or, cutus sum]; persequi; consequi; prosequi; exsequi (aliquem ferro); premere [o, pressi, pressum]; vexare [1]; sollicitare [1];

+ преследовать в судебном порядке ingredi;

+ преследовать зверя venari;

+ преследовать страхом terrere;

+ преследовать судом persequi; insistere; vexare;

пресмыкаться serpere [o, psi, ptum]; repere [o, psi, ptum];

пресмыкающееся reptile [is, n];

пресноводный aquae dulcis;

пресс pressor [oris, m]; pressorium [ii, n]; prelum [i, n];

пресса scripta [orum, npl] typis edita;

пресс-конференция conventus [us, m] diurnariis edocendis;

престарелый annis gravis [e]; aetate provectus [a, um]; senectus; grandaevus [a, um]; longaevus [a, um]; senior [ius] aetate; grandior [ius] natu;

престол solium [ii, n]; thronus [i, m];

преступить transire [eo, ii, itum] (finem legis); tansgredi [ior, gressus sum]; transcendere [o, scendi, nsum]; evagari [or, atus sum]; migrare [1];

+ преступать закон forefacere;

преступление scelus [eris, n]; delictum [i, n]; crimen [inis, n]; maleficium [ii, n]; malum [i, n]; nefarium [ii, n]; noxa [ae, f]; admissum [i, n] (gentis admissa dolosae); fraus [fraudis, f]; peccatum [i, n]; parricidium [ii, n];

+ совершить преступление noxam nocere; merere noxam;

+ по неразумию вы совершили непростительное преступление imprudentes admisistis inexpiabile scelus; crimen; admissum;

+ доказанное (действительное) преступление crimen certum;

+ виновник преступления admissor criminis;

+ застать кого-либо при совершении преступления aliquem in admisso [in noxa] deprehendere;

+ быть наказанным за преступление expendere scelus;

+ быть осуждённым за преступление damnari noxae;

+ что это за преступления? Quae scelerum facies?

+ громоздить преступления на преступления scelus sceleri addere;

+ оказаться виновным в преступлении admittere facinus in se;

+ пойти на преступление suscipere facinus; suscipere in se crimen;

+ когда с преступлением сочетается большая дерзость quum malae causae superest magna audacia;

преступник scelestus [i, m]; sceleratus [i, m]; scelerator [oris, m]; admissor [oris, m] criminis; legirupa [ae, m]; delinquens [ntis, m]; malandrinus [i, m]; malefactor [oris, m]; noxius [ii, m] (cervicem noxio imperare praecidi); nefarius [ii, m]; parricida [ae, m];

преступность criminalitas [atis, f];

преступный scelestus [a, um] (homo; facinus; sermo); sceleratus [a, um]; criminalis [e] (causa; accusatio); criminosus [a, um]; nefarius [a, um]; incestus [a, um]; maleficus [a, um]; nocens [ntis];

пресыщать satiare [1];

пресыщенность satietas [atis, f]; taedium [ii, n] (alicujus rei);

претендент affectator [oris, m] (regni);

претендовать sibi (prae)sumere [o, mpsi, mptum]; assumere (sibi nihil); affectare [1];

+ я не претендую на то, чтобы…mihi non sumo tantum ut…

претензия affectatio [onis, f] (alienae fortunae); postulatio [onis, f];

+ иметь претензии на Галлию affectare Galliam;

+ заявлять претензию vindicare;

претенциозность arrogantia [ae, f];

претерпевание passio [onis, f];

претерпеть pati [ior, passus sum]; perferre [fero, tuli, latum]; tolerare [1]; laborare [1]; haurire [io, hausi, haustum];

преткновение scandalum [i, n];

претор praetor [onis, m];

преторианский praetorianus [a, um];

преторий praetorium [ii, n];

преувеличенный exquisitus [a, um] (munditia);

преувеличивать exaggerare; nimis laudare; nimis attollere; verbis extollere; augere; dicendo amplificare;

преуспевать prosperare [1]; frunisci [or, frunitus sum]; procedere [o , cessi, cessum]; progredi [ior, gressus sum];

+ он всю жизнь преуспевал frunitus est, quam diu vixit;

префект praefectus [i, m];

+ быть префектом praefecturam agere;

преходящий temporalis [e]; temporarius [a, um] (amicitia; brevis et t.); volatilis [e] (gloria);

при sub; apud; ad; palam;

+ при помощи per; ope;

+ при тогдашних обстоятельствах ut tum res erant;

+ при таких обстоятельствах sub hoc casu;

прибавить addere [o, didi, ditum]; adjicere [io, jeci, jectum] (aggerem ad munitionem; ad bellicam gloriam laudem doctrinae); subjicere; acquirere [o, isivi, isitum]; applicare [1]; astruere [o, xi, ctum]; affingere [o, nxi, ctum]; obducere [o, xi, ctum]; applicare [1] (verba verbis);

+ прибавлять шагу addere gradum;

прибавиться accedere [o, cessi, cessum]; supervenire [io, veni, ventum] (febris vulneri supervenit);

прибавление additio [onis, f]; additamentum [i, n]; cumulus [i, m];

прибегать confugere [io, fugi, -] (ad auxilium, ad defensionem, in fidem alicuius); perfugere; accurrere [o, rri, rsum]; decurrere; excurrere;

+ прибегнуть к чарам secretas advocare artes;

прибежище nidus [i, m] (senectae); stabulum [i, n] (stabile stabulum habere); confugium [ii, n]; perfugium [ii, n]; refugium [ii, n]; asylum [i, n];

прибивать affigere [o, xi, ctum]; affligere [o, xi, ctum]; allidere [o, si, sum];

приближать admovere [eo, movi, motum] (machinam; diem leti); afferre [affero, attuli, allatum]; conferre; agere [o, egi, actum] (vineas turresque ad oppidum); subjicere [io, jeci, jectum] (legions castris; subjicere se iniquis locis);

приближаться accedere [o, cessi, cessum] (ad aliquem; aliquem; ad Aquinum; Carthaginem); propinquare [1]; appropinquare [1]; proximare [1]; approximare [1]; vergere [o, (versi),-]; se admovere; admovere [eo, movi, motum] (jam admovebat rex); suggredi [ior, gressus sum] (propius); adesse [sum, fui,-]; subesse; appetere [o, pti(v)i, itum]; praecipitare [1]; se applicare [1] (ad flammam);

+ уже приближалась ночь nox jam suberat;

приближение adventus [us, m]; accessus [us, m]; gradus [us, m];

+ с приближением зимы hiemis accessu;

+ с приближением старости accedente senecta;

+ приближение шагов adventus pedum;

приближённый familiaris [e]; necessarius [a, um];

приблизительно circa; circiter; sub…; fere (tota fere Gallia; nihil fere); ferme; ad;

прибой fluctus [us, m] (maris) litora illidens; fretum [i, n]; aestus [us, m];

прибор apparatus [us, m]; instrumentum [i, n]; machina [ae, f]; machinamentum [i, n];

прибрежный riparius [a, um]; litoralis [e]; maritimus [a, um];

прибывать venire [io, veni, ventum]; adire [eo, ii, itum] (ad urbem); subvenire (nocte); tangere [o, tetigi, tactum] (simul ac tetigit provinciam);

+ на шестой день мы прибыли из Афин в Делос sexto die Delum Athenis venimus;

+ прибыли на остров ventum est in insulam;

прибыль lucrum [i, n]; fructus [us, m]; stips [is, f] (exigua); fenus [oris, n]; quaestus [us, m]; compendium [ii, n]; praeda [ae, f];

прибыльный uber [era, um] (quaestus uberrimus); fructuosus [a, um]; lucrosus [a, um]; quaestuosus [a, um];

прибытие adventus [us, m] (alicujus); appulsus [us, m] (navis);

+ когда состоится прибытие в порт quum ventum fuerit in portum;

привал mansio [onis, f]; mora [ae, f];

приведение introductio [onis, f];

+ приведение в движение actus [us, m]; agitatio [onis, f]; commotus [us, m]; commotio [onis, f];

привередливость fastidium [ii, n];

приверженец sectator [oris, m]; sequax [acis, m]; aemulus [i, m]; studiosus [i, m] (Catonis; nobilitatis); amans [ntis, m];

+ быть приверженцем exsequi (sectam alicujus);

приверженность studium [ii, n];

привесок libramentum [i, n];

привет salus [utis, f];

+ Привет! Salve!

+ передайте привет брату от меня jubete fratrem salvere (salvum esse);

приветливо benigne (salutare; invitare); liberaliter; humane; urbane; blande;

приветливый urbanus [a, um] (homo; anus); festivus [a, um] (puer; senex); benignus [a, um]; humanus [a, um]; liberalis [e]; comis [e];

приветствие gratulatio [onis, f]; salutatio [onis, f];

приветствовать salutare [1]; consalutare [1]; apellare [1]; gratulari [or, atus sum]; alloqui [or, cutus sum];

+ он приветствует квестора и говорит quaestorem appellat dicitque;

прививание inoculatio [onis, f]; insitio [onis, f];

прививать inserere [o, sevi, situm] (pirum bonam in pirum silvaticam); inserere [o, ui, sertum] (arbores gemmis inserantur); innectere [o, nexui, nexum]; implectere [o, xi, xum]; intexere [o, xui, xtum]; introducere [o, xi, ctum];

прививка insitio [onis, f]; conubium [ii, n]; inoculatio [onis, f]; vaccina [ae, f]; vaccinatio [onis, f];

+ делать прививку inserere [o, sevi, situm] (ex arbore in arborem);

+ прививка против бешенства vaccinum antirabicum;

привидение spectrum [i, n]; umbra [ae, f] (Hectoris); visum [i, n]; visio [onis, f]; larva [ae, f]; miraculum [i, n];

привилегия privilegium [ii, n]; jus [juris, n];

привкус sapor [oris, m]; gustus [us, m] secundarius;

привлекательность amoenitas [atis, f]; suavitas [atis, f]; jucunditas [atis, f]; lenocinamentum [i, n]; lenocinium [ii, n]; mica [ae, f] salis; invitamentum [i, n] (naturae; urbis et fori); blanditia [ae, f] (voluptatum); venustas [atis, f] (muliebris; corporis; verborum);

привлекательный venustus [a, um]; placibilis [e]; invitabilis [e] (sermones); suavis [e]; delicatus [a, um]; jucundus [a, um]; speciosus [a, um]; amabilis [e];

привлекать allectare [1]; lenocinari [or, atus sum] (novitas lenocinatur alicui rei); trahere [o, xi, ctum] (in suam sententiam; trahit sua quemque voluptas); attrahere; adhibere [eo, ui, itum]; adigere [o, egi, actum]; invitare [1]; traducere [o, xi, ctum]; vocare [1]; advocare [1] (populum in contionem; aliquem in auxilium); capere [io, cepi, captum] (magistrum); delectare [1];

+ привлекать кого-л. на свою сторону abducere aliquem ad se;

+ привлекать кого-л. к суду adducere aliquem ad [in] judicium;

+ привлекать на свою сторону conciliare; sociare;

приводить afferre [fero, tuli, latum] (exemplum); proferre; referre; ducere [o, xi, ctum]; adducere (exercitum in Italiam; aliquem ad se domum); perducere; obducere; citare [1]; laudare [1] (aliquem auctorem; aliquem testem); sistere [o, stiti (steti), statum] (victimam ante aras); adigere [o, egi, actum]; subigere (naves ad castellum); (в пример) sumere [o, mpsi, mptum] (homines notos); exsequi [or, cutus sum] (nomen; numerum); admovere [eo, movi, motum] (alicui equum); statuere [o, ui, utum] (aliquem ante oculos); supponere [o, posui, positum]; deportare [1]; pertrahere [o, xi, ctum]; applicare [o, avi (ui), atum (itum)] (captivum; equum alicui);

+ приведи сюда сестру Анну Annam huc siste sororem;

+ приводить в порядок disponere [o, posui, positum]; ordinare [1]; in ordinem redigere [o, egi, actum]; constituere [o, ui, utum]; distinguere [o, nxi, nctum]; temperare [1];

+ приводить в беспорядок turbare [1]; perturbare;

+ приводить в волнение turbare; excitare [1];

+ приводить в движение citare [1]; incitare; pellere [o, pepuli, pulsum]; impellere; moliri [ior, itus sum]; percire [4] [ieo,-,-]; ciere; torquere [eo, rsi, rtum]; versare [1]; vibrare [1]; agitare [1];

+ приводить в доказательство afferre [fero, tuli, latum] (argumento);

+ приводить в замешательство permiscere [eo, ui, stum (xtum)]; turbare [1]; perturbare;

+ приводить в прежнее состояние reparare [1];

+ приводить в изумление obstupefacere [io, feci, factum];

+ приводить в исполнение agere [o, egi, actum]; exigere; expedire [4]; patrare [1]; perficere [io, feci, fectum];

+ приводить в какое-либо состояние afficere [io, feci, fectum]; referre [fero, tuli, latum];

+ приводить в оправдание causari [or, atus sum];

+ приводить в сильное движение, волнение permovere [eo, movi, motum];

+ приводить в соприкосновение contaminare [1];

+ приводить в состояние окоченения obstupefacere;

+ приводить в ужас terrere [eo, ui, itum]; perterrere;

+ приводить в уныние frangere [o, fregi, fractum];

+ привести что-л. в качестве доказательства sumere [o, mpsi, mptum] aliquid argumenti loco;

+ приводить в пример in exemplum adducere [o, xi, ctum]; statuere [o, ui, utum] exemplum in aliquem, in aliquo;

привоз invectus [us, m];

привозить afferre [o, tuli, latum]; advehere [o, xi, ctum]; devehere; invehere; adducere [o, xi, ctum] (aurum secum); apportare [1];

привозной advecticius [a, um]; anabolicus [a, um] (species);

привратник portarius [ii, m]; janitor [oris, m]; ostiarius [ii, m]; cancellarius [ii, m];

привыкать suescere [o, evi, etum]; consuescere; insuescere; se assuefacere [io, feci, factum]; discere [o, didici, doctum];

привычка consuetudo [inis, f]; suetum [i, n]; usus [us, m] (cultioris vitae); habitus [us, m];

+ иметь привычку consuevisse; solere;

+ войти [входить] в привычку in consuetudinem venire;

привычный suetus [a, um]; consuetus [a, um]; assuetus [a, um]; assuefactus [a, um]; habitualis [e]; vulgaris [e] (ars; nomen; opinio); notus [a, um];

+ отличающееся от привычного не всегда является худшим non statim deterius est, quod diversum est;

привязанность caritas [atis, f] (in caritate esse; uxoria); studium [ii, n] (studiis odiisque carere);

привязать alligare [1]; religare; deligare; illigare; devincire [io, nxi, nctum]; annectere [o, xi, ctum]; conjungere [o, nxi, nctum];

+ привязанный к лошади jumento adhaerens;

пригвоздить (clavis) affigere [o, xi, xum];

пригибать afflectere [o, xi, xum];

пригладить domare [o, ui, itum ([1])] (impexos crines);

пригласительный invitatorius [a, um] (scripta);

пригласить invitare [1] (aliquem ad prandium; in hospitium, hospitio; tecto ac domo, domum suam); rogare [1] (aliquem ad prandium; in consilium); vocare [1] (aliquem domum; ad cenam); advocare [1] (populum in contionem; aliquem in auxilium); convocare [1]; suadere [eo, suasi, suasum] (somnum inire); sollicitare [1]; accire [4]; citare [1]; admovere [eo, movi, motum] (medicum alicui; aliquem ad convivium); capere [io, cepi, captum] (magistrum); contrahere [o, xi, ctum]; arcessere [o, ivi, itum, ere/ire];

приглашение invitatio [onis, f] (amicorum atque hospitum); vocatus [us, m]; accitus [us, m]; tractoria [ae, f];

+ приглашение выпить вина vini invitatio; invitatus (invitatu tuo);

+ благодарю за приглашение (вежливый отказ) bene vocas;

приглушать obtundere [o, tudi, tusum];

приглушённый suppressus [a, um] (vox); obstutus [a, um]; raucus [a, um];

пригнать subigere [o, egi, actum] (sues in umbrosum locum); adigere; appellere [o, puli, pulsum]; applicare [1]/o, ui, itum] (boves illuc);

приговор sententia [ae, f]; damnatio [onis, f] (dignus damnatione; d. ad aeterna supplicia); judicatum [i, n]; judicium [i, n];

+ оправдательный приговор candida sententia;

+ выносить приговор decernere;

приговорить damnare, 1 (aliquem inauditum); condemnare, 1; addicere, o, xi, ctum; adjudicare, 1;

+ приговорить кого-л. к высшей мере наказания damnare aliquem capite, capitis;

+ быть приговорённым к смертной казни damnari capitali crimine (judicio), capitalis poenae, morte, ad mortem, ad extremum supplicium;

+ приговорить кого-л. к отдаче на растерзание диким зверям damnare aliquem ad bestias;

+ быть приговоренным к пожизненному заключению carceri perpetuo adjudicari;

пригодиться bonus, utilis esse; usui esse;

пригодность utensilitas [atis, f] (ferri et aeris); usus [us, m]; habilitas [atis, f];

пригодный aptus [a, um]; commodus [a, um]; idoneus [a, um] (locus; tempus; verba); utilis [e]; utensilis [e]; opportunus [a, um]; ingeniosus [a, um] (ad / in aliquid; ager ingeniosus ad segetes);

+ быть весьма пригодным для чего-л. magnum usum afferre ad aliquid;

пригорать comburi [or, ustus sum];

пригород suburbanum [i, n]; suburbium [ii, n];

пригородный suburbanus [a, um];

пригорок colliculus [i, m];

приготовить (prae)parare [1]; apparare; comparare; sternere [o, stravi, stratum]; efficere [io, feci, fectum]; expedire [4] (virgas; arma; pecunias); formare [1]; instruere [o, uxi, ctum]; diluere [o, ui, utum] (medicamentum; venenum); temperare [1] (vinum; pocula; venenum); adordinare [1]; tractare [1] (dapes; venena);

приготовиться expedire se (ad pugnam);

приготовление apparatus [us, m] (sacrificii); paratus [us, m]; comparatio [onis, f]; praeparatio [onis, f]; editio [onis, f]; instructio [onis, f]; instructus [us, m];

приготовленный paratus [a, um]; apparatus [a, um];

+ приготовленный из роз rhodinus [a, um];

+ приготовленный из шкур pellicius [a, um];

+ приготовленный на вине vinolentus [a, um];

придавать (at)tribuere [o, ui, utum]; dare [o, dedi, datum]; addere [o, didi, ditum]; indere; objicere [io, jeci, jectum]; induere [o, ui, utum]; perhibere [eo, ui, itum];

+ придавать вид figurare [1]; deformare [1];

+ придавать силы vires dare;

+ придавать форму formam dare; formare;

придавить opprimere [o, pressi, pressum];

придаток appendix [icis, m]; appendicula [ae, f]; diverticulum [i, n];

придача additamentum [i, n]; accessio [onis, f];

придвигать admovere [eo, movi, motum] (machinam); promovere; applicare [1]/o, ui, itum] (castra flumini);

придвинуться se admovere;

придворный aulicus [a, um]; regius [a, um];

придел(ыв)ать adjungere [o, nxi, nctum] (tabulas parietibus); affingere; aptare; accomodare;

придержать comprimere [o, pressi, pressum] (annonam; frumentum);

придерживаться

+ будем придерживаться того мнения…teneamus, ut censeamus…

придираться calumniari [or, atus sum] (festinationem alicujus);

+ придираться в разговоре к словам aucupari verba inter se;

придирчивость fastidium [ii, n]; jurgium [ii, n]; rixa [ae, f];

придирчивый acerbus [a, um] (inquisitio); subscruposus [a, um] (meritorum examinator);

придорожный vialis [e]; viarius [a, um];

придуманный fictus [a, um]; exoptatus [a, um]; vernaculus [a, um]; commenticius [a, um];

придумать fingere [o, nxi, fictum]; affingere; excogitare [1]; reminisci [or, -]; comminisci [or, mentus sum]; invenire [io, veni, ventum]; novare [1];

+ мы что-л. придумаем, чтобы он не был нам помехой aliquid videbimus, ne iste nos obstare posit;

придурковатый vacerrosus [a, um];

придыхание spiritus [us, m] (asper, lenis); aspiratio [onis, f];

приезд adventus [us, m] (alicujus); appulsus [us, m] (navis);

приезжать venire [io, veni, ventum] (Romam); advenire; advehi [or, vectus sum];

приём acceptio [onis, f]; (способ) ratio [onis, f]; ars [artis, f]; modus [i, m];

+ приём гостя hospitium [ii, n];

+ применять другие приёмы versis gladiis depugnare;

приемлемый acceptabilis [e];

приёмник receptaculum [i, n]; receptor [oris, m] (radiophonicus);

приёмный adoptivus [a, um] (filius);

приж(им)ать apprimere [o, pressi, pressum]; artius complectari [or, atus sum]; amplectari; fovere [eo, fovi, fotum]; applicare [1] (aliquem terrae);

прижаться se adjungere [o, nxi, ctum] corpori alicujus; applicari/se applicare [1] (stipiti);

приживаться assuescere [o, suevi, suetum]; assuefieri [fio, factus sum];

прижигание cauterisatio [onis, f]; causis [is, f];

прижигать adurere [o, ussi, ustum]; inurere;

прижизненный vitalis [e];

приз praemium [ii, n];

+ главный приз, гранпри primae (primas ferre, referre; tenere; obtinere);

призвание vocatio [onis, f]; studium [ii, n]; artificium [ii, n]; professio [onis, f]; quaestus [us, m]; ars [artis, f]; status [us, m];

+ без всякого призвания к военному делу minime militiae idoneus;

приземистый humilis [e];

приземлиться terram appetere [o, ti(v)i, itum]; descendere [o, ndi, nsum], appellere [o, puli, pulsum];

признавать confiteri [eor, fessus sum]; fateri [eor, fassus sum]; concedere [o, cessi, cessum]; agnoscere [o, gnovi, gnotum] (aliquem ducem; ex nepte editum infantem; erratum suum); recognoscere; cognoscere; ascire [4]; novisse, nosse; probare [1]; approbare; asserere [o, ui, rtum]; tribuere [o, ui, utum] (aliquid); suscipere [io, cepi, ceptum] (puerum);

+ признавать приоритет prioritatem asserere;

+ это постыдно, да таким оно всеми и признается et est turpe et apud omnes habetur;

признаваться confiteri [eor, fessus sum]; fateri [eor, fassus sum];

признак character [eris, m]; nota [ae, f]; signum [i, n]; insigne [is, n]; argumentum [i, n] (compositae mentis, animi laeti, amoris); testimonium [ii, n]; symbolum [i, n]; vestigium [ii, n]; indicium [ii, n];

+ явные признаки преступления expressa sceleris vestigia;

признание approbatio [onis, f]; probatio [onis, f]; existimatio [onis, f]; confessio [onis, f];

призрак effigia [ae, f]; effigies [ei, f]; spectrum [i, n]; simulacrum [i, n]; visio [onis, f]; apparitio [onis, f]; umbra [ae, f] (Hectoris); idolum [i, n]; phantasma [atis, n]; anima [ae, f]; species [ei, f];

призрачность vanum [i, n]; nubes [is, f]; fictio [onis, f];

призыв vocatus [us, m]; accitus [us, m]; vocatio [onis, f]; invocatio [onis, f]; lituus [i, m];

призывать conclamare [1]; poscere [o, poposci,-] (ventos; numina); vocare [1] (aliquem ad se; milites ad (in) arma; plebem ad (in) contionem); advocare [1] (populum in contionem; aliquem in auxilium); appellare [1] (deos); suadere (somnum inire); accire [4]; ciere; exciere; adhibere [eo, ui, itum]; arcessere [o, ivi, itum];

+ призывать на помощь vocare auxilio;

призывник miles [itis, m] novus; tiro [onis, m];

прииск fodina [ae, f];

прийти venire [io, veni, ventum];

+ прийти просить помощи auxilium postulatum venire;

+ прийти на помощь auxilio (Dat.) venire;

+ прийти в голову (на ум) in buccam [mentem] venire (scribere, quod in buccam venit); incidere in mentem alicui; succurrere (succurrit versus ille Homericus);

+ читателям, конечно, придёт в голову вопрос, откуда… non dubito legentibus illud succursurum, unde…;

+ прийти к мнению in opinionem incidere;

+ прийти в ярость incidere in iram;

+ он не отказывясь (не заставляя себя упрашивать), пришёл haud gravatus venit;

приказ jussum [i, n]; mandatum [i, n]; imperatum [i, n]; praedictum [i, n]; edictum [i, n]; praescriptum [i, n];

+ согласно приказу ad imperatum;

+ по чьему-л. приказу imperio alicujus;

+ исполнить приказ exsequi imperium;

+ отказаться исполнить приказ recusare imperium;

приказание jussum [i, n]; jussio [onis, f]; jussus [us, m]; mandatum [i, n]; imperatum [i, n]; imperium [ii, n]; voluntas; nutus [us, m];

+ повиноваться приказаниям jussa facere;

+ будь первым исполнителем своих приказаний primus jussa tua subi;

+ не исполнить приказаний jussa spernere;

приказать jubere [eo, jussi, jussum] (aliquem; aliquem aliquid facere; alicui); imperare [1]; mandare [1] (aliquid alicui); edicere [o, xi, ctum] (edixit, ut omnes adessent; e. universi orbi, ne quis…); praecipere [io, cepi, ceptum]; praescribere [o, psi, ptum];

+ как приказано praefinito;

+ он приказал бойцам укрепить лагерь jussit milites castra munire;

+ Цезарь приказал укрепить лагерь (чтобы лагерь был укреплён) Caesar jussit castra munire;

+ прикажи, чтобы он отвечал мне jube, mihi respondeat;

+ мне приказывают jubeor;

+ они делают то, что им приказано faciunt, quod jussi sunt;

прикалывать affigere [o, xi, xum];

прикасаться tangere [o, tetigi, tactum]; attingere; contrectare [1]; premere [o, pressi, pressum];

+ прикоснуться к чему-л. рукой admovere manus rei alicui, ad aliquam rem;

+ пусть он не прикасается к писаниям tangere vitet scripta;

+ кто-л. прикасается к кому-л. tactio est alicui aliquem;

прикидываться se facere [io, feci, factum] (se facere alias res agere);

+ прикинуться кем-л. se aliquem facere; fallere faciem alicujus;

приклад manubrium [ii, n];

прикладной applicatus [a, um] (psychologia); in rebus collocatus [a, um]; in usum traductus [a, um];

прикладывать accommodare [1] (emplastra fracto capiti); admovere [eo, movi, motum] (aures); applicare [1] (sudarium ad os); imponere [o, posui, positum]; adjicere [io, jeci, jectum];

+ прикладывать печать signare [1]; consignare;

приклеить agglutinare [1];

приключение periculum [i, n]; casus [us, m];

+ искать приключений fortunam experiri;

приключиться venire [io, veni, ventum]; evenire (quod plerumque evenit; persaepe evenit, ut…); obvenire (occasio obvenit); usu venire alicui;

+ приключилась какая-то беда aliquid adversi venit;

приковывать

+ приковывать внимание слушателей tenere aures silentium;

приколачивать affigere [o, xi, xum];

прикосновение tactus [us, m] (chordae ad tactum respondent); tactio [onis, f]; contagio [onis, f];

прикрасы exornatio [onis, f]; fucus [i, m]; praetextum [i, n];

+ без прикрас nullo apparatu;

прикрепить figere [o, xi, xum]; defigere; infigere; affigere; illigare [1]; destinare [1] (antennas ad malos); subjungere [o, nxi, nctum];

+ быть прикреплённым adhaerere;

прикрытие praesidium [ii, n] (praesidia ad ripas disponere); subtectio [onis, f];

прикрыть operire [io, ui, rtum]; tegere [o, xi, ctum] (gladium clipeo); obtegere; protegere; contegere; subtegere (foliis ficulneis subtectus); praesidio esse;

прикрытый tectus [a, um]; protectus [a, um];

прилавок mensa [ae, f] tabernaria;

прилагательное (nomen) adjectivum [i, n];

прилагать, приложить adhibere [eo, ui, itum]; addere [o, didi. Ditum]; adjicere [io, jeci, jectum]; adnectere [o, xui, xum] (aliquid ad aliquam rem, alicui rei); subnectere; impendere [o, ndi, nsum] (operam; curam); accommodare [1] (emplastra fracto capiti; operam studiis; animum negotio); applicare [1]; adjungere [o, nxi, nctum] (epistulam in fasciculum); apponere [o, posui, positum]; supponere (exemplum epistulae); admovere [eo, movi, motum];

+ прилагать старания operam dare;

+ приложить усилия diligentiam adhibere;

+ приложить печать signum imprimere;

прилагаться accedere [o, cessi, cessum]; adjici [ior, jectus sum]; adnecti [or, nexus sum]; subnecti;

приладить accomodare [1] (ensem lateri); aptare [1]; adaptare [1]; associare [1];

приласкать permulcere [eo, mulsi, mulsum]; blandiri [ior, itus sum];

прилегать adjacere [eo, -,-]; attingere [o, tigi, tactum]; confingere [o, nxi, ctum]; imminere [eo, -, -]; incumbere [o, cubui, cubitum]; urgere [eo, ursi, -];

прилегающий accumbens [ntis]; appositus [a, um]; adjacens [ntis]; finitimus [a, um]; confinis [e]; conterminus [a, um]; subjectus [a, um];

приледниковый circumglacialis [e];

прилежание diligentia [ae, f];

+ с неослабным прилежанием semper ardente camino;

прилежно diligenter; sedulo; assidue; studiose; industrie;

прилежный diligens [ntis]; sedulus [a, um]; navus [a, um] (homo navus et industrius); assiduus [a, um] (circa scholas); acer [acris, acre] (ad perdiscendum); studiosus [a, um] (alicujus rei); industrius [a, um]; frequens [ntis] (Platonis auditor);

прилеплять agglutinare [1]; affingere [o, nxi, fictum] (manus statuae);

прилепляться haerere [eo, haesi, haesum]; adhaerere;

прилетать advolare [1];

прилив accessus [us, m]; aestuum accessus; fretum [i, n];

прилипать haerere [eo, haesi, haesum]; adhaerere; inhaerere; agglutinari [or, atus sum];

приличествовать decere [eo, ui,-] (aliquem; alicui); convenire [io, veni, ventum]; congruere [o, ui,-]; accomodatum esse;

приличие decentia [ae, f] (ordo et d.); decor [oris, m]; honestas [atis, f]; dignitas [atis, f];

прилично liberaliter (liberaliter vivere; liberaliter educatus); decenter; convenienter; congruenter; apte;

приличный competens [ntis]; idoneus [a, um] (locus; tempus; verba); decens [ntis] (amictus; ornatus; motus corporis); decorus [a, um]; lautus [a, um]; honestus [a, um]; accomodatus [a, um]; aptus [a, um]; aequus [a, um];

приложение appendix [icis, m]; addenda [orum, npl]; supplementum [i, n]; additio [onis, f]; additamentum [i, n];

прилуниться Lunam appetere [o, i(v)i, itum];

прильнуть se adjungere [o, nxi, nctum] corpori alicujus;

приманивание illectus [us, m]; allectio [onis, f]; allectatio [onis, f];

приманивать allicere [io, lexi, lectum]; allectare [1]; prolectare [1];

приманка lenocinium [ii, n]; lenocinamentum [i, n]; invitamentum [i, n] (ad aliquid); illecebrae [arum, fpl]; esca [ae, f]; hamus [i, m];

примат primatus [us, m];

применение adhibitio [onis, f]; usus [us, m] (domesticus; cotidianus; pedum; navium); applicatio [onis, f]; tractatio [onis, f]; accomodatio [onis, f];

применять adhibere [eo, ui, itum]; uti [or, usus sum] (pecunia; verbis; cornibus urorum pro poculis); usurpare [1] (poenam); applicare [1]; admovere [eo, movi, motum] (curationem ad aliquem; remedia); exercere [eo, ui, itum]; interponere [o, posui, positum]; accomodare [1]; traducere [o, xi, ctum];

+ применить силу к кому-л. vim in aliquem transmittere; injuriare;

пример exemplum [i, n]; exemplar [is, n]; specimen [inis, n]; initium [ii, n] (alicui initium alicujus rei praebere);

+ поучительный пример documentum [i, n];

+ взять кого-л. в пример assumere aliquem in exemplum;

+ приводить пример uti exemplo;

примерно circa; circiter;

примерный exemplaris [e], imitandus [a, um];

примерять applicare [1]; metiendo addere [o, didi, ditum];

примесь admixtio [onis, f]; admixtum [i, n]; additamentum [i, n]; faex [faecis, f] (terrena; salis);

+ без примеси purus [a, um]; sincerus [a, um];

примета omen [inis, n]; signum [i, n]; nota [ae, f]; scaeva [ae, f];

+ отчего у меня такая злосчастная примета? Cur omen mihi vituperat?

примечание annotatio [onis, f]; observatio [onis, f]; animadversio [onis, f]; notitio [onis, f]; explicatio [onis, f]; explanatio [onis, f]; commentarius [ii, m]; epistolium [ii, n], scriptura [ae, f] brevis; nota [ae, f], adnotatio [onis, f], glossula [ae, f], glossa [ae, f], scholion [ii / iou n (Gr)];

+ снабдить примечаниями annotare;

примешивать immiscere [eo, ui, mistum/mixtum]; admiscere;

примечательный insignis [e]; notabilis [e]; perspicuus [a, um]; spectabilis [e];

примирение placatio [onis, f]; reconciliatio [onis, f]; concordia [ae, f]; compositio [onis, f];

примирять componere [o, posui, positum] (aliquos); placare [1] (aliquem alicui); reconciliare [1];

примитивный primitivus [a, um];

приморский maritimus [a, um];

примыкать adjunctum esse (lateri castrorum); transire [eo, ii, itum] (in, ad sententiam alicujus); succedere [o, cessi, cessum] (ad alteram partem); adhaerere [eo, haesi, haesum]; cohaerere; claudere [o, si, sum];

примыкающий conterminus [a, um];

принадлежать pertinere [eo, ui, tentum]; attinere; spectare [1]; competere [o, tivi, titum]; haberi [eor, itus sum] (agri regi Apioni quondam habiti); esse (domus patris est);

принадлежащий proprius [a, um]; pertinens [ntis];

принадлежность pertinentia [ae, f]; attributio [onis, f]; positio [onis, f]; res [ei, f] accessoria; apparatus [us, m]; instrumentum [i, n];

принижать submittere [o, misi, missum];

принимать capere [io, cepi, captum] (pecuniam ab aliquo; praemia; cibum et potum; fessos hospitio); accipere [io, cepi, ceptum] (pecuniam; cibum; medicinam; aliquem hospitio); acceptare [1] (argentum; mercedes a discipulis; usuras; cognomina); excipere (aliquem clamore, plausu, tumultu; extremum spiritum alicujus); recipere; receptare; concipere; suscipere; admittere (aliquem ad se); sumere [o, mpsi, mptum] (cognomen; venenum); assumere (aliquid alicui; cibus assumitur intus); transumere; ascire [4]; asciscere; aestimare [1]; censere [eo, ui, censum]; dicere [o, xi, ctum]; existimare [1]; habere [eo, ui, itum]; ponere [o ,posui, positum]; tractare [1]; approbare [1];

+ принять с распростёртыми объятиями excipere aliquem manu et complexu;

+ принять присягу jusjurandum accipere;

+ у нас принято чтить великих людей est nobis in usu claros viros colere;

+ принимать с благодарностью grata sumere manu;

+ принимать вид suscipere (judicis severitatem); simulare; mentiri;

+ принять суровый вид sumere vultus acerbos;

+ принимать решение в зависимости от исхода дела sumere animum ex eventu;

+ принимать на себя succedere (oneri);

+ принять на себя роль критика sumere animum censoris;

+ принять на себя защиту чьей-л. славы suscipere gloriam alicujus tuendam;

+ принять на себя обвинения вместо кого-л. se supponere criminibus pro aliquo; subire crimen;

+ принимать кого-л. ласково и милостиво accipere aliquem leniter clementerque;

+ принимать что-л. во внимание или близко к сердцу admittere aliquid ad animum; respicere;

+ принимать в число союзников assumere socios;

+ принимать кого-л. в римское гражданство suscipere aliquem in populi Romani civitatem;

+ принимать кого-л. в ученики suscipere aliquem erudiendum;

+ принять на себя защиту, ведение дела в суде suscipere (reum; causam; litem);

+ принимать условия subire condiciones;

+ принять мученискую смерть martyrizare;

приниматься accedere [o, cessi, cessum] (ad aliquid);

+ приняться за что-л. admovere manus rei alicui, ad aliquam rem;

приноравливать accommodare [1] (sumptus ad mercedes);

+ приноровить свою речь к ушам (пониманию) слушателей accommodare orationem auribus auditorum;

приноравливаться subsequi [or, cutus sum]; se fingere [o, nxi, ctum]; se accomodare [1];

приносить gestare [1] (verba); suggerere [gero, gessi, gestum] (tela alicui); adducere [o, xi, ctum] (aurum secum); afferre [fero, tuli, latum] (pacem ad aliquem; alicui auxilium; litteras ad aliquem; ager segetes affert; bruma nives affert); apportare [1]; facere [io, feci, factum] (gratulationem alicui);

+ приносить пользу prodesse [sum, fui, -]; adjuvare [o, juvi, jutum]; proficere [io, feci, fectum];

+ приносить плоды fruges ferre;

приношение tributum [i, n]; donarium [ii, n]; oblatio [onis, f]; offertorium [ii, n];

принтер prelum [i, n] (electronicum); typographus [i, m];

принуждать coarctare [1]; compellere [o, puli, pulsum] (ad praestationem, solutionem); impellere; cogere [o, egi, actum]; subigere (aliquem ad [in] deditionem); agere (nova quaerere tecta); adducere [o, xi, ctum]; angariare [1];

+ принуждать к уплате ad solutionem coarctare;

принуждение vis [is, f]; violentia [ae, f]; necessitas [atis, f]; compulsio [onis, f];

+ по принуждению invitus [a, um]; coactus [a, um];

принц Princeps [cipis, m];

+ наследный приц Princeps hereditarius;

принцип principium [ii, n]; ratio [onis, f]; lex [legis, f]; initium [ii, n]; institutum [i, n]; primum [i, n];

+ принципиальный principialis [e];

+ принципиальное возражение objectio principialis;

принятие sumptio [onis, f]; assumptio [onis, f];

приободриться sumere [o, mpsi, mptum] animum;

приобрести accipere [io, cepi, ceptum]; excipere (laudes; voluntates hominum); quaerere [o, sivi, situm] (imperium flagitio quaesitum); acquirere (amicos; plurimum venerationis alicui); conquirere (dignitatem); comparare [1]; emere [o, emi, emptum] (купить); mercari [or, atus sum] (fundum ab [de] aliquo; aliquid magno pretio; Eam de praedone vir mercatur pessumus); trahere [o, xi, ctum] (lapidis figuram); tenere [eo, ui, tentum] (auctoritatem); invenire [io, veni, ventum]; reperire [io, ii, rtum]; merere [eo, ui, itum]; adipisci [or, adeptus sum]; adjungere [o, nxi, nctum]; curare [1];

+ осенью это растение приобретает своеобразный облик autumno haec planta habitum proprium accipit;

+ молоко и мясо животных, питавшихся полынью, приобретает чрезвычайно горький вкус lac et caro animalium Absinthio pastorum saporem amarissimum acquirit; emere;

+ приобрести в ком-л. друга (союзника) adjungere sibi aliquem amicum;

+ приобретённые свойства proprietates acquisitae;

приобретение acquisitio [onis, f]; quaestus [us, m]; acceptus [us, m]; acceptio [onis, f]; comparatio [onis, f]; emptio [onis, f] (mercium; agrorum); adeptio [onis, f] (boni; bonorum; filii); +выгодное приобретение acquisitio lucrativa;

приобщать associare [1]; addere [o, didi, ditum]; adjungere [o, nxi, nctum]; adjicere [io, jeci, jectum]; applicare [1] (juventam frugalitati);

припарка cataplasma [atis, n];

приоритет prioritas [atis, f];

приостанавливать, приостановить retinere [eo, ui, tentum]; sustinere;

приостанавливаться, приостановиться conquiescere [o, evi, etum];

припадок accessus [us, m]; accessio [onis, f]; temptatio [onis, f] (morbi); tentatio [onis, f];

припасы copiae [arum, fpl]; commeatus [us, m]; frumentum [i, n];

+ съестные припасы victualia (pl);

припаять applumbare [1]; ferruminare [1];

приписать adscribere [o, psi, ptum]; postscribere; inscribere; tribuere [o, ui, utum] (aliquid ignaviae); attribuere; delegare [1]; addere [o, didi, ditum]; trahere [o, xi, ctum] (decus alicujus reiad aliquem); vertere [o, rti, rsum] (omnium causas in deos); transferre [fero, tuli, latum]; subnotare [1] (aliquid in inferiori linea); applicare [1] (crimen alicui);

+ всё плохо обдуманное приписывалось доблести omnia non bene consulta in virtutem trahebantur;

+ приписывать кому-л. честь победы victoriae decus ad aliquem vertere;

+ все преступления приписать кому-л. transferre cuncta flagitia in aliquem;

приписка additamenta [orum, npl]; subscriptum [i, n]; postscriptum [i, n];

приплод suboles [is, f] (producere subolem; suboles gregis);

приплыть annare [1]; annatare [1]; appellere [o, puli, pulsum]; invehere [o, xi, ctum];

приплюснутый depressus [a, um];

приподнять subducere [o, xi, ctum] (tunicam; supercilia); tollere [o, sustuli, sublatum]; sublevare [1];

припой ferruminatio [onis, f];

приполярный parapolaris [e]; circumpolaris [e];

припоминать reminisci [or,-]; commemorari [or, atus sum]; memoriam repetere [o, ii, itum]; recognoscere [o, gnovi, gnitum];

+ я с трудом припоминаю латинские слова vix subeunt ipsi verba Latina mihi;

приправа condimentum [i, n] (cenas condimentis condire; cibi condimentum est fames); aroma [atis, n];

припрятать comprimere [o, pressi, pressum] (annonam; frumentum); celare [1];

припухлость tumor [oris, m] (oculorum);

припухший turgidus [a, um]; turgidulus [a, um];

Приравнивать adaequare [1]; aequiparare [1]; aequare [1] (aliquem alicui); parem ponere [o, posui, positum];

+ приравнивать кого-л. к кому-л. exaequare aliquem cum aliquo, alicui;

+ приравнивать Филиппа к Ганнибалу aequarePhilippum Hannibali;

природа natura [ae, f]; rerum natura; res [rerum, fpl] (rerum contemplatio); mundus [i, m]; vis [is, f]; physis [is, f];

+ в соответствии с велением природы natura admonente;

+ усердно наблюдающий природу cupidus in perspicienda rerum natura;

природный naturalis [e]; a natura provectus [a, um]; vivus [a, um];

прирождённый natus [a, um]; nativus [a, um]; proprius [a, um] ac naturalis [e];

прирост augmentum [i, n]; auctus [us, m]; adaugmen [inis, n]; incrementum [i, n]; crementum [i, n] (corporum; lunae); accessio [onis, f]; accessus [us, m]; amplificatio [onis, f];

приручать domare [o, ui, itum] (leones et tigres ad mansuetudinem); edomare; domitare [1] (boves [e]lephantos); mansuefacere [io, feci, factum]; subigere [o, egi, actum] (beluam; subacta cervix juvencae; taurum);

приручение domitura [ae, f];

прирученность domita mansuetudo [inis, f];

прирученный mansuetus [a, um]; domitus [a, um];

присваивать sibi arrogare [1] (vindicare [1]); suum facere [io, feci, factum]; invadere [o, vasi, vasum] (in alienam pecuniam; regnum; imperium); (мошнннически) inconciliare [1] (copias alicujus); decerpere [o, psi, ptum] (nihil sibi de aliqua re); assumere [o, mpsi, mptum] (sibi nomen); capere [io, cepi, captum] (pecuniam ex hostibus; agros de hostibus); suscipere [io, cepi, ceptum] (tantum sibi auctoritatis); vindicare [1] (sibi) (decus belli ad se); usurpare [1] (alienam possessionem; caelestes honores); tribuere [o, ui, utum] (nomen terris); trahere [o, xi, ctum];

+ присвоить себе роль полководца sumere sibi imperatorias partes;

+ присваивать тайком furari; arrogare; asserere; corripere; decerpere;

присвоение possessio [onis, f]; suppresio [onis, f];

+ присвоение судебных судебных издержек suppresiones judiciales;

присесть subsidere [o, sedi, sessum] (adversus emissa tela); considere [eo, sedi, sessum]; assidere;

прискорбный acerbus [a, um] (mors); tristis [e] (nuntius; bellum);

прислать communicare [1]; mittere [o, misi, missum]; submittere;

прислонить reclinare [1]; acclinare [1]; applicare [1] (moenibus scalas);

прислониться applicari/se applicare (ad arborem; toro);

прислуга ministri [orum, mpl]; famuli; ancillae [arum, fpl]; ministerium [ii, n]; servi; servae;

прислуживать administrare [1]; ministrare [1]; subservire [4] (alicui); famulum esse; famulari [or, atus sum];

+ прислуживать кому-л. при жертвоприношении administrare alicui ad rem divinam;

прислужник servitor [oris, m]; famulus [i, m];

прислужница famula [ae, f]; ancilla [ae, f];

прислушиваться subauscultare [1]; auscultare [1]; exaudire [4];

присматриваться inspicere [io, spexi, spectum]; observare [1];

присниться obvenire [io, veni, ventum] alicui somnio;

присовокупить subjungere [o, nxi, nctum] (praeces);

присоединить adjicere [io, jeci, jectum] (aggerem ad munitionem; ad bellicam gloriam laudem doctrinae); adjungere [o, nxi, nctum] (Ciliciam ad imperium; agros civitati); conjungere; injungere; subjungere; associare [1]; coadunare [1]; addere [o, didi, ditum] (injuriae contumeliam); suggerere [o, gessi, gestum] (ratiunculas sententiae); subnectere [o, nexui, nexum] (fabulam); connectere; attribuere [o, ui, utum]; supponere [o, posui, positum]; aggregare [1];

присоединиться adjici [ior, jectus sum]; adjungi [or, junctus sum]; adjungere [o, nxi, nctum] se (alicui); associari [or, atus sum]; assentire [4]; accedere [o, cessi, cessum] (alicui; opinioni alicujus); supervenire [io, veni, ventum] (alicui); subscribere [o, psi, ptum] (odiis accusationibusque Hannibalis); se applicare [1] (ad aliquem quasi patronum);

+ присоединиться к похоронному шествию in funus accedere;

приспособление accomodatio [onis, f]; adaptatio [onis, f]; apparatus [us, m];

приспособленный aptus [a, um]; accomodatus [a, um]; idoneus [a, um];

приспособить accommodare [1] (sumptus ad mercedes); adaptare [1]; aptare;

Приспособиться se aptare [1]; se adaptare; se accomodare;

+ всячески приспособляться к любым обстоятельствам naturam suam huc et illuc torquere ac flectere;

приставание subigitatio [onis, f];

приставать subigitare [1] (aliquem, aliquam); terebrare [1]; adhaerere [eo, haesi, haesum]; inhaerere;

+ пристать к берегу appellere (ad litus); applicare;

+ пристать к неведомым берегам applicari ignotis oris;

+ приставать ( к человеку) instare;

приставить addere [o, didi, ditum] (alicui custodem); admovere [eo, movi, motum] (ad moenia; gladium jugulo alicujus); supponere [o, posui, positum] (cultros); apponere; ponere; praeficere [io, feci, fectum]; applicare [1] (moenibus scalas; per rimam oculum curiosum);

приставка praeverbium [ii, n]; praefixum [i, n]; appositio [onis, f]; additamentum [i, n];

пристально observate; oculis rectis;

+ пристально смотреть oculos defigere;

пристанище tectum [i, n]; mansio [onis, f]; deversorium [ii, n];

пристань portus [us, m];

пристойно decenter;

пристойность decentia [ae, f] (ordo et d.); decor [oris, m]; decorum [i, n];

+ перейти границы пристойности fines verecundiae transire;

пристойный decens [ntis] (amictus; ornatus; motus corporis); verecundus [a, um];

+ (это) не очень пристойно parum verecundum est;

пристраивать astruere [o, xi, ctum];

пристрастие studium [ii, n]; affectus [us, m]; amor [oris, m]; cupiditas [atis, f] (sine amore et sine cupiditate judicare); partium studium; inclinatio [onis, f]; praejudicium [ii, n];

+ пристрастие к (всему) иноземному studia externa;

пристрастно cupide (condemnare aliquem);

пристрастный cupidus [a, um] (judex; testis);

пристройка proaulium [ii, n];

приступ oppugnatio [onis, f]; impetus [us, m]; temptatio [onis, f] (morbi);

+ город трудно взять приступом urbs difficilem oppugnationem habet;

+ идти на приступ succedere (ad castra hostium);

приступать inchoare [1]; coepisse [coepi]; accedere [o, cessi, cessum] (ad aliquid); inire [eo, ii, itum]; ingredi [ior, gressus sum];

присудить decernere [o, crevi, cretum] (alicui praemium); addicere [o, xi, ctum]; judicare [1]; consciscere [o, scivi, scitum]; irrogare [1];

присутственный fastus [a, um];

+ присутственные дни fasti;

присутствие praesentia [ae, f]; conspectus [us, m] (in conspectu Praetoris injuriam facere);

+ в твоём присутствии te praesente, te vidente;

присутствовать adesse [adsum, affui]; assistere [o, adstiti]; interesse;

присутствующий praesens [ntis]; superstes [stitis];

присущий proprius [a, um];

присыпка sympasma [atis, n];

присяга jusjurandum [jurisjurandi, n]; juramentum [i, n]; sacramentum [i, n];

присягать jurare [1]; jus jurandum dare [do, dedi, datum];

притаить (дыхание) animum continere [eo, ui, tentum];

притащить adtrahere [o, xi, ctum]; retrahere;

притворить adducere [o, xi, ctum] (ostium cellae);

притворно ficte; simulate; per simulationem;

притворный simulatus [a, um]; assimulatus [a, um]; assimulaticius [a, um]; falsus [a, um] (lacrimula; gaudium); fictus [a, um]; personatus [a, um]; theatralis [e] (humanitas);

+ притворное и далёкое от естественного affectata et parum naturalia;

притворство simulatio [onis, f]; dissimulatio [onis, f]; commentum [i, n]; fucus [i, m];

+ оставить притворство abrumpere dissimulationem;

+ никакое притворство не может продолжаться долго nec simulatum quidquam potest esse diurnum;

притворщик simulator [oris, m]; dissimulator [oris, m]; fictus [a, um];

притворяться simulare [1] (in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum); assimulare [1]; affectare [1]; mentiri [ior, itus sum]; se facere [io, feci, factum] (se facere alias res agere);

+ притвориться мёртвым simulare mortem;

+ притвориться плачущим simulare lacrimas;

+ притворяться спящим vigilanti stertere naso;

притеснение oppressio [onis, f]; repressio [onis, f];

притеснитель oppresso [oris, m]r; vexator [oris, m]; infestus [a, um];

притеснять premere [o, pressi, pressum]; opprimere; reprimere; urgere [eo, ursi,-]; vexare [1]; afflictare [1] (Batavos); subigere [o, egi, actum] (aliquem inopia; bello); calcare [1] (libertatem; gentem); injuriare [1]; circumvenire [io, veni, ventum];

притирание affrictus [us, m];

приток affluentia [ae, f]; affluxio [onis, f];

+ притоки fluvii accolae;

притом insuper; praeterea; atque; idem;

притон praesaepis (f/pl); praesaepium [ii, n]; receptaculum [i, n]; stabulum [i, n] (flagitii);

притуплять terere [tero, trivi, tritum] (ferrum);

притупляться torpere [eo, ui,-] (ingenium torpet); hebescere [o,-,-];

+ притупившийся вкус torpens palatum;

притягивать trahere [o, xi, ctum] (magnes ferrum trahit); attrahere; allicere [io, lexi, lectum];

притязать assumere [o, mpsi, mptum] (sibi nihil); affectare; sibi vindicare;

приукрашивать aberrare [1] in melius; fucare [1] (probitas non fucata forensi specie);

приумножать adaugere [eo, auxi, auctum] (bonum; numerum); amplificare [1]; multiplicare [1];

приунывший afflictus [a, um]; submaestus [a, um];

+ ободрять приунывших excitare (recreare) afflictos;

приуныть tardari [or, atus sum] animo;

приусадебный участок praediolum [i, n] privatum;

приучить afficere [io, feci, fectum]; suescere [o, evi, etum]; insuescere; consuefacere;

+ тело должно быть так приучено, чтобы… corpus ita afficiendum est, ut…

приучиться suescere [o, evi, etum]; adsuescere; discere [o, didici, doctum]; studere [eo, ui,-];

+ с детства приучаться к суровой трудовой жизни ab parvulis labori ac duritiae studere;

прихлебатель scurra [ae, m]; parasitus [i, m];

приход adventus [us, m] (alicujus); ventio [onis, f]; accessus [us, m]; aditus [us, m]; ingressus [us, m]; acceptum [i, n];

+ что означает твой приход сюда? Quid tibi huc ventio est?

+ приход и расход accepta et data (expensa); acceptum atque expensum;

+ записать на (в) приход in acceptum referre;

приходить venire [io, veni, ventum] (domum ad aliquem; Romam); advenire; obvenire; pervenire; adire [eom ii, itum] (ad urbem); accedere [o, cessi, cessum]; se afferre [fero, tuli, latum], afferri [feror, allatus sum] (ad aliquem locum); se agere [o, egi, actum]; agi [or, actus sum]; esse [sum, fui];

+ не в добрый час пришел я сюда haud auspicato huc me attuli;

+ когда приходит старость quum ad senectam ventum est;

+ приходить вовремя, кстати bene venire;

+ ко мне рано утром пришёл Дионисий ad me bene mane Dionysius fuit;

+ приходить в голову subire (in mentem); succurrere;

+ приходить в оцепенение torpescere;

+ приходить в ветхость obsolescere; collabi;

+ приходить в изумление obstupescere;

+ приходить в себя exoriri;

+ приходить в упадок senescere; dilabi;

+ приходить к чему-л. obvenire;

+ приходить на помощь auxiliari; subvenire; succurrere; supervenire;

+ приходить назад redire; remeare; reverti;

+ приходить неожиданно supervenire;

+ приходить с визитом salutare; visitare;

приходской (священник) parochus [i, m];

прихожая vestibulum [i, n]; proaulium [ii, n];

прихотливый fastidiosus [a, um] (aurium sensus);

прихоть libido [inis, f]; libitus [us, m]; pica [ae, f];

прихрамывать claudicare [1];

прицепить suspendere [o, ndi, nsum] (aratra jugo suspensa); inhamare [1];

причал ora [ae, f]; pulvinarium [ii, n]; appulsus [us, m] (navis);

причалить navem religare [1]; navem deligare [1]; navem appellere [o, appuli, pulsum]; applicare [1];

причастие participium [ii, n] (term gram.); (святое) communio [onis, f]; cena [ae, f] sacra; cena [ae, f] Domini;

причастность participatio [onis, f]; communio [onis, f];

причастный consors [rtis]; particeps [cipis]; affinis [e];

причёска capillitium [ii, n]; ornatus [us, m] capillorum;

причесать crines ornare [1]; capillos ornare;

причина causa [ae, f] (belli; perspicua; probabilis); titulus [i, m]; semen [inis, n]; materia [ae, f]; momentum [i, n];

+ существенная причина causa causans;

+ фактическая причина res;

+ формальная причина causa formalis;

+ материальная причина causa materialis;

+ причина смерти causa mortis;

+ быть причиной чьей-л. смерти titulum mortis alicujus habere;

+ случайная причина causa occasionalis;

+ по причине causa;

+ по этой причине qua causa, hac de causa, qua de [ex] causa, ob eam causam;

+ по указанной выше причине causa qua supra;

+ нет причины, чтобы nihil est quod (cur, quamobrem);

+ без всяких причин nullis causis;

+ прямые и косвенные (побочные) причины causae proximae et adjuvantes;

+ быть причиной in causa esse;

+ указывать причину causam afferre;

+ в чём причина, что… quid causae est, quin…

+ согласиться с (удовлетвориться) объяснением причины accipere causam;

+ действующие причины res efficientes;

причинный causalis [e];

+ причинная связь conjunctio causalis;

причинять facessere [o, ivi, itum] (alicui periculum); afficere [io, feci, fectum] (aliquem aliqua re); conficere; facere [io, feci, factum] (dolorem alicui); inferre [fero, tuli, latum]; exciere [eo, ivi, itum]; immittere [o, misi, missum]; importare [1]; incutere [io, cussi, cussum]; injungere [o, nxi, nctum]; inurere [o, ussi, ustum]; miscere [eo, ui, mistum/mixtum]; objicere [io, jeci, jectum];

+ причинять насилие violare [1]; vim facere [io, feci, factum];

причислять annumerare [1]; tribuere [o, ui, utum]; reponere [o, posui, positum]; aggregare [1]; allegare [1];

причитаться deberi [eor, debitus sum] (pecunia debetur alicui);

причудливый daedalus [a, um]; mirus [a, um]; mirabilis [e];

пришелец advena [ae, m]; adventor [oris, m]; transvena [ae, m];

пришить assuere [o, ui, utum];

пришлый adventicius [a, um]; inquilinus [a, um];

пришпорить (коня) auferre [fero, tuli, latum] calcaribus equum; addere [o, didi, ditum] calcar [calcaria] alicui; calcaria equo subdere; stimulare [1] (equum calcaribus); calcaribus equum concitare [1];

приют hospitium [ii, n]; perfugium [ii, n]; tectum [i, n];

приютить excipere [io, cepi, ceptum] (aliquem hospitaliter);

приятель familiaris [e]; sodalis [e]; amicus [a, um];

приятельский socialis [e]; familiaris [e]; sodalis [e]; amicus [a, um]; amicabilis [e];

приятно volup, volupe; suaviter; dulciter; jucunde; amoene;

+ желаю вам приятно провести время facite vostro animo volup;

+ мне было приятно, что в нашем государстве есть такой превосходный муж voluptatem cepi tam ornatum virum fuisse in nostra re publica;

приятность suavitas [atis, f]; lepos [oris, m]; venustas [atis, f]; amoenitas [atis, f]; voluptas [atis, f]; jucunditas [atis, f]; gratia [ae, f]; laetitia [ae, f];

приятный gratus [a, um]; amoenus [a, um]; complacitus [a, um]; exoptabilis [e]; exoptatus [a, um]; idoneus [a, um] (idoneum oculis spectaculum); placibilis [e]; acceptus [a, um] (maxime plebi a.; servus apud aliquem acceptissimus); bellus [a, um] (homines; locus; fama; vinum); festivus [a, um] (puer; senex); voluptuosus [a, um]; suavis; jucundus [a, um]; dulcis [e]; amabilis [e]; facetus [a, um]; lepidus [a, um]; delectabilis [e]; delicatus [a, um]; optatus [a, um]; scitus [a, um]; probatus [a, um];

+ приятно сознание оконченного труда jucundi acti labores;

+ мне приятны эти похвалы faveo laudibus istis;

про de;

проба proba [ae, f]; temptatio [onis, f] (perseverantiae), tentatio [onis, f]; tentamen [inis, n]; experimentum [i, n]; periculum [i, n]; specimen [inis, n]; scaenicae aptitudinis exploratio [onis, f]; probatio [onis, f] scaenica;

пробежать facere [io, feci, factum] (iter; cursu quinquaginta stadia); currere [o, cucurri, cursum]; percurrere; transcurrere; decurrere; pervolare [1]; radere [o, rasi, rasum];

+ пробежать глазами recensere [eo, ui, censum];

пробел lacuna [ae, f]; locus [i, m] vacuus;

пробираться subintrare [1]; eniti [or, enisus sum]; prorepere [o, psi, ptum]; furtim venire [io, veni, ventum];

пробирка cylindrum [i, n] (culturale); tubus [i, m] (culturalis); vitrum [i, n];

пробитый pertusus [a, um];

пробить extundere [o, ndi, sum] (frontem calcibus); pertundere; transfigere [o, xi, xum]; trajicere [io, jeci, jectum]; transigere [o, egi, actum]; percutere [io, cussi, cussum]; perfringere [o, fregi, fractum]; perrumpere [o, rupi, ruptum]; perfodere [io, fodi, fossum] (murum);

пробка obturamentum [i, n]; suber [eris, n]; cortex [icis, m];

пробковый suberosus [a, um];

проблема problema [atis, n]; quaestio [onis, f]; deliberatio [onis, f];

проблематичный problematicus [a, um];

проблеск +первые проблески lumina sublustria (eloquentiae latinae);

пробный tentativus [a, um];

пробовать conari [or, atus sum]; temptare [1] (tentare) (pollice chordas); tangere [o, tetigi, tactum] (cibos dente); experiri [ior, rtus sum]; explorare [1]; periclitari [or, atus sum]; probare [1]; degustare [1];

пробрать castigare [1] (aliquem);

+ пробрать кого-л. за медлительность (вялость) segnitiem alicujus castigare;

пробуждать suscitare [1] (tacentem Musam); exsuscitare [1]; expergefacere [io, feci, factum];

пробуждаться expergisci [or, experrectus sum]; somno excitari [or, atus sum];

пробуждение evigilatio [onis, f]; suscitatio [onis, f];

пробуравить perforare [1];

пробуравленный terebratus [a, um];

пробыть commorari [or, atus sum];

провеивать eventilare [1] (frumentum);

провал voratrina [ae, f] (terrarum); ruina [ae, f]; lapsus [us, m]; labes [is, f];

провалиться corruere [o, ui, utum]; concidere [o, cidi,-]; per locum cadere;

+ провалиться бы этим эдилам! Male eveniat aedilibus!

проведение ductus [us, m]; perductio [onis, f];

проверенный spectatus [a, um]; recensitus [a, um];

проверить recensere [eo, ui, censum];

проверка examinatio [onis, f]; inspectio [onis, f];

проверять recognoscere [o, gnovi, gnitum]; examinari [or, atus sum]; revidere [eo, -,-]; inspicere [io, spexi, ctum]; perscrutari [or, atus sum];

проветривать eventilare [1] (a"era); ventilare; vento exponere [o, posui, positum];

провиант frumentum [i, n]; alimentum [i, n]; victus [us, m]; cibaria [orum, n]; commeatus [us, m];

провизия frumentari [orum, n]; victus [us, m]; commeatus [us, m]; alimentum [i, n];

провиниться peccare [1] (in [erga] aliquem; in aliquo); se culpae submittere [o, misi, missum]; committere; culpam admittere;

+ в чём я провинился? Quid peccavi?

провинность noxia [ae, f] (noxiae poena par esto); peccatum [i, n];

+ прощать чью-л. провинность gratiam facere delicti;

провинциал provincialis [is, m];

провинциальный oppidanus [a, um]; provincialis [e];

провинция provincia [ae, f];

провод ductus [us, m] electricus;

+ соединительный провод funiculus junctivus;

проводить, провести conducere [o, xi, ctum] (aquam in unum lacum); inducere (aquam in domos); obducere; perducere; traducere; ponere [o, posui, positum]; perficere [io, feci, fectum]; conterere [o, trivi, tritum] (tempus in aliqua re; aliqua re); trahere [o, xi, ctum] (noctem sermone); extrahere (noctem vigiliis); agere [o, egi, actum] (cloacam sub terram, sub terra; vitam ruri; noctem quietam; aetatem in litteris); transigere; facere [io, feci, factum] (annum in aliqua re; aliquot dies una); habere [eo, ui, itum] (vitam in obscuro; aetatem a re publica procul); transmittere [o, misi, missum] (tempus quiete); transire [eo, ii, itum] (annum quiete); (о заседаниях, собраниях) habere (contionem; senatum);

+ проводить время в занятиях conterere tempus in studiis;

+ провести всю ночь за игрой nocti ludum aequare;

+ провести границу limitem ponere, agere;

+ провести исследование examinationem perficere;

+ проводить без сна vigilare;

+ проводить влагу irrigare;

+ проводить воду derivare;

+ проводить время traducere; producere; degree; gerere;

проводник conductor [oris, m];

проводящий conductorius [a, um];

провожатый stipator [oris, m];

провожать comitari [or, atus sum]; prosequi [or, cutus sum]; reducere [o, xi, ctum]; producere; mittere [o, misi, missum];

провоз vectura [ae, f];

провозвестник praeco [onis, m]; vates [is, m]; fatidicus [i, m];

провозгласить appellare [1] (aliquem victorem; regem); pronuntiare [1]; renuntiare [1]; proclamare [1]; citare [1]; salutari [or, atus sum]; consalutari [or, atus sum]; indicere [o, xi, ctum]; praedicare [1];

провозглашение praeconium [ii, n]; pronuntiatus [us, m]; proclamatio [onis, f];

провозить pervehere [o, xi, ctum]; transvehere; transportare [1];

проволока filum [i, n] ferreum, aeneum, metallicum;

проволочки: без проволочек brevi manu;

проворно strenue; velociter; prompte; perniciter;

проворный strenuus [a, um] (vir fortis ac strenuus); citus [a, um] (sermo); velox [ocis] (juvenis; navis; jaculum; animus); alacer [cris, cre]; facilis [e]; praepes [petis]; properus [a, um]; promptus [a, um];

проворство velocitas [atis, f]; agilitas [atis, f]; pernicitas [atis, f];

прогалина pratulum [i, n];

проглатывание tractus [us, m] (continuus tractus aquarum);

проглотить vorare [1] (resinam ex melle); devorare; degluttire [4]; resorbere [eo, psi, ptum];

+ молча проглотить обиду mussitare injuriam;

прогноз prognosis [is, f];

проголодаться adesurire; esurire [4];

проголосовать suffragium ferre [fero, tuli, latum];

прогонять domare [o, ui, itum] (frigus famemque); extrudere [o, trusi, trusum] (aliquem domo; foras; ex aedibus; a senatu); abigere [o, egi, actum]; exigere; subigere (hostes sub jugum); pellere [o, pepuli, pulsum] (aliquem patria; praesidium ex arce; aliquem de moenibus; ab urbe; in exsilium); expellere; propellere; abstergere [eo, rsi, rsum] (luctum; dolorem; metum); fugare [1]; effugare (aliquem); effundere [o, fudi, fusum]; submovere [eo, movi, motum] (hostes a porta; ex muro); ejicere [io, ejeci, ejectum]; deturbare [1];

прогорклый rancidus [a, um];

программа programma [atis, n];

+ компьютерная программа applicatio [onis, f];

программировать programmare [1];

программист programmator [oris, m] programmatrix [tricis, f];

прогресс progressus [us, m]; praegressus [us, m];

прогрессивный progressivus [a, um]; praegrediens [ntis]; progrediens [ntis];

прогуливаться obambulare [1]; ambulare (in hortis); deambulare; inambulare; spatiari [or, atus sum]; gestare [1];

прогулка ambulatio [onis, f]; spatium [ii, n];

продаваемый venalis [e] (horti; possessions; merces);

подаваться stare [o, steti, statum] (certo aere);

Продавец venditor [oris, m] (agri); alienator [oris, m];

продавщица venditrix [icis, f];

продажа venditio [onis, f] (bonorum); venus [us, m]; alienatio [onis, f];

+ совершить сделку продажи venditionem adimplere;

+ проскрипции и продажа имущества proscriptiones venditionesque; venditum;

+ торговая сделка состоит из купли и продажи constat negotiatio ex empto et vendito;

+ рабы, выставленные на продажу pueri venales;

+ пускать в продажу mittere sub titulum;

+ быть выставленным на продажу ire sub titulum; stare (certo aere);

продажный vendibilis [e] (capellae; milites); venalis [e] (horti; possessions; merces; scriptor; juris dictio, pretio); poscinummius [a, um] (oscula); empticius [a, um]; nummarius [a, um];

продать, продавать vendere [o, didi, ditum]; venum dare [o, dedi, datum]; expedire [4] (scruta; musti annonam); addicere [o, xi, ctum]; mancipare [1];

+ продать за бесценок rem exiguo pretio abjicere; abalienare (picturam);

+ продавать дёшево vendere parvo pretio, male;

+ дорого продать bene vendere; vendere grandi pecunia, recte;

+ продавать не дороже, чем другие, а может быть и дешевле vendere non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris;

продвигать, продвинуть promovere [eo, movi, motum]; proferre [fero, tuli, latum];

продвигаться, прогрессировать progredi [ior, grssus sum]; procedere [o, cessi, cessum]; serpere [o, psi,-];

продвижение processus [us, m]; progressus [us, m]; provectus [us, m];

проделка machina [ae, f]; furtum [i, n];

Проделать peragere; perficere;

продлевать, продлить laxare [1]; propagare [1]; continuare [1]; prorogare [1]; deferre [fero, tuli, latum];

продовольственный alimentarius [a, um];

продовольствие alimentum [i, n]; cibus [i, m]; cibaria [orum, npl]; victus [us, m] (victus vestitusque); victualia (n.pl); annona [ae, f]; commeatus [us, m]; frumentum [i, n];

+ иметь попечение о продовольствии annonae curam agere;

продолговатый oblongus [a, um];

продолжатель frequentator [oris, m];

продолжать continuare [1]; prolongare [1]; pergere [o, rrexi, ctum]; persequi [or, cutus sum]; prosequi; insequi; perducere [o, xi, ctum]; producere; excipere [io, cepi, ceptum] (proelium); extendere [o, ndi, nsum/ntum];

продолжаться vivere [o, xi, ctum] (per omnia saecula); tenere [eo, ui, tentum] (diu; per aliquot dies); pertinere; procedere [o, cessi, cessum]; manere [eo, nsi, nsum] (ad nostram aetatem; suo statu; bellum manet); permanere;

+ дождь продолжался всю ночь imber per totam noctem tenuit;

продолжение continuatio [onis, f]; persecutio [onis, f]; perpetuitas [atis, f];

+ продолжение следует continuabitur;

+ являться продолжением continuat;

продолжительность diuturnitas [atis, f]; longinquitas [atis, f];

продолжительный diuturnus [a, um]; longus [a, um]; spatiosus [a, um]; assiduus [a, um]; magnus [a, um]; porrectus [a, um]; continuus [a, um];

продольный longitudinalis [e];

продувание perflatus [us, m];

продувать perflare [1];

продукт productum [i, n];

продуктивность productivitas [atis, f];

продуктивный productivus [a, um];

продукция productio [onis, f]; opus [eris, n]; procreatio [onis, f];

продырявить perforare [1];

продырявленный pertusus [a, um]; perforatus [a, um];

проезд transvectus [us, m]; transvectio [onis, f]; transitus [us, m]; vectura [ae, f];

+ право проезда jus [juris, n] vehendi;

проезжать transire [eo, ii, itum]; transcurrere [o, rri. Rsum]; metiri; permeare [1]; vehi [or, vectus sum];

проект ratio [onis, f]; adumbratio [onis, f]; forma [ae, f] (senatus consulti); suggestus [us, m]; sugestio [onis, f];

проесть devorare [1];

+ проесть всё состояние demittere censum in viscera;

проживать (прожить) habitare [1]; vivere [o, xi, ctum] (ad summam senectutem; ad centesimum annum); victitare [1]; degere [o, degi,-]; transigere [o, egi, actum]; (aetatem) traducere [o, xi, ctum]; versare [1]; consistere [o, stiti,-] (si quo constitit, non dico jure domicilii, sed tabernulam conducens); domicilium habere [eo, ui, itum]; permanere [eo, nsi, nsum]; conficere [io, feci, fectum]; exigere [o, egi, actum]; habere (vitam in obscuro; aetatem a re publica procul); transmittere [o, misi, missum] (vitam per obscurum);

+ прожить 80 лет vivere octoginta annos (annis);

+ проживший 60 лет qui post terga reliquit sexaginta annos;

+ я прожил две сотни лет, теперь живу третий век vixi annos bis centum, nunc tertia vivitur aetas;

+ прожить жизнь в умеренности modice vitam vivere;

+ прожить жизнь в большей безопасности (спокойнее) vivere vitam tutiorem;

+ прожить дольше положенного судьбой срока fata vivendo vincere;

прожилка vena [ae, f];

прожорливость abdomen [inis, n] (insaturabile); edacitas [atis, f]; voracitas [atis, f]; cibi aviditas [atis, f];

прожорливый edax [cis] (homo; animal; parasitus); vorax [cis] (homo; lupus); cibi avidus [a, um];

проза oratio [onis, f] (soluta, prosa); sermo [onis, m] pedester;

прозаический solutus [a, um]; pedester [tris, e]; prosaicus [a, um];

прозвать cognominare [1]; cognomen imponere [o, posui, positum];

прозвище cognomen [inis, n]; cognomentum [i, n]; agnomen [inis, n];

+ дать прозвище cognomen imponere;

+ к которому пристало прозвище «собака» cui canis cognomen adhaeret;

прозрачность pelluciditas [atis, f]; perspicuitas [atis, f]; transparentia [ae, f];

прозрачный diaphanus [a, um]; pellucidus [a, um]; translucens [ntis]; hyalinus [a, um]; aqueus [a, um]; vitreus [a, um]; transmittens [ntis] lumen; tenuis [e] (aqua); liquidus [a, um]; transparens [ntis];

+ делать прозрачным tenuare (a"era spissum);

проиграть perdere [o, didi, ditum] (litem; causam; multum in alea); vinci [or, victus sum];

+ игрок не перестанет проигрывать в надежде, что проигрывать не будет ne perdiderit, non cessat perdere lusor;

+ дело проиграно victa est causa;

произведение opus [eris, n]; opera [ae, f]; scriptum [i, n];

+ драматическое произведение fabula (ad actum scaenarum composita);

+ неумирающее произведение superstes opus;

+ произведения искусства fabrilia [orum, npl]; mechanica [orum, npl];

+ произведение на свет procreatio [onis, f]; fetus [us, m];

производитель producens [ntis, m]; fabricator [oris, m]; ergasterii dominus [i, m];

производительный productivus [a, um];

+ производительные силы vires productivae;

производить edere [o, edidi, editum]; generare [1]; gignere [o, genui, genitum]; parere [io, peperi, partum]; creare [1]; producere [o, xi, ctum]; educere; facere [io, feci, factum] (impetum in hostem; eruptiones ex oppido; incursionem; calorem); perficere [io, feci, fectum]; derivare [1]; comparare [1]; alere [o, ui, altum] (tellus herbas alit); committere [o, misi, missum]; concipere [io, cepi, ceptum]; seminare [1]; serere [o, sevi, satum]; excitare [1]; fabricari [or, atus sum];

+ производить в изобилии effundere [o, fudi, fusum];

+ производить взаимные расчёты pariare [1] (alicui);

+ производить впечатление movere [eo, movi, motum]; pellere [o, pepuli, pulsum]; penetrare [1];

+ производить гадание по птицам auspicari [or, atus sum]; inaugurare [1];

+ производить на свет gignere; creare [1]; procreare; generare [1]; germinare [1];

+ производить смотр recensere [eo, ui, censum]; lustrare [1];

производный derivatus [a, um]; derivativus [a, um];

производство producendi;

+ применяется для производства спирта ad spiritum producendum adhibetur;

производящий productor; editor;

+ производящий папирус papyrifer [era, um];

+ производящий потомство proletarius [a, um];

+ производящий сосны pinifer [era, um];

произвол libido [inis, f]; licentia [ae, f]; arbitrium [ii, n];

+ бросить, оставить что-л. на произвол случая subdere aliquid tempestatibus, casibus;

произвольный arbitrarius [a, um]; voluntarius [a, um]; spontaneus [a, um];

произносить pronuntiare [1]; appellare [1] (litteras; voces); facere [io, feci, factum] (verba); habere [eo, ui, itum] (orationem; sermonem; verba); dicere [o, xi, ctum]; edicere; fari [or, atus sum]; nuncupare [1]; fundere [o, fudi, fusum];

+ произносить вступительное слово praefari [or, atus sum];

+ произносить для повторения praeire [eo, ii, itum];

+ произносить заклинание cantare [1];

+ произносить заключительную речь perorare [1];

+ произносить надгробное слово laudare [1];

+ произносить нараспев cantare [1];

+ произносить речь declamare [1];

произношение pronuntiatio [onis, f]; pronuntiatus [us, m]; vox [vocis, f] (rustica); dictio [onis, f]; appellatio [onis, f]; locutio [onis, f];

произойти usu venire [io, veni, ventum] alicui; accidere [o, cidi, -];

произрастание vegetatio [onis, f] (plantarum);

произрастать enasci; nasci [nascor, natus sum]; vigere [eo, ui, -]; crescere [o, evi, etum]; excrescere; germinare [1]; oriri [ior, ortus sum];

происки ambitus [us, m] (leges ambitu turbare); astutiae [arum, fpl]; supplantatio [onis, f]; fallacia [ae, f] (fallaciam / fallacias alicui ferre / afferre / portare / in aliquem intendere);

проистекать fluere [o, xi, ctum]; defluere; manare [1] (peccata manant ex vitiis); demanare; emanare;

происходить enasci [enascor, enatus sum]; nasci; exoriri; oriri [ior, ortus sum]; originem ducere [o, xi, ctum]; provenire [io, veni, ventum]; evenire (quod plerumque evenit; persaepe evenit, ut…); fieri [fio, factus sum]; peragi [or, actus sum]; venire [io, veni, ventum] (из какого-л. рода de aliqua gente); initium sumere [o, mpsi, mptum] [facere] ab aliqua re; ab aliquo esse [sum, fui,-]; emanare [1]; concrescere [o, crevi, cretum]; exsistere [o, exstiti,-]; gignere [o, genui, genitum]; accidere [o, cidi, -];

+ как те, с которыми это уже произошло, так и те, с которыми произойдёт et ii, quibus evenit jam, et ii, quibus eventurum est;

происходящий tractus [a, um] (ab isto initio); natus [a, um]; oriundus [a, um];

происхождение origo [inis, f]; ortus [us, m]; genus [eris, n] (nobile, plebejum); initia [orum, npl] (obscura); cunabula (n,pl: juris; urbis); stirps [stirpis, f] (incerta; homo Italicae stirpis); natio [onis, f]; radix [icis, f]; generatio [onis, f] [onis, f]; natalis [is, f]; partus [us, m]; principatus [us, m]; principium [ii, n]; profectio [onis, f];

+ грек по происхождению Graecus genere;

+ знатного происхождения и по отцу и по матери utrimque nobilis;

происшествие obvenientia [ae, f]; eventum [i, n]; eventus [us, m]; casus [us, m];

пройдоха stellio [onis, m]; stello [onis, m];

пройти см.проходить conficere [io, feci, fectum]; emetiri [ior, emensus sum];

прокажённый leproides [is, m,f]; leprosus [a, um];

проказа lepra [ae, f];

прокалывать fossare [1] (corpora telis); transfigere [o, xi, xum]; perfodere [io, fodi, fossum]; transfodere; perforare [1]; perterebrare [1];

прокапывать perfodere [io, fodi, fossum];

прокат conductio [onis, f];

+ брать на прокат mutuo sumere [o, mpsi, mptum]; conducere [o, xi, ctum];

прокисать coacescere [o, cui, -];

прокладывать munire [4]; munitare [1] (viam);

проклинать aliquem diris agere [o, egi, actum]; devovere [eo, vovi, votum]; exsecrari [or, atus sum]; precari [or, atus sum]; detestari [or, atus sum];

проклятие vomica [ae, f] (rei publicae); exsecratio [onis, f]; consecratio [onis, f]; preces [um, fpl];

проклятый sacer [cra, um]; devotus [a, um]; nefarius [a, um]; maledictus [a, um];

проконсул proconsul [is, m];

прокрасться subrepere [o, psi, ptum] (terror subrepit pectora);

прокуратор procurator [oris, m];

прокурор actor [oris, m] publicus;

пролежень decubitus [us, m];

пролетарий proletarius [ii, m];

пролетать volitare [1] (per a"era); praetervolare [1]; tranare [1];

пролив fretum [i, n]; euripus [i, m]; faux [faucis, f]; porthmos [i, m];

+ Берингов пролив fretum Beringianum;

проливать profundere [o, fudi, fusum]; effundere;

проливной improbus [a, um] (imber);

пролог prologus [i, m];

проложить, прокладывать aperire [4] (viam rectam; iter ferro); facere (viam sibi; semitam);

+ проложить себе дорогу (мечом) через стан (ряды) (врагов) agere limitem per agmen;

+ проложить морской путь viam per mare sternere;

пролом perfossus [us, m]; patens [entis, n];

проломить extundere [o, tudi, tusum] (frontem calcibus); pertundere; perfringere [o, fregi, fractum]; trajicere [io, jeci, jectum];

промах mendositas [atis, f]; mendum [i, n]; menda [ae, f]; vitium [i, n] (ineuntis adulescentiae); ictus [us, m] irritus;

+ промахи, свойственные возрасту, с возрастом и проходят quod aetas vitium posuit, aetas auferet;

промедление cunctamen [inis, n]; cunctatio [onis, f]; mora [ae, f]; moramentum [i, n]; retardatio [onis, f]; tarditas [atis, f];

промежность hypotaurium [ii, n];

промежуток interstitium [ii, n]; intervallum [i, n]; spatium [ii, n]; distantia [ae, f]; interjectus [us, m]; dilatio [onis, f]; discrimen [inis, n]; momentum [i, n]; mora [ae, f]; tempestas [atis, f];

+ через различные промежутки времени diverso temporis spatio;

+ промежутки между частицами interstitia inter massulas;

+ сквозь промежутки между пальцами per intervalla digitorum;

промежуточный medius [a, um]; distans [ntis]; intermedius [a, um]; interjectus [a, um]; interpositus [a, um]; interjacens [ntis];

промелькнуть emicare [1]; coruscare [1];

промерзающий pergelascens [ntis];

промоина locus [i, m] aqua cavatus; eluvies [ei, f];

промокательная бумага charta [ae, f] bibula;

промокнуть madefieri [fio, factus sum];

промотать perdere [o, didi, ditum] (fortunas suas); conterere [o, trivi, tritum]; abuti [or, usus sum] (rem patriam); barathro donare [1]; effundere [o, fudi, fusum]; profundere; consumere [o, mpsi, mptum]; dissipare [1];

+ промотать несметные богатства Herculis conterere quaestum;

промывание elutio [onis, f]; edulcoratio [onis, f];

промывать abluere [o, ui, utum]; diluere (dolia; os); eluere;

промысел quaestus [us, m];

промысловый artibus utilis [e];

промышленность industria [ae, f] (quaestuosa, machinalis);

+ применяется в парфюмерной промышленности adhibetur in industria unguentaria;

промышленный industrialis [e]; ad (machinalem) industriam pertinens [ntis];

пронзать fossare [1] (corpora telis); transfodere [io, fodi, fossum]; perfodere; confodere; suffodere; figere [o, xi, xum]; transfigere; percutere [io, cussi, cussum]; transire [eo, ii, itum] (praecordia fisso ligno); terebrare [1] (lumen telo acuto); trajicere [io, jeci, jectum]; intrare [1]; peragere [o, egi, actum]; transverberare [1];

пронзительный acidus [a, um] (sonus); acer [cris, e] (tibia; sonitus); acutus [a, um]; acerbus [a, um] (stridor; vox);

пронизывающий percussibilis [e]; acer [cris, e] (frigus); acerbus [a, um] (frigus); penetralis [e];

проникать intrare [1]; subintrare [1]; penetrare [1]; insinuare; se insinuare [1]; invadere [o, vasi, vasum] (morbus in corpus alicujus invasit; malum in rem publicam invadit; pestilentia populum invasit; furor invasit alicui); ingerere [o, gessi, gestum]; perambulare [1]; tranare [1]; succedere [o, cessi, cessum] (aliquid, alicui rei); descendere [o, ndi, nsum]; illabi [or, lapsus sum];

проницательность acies [ei, f] (animi, mentis); ingenii acumen [inis, n] / acies;

проницательный acer [cris, e] (ingenium); acutus [a, um]; perspicax [cis]; sagax [cis]; cordatus [a, um];

проносить transferre [fero, tuli, latum]; transportare [1];

проноситься volitare [1] (tota Asia);

пропаганда divulgatio [onis, f]; propaganda [orum, n];

пропадать evanescere [o, nui,-]; perire [eo, ii, itum] (labor periit; tempus periit); deperiri; disperire; interire; liquescere [o, cui,-]; defluere [o, xi, ctum]; excidere [o, cidi,-](spes excidit); occidere [o, cidi, casum]; amitti [or, amissus sum];

+ пропади я пропадом, если… ne sim salvus, si… salvus esse nolo, si…

+ пропади ты пропадом! I [abi] dierectus!

+ по мне пропади оно пропадом per me ista pedibus trahantur;

+ я пропал actum est de me; occisa esr haec res;

+ я окончательно пропал occidi atque interii;

+ мы были так поражены, что вся наша решимость пропала excidit omnis constantia attonitis (nobis);

пропасть praecipitium [ii, n]; praeceps [cipis, m]; vorago [inis, f]; voratrina [ae, f] (terrarum); barathrum [i, n]; locus [i, m] praeruptus; hiatus [us, m] (terrae); faux [faucis, f];

пропащий occisus [a, um]; profligatus [a, um];

пропеллер helica [ae, f];

прописка habitationis designatio [onis, f];

прописные буквы litterae capitales;

пропись praescriptum [i, n];

пропитание victus [us, m] (victus vestitusque);

+ добывать себе пропитание victum quaerere;

+ чтобы снискать себе пропитание vescendi causa;

пропитывать imbuere [o, ui, utum]; impraegnare [1]; tingere [o, nxi, nctum]; satiare [1];

проплешина calvitium [ii, n];

проповедник praedicator [oris, m]; nuntius [ii, m];

проповедовать canere [o, cecini, cantum]; praedicare [1]; depraedicare;

+ проповедовать евангелие evangelizare [1];

проповедь oratio [onis, f] sacra; homilia [ae, f];

проползать prorepere [o, psi, ptum];

прополис fucus [i, m] (пчелиный клей);

прополка runcatio [onis, f];

пропорционально pro rata (parte); proportionaliter;

пропорциональность aequitas [atis, f] (membrorum);

пропорциональный proportionalis [e];

пропорция portio [onis, f]; proportio [onis, f];

пропуск 1 lacuna [ae, f]; omissio [onis, f];

пропуск 2 syngraphus [i, m]; transitus [us, m];

пропустить, пропускать omittere [o, misi, missum]; praetermittere; mittere; permeabile esse; transmittere (exercitum per fines suos; imbres non transmittere; Junium mensem); intermittere; transire [eo, ii, itum] (multa); admittere (lucem in thalamos); transitum dare [o, dedi, dastum];

+ судно немного пропускает воду navis aliquantum aquae accipit;

прорастать germinare [1];

прорвать perrumpere [o, rupi, ruptum];

прорицание oraculum [i, n]; praedictio [onis, f]; vaticinatio [onis, f]; carmen [inis, n];

прорицатель propheta [ae, m]; vates [is, m]; fatidicus [i, m];

пророк propheta [ae, m]; vates [is, m]; fatidicus [i, m]; homo [inis, m] superstitiosus;

пророчески divine; instinctu divino;

пророческий propheticus [a, um]; superstitiosus [a, um] (homo; vox);

пророчествовать divinare [1]; praedicare [1]; vaticinari [or, atus sum];

прорыв perruptio [onis, f];

прорываться erumpere [o, rupi, ruptum];

прорыть perfodere [io, fodi, fossum]; perrumpere [o, rupi, ruptum]; perfringere [o, fregi, fractum]; discindere [o, scidi, scissum]; cuniculos agere [o, egi, actum];

просачивание percolatio [onis, f]; infiltratio [onis, f];

просачиваться percolare [1] (umor per terras percolatur);

просватать despondere [eo, ndi, nsum];

просверливать forare [1]; perforare; terebrare [1];

просвечивать effulgere [eo, lsi, lsum];

просвещать educare [1]; erudire [4]; excolere [o, ui, cultum];

просвещение doctrina [ae, f]; educatio [ae, f]; eruditio [ae, f];

просеивать cribellare [1]; cribrare [1] (aliquid);

просека procaesio [onis, f]; procaesum [i, n];

просёлочная дорога trames [itis, m];

проситель petitor [oris, m]; orator [oris, m]; qui rogat;

просить petere [o, ii, itum]; rogare [1] (aliquem aliquid, de aliqua re; aliquid ab aliquo); poscere [o, poposci,-] (deos veniam; veniam peccatis); postulare [1] (aliquid ab aliquo); flagitare [1]; vocare [1] (deos); impetrare [1]; ambire [1]; obsecrare [1]; deprecari [or, atus sum]; orare [1]; supplicare [1]; qearere [o, sivi, situm]; qaesere;

+ проcим как можно скорее прислать нам quam primum nobiscum communicare rogamus;

+ просить себе один день на размышление ad deliberandum [deliberandi] sibi unum diem postulare;

+ просить за кого-л. rogare pro aliquo;

+ прошу тебя сообщить мне, когда тебя ждать ad quae tempora te exspectamus, facias me certiorem velim;

+ удовлетворить просьбу, мольбу просящего veniam petenti dare;

+ прошу и заклинаю вас внимательно и благосклонно выслушать мои слова vos oro atque obsecro, ut attente bonaque cum venia verba mea audiatis;

проскальзывать praeterlabi [or, lapsus sum];

проскрипция proscriptio [onis, f];

прославиться capere [io, cepi, captum] gloriam;

+ стремящийся поскорее прославиться laudum festinus;

прославление praeconium [ii, n]; praedicatio [onis, f];

прославленный praeclarus [a, um]; fabulosus [a, um]; inclutus [a, um] (illum inclitum et illustrem, autenticum famosumque doctorem);

прославлять laudare [1]; laudes agere [o, egi, actum]; gloriare [1]; glorificare [1]; memorare [1] (longo memorari in aevo; regnum Pompilii); afficere [io, feci, fectum] aliquem gloria; praedicare [1]; celebrare [1]; concelebrare [1]; ampliare [1]; illustrare [1]; mactare [1]; nobilitare [1];

прослеживать persequi [or, cutus sum];

прослойка intercalatio [onis, f];

прослушивание scaenicae aptitudinis exploratio [onis, f]; probatio [onis, f] scaenica;

прослушивать auscultare [1];

+ прослушивать телефонные переговоры colloquia telephonica clam auscultare;

просматривать transire [eo, ii, itum] (libros cursim); inspicere [io, spexi, ctum]; recensere [eo, ui, itum/censum]; perlegere [o, lexi, ctum]; perlustrare [1];

проснуться expergisci [or, experrectus sum]; vigilare [1]; somno excitari [or, atus sum];

+ немедленно проснитесь praecipites vigilate;

просо milium [ii, n]; miliaceum [i, n]; panicium [ii, n];

проспать dormiendo transmittere [o, misi, missum];

проспект (реклама) prospectus [us, m]; folium [ii, n] plicatile; (улица) via [ae, f] strata principalis;

просрочить ad tempus non adesse [sum, fui]; tempus excedere [o, cessi, cessum];

просрочка mora [ae, f];

+ просрочка настурает не сама собой, а по вине лица, если после напоминания оно не уплатит в надлежащем месте mors fieri intellegitur non ex re, sed ex ex persona, id est si interpellatus opportuno loco non solverit;

+ просрочка должника вредит и поручителю mora rei fideiussori quoque nocet;

простейшие prozoa, -on, -orum n;

простирать pandere [o, ndi, nsum (passum)]; porrigere [o, rexi, rectum]; tendere [o, ndi, nsum]; extendere [o, ndi, nsum]; attendere [o, ndi, nsum];

простираться extendi [or, tensus sum]; pertinere [eo, ui, tentum]; praetendi [or, tensus sum]; accedere [o, cessi, cessum]; attendi [or, tensus sum]; attingere [o, tigi, tactum]; pervenire [io, veni, ventum]; procedere [o, cessi, cessdum]; progredi [ior, gressus sum]; tangere [o, tetigi, tactum]; vergere [o, versi,-]; patere [eo, ui,-]; prominere [eo, ui,-];

простительный ignoscibilis [e]; excusabilis [e];

проститутка prostituta [ae, f]; proseda [ae, f]; meretrix [icis, f]; lupa [ae, f]; lupana [ae, f]; lupatria [ae, f]; scortum [i, n]; porna [ae, f];

проституция prostitutio [onis, f];

простить ignoscere [o, gnovi, gnotum] (peccata, peccatis; ignoscito saepe alteri, nunquam tibi; alicui delicta);

+ его простили ignotum est;

+ простите, что перебил da mihi veniam, ignosce mihi, quod te interpellaverim;

проститься valedicere [o, xi, ctum];

просто simpliciter; aperte; ing'enue;

+ просто разновидность mera varietas;

простоватый bardus [a, um];

простой simplex [icis]; facilis [e]; rectus [a, um]; nudus [a, um]; prorsus [a, um]; pedester [tris, e]; rusticus [a, um]; plebejus [a, um]; privatus [a, um]; publicus [a, um]; gracilis [e] (materia; orator); fortuitus [a, um] (caespes); vulgaris [e]; tenuis [e] (homo); squalidus [a, um] (haec verba);

+ голодный желудок редко пренебрегает простыми блюдами jejunus stomachus raro vulgaria temnit;

простокваша oxygala [ae, f]; serum [i, n];

простонародный vulgaris [e] (vox; vocabula); plebejus [a, um]; humilis [e]; proletarius [a, um];

простонародье vulgus [i, n] (vulgusque proceresque); plebs [plebis, f]; vulgares;

просторный amplus [a, um] (domus); vacuus [a, um]; laxus [a, um]; spatiosus [a, um]; capax [acis];

простота simplicitas [atis, f];

простофиля maccus [i, m]; varo [onis, m]; baro [onis, m];

пространно fuse; late; longe; verbose; copiose;

пространность amplitudo [inis, f]; prolixitas [atis, f]; verbositas [atis, f];

пространный spatiosus [a, um]; verbosus [a, um]; numerosus [a, um]; fusus [a, um]; diffusus [a, um]; extentus [a, um]; multus [a, um]; latus [a, um];

пространство spatium [ii, n]; locus (-a); templa [orum, npl] (mundi; caeli); intervallum [i, n]; tractus [us, m];

+ безвоздушное пространство spatium ab a"ere vacuum; vacuum; vanum; inane;

пространственный spatialis [e];

простуда perfrictio [onis, f]; febris [is, f];

+ избегать простуды frigus vitare;

+ легкая простуда perfrictiuncula;

простужаться perfrigescere [o, frixi,-]; febri cadere [o, cecidi, casum]; febri jacere [eo, ui,-]; gravedinem contrahere [o, xi, ctum];

простуженный gravedinosus [a, um];

проступок commissum [i, n] (plagii); admissum [i, n] (gentis admissa dolosae); delictum [i, n]; peccatum [i, n]; lapsus [us, m]; meritum [i, n]; noxa [ae, f]; noxia [ae, f] (noxiae poena par esto);

+ совершить проступок peccare (in [erga] aliquem; in aliquo);

просьба rogatio [onis, f]; rogatus [us, m]; postulatio [onis, f] (concedere postulationi alicujus); preces, -um, fpl; petitum [i, n]; desiderium [ii, n] (militum; provinciarum); supplicium [ii, n];

+ по моей просьбе meo rogatu;

+ не по собственному почину, а по просьбе галлов non sua sponte, sed rogatus a Gallis;

+ вот что могут сделать просьбы! Tantum preces valent!

+ уважить чью-л. просьбу admittere preces alicujus;

+ не уступать чьим-л. просьбам sustinere aliquem rogantem;

+ сенат не устоял против их просьб, уступил их просьбам senatus querentes eos non sustinuit;

просяной miliarius [a, um];

проталина loca [orum, npl] nive derelicta;

протеин proteinum [i, n];

протекать interfluere [o, xi, ctum]; praeterfluere;

протест intercessio; interdictum [i, n];

протестовать intercedere [o, cessi, cessum]; interdicere [o, xi, ctum]; recusare [1];

против (ad)versus; contra (contra legem facere);

+ употребляется против заболеваний печени adversus hepatis morbos adhibetur;

+ против течения реки adverso flumine;

+ быть, действовать против кого-л. facere adversus aliquem;

+ плебс был против воинской повинности plebi militia volenti non erat;

+ высказываться против войны vetare bellum;

+ против Рима поднялись все силы Азии totius Asiae vires contra, adversus Romam steterunt;

+ говорить за и против disputare in contrarias partes / in utramque partem;

противительный adversativus [a, um];

противиться obviare [1] (alicui, alicui rei); obviam ire [eo, ii, itum] alicui rei (cupiditati); resistere [o, stiti,-]; obsistere; intervenire [io, veni, ventum]; refugiare [1]; repugnare [1]; intercedere [o, cessi, cessum];

противник adversarius [ii, m]; inimicus [i, m]; hostis [is, m]; intercessor [oris, m]; obtrectator [oris, m]; par [is, m];

+ мои противники iniqui mei;

+ оратор, умеющий запутывать своего противника orator in capiendo adversario versutus;

противно foede; odiose; pertaedet;

противный adversarius [a, um]; contrarius [a, um]; oppositus [a, um]; odiosus [a, um]; taedus [a, um]; acidus [a, um] (ac molestus alicui); gravis [e]; invidiosus [a, um]; offensus [a, um]; fastidiosus [a, um]; taeter [tra, um] (odor); rancidus [a, um] (aspectus);

+ в противном случае alioqui; foedus;

+ противный запах odor foedus (teter);

противовес pondus [eris, n] contrarium;

противовоспалительный antiphlogisticus [a, um];

противогаз masca [ae, f] antigasalis;

противодействие reactio [onis, f]; resistentia [ae, f];

противодействовать obviare [1] (alicui, alicui rei); obviam ire [eo, ii, itum], venire [io, veni, ventum] alicui rei (infecunditati terrae); obesse; repugnare [1]; obtrectare [1]; occurrere [o, rri, rsum]; obniti [or, nisus sum];

противоестественный naturae repugnans [ntis]; a natura abhorrens [ntis]; anormalis [e]; monstruosus [a, um];

противозаконный injustus [a, um]; contrarius [a, um];

Противозачаточный anticoncipiens [ntis]; anticonceptivus [a, um]; anticonceptionalis [e]; contracceptionalis [e];

+ противозачаточные средства (remedia) anticonceptiva/conracceptiva; atocium;

противолежащий adversus [a, um]; contrarius [a, um]; objectus [a, um]; oppositus [a, um];

противопоказание contraindicatio [onis, f];

противополагать opponere [o, posui, positum]; objicere [io, jeci, jectum];

противоположение oppositio [onis, f]; oppositus [us, m]; contrarium [ii, n]; antithesis [is, f];

противоположность contrarium [ii, n]; diversitas [atis, f];

противоположный adversarius [a, um]; adversus [a, um]; objectus [a, um]; contrarius [a, um]; disjunctus [a, um]; diversus [a, um]; oppositus [a, um];

+ придерживаться противоположного мнения contra sentire;

противопоставление oppositio [onis, f];

противопоставлять opponere [o, posui, positum]; objicere [io, jeci, jectum]; regerere [o, gessi, gestum]; componere [o, posui, positum]; committere [o, misi, missum];

противоречивый contradictorius [a, um]; obloquens [ntis]; repugnans [ntis]; discors [rdis];

противоречие contradictio [onis, f]; controversia [ae, f]; discordia [ae, f]; dissensio [onis, f]; sententia [ae, f] discrepans; discrepantia [ae, f];

+ многочисленные противоречия controversiae multae;

противоречить contradicere [o, xi, ctum]; contra esse [sum, fui]; discrepare [1]; dissentire [4]; oppugnare [1]; pugnare [1]; refragari [or, atus sum]; obloqui [or, cutus sum];

противостояние oppositio [onis, f]; oppositus [us, m];

противостоять oppositum esse [sum, fui]; reniti [or, nisus sum]; restare [o, stiti,-]; subsistere [o, stiti,-];

противоядие antipharmacon [i, n]; antidotum [i, n]; remedium [ii, n]; antitoxicum [i, n];

протирать terere [o, trivi, tritum]; deterere;

проток ductus [us, m]; brachium [ii, n] fluminis;

протокол protocollum [i, n]; tabula [ae, f]; tabellae [arum, fpl] (quaestionis); acta [orum, npl]; perscriptio [onis, f]; tabulae publicae, perscripta acta;

+ заносить в протокол in tabulas referre;

+ протоколы заседаний Общества естествоиспытателей protocolla consessuum Societatis naturae scrutatorum (curiosorum);

протоплазма protoplasma [atis, n];

протоптать terere [o, trivi, tritum] (viam);

проточный fluens [ntis]; vivus [a, um] (flumen; lacus; aqua);

+ проточная вода aqua fluens;

протуберанцы protuberantiae;

протухлость rancor [oris, m];

протухший rancidus [a, um]; praerancius [a, um];

протыкать transfigere [o, xi, xum]; configere;

протягивание intentio [onis, f]; tractio [onis, f];

протягивать praebere [eo, ui, itum] (manum verberibus); tendere [o, tetendi, tensum]; attendere [o, ndi, nsum]; intendere [o, ndi, nsum]; intentare [1]; ostendere [o, ndi, nsum] (manus); ostentare [1]; porrigere [o, rexi, rectum];

протяжение longitudo [inis, f]; spatium [ii, n]; ambitus [us, m] (Asiae); tractus [us, m]; porrectum [i, n];

протяжённый prolixus [a, um];

протяжный productus [a, um]; latus [a, um];

профессионал opifex [icis, m];

профессиональный professionalis [e];

+ профессиональная этика ethica professionalis;

профессия professio [onis, f];

профессор professor [oris, m];

профилактический prophylacticus [a, um];

профиль sectio [onis, f]; imago [inis, f] obliqua; facilatus [eris, n];

+ профили catagrapha [orum, npl];

профсоюз opificum collegium [ii, n]; opificum consociatio [onis, f]; syndicatus [us, m];

прохаживаться ambulare [1] (in hortis); deambulare [1]; inambulare [1]; spatiari [or, atus sum];

прохлада frigus [oris, n];

прохладительный subfrigidus [a, um];

прохладный tepidus [a, um] (tectum; dies); frigidus [a, um]; egelidus [a, um];

проход via [ae, f]; transitus [us, m]; iter [itineris, n]; faux [cis, f]; pervium [ii, n];

+ разрешить кому-л. проход через своё владение alicui viam per fundum suum dare;

+ ограничить лагерь узкими проходами castra angustiis viarum contrahere;

+ слуховой проход transitus auditus;

проходимый pervius [a, um]; permeabilis [e]; transibilis [e];

проходить percurrere [o, rri, rsum]; permeare [1]; ire [eo, ii, itum]; evadere [o, evasi, evasum]; transire [eo, ii, itum] (per media castra; aetas transiit; cito transit gloria mundi); transgredi [ior, gressus sum]; procedere [o, cessi, cessum]; abscedere (somnus abscessit); excidere [o, cidi,-]; insequi [or, cutus sum]; intrare [1]; labi [or, lapsus sum]; metiri ior, mensus sum]; permetiri; peragrare [1]; perambulare [1]; percensere [eo, ui, censum]; perlustrare [1]; permeare [1]; transvehere [o, xi, ctus]; transmittere [o, misi, missum] (campum cursu); ambulare [1] (decem milia passuum); facere [io, feci, factum] (iter; cursu quinquaginta stadia);

+ годы прошли pessum aetas acta est;

+ проходить незамеченным transire intentionem;

проходной pervius [a, um];

прохождение transitus [us, m] (fossae); transitio [onis, f]; decursus [us, m];

прохожий viator [onis, m]; praeteriens [ntis]; transiens [ntis]; hospes [pitis]; pedester [tris, e];

процветание prosperitas [atis, f]; felicitas [atis, f]; res [rerum, fpl] secundae/florentes/prosperae;

процветать florere [eo, ui,-]; vigere [eo, ui, -]; efflorescere [o, rui,-];

процветающий florens [ntis]; prosper, prosperus [a, um]; beatus [a, um] (civitas);

процент pro centum; centesima [ae, f] (pars); pars ex centum / per centum; (тж.процентная ставка) faenus [faenoris, n];

проценты usura [ae, f]; impendium [ii, n];

+ прибавить к сумме проценты summae applicare usuras; commoda (pecunia cum suis commodis, commodorum commoda);

+ с начислением процентов appositis usuris;

процесс processus [us, m]; causa [ae, f] (privata; publica); lis [litis, f]; formula [ae, f];

+ вести процесс litem orare;

+ выиграть процесс litem obtinere; causam obtinere, tenere, sustinere;

+ проиграть процесс causa cadere; causam perdere, amittere;

+ попасть со своим процессом в затруднительное положение causa premi;

процессия pompa [ae, f];

прочий alius [a, um]; ceterus [a, um]; reliquus [a, um] (Alexandrea reliquaque Aegyptus);

+ при прочих равных условиях ceteris paribus;

прочитать perlegere [o, lexi, lectum];

прочность stabilitas [atis, f] (dentium; amicitiae; fortunae); firmitas [atis, f]; diuturnitas [atis, f]; perpetuitas [atis, f]; sanitas [atis, f];

прочный firmus [a, um]; fortis [e] (pons fortis); idoneus [a, um] (paries; navis); valens [ntis] (truncus); validus [a, um] (abies); fidus [a, um]; fidelis [e] (lorica; navis; societas cum aliquo); stipulus [a, um]; stabilis [e] (regnum); solidus [a, um]; perennis [e]; tenax [acis]; vivax [acis]; diuturnus [a, um];

прочь retro; procul; hinc! abhinc!

прошедший prior [prius]; superior [ius]; praeteritus [a, um];

+ прошедшее совершенное время perfectum;

+ прошедшее несовершенное время imperfectum;

+ давнопрошедшее время plusquamperfectum;

прошение desiderium [ii, n] (militum; provinciarum); petitio [onis, f]; petitum [i, n]; libellus [i, m]; codicilli [orum, mpl]; postulatio [onis, f];

прошлое praeteritum [i, n]; praeterita (pl); tempus [oris, n] actum; vetus aetas [atis, f];

+ чтобы не поминать мне прошлого ut vetera omittam;

+ прошлое прошло, прошлого не вернуть verterunt sese memoriae;

прошлогодний anni praecedentis (praeteriti);

прошлый praecedens [ntis]; praeteritus [a, um]; prior [ius]; ulterior [ius]; vetus [eris]; priscus [a, um];

+ в прошлом году anno parecedenti (praeterito);

+ в прошлом веке saeculo priore;

прощай! Vale! Valeas!

прощание valedictio [onis, f];

+ сказать на прощание dicere suprema voce;

прощать veniam dare [o, dedi, datum]; gratiam facere [io, feci, factum]; condonare [1]; ignoscere [o, gnovi, gnotum]; concedere [o, cessi, cessum];

прощаться valedicere [o, xi, ctum]; valere aliquem jubere [eo, jussi, jussum], valere facere [io, feci, factum];

+ я простился с ним jussi valere eum;

+ прощай vale; valeas; bene vale; vale atque salve; vive valeque;

прощение venia [ae, f]; venia ignoscendi (veniam petere errori [e]rroris); excusatio [onis, f]; ignoscendi ratio [onis, f]; ignoscentia [ae, f]; remissio [onis, f] poenae;

+ просить прощения deprecari (veniam);

+ прощение есть отпущение заслуженной кары venia est poenae meritae remissio;

проявлять demonstrare [1]; exhibere [eo, ui, itum]; indicare [1]; manifestare [1]; monstrare [1]; ostendere [o, ndi, nsum/ntum]; ostentare [1]; usurpare [1] (comitatem); assignare [1]; praeferre [fero, tuli, latum]; apparere [eo, ui,-]; detegere [o, tegi, tectum]; nudare [1]; denudare; evulgare [1]; divulgare;

+ проявлять плёнку pelliculam detegere;

пруд stagnum [i, n]; vivarium [ii, n]; fodina [ae, f]; piscina [ae, f]; lacus [us, m];

+ рыбный пруд stabulum [i, n] piscium;

прудовой stagnalis [e]; stagnatilis [e];

пружина spira [ae, f]; elater [eris, m];

прут virga [ae, f] (virgis latera alicujus lacerare; virga ad regendum equum uti); ferula [ae, f]; harundo [inis, f]; vimen [inis, n]; frutex [icis, f]; talea [ae, f] (pedem longa);

+ прут, который они носят для подстёгивания лошади frutex, quem verberando equo gestant;

прутик virgula [ae, f];

прыгать tripudiare [1]; salire [io, ii, saltum]; insilere; exsultare [1]; saltare [1];

прыжок saltus [us, m];

+ прыжками subsultim;

прыщ papula [ae, f]; acne [es, f];

прядение tractus [us, m] (vellera tractu mollire);

прядильный: textilis [e];

+ прядильные растения plantae textiles;

+ прядильная фабрика filificium;

пряжа lana [ae, f];

пряжка fibula [ae, f];

прялка colus [us/i, m/f];

прямо prorsum; prorsus; protinus; recta via; recta; recte; recto talo; directo; aperte; plane;

прямодушие simplicitas [atis, f]; veritas [atis, f]; libertas [atis, f]; probitas [atis, f];

прямодушный rectus [a, um]; verus [a, um]; probus [a, um]; sincerus [a, um];

прямой rectus [a, um]; directus [a, um]; erectus [a, um]; verus [a, um] (vultus; animus); rigidus [a, um]; ingenuus [a, um]; normalis [e]; prorsus [a, um]; probus [a, um]; sincerus [a, um];

+ под прямым углом sub angulo recto;

+ прямая линия porrectum;

+ прямая ссылка citatio directa;

прямота veritas [atis, f] (in veritatem alicujus confugere); simplicitas [atis, f]; probitas [atis, f]; libertas [atis, f];

прямоугольный rectangularis [e]; rectangulatus [a, um]; rectangulus [a, um];

пряник collyris [idis, f]; collyra [ae, f];

пряность aroma [atis, n]; condimentum [i, n];

+ приправлять обеды пряностями cenas condimentis condire;

пряный acer [cris, e] (cibus; sapor); aromaticus [a, um]; condimentarius [a, um]; edax [acis] (cibus);

прясть torquere [eo, rsi, rtum] (stamina pollice; aurea pensa); nere [neo, evi, etum];

+ прясть шерсть trahere lanam;

прятать abdere [o, didi, ditum] (ferrum intra vestem); abscondere [o, ndi (condidi), ditum/consum] (gladios; aliquem in armamentario; stultitiam in latebris pectoris); tegere [o, xi, ctum] (turpia facta oratione); strangulare [1] (arca strangulat divitias); occultare [1]; velare [1]; abstrudere [o, trusi, trusum]; claudere [o, si, sum];

прятаться abdere se (in silvis); latescere [o,-,-]; delitescere; latere [eo, ui,-];

пряха nens [nentis, f];

псевдоним pseudonymum [i, n], nomen [inis, n] fictum / commenticium scriptoris, falsum / artificiale nomen;

психиатр psychiater [tris, m];

психиатрический psychiatricus [a, um];

психиатрия psychiatria [ae, f];

психика animus [i, m] humanus; animi victus [us, m]; psychica [ae, f];

психический psychicus [a, um];

психическое заболевание insania [ae, f];

психоз abalienatio [onis, f] mentis;

психология psychologia [ae, f]; humani animi investigatio [onis, f];

птенец pullus [i, m]; pipio [onis, m];

птица avis [is, f]; volatile [is, n]; ales, alitis m,f; praepes, -etis m; volucris; +вещая птица oscen, -inis m;

птицегадатель augur, uris m;

птичий avium (gen);

+ птичий пух lana;

птичник aviarium [ii, n]; vivarium [ii, n]; hara [ae, f]; stabulum [i, n] (avium cohortalium);

публика homines [um, mpl]; populus [i, m]; spectatores [um, mpl]; auditores [um, mpl]; theatrum [i, n];

публикация publicatio [onis, f];

публиковать publicare [1]; vulgare [1] (librum; carmina); divulgare [1]; in lucem edere [o, edidi, editum];

публично vulgo; palam; propalam; coram omnibus;

публичный publicus [a, um]; vulgaris [e] (puella); vulgatus [a, um] (meretrix); communis [e];

+ публичный дом lupanar [is, n];

пугало terriculamentum [i, n]; terriculum [i, n];

пугать expavefacere [facio, feci, factum] (aliquem); terrere [eo, ui,-] (urbem incendiis); terrificare [1]; territare [1] (metu; magnas urbes; aliquem morte; hostem); absterrere; exterrere; terrorem injicere [io, jeci, jectum], afferre [affero, attuli, allatum]; horrere [eo, ui,-]; consternare [1] (equos; pavida et consternata multitudo);

+ пугать и расстраивать кого-л. aliquem suspensum terrere;

пугаться expavere [eo,-,-] (aliquid);

+ пугаться (даже) всего того, что ничем не угрожает omnia tuta timere;

+ пугающийся чего-л. timidus in aliqua re, ad aliquid, alicujus rei;

пугливый timidus [a, um]; pavidus [a, um]; consternatus [a, um];

пуговица globulus [i, m]; bulla [ae, f]; boto [onis, m];

пудра pulvis [eris, m];

пузатый ventriosus [a, um] (homo; dolium); ventrosus [a, um];

пузырь bulla [ae, f]; pustula [ae, f];

+ мочевой пузырь vesica [ae, f];

пулемёт polybolium [ii, n];

пульс pulsus [us, m] (creber); venae ictus [us, m] (creber, languidus);

+ угасающий пульс venae cadentes;

+ щупать пульс venas tentare, tangere;

пульсировать pulsare [1];

пуля glans [ndis, f] (plumbea);

пунийцы Poeni;

пунический Punicus [a, um];

пункт locus [i, m]; punctum [i, n]; momentum [i, n]; pars [partis];

пунктир linea [ae, f] punctata;

пунктуальный scrupulosus [a, um];

пунктуация positura [ae, f]; punctuatio [onis, f];

пунцовый purpureus [a, um]; phoeniceus [a, um]; puniceus [a, um]; porphyreus [a, um];

пуповина nervus [i, m] umbilicaris;

пуп(ок) umbo [onis, m]; umbilicus [i, m]; omphalus [i, m];

пупырышек pustula [ae, f]; papula [ae, f];

пуризм puri sermonis studium or exactio, (patrii) sermonis tutela / custodia, barbarismorum interdictio;

пурпур purpura [ae, f]; rubor [oris, m]; fucus [i, m]; murex [icis, m];

пурпурный purpureus [a, um]; phoeniceus [a, um]; porphyreus [a, um]; Punicus [a, um]; Tyrius [a, um];

пускать, пустить mittere [o, misi, missum]; emittere; admittere; transmittere (equum per medium amnem); permittere; effundere [o, fudi, fusum]; excutere [io, cussi, cussum]; expellere [o, puli, pulsum]; tendere [o, tetendi, tensum/tentum] (sagittas arcu);

+ пустить в ход сначала ругательства, затем камни и, наконец, оружие sumpsisse probra, deinde saxa, postremo ferrum;

+ пустить стрелу pellere sagittam; sagittare;

+ пускать коней вскачь admittere equos (in hostem);

+ пустив коня вскачь admisso equo;

+ пускать почки gemmare;

+ пускать ростки germinare; pullulare;

пустельга falco [onis, m] tinnunculus;

пуститься

+ пуститься бежать se pedibus credere;

пустовать vacare [1] (domus vacat; locus vacat);

пустой cavus [a, um]; cassus [a, um] (nux; canna); effetus [a, um]; inanis [e] (domus; vas); vacuus [a, um] (locus; domus; castra; nomen); vacivus [a, um] (aedes); vanus [a, um]; vastus [a, um] (locus); fluxus [a, um]; falsus [a, um] (terror; spes); frivolus [a, um]; futilis [e]; lusorius [a, um]; infrunitus [a, um] (animus; mulier; copia); surdus [a, um] (res surdae ac sensu carentes); sterilis [e] (manus);

пустомеля nugator [oris, m];

пустота cassum [i, n]; vacuum [i, n]; inane [is, n]; inanitas [atis, f]; vanitas [atis, f]; vanum [i, n]; vastitas [atis, f];

пустоцвет flos [floris, m] sterilis;

пустошь terra [ae, f] inculta;

пустующий vacuus [a, um] (locus; domus; castra);

пустынный vastus [a, um] (locus); vacuus [a, um] (agri); sterilis [e] (prospectus); solus [a, um]; desertus [a, um];

+ пустынное место desertum [i, n]; solitudo [inis, f];

+ делать пустынным vastare [1] (agros; forum);

пустыня desertum [i, n]; heremum [i, n]; solitudo [inis, f];

пустырь ruderatum [i, n]; loca inculta (neglecta);

пусть licet; ut;

+ пусть не хватает сил, но (самое) желание заслуживает похвалы ut desint vires, tamen est laudanda voluntas;

пустяк floccus [i, m]; titivillicium [ii, n]; nuga [ae, f]; tricae (sunt apinae tricaeque; t. merae); tramae putidae; cassa glans; parvulum [i, n]; vilitates;

+ спорить о пустяках de lana caprina rixari;

пустячный inanis [e] (causa; tempus inane petere);

путаница confusio [onis, f]; ineptiae [arum, fpl];

+ во избежание путаницы ad evitandam confusionem;

путаный confusus [a, um]; perplexus [a, um];

путать confundere [o, ndi, fusum]; circumlegere [o, xi, ctum]; implicare [1]; perturbare [1]; miscere [eo, cui, stum/xtum];

путеводитель itinerarium [ii, n]; dux [cis, m] itineris;

+ краткий путеводитель vademecum;

путём ope; per;

+ путём эксперимента experimenti ope; per experimentum;

путешественник viator [oris, m]; peregrinator [oris, m];

путешествие iter [itineris, n]; via [ae, f]; peregrinatio [onis, f]; vectura [ae, f];

+ ему довелось совершить путешествие на Лемнос evenit iter illi in Lemnum ut esset;

+ трёхдневное путешествие tridui via;

+ утомлённый путешествиями по морю и по суше lassus maris et viarum;

путешествовать vectari [or, atus sum] (huc atque illuc); iter facere [io, feci, factum]; peregrinari [or, atus sum]; viare [1];

путник viator [oris, m]; peregrinator [oris, m];

путы vincula (pl) (vincula rumpere); nervus [i, m] (nervo vinctus; in nervis teneri; in nervo atque compedibus aetatem agere); compedes, -um fpl;

путь iter [itineris, n]; via [ae, f];

+ окольный путь ambitus (longo ambitu circumducere);

+ вступить на путь affectare viam;

+ счастливого пути и счастливого возвращения bene ambula et redambula;

+ лишь один раз приходится совершать смертный путь calcanda semel via leti;

+ совершать путь iter habere;

+ Млечный Путь Via Lactea; Circulus Candens;

+ совершенно сбиться с пути tota via errare;

+ сбиться с пути de via decedere (declinare);

+ вернуться на правильный путь in viam redire;

+ вступить на путь славы viam gloriae (ad gloriam) inire (ingredi);

+ отправиться в путь viae se committere; in viam se dare;

+ отправиться в обратный путь vertere iter retro;

+ в пути in via, inter vias;

пух pluma [ae, f]; lanugo [inis, f] (in genis);

пухнуть tumescere [o, ui,-]; tumere [o, ui,-] (bile tumet jecur); intumescere; turgescere [o,-,-]; turgere [eo, tursi, -] gliscere [o,-,-];

пуховик pulvinar [is, n]; anacliterium [ii, n];

пучина vorago [inis, f] (voraginibus submergi); vertex (vortex) –icis m; gurges, -itis m; vertigo [inis, f]; pontus [i, m];

пучить inflationem habere;

пучок fasciculus [i, m]; fascis [is, m]; manipulus [i, m];

пушинка floccus [i, m];

пушистый pubescens [ntis]; laneus [a, um];

пушка ballista [ae, f]; canno [onis, m]; gunna [ae, f];

пушок pubes [is, f]; lanugo [inis, f];

пчела apis [is, f];

пчелиный apiarius [a, um]; apianus [a, um]; apium;

+ пчелиный рой examen apium;

+ пчелиные соты favus;

+ пчелиная ячейка forus; thalamus;

пчеловодство mellificium [ii, n]; res [rei, f] melliaria;

пчелоед merops, -opis m;

пчельник apiarium [ii, n];

пшеница triticum [i, n]; frumentum [i, n];

пшеничный triticeus [a, um] (frumentum; messis);

+ пшеничная мука triticum;

пшено milium [ii, n];

пыл fervor [oris, m]; ardor [oris, m]; calor [oris, m]; ignis [is, m]; aestus [us, m]; inflammatio [onis, f]; juventas [atis, f];

+ в пылу этой беседы in hoc dictorum aestu;

+ умерить свой пыл vires suas temperare;

пылать flagrare [1]; flammare [1]; ardere [eo, arsi, arsurus];

пылающий flammeus [a, um]; ardens [ntis]; flagrans [ntis];

пылесос aspirator [oris, m]; pulvilignus [i, m];

пылить pulverem movere [eo, movi, motum]; excitare [1]; pulverare [1];

пылкий fervens [ntis] (animus; ingenium); fervidus [a, um]; ardens [ntis]; acer [cris, e] (vir; animus); igneus [a, um] (homo; furor); vehemens [ntis] (orator); vivax [acis]; vivus [a, um]; praeruptus [a, um];

пыль pulvis [eris, m] (nubes pulveris) m; conis [is, f];

+ в атмосферной пыли in pulveribus atmosphaericis;

+ пускать пыль в глаза pulverem ob oculos aspergere;

+ поднимать пыль torquere pulverem;

+ небо затмилось тучами пыли caelum pulvere stat;

пыльца pollen [inis, n];

пытать extorquere [eo, rsi, rtum] (aliquem); torquere (aliquem eculeo; corpus suum);

пытаться conari [or, atus sum]; tentare [1] (temptare); operam dare [o, dedi, datum]; periclitari [or, atus sum];

+ пытаться пройти через провинцию iter per provinciam tentare;

пытка carnificium [ii, n]; carnificina [ae, f] (subire quamvis carnificinam); afflictatio [onis, f]; supplicium [ii, n] (cruciatu supplicioque perire); tormentum [i, n]; cruciatus [us, m]; crux [cis, f]; quaestio [onis, f];

+ подвергать пытке extorquere (aliquem);

+ пытка заточения supplicium inclusum;

+ раб, закованный или подвергнутый пытке servus vinctus tortusve;

пытливость curiositas [atis, f]; cognitionis cupiditas [atis, f];

пытливый curiosus [a, um]; studiosus [a, um] (lector); cognitionis cupidus [a, um];

пышно magnifice; luxuriose; splendide; apparate; ampulose; opulenter;

пышность abundantia [ae, f] (ludorum; cenae); apparatus [us, m] (epularum; ludorum venationumque); magnificentia [ae, f]; splendor [oris, m]; luxus [us, m]; pompa [ae, f];

пышный ditis [e]; luxuriosus [a, um]; opulentus [a, um]; superbus [a, um] (apparatus; triumphus); tumidus [a, um] (virginitas); magnificus [a, um]; splendidus [a, um]; apparatus [a, um]; sumptuosus [a, um]; pretiosus [a, um]; laetissimus [a, um]; luxuriosus [a, um]; sucidus [a, um]; nitidus [a, um];

+ пышный обед daps, dapis f;

+ пышный рост luxuria [ae, f];

+ пышное одеяние basilicum [i, n];

пьеса fabula [ae, f] (ad actum scaenarum composita); argumentum [i, n] (Argumentum plura significat, nam et fabulae ad actum scaenarum compositae argumenta dicuntur; quo, apparet, omnem ad scribendum destinatam materiam слово argumentum означает многое, ибо argumenta называются и театральные пьесы; отсюда видно, что так именуется любая тема, развиваемая в письменной форме);

+ давать, ставить пьесу fabulam dare;

пьянеть vino percuti [ior, cussus sum]; ebriari [or, atus sum];

пьяница potor [oris, m]; potator [oris, m]; bibo [onis, m]; homo [inis, m] semper ebrius, vinolentus, multibibus;

+ горький пьяница acer potor;

пьянство perpotatio [onis, f]; ebrietas [atis, f]; dypsomania [ae, f]; vinolentia [ae, f];

пьянствовать potare [1]; perpotare;

пьяный uvidus [a, um] (Bacchus); matus [a, um]; ebrius [a, um]; ebriosus [a, um]; vinolentus [a, um]; madidus [a, um]; appotus [a, um];

+ сделать что-л. в пьяном виде vini vitio aliquid facere; vini vitio aliquid facere;

пясть metacarpus [i, m];

пятигранный quinquangularis [e]; quinquangulatus [a, um]; pentagonus [a, um]; pentaёdrus [a, um];

пятидесятилетие quinquaginta anni; jubilaeum [i, n] quinquagenarium; jubilaeum semis(a)eculare;

пятидесятый quinquagesimus [a, um];

пятилетие quinquennium [ii, n]; lustrum [i, n];

пятисотый quingentesimus [a, um];

пятка calx [calcis, f]; talus [i, m];

+ следовать по пятам calcem terere; in tergo alicujus haerere;

+ от макушки до самых пяток a vertice ad imos talos;

пятнадцать quindecim;

пятнадцатый quintus decimus;

пятнать maculare [1]; temerare [1]; inquinare [1]; aspergere [o, rsi, rsum]; contingere [o, tigi, tactum]; imbuere [o, ui, utum];

пятнистый maculatus [us, m]; maculosus [us, m]; varius [us, m] (pica; porcus);

пятница dies [ei, f] Veneris; feria [ae, f] sexta;

пятно macula [ae, f];

+ родимое пятно naevus [i, m]; naevula [ae, f];

пятый quintus [a, um];

пять quinque

+по пяти quini;

+в пять раз quinquies;

+ пять раз quinquies;

пятьдесят quinquaginta;

+ пятьдесят раз quinquagies;

пятьсот quingenti, ae, a;

+ пятьсот раз quingenties;




раб servus [i, m]; famulus [i, m]; familiaris [is, m]; mancipium [ii, n]; verna [ae, m]; mediastinus [i, m], mediastrinus [i, m];

раболепие humilitas [atis, f]; adulatio [onis, f]; vernalitas [atis, f]; obsequium [ii, n]; servilitas [atis, f];

раболепный vernilis [e] (blanditiae); vernalis [e]; humilis [e]; servilis [e];

работа operatus [us, m]; operatio [onis, f]; opera [ae, f]; opus [eris, n]; opusculum [i, n]; opificium [ii, n]; munus [muneris, n], labor [oris, m], quaestus [us, m];

+ работа по физике specimen physicum;

+ использовать для работы и ночное время operi noctem addere;

+ совершать работу favere operi;

работатать laborare [1]; operari [or, atus sum]; favere [eo, favi, fautum] operi; opus facere [io, feci, factum]; agere [o, egi, actum]; administrare [1]; studere [eo, ui,-] (alicui rei);

+ работать на другого aliis leporem exagitare;

+ работайте (и впредь) над этим, как работаете incumbite in causam, ut facitis;

работник operarius [ii, m]; mercennarius [ii, m];

работоспособный laboriosus [a, um];

+ быть весьма работоспособным summi laboris esse;

рабочий operarius [a, um];

рабский servilis [e]; ancillaris [e]; vernalis [e]; obnoxius [a, um];

рабство servitium [ii, n]; servitus [utis, m]; famulatus [us, m]; (долговое) nexus [us, m];

рабыня ancilla [ae, f]; serva [ae, f]; famula [ae, f]; mancipium [ii, n];

равенство aequitas [atis, f] (перед законом); aequalitas [atis, f]; aequabilitas [atis, f]; parilitas [atis, f]; indifferentia [ae, f];

+ знак равенства signum aequalitatis;

+ ставить знак равенства aequare;

+ с установлением всеобщего равенства ввести одинаковые законы как для высших, так и для низших слоев населения unitate constituenda summos cum infimis pari jure retinere;

равнина planities [ei, f]; campus [i, m] (herbidus; herbosus; aquosus; torridus; in campo castra ponere); arvum [i, n]; planum [i, n];

+ открытая холмистая равнина planities collina aperta;

+ песчано-глинистая равнина planities arenoso-stepposa;

+ степная равнина planities stepposa;

+ плоская травяная равнина campus planus herbosus;

+ равнинный характер местности aequitas loci;

+ вечно покрытые инеем равнины arva nunquam viduata pruinis;

+ равнина, идущая под уклон submissa fastigio planities;

равно aequabiliter; aequaliter; aeque; pariter;

+ равно как и aeque ac; pari modo ac; pariter ac;

+ не все ли равно? quid ad rem?

равновеликий aequalis [e]; aequimagnus [a, um]; magnitudine aequans [ntis];

равновесие aequilibrium [ii, n]; aequitas [atis, f];

+ вывести из равновесия exturbare mentem alicujus;

+ сохранять равновесие teneri nutu suo; corpus librare;

равноденственный aequinoctialis [e];

равноденствие aequinoctium [ii, n]; aequinox [noctis, f];

равнодушие apathia [ae, f]; aequanimitas [atis, f]; indifferentia [ae, f]; patientia [ae, f]; irreverentia [ae, f]; neglectus [us, m]; neglegentia [ae, f];

равнодушно aequo animo; indifferenter (ferre aliquid);

равнодушный aequanimus [a, um]; aequus [a, um]; frigidus [a, um]; immotus [a, um]; rudis [e];

+ делать равнодушным abalienare (aliquem ab aliqua re);

+ быть равнодушным tepere (affectus tepet);

равнозначный aequivalens [ntis];

равномерность aequitas [atis, f];

равномерный aequalis [e]; aequabilis [e]; regularis [e]; congruens [ntis]; constans [ntis];

равноправие juris aequitas [atis, f]; jura [ium, npl] paria;

+ ввиду всеобщего равноправия aequato jure omnium;

равносильный par [is];

равноценный aequivalens [ntis]; ejusdem pretii;

равный aequus [a, um]; aequalis [e]; aequans [ntis]; aequabilis [e]; par [is]; compar [is]; parilis [e] (noctes pariles diebus);

+ быть равным aequare;

+ при прочих равных условиях ceteris paribus;

+ равным образом item; itidem; pariter; perinde; aeque; eadem; mutuo; necnon;

+ с равным правом aequo jure;

+ делать равным exaequare (omnium dignitatem);

+ сделать свободу равной для всех exaequare libertatem;

+ быть равным кому-л. se exaequare cum aliquo exaequare; aliquem exaequari cum aliquo;

+ делать равным aequare (aliquid alicui rei, cum aliqua re);

+ при равной для всех опасности aequato omnium periculo;

+ когда бой велся равными силами dimicatione aequata, aequato Marte;

равнять aequare [1] (aliquid alicui rei, cum aliqua re); coaequare [1]; exaequare [1]; complanare [1];

равняться facere [io, feci, factum] (litteras ad aliquem; duplicatum jugerum; dodrantem bonorum); aequare [1]; aequum esse [sum, fui];

радар radioelectricum instrumentum [i, n] detectorium;

ради causa; gratia; super; propter; ob; per;

+ потрудиться ради собственной славы super sua laude moliri laborem;

радиальный radialis [e];

радиатор refrigeratorium [ii, n];

радиация radiatio [onis, f];

радий radium [ii, n] (Ra);

радикал radicalista [ae, m];

радикулит radiculitis [idis, f];

+ пояснично-крестцовый радикулит lumbosacrale radiculitis;

радио Radiophonia [ae, f]; radiophonum [i, n];

радиовещание radiophonica divulgatio [onis, f];

радиостанция radiostatio [onis, f]; statio [onis, f] radiophonica;

радиотрансляционный radiophonicus [a, um];

радиус radius [ii, m];

+ в радиусе in circulo radio…

радовать gaudio esse [sum, fui] alicui; afficere [io, affeci, affectum] aliquem gaudio, laetitia, voluptate; alicui voluptati esse, voluptatem afferre; delectare [1]; beare [1]; laetificare [1];

радоваться sumere [o, mpsi, mptum] gaudia; gaudere [eo, gavisus sum]; laetari [or, atus sum]; capere [io, cepi, captum] laetitiam; exsultare [1] animo; gestire [4];

+ я рад и счастлив gaudeo et volup est mihi;

+ я рад твоему благополучному возвращению te venire salvum volup est;

радон radon (Rn);

радостно per gaudium; volup, volupe; laete; hilare; libenter; gratulatorie; jucunde;

радостный candidus [a, um] (nox; hora; fatum; convivia; concordia); gaudialis [e]; gaudibundus [a, um]; laetus [a, um]; serenus [a, um]; hilaris [e];

радость hilaritudo [inis, f]; hilaritas [atis, f]; gaudium [ii, n]; gaudimonium [ii, n]; laetitia [ae, f]; deliciae [arum, fpl]; alacritas [atis, f]; gratulatio [onis, f]; oblectatio [onis, f] (vitae); voluptas [atis, f] (voluptas mea!);

+ выражать радость fungi gaudio;

+ доставлять кому-л. радость alicui laetitiam afferre; gaudio esse alicui; afficere aliquem gaudio;

+ быть вне себя от радости efferri, compleri gaudio; gaudio triumphare;

+ неподдельная радость fides gaudii;

+ одна радость рождает другую, радостям нет конца gaudiis gaudium suppeditat;

радуга arcus [us, m] caelestis; iris [idis, f];

радужный iridescens [ntis];

радушно liberaliter (accipere; accipi); benigne (salutare; invitare); faciliter;

радушный benignus [a, um]; facilis [e];

радующийся gaudialis [e]; gaudibundus [a, um];

раз:

+ один раз semel;

+ два раза bis;

+ в два раза duplo;

+ в три раза triplo;

+ много раз multoties; pluries;

+ ни разу nunquam;

+ с первого же раза ictu primo;

+ вернуть в шестьсот раз больше sescenta tanta reddere;

+ в три раза меньше tribus tantis minus;

разбавить diluere [o, ui, utum] (aqua; vinum);

разбавленный dilutus [a, um];

разбегаться diffugere [io,fugi,-]; discurrere [o, rri, rsum]; dilabi [or, lapsus sum];

разбирательство (судебное) cognitio [onis, f] causae;

разбирать eventilare [1]; analyzare [1]; inspicere [io, spexi, ctum]; intellegere [o, legi, lectum]; dijudicare [1]; disserere [o, ui, rtum]; percensere [eo, ui, censum]; recensere; disceptare [1] (controversiam, litem); enucleare [1]; explicare [1]; tractare [1] (definitionem alicujus rei; quaestionem; proeliorum vias); disjungere [o, nxi,nctum,]; distruere [o, xi, ctum]; dissolvere [eo, lvi, lutum]; (aedificium) deturbare [1]; (murum) demoliri [ior, itus];

разбитый truncus [a, um] (tela);

разбить frangere [o, fregi, fractum]; diffringere; confringere; dividere [o, visi, visum]; partire [4]; disponere [o, posui, positum]; collidere [o, lisi, lisum] (os collisum; scyphi collisi); elidere; quatere [io, quassi, quassum]; discutere [io, cussi, cussum]; disjicere [io, jeci, jectum]; conquassare [1]; contundere [o, tudi, tusum] (vasa contusa); minuere [o, ui, utum]; comminuere [o, ui, utum] (statuam; navem; vasa cristallina); truncare [1] (statuas); discerpere [o, psi, ptum]; fundere [o, fudi, fusum]; pellere [o, pepuli, pulsum] (hostium exercitum); caedere [o, cecidi, caesum] (januam saxis; legiones; Pyrrhum); concidere [o, cidi, cisum]; facere [io, feci, factum] (castra); vastare [1] (Scythas); tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (praetorium; sub vallo; tentoria);

+ разбить врагов stragem hostium edere (dare; facere; efficere; ciere);

разбой grassatio [onis, f] (nocturna); grassatura [ae, f]; latrocinium [ii, n]; rapina [ae, f]; praedatio [onis, f]; furtum [i, n];

разбойник latrunculus [i, m]; latro [onis, m]; praedo [onis, m]; malandrinus [i, m]; grassator [oris, m] (nocturnus; grassatores et sicarii); percussor [oris, m]; lanista [ae, m];

разбойничий latronum, praedatorum; piraticus [a, um];

разбор analysis [is, f]; recensio [onis, f]; explicatio [onis, f]; discrimen [inis, n];

+ подвергнуть разбору analyzare; enucleare; explicare; eventilare;

разборчивый elegans [ntis]; delicatus [a, um]; superbus [a, um] (dens; aures, quarum est judicium superbissimum); fastidiosus [a, um] (aestimator);

разбросать dispergere [o, rsi, rsum]; dissipare [1]; disjicere [io, jeci, jectum]; distrahere [o, xi, ctum]; jactare [1]; sternere [o, tsravi, stratum] (corpora passim);

разбредаться dispalari [or, atus sum]; dilabi [or, lapsus sum];

разбросанный dispersus [a, um]; dijectus [a, um];

разбудить expergefacere [io, feci, factum];

разбухать intumescere [o, mui,-]; turgescere [o,-,-]; sufflari [or, atus sum];

разбухший tumidus [a, um] (humus);

развалина ruina [ae, f]; reliquiae [arum, fpl]; parietinae [arum, fpl];

развалиться vitium facere [io, feci, factum]; dilabi [or, lapsus sum]; collabi; corruere [o, ui, utum];

разве num; ut; en; ne;

+ да разве на тебя что-нибудь подействует? Te ut ulla res frangat?

развевающийся fluxus [a, um];

разведать speculari [or, atus sum] (locum; consilia alicujus); perspeculari; investigare [1]; explorare [1]; cognoscere [o, gnovi, gnitum];

разведение cultura [ae, f]; cultus [us, m]; colendi; educatio [onis, f]; propagatio [onis, f]; dilutio [onis, f];

+ разведение рыб impiscatio [onis, f];

разведчик scultator [oris, m]; emissarius [oris, m]; speculator [oris, m]; explorator [oris, m];

разведывательный exploratorius [a, um];

разверстый hians [ntis];

развертывать evolvere [o, lvi, lutum,]; revolvere; explicare [1/ui, itum];

развеселить exhilarare [1]; hilarare;

развешивать dispensare [1];

развивать evolvere [o, lvi, lutum]; subigere [o, egi, actum] (ingenium); excolere [o, ui, cultum]; expandere [o, ndi, nsum/passum]; formare [1]; fingere [o, nxi, nctum]; explicare [1] (sententiam);

развившийся adultus [a, um] (eloquentia);

развилка furca [ae, f]; bifurcatio [onis, f];

развитие evolutio [onis, f]; crescentia [ae, f]; incrementum [i, n]; cultus [us, m]; cultura [ae, f]; progressus [us, m]; proventus [us, m]; momentum [i, n]; decursus [us, m], cursus [us, m]; progressio [onis, f], auctus [us, m], augmentum [i, n];

+ экономическое развитие cursus oeconomicus, mercaturae;

развитый evolutus [a, um];

развлекаться sibi ludos facere [io, feci, factum]; ludere [o, lusi, lusum]; animum relaxare [1], remittere [o, misi, missum]; oblectari [or, atus sum]; aberrare [1];

развлечение ludus [i, m]; lusus [us, m]; oblectamentum [i, n] (vitae); oblectatio [onis, f]; delectatio [onis, f]; voluptates [um, fpl]; animi relaxatio et remissio;

+ для развлечения voluptatis causa; animi causa; animi gratia;

+ предаваться развлечениям юности ludo aetatis frui;

+ доставлять кому-л. развлечение ludum dare alicui;

развод divortium [ii, n]; abruptio [onis, f] (conjugii); conjugis discidium [ii, n]; repudiatio [onis, f];

разводить (в стороны) disponere [o, posui, positum]; domare [o, ui, itum] (arbores); diluere [o, ui, utum] (aqua; vinum); accendere [o, ndi, nsum] (ignem); facere [io, feci, factum] (ignem ex lignis); submittere [o, misi, missum] (vitulos; tauros); colere [o, ui, cultum];

+ разводить огонь ignem accendere;

+ разводить рыб impiscare; venari;

разводиться (с женой) repudium uxori remittere [o, misi, missum]; repudiare [1]; (с мужем) divortium cum marito facere; a viro discedere [o, cessi, cessum];

разворачивать evolvere [o, lvi, lutum];

разврат stuprum [i, n]; impudicitia [ae, f]; nequitia [ae, f];

развратитель subactor [oris, m];

развратник lastaurus [i, m]; fornicarius [ii, m]; fornicator [oris, m]; scortator [oris, m]; scortum [i, n]; moechus [i, m]; corruptus [i, m];

развратница meretrix [icis, f]; scortum [i, n]; scrapta [ae, f]; scrattia [ae, f]; scratta [ae, f]; lupa [ae, f]; fornicaria [ae, f];

развратничать scortari [or, atus sum]; mores corrumpere [o, rupi, ruptum]; ad nequitiam obducere [o, xi, ctum];

развратность nequitia [ae, f] (nequitia ac turpitudo);

развратный vitiosus [a, um] (vita); dissolutus [a, um]; libidinosus [a, um]; pravus [a, um]; impudicus [a, um];

развращать corrumpere [o, rupi, ruptum]; vexare [1] (mores);

развязанный solutus [a, um];

развязать expedire [4] (nodum; restim; aliquem illigatum); accendere [o, ndi, nsum] (seditionem); solvere [o, lvi, lutum] (corrigia); dissolvere; resolvere; suscitare [1] (bellum civile; caedem);

+ развязать руки integrum dare;

+ развязать язык loquentem facere;

развязка solutio [onis, f]; exitus [us, m];

развязно petulanter (alicui rei sine ulla suspicione maledicere);

развязность petulantia [ae, f] (linguae; dictorum);

развязный procax [cis] (leno; meretrix; sermo; scripta); petulans [ntis] (genus dicendi); vernilis [e] (dictum);

разгадка explicatio [onis, f];

разгадывать conjicere [io, jeci, jectum]; explicare [1]; solvere [o, lvi, lutum];

разгладить planare [1]; complanare [1];

разглашать gestare [1] (crimina); enuntiare [1]; vulgare [1]; divulgare; circumferre [fero, tuli, latum]; efferre; eliminare [1]; praedicare [1];

разглядывать perspicere [io, spexi, spectum]; cognoscere [o, gnovi, gnitum]; spectare [1];

разгневанный iratus [a, um]; turbatus [a, um] (Pallas);

разговаривать colloqui; loqui [or, locutus sum] (latine loqui; Graeca lingua, Graece; cum aliquo; alicui de aliqua re); colloquium habere [eo, ui, itum]; confabulari; fabulari [or, atus sum] (cum aliquo; alicui; inter se); fabulare [1]; sermocinari [or, atus sum]; conversare [1];

разговор colloquium [ii, n]; fabula [ae, f] (fabulae convivales); sermo [onis, m]; locutio [onis, f]; conversatio [onis, f]; dialogus [i, m];

+ вступить в разговор excipere fabulae partem;

разгонять diluere [o, ui, utum] (curam mero; omnes molestias); diruere [o, ui, utum] (agmina); submovere [eo, movi, motum] (turbam); resolvere [o, lvi, lutum]; discutere [io, cussi, cussum];

разгораться gliscere [o, -,-]; exardescere [o, arsi, arsum];

разгорячать accendere [o, ndi, nsum] (aliquem contra [in] aliquem); calefacere [io, feci, factum]; calefieri [fio, factus sum]; calescere [o, lui, -];

разгорячаться incalescere [o, lui, -] (mero; laetitia; per vinum et epulas); exaestuare [1];

разграбить manus afferre [affero, attuli, allatum] (alicui rei); compilare [1](oppidum, quidquid domi est; templa omnibus ornamentis compilata); diripere [io, repi, reptum]; depopulari; populari [or, atus sum];

разграничение terminatio [onis, f] (rerum expetendarum);

разграничивать (de)limitare [1]; abducere [o, xi, ctum] (a conjecturis divinationem); definire; finire [4]; fines ponere [o, posui, positum]; disterminare [1]; circumscribere [o, psi, ptum];

разгром strages [is, f] (exercituum); clades [is, f]; internecio [onis, f]; internecium [ii, n];

разгружать deonerare [1] (naves); exonerare [1] (naves); exinanire [4] (navem, vehicula);

разда(ва)ть tribuere [o, ui, utum] (pecuniam equitibus); distribuere (naves legatis); dividere [o, visi, visum] (praedam militibus; agros viritim civibus/per veteranos); dispensare [1] (nummos; oscula per natos); dispertiri / dispertire [4] (pecuniam judicibus; aliquid servis); largiri [ior, itus sum] (aliquid alicui; aliquid in servos);

раздаваться circumsonare [o, ui, itum];

раздавить obterere [o, trivi, tritum](aliquem pondere alicujus rei);

раздача divisio [onis, f];

+ раздача хлеба frumentatio;

+ раздача мяса visceratio;

раздвигать dimovere [eo, movi, motum]; promovere; proferre [fero, tuli, latum];

раздвоение dichotomia [ae, f];

раздел pars [partis, f]; capitulum [i, n]; divisio [onis, f]; divisus [us, m]; liber [bri, m]; membrum [i, n];

разделение divisio [onis, f]; divisus [us, m]; partitio [onis, f]; discretio [onis, f]; disjunctio [onis, f]; dissociatio [onis, f]; separatio [onis, f]; separatus [us, m]; (de)limitatio [onis, f];

разделительный divisorius [a, um];

+ разделительная линия linea divisoria (divisionalis);

+ разделительный знак diaeresis [is/eos, f];

разделять dividere [o, visi, visum]; partire [4]; divellere [o, vulsi, vulsum]; discernere [o, crevi, cretum]; disjungere [o, nxi, nctum]; dissociare [1]; separare [1]; (de)limitare [1]; tribuere [o, ui, utum] (aliquid in partes); discribere [o, psi, ptum]; dispensare [1]; scindere [o, scidi, scissum](amnis in partes scinditur; in duas factiones scindi); secare [o, ui, ctum]; discerpere [o, psi, ptum]; distinere [eo, ui, tentum](flumen distinet legiones; Isthmus distinet freta); findere [o, fidi, fissum];

+ разделять точками distinguere [o, nxi, nctum];

+ разделять мнение consentire [4];

разделяться discurrere [o, rri, rsum]; dividi [or, visus sum];

раздеть vestimenta, vestem detrahere [o, xi, ctum]; spoliare [1] (aliquem; corpus caesi hostis); nudare [1];

раздирать trahere [o, xi, ctum] (factionibus trahi); discindere [o, scisi, scissum]; dilacerare [1]; dirumpere [o, rupi, ruptum];

раздор litigium [ii, n] (alicui litigium es cum aliquo); discordia [ae, f]; controversia [ae, f]; dissensio [onis, f]; discidium [ii, n]; seditio [onis, f]; scandalum [i, n];

+ если раздоры затянутся надолго si diutius alatur controversia;

+ гражданские раздоры studia civilia;

раздосадованный iniquus [a, um] (vitiis alicujus);

раздражать irritare [1]; vulnerare [1] (aliquem verbis; aures alicujus); effovere [eo, fovi, fotum]; vexare [1] (tussis vexat fauces); movere [eo, movi, motum]; commovere; ira inficere [io, feci, fectum]; sollicitare [1]; exacerbare [1]; lacessere [o, sivi, situm]; provocare [1];

раздражающий irritans [ntis];

раздражимость irritabilitas [atis, f];

раздражимый irritabilis [e]; mobilis [e];

раздражение irritatio [onis, f]; iracundia [ae, f]; tumor [oris, m];

раздраженный iratus [a, um]; iracundus [a, um]; turbatus [a, um] (Pallas); infensus [a, um];

раздражительность irritabilitas [atis, f];

раздробить frangere [o, fregi, fractum]; comminuere [o, ui, utum]; contundere [o, tudi, tusum]; conficere [io, feci, fectum]; conferre [o, tuli, latum]; spargere [o, rsi, rsum]; discutere [io, cussi, cussum]; distendere [o, ndi, nsum];

раздробление comminutio [onis, f];

раздувать accendere [o, ndi, nsum] (ignem flatu); exsuscitare [1];

+ раздувать пламя conflare [1];

раздувшийся tumidus [a, um] (cervices);

раздумывать cogitare [1]; excogitare; cunctari [or, atus sum];

разевать hiare [1];

раздуться tumere [eo, ui, -] (corpus tumet veneno);

разжевывать trucidare [pisces, porrum]; conficere [io, feci, fectum]; dentibus comminuere [o, ui, utum];

разжигать accendere [o, ndi, nsum] (ignem; seditionem; invidiam); suscitare [1] (sopitos ignes); stimulare [1] (iram); urere [o, ussi, ustum]; inflammare [1];

разжижать liquefacere [io, feci, factum];

разжижаться liquescere [o, licui,-]; colliquescere; liquefieri [fio, factus sum];

разжижение colliquescentia [ae, f];

разительный admirandus [a, um]; mirus [a, um];

+ разительное сходство similitudo [inis, f] mira;

разлагать dividere [o, visi, visum];

разлагаться decomponi [or, positus sum]; dissolvi [or, solutus sum]; putrescere [o, trui, -]; putrefieri [fio, factus sum]; liquescere [o, licui, -] (corpora liquescunt);

разлад dissensio [onis, f]; discidium [ii, n]; discordia [ae, f];

разламывать corrumpere [o, rupi, ruptum]; diffringere [o, fregi, fractum]; perfringere [o, fregi, fractum];

разлив inundatio [onis, f]; eluvio [onis, f]; eluvies [ei, f] (maris, aquarum); diluvium [ii, n];

+ разливы реки Волги inundationes fluminis Volgae;

разливать suffundere [o, fudi, fusum] (merum); transfundere; diffundere; fundere; irrigare [1];

разливаться superfluere [o, xi, ctum] (Nilus superfluens); suffundi [or, fusus sum]; superfundi; redundare [1]; exundare [1];

+ краснота/краска (бледность) разливается по чьему-л. лицу rubor (pallor) suffunditur alicui;

разлитие eluvies [ei, f] (maris, aquarum);

различать dignoscere [o, gnovi, gnotum]; cernere [o, crevi, cretum]; discernere; distinguere [o, nxi, nctum]; sejungere [o, nxi, nctum]; disjungere; separare [1]; dijudicare [1];

различаться differre [differo, distuli, dilatum]; discedere [o, cessi, cessum]; discrepare [o, avi/ui,-]; diversum esse [sum, fui, -]; interesse;

+ твердые тела различаются степенью твердости corpora solida soliditatis gradu differunt;

+ различаться между собой количественно, но не качественно inter se magnitudine, non genere differre;

различение discretio [onis, f] (boni et mali);

+ не делая различия sine/absque discretione;

различие differentia [ae, f]; discrimen [inis, n]; distinctio [onis, f]; diversitas [atis, f]; variantia [ae, f] (rerum); varietas [atis, f] (vocum; sententiarum; fructuum; rerum; colorum); variatio [onis, f]; distantia [ae, f]; dissimilitudo [inis, f]; discrepantia [ae, f];

+ отсутствие различий indifferentia;

различно varie; diversimode;

различный diversus [a, um]; diversiformis [e]; diversicolor [is]; varius [a, um] (gentes; sermones; studia); disjunctus [a, um]; dispar [is]; discrepans [ntis]; dissonus [a, um]; inaequalis (calices; res); multimodus [a, um];

+ самые различные quae plurimum intervalli recipiunt;

+ желания (вкусы) у людей различны nec voto vivitur uno;

разложение decompositio [onis, f]; dissolutio [onis, f]; putrescentia [ae, f]; tabes [is, f] (cadaveris);

разложившийся rancidus [a, um];

разломать diffringere [o, fregi, fractum]; effringere;

разлука discessus [us, m]; digressio [onis, f]; disjunctio [onis, f];

разлучить abalienare [1]; abjugare [1] (aliquem ab aliqua re); sejungere [o, nxi, nctum]; deducere [o, xi, ctum]; distrahere [o, xi, ctum] (vi); divellere [o, vulsi, vulsum];

+ только смерть разлучит меня с тобой nisi mors me abs te alinaverit;

разлюбить desuescere [o, suevi, suetum] amare;

размагничивание demagnetisatio [onis, f];

размалывание commolitio [onis, f];

размах amplitudo [inis, f];

размахивать vibrare [1]; torquere [eo, rsi, rtum]; dimicare [1]; jactare [1] (alas);

размачивать diluere [o, ui, utum] (lateres aqua); madefacere [io, feci, factum];

размежевание terminatio [onis, f] (agri);

размежевать terminare [1] (agrum publicum a privato); meti [or, atus sum]; metiri [ior, mensus sum]; dimetiri; abmetiri;

размельчать comminuere [o, ui, utum];

размен commutatio [onis, f]; permutatio [onis, f];

разменивать permutare [1]; commutare [1];

размер dimensio [onis, f]; magnitudo [inis, f]; amplitudo [inis, f]; statura [ae, f] (pampini); minuties [ei, f]; parvitas [atis, f]; modus [i, m]; metrum [i, n]; numerus [i, m];

размеренный moderatus [a, um]; congruens [ntis];

разместить, размещать collocare [1]; dislocare [1]; distribuere [o, ui, utum]; explicare [1]; constituere [o, ui, utum] (aliquid super aliqua re); struere (bene structa collocatio; verba);

размещение dispositio [onis, f]; dislocatio [onis, f];

размечать metari [or, atus sum];

разминать tractare [1] (aliquid manu; police ceram);

размножаться multiplicari [or, atus sum]; propagari [or, atus sum]; augeri [eor, auctus sum];

размножение reproductio [onis, f]; generatio [onis, f]; genitus [us, m]; multiplicatio [onis, f]; propagatio [onis, f];

размозжить comminuere [o, ui, utum] (alicui caput);

размолвка litigium [ii, n] (alicui litigium est cum aliquo);

размывать diluere [o, ui, utum]; abluere; proluere; obedere [o,-, esum];

размываться diffluere [o, xi, ctum];

размытый aqua erosus [a, um]; suffusus [a, um];

размышление cogitatio [onis, f]; consideratio [onis, f]; deliberatio [onis, f]; meditatio [onis, f]; commentatio [onis, f]; mens [ntis, f];

размышлять tractare [1] aliquid animo; meditari [or, atus sum]; deliberare [1]; putare [1]; reputare [1]; commentari [or, atus sum]; evolvere [o, lvi, lutum]; considerare [1];

размягчать mollire [4]; emollire; diluere [o, ui, utum] (vulnus aceto); effeminare [1] (animos);

разнимать dirimere [o, emi, emptum]; distrahere [o, xi, ctum]; divellere [o, vulsi, vulsum];

разница differentia; discrimen [inis, n]; distinctio [onis, f]; diversitas; intervallum [i, n] (quantum intervallum inter te et illum interjectum est!); limes [itis, m]; varietas [atis, f] (vocum; sententiarum; fructuum; rerum; colorum);

+ не делать разницы nullo discrimine agere;

разновидность varietas [atis, f] (litterarum); forma [ae, f] (generis illius duae sunt formae); species [ei, f];

разногласие discrepantia [ae, f]; dissensio [onis, f]; varietas [atis, f] (in disputationibus); discordia [ae, f];

+ среди них есть разногласия inter eos variatur;

+ разногласия нет variatum non est;

разнообразие variantia [ae, f] (rerum); varietas [atis, f] (vocum; sententiarum; fructuum; rerum; colorum);

+ для разнообразия varietatis causa;

разнообразить variare [1];

разнообразно varie;

разнообразный varius [a, um] (gentes; sermones; studia); multimodus [a, um];

разнородный diversus [a, um]; dissimilis [e];

разносить vulgare [1] (contagium in alios; facinus per omnes; vulgatur fama per urbem); digerere [o, gessi, gestum]; gestare [1]; differre [fero, tuli, latum]; circumferre; dissipare [1] (ventis);

разносторонний non-aequilateralis [e]; eximius [a, um]; excelsus [a, um];

+ разносторонний треугольник trigonum imparibus lateribus;

разносторонность varietas [atis, f] (vir varietate promptissimus);

разность diversitas [atis, f]; differentia [ae, f];

разносчик institor [oris, m]; portator [oris, m];

разнотипный heterotypus [a, um]; difformis [e]; diversiformis [e];

разнотравье variherbetum [i, n]; herbetum mixtum;

разноцветный discolor [oris]; diversicolor; versicolor; multicolor; varius [a, um] (autumnus; flores); varianus [a, um];

разнузданный effrenatus [a, um]; impunitus [a, um]; impotens [ntis];

разнуздывать effrenare [1]; frenos distrahere [o, xi, ctum];

разный diversus [a, um]; varius [a, um] (gentes; sermones; studia); miscellaneus [a, um]; separatus [a, um]; inaequalis [e] (calices);

+ в разное время и по-разному vario tempore et vario modo;

+ по-разному излагать свои воспоминания о чем-л. variare memoriam alicujus rei;

разоблачать protrahere [o, xi, ctum]; denudare [1];

разобрать analyzare [1]; explicare [1]; extricare [1]; recensere [eo, censui, censum/censitum]; perlegere [o, lexi, lectum];

разобщать disjungere [o, nxi, nctum]; distendere [o, ndi, ntum, nsum]; separare [1]; isolare [1];

разогревать tepefacere [io, feci, factum]; calefacere;

разорвать (di)lacerare [1]; (di)rumpere [o, rupi, ruptum]; abrumpere (vincula); disjungere [o, nxi, nctum]; conscindere [o, scidi, scissum];

разорение vastatio [onis, f]; vastitas [atis, f]; devastatio [onis, f]; populatio [onis, f]; diluvium [ii, n]; excidium [ii, n]; exitium [ii, n]; strages [is, f] (stragem facere, dare alicui);

+ ввергнуть Италию в состояние (обречь на) разорения Italiam ad vastitatem vocare;

разоренный vastus [a, um] (urbs vasta incendiis); populatus [a, um];

разорить perdere [o, didi, ditum] (cives, civitatem); deperdere; disperdere; vexare [1] (urbes bello); diruere [o, ui, utum] (aere); vastare [1] (agros; omnia ferro ignique); pervastare [1]; populari [or, atus sum]; lacerare [1]; violare [1]; conflictare [1]; trucidare [1] (plebem fenore); labefactare [1]; subversare [1]; subvertere [o, rti, rsum] (aliquem);

+ разорившийся человек homo (aere) dirutus;

разориться re familiari comminutum esse;

+ совершенно разориться omnibus in rebus turbare;

разоружать dearmare [1] (exercitum hostium);

разоружение disarmamentum [i, n];

разочаровывать spem demere [o, dempsi, demptum]; spem eripere [io, ui, ptum];

разрабатывать tradere [o, didi, ditum]; elaborare [1];

разравнивать aequare [1] (stercora);

разрастаться accrescere [o, crevi, cretum]; increscere; luxuriare [1];

разрежать rarefacere [io, feci, factum]; collucare [1]; relaxare [1];

разрежение rarescentia [ae, f];

разреженность raritas [atis, f];

разреженный rarus [a, um] (agmen; ordo);

разрез sectio [onis, f]; dissectio [onis, f]; caesura [ae, f]; incisio [onis, f];

разрезать secare [o, ui, sectum]; dissecare; incidere [o, cidi, cisum]; praecidere;

разрешение solutio [onis, f]; concessio [onis, f]; permissio [onis, f]; permissum [i, n]; consensus [us, m] (sine consensu magistratuum, parentum); voluntas [atis, f]; venia [ae, f];

+ с разрешения sponte (principis);

разрешить solvere [o, lvi, lutum]; exsolvere; persolvere; explicare [1]; tollere [o, sustuli, sublatum]; decernere [o, crevi, cretum] (rem dubiam); dijudicare [1]; sinere [o, sivi, situm]; pati [ior, passus sum]; concedere [o, cessi, cessum]; permittere [o, misi, missum]; facere [io, feci, factum] (alicui transitum);

+ этим способом разрешааются все трудности hoc modo difficultates omnes solvuntur; persolvere;

+ разрешить кому-л. говорить alicui veniam dare dicendi;

разрозненный separatus [a, um]; disjunctus [a, um];

разрубить dissecare [o, ui, ctum]; ferire [4]; discidere [o, -,-]; diffundere [o, fudi, fusum];

разруха defessae res [rerum, fpl]; excidium [ii, n]; excisio [onis, f]; eversio [onis, f]; exstinctio [onis, f];

разрушать destruere [o, xi, ctum]; consumere [o, sumpsi, sumptum] (opus vi aliqua consumptum); abolere [eo, evi, etum] (monumenta); delere [eo, evi, etum]; abrumpere [o, rupi, ruptum] (pontem); interrumpere; pessum dare [o, dedi, datum] [dejicere, premere, agere] (civitates); disjicere [io, jeci, jectum]; solvere [o, lvi, lutum]; evertere [o, rti, rsum]; perdere [o, didi, rditum]; confringere [o, fregi, fractum]; rescindere [o, scidi, scissum]; excidere [o, cidi, cisum]; excutere [io, cussi, cussum]; demoliri [ior, itus sum]; dissipare [1]; dividere [o, visi, visum]; decerpere [o, psi, ptum] (spes tantas); diruere [o, ui, utum] (urbem; muros; diruta Pergama); sustollere [o, -,-] (aedes); sternere [o, stravi, stratum] (muros ariete; Trojam a culmine),

разрушаться vitium facere [io, feci, factum]; dilabi [or, lapsus sum];

разрушение eversio [onis, f] (urbis; templorum); vitium [ii, n]; strages [is, f] (tectorum; aedificiorum); ruina [ae, f]; excidium [ii, n];

разрушитель populator [oris, m]; terminator [oris, m]; distructor [oris, m]; eversor [oris, m];

разрушительный destructivus [a, um]; edax [acis] (ignis; imber; tempus; vetustas);

+ разрушительное влияние effectus destructivus;

разрушение destructio [onis, f];

разрушить delere [eo,evi, etum]; exturbare [1] (omnem spem pacis); vertere [o, rti, rsum] (monia ab imo); subruere (libertatem);

разрыв abruptio [onis, f]; ruptura [ae, f]; diruptio [onis, f]; rhexis [is, f];

разрывать displodere [o, (plosi), plosum; rumpere [o, rupi, ruptum]; erumpere; interrumpere; diripere [io, repi, reptum]; discerpere [o, rpsi, ptum]; scindere [o, scidi, scisum]; discindere; rescindere; corrumpere [o, rupi, ruptum]; divellere [o, vulsi, vulsum]; lacerare [1]; dilacerare; laniare [1]; praecidere [o, cisi, cisum];

разрыхлять ablaqueare [1]; mollire [4]; labefactare [1]; fermentare [1];

разряд ordo [onis, m]; classis [is, f]; ratio [onis, f]; genus [eris, n]; nota [ae, f];

разрядка:

+ в разрядку litteris disjunctis (distantibus; remotis);

разузнать exsequi [or, cutus sum] (aliquid cogitando, quaerendo, sciscitando); speculari [or, atus sum] (locum; consilia alicujus); explorare [1]; sciscitare [1]; investigare [1]; exquirere [o, sivi, situm];

разукрашенный pictus [a, um]; depictus [a, um]; ornatus [a, um]; exornatus [a, um]; coloratus [a, um];

разукрашивать adornare [1] (aliquid verbis);

разум cerebrum [i, n] (non habere); ratio [onis, f]; intellectus [us, m]; mens [ntis, f];

разумеется certe; nimirum; sane; scilicet; videlicet; vero; quippe; scilicet;

+ закон повелевает приближаться к богам чистым, разумеется, духовно caste jubet lex adire ad deos, animo videlicet;

+ когда об этом договорились, тогда, разумеется… haec ubi convenerunt, tunc…

разумение intellectus [us, m]; intellegentia [ae, f];

разумно sane; vere; prudenter; sapienter;

разумный prudens [ntis]; sapiens [ntis]; rationalis [e]; sanus [a, um]; rectus [a, um]; verus [a, um];

разучивать discere [o, didico, doctum]; ediscere; memoriae mandare [1];

разучиться dediscere [o, didico, doctum]; oblivisci [or, oblitus sum];

разъедать exurere [o, ussi, ustum] (vis veneni exurit ferrum); rodere [o, rosi, rosum]; obedere [o, esi, esum]; dissociare [1];

разъедающий edax [cis] (humor);

разъединить disjungere [o, nxi, nctum]; dissociare [1]; discernere [o, crevi, cretum]; abjugare [1] (aliquem ab aliqua re); abscidere [o, cisi, cisum] (exercitum in duas partes);

разъезд discursus [us, m];

+ железнодорожный разъезд discursus viae ferreae;

разъезжать commeare [1]; circumire [eo, ii, itum];

разъяренный fervens [ntis] (latrones); furibundus [a, um]; furens [ntis]; furiosus [a, um];

разъяснение interpretatio [onis, f]; elucidatio [onis, f];

разъяснять explicare [1]; satisfacere [io, feci, fectum]; illustrare [1]; resolvere [o, lvi, lutum]; persolvere; dilucidare [1]; interpretari [or, atus sum]; diluere [o, ui, utum] (mihi, quod rogavi, dilue); extrahere [o, xi, ctum] aliquid in lucem; revelare [1];

разыгрывать ludere [o, lusi, lusum];

+ разыгрывать драму fabulas agere [o, egi, actum];

разыскать quaerere [o, sivi, situm] (aliquem, occasionem); requirere; conquirere (fugitivos, sacrilegos, latrones); exquirere; quaeritare [1] (aliquem terra marique); comperire [io, rui, rtum]; vestigare [1] (aliquem inquirendo);

рай paradisus [i, m]; sedes [is, f] beatorum; Elysium [ii, n]; locus [i, m] amoenissimus;

район districtus [us, m]; regio [onis, f]; ditio [onis, f]; dioecesis [eos, f]; pagus [i, m];

+ в горных районах in regionibus montanis;

+ в районе Теберды prope Teberdam;

районирование divisio [onis, f]; regionatio [onis, f]; zonatio [onis, f];

райский paradisiacus [a, um]; amoenissimus [a, um];

рак cancer [cris, m] (marinus sive fluminalis); carcinoma [atis, n];

ракета missile [is, n] ignitum; rocheta [ae, f];

+ управляемая ракета missile (e longinquo) directum;

ракетка reticulum [i, n] (reticulo pilae fundantur);

раковина concha [ae, f]; cochlear [is, n];

+ ушная раковина auricula [ae, f];

рама forma [ae, f] (picturae; formae ligneae); margo [inis, f] fenestrae;

рана vulnus [eris, n] (leve; grave; mortiferum); ictus [us, m] (certus; ambiguous); cicatrix [icis, f]; stigma [atis, n]; plaga [ae, f];

+ рана в грудь vulnus adversum;

+ в груди все еще остается (не зажила) рана vivit sub pectore vulnus;

+ рана, нанесенная кому-л., кем-л. vulnus alicujus;

+ рана во что-л., от чего-л. vulnus alicujus rei (corporis; missilium);

+ получить рану в голову vulnus in capite accipere;

+ нанести кому-л. рану vulnus alicui inferre, infligere; vulnerare (aliquem graviter);

+ умереть от раны ex vulnere mori;

+ раны совести не заживают cicatrix conscientiae pro vulnere est;

+ нанесший рану percussor (vulneratus percussorem novit);

+ страдающий от ран(ы) aeger vulneribus, ex vulnere;

+ нарывающие раны tumescentia vulnera;

ранг gradus [us, m]; dignitas [atis, f]; fortuna [ae, f];

ранее, раньше antea; antehac; olim; pridem; superioribus temporibus;

ранение vulnus [eris, n] (leve; grave; mortiferum);

раненый saucius [a, um]; sauciatus [a, um]; vulneratus [a, um]; feritus [a, um]; vulnere afflictus [a, um];

ранить vulnerare [1] (aliquem graviter); vulnus inferre; sauciare [1]; secare [o, ui, ctum]; confodere [io, fodi, fossum] (tot vulneribus confossus); excipere [io, cepi, ceptum] (aliquem in latus);

+ быть тяжело раненым gravi vulnere affici;

ранневесенний praevernalis [e]; primi veris;

ранний praecox [cis]; primus [a, um]; antiquior [ius]; prior [ius]; festinus [a, um] (taedia vitae; canities); tempestivus [a, um] (convivium; cena); maturus [a, um]; matutinus [a, um]; Eous [a, um];

+ в ранней юности prima juventa;

рано cito; mane; mature; matutino tempore;

+ рано встающий tempestivus [a, um] (sanus atque t.);

раньше prius; antea; dudum; matutine; supra;

рапа muria [ae, f]; salsura [ae, f];

рапорт relatio [onis, f]; renuntiatio [onis, f];

раса proles [is, f]; subspecies [ei, f]; gens [tis, f], genus [generis, n], stirps [is/ium f, phyle [es, f] (Gr);

расизм odium [ii, n] phyleticum [e]latio phyletica [ae, f] discriminatrix, propriae stirpis elatio [onis, f];

расист propriam stirpem extollens [ntis, m], phyleticus [i, m] / allophylorum osor [oris, m];

расовый phyleticus [a, um], gentilis [e], genticus [a, um];

раскаиваться, раскаяться poenitentiam agere [o, egi, actum]; confiteri [eor, fessus sum]; poemitet…

раскаленный fervens [ntis] (cinis); candens [ntis] (ferrum);

раскалить accendere [o, ndi, nsum] (vapor solis accendit arenas; ferrum accensum igni); calefacere [io, feci, factum]; fervefacere; exurere [o, ussi, ussum];

раскалывать findere [o, fidi, fissum]; diffindere; rimari [or, atus sum];

раскачивать labefactare [1]; concutere [io, cussi, cussum];

раскаяние poenitentia [ae, f]; confessio [onis, f];

+ так велико было раскаяние tanta vis poenitendi erat;

раскидать sternere [o, stravi, stratum] (corpora); pandere [o, ndi, passum] (ramos);

раскидистый patulus [a, um];

раскладывать exponere [o, posui, positum]; struere [o, xi, ctum]; pandere [o, ndi, passum] (ad siccandum);

раскол fissura [ae, f]; fissum [i, n]; rima [ae, f]; schisma [atis, n];

раскольник schismaticus [i, m];

раскопки effossio [onis, f]; excavatio [onis, f]; fossio [onis, f];

раскрасить pingere [o, nxi, ctum]; variare [1] (aliquid caeruleis guttis); inficere [io, feci, fectum];

раскроить

+ раскроить голову палкой fuste aperire caput;

раскрываться aperiri [ior, rtus sum]; expandi [or, pansus sum]; dehiscere [o,-,-];

раскрыть aperire [io, ui, rtum] (errorem); revelare [1]; hiscere [o, -,-], hiare [1] (os, rictum);

+ раскрыть заговор aperire conjurationem;

распад desintegratio [onis, f]; detritus [us, m]; decompositio [onis, f];

распадаться discedere [o, cessi, cessum]; secedere; dilabi [or, lapsus sum]; dissolvi [or, lutus sum];

распадение solutio [onis, f]; detritus [us, m];

распаковывать destipare [1];

распалять conflare [1];

+ распалять любовью exurere [o, ussi, ustum] (aliquem);

распарывать solvere [o, lvi, lutum]; resuere [suo, (sui), sutum]; detexere [o, xui, xtum];

распаханный aratus [a, um];

распахивать aperire [io, ui, rtum]; rejicere [io, jeci, jectum] (de vestimentis etc); arare [1] (terram; agrum); распахнуть aperire [io, ui, rtum];

+ настежь распахнуть ворота pandere atque aperire januam;

распечатывать (открыть) resignare [1]; (напечатать) typis imprimere [o, pressi, pressum];

распинать in crucem agere [o, egi, actum]; cruciare [1]; cruci affigere [o, fixi, fixum];

расписание index [icis, m]; horarium [ii, n];

расписать variare [1] (aliquid notis); расписывать describere [o, psi, ptum];

расписаться subscribere [o, psi, ptum]; subnotare [1];

расписка apocha [ae, f]; cautio [onis, f]; chirographus [i, m]; litterae [arum, fpl] testimoniales;

+ расписка вполучении денег на сохранение cautio depositionis;

+ дать расписку cavere chirographum;

+ долговая расписка syngrapha [ae, f];

+ получить расписку с кого-л. syngrapham facere cum aliquo;

+ по долговой расписке per syngrapham;

расплавить resolvere [o, lvi, lutum]; liquefacere [io, feci, factum]; conflare [1];

расплавиться tabescere [o, bui, -]; liquefieri [fio, factus sum];

расплатиться expendere [o, ndi, nsum]; dissolvere [o, lvi, lutum];

расплываться diffluere [o, fluxi, fluctum];

расплывчатый diffusus [a, um]; suffusus [a, um]; vagus [a, um];

распознавать dignoscere [o, gnovi, gnotum]; cognoscere [o, gnovi, gnotum];

располагать locare [1]; collocare [1]; applicare [1] (coloniam colli); ponere [o, posui, positum]; disponere; componere; digerere [o, gessi, gessum]; distribuere [o, ui, utum]; ordinare [1]; sistere [o, stiti, statum] (aciem in litore); statuere [o, ui, utum]; struere [o, xi, ctum] (bene structa collocatio; verba); suppetere [o, ii, titum]; possidere [eo, sedi, sessum]; uti [or, usus sum]; habere [eo, ui, itum]; in potestate habere;

+ кто-л. располагает достаточным количеством обвинительных материалов crimina suppetunt alicui;

располагаться considere [o, sedi, sessum] (trans flumen, sub monte, ad ripam Rheni, superioribus locis); insidere (jugis; aliquam rem; cineres patriae); consistere [o, stiti,-] (in superiore acie, sub muro, in sinistro cornu); castra tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (sub vallo); situm esse;

расположение dispositio [onis, f]; positio [onis, f]; positura [ae, f]; distributio [onis, f]; ordinatio [onis, f]; caritas [atis, f]; locatio [onis, f]; situs [us, m]; situatio [onis, f]; gratia [ae, f]; sensus [us, m]; affectus [us, m] (mentis; animi); allubentia [ae, f]; animus [i, m] (bono animo esse in aliquem); voluntas [atis, f]; favor [oris, m]; tractus [us, m] (oppidi); structura [ae, f] (verborum); structio [onis, f];

+ лишиться расположения друзей suorum voluntates alienare;

+ расположение и направление стены tractus ductusque muri;

расположенный affectus [a, um] (aliquo modo erga aliquem); volens [ntis]; facilis [e]; proclivis [e]; inclinatus [a, um]; opportunus [a, um]; placatus [a, um]; situs [a, um]; positus [a, um]; locatus [a, um];

+ расположенный на севере, к северу sub septemtrionibus positus;

распорядитель curator [oris, m]; dominus [i, m] (ludorum, rei);

распорядок ordo [inis, m]; mos [moris, m];

распоряжаться praeesse [sum , fui]; administrare [1]; dispensare [1];

распоряжение imperium [ii, n] (accipere); jussum [i, n]; mandatum [i, n]; institutum [i, n]; acta [orum, npl];

+ отдавать в распоряжение aperire [io, rui, rtum] (navigantibus maria; Asiam alicui); tradere [o, didi, ditum] (alicui decem satellites);

+ распоряжение о чем-л. imperium [ii, n] alicujus rei;

+ иметь в своем распоряжении habere [eo, ui, itum]; possidere [eo, sedi, sessum]; transmittere [o, misi, missum] (voluptates; regionis abundantiam);

+ быть в распоряжении suppetere [o, ii, itum];

расправа jurisdictio [onis, f]; inquisitio [onis, f]; disquisitio [onis, f];

расправить explicare [1];

расправиться mulcare [1] (aliquem); tollere [o, sustuli, sublatum]; finficere [io, feci, factum];

распределение descriptio [onis, f];

распределять digerere [o, gessi, gestum]; tribuere [o, ui, utum] (pecuniam equitibus); distribuere; dividere [o, visi, visum]; partire [4]; describere [o, psi, ptum]; discribere; disponere [o, posui, positum];

+ распределять поровну aequare (pecuniam);

распродажа auctio [onis, f]; venditio [onis, f];

распростертый fusus [a, um]; porrectus [a, um]; patulus [a, um];

распростирать pandere [o, ndi, nsum (passum)]; expandere [o, ndi, nsum]; porrigere [o, rexi, rectum]; extendere [o, ndi, nsum]; prosternere [o, stravi, stratum];

распространение propagatio [onis, f]; prolatio [onis, f]; amplificatio [onis, f]; disseminatio [onis, f]; intentus [us, m];

рапространенный divulgatus [a, um];

распространять gestare [1] (crimina); vulgare [1] (contagium in alios; facinus per omnes; vulgatur fama per urbem; famam alicujus rei); divulgare [1]; pandere [o, pandi, pansum/passum]; spargere [o, rsi, rsum]; dispergere; diffundere [o, fudi, fusum]; transfundere; dilatare [1]; disseminare [1]; dissipare [1]; explicare [1]; perferre [fero, tuli, latum]; promovere [eo, movi, motum]; propagare [1];

распространяться expandi [or, pansus sum]; dilatari [or, atus sum]; propagari [or, atus sum]; se diffundere [o, fudi, fusum]; vulgari [or, atus sum]; valere [eo, ui,-] (haec lex valet in omnes; hoc in caesarem non valet); augeri [eor, auctus sum]; crescere [o, crevi, cretum];

+ распространиться по всему войску in omnem exercitum vulgari;

распрямить dirigere [o, regi, rectum]; erigere; rectum facere [io, feci, factum];

распугать turbare [1] (apros latratu);

распускать pandere [o, ndi, nsum/ssum]; fundere [o, fudi, fusum]; dimittere [o, misi, missum]; remittere; dissolvere [o, lvi, lutum]; laxare [1];

распутать extricare [1]; expedire [4] (nodum); evolvere [o, lvi, lutum]; explicare [1];

распутник lastaurus [i, m]; fornicator [oris, m]; fornicarius [ii, m]; ganeo [onis, m]; scortator [oris, m]; moechus [i, m];

распутница fornicaria [ae, f]; subigitatrix [icis, f];

распутный solutus [a, um]; dissolutus [a, um]; adulter [era, um]; libidinosus [a, um]; perditus [a, um];

распутство ganea [ae, f]; subigitatio [onis, f]; impudicitia [ae, f]; lascivia [ae, f] [ae, f]; libido [inis, f]; licentia;

распутье bivium [ii, n]; bifurcatio [onis, f]; trivium [ii, n]; quadrivium [ii, n];

распухание tumefactio [onis, f];

распухать tumescere [o, mui,-];

распухший tumidus [a, um]; inflatus [a, um]; turgidus [a, um];

+ быть распухшим tumere [eo, ui,-] (corpus tumet veneno);

распущенность libertas [atis, f]; licentia [ae, f]; libido [inis, f]; lascivia [ae, f];

распущенный procax [acis] (leno; meretrix; sermo; scripta); libidinosus [a, um]; fusus [a, um]; dissolutus [a, um]; lascivus [a, um];

распылитель pulverisator [oris, m];

распятие crux [crucis, f]; crucifixus [i, m];

распять afficere [io, feci, fectum] / affigere [o, xi, ctum] cruce;

рассада plantae novellae;

рассадник seminarium [ii, n];

рассаживать disserere [o, sevi, satum]; propagare [1]; disponere [o, posui, positum];

рассвет Aurora [ae, f]; diluculum [i, n]; adventus [us, m] lucis, solis;

+ на рассвете, с рассветом albe(sce)nte caelo; surgente die; prima luce;

+ с самого же рассвета statim a prima luce;

+ задолго до рассвета bene ante lucem;

рассветать lucescere [o, luxi,-]; lux oritur; albere [eo, ui,-];

рассеивать fundere [o, fudi, fusum]; diffundere; dispergere [o, rsi, rsum]; spargere [o, rsi, rsum]; disseminare [1]; dimovere [eo, movi, motum]; discerpere [o, psi, ptum]; disjicere [io, jeci, jectum]; disserere [o, sevi, situm]; dissipare [1]; distrahere [o, xi, ctum]; depellere [o, pulsi, pulsum]; discutere [io, cussi, cussum]; diruere [o, ui, utum] (agmina);

рассеиваться diffugere [io, fugi,-] (diffugiunt metu perterriti) (spiritus unguenti suavis diffugit in auras); diffugo [1]; dilabi [or, lapsus sum];

рассекать (dis)secare [o, ui, ctum];

рассечение sectio [onis, f]; dissectio [onis, f];

расселение distributio [onis, f]; dispersio [onis, f]; migratio [onis, f];

расселина fissura [ae, f]; ruptura [ae, f];

рассеяние dispersio [onis, f];

рассеянно disperse; passim;

рассеянность distractio [onis, f] animi; oblivio [onis, f];

рассеянный dispersus [a, um];

рассеять submovere [eo, movi, motum] (turbam);

рассказ narratio [onis, f]; narratus [us, m]; argumentum [i, n] (a. est ficta res, quae tamen fieri potest); fabula [ae, f] (inseritur hoc loco fabula); historia [ae, f]; relatio [onis, f]; traditio [onis, f]; expositio [onis, f]; memoria [ae, f]; memoratus [us, m];

рассказывать narrare [1]; enarrare; expedire (verbo; aliquid; de aliqua re; originem alicujus rei; alicujus rei causam); praedicare [1]; memorare [1] (aliquid, de re aliqua, aliquem); fabulari [or, atus sum] (aliquid); garrire [4] (fabellas); exsequi [or, cutus sum] (aliquid verbis); persequi; prodere [o, didi, ditum]; tradere (alicui cogitations suas); loqui [or, cutus sum] (furta; omnia magna);

+ рассказывают traditur; traditum est;

+ было бы долго рассказывать обо всех подробностях longum erat singula excipere;

+ точно рассказать что-л. кому-л. aliquid alicui examussim disputare;

расслабленный languidus [a, um];

расслаблять debilitare [1]; laxare [1]; relaxare; resolvere [o, lvi, lutum]; levigare [1]; languere [eo, ngui,-]; languescere [o, ngui, -];

расслабляющий ignavus [a, um] (frigus; aestus);

расслаивать stratificare [1];

расследование investigatio [onis, f]; explanatio [onis, f]; inquisitio [onis, f];

расследовать inquirere [o, sivi, situm]; investigare [1]; detegere [o, tegi, tectum]; cognoscere [o, gnovi gnitum]; noscere [o, novi, notum]; exsequi [or, cutus sum] (aliquid cogitando, quaerendo, sciscitando);

рассматривание consideratio [onis, f]; contemplatio [onis, f]; inspectio [onis, f]; perlustratio [onis, f];

рассматривать perspicere [io, spexi, ctum]; inspicere; considerare [1]; disserere [o, rui, rtum]; censere [eo, ui, censum]; recensere; discutere [io, cussi, cussum]; tractare [1]; aestimare [1]; existimare [1]; habere [eo, ui, itum] (aliquem pro amico; aliquid pro certo); ponere [o, posui, positum]; recipere [io, cepi, ceptum]; lustrare [1]; contemplari [or, atus sum]; videre [eo, vidi, visum]; visere [o,-,-,]; collustrare [1]; perlustrare [1];

+ всесторонне рассматривать вопросы, рассмотреть все “за” и “против” causas utrimque tractare;

+ рассмотрим прежде всего, что это такое quid sit, primum est videndum;

рассмеяться tollere [o, sustuli, sublatum] risum;

рассмотрение exquisitio [onis, f]; tractatio [onis, f];

рассол muria [ae, f]; salsura [ae, f]; aqua [ae, f] salsa; alex [icis, m];

+ огуречный рассол succus e salsis cucumeribus;

рассорить disjungere [o, nxi, nctum];

распрашивание quaestio [onis, f]; percontatio [onis, f]; inquisitio [onis, f];

расспрашивать quaeritare [1] (Cur tu id quaeritas?); quaerere [o, sivi, situm] (iracundiae causam); exquirere; requirere (aliquid ab/ex aliquo; de aliqua re); requiritare [1] (res novas); scrutari [or, atus sum]; perscrutari; sciscitari [or, atus sum]; percontari [or, atus sum]; percontare [1];

+ расспрашивать кого-л. о чем-л. quaerere aliquid ab [de [e]x] aliquo;

рассрочка prorogatio [onis, f];

расставить disponere [o, posui, positum] (super tabula); tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (plagas; insidias alicui); struere [o, xi, ctum]; statuere [o, ui, utum]; dislocare [1];

расстановка

+ говорить с расстановкой intervallo dicere;

расстегивать deloricare [1]; resolvere [o, lvi, lutum];

расстилать sternere [o, stravi, stratum] (vestem);

расстилаться patescere [o, tui, -];

расстояние distantia [ae, f]; intervallum [i, n]; spatium [ii, n]; discrimen [inis, n]; longinquitas [atis, f];

+ следовать за кем-л. на большом расстоянии sequi aliquem magno intervallo;

+ находясь друг от друга на равном расстоянии aequali distantia a se invicem remoti;

+ на расстояние броска свинцового снаряда из пращи quantum caeli funda plumbo transmittere potest;

расстрел trajectio [onis, f]; supplicium [ii, n] pyroboli;

расстрелять trajicere [io, jeci, jectum]; supplicio pyroboli inficere [io, feci, fectum];

расстроенный afflictus [a, um] (res Romana); saucius [a, um]; turbidus [a, um]; perturbatus [a, um]; commotus [a, um]; labefactus [a, um];

расстроить perdere [o, didi, ditum] (valetudinem); afflictare [1]; affligere [o, xi, ctum]; vexare [1] (fortunas aratorum); turbare [1]; perturbare; conturbare; disturbare; vastare [1]; conflictare [1]; discutere [io, cussi, cussum]; perimere [o, emi, emptum]; labefactare [1]; animum commovere [eo, movi, motum]; offendere [o, ndi, nsum]; molestia afficere [io, feci, fectum]; tristitiam offerre [fero, obtuli, oblatum];

+ расстроить чьи-л. планы alicujus consilium vertere;

+ пугать и расстраивать кого-л. aliquem suspensum terrere;

расстройство turbor [oris, m]; perturbatio [onis, f]; animi commotio [onis, f]; (душевное) abalienatio [onis, f] mentis; tumultus [us, m] (stomacho tumultum ferre);

расступиться locum dare [do, dedi, datum];

+ расступившаяся вода показала землю unda dehiscens aperit terram;

рассудительно prudenter; consilio; ratione; judicio; consulto; circumspecto;

рассудительность circumspectio [onis, f];

рассудительный circumspectus [a, um]; sanus [a, um]; prudens [ntis]; sobrius [a, um];

рассудок cerebrum [i, n] (non habere); ratio [onis, f]; mens [ntis, f]; sensus [us, m]; judicium [ii, n];

+ здравый рассудок mens sana;

+ в полном рассудке cum ratione;

рассудочный rationalis [e];

рассуждать disceptare [1]; disputare [1] (multa de re aliqua); disserere [o, ui, rtum]; dissertare [1]; argumentari [or, atus sum] (de/in aliqua re); cogitare [1]; considerare [1]; deliberare [1]; perpendere [o, ndi, nsum];

+ рассуждать и так и этак vario sermone garrire;

+ правильно (здраво) рассуждать rectum videre;

рассуждение ratio [onis, f]; cogitatio [onis, f]; meditatio [onis, f]; commentatio [onis, f] [onis, f]; consultatio [onis, f]; disputatio [onis, f]; dissertatio [onis, f]; deliberatio [onis, f]; consideratio [onis, f];

+ рассуждение, парализующее волю ratio ignava;

рассчитанный ratus [a, um];

рассчитывать in spe habere [eo, ui, itum], ponere [o, posui, positum] aliquid; spem ponere, collocare [1]; computare [1]; reri [reor, ratus sum]; subducere [o, xi, ctum]; reputare [1]; ad calculum revocare [1];

+ точно рассчитав bene subducta ratione;

рассчитываться vocare [1] aliquem ad calculos; rationes conferre [fero, tuli, collatum]; rationes computare [1];

+ рассчитаться с кем-л. disputare rationem cum aliquo;

рассылать dimittere [o, misi, missum]; circummittere;

рассыльный viator [oris, m]; apparitor [oris, m]; cursor [oris, m];

рассыпать sternere [o, stravi, stratum] (arenam); spargere [o, rsi, rsum]; dispergere; dissipare [1]; dijicere [io, jeci, jectum];

рассыпной rarus [a, um] (agmen; ordo);

растаптывать proterere [o, trivi, tritum] (pede); culcare [1];

растаскивать distrahere [o, xi, ctum];

раствор solutio [onis, f];

растворение (dis)solutio [onis, f];

растворимый (dis)solubilis [e];

растворить solvere [o, lvi, lutum]; dissolvere; diluere [o, ui, utum] (aliquid aceto); remittere [o, misi, missum];

растекаться diffluere [o, xi, ctum];

растение planta [ae, f]; stirps [pis, f] (stirpium naturas persequi); gramen [inis, n];

растениевод plantarum cultor [oris, m];

растениеводство cultura [ae, f] plantarum;

растереть terere [o, trivi, tritum] (aliquid in mortario; piper mola); conterere (radicem in pulverem); pistare [1];

+ растереть что-л. с медом aliquid cum melle conterere;

растерзать dilacerare [1]; laniare [1]; divellere [o, vulsi, vulsum];

растерявшийся, растерянный egens [ntis] consilii;

растерянность inopia [ae, f] consilii;

+ оставлять в растерянности suspendere (aliquem ambiguis responsis);

растерянный conturbatus [a, um];

растеряться nullius consilii esse [sum, fui,-];

расти crescere [o, crevi, cretum]; increscere (maxime cibo eget, qui increscit); excrescere; enasci [or, enatus sum]; exoriri; oriri [ior,ortus sum]; provenire [io, veni, ventum]; habitare [1]; vigere [eo, ui,-]; augescere [o, -, -]; adaugescere; coalescere [o, lui, itum] (crimina impunita coalescunt); accedere [o, cessi, cessum]; intumescere [o, mui,-]; pullulare [1]; adulescere [o, evi, ultum];

+ цена на зкемлю растет pretium accedit agris;

+ ольха растет в вышину alnus se subjicit;

растирание obtritus [us, m]; tripsis [is, f]; tritura [ae, f]; contritio [onis, f];

растирать terere [o, trivi, tritum]; conterere;

растительность vegetatio [onis, f];

растительный vegetabilis [e]; vegetativus [a, um];

+ в растительной пище много витаминов in cibo vegetabili multa vitamina sunt;

растительноядный phytophagus [a, um];

растить tollere [o, sustuli, sublatum] (puerum);

растление stuprum [i, n]; contaminatio [onis, f];

растленный contaminatus [a, um];

растлитель subactor [oris, m];

расторгать dissolvere [o, lvi, lutum]; distrahere [o, xi, ctum]; divellere [o, vulsi, vulsum]; discindere [o, scidi, scissum];

расточать effundere [o, fudi, fusum]; profundere; dissipare [1]; lacerare [1]; consumere [o, mpsi, mptum]; trahere [o, xi, ctum] (pecuniam omnibus modis); abuti [or, usus sum] (rem patriam); vexare [1] (pecuniam); facere [io, feci, factum] farinam;

расточение eversio [onis, f] (rei familiaris);

расточитель sumptuosus [i, m]; vorago [inis, f] (patrimonii); decoctor [oris, m]; profusor [oris, m]; heluo [onis, m]; homo [inis, m] prodigus;

расточительно nequiter (aliquid facere; cenare);

расточительность sumptuositas [atis, f]; sumptus [us, m]; luxuria [ae, f]; heluatio [onis, f]; nequtia [ae, f] (nequtia atque luxuria); nequities [ei, f]; effusio [onis, f];

расточительный prodigus [a, um]; profusus [a, um]; damnosus [a, um]; neglegens [ntis];

растрата effusio [onis, f];

+ растрата общественной собственности peculatus [us, m];

растрачивать trahere [o, xi, ctum] (pecuniam omnibus modis); extrahere (aestatem sine ullo effectu); abuti {or, usus sum] (aurum; utendum est divitiis, non abutendum);

растрепанный hirsutus [a, um];

растроганный affectus [a, um] (litteris alicujus); commotus [a, um];

растрогать commovere [eo, movi, motum]; tangere [o, tetigi, tactum] (animum alicujus); vincere [o, vici, victum] (aliquem precibus; longo tempore victus);

раструб oc(h)rea [ae, f];

растягивать tendere [o, tetendi, tentum/tensum]; distendere; extendere; distringere [o, nxi, ctum];

+ растягивать слова voces distrahere [o, xi, ctum], dilatare [1];

растяжение distensio [onis, f]; extensio [onis, f]; intentus [us, m];

+ растяжение суставов distorsio [onis, f];

растяжимость elasticitas [atis, f]; ductilitas [atis, f]; extensibilitas [atis, f];

растянутый porrectus [a, um]; extensus [a, um]; lentus [a, um]; productus [a, um]; dierectus [a, um];

растянуться sternere [o, stravi, stratum] corpus, se sternere, sterni;

расхаживать obambulare [1]; inambulare;

расхваливать adornare [1] (aliquid verbis); dilaudare [1]; collaudare [1]; venditare [1];

расхититель spoliator [oris, m];

+ расхититель общественных средств hirudo aerarii; fures publici;

расхищать ferre [fero, tuli, latum] [portare] et agere [o, egi, actum]; diripere [io, repi, reptum]; avertere [o, rti, rsum];

расхищение suppresio [onis, f];

расхлебывать

+ это придется расхлебывать мне istaec in me cudetur faba;

расход sumptus [us, m]; expensa [ae, f]; expensum [i, n]; impensa [ae, f] (facere impensas in aliquid; imponere impensas alicui rei);

+ нести расходы по чему-л. sumptum [sumptus] facere [insumere, impendere] in aliquid [alicujus rei];

+ оправдывать расходы по своему содержанию sumptum suum exercere;

+ покрывать расходы fungi sumptu; sumptum alicui rei suggerere;

+ расходы на устройство игр, пиров impensae ludorum, cenarum;

+ без всяких расходов nulla impensa;

+ давать кому-л. на расходы suppeditare sumptum, sumptibus (alicui);

расходиться discedere [o, cessi, cessum]; digredi [ior, gressus sum]; se spargere [o, rsi, rsum]; discrepare [o, avi/ui, -]; dissentire [io, sensi, sensum]; dissidere [eo, sedi, sessum] (inter se; cum/ab aliquo, verbis, non re); variare [1] (во мнениях);

+ мнения расходятся sententiae variantur;

расходный sumptuarius [a, um];

расходование impensatio [onis, f];

расходовать impendere [o, ndi, nsum] (pecuniam in aliquid, in aliqua re); sumere [o, mpsi, mptum] (laborem frustra); consumere; erogare [1]; tollere [o, sustuli, sublatum] (tempus);

расхождение discessus [us, m]; discessio [onis, f]; digressus [us, m]; digressio [onis, f];

расхолаживать refrigerare [1];

расхохотаться tollere [o, sustuli, sublatum] risum;

расцвет flos [floris, m];

расцветание florescentia [ae, f];

расцветать (ef)florescere [o, rui,-]; efflorere [eo, ui,-]; vernare [1]; vigescere [o, -,-];

расценивать aestimare [1]; censere; habere [eo, ui, itum]; ponere [o, posui, positum]; recipere [io, cepi, ceptum]; tractare [1];

расческа pecten [inis, m];

расчесывать pectere [o, pexi, pexum/pectitum] (capillos); pectinare (jubam) [1];

расчет ratio [onis, f]; rationes; computatio [onis, f];

расчетливо parce; diligenter;

расчетливость diligentia [ae, f]; parsimonia [ae, f];

расчетливый diligens [ntis]; parcus [a, um];

расчищать aperire [io, ii/ivi, rtum] (locum alicui rei);

расчленение sectio [onis, f];

расчленять comminuere [o, ui, utum] (aliquid articulatim); discerpere [o, psi, ptum]; secare [o, ui, ctum];

расшатанный aeger [gra, um] (valetudo); dissolutus [a, um];

расшатывать labefacere [io, feci, factum]; labefactare [1]; moliri [ior, itus sum];

расширение expansio [onis, f]; extensio [onis, f];

расширять dilatare [1]; ampliare [1] (jurisdictionem); amplificare [1]; (ad)augere [eo, auxi, auctum]; extendere [o, ndi, ntum/nsum]; distendere; adjicere [io, jeci, jectum] latitudinem; continuare [1]; laxare [1]; porrigere [o, rexi, rectum]; propagare [1];

расширяться coalescere [o, alui, alitum]; se extendere (in omnes dimensiones);

расщелина fissura [ae, f]; rima [ae, f]; ruptura [ae, f];

расщеп scissura [ae, f];

расщеплять (dif)findere [o, fidi, fissum]; solvere [o, lvi, lutum]; dividere [o, visi, visum]; partire [4]; scindere [o, scidi, scissum]; decomponere [o, posui, positum]; dissociare [1];

расщепляющийся fissilis [e];

ратификация ratificatio [onis, f];

ратник propugnator [oris, m]; pugnator [oris, m]; bellator [oris, m];

рациональный rationalis [e];

рваный lacer [era, um]; panneus [a, um];

рвать rumpere [o, rupi, ruptum]; vellere[o, vulsi, vulsum]; avellere; vellicare [1]; scindere [o, scidi, scissi]; discindere;

рваться petessere [o, -,-] (pugnam caedesque; laudem);

рвение ardor [oris, m]; zelus [i, m]; voluntas [atis, f] (voluntatem alicujus laudare); studium [ii, n] (laudis); officium [ii, n] (officia intendere);

+ все охвачены одинаковым рвением idem omnes ardor habet;

рвота vomitio [onis, f]; vomitus [us, m]; emesis [is, f];

+ извергать в виде рвоты vomere [eo, ui, itum] (post cenam); vomitare [1];

+ страдать рвотой, быть подверженным рвоте vomitare;

+ кого-л. рвет кровью aliquis vomit cruore;

+ иметь мучительную рвоту paene intestina sua vomere;

рвотный emeticus [a, um]; vomitorius [a, um];

+ рвотные средства remedia emetica (vomitoria);

реабилитировать rehabilitare [1];

реагировать reagere [o, egi, actum];

реактив reactivum [i, n]; reagens [ntis, n];

реактивный reactivus [a, um];

реактор reactorium [ii, n];

реакционный reactionalis [e]; rerum pristinarum studiosus [a, um];

реакция reactio [onis, f]; rerum pristinarum studium [ii, n];

реализация perductio [onis, f]; realisatio [onis, f];

реализм realismus [i, m]; nuda rerum imitatio [onis, f];

реалистический realisticus [a, um];

реально actu; reapse; realiter;

реальность realitas [atis, f]; subsistentia [ae, f];

реальный realis [e];

ребенок infans [ntis, mf] (до 7 года); puer хpueri, m] (от 7 до 15); puellus [i, m]; parvus [i, m]; pupa [ae, f]; puella [ae, f];

+ новорожденный ребенок natus infans; editus infans;

ребро costa [ae, f]; jugum [i, n];

ребристый costatus [a, um]; jugatus [a, um]; angulatus [a, um];

ребячески pueriliter;

ребяческий puerilis [e];

ребячество infantia [ae, f]; puerilitas [atis, f];

рев fletus [us, m]; gemitus [us, m]; fremor [oris, m] (leonum);

ревень rheum [i, n]; rheuponticum [i, n];

реветь uncare [1] (о медведях); mugire [4]; rudere [o, ivi, -]; rugire [4]; fremere [o, ui, itum] (leo fremit);

ревизия revisio [onis, f]; recensio [onis, f];

ревизор revisor [oris, m];

ревматизм rheumatismus [i, m];

ревнивец aemulus [i, m];

ревнивый zelotypus [a, um];

ревнитель affectator [oris, m] (sapientiae); admirator [oris, m] (alicujus rei; antiquitatis); zelotes [ae, m], zelota;

ревновать zelari [or, atus sum];

ревностно naviter;

+ревностно заниматься persequi;

+ ревностно трудиться elaborare;

ревностный navus [a, um] (homo navus et industrius); assiduus [a, um] (agricola); studiosus [a, um] (alicujus rei); enixus [a, um]; intentus [a, um]; ardens [ntis]; vehemens [ntis];

ревность zelus [i, m]; zelotypia [ae, f]; amoris stimuli;

револьвер sclopetum [i, n] repetens (revolubile); revolvulus [i, m]; manuballistula [ae, f];

революционер revolutionarius [ii, m]; homo [inis, m] novarum rerum avidus;

революционный revolutionarius [a, um];

революция rerum (publicarum) commutatio [onis, f] [onis, f]; revolutio [onis, f]; (rerum politicarum, improvisa) eversio [onis, f] / commutatio [onis, f]; novae res; conversio [onis, f], circuitus us; rebellio [onis, f], seditio [onis, f]; tumultus; defectio [onis, f];

регата navium certamen [inis, n];

регион regio [onis, f];

региональный regionalis [e];

регистратор commentariensis [is, m]; *registrarius [ii, m];

регистрация irrotulatio [onis, f]; repertorium [ii, n];

регистрировать subscribere [o, psi, ptum] (numerum aratorum);

регламент lex [legis, f]; constitutio [onis, f];

регулировать temperare [1] (annonam); regulare [1]; moderari [or, atus sum];

регулируемый moderabilis [e];

регулярный regularis [e];

регулярно regulariter; statim (aliquid facere);

регуляция regulatio [onis, f];

редактировать redigere [o, egi, actum]; curare [1]; edere [o, edidi, editum];

редактор redactor [oris, m]; editor [oris, m]; actorum diurnorum moderator [oris, m]; (компьютер) programma [atis, n] editorium;

+ главный редактор redactor principalis;

+ ответственный редактор redactor responsabiles;

+ редактор … redigit…

редакционная коллегия collegium [ii, n] redactorum;

редакция redactores [um, mpl]; consilium [ii, n] commentariis moderandis;

+ под редакцией cura (curante, curantibus);

редеть rarescere [o,-,-];

редиска radicula [ae, f];

редкий rarus [a, um] (silva; litterae; portus; avis; facies); laxus [a, um]; collucatus [a, um]; lucidus [a, um]; dispersus [a, um]; sparsus [a, um];

редко raro; rare; parce;

+ редко выходящий из дому rarus egressu;

+ редко случаться rarum habere locum;

редколесье silva [ae, f] rara;

редчайший perrarus [a, um]; rarissimus [a, um];

редька rapa [ae, f]; rapula [ae, f]; rapulum [i, n]; raphanus [i, m];

реестр tabula [ae, f]; registrum [i, n];

режим condiciones [um, fpl]; regimen [inis, n];

режиссер administrator [oris, m] ludi (scaenici); moderator [oris, m]; scaenarum ordinator [oris, m];

режущий acer [acris, acre] (splendor; lux);

резать secare [o, ui, ctum]; scindere [o, scidi, scissum] (vitrum adamante); trucidare [1] (pecora);

+ на ходу подметки резать milvo volanti ungues resecare posse;

резвиться lascivire [4]; petulanter agere [o, egi, actum];

резво petulanter;

резвость petulantia [ae, f] (mariti gregum perniciosi propter petulantiam); exsultatio [onis, f]; lascivitas [atis, f];

резвый petulans [ntis] (animalia); animosus [a, um] (equus); lascivus [a, um];

резвящийся colludens [ntis];

резеда lutum [i, n];

резерв subsidium [ii, n];

+ расположить легионы в резерве legiones in subsidiis locare;

резервы condita (orum, npl); copiae [arum, fpl];

резерват reservatum [i, n];

резервация reservatio [onis, f];

резервный subsidiarius [a, um]; in subsidio situs [a, um];

+ резервные отряды velati;

резец caelum [i, n];

резиденция habitatio [onis, f]; sedes [is, f]; domicilium [ii, n];

резина cummis [is, f];

резкий abruptus [a, um]; subitus [a, um]; distinctus [a, um]; acer [cris, e] (odor; tibia; sonitus); acerrimus [a, um]; acerbus [a, um] (frigus); acidus [a, um] (sonus); acutus [a, um]; argutus [a, um] (odor); gravis [e]; percussibilis [e] (odor); animosus [a, um] (ventus); vehemens [ntis] (verba); trux [trucis] (vox); tristis [e] (responsum);

+ резкое понижение температуры temperaturae (caloris) descensus subitus;

резко truculenter (se gerere); acriter; acute;

резкость truculentia [ae, f] (alicujus);

резной sculptilis [e];

резня strages [is, f] (Gallos strage fundere); nex [necis, f]; caedes [is, f]; internecio [onis, f];

резолюция resolutio [onis, f];

резонер argumentator [oris, m];

результат effectus [us, m]; summa [ae, f]; summarium [ii, n]; eventus [us, m] (pugnae); eventum [i, n] (ex evento existimare); exitus [us, m];

+ в результате ob; propter;

результативный efficax [acis];

резчик sculptor [oris, m];

резьба sculptura [ae, f];

резюме summarium [ii, n]; recapitulatio [onis, f]; anacephalaeosis [is, f];

+ с резюме на латинском языке cum summario latino;

рейд statio [onis, f] (navium; male fida carinis; stationes classibus occupare); salum [i, n]; expeditio [onis, f]; incursio [onis, f] (subitanea);

Рейн Rhenus [i, m];

рейс commeatus [us, m];

река flumen [inis, n]; fluvius [ii, m]; amnis [is, f]; torrens [ntis, m];

+ от дождей вздулась река imbres amnem aluere;

+ есть река Арар, которая впадает в Родан flumen est Arar, quod in Rhodanum influit;

реклама commendatio [onis, f]; propaganda [orum, npl]; divulgatio [onis, f] laudis; laudativa nuntia [orum, npl]; proscriptio [onis, f]; praeconium [ii, n]; praeconia [orum, npl];

рекламировать proscribere [o, psi, ptum]; praeconor [or, atus sum];

рекламный praeconius [a, um];

рекомендация commendatio [onis, f];

рекомендовать commendare [1]; suadere [o, suasi, suasum] (succurrere alicui; pacem); conciliare [1]; laudare [1] (aliquid contra [ad] aliquid);

+ настой этой травы рекомендуется при гипертонии infusum hujus herbae in hypertonia commendatur;

реконструкция reconstructio [onis, f];

рекорд cumulus [i, m];

релевантный relevans [ntis];

религиозность religio [onis, f]; pietas [atis, f];

религиозный religiosus [a, um]; pius [a, um];

+ религиозный обряд ritus [us, m]; religio [onis, f]; sacrum [i, n];

религия religio [onis, f];

реликт relictum [i, n];

реликтовый relictarius [a, um]; relictus [a, um];

рельеф anaglyphon [i, n];

рельефный prominens [ntis];

рельсы regulae [arum, fpl];

ремень nervus [i, m] (nervo vinctus); lorum [i, n]; corium [ii, n]; habena [ae, f];

ремесленник faber [bri, m]; artifex [icis, m]; opifex; laborator [oris, m]; mechanicus [i, m];

ремесленный sellurarius [a, um];

+ ремесленные изделия fabrilia [orum, npl];

ремесло ars [artis, f]; artificium [ii, n]; fabrica [ae, f];

+ кузнечное ремесло fabrica ferrea;

ремешок fiscella [ae, f]; capistrum [i, n];

ремонт reparatio [onis, f];

ремонтировать reparare [1];

ренесанс renatae litterae artesque, anagenesis [eos, f] (Gr), novus ortus [us, m] (litterarum artiumque), "renascentia", renovatio [onis, f] litterarum, tempus [oris, n] renatarum litterarum; novus partus [us, m];

рента locarium [ii, n];

рентген Radii X; radii Roentgeni;

+ рентген (мед.осмотр) examen radiologicum;

реплика replica [ae, f];

репа rapa [ae, f]; rapum [i, n]; rapina [ae, f];

репарация reparatio [onis, f];

репертуар descriptio [onis, f] lusoria; dilectus [us, m] fabulorum;

репетиция repetitio [onis, f];

репортер relator [oris, m];

репрезентативность repraesentativitas [atis, f];

репрезентативный repraesentativus [a, um];

репрессия repressalia [ium, npl];

репринт repressum [i, n]; editio [onis, f] iterata;

репродуктор procreator [oris, m]; progenerator [oris, m]; reproductor [oris, m];

репродукция reproductio [onis, f];

репутация fama [ae, f]; existimatio [onis, f]; notitia [ae, f]; nomen [inis, n]; reputatio [onis, f]; opinio [onis, f];

+ иметь хорошую репутацию bene audire; fama optima frui;

+ пользоваться безупречной репутацией sine fabula esse;

ресница cilium [ii, n]; palpebra [ae, f];

республика respublica [ae, f];

республиканский formam rei publicae habens [ntis]; republicanus [a, um];

рессора amortisatio [onis, f] elaterica;

реституция restitutio [onis, f];

ресторан caupona [ae, f]; taberna [ae, f] diversoria; popina [ae, f] f, taberna [ae, f] refectoria;

ресурсы copiae [arum, fpl]; opes [um, fpl]; supellex [lectilis, f];

+ местные ресурсы copiae (opes) locales;

+ природные ресурсы copiae (opes) naturales;

+ растительные ресурсы copiae (opes) vegetabiles;

ретивый assiduus [a, um] (equus); animosus [a, um] (equus);

реторта retorta [ae, f];

реферат relatio [onis, f]; epitome [es, f]; breviarium [ii, n]; summarium [ii, n];

реферативный журнал excerpta [orum, npl];

референдум referendum [i, n];

реформа reformatio [onis, f];

реформатор reformator [oris, m]; corrector [oris, m] (legum; disciplinae militaris);

рехнувшийся cerritus [a, um]; fatuus [a, um] (prae aliquid);

рецензия recensio [onis, f]; censura [ae, f]; existimatio [onis, f];

+ в конце каждого журнала помещаются многочисленные рецензии fasciculus quisque diarii compluribus recensionibus concluditur;

рецепт formula [ae, f]; praescriptio [onis, f] medica; praeceptum [i, n] medicum; receptum [i, n];

реципиент recipiens [ntis, m];

речка amniculus [i, m]; torrens [ntis, m];

речной fluvialis [e]; fluviatilis [e]; flumineus [a, um]; fluviaticus [a, um];

речь oratio [onis, f]; sermo [onis, m]; vox [cis, f] (rustica; Platonis vera v.); locutio [onis, f]; loquela [ae, f]; eloquium [ii, n]; idioma [atis, n]; sonus [i, m]; verbum [i, n];

+ речь идет о…agitur (disseritur; sermo est; tractatur);

+ употреблять в речи memorare (vocabula memorata priscis Catonibus);

+ изобилующая мыслями (содержательная речь) oratio crebra sententiis;

+ вставлять греческие слова в латинскую речь Graece loqui in Latino sermone;

+ членораздельная речь vox articulata;

+ об этом речь будет впереди de hoc post erit usurpandum;

решать, решить decidere [o, cidi, cisum]; solvere [o, lvi, lutum]; resolvere; conjicere [io, jeci, jectum]; explicare [1]; explanare [1]; statuere [o, ui, utum] (exsilium in reum; res privatas; de capite alicujus); constituere apud se (utrum…an…); decernere [o, crevi, cretum] (aliquid; de aliqua re); censere [eo, ui, censum]; deliberare [1]; judicare [1]; dijudicare; disceptare [1]; pronuntiare [1]; placet…;

+ я твердо решил сделать что-л. destinatum est mihi facere aliquid; mihi decretum est; mihi sententia stetit aliquid facere;

+ твердо решено и приказано не давать сигнала к бою certum atque decretum est non dare signum;

+ и ты это твердо решил? Certumne’st tibi istud?

+ Цезарь решил перейти Рейн Caesar Rhenum transire decreverat;

+ сенат решил отправить послов senatui visum est legatos mittere;

+ они были, конечно, ораторами, а какими, решай сам hi fuerunt certe oratores, quanti autem, tu videris;

+ было решено продать плащ подешевле minoris pallium addicere placuit;

+ я решил написать тебе sumpsi hoc mihi, ut ad te scriberem;

+ решено stat (non stat, quid faciamus);

решаться audere [eo, ausus sum]; inducere [o, xi, ctum] in animum; statuere [o, ui, utum] (apud animum suum, cum animo suo); consilium capere [io, cepi, ceptum]; cernere [o, crevi, cretum]; decernere;

+ я решился mihi decretum est;

+ я твердо решился что-л. сделать certum est mihi (consilium), certa est mihi res aliquid facere;

+ решившийся идти certus eundi;

+ решившийся умереть certus relinquendae vitae;

+ есть люди, которые не решаются высказать то, что думают sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere;

решающий gravissimus [a, um];

+ решающий момент momentum gravissimum;

решение consilium [ii, n] (suscipere, mutare, retinere); consultum [i, n]; constitutio [onis, f]; decretum [i, n]; expedimentum [i, n]; voluntas [atis, f]; sententia [ae, f]; scitum [i, n] [ii, n]; scitus [us, m]; arbitrium [ii, n]; destinatio [onis, f] (твердое);

+ решение задачи explanatio [onis, f];

+ решение совета института decretum consilii instituti;

+ по решению властей decreto magistratuum;

+ принять решение voluntatem suscipere; capere consilium; uti consilio; suscipere consilium;

+ принять другое решение alio vertere;

+ это решение было принято (прошло) ea sententia vincit;

+ приняв твердое решение, они разошлись haud dubia destinatione discesserunt;

+ если совершено убийство, то решение выносят друиды si caedes facta, Druides decernunt;

+ Веррес то обратно вызывал людей, по делу которых уже вынес решение, и изменял приговор, то выносил решения, противоположные тем, которые совсем недавно были вынесены по последним (аналогичным) делам Verres alias revocabat eos, inter quos jam decreverat, decretumque mutabat, alias inter alios contrarium decernebat ac proximis paulo ante decreverat;

+ вынести (принять) решение о строительстве огромного флота decernere classem ingentem;

решетка cancelli [orum, mpl]; clathrum [i, n]; transenna [ae, f] (quasi per transennam aliquos aspicere); crates [is, f];

решето cribrum [i, n] (tenui cribro cernere);

+ носить воду решетом haurire aquam cribro / in a"ere piscari;

решимость

+ хватит ли у них решимости не поверить стольким сенаторам? Sustinebunt se tot senatoribus non credidisse?

решительно plane;

решительность constantia [ae, f]; ratio [onis, f] exploratoria;

решительный strenuus [a, um]; acer [acris, acre] (in rebus gerendis); fidens [ntis] (homo; animus; fidens animi, animo); vehemens [ntis] (senatus consultum);

рея antenna [ae, f]; antemna [ae, f];

ржа (хлебная головня, грибковая болезнь) rubigo [inis, f];

ржавеющий ferruginascens [ntis];

ржаво-красный rubiginosus [a, um];

ржавчина ferrugo [inis, f]; rubigo [inis, f] (ferrus rubigine roditur);

+ цвета ржавчины ferrugineus [a, um]; ferruginosus [a, um];

ржавый ferrugineus [a, um]; ferruginosus [a, um]; rubigine obductus [a, um];

ржание hinnitus [us, m];

ржаной ex secali factus [a, um]; secalinus [a, um];

ржать hinnire [4]; fremere [o, ui, itum] (equus fremit);

рибонуклеиновая кислота (РНК) acidum [i, n] ribonucleinicum (RNA);

римский Romanus;

+ римские цифры numeri romani;

ринг pugilatorium suggestum [i, n];

ринуться ruere [o, rui, rutum]; se inferre [fero, tuli, latum]; irrumpere [o, rupi, ruptum];

рис oryza [ae, f];

риск alea [ae, f]; periculum [i, n]; *risicum [i, n];

+ пойти на риск accedere periculum;

+ дело сопряжено с риском alea inest in re;

рискованный creper [pera, erum] (res; bellum); periculosus [a, um]; praeceps [cipitis]; anceps;

рисковать in aleam dare [o, dedi, datum]; dimicare [1]; periclitari [or, atus sum]; periculum subire [eo, ii, itum], facere [io, feci, factum],

+ рисковать жизнью impendere [o, ndi, nsum] spiritum;

рисование graphice [es, f]; graphidos scientia [ae, f]; pictura [ae, f];

рисовать delineare [1]; (de)pingere [o, nxi, ctum]; adumbrare [1];

ристалище curriculum [i, n] equorum; certamen [inis, n]; spatium [ii, n]; stadium [ii, n]; dromos [i, m]; circus [i, m];

ристание cursus [us, m];

рисунок figura [ae, f]; icon [onis, f]; imago [inis, f]; imaguncula [ae, f]; forma [ae, f] (formas in arenis describere);

+ аналитический рисунок figura analytica;

+ неважный рисунок icon mediocris;

+ плохой рисунок icon mala (pessima);

+ превосходный рисунок icon optima;

+ хороший рисунок icon bona;

+ цветной рисунок icon colorata;

+ все рисунки выполнены автором figuras omnes auctor ipse delineavit;

+ согласно рисунку secundum iconem; в этом труде приводится описание и рисунок in hoc opere descriptio et imago proponuntur;

ритм rythmus [i, m]; numerus [i, m]; modus [i, m]; modulus [i, m]; percussio [onis, f];

ритор rhetor [oris, m]; orator [oris, m]; rhetoricus [i, m]; scholasticus [i, m];

риторика rhetorice [es, f]; oratoria [ae, f]; bene dicendi scientia [ae, f];

риторически rhetorice;

риторический rhetoricus [a, um]; scholasticus [a, um];

ритуал ritus [us, m];

ритуальный ritualis [e], rituum proprius [a, um], ad ritus sacros spectans [ntis];

риф cautes [is, f]; scopulus [i, m]; saxum [i, n];

рифма versus [uum, mpl] consonantes; homoeoteleuton [i, n]; consonantia verba [orum, npl], similis vocum exitus [us, m], terminationis identitas [atis, f];

робеть vereri [eor, itus sum]; verecundari [or, atus sum] (in publicum prodire);

+ робеющий перед чем-л. timidus in aliqua re, ad aliquid, alicujus (rei);

робкий parvus [a, um] (animus); verecundus [a, um] (castus et v.); trepidus [a, um] (puella); timidus [a, um] (homo; columba); suspensus [a, um] (timor); pavidus [a, um]; imbellis [e]; infirmus [a, um] [a, um]; meticulosus; mollis [e];

робко timide; molliter;

робость infirmitas [atis, f] animi; verecundia [ae, f] (alicujus rei, in aliqua re);

робот robotum [i, n];

ров fossa [ae, f];

ровесник aequalis [e]; par [is];

ровно plane; aeque; admodum (точно);

ровный aequus [a, um]; aequalis [e]; planus [a, um]; rectus [a, um]; levis [e];

+ ровное место planities [ei, f]; planum [i, n];

+ ровная поверхность aequor [oris, n];

+ делать ровным exaequare [1] (planitiem); aequare (locum; planitiem);

+ устанавливать ровно aequare (aequata mensa);

+ ровно наваливать aequare (stercora);

ровня par [paris, m,f];

ровнять aequare [1]; planare [1];

рог cornu [us, n];

рогатый cornutus [a, um];

+ рогатый скот armenta [orum, npl]; jumenta [orum, npl];

рогатина venabulum [i, n]; veru [us, n];

роговица cornea [ae, f]; callus [i, m]; callum [i, n];

рогож(к)а storea [ae, f]; stragulum [i, n]; teges [etis, f];

рогоносец corruca [ae, m];

род genus [eris, n] (nobile, plebejum; hominum, humanum; Graecorum, Romanum; Corneliorum, Fabium; in nominibus tria genera); origo [inis, f]; stirps [pis, f] (incerta; homo Italicae stirpis; exstincta in Alexandro stirps); saeculum [i, n]; semen [inis, n]; series [ei, f]; gens [gentis, f]; ortus [us, m]; natio [onis, f]; progenies [ei, f]; proles [is, f]; domus [i, f]; prosapia [ae, f];

+ вести свой род от кого-л. genus trahere [ducere] ab aliquo;

+ основатели рода auctores generis;

+ продолжать род genus prodere;

+ нечто в этом роде aliquid id genus;

+ род человеческий mortalitas; genus humanum;

родившийся natus [a, um]; gnatus;

+ родившийся после смерти отца postumus [a, um];

+ родившийся последним postumus [a, um];

родина patria [ae, f]; patrium solum [i, n]; terra [ae, f] nutrix; locus [i, m] natalis; cunabula (orum, npl): cunabula gentis nostrae);

+ Родина этого растения – Китай patria (locus natalis) hujus plantae Sina est;

родинка naevulus [i, m];

родитель parens [ntis]; genitor [oris, m];

родительница genetrix [icis, f]; parens;

родители parentes; genitores;

родительный genitivus [a, um] (casus);

родительский parentalis [e];

родиться nasci [or, natus sum]; provenire [io, veni, ventum]; oriri [ior, ortus sum]; gigni [or, genitus sum];

родич cognatus [i, m]; propinquus [i, m];

родник scaturigo [inis, f]; fons [ntis, m];

родниковый fontinalis [e]; fontalis [e]; scaturigineus [a, um];

родной gnatus [a, um]; natus [a, um]; natalis [e]; germanus [a, um]; cognatus [a, um]; consanguineus [a, um]; consors [rtis]; propinquus [a, um]; paternus [a, um]; patrius [a, um];

родня familia [ae, f];

родовитый generosus [a, um]; nobilis [e];

родовой genericus [a, um]; gentilis [e]; generalis [e]; genetivus [a, um]; gentilicius [a, um];

+ родовое имя nomen;

+ родовые схватки nisus;

родоначальник progenitor [oris, m]; parens [ntis, m]; auctor [oris, m] generis;

родоначальный ancestralis [e]; stirps (familiam a stirpe ad hanc aetatem enumerare);

родословная genealogia [ae, f];

родословный genealogicus [a, um];

+ родословное дерево arbor [oris, f] genealogica; stemma [atis, n];

родственник cognatus [i, m] (по матери); agnatus [i, m] (по отцу); propinquus [i, m]; gentilis [is, m]; necessarius [ii, m]; parens [ntis, m]; meus [i, m]; affinis [is, m] (по браку);

родственный affinis [e]; cognatus [a, um]; consanguineus [a, um]; propinquus [a, um]; socius [a, um]; familiaris [e]; fraternus [a, um]; necessarius [a, um];

+ родственная связь parentela;

родство affinitas [atis, f]; cognatio [onis, f]; conjunctio [onis, f]; consanguinitas [atis, f]; parentela [ae, f]; necessitudo [inis, f];

роды partus [us, m]; nisus [us, m];

+ преждевременные роды abortio [onis, f], abortus [us, m];

рожа persolla [ae, f]; rostrum [i, n];

рождать generare [1]; gignere [o, genui, genitum]; creare [1] (liberos, invidiam); procreare [1]; parere [io, peperi, partum]; parturire [4]; seminare [1]; serere [o, sevi, satum]; suscipere [io, cepi, ceptum]; pullurare [1]; niti [or, nisus sum]; eniti; efficere [io, feci, fectum];

рождаться nasci [or, natus sum]; oriri [ior, ortus sum]; gigni [or, genitus sum]; provenire [io, veni, ventum];

рождение fetus [us, m] (uno fetu sex haedos edere; fetus et educatio); partus [us, m]; generatio [onis, f]; procreatio [onis, f]; genesis [is/eos, f]; genitus [us, m]; nascentia [ae, f]; natus [us, m]; natio [onis, f]; nativitas [atis, f];

+ день рождения dies natalis; dies natalicius; natalicia orum;

+ день рождения, в который я появился на свет dies natalis meus, quo susceptus sum;

рожденный natus [a, um]; genitus [a, um]; creatus [a, um];

рожок cornu [us, n];

рожон

+ лезть на рожон adversum stimulum calces (jactare);

рожь secale [is, n];

роза rosa [ae, f];

+ нет розы без шипов nulla rosa sine spinis; ubicunque dulce est, ibi et acidum invenies;

розга virga [ae, f] (virgis latera alicujus lacerare; virga ad regendum equum uti); sarmen [inis, n]; sarmentum [i, n]; ferula [ae, f];

+ сечь кого-л. розгами virgas alicui addere;

+ приготовлять розги virgas expedire;

+ быть избитым (исполосованным) розгами variari virgis;

розетка rosula [ae, f];

розница quantitas [atis, f] minima;

рознь rixa [ae, f]; jurgium [ii, n]; privum [i, n];

розоватый roseolus [a, um]; subroseus [a, um];

розовый roseus [a, um]; rhodinus [a, um];

+ розовый куст rosa [ae, f];

+ розовый сад rosetum [i, n];

розыгрыш (лотереи) sortitio [onis, f]; см. шутка

розыск inquisitio [onis, f]; investigatio [onis, f];

роиться examinare [1];

рой examen [inis, n] (apium);

рок fatum [i, n]; fati necessitas; necessitas [atis, f]; fortuna [ae, f];

+ злой рок adversa fortuna;

роковой fatalis [e];

рокот fremor [oris, m] (f. oritur); fremitus [us, m] (maris, Cocyti);

роль momentum [i, n]; valor [oris, m]; partes [ium, fpl]; persona [ae, f] (personam capere; persona alicujus); vicis;

+ главная роль primae [arum, fpl];

+ играть главную роль primas agere [tenere];

+ исполнять, играть роль partes agere; personam (in scaena) tractare, sustinere;

+ роли исполняют actorum actricumque index / descriptio;

+ играть роль Таиды Thaida sustinere;

+ назначать на роль / давать роль actores eligere, partes distribuere (in singulos actores)

роман fabula [ae, f] milesia (Romanensis);

романс fabula [ae, f] cantica (mediaevalis);

романский Romaniensis [e];

романтический romanticus [a, um];

ромашка chamomilla [ae, f]; chamaemelon (um),i,n;

ромб rhombus [i, m];

ромбовидный rhomboideus [a, um];

ронять dimittere [o, misi, missum]; emittere;

+ ронять достоинство dignitate minuere, minui;

ропот fremitus [us, m] (hominum, gentis);

роптать immurmurare [1]; fremere [o, ui, itum] (fremunt omnibus locis);

роса ros [roris, m];

+ с каплями росы roridus [a, um];

росистый roscidus [a, um];

роскошно luxuriose; magnifice; delicate; molliter;

роскошный luxuriosus [a, um]; abundans [ntis] (cena); magnificus [a, um]; locuples [etis]; unctus [a, um]; delicatus [a, um]; sumptuosus [a, um];

роскошь deliciae [arum, fpl]; luxus [us, m]; luxuria [ae, f]; magnificentia [ae, f]; cultus [us, m] effusior;

+ живущий в роскоши abundans (homo);

рослый statutus [a, um] [a, um]; sublimis [e] (armenta); staturosus (gigantes); grandis [e]; statura magna;

Российский Rossicus [a, um]; Rossiacus [a, um]; Russicus [a, um]; Russus [a, um];

Россия Russia [ae, f];

россомаха mustela [ae, f] gulo;

россыпь schistosa [orum, npl]; detritum [i, n];

рост (высота) statura [ae, f] (homo staturae proximae); status [us, m] (canis); (увеличение) accessio [onis, f]; auctio [onis, f]; augmen [inis, n]; augmentum [i, n]; fetus [us, m]; crementum [i, n] (corporum; lunae); incrementum [i, n]; crescentia [ae, f] (dierum); proventus [us, m];

+ отличается более высоким (низким) ростом differt statura altiore (humiliore); crescentia;

+ аномальный рост crescentia anomala;

+ гормоны роста hormona crescentiae;

+ задержать рост дерева fetus adimere arbori;

+ быть маленького роста esse humili statura;

рост usura [ae, f];

ростовщик danista [ae, m]; fenerator [oris, m]; usurarius [ii, m];

ростовщический danisticus [a, um];

ростовщичество usura [ae, f]; fenus [oris, n];

росток germen [inis, n];

росчерк tractus [us, m];

+ неясным росчерком incerto tractu;

рот os [oris, n];

+ кормить двадцать ртов viginti ventres pascere;

рота manipulus [i, m];

ротапринтный rotaprinteus [a, um];

роща nemus [oris, n]; lucus [us, m]; …etum [i, n] (quercetum, betuletum etc.); arbustum [i, n];

рояль claviarium [ii, n]; clavile [is, n];

ртуть hydrargirum [i, n]; argentum [i, n] vivum; mercurius [ii, m];

рубашка camisia [ae, f]; tunicula [ae, f]; indusium [ii, n]; amiculum [i, n]; subucula [ae, f];

рубеж finis [is, m]; confinium [ii, n]; limes [itis, m]; terminus [i, m]; pomerium [ii, n];

рубец cicatrix [icis, f];

рубидий rubidium [ii, n] (Rb);

рубин carbunculus [i, m];

рубить caedere [o, cecidi, caesum] (lignum; silvam; arbores); verberare [1] (costas ense); metere [o, messui, messum];

+ рубить лес lignari [or, atus sum];

рубль rubelus [i, m];

рубрика rubrica [ae, f];

ругань convicium [ii, n]; rixa [ae, f]; altercatio [onis, f];

ругательство maledictum [i, n]; opprobrium [ii, n]; probrum [i, n];

ругать conviciari [or, atus sum]; vituperare [1] (aliquem, aliquid in aliqua re, propter aliquid); compellare [1]; maledicta conjicere [io, jeci, jectum];

+ ругать все и вся caelum vituperare [1];

руда minera [ae, f]; metallum [i, n]; aes [aeris, n];

+ плавить руду в горнах metalla fornacibus vincere;

рудник fodina [ae, f]; ferraria [ae, f]; metallum [i, n]; minera [ae, f];

рудокоп fossor [oris, m]; metallicus [i, m]; operarius [ii, m];

ружье sclopetum [i, n];

руина ruina [ae, f];

рука manus [us, f]; brachium [ii, n]; palma [ae, f]; ulna [ae, f]; lacertus [i, m];

+ приходящий с пустыми руками inanis (vir);

+ вся трава обладает очень сильным запахом, особенно если ее растереть в руках herba tota odorem fortissimum praesertim manibus contrita exhalat;

+ под рукой praesto;

+ к счатью, у меня под рукой имеются превосходные работы Буша fausto casu praesto mihi sunt egregia opera cl. Buschii;

+ иметь вещь под рукой rei copiam habere;

+ быть под рукой suppetere;

+ наложить на себя руки manus sibi inferre; abrumpere vitam [lucem, fata sua, medios annos];

+ руки прочь! Aufer manum!

+ имеющий развязанные руки vacuus (Romani pace Punica vacui);

рукав manica [ae, f]; brachium [ii, n]; ramus [i, m]; manuleus [i, m];

руководитель praefectus [i, m]; dux [cis, m]; princeps [cipis, m]; praetor [oris, m]; rex [regis, m]; praesul [is, m]; archipraesul [is, m]; paedagogus [i, m]; cancellarius [ii, m]; gubernio [onis, m]; gubernius [ii, m]; gubernator [oris, m];

+ научный руководитель praefectus scientificus;

+ руководитель экспедиции praefectus expeditionis;

руководить ducere [o, xi, ctum]; praefectum esse [sum, fui]; praesidere [eo, sedi, sessum] (alicui rei, aliquid); praeesse; superesse (alicui rei); tractare [1] (pecuniam publicam); administrare [1]; instituere [o, ui, utum]; moderari [or, atus sum]; gubernare [1]; regere;

руководство (управление) ductus [us, m]; administratio [onis, f] (privatarum publicarumque rerum); gubernatio [onis, f]; principatus [us, m]; (инструкция) enchiridion [ii, n]; manuale [is, n]; compendium [ii, n]; norma [ae, f];

+ под руководством ductu;

+ лишенный руководства truncus [a, um] (pecus; urbs);

рукоделие opera manuaria (pl);

рукомойник aquiminale [is, n]; aquiminarium [ii, n]; trulleum [i, n]; trulla [ae, f]; malluvium [ii, n];

рукопись manuscriptum [i, n]; litterae [arum, fpl]; litteratura [ae, f]; chartus [i, m];

+ описание сделано по рукописи descriptio ad manuscriptum facta est;

рукописный manuscriptus [a, um];

+ этот большой рукописный труд никогда не увидел света tractatus hic magnus manuscriptus in lucem nunquam prodiit;

+ рукописные заметки notae manuscriptae;

+ рукописный ключ clavis manuscripta;

+ рукописный материал manuscripta [orum, npl];

рукоплескание plausus [us, m]; favor [oris, m];

рукоплескать plaudere [o, plausi, plausum]; applaudere; plausum dare;

рукопожатие data dextra;

рукоятка manubrium [ii, n]; capulus [i, m]; hamus [i, m]; stiva [ae, f] (aratri);

рулевой gubernio [onis, m]; gubernius [ii, m]; gubernator [oris, m];

рулон volumen [inis, n]; rotula [ae, f]; orbiculus [i, m];

руль regimen [inis, n]; gubernaculum [i, n];

Румыния Romania [ae, f];

румяна rubor [oris, m]; fucus [i, m];

румяный rubicundus [a, um]; rubens [ntis];

руно spolium [ii, n] (pecudis); vellus [eris, n];

+ золотое руно Phrixea vellera, Aeolium vellus;

рупор tuba [ae, f] stentoria;

русло alveus [i, m]; fossa [ae, f];

русский Rossicus [a, um]; Russicus [a, um];

+ русское издание editio rossica;

+ русское описание descriptio rossica;

+ русский перевод versio rossica;

+ по-русски rossice;

+ русские Russi; Rutheni;

русый flavus [a, um]; rutilus [a, um];

рутина repetitio [onis, f] sterilis, assuetus modus [i, m] agendi, mos [moris, m] iteratus agendi, sueta operandi ratio [onis, f];

рухнуть concidere [o, cidi,-]; corruere [o, ui, utum];

ручательство sponsus [us, m]; obses [idis, m]; pignus [oris, n];

ручаться spondere [eo, spopondi, sponsum] (aliquid); sponsari [or, atus sum]; praestare [o, stiti, stitum]; intercedere [o, cessi, cessum];

+ ручаться за истинность написанного ad paestationem scribere;

ручеек, ручей rivulus [i, m];

ручка penna [ae, f]; graphis [idis [-idos], f]; graphium [ii, n]; scriptorium [ii, n]; calamus [i, m] (scriptorius), stilus [i, m]; (рукоятка) capulus [i, m]; manubrium [ii, n];

+ шариковая ручка sphaerigraphum [i, n];

ручной manualis [e]; (прирученный) placidus [a, um] (animal); mansuetus [a, um];

+ ручная мельница pistrinum [i, n];

рушить destruere [o, xi, ctum]; demoliri [ior, itus sum]; diruere [o, ui, utum];

рушиться ruere [o, ui, utum]; corruere; collabi [or, lapsus sum]; occidere [o, cidi, casum]; ad irritum cedere [o, cessi, cessum], redigi [or, redactus sum]; vanum evadere [o, evasi, evasum];

рыба piscis [is, m]; piscatus [us, m] (parare piscatum sibi);

+ ловить рыбу piscari;

+ ловить рыбу крючком, на удочку piscem suspendere hamo;

+ тухлая рыба pisces putentes;

+ в Борисфене (Днепре) водятся крупные рыбы Borysthenes alit magnos pisces;

+ разводить рыбу в прудах frequentare piscinas;

рыбак piscator [oris, m]; hamiota [ae, m];

рыбалка piscatio [onis, f]; piscatura [ae, f]; piscatus [us, m];

рыбацкий piscatorius [a, um] (navis);

рыбачий piscatorius [a, um];

рыбачить piscari [or, atus sum];

рыбий piscis (gen);

+ рыбья кость spina;

рыбка pisciculus [i, m];

рыбный piscatorius [a, um]; piscosus [a, um] (amnis, scopuli); pisculentus [a, um];

+ рыбный рынок piscaria, piscatorium forum, piscarium forum;

+ рыбная ловля piscatio; piscatura; piscatus; venatus;

рыболов piscator [oris, m]; hamiota [ae, m];

рыболовный piscatorius [a, um] (arundo; piscarius hamulus);

рыболовство piscatio [onis, f]; piscatura [ae, f]; piscatus [us, m]; +заниматься рыболовством venari pisces;

рыботорговец piscator [oris, m]; piscarius [ii, m];

рыдание fletus [us, m]; singultus [us, m]; ploratus [us, m]; ululatus [us, m]; lamentatio [onis, f]; lamentum [i, n]; planctus [us, m]; plangor [oris, m];

рыдать flere [eo, evi, etum] (de, ab aliqua re, ad aliquam rem); singultare [1]; ululare [1]; ejulare [1]; lamentari [or, atus sum]; plorare [1];

рыжеватый rufescens [ntis];

рыжеволосый rufus [a, um] (virgo);

рыжий rufus [a, um] (crinis); russeus [a, um]; rutilus [a, um]; fulvus [a, um];

рыло rostrum [i, n]; os [oris, n];

рынок mercatus [us, m]; mercatura [ae, f]; emporium [ii, n]; feria [ae, f]; forum [i, n]; macellum [i, n];

+ черный рынок mercatura clandestina; annona excandefacta;

рысистый tolutarius [a, um] (equus);

рысью tolutim;

рытвина fossula [ae, f]; eluvies [ei, f] (praerupta);

рыть fodere [io, fodi, fossum]; affodere; sauciare [1]; sulcare [1]; patefacere [io, feci, factum];

рыться rimari [or, atus sum];

+ рыться в книгах libros excutere;

рыхлый laxus [a, um]; rarus [a, um] (terra); puter [tris, tre]; mollis [e];

рыцарь eques [equitis, m]; miles [militis, m];

рычаг vectis [is, m];

рычание fremitus [us, m] (canis, leonis); fremor [oris, m] (leonum);

рычать hirrire [4] (о собаке); rugire [4]; fremere [o, ui, itum] (leo fremit); rancare [1] (tigris rancat);

рэкет illicita pecuniae exactio [onis, f];

рюкзак pera [ae, f]; mantica [ae, f];

рюмка vitreum [i, n]; vinarium [ii, n]; scyphus [i, m] (vitreus);

рябина sorbus [i, f];

рябчик rusticula [ae, f];

ряд ordo [inis, m]; series [ei, f]; acies [ei, f] (dentium; columnarum); versus [us, m] (arborum; remorum); tractus [us, m] (arborum); continuatio [onis, f]; classis [is, f];

+ Марий находился в первых рядах Marius apud primos agebat;

+ расположить вязы в ряд in versum ulmos differre;

+ ряды antes [ium, mpl]; gradus [us, m]; forus [i, m] (theatri);

рядовой miles [itis, m] (milites centurionesque); gregarius [ii, m]; caligatus miles; manipularis [is, m];

рядом ad; apud; circa; juxta; prope; propter; non procul;

+ рядом был лес silva adhaerebat;

+ рядом с домом ключевая вода tecto vicinus jugis aquae fons;

+ быть рядом subesse (templa mari subsunt);




с, со cum; вместе с (una) cum;

+ с первого взгляда primo aspectu (intuitu; obtutu); prima facie;

+ с тех пор (ex)inde;

+ с начала ab initio;

+ с раннего возраста a prima aetate;

+ с момента судебного приговора a sententia;

+ величиной с горошину magnitudine pisi;

+ толщиной с гусиное перо crassitudine pennae anserinae;

+ с большим трудом laboriose;

+ с большими почестямиn perhonorifice;

+ с величайшей готовностью potissimum;

+ с воплем призывать ululare;

+ с двумя рядами весел biremis;

+ с досадой indigne;

+ с другой стороны invicem; iterum;

+ с какой-нибудь стороны alicunde;

+ с намерением sedulo; industria;

+ с некоторым преувеличением uberius;

+ с неудовольствием graviter; indigne; iniquus;

+ с обеих сторон utrimque; utrubique;

+ с ожесточением acriter;

+ с опасностью periculose;

+ с почетом honorifice;

+ с риском periculose;

+ с таким трудом tantopere;

+ с трещинами rimosus;

+ с трудом vix; aegre;

+ с уверенностью tute;

+ с удовольствием suaviter; jucunde;

+ с утолщенным концом capitatus;

+ с честью (per)honorifice;

+ с шумом бить plangere;

+ с этого времени hinc;

+ со всех сторон undique;

+ со своей стороны equidem;

сабля acinax [acis, m]; machaera [ae, f];

саботаж occulta (clandestina) rei vastatio [onis, f]; eversio [onis, f];

саботировать occulte evertere [o, rti, rsum], occulte doloseque pervertere;

саванна sabana [ae, f]; savanna [ae, f];

сад hortus [i, m];

+ ботанический сад hortus botanicus;

+ фруктовый (плодовый) сад pomarium;

+ сад паркового типа viridarium;

садизм sadismus [i, m];

садист sadista [ae, m];

садистский sadicus [a, um];

садомазохизм sadomasochismus [i, m];

садомазохист sadomasochista [ae, m];

садиться sidere [o, sidi/sedi, sessum] (sub arbore); assidere (in sella apud magistratum; humi; [propter] aliquem); residere (aves residunt); subsidere; considere (in molli herba; in umbra; saxo; in arbore; in turre; in theatro; in orchestra); insidere (alicui rei, aliquid);

+ давайте сядем resideamus, si placet;

+ пчелы садятся на цветы apes floribus insidunt;

+ садиться на коня insidere in dorso equi/equo;

+ солнце садится sol occidit;

+ кожа садится от огня ignis coria conducit in unum;

садовник, садовод hortulanus [i, m]; topiarius [ii, m]; frondator [oris, m];

+ главный садовник hortulanus primarius;

+ ученый садовник hortulanus doctus;

садоводство horticultura [ae, f]; res [ei, f] hortensis; cultus [us, m] hortorum;

+ декоративное садоводство horticultura ornamentalis; ars frondatoria;

садоводческий hortulanus [a, um];

садово-огородный olitorio-hortensis [e];

садовый hortensis [e];

+ садовый нож falx [falcis, f]; falcastrum [i, n];

садок piscina [ae, f]; vivarium [ii, n];

сажа fuligo [inis, f];

сажать plantare [1]; statuere [o, ui, utum] (arborem agro); serere [o, sevi, satum]; conserere; satare [1]; seminare [1]; inferre [fero, tuli, latum]; condere [o, didi, ditum] (in custodiam);

саженец plantare [is, n]; planta [ae, f]; talea [ae, f]; surculus [i, m]; stirps [pis, f];

саксонец Saxo [onis, m];

саксонский Saxonicus [a, um];

салат acetaria [orum, n]; olera [um, npl] acetaria; lactuca [ae, f] (растение);

сало sebum [i, n]; lardum [i, n]; adeps [adipis, f],

сальный sebaceus [a, um]; sebosus [a, um];

салфетка involucre [is, n]; mappula [ae, f];

сальник omentum [i, n];

салют salutatio [onis, f];

сам ipse, ipsa, ipsum;

+ я сам egomet; ipsissime;

+ плоды, которые приносили поля сами по себе fructus, quos ipsa volentia rura sponte tulere sua;

+ дело само говорит за себя res ipsa per se vociferatur;

+ сам по себе sponte (res, quae sua sponte scelerata est);

самец mas [maris, m]; maritus [i, m]; vir [i, m] (gregis; capellarum козел);

самка femella [ae, f]; femina [ae, f];

самобичевание flagellatio [onis, f];

+преувеличенное самобичевание nimia contra se calumnia;

самовар anthepsa [ae, f];

самовластие tyrannis [idis, f];

самовластный tyrannicus [a, um] (dominatio; leges);

самовольный voluntarius [a, um]; spontaneus [a, um]; superbus [a, um]; contumax [acis];

самовоспроизведение reproductio [onis, f] spontanea;

самодержец autocrator [oris, m]; dominus [i, m]; tyrannus [i, m];

самодеятельный per se agens [ntis];

самодовольный valde sibi placens [ntis]; immodice se aestimans [ntis];

самолет a"eroplanum [i, n]; a"eronavis [is, f];

+ реактивный самолет a"eronavis retroversa / inversa vi / contraria vi impulsa;

самолюбивый sui amans [ntis];

самолюбие amor [oris, m] sui, rerum suarum; egoismus [i, m];

самомнение tumor [oris, m] (vanum tumorem habere); arrogantia [ae, f]; de se inanis opinio [onis, f];

самонадеянность confidentia [ae, f]; arrogantia [ae, f];

самонадеянный confidens [ntis]; arrogans [ntis] (homo);

самообладание imperium [ii, n] sui; temperantia [ae, f]; constantia [ae, f] animi;

+ терять самообладание tumultuari [or, atus sum];

самообман fraus [fraudis, f] (sui);

самообразование educatio [onis, f] sui;

самообслуживание ministratio [onis, f] propria;

самоопределение autodeterminatio [onis, f];

самопожертвование autothysis [is, f];

самопроизвольно sponte;

самопроизвольный spontaneus [a, um];

самородный vivus [a, um] (sulphur); nativus [a, um]; genuinus [a, um];

самостоятельность autonomia [ae, f]; independentia [ae, f];

самостоятельный liber [a, um]; independens [ntis]; sui juris;

самоубийство suicidium [ii, n]; voluntaria mors [rtis, f]; nex [necis, f] voluntaria; interitus [us, m] voluntarius;

+ покончить (жизнь) самоубийством sponte mortem sumpsisse; ad ultimum supplicium progredi;

самоуверенность fiducia [ae, f]; confidentia [ae, f]; arrogantia [ae, f];

самоуверенный confidens [ntis]; arrogans [ntis] (homo); inanis [e]; vanus [a, um];

самоудовлетворение masturbatio [onis, f];

самоуправление administratio [onis, f] propria;

самоучка autodidactus [i, m];

самочувствие valetudo [inis, f];

самшит bucus [i, f] sempiterna;

сан locus [i, m] honoratus; dignitas [atis, f];

санаторий sanatorium [ii, n];

сандалия solea [ae, f]; crepida [ae, f]; sandalium [ii, n];

сани traha [ae, f];

санитар vigil [is, m] sanitarius;

санкция (отрицательная) reprobatio [onis, f]; (положительная) probatio [onis, f]; sanctio [onis, f]; poena [ae, f]; actio [onis, f] punitiva;

сановник magistratus [us, m];

сантиметр centimetrum [i, n]; (измерительная лента) mensura [ae, f] metrica;

сапер faber [bri, m]; munitor [oris, m]; cunicularius [ii, m];

сапог ocrea [ae, f]; pero [onis, m]; caliga [ae, f]; calceus [i, m];

сапожник sutor [oris, m];

сапожный caligarius [a, um], caligaris [e];

+ сапожный гвоздь clavus caligarius / caligaris;

+ сапожная щетка peniculus ad calceos detergendos;

сарай horreum [i, n]; receptaculum [i, n]; nubilarium [ii, n];

саранча locusta [ae, f];

сарацины Saraceni;

саркофаг sarcophagus [i, m];

Сатана Satan (indecl); Satanas [ae, m]; Lucifer [eri, m]; diabolus [i, m];

сатира satura [ae, f]; carmen [inis, n] satyricum;

сатрап satrapes [ae, m];

сатрапия satrapia [ae, f];

Сатурн Saturnus [i, m];

сауна sauna [ae, f]; balneum [i, n] vaporeum Finnicum;

сахар saccharum [i, n]; saccharon [i, n];

сахаристый saccharatus [a, um]; saccharinus [a, um]; saccharosus [a, um];

сбалансированный aequilibratus [a, um];

сбегать decurrere [o, rri, rsum]; defluere [o, xi, ctum]; fugere [io, fugi,-]; aufugere; effugere;

сбегаться concurrere [o, rri, rsum]; concursare [1]; confugere [io, fugi,-]; confluere [o, xi, ctum]; convolare [1];

+ народ сбегается concursus fit populi;

сбережение compendium [ii, n]; peculium [ii, n];

сберечь conservare [1]; reservare [1]; condere [o, didi, ditum];

сбивать contundere [o, tudi, tusum]; concutere [io, cussi, cussum]; configere [o, xi,xum];

+ сбивать с толку infatuare; turbare; perturbare;

+ сбиться с пути aberrare;

сбивчивый confusus [a, um]; perplexus [a, um];

сближать conciliare [1];

сближаться appropinquare [1]; approximare [1];

сближение congressio [onis, f]; congressus [us, m];

сбоку e latere; lateraliter;

сбор portorium [ii, n] (portoria et vectigalia); (урожая) messis [is, f]; vindemia [ae, f]; (собрание) coetus [us, m]; concursus [us, m]; conventus [us, m]; congressus [us, m];

+ сбор податей exactio vectigalium;

+ сбор за перевоз stips amnica;

сборище coetus [us, m]; concursus [us, m]; conventus [us, m]; congressus [us, m];

сборник collectanea [orum, npl]; collectio [onis, f]; miscellanea [orum, npl];

+ сборник текстов chrestomathia [ae, f]; anthologia [ae, f]; digestum [i, n];

сборный collectivus [a, um]; compositionalis [e];

+ сборный пункт locus conventus;

сборщик collector [oris, m];

сборы cursus [us, m];

сбрасывание dejectus [us, m]; dejectio [onis, f];

сбрасывать dejicere [io, jeci, jectum]; rejicere; conjicere; detrudere [o, trusi, trusum]; deturbare [1]; effundere [o, fudi, fusum]; excutere [io, cussi, cussum]; exuere [o, ui, utum];

сбруя instrumentum [i, n];

сбывать expedire [4] (scruta; musti annonam); extrudere [o, trusi, trusum] (merces);

сбываться evenire [io, veni, ventum] (eveniunt optata); eventum habere [eo, ui, itum]; evadere [o, evasi, evasum];

сбыт venditio [onis, f];

+ пользующийся сбытом, имеющий сбыт vendibilis [e] (fundus);

свадебный nuptialis [e];

свадьба nuptiae [arum, fpl]; taeda [ae, f];

свайный sublicius [a, um];

свалить dejicere [io, jeci, jectum]; prosternere [o, stravi, stratum]; evertere [o, rti, rsum]; devolvere [o, lvi, lutum];

+ свалить вину на кого-л. transferre culpam in aliquem;

сват consocer [eri, m] (socer свекор - отец мужа, и тесть - отец жены)

сватать destinare [1] (alicui filiam suam);

свая sublica [ae, f]; crus (cruris, n); vacerra [ae, f]; stipes [itis, m] (stipes acernus); pila [ae, f];

+ шаткие мостовые сваи inepta crura ponticuli;

сведение conductio [onis, f]; contractio [onis, f];

сведения notitiae [arum, fpl]; scientia [ae, f];

+новые сведения res novae;

+ общие сведения generalia;

+ первоначальные сведения lineamenta; primitiae;

сведущий peritus [a, um]; sciens (alicujus rei); gnarus [a, um]; prudens [ntis]; versatus [a, um]; exercitatus [a, um]; callidus [a, um] (in re aliqua; alicujus rei; alicui rei; ad aliquid);

свежесть vigor [oris, m] (animi; aetatis); juventas [atis, f]; sanguis [inis, m]; sucus [i, m];

+ свежесть воздуха frigus [oris, n];

свежий recens [ntis]; vegetus [a, um]; crudus [a, um] (vulnus; senectus); vivus [a, um] (ros); viridis [e] (caseus); sucidus [a, um]; integer; primus [a, um]; frigidus [a, um] (a"er);

свекла beta [ae, f];

свекор socer [eri, m]; pater [tris, m];

свекровь socrus [us, f];

свергнуть abdicare [1] (regem); vertere [o, rti, rsum] (regem); dejicere [io, jeci, jectum]; deponere [o, posui, positum];

свержение eversio [onis, f] (omnis vitae; rei publicae; probitatis et honestatis);

сверкание fulgor [oris, m]; nitor [oris, m]; ardor [oris, m]; splendor [oris, m];

+ сверкание молнии fulgur [uris, n];

сверкать fulgere [eo, fulsi,-]; nitere [eo, ui,-]; candescere [o, ndui, -]; ardere [eo, arsi, arsum]; coruscare [1]; elucere [eo, xi,-]; scintillare [1]; vibrare [1]; gemmare [1]; micare [1]; emicare;

+ глаза сверкают oculi ardent;

+ молния сверкает fulgurat;

сверкающий fulgens [ntis]; micans [ntis]; ardens [ntis]; fervidus [a, um]; nitens [ntis]; nitidus [a, um];

сверлить terebrare [1]; perforare [1];

сверло terebra [ae, f]; terebrum [i, n];

свернуться

+ змея свернулась в семь колец anguis septem gyros traxit;

сверстник aequalis [is, m]; par [is, m]; coaetaneus [i, m];

сверток volumen [inis, n]; rotula [ae, f]; sarcinula [ae, f];

свертывание coagulatio [onis, f];

свертывать свернуть plicare [o, cui, atum]; complicare; convolvere [o, lvi, lutum];

свертываться, свернуться coagulare [1]; concrescere [o, crevi, cretum]; coire [eo, ii, itum]; convolvi [or, lutus sum]; conglobari [or, atus sum];

+ в свернувшемся молоке in lacte coagulato (concreto);

сверх super (tres modios); supra; adsuper; ultra; extra;

сверхзвуковой soni fines / sonum exsuperans [ntis], hyperecheticus [a, um];

сверху supra; super (aliquid cernere); superne; desuper; insuper;

+ сверху вниз deorsum;

сверхурочный supervacaneus [a, um] (opus);

сверхъестественный extranaturalis [e]; vires naturae superans [ntis]; divinus [a, um]; caelestis [e]; immanis [e];

сверчок gryllus [i, m];

+ всяк сверчок знай свой шесток ne sutor supra crepidam (judicet);

сверять comparare [1];

свет lux [cis, f]; lumen [inis, n]; flamma [ae, f];

+ появиться на свет surgere ad aetherias auras, ad lumina vitae;

+ слабый, меркнущий свет tenue et extremum lumen;

+ естественный свет lumen naturale;

свет orbis [is, m] (terrarum); mundus [i, m];

+ Новый/Старый Свет Orbis Novus/Antiquus,Vetus.

+ изо всех на свете rerum (animal maximum rerum; dulcissime rerum);

светать lucescere [o, xi,-]; illucescere; albere [eo, -,-];

светило sidus [eris, n]; astrum [i, n]; sol [is, m]; lumen [inis, n]; luminare [is, n];

светильник fax [facis, f]; lucerna [ae, f]; luminare [is, n]; lychnuchus [i, m];

светить lucere [eo, xi,-] (stella lucet; sol omnibus lucet); relucere;

+ слабо светить sublucere (Aries sublucet; crepuscula sublucent);

светлеть albicare [1]; albescere [o, bui,-]; illucescere [o, luxi,-];

светло candide; clare;

светлый dilutus [a, um]; pallidus [a, um]; laetus [a, um]; lucidus [a, um]; clarus [a, um]; dilucidus [a, um]; serenus [a, um]; illustris [e]; luculentus [a, um]; splendidus [a, um]; albus [a, um]; purus [a, um];

+ светлая личность homo illustris;

+ светлое пятно eminentia [ae, f];

+ светло-зеленый prasinus [a, um];

+ светло-красный rufus [a, um];

световой solaris [e];

светолюбивый heliophilus [a, um];

светоносный lucifer [era, um];

светофор semaphorum [i, n]; signum [i, n] viale;

светоч sol [is, m]; oculus [i, m];

светочувствительный actinosensitivus [a, um];

светский saecularis [e]; mundialis [e]; mundanus [a, um]; laicus [a, um], laicalis [e];

светящийся lucens [ntis]; phosphorescens [ntis];

свеча cereus [i, m]; candela [ae, f]; lucerna [ae, f]; lumen [inis, n];

свечка cereolus [i, m]; suppositorium [ii, n];

свивать plectere [o, xi, xum] (flores; crines); plicare [o, ui, atum]; torquere [eo, rsi, rtum]; nectere [o, nexui/nexi, nexum];

свидание congressus [us, m];

свидетель testis [is, m] (alicujus rei); arbiter [tri, m]; signator [oris, m]; spectator [oris, m]; superstes [superstitis, m]; index [icis, m];

+ свидетель при заключении брака signator [oris, m];

+ взять кого-л. в свидетели aliquem testem facere;

+ выставлять свидетелей testes dare, edere, adhibere, producere;

+ наше поколение было свидетелем блистательных побед clarissimas victories aetas nostra vidit;

+ показывать (давать показания) в качестве свидетеля pro testimonio dicere;

свидетельство testinonium [ii, n]; indicium [ii, n]; documentum [i, n]; instrumrntum [i, n];

свидетельствовать attestari [or, atus sum]; (con)testari; testimonium dicere [o, xi, ctum], dare [o, dedi, datum] (in aliquem); ostentare [1]; loqui [or, locutus sum] (res ipsa loquitur);

свинец plumbum [i, n] (Pb); Saturnus [i, m];

свинина porcina [ae, f]; suilla [ae, f];

свинка porcella [ae, f]; porcula [ae, f];

свиновод porculator [oris, m];

свиноводство porculatio [onis, f];

свиной porcarius [a, um] (vulva); porcinus [a, um] (caro; vox; caput); porcellinus [a, um]; suillus [a, um];

свиноматка scrofa [ae, f];

свинопас subulcus [i, m];

свиноторговец porcinarius [ii, m];

свинцовый plumbeus [a, um]; saturninus [a, um];

+ свинцовая пуля plumbum [i, n];

свинья sus [suis, m/f]; porca [ae, f]; porcus [i, m]; porcus femina; scrofa [ae, f];

+ свинья, опоросившаяся только один раз porcetra [ae, f];

свирель calamus [i, m]; tibia [ae, f]; fistula [ae, f]; harundo [inis, f];

+ играть на свирели terere labellum calamo;

свирепость saevitia [ae, f]; violentia [ae, f]; furor [oris, m];

свирепый acer [acris, acre] (aper; leo); ferox [cis]; ferus [a, um] (hostis; homo); efferus [a, um]; atrox [cis]; acerbus [a, um] (Libitina); vehemens [ntis] (lupus); truculentus [a, um] (tigris); trux (aper); saevus [a, um]; torvus [a, um]; dirus [a, um];

свист sibilum [i, n]; stridor [oris, m];

свистеть stridere [eo, stridi,-] (sagitta stridet); sibilare [1];

свита turba [ae, f] (ducum); comitatus [us, m]; pompa [ae, f];

свитер strictoria [ae, f] lanea;

свиток volumen [inis, n]; liber [bri, m];

свитый textilis [e];

свищ fistula [ae, f]; syrinx [ngis, f];

свобода libertas [atis, f]; vacatio [onis, f]; immunitas [atis, f]; licentia [ae, f];

+ отпустить кого-л. на свободу aliquem jussisse liberum esse;

+ требовать свободы для кого-л. vindicare aliquem in libertatem;

+ кто-л. отпускается на свободу на поруки родственников aliquis vindicatur spondentibus propinquis;

+ притязания на чью-л. свободу откладываются до следующего дня aliquis vindicatur in posterum diem;

+ получивший свободу действий vacuus (Romani pace Punica vacui);

+ служить целям сохранения свободы conservandae libertatis esse;

свободно libere;

свободнорожденный liber [era, um]; ingenuus [a, um];

свободный liber [era, um]; liberalis [e]; vacivus [a, um] (tempus vacivum laboris); vacuus [a, um] (aliqua re, ab aliqua re, alicujus rei; tempus); solutus [a, um]; remotus [a, um]; laxus [a, um]; patens [ntis];

+ свободный человек liberum corpus;

+ быть свободным vacare (domus vacat; locus vacat); sui juris esse;

+ свободный от повинностей immunis [e];

+ служанка, сегодня еще принадлежащая мне, теперь свободна ancilla, quae mea fuit hodie, sua nunc est;

+ неоценимое благо – быть свободным inaestimabile bonum est suum fieri;

+ когда у него выдается свободная минута quicquid illi vacat;

+ напишу что-нибудь, если буду свободен scribam aliquid, si vacabo;

свод camera [ae, f]; fornix [icis, f]; convexa [orum, npl]; convexio [onis, f];

свод corpus [oris, n]; codex [icis, m]; thesaurus [i, m]; repertorium [ii, n]; syllabus [i, m]; sylloge [es, f];

+ свод законов corpus juris;

сводить conducere [o, xi, ctum]; deducere (вниз); componere [o, posui, positum]; contrahere [o, xi, ctum];

сводка synopsis [is, f]; compendium [ii, n];

сводник leno [onis, m];

+ как сводник lenonie; lenonice;

своднический lenonius [a, um] (genus, ludus);

сводничество lenocinium [ii, n];

+ заниматься сводничеством lenocinium facere [exercere]; lenocinari;

сводный generalis [e]; synopticus [a, um];

+ генеральный каталог catalogus generalis;

+ генеральная таблица tabula synoptica;

сводчатый convexus [a, um];

+ сводчатый потолок testudo [inis, f];

своеволие protervia [ae, f]; protervitas [atis, f]; petulantia [ae, f];

своевольный improbus [a, um] (fortuna, Amor); petulans [ntis]; liber [era, um];

своевременно temperi (sua conficere officia); tempestive (arare; intervenire); tempestivo; mature;

+ умение своевременно вставить слово tempestiva vox;

своевременный temporaneus [a, um] (erumpat temporanea lux); tempestivus [a, um] (imbres; hora; tempora; sarritio); maturus [a, um];

своенравие protervia [ae, f]; protervitas [atis, f]; difficultas [atis, f]; morositas [atis, f];

своеобразие proprietas [atis, f]; character [eris, m];

своеобразный peculiaris [e]; proprius [a, um]; singularis [e]; sui generis; specialis [e];

свозить tollere [o, sustuli, sublatum] (triticum in horreum ex area);

свой meus [a, um], tuus, suus, noster, vester; ipsius;

+ погибнуть по своей (собственной) вине sua culpa perire;

+ умерший своей (естественной) смертью sua morte defunctus;

+ он был своим собственным обвинителем suus accusator fuit;

+ сражаться на свой лад, по-своему suo Marte pugnare;

+ быть не в своем уме suae mantis non esse;

+ она была сама не своя vix sua erat;

+ в свое время suo tempore;

+ каждому предназначен свой день (кончины) stat sua cuique dies;

свойственный proprius [a, um];

+ всякому человеку свойственно ошибаться (заблуждаться) cujusvis hominis est errare;

свойство proprietas [atis, f]; character [eris, m]; efficacia [ae, f]; virtus [utis, f]; vis [is, f]; indoles [is, f]; affinitas [atis, f]; habitus [us, m]; mos [moris, m]; ingenium [ii, n] (loci; campi);

+ неприятное свойство (вкус, запах и т.д.) taedium [ii, n] (vetustas oleo taedium affert);

+ отвага (безрассудство) – свойство цветущего возраста temeritas est florentis aetatis;

+ природные свойства ingenium [ii, n] (loci; campi);

сворачивать deflectere [o, flexi, flectum]; devertere [o, rti, rsum];

свыше plus quam; ultra; desuper; divinitus;

связка fascis [is, m]; fascinulus [i, m];

связный continuus [a, um]; perpetuus [a, um]; continens [ntis];

связывать vincire [io, nxi, nctum]; nectere[ o, nexi, nectum]; connectere (sanguine inter se connexi); ligare [1]; colligare [1]; alligar [1]e; illigare [1]; obligare [1]; religare [1]; nodare [1]; jungere [o, nxi, nctum]; jugare [1]; conjungere [o, nxi, nctum]; contexere [o, ui, textum]; conglutinare [1] (argumenta); constringere [o, nxi, ctum] (loris constringere pelles); stringere [o, nxi, ctum] (pedes vinculis); astringere; cohaerere [eo, haesi, haesum]; conserere [o, serui, sertum]; applicare [1] (priora sequentibus);

связь nexus [us, m] (причинная связь nexus causalis); connexus [us, m], conexio [onis, f] [connexio]; affinitas [atis, f]; conjunctio [onis, f]; conjunctus [us, m] (balneae instructae communi conjunctu); contextus [us, m]; retinaculum [i, n]; vinculum [i, n] (vincula concordiae; uno societatis vinculo contineri); cohaerentia [ae, f]; societas [atis, f]; tenor [oris, m]; textus [us, m]; contextus [us, m]; coetus [us, m]; compages [is, f]; complexus [us, m]; congregatio [onis, f]; congressio [onis, f]; congressus [us, m]; consolidatio [onis, f];

+ внебрачная связь adulterium [ii, n]; pelicatus [us, m];

+ любовная связь amor [oris, m]; necessitudo [inis, f] amatoria; amicitiae conjuntionisque necessitudo;

+ интимная связь usus [us, m] (furtivus);

святилище templum [i, n] (Jovis); sacrarium [ii, n]; sacrum [i, n]; fanum [i, n]; delubrum [i, n];

свято sancte; religiose; pie; diligenter;

святой sanctus [a, um]; sacer [cra, um]; beatus [a, um];

святость sanctitas [atis, f]; caerimonia [ae, f]; religio [onis, f]; majestas [atis, f];

святотатец sacrilegus [i, m];

святотатственный sacrilegus [a, um];

святотатство sacrilegium [ii, n];

святыня sacrum [i, n]; res [ei, f] sacra; res divina;

священник sacerdos [otis, m]; pontifex [icis, m]; prebyter [eri, m];

священнический sacerdotalis [e]; pontificius [a, um];

+ священнический посох pastorale [is, n];

+ священнический сан sacerdotium [ii, n];

священный sacer [cra, um]; sanctus [a, um]; sacratus [a, um]; religiosus [a, um]; sacrosanctus [a, um]; augustus [a, um]; pius [a, um];

+ священный долг officium summum;

+ священное место fanum [i, n];

+ священный обряд caerimonia [ae, f];

+ священный ужас superstitio [onis, f];

сгиб curvatura [ae, f]; flexura [ae, f];

сгибать torquere [eo, rsi, rtum] (taxos in arcus); flectere [o, xi, ctum]; inflectere; inclinare [1]; curvare [1]; incurvare; sinuare [1]; duplicare [1];

сглаживать levigare [1];

сглазить

+ не сглазить бы praefiscine [praefiscini];

сгнивать computrescere [o, rui,-];

сгнивший putrefactus [a, um];

сговор conjuratio [onis, f];

сговориться pacisci [or, pactus sum];

сгонять cogere [o, coegi, coactum]; compellere [o, pulsi, pulsum]; depellere; deturbare [1]; congregare [1];

сгореть conflagrare [1]; deflagrare; cremari [or, atus sum]; concremari; comburi [or, bustus sum]; exurere [o, ussi, ustum] (lucerna exusta est);

сгребать converrere [o, rsi, rtum] (hereditates omnium); accumulare [1];

сгруппировать aggregare [1]; congregare [1];

сгусток crassamentum [i, n];

сгущать densare [1]; condensare; concrassare [1] (liquida);

сгущаться condensari [or, atus sum]; concrescere [o, crevi, cretum];

сдавать dedere [o, didi, ditum]; tradere [o, didi, ditum]; locare [1] (внаем);

сдаваться deditionem facere [io, feci, factum]; se dare [o, dedi, datum]; se tradere [o, didi, ditum]; in fidem ac potestatem venire [io, veni, ventum]; concedere [o, cessi, cessum];

+ сдаваться неприятелю se hostibus tradere;

+ признаю свою вину и сдаюсь peccavi, fateor, vincor;

сдавить deprimere [o, pressi, pressum]; comprimere;

сдавшийся dediticius [a, um];

сдача (в плен) deditio [onis, f]; (денежная) commutatio [onis, f] nummorum;

сдваивать geminare [1];

сдвиг motus [us, m]; motio [onis, f]; commotus [us, m]; commotio [onis, f]; remotio [onis, f];

сдвигать moliri [ior, itus sum]; amoliri; amovere [eo, movi, motum];

сделать facere [io, feci, factum] (statua ex aere facta; scuta ex cortice; aliquem heredem; consulem); agere [o, egi, actum];

+ он ничего не может сделать nihil (non multum) agit;

+ я охотно бы это сделал, если бы… ego non gravarer, si…

сделка pactio [onis, f]; pactum [i, n]; condicio [onis, f]; res [ei, f]; negotium [ii, n];

сдельный condicialis [e]; negotialis [e];

сдержанность continentia [ae, f];

+ сдержанность в речи verecundia sermonis;

сдержанный moderatus [a, um]; modicus [a, um];

сдерживать arcere [eo, ui,-]; co"ercere [eo, cui, citum]; tenere [eo, ui, tentum] (risum; iracundiam; lacrimas); continere; sustinere; cohibere [eo, ui, itum]; domare [o, ui, itum] (invidiam; libidines; vim fluminis); sistere [o, stiti, statum] (hostem; equum); comprimere (risum); supprimere [o, pressi, pressum] (hostem; impetum); resecare [o, cui, ctum]; servare [1] (promissa); castigare [1] (equum frenis; animi dolorem; risum); vincire [io, nxi, nctum]; frenare [1]; confutare [1]; constringere [o, strixi, strictum]; temperare [1] (iras); tardare [1] (libidines); suspendere [o, ndi, nsum] (fletum; spiritum; lacrimas);

+ (с трудом) сдерживать слезы abdere lacrimas; vix (a) lacrimis temperare;

+ сдерживать смех temperare risui;

сдерживаться se comprimere [o, pressi, pressum];

сдирать (шкуру) excoriare [1]; detrahere [o, xi, ctum]; detegere [o, texi, tectum];

сеанс ostensio [onis, f]; sessio [onis, f];

сев sementis [is, f]; disseminatio [onis, f];

+ производить сев segetem administrare;

север septentrio(nes) [onis, m]; aquilo [onis, m]; boreas [ae, m]; Ursa [ae, f]; Arctus [i, m]; Helice [es, f];

+ к северу от железнодорожной станции ad septentriones (s. versus) a statione viae ferreae;

+ на севере Кольского полуострова ad septentriones paeninsulae Kolaеnsis;

+ обращенный к северу ad aquilonem conversus;

северный in parte boreali (septentrionali); borealis [e]; boreus [a, um]; septentrionalis [e]; arctous [a, um]; aquilonalis [e]; aquilonius [a, um] (regio; frigedo);

+ северное сияние aurora borealis;

северо-восток Euroboreus [i, m];

северо-запад caurus [i, m];

сегодня hodie; hodierno; hoc die;

сегодняшний hodiernus [a, um];

седалищный ischiadicus [a, um];

+ седалищная кость ischium [ii, n];

седеть canescere [o, nui,-]; canere [eo, ui,-];

седина canities [ei, f]; canitia [ae, f]; canitudo [inis, f];

седлать sternere [o, stravi, stratum] (equi strati);

седло sella [ae, f]; ephippium [ii, n];

седой canus [a, um]; incanus [a, um] (caput, homo); candidus [a, um] (barba; caput);

седьмой septimus [a, um];

Сезон tempus anni; periodus,i,f;

сейчас hoc tempore; hodie; nunc;

+ сейчас же protinus; statim; subinde; extemplo;

секира securis [is, im, i, f];

секрет secretum [i, n]; arcanum [i, n]; occultum [i, n]; res [ei, f] occulta;

+ по секрету sub rosa;

+ говорить по секрету submonere (aliquem);

секретариат secretarii sedes [is, f] / officium [ii, n];

секретарь secretarius [ii, m]; ab epistulis; amanuensis [is, m]; scriba [ae, m]; cancellarius [ii, m];

секретно secreto; clam; arcano; occulte; obscure; tecte; silentio;

секретный arcanus [a, um]; absconditus [a, um]; tacitus [a, um] (aliquid tacitum relinquere, tenere; judicium; vulnus); secretus [a, um]; occultus [a, um]; abditus [a, um]; obscurus [a, um];

сексуальность sexualitas [atis, f];

сексуальный sexualis [e];

секта familia [ae, f] (Peripateticorum); secta [ae, f]; disciplina [ae, f];

сектор sector [oris, m]; sectio [onis, f]; pars [partis, f]; area [ae, f] circumscripta, regio [onis, f] definita, campus [i, m]; provincia [ae, f];

секунда minima pars horae; minuta secunda; secunda [ae, f]; secundum [i, n];

секция sectio [onis, f];

селезенка lien [lienis, n]; splen [splenis, m];

селекционер selector [oris, m];

селекционный selectionalis [e];

селекция selectio [onis, f];

селение pagus [i, m]; vicus [i, m];

селитра kalium [ii, n] nitricum;

селиться se collocare [1]; sedem collocare; considere [o, sidi, sessum]; residere [eo, sedi, sessum]; insidere; sedem ac domicilium constituere [o, ui, utum];

село pagus [i, m]; vicus [i, m];

сельдерей apium [ii, n];

сельдь harenga [ae, f];

сельский rusticus [a, um]; agrestis [e]; agrarius [a, um]; paganus [a, um]; bucolicus [a, um]; silvestris [e]; foraneus [a, um];

+ сельское хозяйство res rustica;

+сельский житель ruricola [ae, m];

+ сельское население pagus [i, m];

сельскохозяйственный agriculturae; agrarius [a, um];

семантика (doctrina / ratio) semantica [ae, f], de significatione doctrina

семантический semanticus [a, um];

семафор semaphorum [i, n]; signale [is, n];

семга salmo [onis, m];

семейный familiaris [e]; gentilis [e]; domesticus [a, um]; privatus [a, um];

семейство familia [ae, f]; domus [i, f]; domestici [orum, mpl];

+ отец семейства pater familiae (familias);

семена semina [um, n]; sementis [is, f];

семенной seminalis [e]; seminarius [a, um];

семеноводство seminicultura [ae, f]; seminum cultura;

семерка hebdomas [adis, f];

семерной septenus [a, um];

семидесятилетие septuaginta anni; (jubilaeum) septuagenarium;

семидесятый septuagesimus [a, um];

семинар seminarium [ii, n] (academicum);

семинарист alumnus [i, m] seminarii;

семинария seminarium [ii, n] (clericale);

семисотый septingentesimus [a, um];

семиструнная (лира, гитара) septem discrimina vocum;

семит Semita, ae, m;

семитский Semiticus [a, um];

семиугольный septangularis [e]; septangulatus [a, um]; septangulus [a, um]; heptagonus [a, um];

семнадцатый septimus decimus;

семнадцать septendecim; decemseptem;

семь septem;

+ в семь раз septies;

+ по семи septeni;

семьдесят septuaginta;

семьсот septingenti;

семья familia [ae, f]; domus [i, f];

семя semen [inis, n]; sementis [is, f];

сенат senatus [us, m];

+ сенат должен был собраться (заседание сената должно было состояться) сегодня senatus hodie fuerat futurus;

сенатор senator [oris, m]; pater [tris, m] conscriptus; vir [i, m] ordinis senatorii;

сено fenum [i, n];

сенокос fenisicium [ii, n];

сенсор instrumentum [i, n] sensorium;

сентенция sententia [ae, f]; verbum [i, n]; dictum [i, n];

сентиментальный mollis;

сентябрь September [bris, m];

сень umbra [ae, f]; tegimen [inis, n];

сепаратизм separatismus [i, m]; secessionis studium [ii, n];

сепаратист separatista [ae, m];

сепаратор separator [oris, m];

сера sulphur / sulfur [uris, n] (S); +ушная сера cerumen;

сердечность festivitas [atis, f]; sinceritas [atis, f]; veritas [atis, f];

сердечный sincerus [a, um]; verus [a, um];

сердитый acer [acris, acre] (uxor; pater); iratus [a, um]; iracundus [a, um]; offensus [a, um]; vehemens [ntis]; saevus [a, um];

сердиться stomachari [or, atus sum]; irasci [or, atus sum];

сердобольный misericors [cordis] (in aliquem);

сердце cor [cordis, n]; mens [mentis, f]; pectus [oris, n]; medulla [ae, f]; viscus [eris, n];

+ глубоко запасть в сердце alicui in visceribus haerere;

сердечко corculum [i, n];

сердцевина medulla [ae, f]; cerebrum [i, n] (arboris); mediale [is, n];

серебро argentum [i, n] (Ag);

+ очищенное серебро argentum pustulatum;

+ изделия из серебра argentum factum;

+ серебро в слитках argentum infectum;

+ чеканное серебро argentum signatum;

+ столовое серебро argentum ad vescendum factum;

серебристый argenteus [a, um]; argyraceus [a, um]; argentatus [a, um];

серебряный argenteus [a, um];

середина medium [ii, n]; centrum [i, n]; mediale [is, n]; medianum [i, n] (cenaculi); mediocritas [atis, f]; centrum [i, n];

сережка amentum [i, n]; inauris [is, f];

серия series [ei, f]; vicis [is, f];

серна rupicapra [ae, f]; capra [ae, f] fera; dama [ae, f];

сернистый sulfuratus [a, um]; sulfurosus [a, um];

сернокислый acidulus [a, um] (fons; aqua);

серный sulfuricus [a, um];

серовато-голубой caesius [a, um];

серовато-желтый alutaceus [a, um]; ravidus [a, um];

сероватый griseolus [a, um]; cinerescens [ntis]; canescens [ntis];

сероводород hydrogenium [ii, n] sulphuratum;

серпентин serpentinum [i, n];

серп falx [cis, f]; sicilis [is, f];

серповидный falciformis [e]; falcatus [a, um];

сертификат certificatum [i, n]; testimonium [ii, n] scriptum, litterae [arum, fpl] scriptae;

сероватый subvulturius [a, um];

серый griseus [a, um]; fumeus [a, um]; fumosus [a, um]; margaritaceus [a, um]; chalybeus [a, um]; murinus [a, um]; cinereus [a, um]; plumbeus [a, um]; canus [a, um], incanus [a, um]; caesius [a, um]; palumbinus [a, um]; schistaceus [a, um]; ardesiacus [a, um];

серьга inauris [is, f];

серьезно serio; graviter; solide; severe; austere;

серьезность gravitas [atis, f]; severitas [atis, f];

серьезный gravis [e]; serius [a, um]; severus [a, um]; austerus [a, um]; constans [ntis]; amplus [a, um] (morbus); tristis [e] (genus orationis);

сессия sessio [onis, f];

сестерций sestertius [ii, m]; nummus [i, m];

сестра soror [oris, f]; consors [rtis, f];

сетка, сеточка reticulum [i, n]; transenna [ae, f] (quasi per transennam aliquos aspicere);

сетование querela [ae, f]; querimonia [ae, f]; questus [us, m];

сетчатка retina [ae, f] (oculi);

сеть rete [is, n]; nassa [ae, f]; laqueus [i, m]; plaga [ae, f]; circuitus [us, m] (electricus);

+ телевизионная сеть intextus us televisificus;

сечение sectio [onis, f];

+ поперечное (продольное) сечение sectio transversalis (longitudinalis);

+ в поперечном (продольном) сечении transverse (logitudinaliter) sectus;

сечь caedere [o, cecidi, caesum] (aliquem pugnis; virgis); verberare [1] (aliquem pulsare verberareque); flagellare [1];

сеялка automaton [i, n] serens; disseminator [oris, m]; disseminatrix [icis, f] (machina);

сеяние disseminatio [onis, f];

сеятель sato [oris, m]r;

сеять serere [o, sevi, satum]; asserere; inserere; satare [1]; seminare [1]; disseminare [1]; jacere [io, jeci, jactum] (semina); superseminare [1];

сжалиться commiserescere [o,-,-]; misereri [eor, ritus sum]; commisereri; parcere [o, peperci (parsi),-];

+ об одном прошу тебя, сжалься над этой женщиной unum te obsecro, ut te hujus commiserescat mulieris;

сжато stricte; strictim;

+ сжато излагать stringere [o, nxi, ctum];

сжатый pressus [a, um]; compressus [a, um]; confertus [a, um]; congestus [a, um]; densus [a, um]; condensatus [a, um]; coar(c)tatus [a, um]; contractus [a, um]; concisus [a, um]; parecisus [a, um]; strictus [a, um]; succinctus [a, um]; castigatus [a, um]; collectus [a, um];

сжечь comburere [o, ussi, ustum]; exurere (aliquem vivum; classem); concremare [1]; cremare [1];

+ сжечь тело corpus igni abolere;

сжигание crematio [onis, f]; combustio [onis, f];

сжигать comburere [o, ussi, ustum]; exurere; conflagrare [1]; cremare [1]; concremare; inflammare [1];

сжимать premere [o, pressi, presssum]; comprimere (digitos; in pugnum manus compressa; dentes); stringere [o, nxi, ctum]; restringere; astringere; coartare [1]; convexare [1];

+ сжать сердце stringere animum;

сжиматься contrahi [or, ctus sum]; se contrahere [o, xi, ctum]; coire [eo, ii, itum];

сзади a posteriore; postice; a dorso; a tergo; retro; pone; post;

сибирский Sibericus [a, um];

+ сибирская язва anthrax [acis, f];

Сибирь Siberia;

сигара sigarum [i, n]; bacillum [i, n] (nicotianum);

сигарета sigarellum [i, n]; sigarillum [i, n]; fistula [ae, f] (nicotiana), cigarulus [i, m], fusulus [i, m];

сигнал signum [i, n]; lituus [i, m];

+ сигнал наступления bellicum [i, n];

сигнализировать significare [1];

сигнальный praenuntius [a, um]; signalis [e];

сиделка toraria [ae, f]; curatrix [icis, f] aegrotorum;

сидение sessio [onis, f]; sessus [us, m];

сиденье sedes [is, f]; sella [ae, f]; tribunal [is, n];

сидеть assidere [eo, sedi, sessum] (подле, у, при alicui, apud aliquem; aliquem, aliquid); insidere (alicui rei, aliqua re); sedere (in sella; in equo/equo; sella curuli; ad latus alicujus); residere; obsidere (domi; in limine); (на чем-л.) supersedere (elephanto; aliquid); circumsedere (вокруг aliquem; populus circumsedens); lucubrare;

+ сидеть сложа руки (без дела) дома compressis manibus domi sedere;

+ сидеть дома servare limen;

+ сидеть у постели больного assidere aegro / aegrotum;

+ сидеть у очага assidere foco;

+ сидеть у государственного кормила / у кормила власти assidere gubernaculis;

+ сидеть на коне insidere equo;

+ слезы тех, которые, как вы видите, сидят вокруг меня horum lacrimae, a quibus me circumsessum videtis;

сидр mustum [i, n];

+ фруктовый сидр mustum pomarium;

сидячий sessilis [e]; sedentarius [a, um];

сизый glaucus [a, um];

сила vis [is, f] (corporis; equi; veneni; flammae; morbi; consuetudinis); virtus [utis, f] (animi; corporis); pollentia [ae, f]; potentia [ae, f]; potestas [atis, f]; nervus [i, m] (omnibus nervis contendendum est; nervi oratorii); robur [oris, n]; sucus [i, m]; manus [us, f]; mucro [onis, m]; ops [opis, f]; arma [orum, npl]; copiae [arum, fpl];

+ движущая сила nervus (nervi belli – pecunia infinita; nervi conjurationis); motoria vis;

+ вооруженные силы armata vis; praesidium (Italia tenetur praesidiis);

+ притягательная сила vis attractrix;

+ отталкивающая сила vis repulsiva;

+ центробежная сила vis centrifuga;

+ центростремительная сила vis centripeta;

+ по мере сил моих pro modulo meo; pro viribus; pro virili parte;

+ свыше сил supra vires;

+ это не в моих силах non est nostri ingenii;

+ общими силами sociatis viribus;

+ со всей силой summa (maxima) vi;

+ делать что-л. изо всех сил ventis remisque facere aliquid;

+ обладать силой vi gaudere;

+ иметь силу valere (haec lex valet in omnes; hoc in caesarem non valet);

+ иметь силу договора foederis vim habere;

+ силой заставить кого-л. vim alicui afferre;

+ применить силу к кому-л. vim facere in aliquem;

+ прорваться силой через теснину vim facere per fauces;

+ попытаться прорваться силой iter per vim temptare;

+ вступать, входить в силу valere (lex valet);

+ в силу роковой случайности vitio fortunae;

+ придавать удару новую силу dare animos plagae;

+ всеми доступными мне силами quacumque vi possim;

+ своими силами sponte (nec sua sponte, sed eorum auxilio);

+ сущность счастливой жизни я усматриваю целиком в силе духа totam vim beate vivendi in animi robore pono;

+ жизненная сила vigor;

+ подтачивать силу mutare vigorem;

+ сил не стало torpent vires;

силач homo [inis, m] robustus; viribus ingens; athleta [ae, m];

силикатный silicatus [a, um];

силиться conniti [or, nisus sum];

силок transenna [ae, f] (aliquem in transennam ducere); laqueus [i, m]; tendicula [ae, f];

силомер dynamometer [tri, m];

силос silo [onis, m]; sirus [i, m];

силосный silonaris [e];

силурийский период periodus silurica;

силуэт figura [ae, f] umbratim circumducta (circumscripta); umbra [ae, f] lineis circumducta;

сильнее magis;

сильно valde; unice; firme; valide; fortiter; vehementer; graviter;

сильнодействующий pollens [ntis] (herba); potens [ntis]; valens [ntis] (medicamentum; remedium); validus [a, um] (venenum); efficax [acis]; operosus [a, um]; fortis [e];

сильный validus [a, um] (homo); valens [ntis] (homo; bos; medicamentum; remedium); fortis [e]; improbus [a, um] (imber); pollens [ntis] (alicujus rei; aliqua re; aliquid); strenuus [a, um] (remedium); robustus [a, um] (corpus; vox; animus); vehemens [ntis] (telum; imber; ventus; dolor; vis calorum; clamor; argumentum); vegetus [a, um]; vigoratus [a, um] (juvenis); viridis [e] (leo); virilis [e]; vividus [a, um]; firmus [a, um]; ingens [ntis]; intentus [a, um]; percussibilis [e] (odor); altus [a, um] (dolor; pavor; lux); adultus [a, um] (pestis); animosus [a, um] (ventus); opulentus [a, um];

+ сильное желание cupiditas fortis;

+ при сильном увеличении sub lente valida (validiore);

+ сильное лекарственное средство medicamentum forte;

+ сильный яд venenum forte;

+ сильные ветры venti vehementes;

+ быть сильным valere (dextrae ad caedendum valent; imbecillitate aliorum valere);

симбиоз symbiosis [is/eos, f];

символ symbolum [i, n]; signum [i, n]; imago [inis, f]; monumentum [i, n]; character [eris, m];

символизировать symbolizare [1];

символизм symbolismus [i, m];

символический symbolicus [a, um], symbolisticus [a, um];

симметричный symmetricus [a, um];

симметрия symmetria [ae, f]; aequitas [atis, f] (membrorum);

симпатичный mitis [e]; lenis [e]; humanus [a, um]; sympathicus [a, um];

симпатия sympathia [ae, f]; voluntas [atis, f] (mutua; in [e]rga aliquem); consensus [us, m]; concordia [ae, f];

+ он пользуется симпатиями ei favetur;

+ иметь одни и те же симпатии eadem aeque studere;

симпозиум symposium [ii, n]; doctorum conventus [us, m];

симптом symptoma [atis, n]; signum [i, n]; indicium [ii, n] (morbi); nota [ae, f];

симптоматический symptomaticus [a, um], significans [ntis], significativus [a, um], rem indicans [ntis];

симулировать simulare [1]; dissimulare [1];

симуляция simulatio [onis, f]; dissimulatio [onis, f];

симфония symphonia [ae, f]; concentus [us, m];

синагога synagoga [ae, f];

синдром syndromum [i, n]; syndrome [es / ae, en, e] (Gr);

синева venetum [i, n]; color [oris, m] caeruleus;

синевато-серый lividus [a, um];

синеватый caerulescens [ntis]; cyanescens [ntis];

сине-зеленый, сизый glaucus [a, um];

синий caeruleus [a, um]; cyaneus [a, um]; indigoticus [a, um]; cobaltinus [a, um]; venetus [a, um]; (l)azureus [a, um]; thalassinus [a, um]; sapphirinus [a, um]; ultramarinus [a, um]; violaceus [a, um]; glaucus [a, um]; lividus [a, um];

синкретизм syncretismus [i, m]; eclecticismus [i, m];

синкретист syncretistes [ae, m] (Gr);

синод synodus [i, f];

синоним synonimus [i, m];

синонимический synonimicus [a, um];

синтез synthesis [is, f]; compositio [onis, f];

+ синтез белка synthesis albuminis;

синтетический compositus [a, um]; syntheticus [a, um];

синус sinus [us, m];

синхронный synchronus [a, um], synchronicus [a, um];

+ синхронный перевод translatio simultanea, conversio eodem tempore prolata / ilico facta

синюшный lividus [a, um];

синяк vibix [icis, f], (vibex); livor [oris, m];

сиреневый syringeus [a, um]; pallide violaceus [a, um];

сирень syringa [ae, f];

сироп sirupus [i, m];

+ сироп вишни применяется как потогонное средство sirupus Cerasi ut medicamentum sudorificum adhibetur;

сирота orbus [i, m]; orba [ae, f]; orphanus [i, m];

система systema [atis, n]; ratio [onis, f]; formatio [onis, f]; disciplina [ae, f];

+ солнечная система ordo solaris;

систематизировать systematizare [1];

систематический systematicus [a, um]; ad rationem revocatus [a, um]; a ratione proficiscens [ntis]; in ordinem redactus [a, um], normis (certis) subjectus [a, um];

ситечко, сито cribrum [i, n] (tenui cribro cernere); colum [i, n];

ситник scirpus [i, m];

ситуация situatio [onis, f];

сифилис syphilis [is, f]; lues [is, f];

сифон sipho [onis, m];

сияние candentia [ae, f] (lunae); candor [oris, m]; nitor [oris, m]; fulgor [oris, m]; splendor [oris, m]; claritas [atis, f]; lux [cis, f]; ignis [is, m];

сиять candere [eo, ui,-]; fulgere [eo, lsi,-]; effulgere; nitere [eo, ui,-]; enitescere [o, tui, -]; splendere [eo, ui, -]; elucere [eo, xi,-] (splendidissimo candore); radiare [1]; renidere [eo, ui,-];

сияющий candidus [a, um] (lux; stella; sol); nitidus [a, um]; splendens [ntis]; fulgens [ntis];

сказание fabula [ae, f] (inseritur hoc loco fabula); narratio [onis, f]; memoria [ae, f];

сказать dicere [o, xi, ctum]; jubere [eo, jussi, jussum] (aliquem; aliquem aliquid facere; alicui); loqui [or, cutus sum];

+ сказать кому-л., чтобы он не беспокоился jubere aliquem sine cura esse;

+ я не побоюсь сказать это praefiscine hoc dixerim;

+ я сказал бы, что бояться постыдно vereor, ne sit turpe timere;

+ скажи-ка cedo; en;

+ найдутся такие, которые скажут, что (все это) я выдумал erunt, qui me finxisse loquantur;

+ что мне сказать? quid loquar?

сказка fabula [ae, f], fabula ficta; fabella [ae, f];

+ нянюшкины сказки fabulae nutricularum;

сказуемое praedicatum [i, n];

скакать tripudiare [1]; salire [io, ii, ltum]; saltare [1]; insultare [1]; equo citato vehi [or, ctus sum]; equo admisso currere [o, cucurri, cursum];

скала rupes [is, f]; saxum [i, n]; cautes / cotes [is, f]; silex [icis, m]; murex [icis, m]; petra [ae, f]; scopulus [i, m] (подводная);

+ разбить лагерь на вершине скал suspendere castra saxis;

скалистый rupester; rupestris [e]; saxosus [a, um]; petraeus [a, um]; petrosus [a, um]; scopulosus [a, um];

скалить (зубы) ringi or, rictus sum]; dentes restringere [o, nxi, ctum];

скамья scamnum [i, n]; subsellium [ii, n]; transtrum [i, n];

скандал scandalum [i, n]; discordia [ae, f]; rixa [ae, f]; lis [litis, f]; dissensio [onis, f];

скандальный flagitiosus [a, um], intolerabilis [e], famosus [a, um], pessimum praebens [ntis] exemplum, scandalosus [a, um];

сканер apparatus [us, m] opticus ad textum aut imaginem legendam; tomographia [ae, f] computatoria;

сканирующий scanicus [a, um];

скаредность inhumanitas [atis, f];

скаредный sordidus [a, um]; inhumanus [a, um];

скарлатина scarlatina [ae, f];

скат declive [is, n]; acclivitas; clivus [i, m]; pronum [i, n]; devexitas [atis, f]; fastigium [ii, n];

+ электрический скат torpedo [inis, f];

скатерть integumentum [i, n]; teg(i)men [inis, n] mensae; mantele [is, n];

скатывать devolvere [o, lvi, lutum]; evolvere; provolvere;

скафандр scaphandrum [i, n], tunica [ae, f] bracata sideralis;

скачки curriculum [i, n]; cursus [us, m] equorum; hippodromus [i, m];

скачкообразный процесс processus [us, m] saltuaris;

скачок saltus [us, m];

скважина porus [i, m]; foramen [inis, n]; rima [ae, f]; hiatus [us, m];

+ буровая скважина porus artificialiter terebratus;

сквер hortulus [i, m] (urbanus);

скверно male; foede;

сквернословие spurciloquium [ii, n];

скверный malus [a, um]; foedus [a, um];

сквозняк ventus [i, m]; meatus [us, m] venti;

сквозь trans; per;

скворец sturnus [i, m];

скелет sceleton [i, n]; sceletum [i, n]; ossa [ossium, npl];

скепсис skepsis [eos / is, f]; scepticismus [i, m]; scepticorum methodus [i, f]; dubitativa ratio [onis, f], veritatis absolutae rejectio [onis, f], sceptica ratio; incredulitas [atis, f], incredulus animus [i, m]; diffidentia [ae, f];

скептик, скептический scepticus [a, um], veritatis absolutae improbator [oris, m]; incredulus [a, um];

скидка pretii deminutio [onis, f], deductio [onis, f]; emptorium beneficium [ii, n];

скидывать (цену) pretium deminuere [o, ui, utum];

скипетр sceptrum [i, n];

скипидар oleum [i, n] terebinthinae;

Скифия Scythia [ae, f];

скифы Scythae [arum, mpl];

скифский Scythicus [a, um];

склад canaba [ae, f]; thesaurus [i, m] (memoria – thesaurus omnium rerum); reservaculum [i, n]; receptaculum [i, n]; horreum [i, n];

+ читать по складам syllabatim legere; litteras in syllabas colligere;

складка plica [ae, f]; ruga [ae, f]; sulcus [i, m]; sinus [us, m] (togae); gremium [ii, n];

складно apte;

складной plicatilis [e];

складный aptus [a, um];

складывание collectio [onis, f]; collatio [onis, f]; repositio [onis, f]; congestus [us, m]; accumulatio [onis, f]; plicatio [onis, f];

складывать componere [o, posui, positum] (lapides, sarcinulas); colligere [o, legi, lectum]; conferre [fero, tuli, latum]; congerere [o, gessi, gestum]; cumulare [1]; accumulare; plicare [1];

складываться succedere [o, cessi, cessum] (hoc bene successit);

склеить conglutinare [1]; agglutinare; adhaerere [eo, haesi, haesum]; viscare [1];

склеп conditorium [ii, n]; monumentum [i, n];

склон declive [is, n]; declivitas [atis, f]; declivum [i, n]; acclivitas [atis, f]; proclivitas [atis, f]; clivus [i, m]; fastigium [ii, n]; decursus [us, m]; dejectus [us, m];

+ безлесный склон declive silvis destitutum;

+ восточный склон declive orientale;

+ глинисто-каменистый склон declive argilloso-lapidosum;

+ облесенный склон declive saltuosum; открытый склон declive apertum (apricum);

+ пологий склон declive devexum;

+ он на склоне лет sua aetas vergit;

склонение inclinatio [onis, f]; declinatio [onis, f];

склонить submittere [o, misi, missum] (caput);

склониться conquiniscere [o, (quexi),-] (ad aliquid); se inclinare [1];

склонность inclinitas [atis, f]; inclinatio [onis, f] animi, voluntatis; vena [ae, f]; proclivitas [atis, f]; accessus [us, m]; propensio [onis, f]; affectio [onis, f] (animi; erga aliquem); allubentia [ae, f]; animus [i, m];

+ питать склонность tendere (ad Carthaginienses);

+ не питать ни склонности, ни ненависти neque studere neque odisse;

склонный propensus [a, um]; pronus [a, um]; inclinatus [a, um]; proclivis [e]; idoneus [a, um]; studiosus [a, um] (alicujus rei; litterarum; venandi); cupidus [a, um]; promptus [a, um]; praeceps [cipis];

+ легион весьма склонный к мятежным планам legio maxime novis consiliis idonea;

склоняемый declinabilis [e];

склонять ducere [o, xi, ctum]; inducere (aliquem ad bellum;ad misericordiam;inducere aliquem ut mentiatur); perducere; permovere [eo, movi, motum]; excitare [1]; hortari [or, atus sum]; impellere [o, pulsi, pulsum]; persuadere [eo, suasi, suasum]; subigitare [1] (aliquem blanditiis); appellare [1] (aliquem de proditione; de stupro; stupri causa); flectere [o, xi, xum]; declinare [1]; reclinare; inclinare; submittere [o, misi, misssum]; attentare [1];

склоняться vergere [o, (versi),-] (vergi) (ad voluptates);

склянка vitrum [i, n];

скоба fibula [ae, f]; uncus [i, m];

скобка uncus [i, m]; signa [orum, npl] interclusionis;

+ в скобках inter signa interclusiones positus;

+ квадратные (прямые) скобки unci rectangulares;

скоблить radere [o, rasi, rasum];

сковорода frixorium [ii, n]; frixura [ae, f]; patina [ae, f]; trulla [ae, f];

сковывать vincire [io, nxi, nctus]; ligare [1]; copulare [1]; catenas (vincula) alicui injicere [io, jeci, jectum];

сковывающий +сковывающий движения, члены tardus [a, um] (podagra; senectus);

сколотить compingere [o, pegi, pactum] (solum axibus; navis bene compacta); configere [o, fixi, fictum]; extundere [o, tudi, tusum] (aliquid);

скольжение lapsus [us, m];

скользить labi [or, lapsus sum]; illabi;

+ ноги скользят на льду glacies fallit pedes;

скользкий lubricus [a, um]; levis [e];

скользящий suspensus [a, um] (per undas; fluctu);

сколько quot; quantum; qui;

скомбинировать combinare [1];

скоморох scurra [ae, m]; maccus [i, m]; sanio [onis, m];

скончавшийся defunctus [a, um];

скончаться decedere, cedere [o, cessi, cessum]; excedere (vita; e vita); defungi [or, nctus sum]; mori [ior, mortuus sum]; abjicere [io, jeci, jectum] animam; fungi fato [vita, morte]; supremum diem obire [eo, ii, itum];

+ скоропостижно скончаться mori repentino;

скопец eunuchus [i, m];

скопить coacervare [1]; cumulare [1];

скопище turba [ae, f] (fugientium);

скопление accumulatio [onis, f]; coitus [us, m], coetus [us, m]; congregatio [onis, f];

скопческий eunuchinus [a, um] (facies);

скорбеть lugere [eo, luxi, luctum];

скорбный maestus [a, um]; tristis [e] (homo tristis et conturbatus); luctuosus [a, um]; dolorosus [a, um];

скорбь afflictio [onis, f]; dolor [oris, m]; desiderium [ii, n]; tristitia [ae, f]; luctus [us, m]; maeror [oris, m]; nubes [is, f];

+ мы забыли о скорби afuimus dolori;

+ скорбь о столь дорогом человеке desiderium tam cari capitis;

+ охваченный (объятый) скорбью luctu succensus;

скорбящий dolorosus [a, um];

скорее celerius; citius; potius; prius;

+ скорее разбойники, чем законные враги latrones verius, quam justi hostes;

скорлупа crusta [ae, f]; testa [ae, f]; cortex [icis, m(f)]; lobus [i, m];

скоро celeriter; cito; rapide; velociter; propere; brevi tempore; mox; statim;

+ скоро узнаете statim scietis;

скорописец actuarius [ii, m];

скоропостижный subitus [a, um] (mors);

скоропреходящий ephemerus [a, um];

скороспелый ocior [ius]; praecox [cis]; celer [era,um] proventu;

скорость celeritas [atis, f]; rapiditas [atis, f]; velocitas [atis, f];

скоротечный fugax [cis];

скороход celeripes [pedis, m]; cursor [oris, m];

скорпион scorpius [ii, m]; scorpio [onis, m];

+ ужаление скорпиона ictus scorpionis;

скорченный contractus [a, um];

скорый celer [era, um] (pedes); citus [a, um] (sermo); citatus [a, um]; rapidus [a, um]; velox [cis] (juvenis; navis; jaculum; animus); pernix [cis]; maturus [a, um]; repentinus [a, um];

скосить subsecare [o, cui, ctum] (manipulum falce);

скот pecus [oris, n]; pecus [pecudis, f]; pecu [us, n] (homines et pecua); jumentum [i, n]; stabulum [i, n] (nutritor stabuli); (бран.) bestia [ae, f];

скотный pecuarius [a, um];

скотовод pecuarius [ii, m];

скотоводство pecuaria [ae, f] (pecuariam facere); res [ei, f] pecuaria;

скотский pecuinus [a, um] (animus);

скрежетать stridere [eo, stridi,-/o, stridi,-] (aeger dentibus stridet);

+ скрежетать зубами increpare malis;

скрепа fibula [ae, f]; retinaculum [i, n];

скрепить subnectere [o, nexi, nexum] (crines auro); suere [o, sui, sutum]; vincire [io, nxi, nctum]; constringere [o, nxi, ctum]; astringere; configere [o, fixi, fixum] (aliquid inter se); confirmare [1]; affirmare; conglutinare [1]; paginare [1];

+ скрепить печатью consignare [1];

скрести radere [o, rasi, rasum];

скрещивание hybridizatio [onis, f];

+ межродственное скрещивание (inbreeding; Inzucht) endogamia [ae, f], "homeogamia [ae, f]"; interna generatio [onis, f] / genesis; endogenesis [eos / is, f] (Gr); (прилагательное) endogamicus; endogamia (+ab) genitus, homeogamicus;

скрип stridor [oris, m]; crepitus [us, m]; strepitus [us, m];

скрипач violinista [ae, m];

скрипеть stridere [eo, stridi,-/o, stridi,-] (cardo stridet; plaustra strident);

скрипка pandura [ae, f]; violina [ae, f];

скромно pudenter; pudice; modeste; modice; verecunde;

скромность pudicitia [ae, f]; verecundia [ae, f]; modestia [ae, f]; probitas [atis, f]; moderatio [onis, f];

скромный modestus [a, um]; modicus [a, um]; permodestus [a, um]; demissus [a, um]; mediocris [e]; contractus [a, um]; verecundus [a, um] (adulescens; verba); probus [a, um]; pudens [ntis] (vir; femina); pudicus [a, um]; pudoratus [a, um];

скрупулезный scrupulosus [a, um];

скрученный teres [etis]; tortus [a, um];

скручивать (con)torquere [eo, rsi, rtum];

скрывать abdere [o, didi, ditum] (ferrum intra vestem [veste]); abscondere (gladios; aliquem in armamentario; stultitiam in latebris pectoris); condere; recondere; occulere [o, cului, cultum]; occultare [1]; celare [1]; abstrudere [o, si, sum]; dissimulare [1]; colorare [1]; comprimere [o, pressi, pressum] (delicta; famam alicujus rei; odium); supprimere (senatus consultum; nomen alicujus); tegere [o, texi, tectum] (turpia facta oratione); velare [1]; subducere [o, xi, ctum] (aliquem oculis alicujus); obscurare [1];

+ скрывать слезы abdere lacrimas;

скрываться delitescere [o, -,-]; latere [eo, ui,-]; latescere; subripere [io, repi, reptum] se (se subripere alicui); compingere [o, pinxi,-] se (in Apuliam); subesse (silentio facinus subest; auro multa mala subsunt); subire [eo, ii, itum] (in aliquid, aliquid, alicui);

+ скрыться из виду abire ex conspectu;

+ скрыться с чьих-л. глаз se abstulisse e conspectu alicujus;

+ луна скрылась за солнечным диском luna sub orbem solis subiit;

скрытно occulte; clam; oblique;

скрытность taciturnitas [atis, f]; pectus [oris, n] clausum [i, n]; occultum [i, n];

скрытный tectus [a, um]; furtivus [a, um]; occultus [a, um];

скрытый clandestinus [a, um]; abditus [a, um]; absconditus [a, um] (insidiae); occultus [a, um]; reconditus [a, um]; celatus [a, um]; latens [ntis]; tectus [a, um]; furtivus [a, um]; secretus [a, um]; arcanus [a, um]; obscurus [a, um]; opertus [a, um];

скудный parcus [a, um]; parvus [a, um] (cibus; herba); egenus [a, um]; exiguus [a, um]; exilis [e]; curtus [a, um]; vilis [e]; aridus [a, um]; pauper [era, um]; contractus [a, um]; malignus [a, um]; illiberalis [e]; famelicus [a, um] (convivium); gracilis [e] (vindemiae; ager; solum); petilus [a, um] (donum); angustus [a, um] (res frumentaria); miser [era, um] (praeda); tenuis [e] (victus; mensa);

+ скудные сведения notitiae curtae;

+ на скудной почве in egeno;

скудость exiguitas [atis, f]; exilitas [atis, f]; paupertas [atis, f]; inopia [ae, f] (sermonis); caritas [atis, f] (nummorum; operariorum); egestas [atis, f] (frumenti);

скука satietas [atis, f]; otium [ii, n] molestum; taedium [ii, n];

+ скука одолела его satietas eum capit;

скульптор sculptor [oris, m];

скульптура sculptura [ae, f]; ornamentatio [onis, f]; effigia [ae, f]; effigies [ei, f] (Jovis, Junonis, Veneris, saxea);

скупить co"emere [o, emi, emptum];

скупиться parcere [o, peperci (parsi), -];

скупка coemptio [onis, f]; synoneton [i, n];

скупо maligne; parce;

скупой avarus [a, um]; tenax [cis] (ac parcus); quaesiti tenax; restrictus [a, um]; parcus [a, um]; malignus [a, um];

+ есть разница между бережливым и скупым discordat parcus avaro;

скупость avaritia [ae, f]; tenacitas [atis, f]; malignitas [atis, f];

+ снисходительно называть скупость бережливостью avaritiam parsimoniae nomine lenire;

скупщик emptor [oris, m]; co"emptor [oris, m]; mercator [oris, m]; sector [oris, m];

скучать otium molestum ac longum videre [eo, vidi, visum]; desiderare [1];

скученный confertus [a, um]; congestus [a, um]; aggregatus [a, um]; congregatus [a, um]; gregarius [a, um]; coacervatus [a, um]; conglobatus [a, um]; (ag)glomeratus [a, um];

скучный taediosus [a, um]; taediplenus [a, um]; molestus [a, um]; lentus [a, um];

слабеть deficere [io, feci, fectum]; debilitari [or, atus sum]; extenuare [1]; senescere [o, nui,-]; collabi [or, lapsus sum];

слабеющий languescens [ntis];

слабительный catharticus [a, um]; purgans [ntis]; purgativus [a, um]; laxans [ntis]; laxativus [a, um];

слабо infirme; parum; laxe;

слабонервный nervosus [a, um]; neurastenicus [a, um];

слабость infirmitas [atis, f]; invalentia [ae, f]; ignavia [ae, f] (odoris); vitium [ii, n] (memoriae); imbecillitas [atis, f]; impotentia [ae, f]; languor [oris, m];

+ старческая слабость gelu [us, n];

слабоумие anoia [ae, f]; dementia [ae, f]; aphrenia [ae, f]; valetudo [inis, f] mentis;

слабоумный +быть слабоумным animo parum valere;

слабый debilis [e]; imbecillus [a, um]; infirmus [a, um]; petilus [a, um] (crura); angustus [a, um] (sus; corpus; odor); aeger [gra, um] (spes); causarius [a, um] (corpus); tenuis [e] (valetudo); extenuatus [a, um]; tener [era, um]; deductus [a, um]; defectus [a, um]; defessus [a, um]; languidus [a, um]; mollis [e]; solutus [a, um]; vanus [a, um]; fluidus [a, um]; inops [opis]; parvus [a, um]; suspensus [a, um] (aura); impotens [ntis]; invalidus [a, um]; sublestus [a, um] (vinum);

+ со слабыми силами он пытается свершить великое conatur tenuis grandia;

+ слабый пол infirmitas (= mulieres);

слава gloria [ae, f]; fama [ae, f] (famam alicujus lacerare); laus [laudis, f]; titulus [i, m]; claritas [atis, f]; splendor; adoria [ae, f]; lux [cis, f]; rumor [oris, m]; opinio [onis, f]; existimatio [onis, f];

+ стяжать славу sumere laudem; +его увлекла жажда славы hunc absorbuit aestus gloriae;

+ волнуемый, движимый жаждой славы volitans gloriae cupiditate;

+ иметь хорошую славу bene audire;

+ свергнуть кого-л. с вершин славы aliquem detrahere de caelo;

+ быть на вершине славы esse in caelo;

+ слава чьего-л. красноречия fama eloquentiae alicujus;

+ высшая слава в области преподавания prima in docendo celebritas;

+ приносить славу in laudem verti;

+ что-л. кому-л. приносит славу aliquid alicui est laudi;

+ посмертная слава fama superstes;

+ дурная слава infamia;

славить gloriare [1]; laudare [1]; depraedicare [1]; honorare [1];

славиться se commendare [1]; superbire [4] (aliqua re);

славно gloriose; perhonorifice; egregie; eximie;

славный gloriosus [a, um]; clarus [a, um]; egregius [a, um]; superbus [a, um] (aliqua re; populus); laude, gloria dignus [a, um]; famosus [a, um]; honestus [a, um]; celeber [bris, bre]; nominatus [a, um]; bonus [a, um]; festivus [a, um] (puer; senex);

+ славный малый festivum caput;

славяне S(c)lavi;

славянский Slavonicus [a, um]; Slavicus [a, um];

слагаемое summans [antis, n];

слагать facere [io, feci, factum] (orationem; versus);

сладкий dulcis [e]; mellitus [a, um]; suavis [e]; jucundus [a, um]; blandus [a, um];

сладко dulciter;

сладостный lacteus [a, um]; laetus [a, um]; voluptate plenus [a, um]; jucundus [a, um];

сладость dulcedo [inis, f]; suavitas [atis, f];

слайд imago [inis, f] photographica translucida;

сланец schistum [i, n];

сластолюбие urigo [inis, f]; voluptas [atis, f];

слева a sinistra; sub sinistra;

слегка parce; parum; parve; strictim; leniter; leviter; paulum; sub…;

след vestigium [ii, n] (virilis pedis; socci; verberum; urbis); tractus [us, m] (flammarum);

+ оставлять следы vestigia facere, imprimere, premere, figere, ponere;

+ так как следов на льду не оставалось glacie non recipiente vestigium;

+ едва заметный (легкий) след leviter pressum vestigium;

+ преследовать врага по следам vestigiis sequi hostem;

+ идти по чьим-л. следам vestigiis alicujus ingredi;

+ держаться (не сбиваться со) следа vestigia tenere;

+ след обгона curriculum praetervectionis;

следить videre [eo, vidi, visum]; servare [1]; observare; speculari [or, atus sum]; custodire [4]; vestigia relinquere [o, qui, ctum];

+ пусть консулы следят, чтобы государство не потерпело какого-л. ущерба videant consules, ne quid res publica detrimenti capiat;

следование successio [onis, f];

следователь quaesitor [oris, m]; investigator [oris, m];

следовательно ergo; igitur; itaque;

следовать sequi [or, cutus sum]; consequi; exsequi (suam spem; sua consilia); insequi; persequi; prosequi; subsequi (aliquem; fugientem); excipere [io, cepi, ceptum] (hiemem aetas excipit; Herculis vitam immortalitas excepit); succedere [o, cessi, cessum] (aetas succedit aetati; tristibus laeta succedunt); parere [eo, ui,-]; se applicare [1] (ad exemplum alicujus);

+ следовать за своими знаменами subsequi signa;

+ Цезарь следовал со всем войском Caesar subsequebatur omnibus copiis;

+ следовать Платону Platonem subsequi;

следом secundum;

следопыт vestigator [oris, m];

следственный consecutivus [a, um];

следствие cognitio [onis, f]; consequentia [ae, f] (последствие, результат); consecutio [onis, f];

+ следствия res effectae;

+ вести следствие quaerere (de morte alicujus; crimen; in aliquem);

+судебное следствие quaestio;

следует oportet; decet;

+ как следует rite;

+ продолжение следует continuabitur;

+ к ребенку следует относиться с величайшим уважением maxima debetur puero reverentia; +меньше, чем следует minus debito; +так и нам следует ita nobis decet;

Следующий sequens; insequens; consequens; subsequens; secundus; continuus; posterior; posterus; futurus; talis;

Слеза lacrima; +слезы aqua ex oculis; +потоки слез vis lacrimarum; +утирать слезы abluere lacrimas; +искренние слезы fideles lacrimae; +разжалобить кого-л. слезами comminuere aliquem lacrimis;

+ тронуть кого-л. до слез aliquem flere cogere;

+ доводить до слез facere fletum; facere flere;

+ ночь прошла (была проведена) в слезах acta est per lacrimas nox;

+ с глазами, полными слез lacrimis oculos suffusus;

слезать descendere [o, ndi, nsum];

слепнуть caecus fieri [fio, factus sum];

слепой caecus [a, um] (catuli modo nati; cupiditas; amor; timor; pavor; metus); oculis captus [a, um], orbatus [a, um]; credulus [a, um]; temerarius [a, um]; inconsultus [a, um];

+ это ясно и слепому apparet id etiam caeco;

+ слепой Марс (слепые превратности, случайности войны) caecus Mars;

+ слепая кишка caecum intestinum;

слепота caecitas [atis, f]; tenebrae [arum, fpl]; nox [noctis, f];

слесарь clavicarius [ii, m]; claustrarius [ii, m]; faber [bri, m];

слечь succumbere [o, bui, bitum];

+ когда состояние его здоровья ухудшилось, Август в Ноле слег aggravata valetudine Augustus Nolae succubuit;

слива prunum [i, n]; prunus [i, f] (дерево);

сливать confundere [o, fudi, fusum] (aliquid cum re aliqua; aliquid rei alicui; vina); defundere; suffundere (aquam frigidam); conflare [1];

сливаться confluere [o, xi, -] (Isara Rhodanusque confluunt in unum); coalescere [o, alui, alitum];

сливки flos [floris, m] lactis;

слизистый mucosus [a, um]; pituitarius [a, um]; lubricus [a, um];

слизняк molluscum [i, n];

слизь mucilago [inis, f]; mucus [i, m]; virus [i, n]; blenna [ae, f]; phlegma [atis, n];

слиток later [is, m] (aureus, argenteus);

сличать comparare [1]; conferre [fero, tuli, latum];

слишком nimis (n. Saepe; n. gaudere); nimium;

слияние confluens [ntis, n];

Словакия Slovacia [ae, f];

словарь vocabularium [ii, n]; dictionarium [ii, n]; index [icis, m] vocabulorum; lexicon [i, n], thesaurus [i, m] verborum, thesaurus linguae, glossarium [ii, n], vocabulorum index

+ словарь словоупотребления thesaurus; hortus;

словесный verbalis [e];

+ словесные науки artes elegantes, liberales, ingenuae, bonae, optimae;

словно ceu; quasi;

слово verbum [i, n]; vox [cis]; vocabulum [i, n]; dictum [i, n]; dictio [onis, f]; sonus [i, m]; loquela [ae, f];

+ не нарушая данного слова salva fide;

+ одним словом обозначать две вещи uno verbo duas res significare;

+ не говорить (сказать) ни слова nullum verbum facere;

+ не быть в состоянии выговорить ни слова nullam vocem exprimere posse;

+ слово «наслаждение» vox voluptatis;

+ тратить слова попусту verba facere mortuo;

+ к чему слова? Quid verbis opus est?

+ слово в слово ad verbum; e, de pro verbo (reddere, ediscere);

+ не старайся переводить слово в слово nec verbum verbo curabis reddere;

+ свободны только на словах verbo liberi sunt;

+ (только) на словах verbo tenus;

+ хочу тебе сказать пару слов te tribus [paucis] verbis volo;

+ все это пустые слова и вздор verba istaec sunt atque ineptiae;

+ выпущенное слово вернуться не может nescit vox missa reverti;

+ волшебное слово sacra vox;

+ жестокие (язвительные) слова Архилоха agentia verba Archilochi;

+ как только было произнесено последнее слово statim ab extrema parte verbi;

+ сдержать слово fidem suam liberare, exsolvere; in fide stare;

+ ручаться честным словом fidem in rem interponere;

+ не сдержать слова fallere, violare, mutare fidem; in fide non stare;

+ делать слово общеупотребительным, повседневным verbum terere;

+ вложить смысл в слово, связать слово с определенным понятием notionem (sententiam) voci (sub voce) subjicere;

+ понимать какое-л. слово в двояком смысле alicui verbo duas res subjicere;

+ много слов, уже исчезнувших было, воскреснет multa renascentur,

словоизвержение verborum caterva [ae, f];

словоохотливый argutus [a, um] (civis); loquax [cis];

словопроизводство etymologia [ae, f]; derivatio [onis, f] (vocabulorum);

словоупотребление usus [us, m]; sermo [onis, m]; locutio [onis, f]; tractatio [onis, f];

слог syllaba [ae, f]; (пререн) sermo [onis, m]; dictio [onis, f]; filum [i, n]; oratio [onis, f];

сложение additio [onis, f]; adductio [onis, f]; compositio [onis, f];

+ путем сложения и вычитания addendo deducendoque;

сложившийся stabilitus [a, um];

сложиться verti [or, versus sum];

+ сложиться дурно для кого-л. alicui malo (in perniciem) verti;

сложный compositus [a, um]; difficilis [e]; complicatus [a, um]; intricatus [a, um]; multiplex [icis];

слой stratum [i, n]; strues [is, f];

сломанный truncus [a, um] (tela);

сломать frangere [o, fregi, fractum]; confringere (fores aedificii, arbores confractae vi tempestatis);

+ сломя голову praeceps;

слон elephantus [i, m]; elephas [ntis, m]; barrus [i, m];

слоновый elephantinus [a, um]; eburneus [a, um];

слоняться vagari [or, atus sum];

слуга minister [tri, m]; administer; ministrator [oris, m]; servus [i, m]; servitor [oris, m]; calator [oris, m]; familiaris [is, m]; famulus [i, m]; mediastinus [i, m], medeastrinus [i, m];

служанка ancilla [ae, f]; ministra [ae, f]; serva [ae, f]; famula [ae, f];

служба servitium [ii, n]; stipendium [ii, n] (initia stipendiorum meorum); munus [eris, n]; officium [ii, n] (scribae; legationis); feudus [i, m];

+ нести военную службу fungi militia, fungi munus militare;

+ вновь поступить на военную службу rursus militiam capere;

+ состоять на службе sustentare munus;

+ отбыть срок военной службы stipendia emereri;

+ год службы stipendium (plurimorum stipendiorum milites);

+ быть направленным в Азию по службе in Asiam stipendio educi;

+ военно-морская служба officium maritimum;

служебный officialis; [e] administratorius [a, um] (spiritus);

+ служебное место locus;

+ служебные дела munia [ium, npl]; officium [ii, n];

+ служебные обязанности во время похода officium itineris;

служение diaconia [ae, f]; ministerium [ii, n]; administratio [onis, f]; famulatus [us, m];

+ служение истине veritatis diaconia;

служитель administer; minister [tri, m]; ministrator [oris, m]; apparitor [oris, m];

служить (in)servire [4]; famulari [or, atus sum]; ministrare [1]; apparere [eo, ui, itum]; expedire [4]; valere [eo, ui,-] (invidia valet alicui ad gloriam; ad aliquid faciendum, in aliquid); vacare [1] (balineum usibus dominicis vacat); stipendia merere [eo, ui, itum], mereri [eor, meritus sum], facere [io, feci, factum]; stipendiari [or, atus sum] (alicui); militare [1];

+ то, что служит общему благу quid in commune expedit;

+ человек, не служивший в армии homo nullius stipendii;

слух auditus [us, m]; sensus [us, m] audiendi;

+ иметь хороший слух valere auditu;

слух(и) rumor(es) [oris, m]; fama [ae, f] (de re aliqua, alicujus rei); fabula [ae, f]; opinio [onis, f]; auditio [onis, f]; sermo [onis, m]; ventus [i, m];

+ ставшее известным по слухам per rumorem aucupata;

+ слух доходит до нас fama ad nos accedit;

+ неизвестно кем пущенный слух fabula sine auctore;

+ носится, держится слух fama est, it, nuntiat, fert, affert, affertur, perfertur, tenet;

+ разнесся слух fama venerat [e]xierat;

+ появился слух rumor surrexit;

+ узнавать о чем-л. по слухам aliquid fama accipere;

+ собирать все слухи и толки rumorum et contionum ventos colligere;

слуховой auditivus [a, um]; acusticus [a, um]; (аппарат acuphon(i)um [i, n]; audiophonum [i, n];)

случай casus [us, m]; obvenientia [ae, f]; eventus [us, m]; exitus [us, m]; condicio [onis, f]; fors [fortis, m] (слепой случай) (quod fors obtulit); fortuna [ae, f]; occasio [onis, f]; opportunitas [atis, f]; causa [ae, f] (levis, gravior, tenuissima); potestas [atis, f];

+ на всякий случай in omnem eventum;

+ упустить счастливый случай fortunas secundas amittere; tempus dimittere;

+ воспользовавшись случаем nactus occasionem;

+ в этом (данном) случае in isto genere;

+ ни в коем случае nullo genere;

+ случай оказался благоприятным для обеих сторон utriusque partis votum casus adjuvit;

+ представляется превосходный случай bellissima occasio est;

+ если представляется случай si subest occasio;

+ несчастный случай calamitas; casus adversus;

случайно fortuito; casu(aliter); forte; occidentaliter; obiter;

+ случайно встретить offendere;

+ случайно достать nancisci;

случайность casus [us, m] (fortuitus); res [ei, f] fortuita; alea [ae, f]; fors [fortis, m]; temeritas [atis, f];

+ всякие случайности quaecumque obvenissent;

+ преходящее подвержено случайностям habent mortalia casum;

+ в этом действует случайность и стечение обстоятельств, а не разум и намерение quibus in rebus temeritas et casus, non ratio et consilium valet;

случайный accidentalis [e]; fortuitus [a, um] (concursus); improvisus [a, um]; inexspectatus [a, um]; inopinatus [a, um]; casualis [e]; obventicius [a, um]; temerarius [a, um] (error); subitus [a, um] (imagines); adventicius [a, um], secundarius [a, um], adjunctus [a, um];

случать admittere [o, misi, missum] (arietes ovibus; equum equae);

случаться evenire [io, veni, ventum] (quod plerumque evenit; persaepe evenit, ut…); intervenire; obvenire (occasio obvenit); usu venire alicui; accidere [o, cidi,-]; incidere; contingere [o, tigi,-] (damna quae casu contigerunt); obtingere; fieri [fio, factus sum]; incurrere [o, rri, rsum]; intercedere [o, cessi, cessum];

+ случилось иначе id aliter venit;

+ если с ним что-нибудь случится si quid eo factum esset;

+ по неведению случилось то, что… per ignorantiam stetit, ut…;

случка coitus [us, m];

слушатель auscultator [oris, m]; auditor [oris, m];

+ слушатели theatrum (spissis theatris recitare scripta; theatrum commovere); auditorium; auditors;

слушать auscultare [1]; audire [4]; excipere [io, cepi, ceptum] (rumores; sermonem eorum; aliquid avidissimis auris); attendere [o, ndi, ntum]; oboedire [4]; applicare [1] aures;

+ (по)слушай-ка vide sis, sis vide;

слушаться oboedire [4]; obsequi [or, cutus sum]; parere [eo, ui, itum];

слыть audire [4];

+ слывущий неплохим оратором non futilis orator habitus;

+ слыть богачом nomen divitis tenere;

слышать audire [4; inaudire; accipere [io, cepi, ceptum]; excipere (rumores; sermonem eorum); cognoscere [o, gnovi, gnitum]; aliquid pervenit ad aures;

+ я слышал, что подготовляется закон excepi legem parari;

+ во тьме (по)слышался вой собак visae canes ululare per umbras;

слюда siliciolithos [i, m];

слюна saliva [ae, f];

+ ядовитая слюна tabes veneni;

слякоть tabes [is, f] (nivis liquescentis);

смазка axungia [ae, f];

смазать unguere [eo, unxi, unctum]; impinguare [1];

сманивать illicere [eo, ui, itum]; abducere [o, xi, ctum] (servos ab aliquo); tangere (puellam);

смарагд smaragdus [i, m];

сматывать revolvere [o, lvi, lutum]; legere [o, xi, ctum];

смачивать tingere [o, nxi, nctum]; imbuere [o, ui, utum]; macerare [1];

смежить comprimere [o, pressi, pressum] (oculos);

смежный confinis [e]; affinis [e]; adjacens [ntis]; conterminus [a, um]; contiguus [a, um]; continuus [a, um]; finitimus [a, um]; vicinus [a, um]; admotus [a, um];

смело proterve (loqui, dicere, facere); fidenter; confidenter; audac(i)ter;

смелость fidentia [ae, f]; confidentia [ae, f]; fortitudo [inis, f]; audacia [ae, f]; audentia [ae, f]; temeritas [atis, f];

смелый fortis [e] (animus, vir); strenuus [a, um]; animosus [a, um] (vir); audax [acis]; audens [ntis]; fidens [ntis] (homo; animus; fidens animi, animo); confidus [a, um]; confirmatus [a, um]; virilis [e] (oratio); promptus [a, um];

смена alternatio [onis, f]; ambitus [us, m] (saeculorum; temporum); successio [onis, f]; vicis [is, f]; vicissitudo [inis, f] (dierum ac noctium; laboris ac voluptatis); mutatio [onis, f]; mutatus [us, m];

+ смена поколений alternatio generationum;

+ годичные смены (времен года) vicissitudines anniversarii;

+ смена времен года varietates temporum;

+ приходить на смену subire (subiit argentea proles);

+ смена караула, охраны vigilia;

сменять succedere [o, cessi, cessum] (alicui); subire [eo, ii, itum] (primae legioni tertia subit); deducere [o, xi, ctum];

+ сменять уставших defatigatis succedere;

+ сменять кого-л. на страже in stationem succedere;

+ отдельные события сменяют друг друга (в воспоминаниях) succedunt suis singula facta locis;

смеркаться crepusculascere [o, -,-] (crepusculascens hora); vesperascere [o,-,-]; advesperascere [o,-,-];

смертельный letalis [e]; letifer [era, um]; capitalis [e];

+ смертельная вражда odium inexpiabile, implacabile;

смертность mortalitas [atis, f]; condicio [onis, f] mortalis;

смертный mortalis [e];

+ смертный одр supremi tori;

смертоносный mortifer [era, um]; letifer [era, um]; funestus [a, um];

+ смертоносное оружие supremum ferrum;

смерть mors [mortis, f]; letum [i, n]; decessus [us, m]; peritio [onis, f], peritus [us, m]; obitus [us, m]; funus [eris, n] (maturum); strages [is, f] (hominum; canum volucrumque); Orcus [i, m] (fortis tanquam Orcus); Libitina [ae, f];

+ которые уже близки к смерти quos jam tangit vicinia fati;

+ скоропостижная смерть mors celeris;

+ легкая смерть bona mors;

+ смерть быстро унесла его mors eum cito abstulit;

+ накануне смерти sub ipsum funus;

+ погибший мучительной смертью crudeli funere exstinctus;

+ причинять смерть afferre mortem;

+ смерть на поле сражения bellica mors;

+ день смерти supremus dies, supremum tempus;

+ медлить со смертью Orcum morari;

+ готовиться к смерти cum Orco rationem habere, ponere;

+ добровольная смерть mors voluntaria;

+ насильственная смерть nex [cis, f];

+ томимый желанием смерти cupidus moriri / mori;

смерч turbo [inis, m] (pulvis colletus turbine);

смести verrere [o, rri, rsum]; converrere (aliquid) (в кучу); deverrere;

+ ветер смел листья ventus folia detulit;

смесь mixtum [i, n]; mixtio [onis, f]; mixtura [ae, f]; satura [ae, f]; farrago [inis, f];

смета computatio [onis, f];

сметана flos [floris, m] lactis crassior;

сметь audere [eo, ausi, ausum];

смех risus [us, m]; cachinnus [i, m];

+ разразиться смехом risum, cachinnum edere, extollere;

+ выставлять себя на смех caudam trahere;

+ затаенный смех risus sub persona;

смешанный mixtus [a, um]; promiscuus [a, um];

смешение mixtio [onis, f]; mixtura [ae, f];

смешивать miscere [eo, ui, mixtum/mistum] (aliquid aliqua re; cum aliqua re; alicui rei); commiscere; intermiscere; permiscere; inficere [io, feci, fectum]; confundere [o, ndi, fusum]; temperare [1] (acuta cum gravibus); conturbare [1];

смешной ridendus [a, um]; deridendus [a, um]; ridiculus [a, um];

смещать (a loco, a situ) removere [eo, movi, motum];

смеяться ridere [eo, risi, risum] (de aliqua re, in aliqua re); deridere; irridere; risum edere [edo, edidi, editum]; cachinnare [1];

+ смеяться натянутым смехом ridere malis alienis;

смирение submissio [onis, f]; humilitas [atis, f]; tolerantia [ae, f];

смиренно pudenter;

смиренный submissus [a, um]; demissus [a, um]; supplex [icis]; modestus [a, um]; humilis [e];

смирный placidus [a, um] (animal); mitis [e]; permitis [e]; mansuetus [a, um];

смирять comprimere [o, pressi, pressum] (audaciam alicujus);

смог fumus nebulaque;

смоква, смоковница ficus [i, f];

смола resina [ae, f]; pix [cis, f]; styrax [acis, f];

смолистый piceus [a, um]; resinosus [a, um];

смолкнуть conticere [eo, ui, -]; conticescere [o, cui, -];

сморкаться mungere [o, nxi, nctum];

смородина ribes [is, f];

сморщенный corrugatus [a, um];

смотр recensio [onis, f];

смотреть spectare [1]; inspectare [1] (aliquid); aspectare; suspectare (tabulam pictam); prospectare; inspicere [io, spexi, spectum]; aspicere; suspicere; prospicere; circumspicere; respicere; despicere; tueri [eor, tuitus sum]; videre [eo, vidi, visum]; providere; visere [o,-,-]; ministrare [1];

+ смотреть за домом intus servare;

+ смотри cave;

+ смотри (же), напиши vide scribas;

+ смотри, не постыдно ли это vide, ne hoc turpe sit;

+ смотреть в оба vigilias agere; stationem agere; in statione esse, manere; stationis jacere;

смотритель tutelarius [ii, m]; episcopus [i, m];

смотря по utcumque;

смочить humectare [1]; madidum facere [io, feci, factum]; diluere [o, ui, utum] (lateres aqua);

смрад foetor [oris, m]; faetor;

смуглый adustus [a, um]; subaquilus [a, um]; subaquilinus [a, um] (corpus, vultus); fuscus [a, um];

смута turbae [arum, fpl]; turbo [inis, m] (in turbinibus rei publicae) (m); turbidum [i, n]; tumultus [us, m]; motus [us, m]; res [rerum, fpl] novae; seditio [onis, f]; rebellio [onis, f];

+ сеющие смуту трибуны tribuni turbulentes;

смутить turbare [1] (aliquem; mentem); conturbare; perturbare; confundere [o, fudi, fusum]; consternare [1]; percellere [o, culi, culsum](aliquem);

смутный obscurus [a, um]; fervens [ntis] (ferventissimum tempus); tacitus [a, um] (sensus); turbidus [a, um]; turbulentus [a, um];

+ смутное время turbidum;

смущение perturbatio [onis, f]; consternatio [onis, f]; confusio [onis, f];

смущенный egens [ntis] consilii;commotus [a, um]; conturbatus [a, um]; perturbatus; consternatus [a, um]; percussus [a, um];

смыкать comprimere [o, pressi, pressum] (ordines);

смысл sensus [us, m]; sententia [ae, f]; intellectus [us, m]; intellegentia [ae, f]; notio [onis, f]; ratio [onis, f]; vis [is, f] (verbi; nominis; legis);

+ здравый смысл bona mens; ratio;

+ сохранять здравый смысл animo stare;

+ иметь смысл valere (definitio in omnes valet; sine justitia nihil valebit prudentia);

+ в чем смысл старческой скупости, не понимаю avaritia senilis quid sibi velit, non intellego;

+ таков смысл этих слов haec est in his verbis vis;

смыть abluere [o, ui, utum] (maculas e veste; terras; perfidia verba); eluere; lavare [1];

смычок arcus [us, m] violinaceus;

смягчать mollire [4]; emollire; lenire [4]; diluere [o, ui, utum] (invidiam); vincere [o, vici, victum] (aliquem precibus; longo tempore victus); temperare [1] (amara lento risu); levigare [1]; levare [1]; relevare; sublevare (pericula; laborem; calamitatem; odia; metum); mitigare [1]; flectere [o, xi, ctum]; reflectere; inflectere; mulcere [eo, lsi, lsum]; permulcere;

смягчаться mollescere [o,-,-]; molliri [ior, itus sum]; mitigari [or, atus sum]; leniri [ior, itus sum];

смягчение condimentum [i, n] (aerumnae, severitatis);

смятение rutuba [ae, f]; turba [ae, f] (t. et confusion rerum); turbatio [onis, f]; turbo [inis, m] (in turbinibus rei publicae) (m); perturbatio [onis, f]; consternatio [onis, f]; trepidatio [onis, f]; ventus [i, m] (alios vidi ventos); tumultus [us, m]; tumo [oris, m]r rerum;

+ находящийся в смятении turbatus [a, um] (volutates populi); trepidus [a, um] (Dido);

смятенный turbulentus [a, um] (animus);

смять conterere [o, trivi, tritum];

снабжать suppeditare [1] (frumentum toti Italiae); subministrare [1] (alicui pecuniam; frumentum; tela); instruere [o, xi, ctum]; afficere (aliquem praeda; praemio; muneribus); armare [1] (muros propugnaculis); adornare [1]; exornare; subornare (aliquem pecunia); attribuere [o, ui, utum];

+ снабжать в изобилии всем suppeditare omnium rerum abundantiam;

+ снабжать основанием fundare;

+ снабжать продовольствием frumentare;

снабженный instructus [a, um]; praeditus [a, um]; donatus [a, um]; ornatus [a, um]; armatus [a, um]; munitus [a, um]; notatus [a, um]; onustus [a, um]; fultus [a, um]; fulcratus [a, um]; suffultus [a, um]; affectus [a, um] (lictores affecti virgis);

+ снабженный крючком hamatus [a, um];

+ снабженный тараном rostratus [a, um];

снадобье condimentum [i, n]; remedium [ii, n]; sucus [i, m]; medicamen [inis, n]; medicamentum [i, n];

снаружи extra; extrinsecus; foris;

снаряд telum [i, n]; instrumentum [i, n];

снаряжать expedire [4] (naves; classem); ornare [1]; adornare (naves); instruere [o, xi, ctum]; accingere [o, nxi, nctum];

снаряжение apparatus [us, m]; supellex [supellectilis, f] (militaris); impedimentum [i, n]; ornamentum [i, n]; armatura [ae, f];

сначала initio; primo; primum; prius; ab initio; a principio;

снег nix [nivis, f]; pruina [ae, f];

+ после таяния снегов post nivem solutam;

+ у тающих снегов ad nives tabescentes (liquescentes);

снегопад lapsus [us, m] nivis;

снежно-белый candidus [a, um]; niveus [a, um];

снежный nivalis [e]; niveus [a, um];

снижать altitudinem deminuere [o, ui, utum]; demittere [o, misi, missum];

+ снижать цену pretium deminuere;

снижаться descendere [o, ndi, nsum];

снижение demissio [onis, f]; deminuatio [onis, f];

снизу sub; subtus; subter (omnia quae supra sunt et subter); ab imo;

+ снизу и сверху susque deque;

снимать demere [o, dempsi, demptum] (juga bobus; e suis umeris amictum); detrahere [o, xi, ctum] (aliquem equo; de curru; stramenta e mulis; anulum de digito; e manu; vestem corpori; armillas lacertis; figuram ab ore); extrahere (anulum alicui); photographice depingere [o, nxi, ctum]; auferre [aufero, abstuli, ablatum] (dolorem; curas); effricare [1] (rubiginem animorum); exuere [o, ui, utum] (vestem); solvere [o, lvi, lutum]; tollere [o, sustuli, sublatum]; levare [1]; ponere [o, posui, positum]; deponere; conducere [o, xi, ctum] (domum ab aliquo; locum secretum);

+ снимать бремя exonerare [1];

+ снимать копию describere [o, psi, ptum];

+ снимать одежду spoliare [1];

+ снимать лагерь castra movere [eo, movi, motum];

+ снимать шляпу caput aperire [io,ivi/ii, rtum];

снимок icon [inis, f] (imago) photographica; photographia [ae, f]; effigies [ei, f]; imago [inis, f] expressa;

снискать capere [io, cepi, captum]; excipere [io, cepi, ceptum] (laudes; voluntates hominum); quaerere [o, sivi. Situm]; acquirere (amicos; plurimum venerationis alicui); assumere [o, mpsi, mptum] (laudem sibi); parare [1]; comparare; colligere [o, legi, lectum]; conciliare [1];

снисходительность humanitas [atis, f]; communitas [atis, f]; affabilitas [atis, f]; aequanimitas [atis, f]; clementia [ae, f]; indulgentia [ae, f];

снисходительный connivens [ntis];

+ быть снисходительным connivere;

снисходить descendere [o, ndi, nsum]; indulgere [eo, lsi, ltum]; veniam dare [o, dedi, datum];

снисхождение conniventia [ae, f]; venia [ae, f]; indulgentia [ae, f]; clementia [ae, f];

+ смиренно просить снисхождения veniam petere pudentem;

сниться per somnum videre [eo, vidi, visum];

сноб fastidiosus, novissimorum morum affectator [oris, m] / sectator [oris, m];

снова denuo; iterum; rursus; vicissim; ab integro; de integro; re…;

сновидение somnium [ii, n];

сноп manipulus [i, m];

сносить conferre [fero, tuli, latum]; deferre; congerere [o, gessi, gestum]; comportare [1]; deportare; affligere [o, xi, ctum] (monumentum, statuam); diruere [o, ui, utum] (urbem; muros; diruta Pergama); capere [io, cepi, captum] (magnitudinem fortunae; dolorem ex aliqua re); (терпеть) ferre [fero, tuli, latum]; pati [ior, passus sum]; tolerare [1];

+ сносить дом aedificium destruere;

сноска annotatio [onis, m] ad calcem paginae;

сносный tolerabilis [e]; satis bonus [a, um];

снотворный somnifer [era, um]; soporifer [era, um];

сноха nurus [us, f];

Соавтор coauctor;

собака canis [is, m,f];

+ охотничья собака canis venaticus; canis venator;

+ цепная собака canis catenarius;

+ ОСТОРОЖНО: ЗЛАЯ СОБАКА CAVE CANEM;

+ собака, которую пинком ноги заставили лечь canis admonitus calce, ut cubaret;

+ собаки завидели оленя cerva visa est catulis;

собачий caninus [a, um];

собеседник collocutor [oris, m]; confabulator [oris, m]; socius [ii, m]; conviva [ae, m];

собеседование colloquium [ii, n]; schola [ae, f] (de aliqua re); fabula [ae, f] (fabulae convivales);

собирание collectio [onis, f]; congestus [us, m];

собирать legere [o, xi, ctum]; colligere; deligere; conquirere [o, sivi, situm]; comparare [1] (pecuniam [e]xercitum); componere [o, posui, positum] (sarcinulas); congerere [o, gessi, gestum]; adunare [1]; cogere [o, coegi, coactum]; compellere [o, puli, pulsum]; conducere [o, xi, ctum] (copias; exercitus in unum locum); contrahere [o, xi, ctum]; sumere [o, mpsi, mptum] (frumentum ex agris); facere [io, feci, factum] (tributum); stipare [1] (mella; naves in arto);

+ собирать в кучу cumulare;

+ собирать в одно место conferre;

+ собирать жатву metere;

+ собирать людей congregare; frequentare (scribas; populum);

+ собирать мед mellificare;

+ собирать плоды fruges percipere; metere;

+ собирать сенат senatum convocare, cogere;

+ собирать со всех сторон comportare;

собираться convenire [io, veni, ventum]; cogitare [1]; intendere [o, ndi, ntum]; convocare [1]; se colligere [o, lexi, lectum]; contrahi [or, tractus sum]; coire [eo, ii, itum]; confluere [o, xi, ctum]; contionari [or, atus sum]; (массами) frequentare [1] (templa);

соблаговолить velle [volo, volui,-]

+ если соблаговолите si volentibus vobis erit;

соблазн lenocinamentum [i, n]; lenocinium [ii, n]; illecebra [ae, f]; illectamentum [i, n]; illectatio; pellecia [ae, f] (placidi ponti); pellecebrae [arum, fpl]; temptatio [onis, f] (mundus temptationis plenus); scandalum [i, n];

+ наибольший соблазн преступления заключается в расчете на безнаказанность maxima illecebra est peccandi impunitatis spes;

+ не устоять перед соблазном vinci a voluptate;

соблазнитель leno [onis, m]; lenocinator [oris, m]; illecebra [ae, f]; illex [icis, m]; adulter [eri, m];

+ соблазнитель чужой жены subsessor matrimonii alieni;

соблазнительница illectrix [icis, f]; illex [icis, f]; lena [ae, f];

соблазнительный illecebrosus [a, um]; illex [icis] (esca);

соблазнить lenocinari [or, atus sum]; abducere (feminam); seducere [o, xi, ctum]; illicere [io, lexi, lectum]; illecebrare [1] (oculos carnis); subigitare [1] (aliquem blanditiis); temptare [1] (tentare) (animum precando); transversum agere [o, egi, actum]; mores corrumpere [o, rupi, ruptum];

соблюдать servare [1] (ordinem; vigilias; legem; defuncti voluntas servatur); observare; tenere [eo, ui, tentum] (modum; foedus; ordinem); custodire [4];

+ соблюдать правила regulas observare;

+ соблюдать меру temperare;

соблюдение observantia [ae, f] (legum; morum);

соболезновать misereri [eor, misertus sum]; condolere [eo, ui,-];

соболь sabella [ae, f];

собор concilium [ii, n]; synodus [i f]; templum [i, n]; ecclesia (cathedralis);

собрание conciliabulum [i, n]; concilium [ii, n]; contio [onis, f]; congregatio [onis, f]; conventus; conventiculum [i, n]; congressus [us, m]; concursus [us, m]; coetus [us, m]; consessus [us, m]; mercatu [us, m]s; acroasis [is/eos, f]; ecclesia [ae, f];

+ проводить собрания comitia facere;

+ многолюдное собрание frequentia (in auditorio philosophi);

+ увеличить посещаемость собраний путем введения аграрных законов contiones legibus agrariis frequentare;

собственноручный manu propria factus [a, um] (scriptus); autographus [a, um];

+ написать собственноручно sua manu scribere;

собственность possessio [onis, f]; proprium [ii, n]; proprietas [atis, f]; peculium [ii, n]; bona [orum, npl]; fortunae [arum, fpl];

+ частная собственность res privatae;

+ юридическая собственность dominium [ii, n]; patrimonium [ii, n];

собственный proprius [a, um]; suus [a, um]; peculiaris [e];

+ на собственные средства sumptibus propriis;

+ его (Ганнибала) собственные сограждане изгнали из государства hunc (Hannibalem) sui cives e civitate ejecerunt;

+ собственная и особая природа (сущность) natura propria et sua;

+ слово в собственном своем смысле nomen (verbum) proprium et suum;

собутыльник sodalis [is, m] (comissationis); compotator [oris, m]; combiba [ae, m];

событие casus [us, m]; obvenientia [ae, f]; eventum [i, n]; eventus [us, m]; res [ei, f] gesta;

+ случайное событие casus fortuitus;

сова ulula [ae, f]; strix [strigis f]; noctua [ae, f];

совершать facere [io, feci, factum] (impetum in hostem; eruptiones ex oppido; incursionem; scelus, facinus; caedem; furtum); efficere [io, feci, fectum]; perficere; conficere; committere [o, misi, missum] (delictum, dolum, furtum); admittere (scelus; stuprum cum aliquo); consummare [1]; patrare [1]; perpetrare [1]; pertendere [o, ndi, ntum]; praestare [o, stiti, stitum]; administrare [1] (caedem); exsequi [or, cutus sum] (iter; scelus;caedem); exigere [o, egi, actum];

+ совершать возлияние defundere [o,fudi, fusum]; libare [1];

+ совершать жертвоприношение immolare [1]; sacrificare [1];

+ совершать подлог subjicere [io, jeci, jectum];

совершенно omnino; penitus; perfecte; plane; plene; prorsus; absolute; ex toto; funditus (interire); a stirpe, cum stirpe; sane; longe; maxime; multo;

совершеннолетие aetas [atis, f] legitima; aetas perfecta; aetas plena;

+ достигший совершеннолетия suae aetatis factus;

совершеннолетний suae potestatis; sui juris; suae tutelae;

совершенный perfectus [a, um]; absolutus [a, um]; completus [a, um]; expletus [a, um];

совершенство perfectio [onis, f]; perfectum [i, n]; absolutio [onis, f]; divinitas [atis, f]; integritas [atis, f]; eximietas [atis, f]; summa [ae, f];

+ довести что-лю досовершенства summam alicui rei dare;

совершенствовать colere [o, ui, cultum]; consummare [1]; absolvere [o, lvi, lutum]; perficere [io, feci, fectum];

совестливость pudor [oris, m] (homo summo pudore); religio [onis, f];

совестливый religiosus [a, um]; consciens [ntis];

совесть conscientia [ae, f] (mala conscientia, ob sceleris conscientiam mortem sibi conscissere, manus sibi inferre, conscientiam suam criminibus polluisse); fides [ei, f];

+ по совести salva (bona) conscientia;

+ с чистой совестью salva fide;

+ по велению совести conscientiae causa;

+ от правонарушений удерживала скорее совесть, чем страх ad co"ercenda peccata plus pudor quam timor valuit;

+ взывать к чьей-л. совести fidem alicujus orare atque obsecrare;

совет consilium [ii, n]; consulta [ae, f]; commendatio [onis, f]; instructio [onis, f]; praeceptum [i, n]; suasio [onis, f]; concilium [ii, n];

+ авторитетный совет auctoritas [atis, f];

+ совет старейшин senatus [us, m];

+ дать совет consilium afferre; suadere (alicui de aliqua re);

+ по чьему-л. совету consulta alicujus; admonitu istius; aliquo suggerente;

+ обратиться за советом к Аполлону Пифийскому / оракулу consulere Apollinem Pythium / oraculum;

+ можно спросить совета? Licet consulere?

+ давать дурные советы ab re consulere;

советник consiliarius [ii, m]; ministrator [oris, m]; monitor [oris, m]; consiliorum auctor [oris, m];

советовать suggerere [o, gessi, gestum] (questus); suadere [eo, suasi, suasum] (succurrere alicui; pacem); admonere [eo, ui, monitum]; consiliari [or, atus sum]; monstrare [1]; praecipere [io, cepi, ceptum];

советоваться consulere [o, sului, sultum]; consultare [1];

советский sov(i)eticus [a, um];

+ флора Советского Союза flora Unionis Rerumpublicarum Sov(i)eticarum Socialisticarum;

советчик consultator [oris, m]; consultans [ntis, m];

совещание consultatio [onis, f]; consilium [ii, n]; deliberatio [onis, f];

совещательный consultativus [a, um];

+ совещательный голос suffragium consultativum;

совещаться in consilium ire [eo, ii, itum]; consulere [o, ui, ltum]; consiliari [or, atus sum]; consultare [1]; deliberare [1];

совладать capere [io, cepi, captum] (iram non capere suam); sufficere [io, feci, fectum];

+ не (быть в состоянии) совладать sufficere non posse;

совместимость compatibilitas [atis, f];

совместно communiter; una; simul; eodem tempore;

совместный socius [a, um];

+ совместная жизнь convictio [onis, f]; convictus [us, m];

совмещать complecti [or, plexus sum];

совокупление coitus [us, m]; copulatio [onis, f]; fututio [onis, f]; concubitus [us, m]; cohabitatio [onis, f];

совокупляться coire [eo, ii, itum]; copulare [1] se, copulari [or, atus sum]; futuere [o, ui, utum]; concumbere [o, cubui, cubitum]; corpore convenire [io, veni, ventum]; corpus miscere [eo, ui, mistum/mixtum] cum aliquo;

совокупность summa [ae, f]; universitas [atis, f] (generis humani); conjunctio [onis, f]; complexio [onis, f]; corpus [oris, n];

+ в совокупности cunctus [a, um]; summatim; ad summam;

+ старыми авторами вся природа в совокупности разделялась на два царства, а именно – неорганическое и органическое naturalia cuncta ab auctoribus veteribus in duo regna nempe anorganicum et organicum divisa erat;

+ совокупность государственных интересов summa res publica;

совокупный totus [a, um]; summalis [e]; communis [e]; conjunctus [a, um]; cunctus [a, um];

совпадать aequum esse [sum, fui,-]; concordare [1]; congruere [o, ui,-]; congruum esse; convenire [io, veni, ventum]; concidere [o, cidi,-]; coincidere; competere [o, i(v)i, itum]; incurrere [o, rri, rsum]; concurrere;

совпадение concursus [us, m]; coincidentia [ae, f];

совратитель leno [onis, m]; lenocinator [oris, m]; subornator [oris, m];

совратить abducere [o, xi, ctum] (feminam); seducere; tangere [o, tetigi, tactum] (puellam); subigitare [1] (aliquem blanditiis); appellare [1] (aliquem de proditione; de stupro; stupri causa); aliquem transversum agere [o, egi, actum]; corrumpere [o, rupi, ruptum];

современник contemporaneus [i, m]; aequalis [is, m];

+ его современники homines suae aetatis; viventes cum aliquo;

современность modernitas [atis, f];

+ любить современность sua tempora amare;

современный contemporaneus [a, um]; hodiernus [a, um]; modernus [a, um]; nostri temporis; recentior [ius]; ejusdem temporis; recens [ntis], neotericus [a, um], junior [ius], nuperus [a, um], hujus aetatis, nostri temporis, praesentis aetatis;

совсем penitus; perfecte; plane; plene; prorsus; funditus (interire); omnino; omni parte;

+ совсем не minime; nihil;

+ совсем недавно proximo;

совхоз praedium [ii, n] publicum (sovchoz dictum);

согласие concordia [ae, f]; consensus [us, m]; assensus [us, m]; unanimitas [atis, f]; concentus [us, m]; concessio [onis, f]; concessus [us, m]; congruentia [ae, f]; conspiratio [onis, f]; convenientia [ae, f]; harmonia [ae, f]; approbatio [onis, f]; voluntas [atis, f]; nutus [us, m];

+ с общего согласия consensu omnium;

+ с твоего ведома и (молчаливого) согласия te sciente et vidente;

+ с чьего-л. полного согласия summa voluntate alicujus;

согласиться consentire [io, nsi, nsum];

+ album calculum rei alicui adjicere;

согласно e(x); fide; secundum; teste (testibus);

+ согласно описанию e descriptione;

+ согласно статье 10 международного кодекса secundum articulum 10 Codicis Internationalis;

согласный consonans [ntis]; consentaneus [a, um]; consentiens [ntis]; congruens [ntis]; concors [rdis]; conveniens [ntis]; unanimus [a, um]; constans [ntis];

+ быть согласным, соглашаться consentire;

+ смотрите, согласны ли вы на это videte, numquid hoc placeat;

+ согласен, вы правы placet, bene facitis; Accipio!

согласование congruentia [ae, f];

согласованный approbatus [a, um]; congruus [a, um];

согласовать accommodare [1] (sumptus ad mercedes);

+ я согласую свой план с твоим accommodabo consilium meum ad tuum;

согласоваться concordare [1]; congruere [o, ui,-];

соглашаться assentire [io, nsi, nsum]; consentire; concordare [1]; concedere [o, cessi, cessum]; accedere (alicui; opinioni alicujus); convenire [io, veni, ventum]; consistere [o, stiti,-]; accipere [io, cepi, ceptum]; comprobare [1]; annuere [o, ui, utum]; transire [4] (in sententiam);

+ согласиться на условия accedere ad condiciones;

+ неохотно соглашаться gravari (in colloquium venire);

соглашение cautio [onis, f]; compactum [i, n]; pactum [i, n]; pactio [onis, f]; complacitum [i, n]; conventio [onis, f]; conventum [i, n]; pactum [i, n] conventum;

+ соглашения, которые не противоречат закону и не заключены с использованием обмана, должны соблюдаться во всех отношениях pacta conventa, quae neque contra leges, neque dolo malo inita sunt, omni modo observanda sunt;

согнуть curvare [1]; incurvare; flectere [o, xi, ctum];

согражданин civis [is, m]; concivis [is, m]; municeps [cipis, m];

согревать calefacere [io, feci, factum]; tepefacere; fovere [eo, fovi, fotum];

согреваться incalescere [o, lui,-]; calefieri [fio, factus sum];

сода natrium [ii, n] bicarbonicum (bicarbonatum);

содействие auxilium [ii, n]; adjutorium [ii, n]; momentum [i, n]; opera [ae, f];

+ при содействии auxilio;

содействовать adjuvare [o, juvi, jutum] (multum ad aliquid); praejuvare; adjutare [1]; incumbere [o, cubui, cubitum]; conferre [fero, tuli, latum]; prodesse [prosum, profui,-]; expedire [4]; valere [eo, ui,-] (invidia valet alicui ad gloriam);

+ содействовать процветанию государства alere civitatem;

содержание contentus [us, m]; tutela [ae, f] (boum); (издержки) praebita [orum, npl]; alimenta [orum, npl]; (книги) res [ei, f]; index [icis, m]; argumentum [i, n] (fabulae, tragoediae, epistulae, libri); summa [ae, f]; sententia [ae, f];

+ содержать под стражей custodire;

+ содержание белка contentus albuminis; copia albuminis:

+ отличается большим содержанием крахмала magna copia amyli distinguitur;

+ краткое содержание breviarium [ii, n]; summarium [ii, n]; praebenda [orum, npl]; praebita (orum, npl) (annua);

+ отправить письмо следующего содержания his verbis epistulam mittere;

содержатель

+ содержатель постоялого двора, гостиницы, трактира stabularius [ii, n];

содержательный argumentosus [a, um]; sententiosus [a, um]; opulentus [a, um]; plenus [a, um];

содержать comprehendere [o, ndi, nsum]; continere [eo, ui, tentum] (mulierem consuetudinis caysa); sustinere (nepotes); sustinere; sustentare [1] (familiam; exercitum); includere [o, clusi, clusum]; amplecti [or, xus sum]; habere [eo, ui, itum] (epistula nihil habet); tolerare [1] (equitatum, exercitum); trahere [o, xi, ctum]; (иметь на иждивении) alere [o, ui, itum] (parentes; canes ad venandum; anseres; se et suos); tueri [eor, tuitus sum];

+ содержаться complecti; inesse; subesse; continere;

+ содержать (в себе) много верного multum ex vero traxisse;

+ содержать в исправности tueri;

Содом Sodoma [orum, npl];

содрогаться trepidare [1] (corde suo); tremere [o, ui,-] (terribili tumultu); horrescere [o, rui,-]; exhorrescere; horrere [o, rui,-];

содружество sodalitas [atis, f]; communio [onis, f]; foederatio [onis, f]; hetaeria [ae, f];

+ Содружество Независимых Государств Independentium Civitatum Foederatio;

соединение conjunctio [onis, f]; junctio [onis, f]; junctura [ae, f]; coitus [us, m]; compages [is, f]; complexio [onis, f]; complexus [us, m]; congregatio [onis, f]; contextus [us, m]; nexus [us, m]; connexio [onis, f]; cohaerentia [ae, f]; consociatio [onis, f]; contextus [us, m];

+ в месте соединения створок ad valvarum conjunctionem;

Соединенные Штаты Америки Americae Septentrionalis Civitates Foederatae; Unitae Septentrionalis Americae Civitates (USA);

соединительный conjunctivus [a, um];

+ соединительная ткань textus conjunctivus;

соединить jungere [o, nxi, nctum]; conjungere (alicui conjungi matrimonio); jugare [1]; ligare [1]; nectere [o, xi, ctum]; connectere; conjicere [io, jeci, jectum]; consociare [1]; amplecti [or, amplexus sum]; confundere [o, fudi, fusum]; combinare [1]; committere [o, misi, missum]; unare [1] (dividere potius, quam unare); adunare [1]; unire [4] (unita corpora; caelum mari unitur); temperare [1] (tria in unam speciem); conciliare [1]; conferre [fero, tuli, latum]; continere [eo, ui, tentum]; continuare [1]; comprehendere [o, ndi, nsum]; copulare [1]; maritare [1]; sociare [1]; consociare [1];

соединиться cohaerere [eo, haesi, haesum]; coadunare [1]; commiscere [eo, ui, mistum/mixtum]; conglomerare [1]; conglutinare [1]; uniri [ior, itus sum]; coalescere [o, lui, itum]; concrescere [o, crevi, cretum];

сожаление misericordia [ae, f]; miseratio [onis, f]; commiseratio; misericors [rdis] (in aliquem);

+ к сожалению dolendum est; quod est dolendum;

сожалеть dolere [eo, ui,-]; misereri [eor, misertus sum];

сожжение crematio [onis, f]; exustio [onis, f];

сожитель concubinus [i, m], cohabitans [ntis, m]; concellarius [ii, m];

сожительница cohabitans [ntis, f]; cocubina [ae, f];

сожительство cohabitatio [onis, f]; concubinatus [us, m]; pelicatus [us, m]; convictio [onis, f]; convictus [us, m];

сожитие cohabitatio [onis, f];

созвать vocare [1] (senatum, in senatum); convocare; advocare (concilium; populum in contionem; aliquem in auxilium); invitare [1]; cogere [o, coegi, coactum];

созвездие sidus [eris, n]; signum [i, n]; constellatio [onis, f];

созвучие consonantia [ae, f]; concentus [us, m];

созвучный consonus [a, um];

создавать creare [1]; procreare; facere [io, feci, factum]; efficere [io, feci, fectum]; concinnare [1]; fabricare [1]; formare [1]; gignere [o, genui, genitum]; generare [1]; parere [io, ui, partum]; novare [1] (verba); fingere [o, nxi, ctum] (imagines); suscitare [1] (fictas sententias);

создание (процесс) creatio [onis, f]; factura [ae, f]; fictio [onis, f]; (результат) opus [eris, n]; (живое существо) creatura [ae, f]; animal [is, n]; animans [ntis, n];

создатель creator [oris, m]; formator [oris, m] (universi); institutor [oris, m]; faber [bri, m]; auctor [oris, m]; conditor [oris, m]; sator [oris, m]; opifex [icis, m]; effector [oris, m]; aedificator [oris, m]; parens [ntis, m]; princeps [ipis, m];

+ создатель мира (pro)creator mundi;

созерцание consideratio [onis, f]; conspectus [us, m]; contemplatio [onis, f]; meditatio [onis, f]; cogitatio [onis, f];

созерцатель spectator [oris, m]; contemplator [oris, m];

созерцать contemplare [1]; considerare [1]; suspicere [io, spexi, spectum] (caelum); conspicere; spectare [1]; suspectare (tabulam pictam); speculari [or, atus sum] (locum; obitus et ortus signorum); intueri [eor, tuitus sum]; contueri;

+ пристально созерцать картину vultum mentemque tabella picta suspendere;

сознаваться confiteri [eor, fessus sum]; conscire [4]; agnoscere [o, gnovi, gnitum]; sentire [io, nsi, nsum];

сознание conscientia [ae, f]; animus [i, m] (timor abstulit animum); sensus [us, m]; vigor [oris, m] animi;

сознательно consulto;

сознательный prudens [ntis]; consulto factus [a, um];

созревание maturitas [atis, f]; maturatio [onis, f];

+ при созревании maturitate;

созревать maturescere [o,-,-]; ad maturitatem pervenire [io, veni, ventum], perduci [or, ductus sum]; maturitatem adipisci [or, adeptus sum]; mitescere [o, -,-]; pubescere [o, pubui,-];

+ плоды, созревающие поздней осенью fructus sero autumno maturescentes;

созревший adultus [a, um] (populus); maturatus [a, um]; maturus [a, um]; tumidus [a, um] (virginitas); tempestivus [a, um] (virgo viro tempestiva);

созыв convocatio [onis, f];

соизволить voluntatem accommodare [1];

соизмеримый commensurabilis [e];

соискание: petitio [onis, m]; ambitio [onis, m]; ambitus [us, m];

+ на соискание премии (степени) ad praemium (gradum) capescendum;

соискатель competitor [oris, m];

соитие coitus [us, m];

сок succus [i, m]; liquamen [inis, n]; virus [i, n];

сокол falco [onis, m];

сокращать comminuere [o, ui, utum] (argenti pondus); imminuere; contrahere [o, xi, ctus]; praecidere [o, cidi, cisum]; circumcidere; coartare [1]; comprehendere [o, ndi, nsum]; abbreviare [1]; breviare; substituere [o, ui, utum] symbolum pro verbum,

+ сокращать длинноты substringere effusa;

сокращение abbreviatio [onis, f]; abbreviatura [ae, f]; contractio [onis, f], compendium [ii, n], siglum [i, n], nota [ae, f] compendiaria; deminutio [onis, f]; retractio [onis, f]; contractio [onis, f]; contractura [ae, f]; strictura [ae, f] (stomachi);

сокращенный praecisus [a, um]; abbreviatus [a, um]; brevis [e]

+ сокращенние изложение summarium;

сокровенный absconditus [a, um]; secretus [a, um];

сокровище thesaurus [i, m]; gaza [ae, f]; opes [ium, fpl];

+ сокровища сердца (души) и ума pectoris ingeniique bona;

сокровищница thesaurus [i, m] (pecunia in thesaurus reposita); gaza [ae, f] (regia);

сокрушаться maerore confici [ior, fectus sum]; dolere [eo, ui,-]; maerere [eo, ui,-];

сокрушитель afflictor [oris, m] (senatus dignitatis); eversor [oris, m]; distructor [oris, m]; terminator [oris, m]; depulsor [oris, m];

сокрушить affligere [o, xi, ctum] (victorem); comminuere [o, ui, utum] (hostem; opes civitatis; vires ingenii); destruere [o, xi, ctum]; perfringere [o, fregi, fractum]; concidere [o, cidi, cisum]; contundere [o, tudi, tusum]; pervertere [o, rti, rsum]; evertere; distrahere [o, xi, ctum]; terminare [1];

сокрытие dissimulatio [onis, f]; occultatio [onis, f];

+ сокрытие зла питает и оживляет его alitur vitium vivitque tegendo;

солдат caligatus miles; miles [itis, m] (legionarius; mercennarius; gregarius); militaris [is, m]; vir [i, m]; homo [inis, m] stratioticus;

+ солдат- наемник latrunculus [i, m];

+ солдат первой боевой линии princeps; primipilarius;

+ солдат легиона legionarius [ii, m];

+ солдат-рекрут tiro [onis, m];

+ старый солдат veteranus [i, m];

солдатский stratioticus [a, um] (mores); militaris [e];

+ солдатское жалование stipendium [ii, n];

+ солдатский паек cibaria [orum, npl];

+ солдатская пенсия emeritum [i, n];

солеварня salinae [arum, fpl];

соленость salsedo [inis, f]; salsitas [atis, f];

соленый salsus [a, um];

солидарность conjunctio [onis, f] solida; mutua necessitudo [inis, f]; solidaritas [atis, f]; solida inter homines conjunctio [onis, f], solida hominum conjunctio; consociata voluntas [atis, f]; consensio [onis, f]; mutua necessitudo [inis, f] / fides [ei, f] / sponsio [onis, f];

солидный gravis [e]; admodum magnae auctoritatis; serius [a, um];

солипсизм solipsismus [i, m];

солист monodiarius [ii, m], monodiaria [ae, f];

солитер taenia [ae, f];

солить salire [4] (pisces; pernas);

солнечный solaris [e]; apricus [a, um];

солнце sol [is, m]; stella [ae, f]; Phoebus [i, m];

+ солнце находится за океаном (т.е. зашло) sol Oceano subest;

солнцепек locus [i, m] solis calori objectus;

солнцестояние (летнее) solstitium [ii, n]; (зимнее) bruma [ae, f];

соло sincinium [ii, n] (пение без сопровождения);

соловей luscinia [ae, f]; luscinius [ii, m]; a"edon (f); philomela [ae, f];

солод maltum [i, n];

+ ячменный солод maltum ex hordeo;

солодовый maltatus [a, um], adj.

солома stramen [inis, n]; stramentum [i, n] (casae stramentis tectae); culmus [i, m];

соломенный stramineus [a, um];

соломина culmus [i, m]; festuca [ae, f];

солонец locus [i, m] salsuginosus (salsugineus);

солонина caro [carnis, f] salina;

солончак locus [i, m] salsus;

соль sal [is, m];

соляной salinus [a, um];

+ соляное озеро salsae aquae;

солярий solarium [ii, n];

сомкнуть comprimere [o, pressi, rpessum] (oculos); densare [1]; conferre [fero, tuli, latum]; connivere [eo, nivi/nixi,-];

+ сомкнуть ряды corporibus applicari;

сомневаться dubitare [1]; in dubio esse [sum, fui,-]; ambigere [o,-,-];

+ не сомневаюсь, что это мое старание будет им одобрено non vereor, ne hoc officium meum illi non probem;

сомнение dubitatio [onis, f]; dubium [ii, n]; ambiguitas [atis, f];

+ при сомнении воздержись in dubio abstine;

+ без сомнения, вне сомнения, без всякого сомнения absque (procul, sine) ulla dubitatione (ullo dubio); certissime; indubitanter; haud (non) dubie;

+ не подлежит сомнению non dubitandum est;

+ подвергать сомнению in dubium vocare;

+ испытывать сомнения vereri;

сомнительно dubie;

сомнительный dubius [a, um]; ambiguus [a, um]; amphibolus [a, um]; incertus [a, um]; decipiens [ntis]; anceps [ancipitis]; creper [pera, erum] (res); suspensus [a, um];

+ стать сомнительным in dubium venire;

сон somnus [i, m]; quies [etis, f]; sopor [oris, m]; somnium [ii, n] (videre);

+ во сне per somnia;

+ толкователь снов interpres somniorum;

+ видеть вещие сны eventura somniare;

+ он видит сны наяву hic vigilans somniat;

+ наводить сон sopire (aliquem herbis);

+ быть охваченным сном vinci somno (sopore);

+ погруженный в глубокий сон alto somno sopitus;

+ крепкий сон quies sopita;

+ проводить ночь без сна vigilare;

+ ночи проходят без сна noctes vigilantur;

сонар echogoniometrum [i, n];

сонаследник coheres [edis, m,f];

сонливость somnus [i, m]; sopor [oris, m]; cupido [inis, f] somni;

сонливый somnambulosus [a, um]; somnolentus [a, um];

сонм turba [ae, f]; collegium [ii, n]; chorus [i, m];

сонный dormitans [ntis]; somni plenus [a, um]; somniculosus [a, um];

соображать cogitare [1]; deliberare [1]; ponderare [1]; perpendere [o, ndi, nsum]; reputare [1]; rationem habere [eo, ui, itum];

соображение ratio [onis, f]; deliberatio [onis, f]; cosideratio [onis, f]; reputatio [onis, f]; conjectura [ae, f];

+ если я правильно истолковал соображения автора si rationes auctoris recte interpretor;

+ опираясь на эти соображения his rationibus fultus;

сообразительность celeres motus ingenii; ingenii celeritas [atis, f];

сообразительный mente acer [acris, acre]; alacer; sollers [rtis]; promptus [a, um] ingenio;

сообразно secundum;convenienter; congruenter; apte; accommodate;

сообразный competens [ntis]; congruus [a, um]; congruens [ntis]; consentaneus [a, um] (sententia consentanea utilitati rerum); conveniens [ntis]; aptus [a, um];

сообразовывать accommodare [1] (sumptus ad mercedes);

сообща conjuncte; communiter; una;

+ сообща предпринимать consilia, causam suam, rationem communicare; sociare; conjungere;

сообщение communicatio [onis, f]; relatio [onis, f]; relatus [us, m];

сообщество associatio [onis, f]; schola [ae, f]; consortio [onis, f]; societas [atis, f]; usus [us, m]; consuetudo [inis, f]; convictus [us, m]; commercium [ii, n];

+ в сообществе consociatus cum; in consortio; in societate;

+ участник (член) сообщества scholaris;

сообщить communicare [1] (cum); exponere [o, posui, positum]; scribere [o, psi, ptum]; perscribere; referre [fero, tuli, latum]; afferre (aliquid novi; rumores crebri ad eum afferebantur); perferre; conferre; narrare [1]; tradere [o, didi, ditum]; prodere; nuntiare [1]; annuntiare; enuntiare; pronuntiare; renuntiare; expedire [4] (verbo; aliquid; de aliqua re; originem alicujus rei; alicujus rei causam); gestare [1] (verba); memorare [1] (nomen alicui); intimare [1] (aliquid alicui; aliquid de aliqua re); transmittere [o, misi, missum] (vitia sua Romam); edocere [eo, ui, edoctum]; certiorem facere [io, feci, factum];

+ сообщите мне, пожалуйста quaeso, me certiorem facite;

сообщник socius [ii, m]; conscius [ii, m]; particeps [cipis]; affinis [is, m]; sodalis [is, m];

сооружать construere [o, xi, ctum]; exstruere; statuere [o, ui, utum] (aram alicui); constituere [o, ui, utum]; condere [o, didi, ditum]; aedificare [1]; collocare [1] (aedificia); facere [io, feci, factum] (muros; classem; pontem); texere [o, ui, xtum] (hibernacula arundine; robore naves); contexere; moliri [ior, itus sum]; obducere [o, xi, ctum];

сооружение machina [ae, f]; moles [is, f]; opus [eris, n]; structura [ae, f] (genus structurae antiquae); structio [onis, f]; instructio [onis, f]; aedificatio [onis, f];

+ сооружение высотой до небес machina aequata caelo;

соответсвенно congruenter; convenienter; relative; secundum; perinde;

соответственный homologus [a, um];

соответствие congruentia [ae, f]; convenientia [ae, f];

соответствовать congruere [o, ui, -]; consentire [io, nsi, nsum]; convenire [io, veni, ventum]; quadrare [1]; respondere [eo, ndi,nsum]; adaptari [or, atus sum] (alter alteri); facere [io, feci, factum] (ad aliquid, alicui rei); suppetere [o, ii, itum]; dignum esse;

+ о, если бы сказанным тобой словам соответствовали дела utinam, quae dicis, dictis facta suppetant;

соответствующий congruens [ntis]; congruus [a, um]; consentiens [ntis]; consentaneus [a, um]; conveniens [ntis]; quadrans [ntis]; respondens [ntis]; par [is]; dignus [a, um]; tempestivus [a, um];

соотечественник gentilis [is, m]; popularis [is, m];

соотносительный correlativus [a, um];

соотношение proportio [onis, f]; correlatio [onis, f];

сопение rhoncus [i, m]; ronchus [i, m];

соперник aemulus [i, m]; competitor [oris, m]; corrivalis [is, m]; adversarius [ii, m]; adversator [oris, m]; par [is, m];

соперница aemula [ae, f]; pelex (pellex, paelex) [icis, f]; competitrix [icis, f];

соперничать aemulari [or, atus sum]; certare [1];

+ эти цветы по красоте часто =ют с розами hi flores decore Rosas saepe aemulantur;

соперничество simultas [atis, f]; aemulatio [onis, f]; competitio [onis, f]; obtrectatio [onis, f];

сопка collis [is, m]; monticulus [i, m] (ignivomus);

сопоручитель confideiussor [oris, m];

сопоставимость comparabilitas [atis, f];

сопоставимый comparabilis [e];

сопоставление comparatio [onis, f]; collatio [onis, f];

сопоставлять conferre [fero, tuli, latum]; comparare [1]; componere [o, posui, positum];

сопредельный collimitaneus [a, um]; confinis [e];

соприкасаться tangere [o, tetigi, tactum] (inter se, se invicem, sese); contingere; stringere [o, nxi, ctum] (scytharum gens ultima Asiae stringit);

соприкосновение contactus [us, m]; contagio [onis, f];

сопровождать (con)comitari [or, atus sum]; tegere [o, xi, ctum] aliquem, latus alicujus; sequi [or, secutus sum]; subsequi; sectari [or, atus sum]; assectari; praebere [eo, ui, itum]; stipare [1];

+ движения пальцев руки сопровождают речь manus digitis subsequitur verba;

+ сопровождать песню струнной музыкой carmina percussis nervis subjungere;

сопровождающий comes [itis];

сопровождение comitatus [us, m]; assectatio [onis, f];

+ в сопровождении большой толпы magna stipante caterva;

сопротивление resistentia [ae, f]; pugna [ae, f]; repulsus [us, m]; certamen [inis, n]; intercessio [onis, f];

+ без сопротивления sine resistentia;

+ несмотря на чье-л. решительное сопротивление invitissimo aliquo;

сопротивляться resistere [o, stiti,-]; obsistere; subsistere (aliquem; hannibali atque ejus armis); restare [o, stiti]; reluctari [or, atus sum]; contraluctari; obire [eo, ii, itum]; obviam ire alicui rei (cupiditati); contra, aversus tendere [o, tetendi, tentum/tensum]; reniti [or, nisus sum]; obniti; pugnare [1]; propugnare;

+ упорно сопротивляться чему-л. subire aliquam rem rigida cervice;

+ сопротивляться было трудно aegre sustentatum est;

сопротивляющийся resistens [ntis]; resistor [oris, m]; intercessor [oris, m];

сопутствовать adhaerere [eo, haesi, haesum] (altissimis invidia adhaeret);

сор rudera [um, npl]; sordes [is, f]; purgamentum [i, n];

соразмерно pro portione; pro rata parte;

соразмерность aequitas [atis, f] (membrorum); proportio [onis, f]; temperamentum; commoditas [atis, f]; comparatio [onis, f]; competentia [ae, f]; congruentia [ae, f]; symmetria [ae, f]; concinnitas [atis, f];

+ нарушить соразмерность частей portionum aequitatem turbare;

соразмерный proportionalis [e]; conveniens [ntis]; congruus [a, um]; aptus [a, um]; idoneus [a, um]; par [is]; dignus [a, um]; condignus [a, um] (crimini condigna ultio); aequabilis [e]; symmetricus [a, um];

соратник commilito [onis, m]; congerro [onis, m]; contubernalis [is, m];

сорвать, срывать decerpere [o, psi, ptum]; abrumpere [o, rupi, ruptum] (vincula); vellere [o, vulsi, vulsum] (postes a cardine; poma);

соревнование aemulatio [onis, f]; aemulandi cupiditas [atis, f]; agon [onis, m]; competitio; certamen [inis, n];

+ соревнование развивает дарования alit aemulatio ingenia;

соревноваться aemulari [or, atus sum]; certare [1]; competere [o, ii, itum];

сорить sordidare [1];

сорняк planta [ae, f] nocens (noxia); mala herba [ae, f]; herba nocens;

сородич cognatus [i, m]; propinquus [i, m];

сорок quadraginta;

+ сорок раз quadragies;

сорока pica [ae, f];

сорокалетний quadragenarius [a, um];

сороковой quadragesimus [a, um];

сорочка camisia [ae, f]; indusium [ii, n];

сорт cultivar [is, n]; cultivarietas [atis, f]; sors [rtis, f]; genus [eris, n]; nota [ae, f];

+ высшего сорта eugeneus [a, um] (vinum; uva);

сосать fellare [1]; fellitare [1] (mammas; ubera); sugere [o, xi, ctum] (matris mammam);

сосед vicinus [i, m]; accola [ae, m]; accolens [ntis, m]; confinis [is, m]; finitimus [i, m];

+ похороны соседа funus vicinum;

+ обиды со стороны соседей jurgia vicina;

соседка vicina [ae, f];

соседний confinis [e]; affinis [e]; conterminus [a, um]; contiguus [a, um]; finitimus [a, um]; vicinus [a, um] (silva; oppidum; fundus); propinquus [a, um];

+ соседняя страна conterminum;

+ война в соседней стране vicinum bellum;

соседский vicinus [a, um];

+ у соседского скота вымя кажется крупнее vicinum pecus grandius uber habet;

соседство vicinitas [atis, f]; vicinia [ae, f]; proximum [i, n]; confinium [ii, n];

+ находящийся по соседству с чем-л. vicinus alicujus rei, alicui rei;

сосиска farcimen [inis, n];

соска papilla [ae, f] artificialis;

соскальзывать defluere [o, xi, ctum]; delabi [or, lapsus sum]; elabi;

соскочить desilire [io, ii, sultum] (ex equo); exsilire; excipere [io, cepi, ceptum] se in pedes (pedibus);

сослать exilio afficere [io, feci, fectum]; in exilium ejicere [io, jeci, jectum], pellere [o, puli, pulsum]; expellere; aqua et igni interdicere [o, xi, ctum]; relegare [1]; deportare [1];

+ сослать на остров abdere in insulam;

сословие status [us, m] (de statu declinare); ordo [inis, m]; corpus [oris, n]; decuria [ae, f]; natio [onis, f];

сослуживец commilito [onis, m]; collega [ae, m];

сосна pinus [i, f];

сосновый pineus [a, um];

+ сосновая роща pinetum [i, n];

сосок uber [eris, n]; mamma [ae, f]; mamilla [ae, f]; papilla [ae, f];

сосредоточение constipatio; concentratio;

Сосредоточенно attente; intento animo; sedulo; officiose;

Сосредоточенный acer [acris, acre] (silentium); collectus [a, um]; collocatus [a, um]; attentus [a, um]; sedulus [a, um]; officiosus [a, um];

состав compositio [onis, f];

+ химический состав compositio chemica;

составитель auctor [oris, m]; compilator [oris, m]; scriptor [oris, m]; copositor [oris, m];

составить componere [o, posui, positum]; constituere [o, ui, utum]; conficere [io, feci, fectum]; efficere; facere (litteras ad aliquem; duplicatum jugerum; dodrantem bonorum); elaborare [1]; compilare [1]; parare [1]; apparare; continere [eo, ui, tentum]; complere [eo, evi, etum]; comparare [1]; conscribere [o, psi, ptum] (instrumentum, codicillos); texere [o, ui, xtum] (epistulas cotidianis verbis); contexere; jungere [o, nxi, nctum]; conjungere;

составление confectio [onis, f] (testamenti); compositio [onis, f];

составной compositus [a, um]; copulatus [a, um]; multiplex [plicis];

+ составная часть componens [tis, m];

состояние status [us, m] (rerum; caeli; civitatis); statio [onis, f] (permutata rerum statione); condicio [onis, f]; locus [i, m]; res [rerum, fpl]; opes [um, fpl]; habitus [us, m]; bona [orum, npl]; fortunae [arum, fpl]; affectio [onis, f] (caeli; astrorum); affectus [us, m] (corporis); valetudo [inis, f] (здоровья) (prosperitas valetudinis; valetudo incommoda, adversa);

+ состояние покоя status quiescens;

+ типичное состояние status typicus;

+ в естественном состоянии in statu naturali;

+ быть в состоянии posse; valere (ad aliquid faciendum, in aliquid);

+ быть в состоянии нести бремя oneri ferendo esse;

+ все, что ты был бы в состоянии перечислить quae enumerare vales;

+ в плохом состоянии corruptus;

+ в хорошем состоянии incolumis;

+ твердое состояние soliditas;

+ жидкое состояние liquiditas; fluiditas;

состоятельный peculiosus [a, um]; fortunatus [a, um]; copiosus [a, um]; opulentus [a, um]; nummatus [a, um]; beatus [a, um];

состоять componi [or, positus sum]; consistere [o, stiti,-]; constare [o, stiti]; verti [or, versus sum]; esse;

+ что-л. состоит из трех элементов aliquid tribus in rebus vertitur;

+ флот состоит из двенадцати кораблей classis est ducentarum navium;

сострадание misericordia [ae, f] (in aliquem);

+ возбуждать сострадание misericordiam habere;

+ движимый чувством сострадания misericordia commotus [adductus];

+ выказывать сострадание misericordia uti;

+ иметь сострадание к кому-л. alicui misericordiam tribuere (adhibere);

+ проникнуться состраданием capere misericordiam;

сострадательный misericors [rdis]; misericordiae plenus [a, um];

сострадать condolere [eo, ui,-]; misericordiam habere [eo, ui, itum];

состязание (публичное) agon [onis, m]; certamen [inis, n]; certatio [onis, f]; concertatio [onis, f]; stadium [ii, n]; contentio; pugna; ludus [i, m]; curriculum [i, n];

состязаться certare [1]; concertare; decertare;

сосуд vas [is, n]; urna; pultarius [ii, m]; crater [i, m]; olla [ae, f]; phiola [ae, f]; excipula [ae, f]; onyx [ychis, m,f]; miliarium [ii, n]; cornu [us, n]; calefactorium [ii, n]; congiarium [ii, n];

+ кровеносный сосуд vas sanguiferum;

+ сосуд, наполненный водой или другой жидкостью olla aqua vel alio liquore plena;

сосудистый vascularis [e];

сосулька stiria [ae, f]; dondolus [i, m];

сосуществование coеxistentia [ae, f];

сосчитать computare [1]; consummare [1]; numerum efficere [io, feci, fectum]; summam facere [io, feci, factum];

сотворение creatio [onis, f]; procreatio; creatura [ae, f]; origo [inis, f]; exordium [ii, n]; principium [ii, n]; initium [ii, n];

сотник centurio [onis, m];

сотня centuria [ae, f]; centum;

сотоварищ consors [rtis, m]; sodalis [is, m];

сотрапезник conviva [ae, m]; commensalis [is, m]; convictor [oris, m];

+ постоянный сотрапезник conviva certus;

сотрудник collaborato [oris, m]r; collega [ae, m]; operis socius [ii, m]; consors [rtis, m]; administer [tri, m]; cooperator [oris, m];

+ младший нучный сотрудник collaborator scientificus junior;

+ старший научный сотрудник collaborator scientificus senior; adjutor;

сотрудничать cooperari [or, atus sum]; adjuvare [o, juvi, jutum]; una agere [ago, egi, actum]; operam sociare [1] cum, adjutricem operam praebere [eo, ui, itum];

сотрясать pellere [o, pepuli, pulsum] (ventis pulsata arbor); vexare [1] (montes supremos); tremefacere [io, feci, factum]; quatere [io, quassi, quassum]; concutere [io, cussi, cussum]; percutere; quassare [1];

сотрясаться tremere [o, ui, itum] (terribili tumultu);

сотрясение vexamen [inis, n] (mundi); quassatio;

соты favus [i, m]; forus [i, m];

сотый centesimus [a, um];

соус jus; liquamen [inis, n]; embamma [atis, n];

соучастие societas [atis, f]; contagio [onis, f]; misericordia [ae, f]; humanitas [atis, f]; miseratio [onis, f]; sensus [us, m] animi; affectus [us, m] animi;

соучастник conscius [ii, m] (sceleris); consors [rtis, m]; particeps [participis, m]; popularis [is, m]; congerro [onis, m];

сохнуть arescere [o, rui,-]; siccescere [o,-,-]; siccari [or, atus sum]; exsiccari; tabescere [o, bui,-] (amore; curis);

сохранение conservatio [onis, f];

сохранившийся integer [gra, um]; incolumis [e]; salvus [a, um]; residuus [a, um];

сохранить (con)servare [1]; asservare; reservare; tenere [eo, ui, tentum]; continere; retinere; condere [o, didi, ditum] (fructus); sustentare [1] (valetudinem); contegere [o, texi, tectum]; praestare [o, stiti, stitum];

+ сохраним этот принцип hoc maneat;

сохраниться manere [eo, mansi, mansum] (ad nostram aetatem; suo statu; bellum manet; exercitus integer mansit); permanere; remanere; residere [eo, sedi, sessum]; stare [o, steti, statum]; exstare [o, stiti,-]; restare; superesse [sum, fui]; perdurare [1] (per dimidiam horam in aperto candentique vase);

+ пусть сохранятся некоторые вестники и поражения врагов, и нашей доблести supersint aliqui nuntii et hostium cladis et nostri virtutis;

сохранность integritas [atis, f]; status [us, m] bonus;

+ в полной сохранности salvus (salvus et incolumis);

социализм socialismus [i, m];

социалист socialista [ae, m];

социалистический socialisticus [a, um];

социальный socialis [e]; communis [e], civilis [e];

сочетание mixtum [i, n]; complexus [us, m]; combinatio [onis, f]; concilium [ii, n]; competentia [ae, f];

+ разумное сочетание ratio [onis, f];

сочетать miscere [eo, ui, mistum/mixtum]; texere [o, ui, xtum] (proelia ludo); contexere; inserere [o, ui, rtum]; jungere [o, nxi, nctum] (aliquid inter se; aliquid cum aliqua re; aliquid alicui rei); conjungere; temperare [1] (acuta cum gravibus);

+ сочетать в себе adjungere (ad summum imperium acerbitatem naturae);

+ сочетать браком sociare [1]; jugare [1]; jungere (se jungere/jungi; aliquam secum matrimonio jungere); maritare [1];

сочетаться coire [eo, ii, itum];

сочинение opus [eris, n]; scriptum [i, n]; scriptura [ae, f]; volumen [inis, n]; compositio [onis, f]; litteratura [ae, f]; chartus [i, m]; confectio [onis, f]; fictio [onis, f];

+ полное собрание сочинений opera omnia;

сочинитель scriptor [oris, m]; compositor [oris, m]; fictor [oris, m];

сочинить componere [o, posui, positum] (edictum); confingere [o, nxi, ctum]; compingere [o, pegi, pactum] (Graece nescio quid); mentiri [ior, itus sum]; ementiri; scribere [o, psi, ptum]; commentari [or, atus sum]; condere [o, didi, ditum]; texere [o, xui, xtum] (epistulas cotidianis verbis); contexere; suscitare [1] (fictas sententias); (с грехом пополам) extundere [o, tudi, tusum] (librum); facere [io, feci, factum] (orationem; versus); paginare [1]; pangere [o, pepigi/panxi/pegi, panctum/pactum];

сочиться stillare [1]; destillare; rorare [1];

сочленение verticulum [i, n]; articulatio [onis, f];

сочность sucus [i, m]; luxuria [ae, f];

сочный succosus [a, um]; succulentus [a, um]; sucidus [a, um]; udus [a, um]; vivus [a, um];

сочувствие humanitas [atis, f]; misericordia [ae, f]; sympathia [ae, f];

+ иметь сочувствие commiserescere (alicujus);

сочувствовать commiserescere [o, -,-] (alicujus); condolere [eo, ui];

+ сочувствую тебе velim ut velles, vellem quae velles;

сошествие decessio [onis, f]; catabasis [is/eos, f];

сошник vomer [eris, n];

союз unio [onis, f]; societas [atis, f]; associatio [onis, f]; foedus [eris, n]; concilium [ii, n]; conjunctio [onis, f]; nodus [i, m];

+ Советский Союз Unio Sovetica;

+ Европейский Союз Unio Europaea;

+ заключить союз с кем-л. accedere societatem alicujus; assumere socios;

союзник socius [ii, m]; foederatus [i, m]; foedere sociatus [i, m];

союзный socialis [e]; socius [a, um]; foederatus [a, um]; foedere sociatus [a, um];

спад decessus [us, m]; delapsus [us, m]; deminutio [onis, f];

спадать cadere [o, cecidi, casum]; decidere [o, cidi, -]; delabi [or, lapsus sum]; defluere [o, xi, ctum]; deminuere [o, ui, utum] (dollarii pretium deminuitur);

спазм spasmus [i, m];

спайка commissura [ae, f];

спальня dormitorium [ii, n]; cubiculum [i, n]; cubile [is, n]; thalamus [i, m];

спаржа asparagus [i, m];

спасательный auxiliarius [a, um];

+ спасательный круг orbis auxiliarius;

+ спасательный катер scapha auxiliaria;

+ спасательный отряд manus auxiliaria; agmen auxiliarium;

спасение salus [utis, f]; auxilium [ii, n]; vindicta [ae, f]; (h)osanna (indecl);

спасибо gratias ago, agimus;

спаситель salvator [oris, m]; salvificator [oris, m]; servator [oris, m] salutis; conservator [oris, m]; sospes [sospitis, m]; stator [oris, m]; vindex [icis, m]; liberator [oris, m]; redemptor [oris, m];

спасти salvare [1] (aliquid, aliquem); salvificare [1]; salutem dare [o, dedi, datum] afferre [affero, attuli, allatum]; saluti esse; servare [1] (aliquem ex periculo); conservare; abducere [o, xi, ctum] (aliquem certissimae morti); subducere (aliquem manibus alicujus); subvenire [io, veni, ventum] saluti alicujus; extorquere [eo, rsi, rtum] (manibus alicujus extortus velut ab inferis); extrahere [o, xi, ctum] (aliquem ex periculo); vindicare [1] (civem a miseriis; aliquem a verberibus; aliquem Grajorum armis);

+ спасти чью-л. жизнь subvenire, succurrere vitae alicujus;

+ спасти чью-л. славу от забвения laudem alicujus ab oblivione vindicare;

спастись se salvare [1]; in tutum devenire [io, veni, ventum]; se recipere [io, cepi, ceptum]; vitare [1]; elabi [or, elapsus sum];

+ спастись от опасности auferri periculo;

спать dormire [4]; dormitare [1]; conquiescere [o, quievi, quietum]; requiescere (nullam partem noctis); trahere [o, xi, ctum] quietem; capere [io, cepi, captum] somnum;

+ ложиться спать somno se sternere (sterni);

+ желание спать cupido somni;

спаять conferruminare [1];

спекаться (о крови) coire [eo, ii, itum]; concrescere [o, crevi, cretum];

спектакль spectaculum [i, n]; fabula [ae, f]; argumentum [i, n]; ludus [i, m];

спектр spectrum [i, n];

спелость maturitas [atis, f]; tempestivitas [atis, f];

спелый maturus [a, um]; tempestivus [a, um] (fructus); mitis [e];

сперва primo; primum; prius; initio;

спереди antice; ab anteriore; a fronte; in fronte;

сперма sperma [atis, n]; semen [inis, n];

сперматозоид spermatozoidum [i, n]; spermatozoon [i, n];

спесь superbia [ae, f]; typhus [i, m]; tumor [oris, m] (vanum tumorem habere); vanitas [atis, f];

специализация specialisatio [onis, f];

специализированный specialisatus [a, um];

специалист peritus [i, m]; speciali studio excultus; deditus; specialista [ae, m]; professionalis [is, m];

специальность professio [onis, f];

специальный specialis [e];

спецификация specificatio [onis, f];

специфичный, специфический specificus [a, um];

спешащий trepidus [a, um] (homines);

спешить festinare [1]; properare [1]; deproperare; currere [o, cucurri, cursum] (in complexum alicujus; domum); accurrere; occurrere; accelerare [1] (Cremonam); contendere [o, ndi, ntum]; maturare [1]; trepidare [1]; volare [1]; revolare; proripere [io, repi, reptum]; prosilire [io, ui,-];

+ спешить на помощь кому-л. currere alicui subsidio;

+ если тебе не к спеху si tibi nihil subiti est;

спешный subitarius [a, um]; citus [a, um]; festinationis plenus [a, um];

СПИД (Синдром приобретенного иммунодефицита) syndrome (es ae en e) comparati defectus immunitatis : SCDI; syndrome (es ae en e) defectus immunitatis acquisiti: SIDA;

спидометр index [icis, m] chiliometrorum;

спина dorsum [i, n]; tergum [i, n] (hominis; bovis); corpus [oris, n] caecum; scapulae [arum, fpl];

+ нанести рану в спину caecum dare vulnus;

+ поплатиться спиной tergo puniri;

+ греть спину на солнце terga praebere Phoebo;

спинка dorsum [i, n]; tergum [i, n];

+ спинка стула arcus [us, m] sellae;

спинной dorsalis [e];

спираль spira [ae, f];

спиральный spiralis [e];

спирт spiritus [us, m]; sublimatum [i, n]; alcohol [olis, n];

+ хранится в спирту in spiritu conservatur;

+ этиловый спирт spirutus [us, m] aethylicus, alcohol;

спиртовой alcoholicus [a, um];

списать describere [o, psi, ptum]; exscribere (tabulas); clandestino exscribere;

список catalogus [i, m]; index [icis, m,f]; irrotulatio [onis, f]; repertorium [ii, n]; tabula(e); syllabus [i, m]; descriptum [i, n]; liber [bri, m]; exemplar [is, n];

+ список литературы catalogus litteraturae; index;

+ список опечаток errata [orum, npl]; album;

+ быть исключенным из списка albo eximi;

+ проскрипционные списки Суллы tabulae Sullae;

+ государственные финансовые (долговые) списки tabulae publicae;

+ аукционный список tabula;

спица radius [ii, m];

спичка sulphuratum [i, n]; flammiferum [i, n];

сплав mixtio [onis, f]; permixtio;

сплавлять coquere [o, xi, ctum] (aurum cum plumbo);

сплетать implicare [o, ui/avi, itum/atum]; perplicare; plectere [o, plexi/plexui, plexum] (flores; crines); implectere; perplectere; serere [o, ui, rtum]; texere [o, xui, xtum] (feretrum virgis; coronam rosis); intertexere; contexere; immiscere [eo, ui, stum/xtum]; intricare [1]; viere [eo, -, etum] (corollam; aliquid ex viminibus); nectere [o, xui/xi, nexum]; connectere;

сплетение plexus [us, m]; implexus; textus [us, m] (viminum); connectio [onis, f];

сплетенный textilis [e]; pampineus [a, um]; vimineus [a, um];

сплетни fabula [ae, f]; fama [ae, f] (f. et invidia aliquem vexat); rumores [um, mpl]; susurrium [ii, n] (malarum ancillarum); sermones [um, mpl] falsi;

сплетник fabulo [onis, m]; famigerator [oris, m]; susurrator [oris, m]; susurro [onis, m]; garrulus [i, m];

сплетница criminatrix [icis, f];

сплин melancholia [ae, f];

сплотить solidare [1]; consolidare;

сплотиться applicare [1] corpora corporibus;

сплоченный consolidatus [a, um];

сплошной continuus [a, um]; continens [ntis]; solidus [a, um]; perpetuus [a, um] (montes; paludes; agmen);

сплошь omnino; ex toto; holo…; perpetim;

сплюснутый complanatus [a, um]; compressus [a, um];

сплющенный complanatus [a, um]; compressus [a, um];

спокойно placide (ferre dolorem); quiete; aeque; lente; modice; molliter;

спокойный quietus [a, um]; tranquillus [a, um]; clemens [ntis]; placidus [a, um] (homo, urbs); placatus [a, um]; pacatus [a, um]; vacuus [a, um] (animo, animi; v. ac solutus); temperatus [a, um]; aequus [a, um]; contractus [a, um]; immobilis [e]; languidus [a, um]; lentus [a, um]; mitis [e]; moderatu [a, um]s; sedatus [a, um]; modicus [a, um]; mollis [e];

+ внутри страны все спокойно domi res tranquillae;

спокойствие aequanimitas [atis, f]; aequitas [atis, f] (animi in ipsa morte); constantia [ae, f]; quies [etis, f]; tranquillitas [atis, f]; tranquillum [i, n]; languor [oris, m]; pax [pacis, f];

споласкивать abluere [o, ui, utum]; diluere (dolia; os);

спонсор sponsor [oris, m] (pro aliquo; alicujus rei; quo sponsore); pecuniae praebitor [oris, m];

спонтанный spontaneus [a, um];

спор rixa; jurgium [ii, n]; certamen [inis, n]; certatio [onis, f]; concertatio [onis, f]; pugna [ae, f]; controversia [ae, f]; altercatio [onis, f]; ambiguitas [atis, f]; lis [litis, f]; litigatio [onis, f]; causa [ae, f]; conflictatio [onis, f]; conflictus [us, m]; contentio [onis, f]; simultas [atis, f];

+ быть предметом спора litem facere;

+ стать предметом спора in contentionem [ad certamen] venire;

+ затевать спор in litem ire;

+ улаживать спор; litem discernere [componere];

+ по улажении спора sanata simultate;

спора spora [ae, f];

спорадический sporadicus [a, um];

спорить (con)certare [1]; decertare; controversiam habere [eo, ui, itum]; disputare [1]; altercare [1] / altercari [or, atus sum]; confligere [o, xi, ctum]; contendere [o, ndi, ntum]; litigare [1] (cum aliquo; inter se de aliqua re); pugnare [1]; disputare [1] (multa de aliqua re); proeliari [or, atus sum];

спорный disputabilis [e]; controversus [a, um]; controversiosus [a, um]; litigiosus [a, um]; ambiguus [a, um]; dubius [a, um];

+ оставаться спорным in controversia esse;

спорт athletica [ae, f]; gymnastica [ae, f];

+ спортивное общество societas gymnastica;

спорщик argumentator [oris, m]; argutator [oris, m]; litigator [oris, m];

способ modus [i, m]; ratio [onis, f]; via [ae, f]; ars [artis, f]; genus [eris, n]; praesidium [ii, n] (quaerere sibi praesidia periculis; sibi praesidium ad beatam vitam comparare);

+ способ изложения sermo [onis, m]; dictio [onis, f]; filum [i, n];

+ способ распространения modus distributionis;

+ в этих размышлениях мне представилось возможным достигнуть цели только одним способом quo mihi mentem dirigenti nulla alia via hoc praestari posse videbatur, nisi…

+ любым способом per aequa per iniqua;

+ способ ведения войны via belli;

+ тем же способом eadem via;

способность facultas [atis, f]; potentia [ae, f]; ingenium [ii, n] (abundare ingenio); capacitas [atis, f]; opportunitas [atis, f]; queentia [ae, f]; habilitas [atis, f]; vena [ae, f];

+ способности ingenium (abundare ingenio);

+ способность различать discretio;

способный potens [ntis]; ingeniosus [a, um]; promptus [a, um] ingenio; capax [cis]; aptus [a, um]; idoneus [a, um] (ad aliquid; alicui rei); opportunus [a, um]; validus [a, um] (alicui rei, ad aliquid, alicujus rei; spernendis rumoribus); docilis [e]; exercitatus [a, um]; habilitatus [a, um]; promptus [a, um];

+ способный выполнять свою функцию affectus ad suum munus fungendum;

способствовать juvare [o, juvi, jutum]; adjuvare; afferre [fero, tuli, latum] (ad aliquid); conferre; prodesse [prosum, profui]; valere [eo, ui] (invidia valet alicui ad gloriam); secundare [1]; succurrere [o, rri, rsum];

+ способствовать хорошей жизни ad bene vcivendum afferre;

+ способствовать чьей-л. победе adjuvare victoriam alicujus;

споспешествовать favere [eo, favi, fautum];

спотыкаться offendere [o, ndi, nsum];

спохватиться meditari [or, atus sum];

справа a dextra; ad dextram;

справедливо juste; jure; recte; legitime; merito;

справедливость veritas [atis, f] (judiciorum); verum [i, n]; aequitas [atis, f] (legum; magistratuum); justitia [ae, f]; justum [i, n]; rectum [i, n];

справедливый justus [a, um]; verus [a, um] (lex; causa); legitimus [a, um]; aequus [a, um];

справиться, справляться sustinere [eo, ui, tentum]; sufficere [io, feci, fectum];

+ справиться с труднейшими делами sustinere res gravissimas;

+ справиться с голодом благодаря пригнанному скоту sustentare famem pecore adacto;

+ справиться с работой suppeditare labori; labori superesse;

+ быть в состоянии справиться с кем-л. sufficere adversus aliquem;

справка documentum [i, n] informatorium;

справлять agere [o, egi, actum] (diem festum); colere [o, ui, cultum]; celebrare [1]; frequentare [1] (ludos; sacra; dies sollemnes; festos dies);

справляться consulere [o, ui, ltum]; consultare [1];

справочник liber [bri, m] manualis; liber informatorius; enchiridion [ii, n]; vademecum [indecl];

справочный consultativus [a, um];

спрашивать quaerere [o, sivi, situm]; requirere; percontari [or, atus sum] (aliquem aliquid); percontare [1]; poscere [o, poposci,-] (causas); rogare [1] (aliquem aliquid, de aliqua re); interrogare; arrogare; mirari [or, atus sum];

+ о чем тут спрашивать quid quaeris; noli quaerere;

+ ты еще спрашиваешь? Etiam rogas?

+ спрашивать совета consultare;

спрос: petitio [onis, f];

+ спрос и предложение petitio oblatioque;

+ пользоваться спросом expeti; exquiri; quaeri;

+ что пользуется спросом, то и кажется самым лучшим quicquid quaeritur, optimum videtur;

+ пользующийся спросом saepius requisitus;

спрыгивать desilire [io, ui, sultum];

спрягать conjungere [o, nxi, nctum]; conjugare [1];

спряжение conjugatio [onis, f];

спрятать abdere [o, didi, ditum]; abscondere; celare [1]; recondere; occultare [1]; lateri [eor, -];

спрятаться latere [eo, ui, itum]; abdere [o, didi, ditum] se; abscondi [or, itus sum]; celari [or, atus sum]; occultare [1] se; occultari [or, atus sum];

+ спрятаться в закрытое место и в тень succedere tecto et umbrae;

спуск descensus [us, m]; demissio [onis, f]; catabasis [is/eos, f]; pronum [i, n]; dejectus [us, m]; locus [i, m] declivis, proclivis;

спускать demittere [o, misi, missum]; emittere (aquam); retendere [o, ndi, ntum]; deferre [fero, tuli, latum];

+ спустить корабль на воду navem deducere;

спускаться descendere [o, ndi, nsum]; vergere [o, (versi),-] (vergi); decurrere [o, rri, rsum]; degredi [ior, gressus sum]; demitti [or, missus sum]; delabi [or, lapsus sum];

+ холм спускался к реке Сабис collis ad flumen Sabin vergebat;

спустя post;

+ увидеть кого-л. много времени спустя videre aliquem (ex) longo intervallo;

спутанно indistincte; incerte;

спутанный incertus [a, um]; indistinctus [a, um];

спутать intricare [1]; perplexari [or,-]; confundere [o, fudi, fusum];

спутник comes [itis, m] (itineris); satelles [itis, m]; stipator [oris, m]; socius [ii, m]; sodalis [is, m]; popularis [is, m];

+ искусственный спутник satelles artificialis;

+ естественный спутник небесного тела luna;

спутница socia [ae, f];

спячка coma [atis, n]; sopor [oris, m];

сравнение comparatio [onis, f]; collatio [onis, f]; simile [is, n]; similitudo [inis, f]; contentio [onis, f];

сравнимый comparabilis [e]; comparandus [a, um];

сравнительный comparativus [a, um];

+ сравнительно-историческое языкознание linguistica historica comparativa;

сравнить comparare [1]; conferre [fero, tuli, latum]; componere [o, posui, positum]; aequare [1] (aliquem alicui); adaequare; contendere [o, ndi, ntum]; assimulare [1]; confligere [o, xi, ctum];

сравнять с землей complanare [1]; humo aequare [1];

сравняться exaequari [or, atus sum]; se exaequare [1]; aequare (aliquem aliqua re);

+ сравняться с кем-л. в достоинстве exaequare aliquem dignitate;

+ сравняться с кем-л. в славе aequare aliquem gloria, aequare gloriam alicujus;

сражать, сразить sternere [o, stravi, stratum]; prosternere; configere [o, fixi, fixum];

+ получив этот удар, не был им сражен hac perculsus plaga non succubuit;

сражаться certare [1]; decertare; proeliari [or, atus sum]; pugnare [1]; propugnare; depugnare; dimicare [1]; contraluctari [or, atus sum]; confligere [o, xi, ctum]; decernere [o, crevi, cretum] (pugnam; equestri proelio);

+ сражаться без определенного успеха dubia victoria pugnare;

сражение pugna [ae, f]; proelium [ii, n]; acies [ei, f] (Cannensis);

+ повести войско в сражение in aciem educere copias;

+ смерть на поле сражения bellica mors;

+ дать сражение certamen habere;

+ последнее (решающее) сражение supremum certamen;

+ завязать сражение proelium committere;

+ закончить сражение proelium conficere (-io);

сразу protinus; subinde; statim; abrupte; subito; unose; simul; uno tempore; raptim;

срам ignominia [ae, f]; infamia [ae, f];

срастаться coalescere [o, alui, alitum]; concrescere [o, crevi, cretum];

сращение adhaesio [onis, f]; concretio [onis, f]; coalitio [onis, f];

сращивать coalescere [o, alui, alitum]; maritare [1];

сребролюбец poscinummius [ii, m];

+ быть сребролюбцем ferri cupiditate pecuniae;

сребролюбивый poscinummius [a, um];

сребролюбие cupido [inis, f] pecuniae;

среда medium [ii, n]; condiciones [um, fpl]; vehiculum [i, n]; numerus [i, m];

+ внешняя среда, окружающая среда circumstantia [ae, f]; medium [ii, n] ambiens; mundus [i, m] ambiens; res [rerum, fpl] externae; externa [orum, nl]; circumjecta [orum, npl];

среда dies Mercurii; feria quarta;

среди inter; in;

средиземный mediterraneus [a, um];

+ Средиземное море mare Nostrum; mare Mediterraneum;

срединный medianus [a, um]; mediocris [e]; centralis [e];

средне… meso…

средневековый aetatis mediae; mediaevalis [e];

среднегодовой anni medius [a, um];

+ среднегодовая температура calor anni medius;

среднестатистический medius [a, um];

+ среднестатистический показатель medietas, mediocritas; media punctorum ratio;

среднесуточный diei et noctis medius;

средний medius [a, um]; medianus [a, um] (digitus; filius); mediocris [e]; intermedius [a, um]; centralis [e]; modicus [a, um];

+ средние века Medium Aevum;

+ средний залог genus medium;

+ в среднем media habita ratione, peraeque, circa, circiter, fere, plusminusve;

+ средний класс media classis civium, medius civium ordo, urbani classis media, cives medii ordinis, mediae classis, "equites um";

+ средняя часть medianum (cenaculi);

средоточие meditullium [ii, n]; cubile [is, n] (avaritiae; veritatis; causarum); centrum [i, n]; focus [i, m]; umbilicus [i, m];

+ средоточие государственной жизни viscera rerum;

средство res [ei, f]; instrumentum [ii, n]; suffugium [ii, n] (urgentium malorum); praesidium [ii, n] (quaerere sibi praesidia periculis; sibi praesidium ad beatam vitam comparare; aurium morbis praesidium esse); subsidium [ii, n]; juvamen [inis, n]; tutela [ae, f] (podagrae); telum [i, n] (ad res gerendas); supellex [supellectilis, f]; modus [i, m]; via [ae, f]; iter [itineris, n]; ars [artis, f];

+ средство обороны tutamen [inis, n];

+ средство (от, против) remedium [ii, n];

+ средства opes; vis; facultates; bona; fortunae;

+ для издания монографии автору не хватило средств ad monographiam edendam res auctori non suppetit;

+ на собственные средства sumptibus propriis;

+ жить по средствам messe tenus propria vivere;

+ образ жизни не по средствам cultus major censu;

+ сердечные средства remedia cardiaca;

+ народное средство medicamentum plebejum;

+ средство передвижения [перевозки], транспортное средство vehiculum; vectabulum; vectaculum;

+ средства связи media communicationis, diffusoria, nuntiis vulgandis instrumentum;

+ СМИ media communicationis, diffusoria;

+ средства производства media productionis;

+ средство укрепления, укрепляющее средство stabilimentum (favorum; ventris stabilimenta: pane et assa bubula);

+ служить средством esse in praesidio;

+ всевозможными средствами omnibus viribus atque opibus;

+ использовать, пускать в ход все средства omnes vias persequi; ventis remisque facere aliquid;

+ располагать верным средством certam viam habere;

+ раздобыть средства на все возможные случаи жизни subsidia ad omnes casus comparare;

срезать abscindere [o, scidi, scisum]; truncare [1]; subsecare [o, cui, ctum] (papavereas comas ungue); desecare; tondere [eo, totondi, tonsum]; metere [o, messui, messum];

+ срезать крону дерева frondare [1];

срисовать adumbrare [1]; exscribere [o, psi, ptum] (imagines);

сровнять aequare [1];

+ сровнять город с землей aequare urbem solo;

сродство affinitas [atis, f];

срок dies [ei, mf]; tempus [oris, n]; spatium [ii, n];

+ срок для подачи иска dies actionis;

+ крайний срок ultimus terminus;

+ установленный срок certa dies;

+ выполнить установленные сроки sua tempora complere;

+ большой срок longi temporis usura;

+ сверх обещанного срока ultra promissum tempus;

срочно vehementer;

срочный instans [ntis]; vehemens [ntis];

срубить caedere [o, cecidi, caesum]; sternere [o, stravi, stratum] (silvas dolabris); metere [o, messui, messum];

+ срубать лишние ветви у дерева caedere arboribus auctum;

срыв avulsio [onis, f]; abscissio [onis, f]; defossio [onis, f];

+ нервный срыв prostratio nervosa;

срывать (рвать): carpere [o, psi, ptum]; decerpere (flores; poma; undique decerpta oliva); stringere [o, nxi, ctum] (frondes; rubos); tondere [eo, totondi, tonsum]; diripere [io, repi, reptum]; (рыть): defodere [io, fodi, fossum]; effodere;

+ срывать поцелуи decerpere (candida ora puellae);

+ срывать гору coaequare; montem in planitiem redigere;

ссора litigium [ii, n] (alicui litigium es cum aliquo); lis [litis, f]; turba [ae, f]; rixa [ae, f]; jurgium [ii, n]; altercatio [onis, f];

+ затевать ссору in litem ire;

+ а иначе тысячи причин будут вызывать между нами ссоры alioqui mille causae nos collident;

ссорить collidere [o, lisi, lisum];

ссориться litigare [1] (cum aliquo; inter se de aliqua re); jurgare [1]; rixari [or, atus sum]; altercari [or, atus sum];

ссуда commodatum [i, n] (accipere,rogare, reddere); creditum [i, n]; res rerum, fpl] creditae; usura [ae, f] (pecuniae; usura juvare aliquem);

+ денежная ссуда pecuniae creditae; creditum; usura;

ссудить commodare [1]; credere [o, didi, ditum] (alicui pecuniam); expendere [o, ndi, nsum];

ссудодатель commodator [oris, m]; creditor [oris, m];

ссылаться citare [1]; laudare [1] (aliquem auctorem; aliquem testem); provocare [1] (ad aliquem); afferre [fero, tuli, latum];

+ что же он мог бы сказать? Сослаться на свой возраст? Quid enim poterit dicere? An aetatem afferet?

+ ссылаться для оправдания causari; testari; excusari;

ссылка citatio [onis, f]; indicatio [onis, f]; relatio [onis, f];

ссылка exsilium [ii, n]; relegatio [onis, f]; deportatio [onis, f];

+ отправлять кого-л. в ссылку aliquem in insulam transportare;

стабилизирующий фактор factor [oris, m] stabiliens;

стабильность stabilitas [atis, f];

ставень luminare [is, n];

ставить ponere [o, posui, positum]; superponere; locare [1]; collocare; constituere [o, ui, utum]; instituere; statuere (crateras; aliquem in medio; navem); sistere [o, stiti,-] (aciem in litore); facere [io, feci, factum] (maximi; pluris; parvi; minimi; nihili); subdere [o, didi, ditum] (testam mensae pedi; furcas vitibus);

+ ставить на свое место suo loco ponere;

+ ставить в известность certiorem facere; nuntiare;

+ ставить вопрос quaestionem movere;

+ ставить в тупик obstupefacere;

+ ставить знак равенства aequare;

+ ставить кого-л. наряду с кем-л. exaequare aliquem cum aliquo, alicui;

+ ставить на первое место primum locum tribuere;

+ ставить наравне aeque aestimare;

+ ставить под вопрос dubitare;

+ ставить своей задачей proponere; destinare;

+ я это ни во что не ставлю non flocci interduim [facio [e]xistimo, pendo];

+ ни во что не ставить conterere (praemium; conterere atque contemnere aliquid); nihil habere, nihil putare (aliquem); aliquid vile [inter vilia] habere;

+ ставить кого-л. высоко, превыше всего alicui multum, omnia tribuere;

ставка praetorium [ii, n] (imperatoris);

стадион stadium [ii, n]; campus [i, m];

стадия stadium [ii, n]; gradus [us, m]; periodus [i, f]; phasis [is, f];

+ начальная(заключительная) стадия stadium initiale (ultimum);

+ стадия развития stadium evolutionis;

+ стадия роста stadium crescentiae; status:

+ стадия покоя status quiescens;

стадо grex [gregis, m]; vulgus [i, n] (ovium; pecudum); caterva [ae, f] (pecudum);

стаж tempus [oris, n] officii;

стажер opifex [ficis, m] academicus;

стакан calix [cis, m] (cristallinus; calices siccare); vitrum [i, n]; poculum [i, n] vitreum; scyphus [i, m]; simpulum [i, n];

сталевар faber [bri, m] chalibejus;

сталкивать collidere [o, lisi, lisum]; confligere [o, xi, ctum]; depellere [o, puli, pulsum]; detrudere [o, trusi, trusum]; deturbare [1];

сталкиваться collidere [o, lisi, lisum]; incidere [o, cidi, casum]; invenire [io, veni, ventum]; convenire; offendere [o, ndi, nsum]; confligere [o, xi, ctum]; congredi [ior, gressus sum];

сталь chalybs [bis, m]; adamas [adamantis, m];

стальной chalybeius [a, um]; adamanteus [a, um]; ferreus [a, um];

стан statura [ae, f]; figura [ae, f];

стан castra [orum, npl];

+ находиться в чьем-л. стане in praesidiis alicujus esse;

стандарт norma [ae, f] officialis; mensura [ae, f]; exemplar [is, n], modulus [i, m], mensura [ae, f];

стандартизировать ad praestitutum exemplar / ad exemplaria / ad normam disponere [o, posui, positum], ad unum idemque exemplar formare [1];

стандартный unificatus [a, um]; typicus [a, um];

станица pagus [i, m];

становиться evadere [o, evasi, evasum]; fieri [fio, factus sum]; (куда) consistere [o, stiti, -]; exsitere; assistere;

+ становиться невольным обладателем nancisci [or, na(n)ctus sum] (summam potestatem);

+ стать (второй) натурой verti in naturam;

+ становиться все более частым percrebrescere [o, bui];

+ становиться мужчиной pubescere [o,-,-];

+ становиться мягким mollescere;

+ становиться на чью-л. сторону consistere;

+ становиться общеизвестным percrebrescere;

+ становиться сильным vigescere;

+ становиться твердым durare [1];

+ становиться теплым tepescere;

становище habitaculum [i, n];

становление formatio [onis, f]; origo [inis, f];

+ в процессе становления in statu formandi;

станок instrumentum [i, n]; ferramentum [i, n];

+ ткацкий станок jugum [i, n];

станция statio [onis, f];

+ почтовая станция statio cursualis;

+ радиостанция statio radiophonica;

+ космическая станция statio cosmica / sideralis;

+ железнодорожная станция statio ferriviaria, siderodromica;

старание cura [ae, f]; procuratio [onis, f]; diligentia [ae, f]; studium [ii, n]; opera [ae, f];

+ приложить старание к чему-л. studium conferre ad aliquid, in aliquid, studium ponere in aliqua re;

старательно accurate; diligenter; sedulo; studiose; industrie; assidue;

старательность industria [ae, f]; sedulitas [atis, f];

старательный navus [a, um] (homo navus et industrius); diligens [entis]; sedulus [a, um]; assiduus [a, um]; studiosus [a, um] (alicujus rei); curiosus [a, um]; enixus [a, um]; industrius [a, um];

стараться niti [nitor, nisus sum]; eniti; conniti; petere [o, ivi, itum]; expetere; quaerere [o, sivi, situm]; sectari [or, atus sum]; studere [eo, ui,-]; conari [or, atus sum]; curare [1]; accurare; temptare [1]; moliri [ior, itus sum];

+ постарайся, чтобы дело было улажено как можно скорее videbis, ut res quam primum transigatur;

+ здесь надо всячески стараться, чтобы… omnibus modis huic rei studendun, ut…;

старейшина presbyter [eri, m];

старение senescentia [ae, f];

стареть senescere [o, nui]; consenescere; obsolescere [o, levi, letum];

+ стареющая жещина vergens annis femina;

старец presbyter [eri, m]; senex [senis, m];

старик senex [senis, m];

+ (бран.) назойливый (влюбленный) старикашка cana culex (f);

+ старикашка, старичок gravastellus; vetulus; seniculus; senium;

стариковский senilis [e];

старина vetustas [atis, f]; antiquitas [atis, f];

старинный antiquus [a, um]; priscus [a, um]; pristinus [a, um]; cascus [a, um]; vetus [eris] (proverbium; oppidum); vetustus [a, um]; longaevus [a, um];

старичок vetulus [i, m];

старость senectus [utis, f]; senecta [ae, f]; senium [ii, n]; vetustas [atis, f]; ruga [ae, f];

+ глубокая старость vetus senectus;

+ был уже на пороге старости vergentibus annis in senium;

+ не подверженный старости tutus a senectute;

старт carceres [um, mpl];

старуха anus [us, f]; senex [senis, f];

старушка vetula [ae, f];

старческий senilis [e];

старший senior [ius]; major [ius]; primarius [a, um]; superior [ius]; prior [ius];

+ чем старше он становился… quo plus aetatis ei accederit;

старшина curio [onis, m]; princeps [cipis, m];

старшинство primatus [us, m]; principatus [us, m];

старый senex [senis]; vetus [veteris] (senex; navis; imperator; amicus; amicitia); vetustus [a, um]; veteranus [a, um]; annosus [a, um]; edentulus [a, um] (шутл. vinum edentulum); requietus [a, um] (caseus);

+ приняться за старое redire ad ingenium;

стаскивать detrahere [o, xi, ctum];

статист persona [ae, f] muta;

статистика statistica [ae, f]; ars [artis, f] rationaria; rationarium [ii, n]; census [us, m]; res [rei, f] (singulae), omnia; статистический statisticus [a, um];

статский советник consiliarius [ii, m] (statalis);

статус status [us, m];

стауэтка statunculum [i, n]; pupulus [i, m];

статуя statua [ae, f] (simulacra deorum et statuae hominum); simulacrum [i, n]; species [ei, f];

статья commentatio [onis, f]; opusculum [i, n]; articulus [i, m];

стационар stationarium [ii, n];

стационарный stationarius [a, um]; immotus [a, um]; constans [ntis]; immutabilis [e];

стащить, стаскивать extrahere [o, xi, ctum] (anulum alicui);

стая caterva [ae, f] (avium; canum); turba [ae, f] (ferarum; canum); agmen [inis, n];

+ стаи чутких собак odora canum vis;

ствол truncus [i, m] (arboris); stirps [pis]; stipes [itis, m] (arborum stipites cum ramis); trabs [bis, f]; caudex [cis, m];

створка valva [ae, f]; valvula [ae, f];

стебель caulis [is, m]; pediculus [i, m]; avena [ae, f]; stirps [pis]; culmus [i, m];

стекание decursio [onis, f] (aquae); defluctio [onis, f]; delapsus [us, m];

стекать defluere [o, xi, ctum]; decurrere [o, rri, rsum]; delabi [or, lapsus sum]; descendere [o, ndi, nsum];

стекаться confluere [o, xi, ctum]; redundare [1]; frequentare [1] (templa);

стекло vitrum [i, n];

стеклянный vitreus [a, um];

стела stela [ae, f];

стелить sternere [o, stravi, stratum]; prosternere;

+ стелить скатерть mensam linteo tegere;

стелиться, стлаться decumbere [o, bui, itum]; procumbere; prosternere [o, stravi, stratum];

+ стелющийся по земле stratus humi;

стена paries [etis, f]; murus [i, m]; moenia [ium, n];

+ прорубить (проломить) стену aperire parietem;

+ подступать к стенам sub moenia succedere;

+ стоять у стен sub muro consistere;

стенание gemitus [us, m]; luctus [us, m];

стенка costa [ae, f];

стенной parietinus [a, um]; muralis [e];

стенография signa [orum, npl] Tironis; tachygraphia [ae, f]; stenographia [ae, f];

степенный constans [ntis]; solidus [a, um]; gravis [e];

степень gradus [us, m];

+ степень встречаемости gradus frequentiae;

+ степень постоянства gradus constantiae;

+ в высшей степени eximie; maxime; summe; summopere;

+ в большей степеи gradu majore;

+ ученая степень gradus academicus;

+ до такой степени in tantum;

степлер consutorium [ii, n] chartarum;

степь steppa [ae, f]; steppum [i, n]; campus [i, m] (herbidus; herbosus; aquosus; torridus; in campo castra ponere); степной stepposus [a, um];

стереофонический stereophonicus [a, um];

стереть delere [eo, evi, etum] (nomen); effricare [o, cui, catum] (sudorem fronte); terere [o, trivi, tritum] (adamanta); detergere [eo, tersi, tersum]; obliterare [1];

стеречь custodire [4]; intueri [eor, uitus sum]; servare [1]; vigilare [1];

стержень baculum [i, n]; cardo [inis, m];

стерилизация sterilisatio [onis, f];

стерилизованный sterilisatus [a, um];

стерильный sterilis [e];

стерильность sterilitas [atis, f];

стерня stipulae [arum, fpl];

стертый detersus [a, um]; obliteratus [a, um]; rasus [a, um]; irritus [a, um];

стеснять coangustare [1]; coarctare [1]; constringere [o, nxi, ctum] (libertatem); restringere; molestum esse [sum, fui]; revocare [1]; premere [o, pressi, pressum]; comprimere; contrahere [o, xi, ctum]; co"ercere [eo, ui, itum]; compellere [o, puli, pulsum];

стесняться verecundari [or, atus sum] (in publicum prodire);

стечение concursus [us, m]; frequentia [ae, f] (ingens hominum frequentia); celebritas [atis, f];

+ случайное стечение обстоятельств concursus fortuitus occasionum;

стилистика (ars) stilistica [ae, f];

стилистический stilisticus [a, um];

стиль stilus [i, m]; genus [eris, n] (Aesopi; Doricum; dicendi, scribendi, scripturae); structura [ae, f]; phrasis [is/eos, f];

стимул stimulus [i, m] (aliquem stimulis gloriae concitare); calcar [is, n] (immensum c. gloria habet); incitamentum [i, n];

стимулировать stimulare [1] (aliquem ad, in aliquid);

стимулирующий stimulans [ntis];

+ стимулирующее действие effectus stimulans;

стимулятор stimulator [oris, m];

стимуляция stimulatio [onis, f];

стипендия stipendium [ii, n];

стирать detergere [eo, rsi, rsum]; abstergere; obliterare [1]; radere [o, rasi, rasum]; atterere [o, trivi, tritum]; deterere; obterere; delere [eo, evi, etum]; linere [o, levi, litum];

+ стирать белье lavare [1];

стирающийся detergibilis [e]; detersibilis [e];

стиснуть comprimere [o, pressi, pressum] (digitos; in pugnum manus compressa; dentes);

стих versus [us, m] (heroicus; trimeter); carmen [inis, n]; po"ema [atis, n]; po"etica [ae, f];

+ сочинять стихи versus facere;

стихать residere [o, sedi, sessum]; considere; subsidere; defervescere [o, fervi/ferbui] (affectus);

стихийный spontaneus [a, um];

стихия elementum [i, n]; initia [orum, npl];

стихотворение carmen [inis, n]; po"ema [atis, n]; versus [uum, mpl];

стихотворный po"eticus [a, um];

+ стихотворный размер metrum [i, n];

+ стихотворная стопа pes [pedis, m];

стишки versiculi [orum, mpl]; nugae [arum, fpl];

стлать sternere [o, stravi, stratum] (vestem);

сто centum;

стог meta [ae, f];

стоглавый centiceps [cipitis];

стой! Mane! Siste gradum!

стоик stoicus [i, m];

стоимость pretium [ii, n];

+ стоимость перевозки vectura;

+ я заплатил три мины, не считая стоимости перевозки tres minas, praeter vecturam, dedi;

стоить constare (Quanti constat?); stare [o, steti, statum] (magno pretio; gratis alicui stare; multo sanguine ea victoria Poenis stetit); valere [eo, ui,-] (unus aureus pro decem argenteis valet); esse [sum, fui];

+ это поле стоит теперь много дороже, чем стоило тогда ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit;

+ одежда, которая стоила никак не больше 10 сестерциев vestimenta, quae vix fuissent decem sestertiorum;

стоически stoice;

стоический stoicus [a, um];

стойкий constans [ntis]; patiens [ntis]; stabilis [e]; persistens [ntis]; perseverans [ntis]; fortis [e] (vitis contra pruinas fortis); tenax [cis]; virilis [e] (animus; ingenium); tardus [a, um] (sapor mali); stabilis [e] (amicus);

стойко statim (rem gerere);

+ стойко переносить страдания virtute dolores superare;

стойкость virtus [utis, f]; stabilitas [atis, f] (peditum in proeliis); constantia [ae, f]; perseverantia [ae, f];

стойло stabulum [i, n] (pecudum); praesaepis (f/pl); praesaepium [ii, n];

сток defluvium [ii, n];

+ сток нечистот colluvies [ei, f];

стократный centenus [a, um]; centuplex [icis];

стол mensa [ae, f];

+ ставить на стол pollucere (pisces);

+ роскошно накрытый пиршественный стол lautitiarum apparatus splendidissime expositus;

+ накрыть на стол mensam exstruere epulis, dapibus;

+ письменный стол mensa scriptoria;

столб stela [ae, f]; columna [ae, f]; palus [i, m]; stipes [itis, m] (stipes acernus); pila [ae, f]; postis [is, m]; sublica [ae, f];

столбняк tetanus [i, m]; torpor [oris, m];

столетие saeculum [i, n]; jubilaeum [i, n] saeculare;

столетний saecularis [e];

столица caput [itis, n]; metropolis [is, f]; sedes [is, f] principis;

столкновение collisio [onis, f]; afflictus [us, m] (nubium); conflictio [onis, f]; conflictus [us, m]; concursio [onis, f]; occursus [us, m]; offensus [us, m];

столкнуться collidere [o, si, sum];

столовая cenaculum [i, n] (coenaculum); cenatio [onis, f]; triclinium [ii, n]; refectorium [ii, n]; mensa [ae, f];

+ окна столовой выходят в сад triclinium hortum videt;

столпиться conglobari [or, atus sum]; congregari [or, atus sum]; concurrere [o, rri, rsum]; concursare [1];

столь tantum; sic; tam; ita; tantus; talis; tot;

+ столь значительная война tantum belli;

+ столь большая часть пути tantum itineris;

столько tot; tantum;

+ столько он был должен tantum debuit;

+ столько же alterum tantum;

столяр lignarius [ii, m] (faber);

столярный lignarius [a, um];

+ столярное дело ars lignaria;

стон gemitus [us, m]; lamentatio [onis, f];

стонать gemere [eo, ui, itum]; ingemere;

стоп! Mane! Siste gradum!

стопа pes [pedis, m]; planta [ae, f];

сторож custos [odis, m]; vigil [is, n]; janitor [oris, m];

сторожевой stationarius [a, um] (milites);

+ сторожевой пост statio [onis, f] militaris; custodia [ae, f];

+ сторожевая будка vigiliarium [ii, n];

сторожить servare [1] (reos custodia; greges; quicquid servatur, cupimus magis); custodire [4];

сторожка custodia [ae, f];

сторона latus [lateris, n]; facies [ei, f]; reversum [i, n]; aspectus [us, m]; pars [partis, f];

+ боги были на стороне победителей, Катон же – на стороне побежденных victrix causa diis placuit, sed victa Catoni;

+ быть на чьей-л. стороне in praesidiis alicujus esse;

+ держать чью-л. сторону favere rebus alicujus;

+ левая сторона sinistrum (in s.; a sinistro);

+ стать на чью-л. сторону se adjungere ad causam alicujus;

+ привлечь кого-л. на свою сторону aliquem suum facere;

+ с той и другой стороны, с обеих сторон utrimque (acriter utrimque pugnatum est);

+ иметь народ на своей стороне populo suo uti;

сторонник sectator [oris, m]; assecla [ae, m]; fautor [oris, m]; studiosus [i, m] (Catonis; nobilitatis);

+ быть сторонником переворота novarum rerum esse;

+ сторонники Афин qui rebus Atheniensium student;

стохастический stochasticus [a, um];

сточные воды aquae cloacales;

стоянка habitaculum [i, n]; statio [onis, f] (male fida carinis; stationes classibus occupare); stabulum [i, n] (stabile stabulum habere);

+ близ стоянок кочевников prope habitacula nomadum;

+ стоянка автомобилей area stativa, statio autocinetorum / vehiculorum;

стоять stare [o, steti, statum] (ad januam; stant ambo, non sedent; circum aliquem; eo loco; ad ancoram in salo); constare; circumstare; praestare; consistere [o, stiti] (locus, ubi quis consistat moveaturque spectaculum sui praebiturus);

+ стоя на одной ноге stans pede in uno;

+ волосы стоят дыбом comae steterunt;

+ стоять за stare cum, pro, ab aliquo; stare pro causa meliore;

+ стояние status (erectus); statio;

+ стояние на страже excubiae;

+ стоять на страже vigilari [or, atus sum]; excubare [o, ui, itum]; prospicere [io, spexi, spectum];

+ стоять не подвижно, стоять на месте manere [eo, mansi, mansum] in statione;

+ стоять во главе praeesse [sum, fui];

стоячий stativus [a, um]; stans [ntis]; erectus [a, um];

страдание afflictio [onis, f]; affectio [onis, f]; dolor [is, m]; morbus [i, m]; malum [i, n]; crux [cis, f]; cruciatus [us, m]; tormentum [i, n]; labor [is, m]; miseria [ae, f]; poena [ae, f]; vexatio [onis, f]; passio [onis, f]; perpessio [onis, f];

+ испытывать множество страданий mala multa fungi;

страдать aegrotare [1]; dolere; laborare [1]; cruciari [or, atus sum]; conflictari [or, atus sum];

страж custos [odis, m]; tutor [oris, m]; tutela [ae, f] (templi);

+ стражи (общественного) порядка custodes [conservatores] pacis;

стража praesidium [ii, n] (praesidia ad ripas disponere); statio [onis, f] (custodiae stationesque); vigilia [ae, f]; excubiae [arum, fpl]; custodia [ae, f];

+ искусство стоящее на страже человеческого здоровья (= медицина) ars salutis humanae praeses;

+ не быть замеченным стражей fallere custodes;

страна civitas [atis, f]; plaga [ae, f]; regio [onis, f]; terra [ae, f] (abire in alias terras); tellus [uris, f]; gens [ntis, f]; natio [onis, f];

страница pagina [ae, f]; scheda [ae, f];

+ внизу страницы ad calcem paginae;

+ на последней странице in extrema pagina;

+ на страничках малого формата brevibus tabellis;

+ домашняя страница (интенет) pagella or pagina domestica in TelaTotiusTerrae posita;

странник peregrinator [is, m]; viator [is, m]; hospes [itis, m];

Странный monstrosus [a, um]; mirus [a, um]; mirificus [a, um]; paradoxus [a, um]; insolens [ntis]; insolitus [a, um]; novus [a, um]; portentosus [a, um]; absurdus [a, um]; distortus [a, um]; extraordinarius [a, um]; enormis [e]; abnormis [e]; immanis [e];

странствовать vagari [or, atus sum]; peregrinari [or, atus sum]; peragrare [1]; pererrare [1];

странствующий migrans [ntis]; profugus [a, um]; vagus [a, um]; peregrinus [a, um];

страстно cupide (amare aliquem); vehementer; misere; ardenter;

+ страстно желать sitire [4]; ardere [eo, ui]; concupiscere [o, -,-]; cupere [io, ivi, itum]); quaerere [o, sivi, situm];

+ страстно желающий cupidus [a, um];

+ страстно ненавидящий perosus [a, um];

+ страстно стремиться affectare [1];

страстность cupiditas [atis, f]; impotentia [ae, f]; animi ardor [is, m];

страстный miser [era, um] (cupido; amor); acer [acris, acre] (vir; animus); cupidus [a, um]; vehemens [ntis]; flagrans [ntis]; ardens [ntis]; intemperans [ntis]; impotens [ntis];

+ страстное желание cupiditas [atis, f];

+ страстный любовник amator [is, m] acer;

страсть affectus [us, m] (animi); passio [onis, f]; calor [is, m]; voluptas [atis, f]; cupido [inis, f] (vini); cupiditas [atis, f] (imitandi; ad venandum; potentiae; cupiditatis ardor); libido [inis, f]; intemperantia [ae, f]; appetitus [us, m]; sitis [is, f]; fames [is, f]; aviditas [atis, f]; studium [ii, n];

+ обуздывать свои страсти voluptates suas frenare [1];

+ сдерживать свои страсти tenere [eo, ui, tentum] cupiditates suas;

+ что это у тебя за страсть такая? Rogo, quid tibi vis cum isto morbo?

+ гнев относится к категории страстей ira libidini subjecta est;

+ страсть к наживе studium quaestus, studium lucri;

+ страсть к роскоши luxuria;

стратегический strategicus [a, um];

стратегия strategia [ae, f];

страус struthio [onis, m]; struthiocamelus [i, m];

страх angor [is, m]; anxietas [atis, f]; timor [is, m]; pavor [is, m]; terror [is, m] (fictus); metus [us, m]; horror [is, m]; tremor [is, m]; trepidatio [onis, f]; exspectatio [onis, f]; formido [inis, f]; frigus [oris, n]; pallor [is, m];

+ внушать страх timori esse; timorem alicui injicere (incutere, facere); terrorem alicui inferre [afferre, incutere, injicere]; in terrorem aliquem conjicere; terrori alicui esse;

+ наводить страх territare (metu; magnas urbes; aliquem morte; hostem);

+ страх перед внешним врагом timor externus; terror externus [peregrinus];

+ страх перед надвигающейся бедой timor venturi mali;

+ страх перед рабами terror servilis;

+ страх перед позором verecundia turpidinis;

+ наводимый мною страх terror meus;

+ страх чей-л. и перед кем-л. terror alicujus;

+ быть в страхе из-за кого-л. terrorem habere ab aliquo; trepidare (aliqua re; aliquid);

+ на всех напал страх terror invasit omnes;

+ страх охватил всех metus valuit in omnes;

+ если бы был проявлен какой-л. страх si quid increpet terroris;

+ быть охваченным страхом affici metu;

+ объятый страхом trepidus (vultus);

+ панический страх timor, pavor, metus caecus;

страхование (pro vita) cautio [onis, f];

+ страхование зданий assecuratio [onis, f] aedium;

страховка cautio [onis, f]; assecuratio [onis, f];

страшилище terriculamentum [i, n]; terriculum [i, n]; terricula {ae, f]; terror [is, m]; monstrum [i, n]; timor [is, m]; formido [inis, f];

страшиться expavere [eo, pavi] (aliquid); expavescere; metuere [o, ui]; pavere [eo, pavi]; timere [eo, ui] (aliquem, aliquid); vereri [eor, itus sum] (aliquem; aliquid; alicujus rei); trepidare [1] (aliqua re; aliquid); tremere [o, ui] (toto pectore; corde et genibus);

+ страшиться оскорбленной Юноны tremere offensam Junonem;

страшно terribiliter; terribilem in modum; atrociter;

+ страшно рассказать foedum relatu;

страшный terribilis [e] (aspectu, visu; sonitus; alicui); terrificus [a, um]; horribilis [e]; horrendus [a, um]; scaevus [a, um]; tremendus [a, um]; dirus [a, um]; immanis [e]; infandus [a, um]; meticulosus [a, um]; formidulosus [a, um]; ingens [ntis]; foedus [a, um] (oculi); atrox [cis] (caedes; facinus; bellum); trux [cis] (vultus; facies); tristis [e] (lupus; dei); timendus [a, um] (vox; leo); taeter [tra, um] (latratus);

+ страшные слова terror verborum;

+ страшная опасность terror (rei publicae);

+ страшная весть terror (terrores ad aliquem afferre);

стрекало stimulus [i, m];

стрекоза Anizoptera [ae, f];

стрекотать stridere [eo/o, -/di] (gryllus stridet);

стрела sagitta [ae, f]; telum [i, n] (tela mittere, conjicere); spiculum [i, n]; missile [is, n]; harundo [inis, f]; calamus [i, m]; penna [ae, f];

+ стрела летит с быстротой ветра sagitta aequat ventum;

+ отравлять стрелы armare veneno sagittas;

Стрелец Sagittarius [ii, m];

стрелка (часов) virgula [ae, f] (horologii); index [icis, m] (in horologio); examen [inis, n] (у весов);

стрелок sagittarius [ii, m]; ferentarius [ii, m]; jaculator [is, m]; sclopetarius [ii, m];

стрельба sagittatio [onis, f]; sclopetatio [onis, f];

стрелять jaculari [or, atus sum]; sagittare [1]; sclopetare [1];

+ стрелять глазками oculis venaturam facere;

стремглав praeceps;

+ броситься стремглав se praecipitare;

стремительно praeceps; rapide; magno impetu;

стремительность velocitas [atis, f]; incitatio [onis, f]; impetus [us, m]; violentia [ae, f]; rapiditas [atis, f];

стремительный rapax [cis] (ventus; fluvius); rapidus [a, um]; vehemen [ntis]s; incitatus [a, um]; intentus [a, um]; violentus [a, um]; acer (Aufidus); admissus [a, um] (aquae; rota); volatilis [e]; praeceps [ipis];

стремиться eniti [or, enisus sum]; petere [o, ivi, itum]; petessere [o] (pugnam caedesque; laudem); appetere; optare [1]; prosilire [io, ui]; studere [eo, ui] (laudi; se praestare ceteris); postulare [1] (dicendo vincere); affectare [1] (aliquid); vovere [eo, vovi, votum]; exsequi [or, cutus sum] (aeternitatem); sectari [or, atus sum]; consectari; favere [eo, favi, fautum]; videre [eo, vidi, visum] (magnam gloriam); tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (in sublime; vertice ad auras, radice in Tartara; manibus divellere nodos); intendere; ferri [feror, latus sum]; se applicare [1] (ad amicitiam alicujus); cupio [ivi (ii), itum, cupere] (pacem; novas res);

+ стремиться домой domi cupere;

+ стремиться к поэтической славе studium carminum affectare;

+ стремиться к славе suae gloriae favere;

+ стремиться заручиться чьей-л. дружбой affectare amicitiam alicujus;

+ стремиться к чему-то большему videre majus quiddam;

+ стремиться к великим целям mentem magnis applicare;

стремление impetus [us, m]; appetitio [onis, f]; appetitus [us, m]; studium; intentio [onis, f]; aviditas [atis, f]; nisus [us, m]; cupido [inis, f] (ingens; urbis condendae); affectatio [onis, f]; animus [i, m]; voluntas [atis, f];

+ одинаковое стремление частиц к движению в противоположных направлениях massularum nisus aequalis in directiones contrarias sese movendi;

+ стремление приобщиться к мистериям accipiendorum sacrorum cupido;

+ стремление к власти affectatio imperii;

+ стремление к реформам studium novarum rerum;

стремя stapes [stapedis, m];

стремящийся cupidus [a, um] (pecuniae; liberorum; rerum novarum);

стрижка tonsura [ae, f];

стриптиз nudatio [onis, f] delicata;

стричь tondere [eo, totondi, tonsum]; secare [o, ui, ctum]; radere [o, rasi, rasum]; recidere [o, cisi, cisum]; procidere;

строгать radere [o, rasi, rasum];

строгий strictus [a, um]; restrictus; severus [a, um]; austerus [a, um]; iniquus [a, um] (judex; pater; condicio); superbus [a, um] (oculi; jura); acer [acris, acre] (judicium; accusator; existimator); acerbus [a, um]; gravis [e]; crudelis [e]; vehemens [ntis] (pater); tristis [e] (judex); trux [cis]; durus [a, um]; intentus [a, um];

+ строгий критик censor [is, m]; animadversor [is, m];

строго severe; stricte; restricte; austere; acriter; aspere;

+ строго запрещать sancire;

+ строго поступать austere habere;

строгость severitas [atis, f]; rigor [is, m]; supercilium [ii, n]; acerbitas [atis, f]; saevitia [ae, f];

строевой лес silva [ae, f] aedificatoria;

строение structura [ae, f] (genus structurae antiquae); constructio [onis, f]; fabrica [ae, f] (membrorum animantium; mundi); aedificium [ii, n]; textus [us, m] (rerum simulacra tenvia textu); factura [ae, f];

строитель aedificator [is, m]; structor [is, m]; machinator [is, m]; architectus [i, m];

строительный structorius [a, um] (operae);

строительство constructio [onis, f] (murorum, navium, pontium, viarum); aedificatio [onis, f];

строить struere [o, xi, ctum] (muros saxo; domum; acervum; aggerem); construere; exstruere; instruere; obstruere; aedificare [1]; componere [o, posui, positum]; facere [io, feci, factum] (muros; classem; pontem); texere [o, xui, textum] (basilicam in medio foro); suggerere [gero, gessi, gestum] (theatra celsis columnis); condere [o, didi, ditum]; constituere [o, ui, utum]; moliri [ior, itus sum]; parare [1];

строй acies [ei, f] (aciem instruere, constituere); agmen [inis, n]; structura [ae, f];

+ трехколонный строй acies triplex;

+ государственный строй instituta rei publicae;

стройка aedificatio [onis, f];

стройность formositas [atis, f]; ordo [onis, m]; concinnitas [atis, f]; convenientia [ae, f];

стройный gracilis [e] (virgo; corpus); concinnus [a, um]; elegans [ntis]; logicus [a, um]; tereti ambitu (puer); dispositus [a, um]; compositus; congruens [ntis]; constans [ntis]; rectus [a, um];

строка linea [ae, f]; versus [us, m];

+ пятая строка сверху linea quinta a summa;

+ седьмая строка снизу linea septima ab ima (ante finem);

+ в первых строках primis versibus;

+ письмо из нескольких строк epistula paucorum versuum;

стронций strontium (Sr);

стропило tigillum [i, n];

строптивый cerebrosus [a, um] (bos); tenax [cis] (equus);

стружка ramentum [i, n]; rasura [ae, f];

струиться defluere [o, xi, ctum]; trepidare [1] (aqua trepidat cum murmure);

структура structura [ae, f]; factura [ae, f]; textus [us, m] (rerum simulacra tenvia textu);

структурный structuralis [e];

струна nervus [i, m] (nervos pellere); chorda [ae, f];

струнный

+ струнный инструмент nervi; fides;

+ струнная и духовая музыка cantus nervorum et tibiarum;

стручок siliqua [ae, f];

струя virga [ae, f] aquosa;

стряпать coquere [o, xi, ctum] (pulmentarium; cibum; cenam);

стряхивать decutere [io, cussi, cussum]); excutere (-io);

студенистый gelatinosus [a, um];

студент, студентка studiosus [i, m], a [ae, f]; scholaris; scholasticus; studens [ntis];

студень gelatina [ae, f];

стужа gelu [us, n] (flumina constiterunt gelu); frigus [oris, n];

стук crepitus [us, m]; strepitus [us, m]; pulsatio [onis, f];

стул sella [ae, f]; sedile [is, n]; sedes [is, f];

стульчак sella [ae, f] familiarica;

ступа mortarium [ii, n];

ступать gradi [ior, gressus sum]; insistere [o, stiti];

ступенчатый scalaris [e]; scaliformis [e]; dentatus [a, um];

ступень gradus [us, m];

+ ступени эволюции gradus evolutionis;

ступенька gradus [us, m]; scala [ae, f];

ступка pila [ae, f]; mortarium [ii, n];

ступня pes [pedis, m]; vestigium [ii, n]; solum [i, n] (hominis); solea [ae, f];

стучать pulsare [1]; pellere [o, pepuli, pulsum] (fores); crepare [o, ui, itum]; crepitare [1]; supplodere [o, si, sum];

стыд pudor [is, m]; turpe [is, n]; turpitudo [inis, f]; rubor [is, m];

+ стыд за что-л. pudor alicujus rei;

+ стыд перед кем-л. pudor alicujus;

+ есть ли у тебя чувство стыда? Ecqui pudor est?

+ румянец (краска) стыда rubor (color) verecundus; verecundia oris;

+ краснеть от стыда suffundi pudore;

стыдить pudere (non te haec pudent?);

стыдиться pudere [et, uit]; erubescere [o, bui]; pigere [et, uit];

+ кто-л. стыдится чего-л. aliquem alicujus rei pudet;

+ Аполлону было стыдно за столь жалкую победу Apollinem tam humilis victoriae putidum est;

+ кому-л. стыдно перед кем-л. aliquem alicujus pudet;

+ стыдно сказать pudet dicere;

+ стыдно рассказывать pudori est narrare;

+ стыдно verecundiae est;

стыдливо pudenter; pudice;

стыдливость pudicitia [ae, f]; pudor [is, m]; verecundia [ae, f];

стыдливый pudens [ntis] (vir; femina); pudicus [a, um]; pudoratus [a, um]; verecundus [a, um] (castus et v.);

+ человек, стыдливый как девушка homo virginali verecundia;

стыдно pudet; piget;

+ очень стыдно dispudet (alicujus rei; aliquid memorare);

стыдящийся pudefactus [a, um]; pudibundus [a, um] (matrona; vir);

стык junctura [ae, f]; limes [itis, m];

стыковка astronavium conjunctio [onis, f];

стынуть refrigescere [o, frixi]; refrigerari [or, atus sum];

стычка congressus [us, m]; congressio [onis, f]; rixa [ae, f]; conflictio [onis, f]; conflictus [us, m]; velitatio [onis, f];

стюардесса hospita [ae, f] (aeria), vectorum adjutrix [icis, f], aeria assistrix [icis, f], ministratrix [icis, f];

стягивать trahere [o, xi, ctum] (vincla galeae); contrahere; substringere [o, nxi, ctum] (comas auro); stringere (strictum frigore vulnus); constringere; restringere; attingere [o, tigi, tactum]; continere [eo, ui, ntum; conducere [o, xi, ctum] (copias; exercitus in unum locum);

стяжательство amor [is, m] habendi (sceleratus); cupido [inis, f] habendi;

стяжать excipere [io, cepi, ceptum] (laudes; voluntates hominum); acquirere [o, sivi, situm]; adipisci [or, adeptus sum] (gloriam); decerpere [o, psi, ptum] (decus primae pugnae);

+ стяжать славу ученого старца auferre docti senis famam;

+ стяжать себе славу acquirere famam sibi;

стяжение contractio [onis, f]; contractus [us, m]; coitus [us, m]; complexio [onis, f];

субальпийский subalpinus [a, um];

суббота sabbatum [i, n]; feria [ae, f] septima;

субмарина (navis) submarina [ae, f], navis [is, f] subaquanea, navigium [ii, n] subaquaneum;

субсидия subventio [onis, f];

субстрат substratum [i, n];

субтропики regio [onis, f] subtropica;

субъект subjectum [i, n]; merx [cis, f] (mala merx haec est); homo [inis, m];

субъективизм subjectivismus [i, m];

сувенир memoriale [is, n], res [rei, f] memorialis, mnemosynum [i, n] parvulum, pignus [oris, n] memoriae causa;

сугроб nix [nivis, f] cumulata;

суд judicium [ii, n]; tribunal [is, n]; jus [juris, n]; subsellium [ii, n];

+ не явиться в суд ad judicium non adesse;

+ обращатьсяб подавать в суд ambulare in jus;

+ вершить суд forum agere;

+ суд кончен acta res est;

+ заседать в суде in causa sedere;

+ выступать на суде с защитой causam dicere;

+ без суда и следствия causa indicta;

судак lucioperca [ae, f];

сударь dominus [i, m];

судебный judicialis [e]; judiciarius [a, um]; forensis [e]; fastus [a, um];

+ судебная власть judicium [ii, n];

+ судебное дело res [rei, f]; causa [ae, f]; lis [litis, f];

+ судебная жалоба querela [ae, f];

+ судебный заседатель consiliarius [ii, m];

+ судебный округ jurisdictio [onis, f];

+ судебное преследование persecutio [onis, f];

+ судебный протокол periculum [i, n];

+ судебный процесс actiones [um, fpl]; periculum [i, n];

+ судебное решение judicatum [i, n];

+ судебное следствие quaestio [onis, f]; judicium [ii, n];

+ судебное требование petitio [onis, f];

судебное разбирательство, дело lis [litis, f]; causa [ae, f];

+ требовать судебного разбирательства in jus adire;

+ возбуждать судебное дело litem movere;

судить (di)judicare [1]; reddere [o, didi, ditum]; referre [fero, tuli, latum]; existimare [1]; spectare [1]; pensare [1]; ponderare [1]; probare [1]; interpretari [or, atus sum];

+ правильно (здраво) судить rectum videre;

судиться litigare [1] (de parte finium cum aliquo); decernere [o, crevi, cretum] (pro sua fama fortunisque; in judicio); (lite) agere [o, egi, actum] (cum aliquo alicujus rei);

судно navis [is, f]; navigium [ii, n]; ratis [is, f]; vehiculum [i, n]; velum [i, n];

+ легкое судно actuaria navis [is, f];

+ судно пропускает воду (имеет течь) navigium aquam trahit;

судовладелец navicularius [ii, m]; dominus [i, m] navis;

+ судовладелец-фрахтовщик exercitor [is, m] navis;

судовой navalis [e];

судопроизводство jurisdictio [onis, f]; judicia [orum, n]; subsellium [ii, n];

судорога spasmus [i, m];

судостроение aedificatio [onis, f] navium;

судоходный navigabilis [e]; navigiis aptus [a, um];

судоходство navigatio [onis, f];

судьба fors [fortis, m]; fortuna [ae, f] (fortuna adjuvat aliquem; fortunam temptare); sors [sortis, f]; fatum [i, n]; eventus [us, m];

+ переносить испытания судьбы fortunam ferre;

+ баловень судьбы fortunae filius;

+ какая судьба постигла тебя? Quis te casus excipit?

+ судьба благоприятствовала начинаниям blandiebatur coeptis fortuna;

+ жестокая судьба тяготеет над кем-л. acerba fata aliquem agunt;

+ быть игрушкой в руках судьбы fatis agi;

+ покориться судьбе vela fatis dare;

+ разделить чью-л. судьбу exsequi fatum alicujus;

+ удары судьбы fortunae verbera;

судья judex [icis, m]; arbiter [tri, m]; agonotheta [ae, m] (на турнире);

+ должность судьи (спортивного) agonothesia [ae, f];

+ главный судья capitalis justitiarius [ii, m];

суеверие superstio [onis, f]; religio [onis, f];

суеверный superstitiosus [a, um] (gentes; saeculum);

+ суеверный страх superstitiosa sollicitudo [inis, f];

суета trepidatio [onis, f]; vanitas [atis, f]; fragilitas [atis, f]; inanitas [atis, f]; res [rei, f] inanis;

суетиться strenuare [1]; trepidare [1];

суетливый trepidus [a, um] (apes);

+ суетливый человек ardalio [onis, m];

суетный inanis [e] (animus; cupiditas; quantum est in rebus inane!); vanus [a, um];

сужать comprimere [o, presii, pressum] (nares);

суждение judicium [ii, n]; sententia [ae, f]; aestimatio [onis, f]; suffragium [ii, n]; existimatio [onis, f]; vox [cis, f];

сужение contractura [ae, f]; strictura [ae, f]; angustatio [onis, f];

суженый debitus conjunx [conjugis, m];

сузить tenuare [1] (viam); ar(c)tare [1]; coartare; contrahere [o, xi, ctum]; comprimere [o, pressi, pressum];

сук, сучок ramus [i, m]; brachium [ii, n] arboris; ramale [is, n] (сухой); truncus [i, m] (frondens); surculus [i, m]; stirps [pis, f] (rami stirpesque);

сука canis femina; lupa [ae, f]; scortum [i, n]; scrapta [ae, f]; scratta [ae, f]; scrattia [ae, f]; meretrix [icis, f];

сукно pannus [i, m];

Сукновал fullo; сукновальный fullonicus;

суконный panneus [a, um];

сукровица sanies [ei, f]; pus [puris, n];

сулема hydrargirum [i, n] bichloratum corrosivum;

сулить polliceri [eor, icitus sum]; profiteri [eor fessus sum];

султан (на шлеме) juba [ae, f]; crista [ae, f]; (император) Sultanus [i, m], Imperator [is, m] (Turcarum);

сумасброд cerebrosus [i, m];

сумасбродство amentia [ae, f]; insania [ae, f]; temeritas [atis, f];

сумасшедший cerebrosus [a, um]; elleborosus [a, um]; cerritus [a, um]; demens [ntis] (Orestes); insanus [a, um]; alienata mente; mente captus [a, um]; delirus [a, um]; furibundus [a, um];

сумашествие mens [ntis, f] alienata; mentis alienatio [onis, f]; insania [ae, f]; deliratio [onis, f]; furor [is, m]; vecordia [ae, f];

суматоха turba (in magna turba vivere); tumultus; trepidatio;

Сумерки creperum [i, n]; crepusculum [i, n];

+ с наступлением сумерек primo crepusculo;

+ вечерние сумерки sublustris nox;

сумка bursa [ae, f]; ascus [i, m]; marsupium [ii, n]; saccus [i, m]; pera [ae, f]; mantica [ae, f];

сумма summa [ae, f]; ratio [onis, f];

+ выговоренная, условленная, обещанная сумма pecunia [ae, f] stipulata;

суммировать consummare [1];

сумрак umbra [ae, f]; tenebrae [arum, fpl]; obscuritas [atis, f];

+ (пред)вечерний сумрак obscuritas temporis;

сумрачный tenebricosus [a, um]; opacus [a, um];

сундук arca [ae, f]; vidulus [i, m]; cista [ae, f]; riscus [i, m];

суп jus [juris, n]; jusculum [i, n]; sorbitio [onis, f];

супермаркет supervenalicium [ii, n]; supermercatus [us, m];

супин supinum [i, n];

супруг conjux [jugis, m]; maritus [i, m]; vir [i, m]; erus [i, m]; dominus [i, m]; par [is, m];

супруга conjux [jugis, f]; uxor [is, f]; mulier [is, f]; era [ae, f]; domina [ae, f]; nupta [ae, f]; socia [ae, f]; par [is, f];

супружеский conjugalis [e]; maritalis [e] (vestis; capistrum; fax); maritus [a, um] (torus)

+ супружеская любовь Venus marita;

супружество conjugium [ii, n]; matrimonium [ii, n]; con(n)ubium [ii, n]; thalamus [i, m];

сургуч lacca [ae, f] sigillata;

сурик sandyx [ycis, f];

сурово severe; triste; aspere; dure; graviter; truculenter (aspicere aliquem);

суровость acerbitas [atis, f] (morum; poenarum; inimicorum); severitas [atis, f]; tristitia [ae, f]; duritia [ae, f]; iniquitas [atis, f]; crudelitas [atis, f]; atrocitas [atis, f]; truculentia [ae, f] (caeli; alicujus);

суровый asper [era, um]; severus [a, um]; rigidus [a, um]; durus [a, um]; improbus [a, um] (hiems); gravis [e]; inclemens [ntis]; injustus [a, um]; horridus [a, um]; indignus [a, um] (hiems); acer [acris, acre] (hiems); acerbus [a, um] (hostis); atrox (hiems); crudus [a, um] (vir); ferus [a, um] (hiems); truculentus [a, um] (vultus); atrox [cis]; trux [cis] (vultus; facies; pelagus); torvus [a, um]; tristis [e] (poena; irae); taetricus [a, um] (puella; disciplina);

+ суровый климат caelum asperum;

+ в суровую зиму часто погибает от мороза hieme severa saepe frigore moritur;

суррогат surrogatum [i, n];

+ пищевые суррогаты surrogata cibaria;

сурьма stibium [ii, n] (Sb); antimonium [ii, n];

сусло mustum [i, n] maltatum: infusum [i, n] malti;

сусловый musti maltati.

сустав artus [us, m]; articulatio [onis, f];

сутки hemeronyctium [ii, n]; nychthemeron [i, n]; dies et nox;

сутолока turbo [inis, m] (densi vulgi);

суточный viginti quattuor horis;

суть essentia [ae, f]; substantia [ae, f]; vis (virtutis; eloquentiae; verae amicitiae); summa [ae, f]; natura [ae, f]; res (ad rem pertinere; de re magis quam de verbis laborare);

+ суть дела viscera causae; summa rei;

+ видеть суть rem ipsam spectare;

+ письмо, суть которого заключалась в следующем litterae,quarum summa erat…;

сухарь buccellatum [i, n] (солдатский паек); panis [is, m] buccelatus; biscoctum [i, n]; panis [is, m] biscoctus;

сухожилие tendo [inis, f]; nervus [i, m] (nervi a quibus artus continentur);

сухой siccus [a, um]; aridus [a, um]; exaridus [a, um]; assus [a, um]; sudus [a, um];

+ выйти сухим из воды tecto latere abscedere;

сухолюбивый xerophilus [a, um];

сухопутный terrester [tris, e]; terrestris [e]; pedester [tris, e];

сухость siccitas [atis, f]; inopia (sermonis); ariditas [atis, f]; sitis [is, f]; jeunitas [atis, f]; exilitas [atis, f];

сухощавость jejunium [ii, n]; gracilitas [atis, f];

сучок ramulus [i, m]; ramusculus [i, m];

суша terra [ae, f] (terra marique); siccum [i, n]; aridum [i, n];

сушеный tostus [a, um]; torrefactus [a, um]; arefactus [a, um];

сушить (de)siccare [1]; exsiccare; coquere [o, xi, ctum] (ligna; sol coquit glebas); torrere [eo, ui]; arefacere [io, feci, factum];

существенный essentialis [e]; substantialis [e]; gravis [e]; magni valoris; primarius [a, um];

существительное nomen [inis, n] substantivum;

существо substantia [ae, f]; vena [ae, f]; (живое) animal [is, n]; creatura [ae, f]; ens [ntis, n];

+ разумное существо animal ratione praeditus; animal rationale;

существование ex(s)istentia [ae, f];

+ когда окончится земное существование statione peracta;

существовать esse [sum, fui] (pericla, quae non sunt); adesse; subesse; vivere [o, xi, ctum]; victitare [1]; ex(s)istere [o, stiti]; reperiri [ior, rtus sum];

+ существовать благодаря чему-л. позору ali per dedecus alicujus;

+ все, которые существуют, существовали, будут существовать omnes qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt;

+ существуют звуки и слова, посредством которых ты мог бы унять это страдание sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem possis;

сущность essentia [ae, f]; hypostasis [is, f]; substantia [ae, f]; subsistentia [ae, f]; vis [is, f] (virtutis; eloquentiae; verae amicitiae); summa [ae, f]; vena [ae, f]; cardo [inis, f]; natura [ae, f]; quidditas [atis, f]; entitas [atis, f], sic-esse / ita-esse; res [rei, f] (ad rem pertinere; de re magis quam de verbis laborare);

+ (вопрос в том), что является сущностью памяти quid sit, quod memoriam facit;

+ сущность счастливой жизни я усматриваю целиком в силе духа totam vim beate vivendi in animi robore pono;

+ больше по внешности, чем в сущности specie magis quam vi;

сфера globus [i, m]; sphaera [ae, f]; campus [i, m] (aequitatis);

сферичность sphaericitas [atis, f] (speculi);

схватить corripere [io, repi, reptum] (desertor correptus); arripere [io, ivi, apertum]; comprehendere [o, ndi, nsum]; apprehendere; sumere [o, mpsi, mptum] (ferrum ad aliquem interficiendum);

+ жадно схватывающий rapax [cis] (ingenium);

схватиться +схватиться врукопашную ad manum accedere;

схватка manus [us, f]; pugna [ae, f]; dimicatio [onis, f];

+ схватки при родах dolores parturientis;

схема schema [atis, n]; forma [ae, f]; formula [ae, f]; species [ei, f]; exemplar [is, n]; circuitus [us, m] (electricus); lineamenta [orum, npl]; tabella [ae, f], illustratio [onis, f];

схематический schematicus [a, um];

схизма schisma [atis, n];

схизматик schismaticus [i, m];

сход (вниз): descensus [us, m]; descensio [onis, f]; (вместе): concursus [us, m]; conventio [onis, f]; comitia [orum, npl]; contio [onis, f];

+ сход с орбиты ab orbita decessio, deviatio, aberratio;

сходить descendere [o, ndi, nsum]; degredi [ior, gressus sum]; exire [eo, ii, itum]; demeare [1]; recedere [o, cessi, cessum]; secedere;

сходиться coire [eo, ii, itum]; concurrere [o, rri, rsum]; congredi [ior, gressus sum]; convenire [io, veni, ventum]; confluere [o, xi, ctum]; aequum et par esse; concordare [1]; congruere [o, ui]; congruum esse; idem esse;

сходка concursus [us, m]; congressus [us, m]; conventus [us, m]; coetus [us, m]; contio [onis, f]; comitia [orum, npl]; ecclesia [ae, f];

сходный (con)similis [e]; assimilis [e]; vicinus [a, um]; geminus [a, um];

сходство similitudo [inis, f];

сцена scaena [ae, f]; lusorium [ii, n]; thymele [es, f], thymela [ae, f]; theatrum [i, n] (ingredi); suggestus [us, m]; pulpitum [i, n];

+ выводить на сцену inducere (elephantos; gladiatores; novam personam); ставить на сцене inducere (comoediam);

+ устраивать кому-л. сцену turbam facere alicui;

сценарий tabula [ae, f] scaenica; scaenarium [ii, n]; fabulae scaenicae exemplar [is i ium n];

сценарист exempli scriptor [is, m]; scaenicus aptator [is, m], cinematographicae narrationis scriptor, argumentorum cinematographicorum / televisificorum auctor [is, m];

сценический scaenicus [a, um];

сцепление copulatio [onis, f]; junctio [onis, f]; concatenatio [onis, f];

сцеплять conserere [o, ui, rtum]; copulare [1]; conjungere [o, nxi, nctum];

счастливо fortunate (vivere); feliciter; fortunatim (vertere); secunde; prospere; fauste; bene; beate;

счастливчик fortunae filius [ii, m]; albae gallinae filius;

счастливый faustus [a, um]; felix [cis]; fortunatus [a, um] (homo); beatus [a, um] (vita); candidus [a, um] (nox; hora; fatum; convivia; concordia); opportunus [a, um]; laetus [a, um]; prosper [era, um]; secundus [a, um];

+ почитать себя счастливым se beatum putare;

+ счастливо! Feliciter! Fors fuat (sit)!

+ сделать счастливым fortunare;

счастье felicitas [atis, f]; fortuna [ae, f]; fortuna secunda; res secundae; beatitudo [inis, f]; prosperitas [atis, f];

+ к счастью fausto casu; opportune;

+ счастье благоприятствует ему venti ejus secundi sunt;

+ счастье благоприятствовало сильнейшему fortuna erat potentioris;

+ да сопутствует счастье quod bonum, faustum, felix fortunatumque sit;

+ счастье не всегда улыбается non uno luna nitet vultu;

счет ratio [onis, f]; ratio(nes);

+ содержать на (за) свой счет suo sumptu alere;

+ на общественный счет sumptu publico;

+ сводить счеты с кем-л. vocare aliquem ad calculos;

+ вести счет малейшим услугам, оказанным другу vocare amicitiam ad calculos;

+ счет расходов tabulae [codex] expensi;

+ вести счет приходов и расходов tabulas conficere;

+ по счетам причитается эта сумма pecunia debetur in tabulis;

счетовод calculator [is, m]; a rationibus; rationarius [ii, m];

счетчик calculator [is, m];

считать aestimare [1]; arbitrari [or, atus sum]; autumare [1]; censere [eo, ui, censum]; reri [reor, ratus sum]; credere [o, didi, ditum] (c. aliquem esse praestantem virum; c. aliquem Jovis filium); existimare [1]; judicare [1]; opinari [or, atus sum]; ponere [o, posui, positum]; putare [1]; deputare [1]; ducere [o, xi, ctum]; opinari [or, atus sum]; exsequi or, exsecutus sum]; velle [volo, volui]; habere [eo, ui, itum] (aliquem pro amico; aliquid pro certo); recipere [io, cepi, ceptum]; tractare [1]; numerare [1]; calculare [1]; calculos subducere; computare [1]; digerere [o, gessi, gestum]; accipere (verisimilia pro veris); destinare [1]; statuere [o, ui, utum] (aliquem hostem; sic statuo et judico);

+ уверенно считать кого-л. убийцей destinare aliquem animo auctorem caedis;

+ ты так считаешь? Credin’?

+ считать что-л. чем-л. habere aliquid in aliqua re (inter aliquas res, alicui rei);

+ Элий считал себя стоиком Aelius Stoicus esse voluit;

+ его сочли малообразованным habitus est indoctior;

+ хиосцы считают Гомера своим (соотечественником) Chii Homerum suum vindicant;

+ счесть что-л. оскорблением для себя aliquid in contumeliam suam vertere;

+ считать что-л. чьим-л. недочетом alicui aliquid vitio tribuere;

считаться

+ считаться кем-л. pro aliquo esse;

+ считаться в дружбе vocare amicitiam ad calculos;

счищать effricare [o, ui, atum] (rubiginem animorum);

США USA; Status Foederati / Uniti Status / Civitates Foederatae Americae (Septentrionalis); Civitates Unitae Septentrionalis Americae;

сшивание sutura [ae, f];

сшивать suere [o, ui, utum]; consuere; assuere;

сшитый consutus [a, um];

съеденный comestus [a, um];

съедобный cibarius [a, um]; esculentus [a, um] (animalia; frusta);

съезд concilium [ii, n]; conventus [us, m]; conenticulum [i, n]; contio [onis, f];

съемка photographia [ae, f];

съестное esculenta [orum, npl]; victus [us, m]; annona [ae, f]; cibaria [orum, npl]; copiae [arum, fpl]; alimenta [orum, npl]; res cibi;

съесть edere [o, esi, esum] (esse); comedere; cosumere [o, mpsi, mptum] (rubigo); depasci [or, pastus sum] (herbam);

сыворотка serum [i, n];

сызмала a primis cunabulis;

сын filius [ii, m]; (g)natus [i, m]; puer [i, m]; stirps [pis, f]; soboles [is, f], suboles;

сынок filiolus [i, m];

сыпать spargere [o, rsi, rsum]; conspergere; vergere [o,-,-]; fundere [o, fudi, fusum]; infundere; jacere [io, jeci, jactum]; conjicere (-io);

сыпь exanthema [atis, n]; impetigo [inis, f]; scabies [ei, f];

сыр (голландский, швейцарский) caseus [i, m] (hollandicus, helveticus);

+ плавленный сыр caseus mollis;

сырный caseosus [a, um];

+ головка сыра formella casei;

сырой humectatus [a, um]; humens [ntis]; humidus [a, um]; madens [ntis]; madidus [a, um]; udus [a, um]; crudus [a, um] (ovum); sucidus [a, um];

сыромятный crudus [a, um] (caestus);

сырость humiditas [atis, f]; humidum [i, n]; humor [is, m]; uvor [is, m]; uviditas [atis, f];

сырье materiae [arum, fpl] rudes; materia [ae, f] bruta;

сытый satur [ura, um];

сыщик emissarius [ii, m];

сыч ulula [ae, f];

сюда huc; horsum;

сюжет fabula [ae, f]; argumentum [i, n]; materia [ae, f];

сюрприз donum [i, n] repentinum (admirabileque);

сюрреализм superrealismus [i, m];




табак nicotiana [ae, f]; tabacum [i, n];

табачно-бурый nicotianus [a, um]; tabacinus [a, um];

табачный tabaceus [a, um]; tabacinus [a, um]; nicotianus [a, um];

таблетка tabuletta [ae, f];

таблица tabula [ae, f]; tabella [ae, f];

+ объяснение к таблице explicatio tabulae;

+ сравнительная таблица tabula comparativa;

+ с таблицами cum tabulis; clavis;

табличка tabella [ae, f] (abiegna; litteras tabellae insculpere); tessera [ae, f];

табу nefas (indecl), sacra interdictio [onis, f], sollemne interdictum [i, n];

табун equitium [ii, n];

табурет scabellum [i, n];

тавтология tautologia [ae, f];

таежный taigae; taigensis [e];

+ таежный вид species taigae (taigensis);

таз labrum [i, n]; labellum [i, n]; pelvis;

тазобедренный coxofemoralis [e];

таинственный mysticus [a, um]; arcanus [a, um]; occultus [a, um];

таинство sacramentum [i, n];

+ таинство причастия eucharistia [ae, f];

таить velare [1]; celare [1]; occultare [1];

таиться subesse [sum, fui] (silentio facinus subest; auro multa mala subsunt); latere [eo, ui, itum];

тайком clanculum; clam; occulte; secreto; furtim; remotis arbitris;

тайна arcanum [i, n]; secretum [i, n]; occultum [i, n]; tacitum [i, n]; opertum [i, n]; res [rei, f] arcana, occulta;

+ тайны природы arcana naturae;

+ государственные тайны arcana imperii;

+ ночные тайны nocturna adoperta;

+ хранить в тайне tegere (commissa; commissum arcanum);

+ сохрани это в тайне id tacitus taceas;

тайно clam; secreto; tacite; furtim; obscure; occulte; clam; arcano;

+ тайно сговариваться conspirare;

+ тайно уносить subtrahere;

тайный arcanus [a, um]; occultus [a, um]; mysticus [a, um]; reconditus [a, um]; tectus [a, um]; opertus [a, um]; absconditus [a, um] (insidiae); clandestinus [a, um]; furtus [a, um]; furtivus [a, um]; interior [ius]; intimus [a, um]; subrepticius [a, um] (amor); tacitus [a, um] (aliquid tacitum relinquere, tenere; judicium; vulnus);

+ по какому-то тайному чувству tacito quodam sensu;

так sic; adeo; tam; tantum; ita;

+ так как quia; quod; quoniam; quum; utpote; enim; nam;

+ пусть так! Hac abierit!

+ ты не скуп, пусть так non es avarus, abi;

+ женщину с большим сходством – так как это ведь не она – не создать, думаю, и богам similiorem mulierem magis eandem, utpote quae non sit eadem, non reor deos facere posse;

+ когда я был (еще) маленьким мальчиком, так как мне было не больше девяти лет puerulo me, utpote non amplius novem annos nato;

+ Аттик так говорил по-гречески, что казался уроженцем Афин Atticus sic Graece loquebatur, ut Athenis natus videretur;

+ так себе sic tenuiter, sic satis, varia fortuna, varie;

также etiam; quoque; aeque; necnon; idem; item;

такой talis; ejusmodi; hujuscemodi; tam; tantus;

+ достигший такого (зрелого) возраста tantus natu;

+ такие большие и такие прекрасные города urbes tantae et tales;

+ столько пороков и таких серьезных tot tantaque vitia;

+ такой… какой tantus… quantus (ut);

+ налоги были такие, что… vectigalia tanta erant,ut…

такса (расценка) taxa [ae, f]; taxatio [onis, f]; (порода собак) canis [is, f] taxoninus;

такси taximetrum [i, n]; vehiculum [i, n] meritorium; taxiraeda [ae, f]; raeda [ae, f] meritoria; autocinetum [i, n] meritorium;

таксист taxiraedarius [ii, m];

такт numerus [i, m]; modus [i, m]; ictus [us, m]; rhythmus [i, m]; modulus [i, m]; percussio [onis, f];

тактика ars [artis, f] tactica; tactice [es, f]; bellandi ratio [onis, f]; res [ei, f] militaris; ratio [onis, f] rei gerendae, consilium [ii, n], ars [artis, f], artes [ium, fpl]; artificium [ii, n];

тактичный dexter [era, um];

талант ingenium [ii, n] (vir summo ingenio); virtus [utis, f] (oratoris); indoles [is, f]; facultas [atis, f]; (мера веса) talentum [i, n];

талантливо ingeniose (aliquid collocare);

талантливый ingeniosus [a, um] (homo ingeniosus et sollers); egregius [a, um];

талон permissio [onis, f] emendi; permissio vehendi (на проезд);

талый liquefactus [a, um]; tabidus [a, um]; fusus [a, um]; glacie et nive liberatus [a, um];

+ в талых водах in aquis nivalibus (vernis);

тальк talcum [i, n];

там ibi; illic; ea; eo loco;

+ и там и сям passim;

тамариск myrica [ae, f];

таможня teloneum [i, n];

танец tripudium [ii, n]; saltatio [onis, f]; chorea [ae, f]; ballatio [onis, f]; balletum [ii, n];

танин tanninum [i, n];

танк *tancus [i, m]; carrus [i, m] loricatus;

танкер navis [is, f] petrolearia;

тантал tantalum [i, n] (Ta);

танцевать saltare [1]; ludere [o, lusi, lusum] (in numerum); tripudiare [1] (ad symphoniam); ballare [1]; choreas agere [o, egi, actum];

танцор ludio [onis, m]; saltator [oris, m];

тапочки calceamenta [orum, npl] domestica;

тара mercedis (mercis, mercimonii) involucra (involucrum);

таракан blatta [ae, f] (orientalis);

таран aries [arietis, m];

тараторить garrire [4];

тарелка catinum [i, n]; catillus [i, m]; catillum [i, n]; patella [ae, f];

+ летающая тарелка patella [ae, f] volucris (patellae volucres);

тариф pretium [ii, n] impositum, taxatio [onis, f];

таскание tractus [us, m];

таскать, тащить trahere [o, xi, ctum] (aliquem crinibus; genua aegra; plaustra per montes); tractare [1] (aliquem comis; aliquem in judiciis);

Татария Tartaria [ae, f];

тащить trahere [o, xi, ctum]; pertrahere; protrahere; rapere [io, repi, raptum]; vehere [o, xi, ctum];

+ тащить на улицу in publicum extrahere;

тающий (de)liquescens [ntis]; tabens [ntis];

таяние tabes [is, f];

таять perire [eo, ii, itum] (nives pereunt); tabescere [o, bui] (calore); tabere [eo, ui]; deliquescere [o, licui]; liquefieri [fio, factus sum];

тварь creatura [ae, f]; animal [is, n]; natura [ae, f]; (бран.) bestia [ae, f];

твердеть durescere [o, rui]; indurescere;

твердо recto talo; statim (rem gerere); constanter;

+ твердо полагаться confidere [o, fisus sum];

+ твердо решить figere [o, xi, xum];

+ твердо решиться obstinare [1];

+ твердо стоять consistere [o, stiti];

+ твердо стоящий stabilis [e]; constans [ntis];

твердость duritia [ae, f]; durities [ei, f]; soliditas [atis, f]; firmitas [atis, f]; robur [oris, n]; gravitas [atis, f]; rigor [is, m]; ferrum [i, n]; constantia [ae, f] (animi); perseverantia [ae, f]; consistentia [ae, f]; fixitas [atis, f] (terrae); stabilitas [atis, f] (peditum in proeliis);

+ металлы снова приобретают твердость после расплавления metalla post fusionem consistentiam recuperant;

твердый durus [a, um]; rigidus [a, um]; solidus [a, um]; constans [ntis]; firmus [a, um]; fixus [a, um]; tenax [cis]; immobilis [e]; immotus [a, um]; inconcussus [a, um]; lapidosus [a, um]; fortis [e] (ligna fortia); robustus [a, um] (cornu); fidelis [e] (memoria); stabilis [e] (sententia);

+ твердый в своих намерениях tenax propositi;

+ твердой ногой stabili pede, gradu;

твердыня arx [arcis, f];

твердь (небесная) firmamentum [i, n];

твой tuus [a, um];

творение creatio [onis, f]; creatura [ae, f]; figmentum [i, n]; positura [ae, f]; progenies [ei, f];

творец creator [is, m]; conditor [is, m]; faber [bri, m]; opifex [ficis, m]; effector [is, m]; aedificator [is, m]; auctor [is, m]; parens; princeps [cipis, m];

+ Творец мира Procreator mundi;

творить creare [1]; procreare;

творог pars [partis, f] caseosa lactis; massa [ae, f] lactis coacti; caseus [i, m] albus, mollis;

творожистый caseosus [a, um];

творчество fictio [onis, f]; creatura [ae, f]; opus [eris, n] creativum;

театр theatrum [i, n] (marmoreum); visorium [ii, n]; thymele [es, f], thymela [ae, f]; scaena [ae, f];

театральный thymelicus [a, um]; theatralis [e] (spectaculum); scaenicus [a, um]; ludicer [cra, crum];

тезис thesis [is, f]; positio [onis, f];

текст textus [us, m] (brevi textu aliquid percurrere); scriptum [i, n]; scriptio [onis, f];

текстильный textilis [e];

текстовый textualis [e];

текучий volubilis [e] (fortuna); liquidus [a, um]; fluidus [a, um]; fluxus [a, um];

текущий vivus [a, um] (flumen); fluens [ntis]; fluidus [a, um]; instans [ntis]; praesens [ntis]; currens [ntis] (annus etc.);

телевидение televisio [onis, f];

телевизионный televisificus [a, um];

+ телевизионный фильм / сериал / репортаж pellicula televisifica / fabula televisifica; series televisifica; / relatio televisifica;

телевизор televisorium [ii, n]; instrumentum [i, n] televisificum;

+ смотреть телевизор televisorium spectare;

телега carruca [ae, f]; carrus [i, m]; plaustrum [i, n];

телеграмма telegraphema [atis, n]; telegramma [atis, n];

телеграф telegraphum [i, n]; telegraphium [ii, n];

тележка carrulus [i, m];

теленок vitulus [i, m];

телепрограмма programma [atis, n] televisificum;

телескоп telescopium [ii, n];

телесный corporalis [e];

телефон telephon(i)um [i, n];

телефонировать telephonare [1];

телефонный telephonicus [a, um];

+ телефонный разговор colloquium telephonicum;

+ телефонная сеть rete telephonicum;

Телец (созвездие) Taurus [i, m];

телка vitula [ae, f]; juvenca [ae, f];

тело corpus [oris, n]; latus [eris, n]; membra [orum, npl]; soma [atis, n]; cadaver [eris, n] (труп);

+ геометрическое тело forma solida; corpus solidum; figura geometrica;

+ небесное тело astrum [i, n]; sidus [eris, n];

телодвижение motus [us, m] corporis; gestus [us, m];

телохранитель custos [odis, m] corporis; satelles [satellitis, m]; lateranensis [is, m]; praetorianus [i, m]; stipator [is, m];

тельце corpusculum [i, n];

телятина (caro) vitulina [ae, f];

телячий vitulinus [a, um];

тем: +тем более eo magis; +тем не менее nihilominus; +тем самым eo ipso;

тема thema [atis, n]; argumentum [i, n] (fabulae, tragoediae, epistulae, libri); quaestio [onis, f]; materia [ae, f]; positio [onis, f]; propositum [i, n]; locus [i, m]; causa [ae, f] (disserendi);

теменной bregmaticus [a, um]; parietalis [e];

темнеть nigrescere [o]; caligare [1] (oculi caligant);

темница carcer [eris, m]; custodia [ae, f]; vinculum [i, n]; nervus [i, m] (in nervis teneri);

темно obscure;

темноватый subobscurus [a, um];

темноглазый subnigris oculis;

темно-серый bisus [a, um];

темно-коричневый aquilus [a, um] (corpus; color);

темнота obscuritas [atis, f]; obscurum [i, n]; tenebrae [arum, fpl]; caecitas [atis, f] (vitae); caligo [inis, f] (obscura; caeca); umbra [ae, f];

темнохвойный atracicularis [e]; (silva);

темный obscurus [a, um]; tenebricosus [a, um]; tenebrosus [a, um]; pullus [a, um]; ater [tra, um]; niger [gra, um]; nigellus [a, um]; fuscus [a, um]; opacus [a, um]; pullus [a, um]; pullatus [a, um]; subaquilus [a, um]; subaquilinus [a, um] (corpus, vultus); creper [pera, erum]; caecus [a, um] (domus; caverna; nox); caliginosus [a, um] (nox; quaestio); tristis [e] (lacerna); involutus [a, um] (sermo);

+ быть темным caligare;

+ темный лес lucus caligans;

+ темное высказывание aenigma [atis, n];

темп celeritas [atis, f]; velocitas [atis, f];

темперамент ingenium [ii, n]; natura [ae, f]; animus [i, m]; temperamentum [i, n];

температура calor [is, m]; caloris gradus [us, m]; temperatura [ae, f];

+ более высокая (низкая) температура calor major (minor);

+ средняя зимняя (летняя) температура calor medius hibernus (aestivus);

+ высокая (низкая) температура temperatura calida (frigida);

+ температура воздуха temperatura aеris;

+ Температура в северных районах изменялась от –30о до –50о Цельсия. Caeli temperatura in regionibus septentrionalibus inter triginta et quinquaginta gradus Celsianos infra zerum variavit.

темя vertex [icis, m]; mesocranium [ii, n]; bregma [atis, n];

тенденция propensio [onis, f]; voluntas [atis, f]; consilium [ii, n]; ratio [onis, f]; proclivitas [atis, f]; impulsio [onis, f]; inclinatio [onis, f]; *tendentia [ae, f];

тенистый umbrosus [a, um]; opacus [a, um];

+ тенистое место umbraculum [i, n]; opacum [i, n];

теннис *tenniludium [ii, n]; *tennisia [ae, f];

тенор mediae vocis cantor [is, m]; tenorista [ae, m];

тень umbra [ae, f] (arboris); effigia [ae, f]; effigies [ei, f]; opacum [i, n]; simulacrum [i, n];

+ в тени in, sub umbra;

+ бояться собственной тени umbram suam timere;

+ покрывать что-л. своей тенью umbram facere alicui rei;

+ тень умерших animus; manes, -ium f (предков);

+ царство теней regna inania;

+ отправиться в царство теней sub umbras ire;

+ в царстве теней per umbras;

+ легкие бесплотные тени tenues sine corpore vitae;

теолог theologus [i, m];

теология theologia [ae, f];

теоретик theoreticus [i, m]; canonicus [i, m];

теоретический theoreticus [a, um]; canonicus [a, um];

теория theoria [ae, f];

+ теория гармонии canonica ratio;

теперешний praesens [ntis]; instans [ntis]; hujus temporis;

теперь hoc tempore; hodie; nunc; num; hic;

теплица tepidarium [ii, n];

тепло calor [is, m];

+ воздух, пышущий теплом calore suffusus aether;

тепловатый tepidus [a, um];

теплолюбивый thermophilus [a, um];

теплота tepor [is, m]; calor [is, m]; vapor [is, m];

+ естественная теплота calor vitalis;

Теплый tepidus [a, um] (inter frigidum et calidum tepidum est); calidus [a, um]; spassus [a, um] (vestis);

+ теплый день dies tepidus;

+ в более теплых краях sub caelo mitiore;

+ теплые источники thermae;

+ быть теплым tepere;

+ нет ли мест, где зимы были бы потеплее? Est, ubi plus tepeant hiemes?

+ теплые дуновения tepentes aurae;

+ становиться теплым tepescere (maria tepescunt);

теребить vellere [o, vulsi, vulsum] (linum);

тереть terere [o, trivi, tritum] (oculos; crura pumice); atterere; conterere; fricare [o, ui, atum]; perfricare; tergere [eo, rsi, rsum] (mensam; digitos in aliqua re);

терзание afflictatio [onis, f]; (amoris) stimuli [orum, mpl]; vexatio [onis, f];

терзать tortare [1] (vulnere tortari); torquere [eo, rsi, rtum] (memoria malorum torqueri); afflictare [1] (atrocius quam bello afflictari; afflictari morbo); vexare [1] (rem publicam omni scelere); verberare [1] (aures alicujus sermonibus); coquere [o, xi, ctum]; lacerare; dilacerare [1]; laniare; dilaniare [1];

терзаться

+ терзаться заботами о житейских нуждах trepidare in usum aevi;

+ терзаться печалью maerore confici;

термин terminus [i, m];

+ специальные термины termini speciales;

+ объяснение терминов glossologia;

терминал terminale [is, n], punctum [i, n] terminale, terminus [i, m];

терминология terminologia [ae, f]; nomenclatura [ae, f], propria verba or vocabula (alicujus rei);

термитник nidus [i, m] termitum;

термометр thermometrum [i, n];

термоядерный thermonuclearis [e];

+ темоядерный реактор reactor thermonuclearis; reactorium thermonucleare;

терн vepres [is, m];

тернии spina [ae, f]; aspera [orum, n]; vepres [is, m];

тернистый senticosus [a, um]; sentus [a, um]; spinulentus [a, um];

терновник sentis [is, m]; vepres [is, m], dumus [i, f]; tribulus [i, m];

терновый tribulosus [a, um];

+ терновый куст vepres [is, m];

терпеливо aequo animo; toleranter; patienter;

+ терпеливо переносящий tolerans;

+ терпеливо сносить degluttire;

терпеливость tolerantia [ae, f]; sufferentia [ae, f]; patientia [ae, f]; aequanimitas [atis, f]; aequitas [atis, f];

терпеливый patiens [ntis]; lentus [a, um];

терпение patientia [ae, f]; tolerantia [ae, f]; perseveratio [onis, f]; animus [i, m] aequus; sufferentia [ae, f];

+ потерять терпение patientiam abrumpere;

терпеть ferre [fero, tuli, latum]; sufferre (sitim); pati [ior, passus sum]; tolerare [1] (hiemem; labores; pondus; sitim); patientiam accommodare [1]; capere [io, cepi, captum] (magnitudinem fortunae; dolorem ex aliqua re); accipere [io, accepi, acceptum] (injuriam ab aliquo; cladem; dolorem); exsequi [or, cutus sum] (aerumnam [e]gestatem); facere [io, feci, factum] (detrimentum, damnum); sustinere [eo, ui, tentum] (perpetuum dolorem); perdurare [1]; concoquere [o, xi, ctum];

+ терпеть кораблекрушение naufragium facere;

терпимость tolerantia [ae, f];

терпимый tolerabilis [e];

терпкий acer [acris, acre]; acerbus [a, um] (sapor); amarus [a, um]; durus [a, um];

терпкость acerbitas [atis, f] (fructuum);

терракотовый testaceus [a, um];

терраса terrassa [ae, f]; subdialia [ium, npl]; xystus [i, m]; xystum [i, n];

территориальный territorialis [e];

территория territorium [ii, n] (coloniae; Neapolitanum); terrenum [i, m]; ager [agri, m]; terra [ae, f]; regio [onis, f]; fines [ium, mpl];

террор terror [is, m]; oppressio [onis, f];

терроризм terrorismus [i, m], tromocratia [ae, f] (Gr);

террорист terrorista [ae, m]; terroris auctor [is, m]; tromocrates [ae, m];

террористический terroristicus [a, um];

+ террористический акт facinus, actum terroristicum;

терять perdere [o, didi, ditum] (tempus; spem; liberos); deperdere; amittere [o, amisi, amissum]; eximere [o, emi, emptum]; tollere [o, sustuli, sublatum] (tempus);

+ ты ничего от этого не теряешь damni nihil facis;

теснина angustiae [arum, fpl]; furcula [ae, f]; fauces [um, fpl]; saltus [us, m]; теснины montes angusti;

теснить insectari [or, atus sum] (hostes); subigere [o, egi, actum] (aliquem inopia; bello); urgere [eo, ursi]; inurgere; includere [o, clusi, clusum]; insistere [o, stiti]; obsidere [eo, sedi, sessum]; premere [o, pressi, pressum];

тесно arte; anguste; stricte; intime;

+ тесно расположенный creber [bra, um];

+ тесно связывать implicare [o, ui/avi, itum/atum];

теснота angustiae [arum, fpl]; artum [i, n];

тесный ar(c)tus [a, um]; strictus [a, um]; brevis [e] (via; iter urinae); angustus [a, um]; contractus [a, um];

+ Италия оказалась слишком тесной для его безумия Italia amentiam ejus non capit;

+ Троя для тебя тесна nec te Troja capit;

+ тесная связь affinitas [atis, f]; conjunctissima amicitia [ae, f];

+ тесное единение conspiratus [us, m];

тесто pasta [ae, f]; farina [ae, f] (pinguis); massa [ae, f];

+ из того же теста homo nostrae farinae;

тесть socer [eri, m]; pater [tris, m];

тесьма taenia [ae, f]; fascia [ae, f]; desma [atis, n]; vinculum [i, n];

тетива nervus [i, m] (nervo aptare sagittas);

тетрадь fasciculus [i, m] (chartarum); tetras [adis, f]; commentariolum [i, n] (annotationum), libellus [i, m] memorialis, libellus [i, m]; pugillaris [is, m], adversaria [orum, npl]; liber [bri, m] commentarius;

тетя amita [ae, f] (сестра отца); matertera (сестра матери);

техник technicus [i, m]; machinarius [ii, m];

техника technica [ae, f]; ars [artis, f]; machinalis scientia [ae, f];

технический technicus [a, um];

техникум schola [ae, f] (technica) specialisata;

технология technologia [ae, f];

течение cursus [us, m]; decursus (morbi); fluctus [us, m]; fluxus [us, m]; fluentum [i, n]; flumen [inis, n]; rivus [i, m]; tractus [us, m] (maris); successus [us, m]; processus [us, m];

+ морские течения fluctus maris;

+ в верхнем (среднем, нижнем) течении реки in cursu (fluxu) superiore (medio, inferiore) fluminis;

+ вверх по течению adverso flumine;

+ вниз по течению secundo flumine; secunda aqua;

+ года per annum;

+ в течение длительного времени diu; longe;

+ в течение ужина super cenam;

+ с течением времени fluente tempore;

+ быть подхваченным противоположным течением in contrarium tractum incidere;

течь fluere [o, xi, ctum]; interfluere; profluere; manare [1]; demanare; emanare; labi [or, lapsus sum]; ferri [or, latus sum]; madere [eo, dui]; nare [1]; salire [io, ii, saltum]; praeterire [eo, ii, itum] (tempus); transire;

теща socrus [us, f];

тиара tiara [ae, f];

Тибр Tiberis [is, m];

тигель crucibulum [i, n];

тигр tigris [idis, f];

тигровый, тигриный tigrinus [a, um];

тимпан tympanum [i, n];

тимьян serpullum [i, n];

тина limus [i, m]; algae [arum, fpl];

тинистый limosus [a, um];

тип typus [i, m]; elementum [i, n]; ratio [onis, f]; merx [mercis, f] (mala merx haec est); character [eris, m];

типичный typicus [a, um];

типография typographeum [i, n];

типографский typographicus [a, um];

тир sclopetationis locus [i, m];

тирада verborum ambitus [us, m];

тираж editio [onis, f]; recognitio [onis, f];

тиран tyrannus [i, m];

тиранический tyrannicus [a, um] (dominatio; leges);

тирания tyrannis [idis, f]; tyrannia [ae, f]; despotia [ae, f];

тираноубийство tyrannocidium [ii, n];

тираноубийца tyrannicida [ae, m];

тире lineola [ae, f];

титан titanium [ii, n] (Ti); titannus;

титул titulus [i, m]; nomen [inis, n]; appelatio [onis, f];

тиф typhus [i, m];

+ сыпной тиф typhus exanthematicus;

тихий tranquillus [a, um]; lenis [e]; quietus [a, um]; remissus [a, um]; submissus [a, um]; languidus [a, um]; levis [e]; mollis [e]; lentus [a, um]; clemens [ntis]; placidus [a, um] (aqua etc.); parvus [a, um] (vox, murmur); tacitus [a, um] (nemus); taciturnus [a, um] (loca);

+ тихая погода tranquillitas [atis, f]; tranquillum [i, n];

тихо lente; tarde; placide (pultare); quiete; tacite; mite; molliter; lente; submisse;

тишина silentium [ii, n]; tacitum [i, n]; tranquillitas [atis, f]; tranquillum [i, n]; otium [ii, n]; pax [pacis, f]; quies [etis, f];

+ глубокая тишина taciturna silentia;

тишь tranquillum [i, n]; tranquillitas [atis, f]; malacia [ae, f];

тканый textilis [e];

ткань textus [us, m] (tunica tenuissimo textu); tela [ae, f] (telam texere); textile [is, n]; textum [i, n];

+ смертоносная ткань (о плаще кентавра Несса) textilis pestis;

ткать texere [o, x(u)i, xtum] (telam);

ткацкий textrinus [a, um] (ars); textorius [a, um] (opus);

+ ткацкая мастерская textrina (officina); textrinum;

ткач textor [is, m];

ткачество tela [ae, f] (exercere brachia telis);

ткачиха textrix [icis, f];

тление tabes [is, f] (cadaveris);

тленность fragilitas [atis, f]; mortalitas [atis, f];

тленный fragilis [e]; mortalis [e]; caducus [a, um]; fluxus [a, um];

тлеть gliscere [o] (ignis); putrescere [o, trui];

+ тлеющий пепел favilla;

тмин Careum [i, n]; cuminum [i, n];

товар mercimonium [ii, n]; merx [mercis, f]; res [rei, f] venalis;

+ товары venalicia [orum, n];

+ залежалый товар merx invendibilis;

товарищ comes [itis, m]; collega [ae, m]; amicus [i, m]; sodalis [is, m]; consentaneus [i, m]; socius [ii, m]; consocius; consors [rtis, m]; par [is, m]; compar; contubernalis [is, m]; aequalis [is, m]; particeps [cipis, m]; popularis [is, m]; commilito [onis, m]; condiscipulus [i, m];

товарищеский socialis [e]; socius [a, um]; sodalicius [a, um]; sodalis [e];

товарищество consociatio [onis, f]; associatio [onis, f]; societas [atis, f]; sodalitas [atis, f]; hetaeria [ae, f]; consortium [ii, n]; consortio [onis, f]; collegium [ii, n];

товарный mercium (gen);

+ товарный знак signum mercatorium;

тога toga [ae, f];

тогда tum; tunc; eo; illo tempore; illa; ea aetate; ibi;

тождественный adaequatus [a, um]; identicus [a, um]; idem;

тождество identitas [atis, f];

тоже etiam; quoque;

ток cursus [us, m];

токарь diatretarius [ii, m]; toreuta [ae, m]; caelator [is, m]; tornator [is, m];

токарный tornatorius [a, um];

токсичность toxicitas [atis, f];

токсичный toxicus [a, um];

толк

+ сбивать с толку infatuare (aliquem aliqua re); aliquem transversum agere;

толкать pellere [o, pepuli, pulsum] (aliquem); quatere [io, quassi, quassum]; trudere [o, trusi, trusum]; detrudere; offendere [o, ndi, nsum]; pingere [o, pegi, pactum]; impingere;

+ толкать на преступление agere in facinus, ad scelus;

+ толкать в пропасть agere aliquem praecipitem;

толки fabula [ae, f]; fama [ae, f]; rumores [um, mpl]; sermo [onis, m];

+ стать, быть предметом толков fabula fieri, in fabulis esse, fabula jactari;

толкование interpretatio [onis, f]; explicatio [onis, f]; explanatio [onis, f]; enarratio [onis, f]; conjectio [onis, f];

+ толкование снов conjectura [ae, f];

толкователь commentator [is, m]; interpres [pretis, m]; interpretator [is, m]; enarrator [is, m]; philologus [i, m];

+ толкователь снов conjector [is, m];

толковать explicare [1]; interpretari [or, atus sum]; excipere [io, cepi, ceptum] (sententiam alicujus gravius); illustrare [1]; commentari [or, atus sum];

толковый словарь lexicon [i, n] explicans; glossarium [ii, n];

толкотня stipatio [onis, f] (ingens);

толочь tundere [o, tudi, tusum]; contundere; pistare [1]; terere [o, trivi, tritum] (aliquid in farinam); conterere;

толпа vulgus [i, n] (profanum); caterva [ae, f] (juvenum); turba [ae, f] (fugientium); turma [ae, f]; multitudo [inis, f]; plebs [bis, f]; populus [i, m]; examen [inis, n]; strues [is, f] (militum); grex [gis, f]; stipatio [onis, f] (ingens);

+ оттеснив толпу, дать дорогу submovendo iter facere;

+ идти толпами ire frequentes;

+ окруженный толпой друзей stipatus gregibus amicorum;

толпиться frequentare [1]; congregari [or, atus sum]; circumstare [o, stiti];

толстеть crassum fieri [fio, factus sum]; gliscere [o];

толстый crassus [a, um]; grossus [a, um]; pinguis [e]; plenus [a, um]; valens [ntis] (tunica); vehemens [ntis] (palus);

толченый contusus [a, um] (vitrum);

толчок impulsio [onis, f]; pulsus [us, m]; impulsus; ictus [us, m]; verber [eris, n]; offensa [ae, f]; plaga [ae, f];

толщина crassities [ei, f]; crassitudo [inis, f]; ambitus [us, m];

+ толщиной около дюйма crassitiei circiter pollicaris;

+ толщиной в палец digitalis;

только modo; solum; solummodo; tantum; tantummodo; nonnisi; praeter;

+ толькочто случившийся recens;

том volumen [inis, n]; tomus [i, m]; liber [bri, m]; pars [partis, f];

томить lassare [1] (siti et fame lassari); enecare [1] (siti enectus Tantalus); exurere [o, ussi, ustum] (exustus siti); torrere [eo, ui, tostum];

томиться perire [eo, ii, itum] (amore); exsequi [or, cutus sum] (aspectum alicujus);

томление desiderium [ii, n]; tabes [is, f] (aegritudo habet tabem; amor crudeli tabe peredit); cupiditas [atis, f] (imitandi; ad venandum; potentiae);

тому назад abhinc;

тон vox [vocis, f] (cymbalorum); sonus [i, m]; tonus [i, m];

+ взять резкий обвинительный тон accusatoris vim suscipere;

+ умерять тон речи submittere orationem;

+ спокойный тон submissio (orationis);

тонизирующий tonicus [a, um];

+ тонизирующие лекарственные средства remedia tonica;

тонкий subtilis [e] (filum; palatum; scriptor); tenuis [e] (filum; vestis; membrana); gracilis [e] (virgo; corpus; comae; vox); petilus [a, um] (crura; labra); urbanus [a, um] (homines; sales); acer [acris, acre] (olfactus); teres [etis] (aures); venustus [a, um]; elegans [ntis]; dexter [a, m]; sagax [cis];

+ собаки с тонким чутьем naribus acres canes;

+ тонкий лист lamina;

тонко tenuiter (pelles t. confectae; disserere);

+ тонко отделанный ad tenue elimatus [a, um];

тонкость subtilitas [atis, f]; tenuitas [atis, f]; gracilitas [atis, f]; sal [is, m]; venustas [atis, f]; elegantia [ae, f]; urbanitas [atis, f]; +юридические тонкости apices juris;

тонна tonna [ae, f];

тонуть submergi (voraginibus); mergi [or, mersus sum]; demergi; suffocare [1]; fluctibus obrui [or, rutus sum];

топать supplodere [o, si, sum];

+ топать ногой о землю pellere terram pede; terram pede percutere (-io);

топить supprimere [o, pressi, pressum] (naves); mergere [o, rsi, rsum]; demergere; submergere (classem ponto; navem);

топкий uliginosus [a, um];

+ топкое болото palus uliginosa;

топливо alimenta [orum, npl] ignis, incendii; liquor [oris, m] propulsorius m;

+ служит в качестве топлива igni alendo inservit;

топографический topographicus [a, um];

топография topographia [ae, f];

тополь populus [i, f];

тополиный populeus [a, um];

топор securis [is, f]; ascia [ae, f]; dolabra [ae, f];

топот pulsus [us, m] pedum;

топтать calcare [1]; proterere [o, trivi, tritum]; obterere; proculcare [1];

топь uligo [inis, f]; palus [udis, f];

Тора Thora [ae, f];

торг mercatus [us, m]; mercatura [ae, f]; venditio [onis, f]; auctio [onis, f];

торгашеский mangonicus [a, um] (ad mangonicos quaestus descendere);

торги auctio [onis, f]; hasta [ae, f];

+ объявлять торги hastam ponere;

торговать mercaturam agere [o, egi, actum]; vendere [o, didi, ditum]; negotiari [or, atus sum]; pariare [1];

+ торговать своим телом vulgare [1] corpus (pretio);

+ торговать своей совестью animam lucro vendere;

торговаться de pretio liceri [eor, licitus sum], licitari [or, atus sum];l luctare [1]; negotiari [or, atus sum];

+ цена зависит от оценки (мнения) того, кто желает иметь, и того, кто желает отдать, а так как эти мнения не слишком хорошо совпадают, в конце концов, цена зависит от умения торговаться. Pretium pendet ab aestimatione illius habere et illius qui dare vult [e]t quia utriusque mensurae non bene inter se conveniunt, in fine pretium pendet ab arte negotiandi.

торговец mercator [oris, m]; venditor [oris, m]; negotiator [oris, m];

+ нечестный торговец mango [onis, m];

+ торговец вином vinarius [ii, m];

+ мелкий торговец propola [ae, m]; caupo [onis, m]; institor [oris, m];

+ торговец плодами pomarius [ii, m];

торговля commercium [ii, n]; mercatura [ae, f]; mercatus [us, m]; negotiatio [onis, f];

+ вести меновую торговлю merces mutare [1];

+ жульническая торговля mangonium [ii, n];

+ вести жульническую торговлю mangonizare [1] (aliquid);

торговый mercatorius [a, um]; negotiarius [a, um];

+ торговые дела negotium [ii, n];

+ торговое общество societas [atis, f] mercatoria; domus [i, f] mercatoria;

+ торговые операции mercatura [ae, f];

+ торговая марка ergasterii / officinae nota [ae, f];

торжественно sollemniter; sancte;

+ торжественно обещать spondere [eo, spopondi, sponsum]; despondere; obligare [1];

+ торжественно праздновать celebrare [1];

+ торжественно справлять frequentare [1]; prosequi [or, secutus sum];

торжественность celebritas [atis, f];

торжественный festus [a, um]; sollemnis [e]; sanctus [a, um]; grandis [e];

+ торжественный выход processus [us, m]; processio [onis, f];

+ торжественное обещание sponsum [i, n];

+ торжественное открытие inauguratio [onis, f];

+ торжественное шествие pompa [ae, f];

торжество triumphus [i, m] (ex, de aliqua re); sollemne [is, n]; sollemnitas [atis, f]; festivitas [atis, f];

торжествовать triumphare [1] (laetari et triumphare; aliquem; mortem cum suis terroribus); exsultare [1]; gaudere [eo, gavisus sum]; celebrare [1]; ovare [1];

тормоз frenum [i, n]; sufflamen [inis, n] (rotam astringere sufflamine);

тормозить retardare; tardare [1]; inhibere [eo, ui, itum]; frenare [1]; rotas sufflaminare [1];

торопить fatigare [1]; praecipitare [1];

торопиться strenuare [1]; festinare [1]; properare [1]; accelerare [1] (Cremonam); maturare [1];

+ торопись! Fac te celerem! Propera! Festina! Accelera!

+ не торопитесь в смятении, тевкры, защищать мои суда ne trepidate meas, Teucri, defendere naves;

торопливость festinatio [onis, f];

торопливый celer [eris, e]; festinus [a, um]; festinans [ntis]; trepidus [a, um] (homines); properans [ntis];

+ он торопливо прибегает festinus advolat;

торпеда torpedo [inis, f];

торпедный torpedinarius [a, um];

+ торпедный корабль navis torpedinaria;

торт placenta [ae, f]; torta [ae, f];

торф turfa [ae, f]; terra [ae, f] fossilis;

торфяник locus (pl. loca) turfosus;

торфянистый, торфяной turfosus [a, um];

торчать astare [o, astiti]; eminere [eo, ui]; prominere; projicere [io, jeci, jectum];

торчащий eminens [ntis]; minax [cis]; erectus [a, um]; rigidus [a, um];

тоска desiderium [ii, n] (nihil est desiderio suorum gravius); angor [oris, m]; aegritudo [inis, f]; maestitia [ae, f];

тоскливый maestus [a, um];

тосковать suspirare [1]; desiderare [1];

+ тосковать по чему-л. esse in desiderio alicujus rei;

+ я страстно тоскую по ком-л. me tenet desiderium alicujus;

тоскующий aeger (amans) [gra, um];

тост propinatio [onis, f];

+ поднимать / предлагать тост за кого-л. alicui propinare [1];

тот, та, то ille, illa. illud; is [e]a, id; iste; ista; istud; qui, quae quod;

тотальный totalis [e];

тотчас protinus; statim; continuo; extemplo; confestim; illico; +тотчас же по приходе primo adventu;

точеный teres [teretis] (digiti; cervix);

Точильный acutorius [a, um]; acuminatorius [a, um]; +точильный камень cos, cotis f;

точить tornare [1] (sphaeram); acuere [o, ui, utum]; acuminare [1]; subigere [o, egi, actum] (secures in cote);

точка punctum [i, n];

+ точка с запятой semicolon [i, n];

+ с точками punctatus [a, um];

+ самая высокая точка summum [i, n];

+ самые высокие точки хребта достигают 6000 м над уровнем моря jugi summa 6000 m supra mare alta sunt;

+ точка зрения opinio [onis, f]; respectus [us, m];

+ с моей точки зрения (ex) mea sententia; me censente; meo sensu;

+ опорная точка stabilimentum [i, n] (Sicilia et Sardinia stabilimenta bellorum);

+ исходная точка initium [ii, n]; origo [inis, f]; fons [fontis, m];

точно diligenter; accurate; subtiliter; restricte; certe; exacte; stricte; penitus;

точность diligentia [ae, f]; subtilitas [atis, f]; observatio [onis, f];

точный certus [a, um] (tempus; locus; numerus; naturae rerum explorator); exactus [a, um]; accuratus [a, um]; acer [acris, acre] (judicium); tersus [a, um] (auctor; opus); subtilis [e] (definitio); diligens [ntis]; religiosus [a, um];

тошнить nauseare [1];

тошно pertaedet [uit];

тошнота nausea [ae, f]; fastidium [ii, n];

тошнотворность foetor [oris, m];

тошнотворный nauseosus [a, um];

тощий macer [cra, um]; macilentus [a, um]; gracilis (equus; ager; solum); substrictus [a, um] (ilia; crura); jejunus [a, um]; strigosus [a, um];

трава herba [ae, f]; gramen [inis, n];

+ усердно выпалывать мотыгами сорную траву insectari herbam rastris;

травить (зверя) venari [or, atus sum]; canes immittere [o, misi, missum], instigare [1]; (ядом) venenare [1]; inficere [io, feci, fectum];

травма trauma [atis, n];

травматический traumaticus [a, um];

травостой herbetum [i, n];

травоядный herbivorus [a, um]; herbilia (n);

травянистый herbidus [a, um]; herbosus [a, um]; gramineus [a, um];

трагедия tragoedia [ae, f];

трагически luctuose;

+ в память трагически погибшего исследователя in memoriam exploratoris luctuose extincti;

трагический tragicus [a, um]; tristis [e]; luctuosus [a, um]; funestus [a, um]; miserabilis [e];

традиционный antiquitus traditus [a, um]; usitatus perceptusque;

традиция traditio [onis, f];

траектория trajectoria [ae, f]; iter [itineris, n] motus;

тракт tractus [us, m];

трактат commentatio [onis, f]; tractatus [us, m];

трактир caupona [ae, f]; taberna [ae, f]; ganea [ae, f]; stabulum [i, n];

трактирщик caupo [onis, m]; exercitor [oris, m] cauponae; stabularius [ii, m]; parochus [i, m];

трактовать considerare [1]; tractare [1] (res tragicas comice); interpretari [or, atus sum];

трактовка interpretatio [onis, f]; explanatio [onis, f]; explicatio [onis, f]; tractatio [onis, f];

трактор tractor [oris, m]; machina [ae, f] tractoria; automatum [i, n] tractorium;

трамвай raeda [ae, f] transviaria;

транжирить abuti [or, abusus sum] (aurum; utendum est divitiis, non abutendum); stringere [o, nxi, ctum] (rem ingluvie);

транзистор instrumentum [i, n] transistorianum, transistor [oris, m];

транзит transitus [us, m];

трансвестит aliena veste indutus [a, um], homosexualis muliebri veste indutus;

транскрипция transcriptio [onis, f];

транслитерация translitteratio [onis, f];

транслятор translator [oris, m];

трансляция translatio [onis, f];

транспорт transportatio [onis, f]; vectura [ae, f]; vehatio [onis, f]; commeatus [us, m]; vehicula [orum, npl];

+ морской транспорт navicularia [ae, f];

транспортный vectorius [a, um] (navigium);

трансформатор transformatorium [ii, n];

трансцедентальный transcedentalis [e];

траншея fossa [ae, f] propugnatoria; fossa artificialis;

трапеза prandium [ii, n]; dapes [ium, fpl]; cena [ae, f]; epulae [arum, fpl]; mensa [ae, f];

+ совершать трапезу dapibus fungi;

трапезная refectorium [ii, n]; mensa [ae, f];

трапециевидный trapeziiformis [e]; trapezoideus [a, um]; trapezeus [a, um];

трапеция trapeza [ae, f]; trapezium [ii, n];

траст fiducia [ae, f]; consortio [onis, f] mercatorum, societatum bonis gignendis imperium [ii, n];

трата sumptus [us, m]; impensatio [onis, f]; effusio [onis, f] (pecuniae);

+ трата времени jactura [ae, f] temporis;

тратить perdere [o, didi, ditum] (fortunas suas); impendere [o, ndi, nsum] (pecuniam in aliquid, in aliqua re); sumere [o, mpsi, mptum] (laborem frustra); consumere; absumere; terere (aetatem in aliqua re; otia terere); conterere [o, trivi, tritum] (operam frustra);

траур luctus [us, m]; vestis [is, f] lugubris; cultus [us, m] lugubris; squalor [oris, m];

траурный maestus [a, um] (vestis); funestus [a, um]; lugubris [e];

требование postulatio [onis, f] (concedere postulationi alicujus); postulatum [i, n]; mandatum [i, n]; petitum [i, n]; petitio [onis, f]; rogatio [onis, f]; rogamen [inis, n];

+ выдвигать требование postulare (de aliqua re);

+ по требованию многих variis postulantibus;

+ главные требования summa postulatorum;

+ вследствие настоятельнейшего требования народных масс cupientissima plebe;

требовательность

+ чрезмерная требовательность к себе nimia contra se calumnia [ae, f];

требовать poscere [o, poposci] (aliquid sibi); deposcere; exposcere; petere [o, ii, itum]; expetere; competere; postulare [1] (aliquid ab aliquo); expostulare; quaerere [o, sivi, situm] (illud quaerit eloquentiam); requirere (misericordiam); exquirere; exspectare [1]; assumere [o, mpsi, mptum] (sibi nihil); appellare [1]; egere [eo, ui]; indigere; flagitare [1]; rogare [1]; desiderare [1]; exigere [o, egi, actum]; velle [volo, volui]; vindicare [1] (sibi aliquid); stipulari [or, atus sum]; (шумно) fremere [o, ui, itum] (f. Arma; aliquem praevaricatum);

+ это требует большой тщательности hoc requirit magnam diligentiam;

+ это требует немалого упражнения res eget exercitatione non parva;

+ требовать от кого-либо exigere (petere, repetere, rogare, stipulari) ab aliquo;

+ требовать изъявления покорности poscere aliquem aquam terramque;

+ требовать у кого-л. чего-л. poscere aliquem [ab aliquo] aliquid;

+ требовать назначения кого-л. полководцем poscere aliquem imperatorem;

+ от меня требуют чего-л. poscor aliquid;

+ кто-л. требует от кого-л. чего-л. aliquid ab aliquo postulatur;

+ требовать вознаграждения appellare mercedem;

+ требовать с кого-л. уплаты денег appellare aliquem de pecunia;

+ не требуйте, чтобы я напомнил вам nolite a me commoneri velle;

+ требовать свободы для кого-л. vindicare aliquem in libertatem;

+ требовать все как свою собственность omnia pro suis vindicare;

+ требуй сколько тебе угодно quantumvis stipulare;

требоваться requiri [or, requisitus sum] (in bello multae virtutes requiruntur);

тревога tumultus [us, m]; turba [ae, f]; perturbatio [onis, f]; animi sollicitudo [inis, f]; cura [ae, f]; angor [oris, m]; inquies [etis, f]; pallor [oris, m]; rutuba [ae, f]; aestus [us, m] (explicare aestum alicujus); res [rerum, fpl] trepidae;

+ стоило только появиться призраку военной тревоги simul atque increpuit suspicio tumultus;

+ душевные тревоги tumultus mentis;

тревожить tangere [o, tetigi, tactum]; coquere [o, xi, ctum] (cura, quae te coquit); vexare [1] (hostes); agere [o, egi, actum] (stimulis); anxium aliquem habere [eo, ui, itum]; turbare [1] (aliquem; mentem); conturbare; quatere [io, quassi, quassum]; concutere [io, cussi, cussum]; infestare [1]; urere [o, ussi, ustum]; stimulare [1] (conscientia aliquem stimulat); permovere [eo, movi, motum];

+ его тревожит как будущее, так и прошлое et venturo torquetur et praeterito;

тревожиться se afflictare [1]; afflictari [or, atus sum] (de aliqua re); undare [1] (curis);

+ за тебя я вдвойне тревожусь ex te duplex nos afficit sollicitudo;

тревожный turbulentus [a, um] (annus; somnium); turbidus [a, um]; trepidus [a, um] (vita); sollicitus [a, um]; anxius [a, um]; inquietus [a, um]; pavidus [a, um]; operosus [a, um];

+ тревожное чувство angor [oris, m];

треволнения tricae [arum, fpl] (domesticae);

трезвость sobrietas [atis, f];

трезвый (разумный) ratione praeditus [a, um]; (не пьяный) sobrius [a, um]; siccus [a, um];

трезубец tridens [ntis, m];

тренер exercitator [oris, m] [exercitor](alicujus rei);

трение tritus [us, m]; attritus [us, m]; frictio [onis, f]; fricatio [onis, f];

тренировать exercitare [1];

тренироваться exercitari [or, atus sum];

треножник tripus [odis, m];

трепет pavor [oris, m] (corda pulsat; laetus); tremor [oris, m]; trepidatio [onis, f]; timor [oris, m];

трепетать trepidare [1] (metu; corde suo); tremere [o, ui] (toto pectore; corde et genibus; ossa); contremiscere [o, mui]; micare [ui, 1]; palpitare [1];

трепетный trepidus [a, um] (vena);

трепещущий tremulus [a, um];

трепыхаться trepidare [1] (alae trepidant);

треск strepitus [us, m]; stridor [oris, m]; fragor [oris, m];

треска mochua [ae, f];

трескотня strepitus [us, m] (sententiarum);

трескучий fragilis [e];

треснуть rimam sustinere [eo, ui, tentum]; rimis obduci [or, obductus sum]; rimas agere [o, egi, actum]; findi [or, fissus sum];

третейский судья arbiter [tri, m];

третий tertius [a, um];

+ третий мир regiones tertii ordinis;

третичный tertiarius [a, um];

треть tertia pars [partis, f]; triens [trientis, n];

+ на треть pro tertia parte;

+ две трети duae partes;

треугольник triangulum [i, n];

треугольный triangularis [e]; triangul(at)us [a, um];

трехгодичный triennis [e];

трехдневный triduanus [a, um];

трехзубый tridens [ntis];

трехкомнатный

+ трехкомнатная квартира trichorum;

трехконечный trifidus [a, um];

трехлетие triennium [ii, n];

трехмесячный trimestris [e];

трехсотый trecentesimus [a, um];

трещать crepitare [1]; gemere [eo, ui, itum]; stridere [eo, ui]; fragorem edere [o, edidi, editum]; fremere [o, ui, itum] (tota domus fremit);

трещина fissura [ae, f]; rima [ae, f]; fractura [ae, f]; vitium [ii, n] (in parietibus aut in tecto);

+ давать трещины rimas agere;

+ с трещинами rimosus [a, um];

трещотка crepitaculum [i, n]; crepundia orum, npl];

три tres, tria; terni; trini;

+ по три terni;

+ три раза ter;

+ в три раза triplo;

+ три года triennium [ii, n];

+ три дня triduum [i, n];

+ три четверти dodrans [antis, m];

триада trias [adis, f];

триба tribus [us, f];

трибун tribunus [i, m];

трибуна tribunal [is, n]; anabathrum [i, n]; suggestum [i, n] (in suggestum ascendere); suggestus [us, m]; rostrum [i, n];

трибунал tribunal [is, n]; judicium [ii, n];

тривиальный trivialis [e];

тригонометрия trigonometria [ae, f];

тридцать triginta;

тридцатый tricesimus [a, um];

трижды ter;

триклиний triclinium [ii, n];

трикотаж tela [ae, f] convincta;

тринадцатый tertius decimus;

тринадцать tredecim;

триппер urethritis [idis, f] gonorrhoica; gonorrhoea [ae, f];

трирема triremis [is, f];

триста trecenti [ae, a];

тритон trito [onis, m];

триумвир triumvir [i, m];

триумф triumphus [i, m]; currus [us, m];

+ триумф за победу над эквами, лигурами, бойями triumphus ex Aequis, de Liguribus, Bojorum;

+ триумф за сражение при Фарсале triumphus Pharsalicae pugnae;

+ предоставить кому-л. триумф triumphum decernere, deferre alicui;

триумфальный triumphalis [e];

триумфатор triumphator [oris, m];

+ приветствовать триумфатора triumphum clamare [“io triumphe!”];

+ вести кого-л. за колесницей триумфатора per triumphum (in triumpho) ducere aliquem;

трогательный lacrimosus [a, um]; miserabilis [e]; aptus [a, um] ad animum permovendum;

трогать tangere [o, tetigi, tactum] (aliquem digito; animum alicujus); contingere; taxare [1]; tractare [1] (aliquid manu); temptare [1] (tentare) (aliquid manu); inflectere [o, xi, xum]; movere [eo, movi, motum]; permovere;

+ не тронуть кого-л. tenere manus ab aliquo;

+ глубоко тронуть stringere animum;

трое terni [ae, a]; tres, tria;

троица trinitas [atis, f];

троичный trinus [a, um];

тройной triplex [plicis]; trinus [a, um]; tripartitus [a, um];

трон solium [ii, n]; thronus [i, m]; cathedra [ae, f];

тронутый affectus [a, um] (litteris alicujus);

тропа callis [is, m], f; semita [ae, f]; trames [itis, m];

тропик circulus [i, m]; orbis [is, m]; tropicus [i, m];

+ тропик северный (Рака) c. (orbis, tropicus) borealis (Cancri);

+ тропик южный (Козерога) c. (orbis, tropicus) australis (brumalis, Capricorni);

+ тропики zona [ae, f] tropica;

тропический tropicalis [e];

тростник calamus [i, m] (gr.); arundo; harundo [inis, f]; scirpus [i, m]; avena [ae, f];

+ болотный тростник calami palustres;

тротуар crepido [inis, f] viae; crepido semitae; trames [itis, m];

трофей tropaeum [i, n]; insigne [is, n] victoriae;

труба tuba [ae, f]; buccina [ae, f]; canalis [is, m]; sipho [onis, m]; fistula [ae, f]; plumbum [i, n]; aes [aeris, n]; (дымовая) fumarium [ii, n];

трубач buccinator [oris, m]; tubicen [cinis, m]; aeneator [oris, m];

трубка tubus [i, m]; tubulus [i, m]; fistula [ae, f]; tuba [ae, f]; fumisugum [i, n]; fumaculum [i, n]; pipa [ae, f];

трубить tuba canere [o, cecini, catum];

трубный tubulosus [a, um];

+ трубный звук sonus [i, m] tubarum; bellicum [i, n]; classicum [i, n];

трубочист fumarius [ii, m];

труд labor [oris, m]; opus [eris, n]; opera [ae, f]; aerumna [ae, f] (тяжкий);

+ без труда haud aegre; sine labore;

+ с трудом vix; aegre; difficile; difficulter;

+ труды acta [orum, npl];

+неусыпные труды vigilati labores;

трудиться laborare [1]; trahere [o, xi, ctum] laborem; laborem suscipere [io, cepi, ceptum]; operari [or, atus sum]; contendere [o, ndi, ntum]; eniti [or, enisus sum];

+ трудиться понапрасну verberare [1] lapidem; laterem [1] lavare;

+ неутомимо трудиться vigilare [1] (ad salutem rei publicae; pro aliquo);

трудно dificulter; difficile; non facile; magno negotio;

+ трудно сдержать рвущихся коней labor est inhibere volentes equos;

+ трудно сказать dicere non suppeditat;

+ это весьма трудно res est magni laboris;

труднодоступный impervius [a, um]; inaccessibilis [e]; inexpugnabilis [e];

труднопроходимый tenax [cis] (sabulum);

трудность difficultas [atis, f]; labor [oris, m]; asperum [i, n]; duritia; negotium [ii, n];

+ искать трудностей там, где их нет nodum in scirpo quaerere;

трудный difficilis [e]; arduus [a, um]; asper [a, um]; laboriosus [a, um]; impeditus [a, um]; involutus [a, um]; impotunus [a, um] (pauperies); iniquus [a, um] (tempus; locus; via);

+ трудный вопрос ardua quaestio (alicui solvenda est);

трудовой operosus [a, um];

трудоемкий operosus [a, um];

+ трудоемкая работа labor operosissimus;

трудолюбивый assiduus [a, um] (hostis); laboriosus [a, um]; operosus [a, um]; industrius [a, um]; strenuus [a, um]; navus [a, um];

трудолюбие industria [ae, f]; labor [oris, m]; industria et labor;

трудящийся operarius [ii, m];

труп cadaver [eris, n]; corpus [oris, n]; funus [eris, n] (alicujus; arena teget f. meum); manes [ium, m]; exsequiae [arum, fpl];

трупный cadaverinus [a, um]; cadaverosus [a, um];

труппа caterva [ae, f] (histrionum; actorum scenicorum); familia [ae, f] (gladiatorum); grex [gregis, m];

трус ignavus [i, m]; homo [inis, m] timidus;

трусить timere [eo, ui];

трусливость ignavia [ae, f];

трусливый ignavus [a, um] (miles; hostis); timidus [a, um]; infirmus [a, um];

трусость timor [oris, m]; timiditas [atis, f]; ignavia [ae, f];

трусы subligaculum [i, n]; subligar [is, n];

трут fomes [itis, m]; boletus [i, m] igniarius;

трутень fucus [i, m]; fur [furis, m];

трухлявый cariosus [a, um] (arbores cariosae); vitiosus [a, um] (ilex);

трущоба regio [onis, f] egena;

тряпка panniculus [i, m];

тряпье pannus [i, m]; panniculus [i, m];

трясина uligo [inis, f];

трясти quatere [io, quassi, quassum]; concutere [io, cussi, cussum]; sollicitare [1]; labefactare [1];

трястись vibrare [1]; tremere [o, ui]; contremiscere [o, mui];

туалет latrina [ae, f]; excretorium [ii, n]; (грубо) cacatorium [ii, n]; secreta [orum, npl] munditiarum;

туберкулез phtisis [is, f]; tubeculosis [is, f];

тугой acer [acris, acre] (arcus); strictus [a, um]; astrictus [a, um]; contentus [a, um]; rigidus [a, um]; artus [a, um]; castigatus [a, um];

тугоплавкий difficiliter fusibilis [e];

тугоухость amblyacusia [ae, f];

туда eo; hoc; illa; illac; isto; istuc; in eum locum;

туземный indigenus [a, um]; vernaculus [a, um]; aborigineus [a, um];

туловище truncus [i, m] (caput abscissum trunco); corpus [oris, n];

туман nebula [ae, f]; nimbus [i, m]; caligo, inis, f (густой);

+ когда туман рассеялся discusssa caligine;

+ видеть вещи словно в тумане videre, cernere (videre) res quasi per caliginem;

+ рассеять туман перед глазами ab oculis caliginem dispellere;

туманность ambago [inis, f] (rerum); nebulositas [atis, f]; nebulosa [ae, f]; tenebrae [arum, fpl]; obscuritas [atis, f];

туманный nebulosus [a, um]; caliginosus [a, um] (caelum; tenebrae);

тундра tundra [ae, f];

туника tunica [ae, f];

туннель specus [us, m] artificialis;

тупеть hebescere [o,-];

тупик fundula [ae, f]; via [ae, f] caeca; via interclusa; angustiae [arum, fpl];

+ ставить в тупик infatuare [1] (aliquem aliqua re); suspendere [o, ndi, nsum] (aliquem ambiguis responsis);

+ это ставит меня в тупик in hac causa mihi aqua haeret;

тупица

+ быть совершенным тупицей extremi ingenii esse;

тупой obtusus [a, um]; gurdus [a, um]; insubidus [a, um] (vultus); bardus [a, um]; hebes [etis]; brutus [a, um]; durus [a, um]; tardus [a, um];

тупость tarditas [atis, f]; stupor [oris, m];

тупоумие fatuitas [atis, f]; tarditas [atis, f];

тупоумный bardus [a, um]; captus [a, um] animi; tardus [a, um]; brutus [a, um]; pinguis [e];

турбина turbo [inis, m], machina [ae, f] turbine acta;

туризм periegesis [is, f]; turismus [i, m], res [rei, f] periegetica, periegesis [is / eos, f] (Gr);

турист peregrinator [oris, m]; viator [oris, m]; periegetes [ae, m]; philotheorus [i, m]; turista [ae, m];

туристический periegeticus [a, um];

+ туристическая база castrum peregrinatorium (turisticum);

турнир agon [onis, m]; certamen [inis, n]; competitio [onis, f];

тусклый opacus [a, um]; hebes [etis]; pallens [ntis]; surdus [a, um]; fuscus [a, um];

тут hic; hoc loco; istic; praesto;

тутовая ягода morum [i, n];

тутовое дерево morus [i, f];

туф tophus [i, m];

туфля crepida [ae, f]; pedule [is, n]; pedale [is, n]; calceus [i, m]; calceamentum [i, n];

тухлый rancidus [a, um];

+ быть тухлым rancere [eo];

туча nubes [is, f]; nubilum [i, n] (inducere); nebula [ae, f]; nimbus [i, m]; imber [bris, m];

тучность pinguedo [inis, f]; obesitas [atis, f]; luxuria [ae, f]; luxus [us, m]; sagina [ae, f];

тучный pinguis [e]; uber [era, um] (solum; ager); abundans [ntis] corporis; validus [a, um] (solum); obesus [a, um]; nitens [ntis]; luxuriosus [a, um]; satur [a, um]; nitidus [a, um]; opimus [a, um];

тушеный assus [a, um];

тушить (пламя) exstinguere [o, nxi, nctum]; restinguere; opprimere [o, pressi, pressum]; (мясо) assare [1];

тушь atramentum [i, n] chinense;

тщательно affectato (retinere nomen Antonini); curate; accurate; cum cura; diligenter; exacte;

+ тщательно взвешивать perpendere [o, ndi, nsum];

+ тщательно исследовать pervestigare [1]; intellegere [o, lexi, lectum]; limare [1]; perscrutari [or, atus sum];

+ тщательно обдумывать circumspicere [io, spexi, spectum]; commentari [or, atus sum];

+ тщательно обрабатывать excolere [o, ui, cultum];

+ тщательно отделывать elaborare [1];

+ тщательно разузнавать perquirere [o, sivi, situm];

+ тщательно что-л. делать accurare [1];

тщательный accuratus [a, um]; diligens [ntis]; exactus [a, um]; navus [a, um] (homo navus et industrius; rudimenta; opera); acerbus [a, um] (inquisitio; diligentia); exquisitus [a, um] (dicendi genus); tersus [a, um] (auctor; opus); subtilis [e] (definitio);

тщедушный exiguus [a, um]; infirmus [a, um]; imbecillus [a, um];

тщеславие vanitas [atis, f]; ambitus [us, m] (ambitum relinquere); ambitio [onis, f]; gloria [ae, f]; ostentatio [onis, f];

тщеславный inanis [e] (animus; cupiditas; quantum est in rebus inane!); laudis, gloriae avidus [a, um]; ambitiosus [a, um]; vanus [a, um]; gloriosus [a, um];

тщетно frustra; in vanum; nequiquam;

тщетность vanitas [atis, f]; vanum [i, n];

тщетный inanis [e] (lacrimae; cogitations; spes; opera); vanus [a, um]; cassus [a, um]; irritus; sterilis [e] (labor);

ты tu; aetas tua;

+ горе тебе! vae aetati tuae!

+ да будет тебе! Abi sis!

тыква pepo [onis, m]; cucurbita [ae, f];

тыл tergum [i, n];

+ обратить тыл (обратиться в бегство) terga vertere, fugae praestare, praebere;

+ нападать на врагов с тыла terga hostium caedere;

+ в тылу post tergum;

тыльный dorsalis [e];

+ тыльная сторона dorsum; tergum;

тын vacerrae [arum, fpl]; saepes [is, f];

тысяча mille; miliarium [ii, n];

+ тысячу раз milies;

тысячный millesimus [a, um]; miliarius [a, um];

тычинка stamen [inis, n];

тьма tenebrae [arum, fpl]; creperum [i, n]; caligo [inis, f] (obscura; caeca); obscuritas [atis, f]; umbra [ae, f] (noctis);

+ ночная тьма creperum noctis;

+ рассеять ночную тьму огнями noctem flammis vincere;

+ прозрачная тьма ночи sublustris umbra noctis;

тюк sarcina [ae, f];

тюлень canis [is, m] marinus; vitulus [i, m] marinus; phoca [ae, f];

тюремный carceralis [e] (custodia carceralis); carcerarius [a, um];

тюремщик carcerarius [ii, m];

тюрьма carcer [eris, m]; nervus [i, m] (in nervis teneri; in nervo atque compedibus aetatem agere); vinculum [i, n]; custodia [ae, f]; lautumiae [arum, fpl]; tenebrae [arum, fpl];

+ заключать в тюрьму in carcerem [carcere] includere; carcerare;

+ быть посаженным в тюрьму in vincula duci;

+ быть выпущенным из тюрьмы emitti e carcere;

+ государственная тюрьма vincula publica;

тюфяк culcita [ae, f] [culcitra] (plumea; in culcita jacere);

тявкание gannitus [us, m]; latratus [us, m];

тявкать gannire [4]; latrare [1];

тяга tractus [us, m];

тягач tractor [oris, m];

тягостный impotunus [a, um] (clades; pauperies); onerosus [a, um] (sors; collatio); gravabilis [e] (odor; cibus); gravis [e]; molestus; permolestus [a, um]; incommodus [a, um]; durus [a, um]; operosus [a, um]; taediosus [a, um]; ingratus [a, um];

тягость molestia [ae, f]; onus [eris, n];

тяготение allubentia [ae, f]; pronum [i, n]; attractio [onis, f];

тяготить gravare [1] (officium me gravat); praegravare; onerare [1]; premere [o, pressi, pressum]; vexare [1]; facessere [o, ssivi, ssitum];

тяготиться gravari [or, atus sum] (aliqua re; ob aliquam rem); moleste ferre [o, tuli, latum]; me taedet;

тягучесть ductilitas [atis, f];

тягучий lentus [a, um]; ductilis [e];

тягчайший summus [a, um] (scelus);

тяжба lis [litis, f]; res [rei, f]; actiones [um, fpl]; controversia [ae, f];

+ разбирать тяжбы litibus supersedere;

+ отложить разбор тяжб supersederi litibus;

тяжелеть gravescere [o];

тяжело graviter; laboriose;

тяжеловесный onerosus [a, um] (hasta; praeda);

тяжелый gravis [e]; arduus [a, um]; impotunus [a, um] (clades; pauperies); valens [ntis] (morbus); ponderosus [a, um]; magni ponderis; brutus [a, um]; onerosus [a, um] (hasta; praeda); durus [a, um]; molestus [a, um]; ferreus [a, um]; plumbeus [a, um]; difficilis [e]; asper [a, um]; contortus [a, um]; iniquus [a, um]; fervens [ntis] (ferventissimum tempus); gravabilis [e] (odor; cibus); acer [acris, acre] (morbus; servitus); amplus [a, um] (morbus; poena); aeger [gra, um] (anhelitus); validus [a, um] (pondus); extremus [a, um] (tempora); vehemens [ntis] (vulnus); stlembus (pedibus);

+ делать тяжелым gravare;

+ от влаги тяжелеют крылья unda gravat pennas;

+ тяжелый труд sudor [oris, m]; aerumna [ae, f]; moles [is, f]; labor [oris, m];

тяжесть gravitas [atis, f]; gravamen [inis, n] (imponere); onus [eris, n]; pondus [eris, n]; libramentum [i, n]; moles [is, f];

тянуть trahere [o, xi, ctum] (plaustra per montes; verba); trahere [o, xi, ctum] moram; trahere omnia; extrahere (proelium ad noctem; bellum in tertium annum; aliquid in infinitum); tractare [1] (aliquem comis; aliquem in judiciis); tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (manus ad aliquem, alicui);

+ тянуть в разные стороны distrahere;

тянуться tenere [eo, ui, tentum]; pertinere; se tendere [o, tetendi, tentum/tensum]; tendi (ad finem caeli);

тяпка sarculum [i, n]; dolabra [ae, f];




у ad; juxta; prope; apud;

убавлять minuere [o, ui, utum]; deminuere; imminuere; detrahere [o, xi, ctum]; limare [1];

убавляться decrescere [o, crevi, cretum]; minui [or, utus sum]; imminui;

убегать fugere [io, fugi] (fugere ex proelio; a patria, ex patria, patriam; a Troia; aliquem); defugere (totum sinistrum cornu defugit); aufugere; effugere (e carcere; foras; ad aliquem; e proelio); profugere; se proripere [io, repi, reptum]; evolare [1]; evadere [o, evasi, evasum];

+ убегать от себя vitare se ipsum;

+ тайно убежать от кого-л. se subterducere alicui;

убедительно intime; accommodate (apte) ad persuadendum;

убедительный persuasibilis [e]; valens [ntis]; grandis [e]; impensus [a, um]; ad persuadendum accomodatus [a, um];

+ нечто убедительное aptum quiddam ad fidem faciendam;

убедить (per)suadere [eo, suasi, suasum]; hortari [or, atus sum]; monere [eo, ui, itum]; aliquem ad credendum ducere [o, xi, ctum] [impellere [o, puli, pulsum]]; fidem alicui facere [io, feci, factum];

убеждение suasio [onis, f]; persuasio; hortatio [onis, f];

убежденный persuasus [a, um]; certus [a, um];

+ я твердо убежден ego me non fallo;

убежище refugium [ii, n]; confugium [ii, n]; suffugium [ii, n] (alicujus rei, aut imbris, aut hiemis; adversus aliquid, adversus caeli rigorem); perfugium [ii, n]; secessus [us, m]; sinus [us, m]; portus [us, m]; latibulum [i, n]; asylum [i, n]; custodia [ae, f]; custodela [ae, f]; absconsio [onis, f] (a turbine et a pluvia); locus [i, m] praeses;

+ надежное убежище stabulum confidentiae;

уберечься cavere [eo, cavi, cautum]; evitare [1];

+ нелегко уберечься от бурного воздействия непогоды non facile ese abesse ab injuria temporis;

убийство caedes [is, f]; gladius [ii, m] (licentia gladiorum); homicidium; sica [ae, f]; funus [eris, n]; strages [is, f] (principum); interfectio [onis, f]; nex [cis, f]; sanguis [inis, m]; cruor [oris, m]; funus [eris, n]; parricidium [ii, n];

+ обвинять кого-л. в убийстве accusare aliquem inter sicarios;

+ совершать убийство fungi caede alicujus; edere funus;

+ омрачить чье-л. лицо убийством foedare funere vultum alicujus;

убийца homicida [ae, m]; sicarius [ii, m]; aggressor [oris, m]; jugulator [oris, m]; mactator [oris, m]; percussor [oris, m]; raptor [oris, m] spiritus; trucidator [oris, m]; necator [oris, m]; interfector [oris, m];

+ маньяк-убийца homicida maniacalis;

убирать auferre [aufero, abstuli, ablatum] (dolorem; curas); abstulere [o] (aulas); sumere [o, mpsi, mptum] (frumentum ex agris); tollere [o, sustuli, sublatum] (frumentum de area; omnes mensas); substringere [o, nxi, ctum] (carbasa); stringere (vela); amovere [eo, movi, motum]; removere;

убираться facessere [o, sivi, ssitum] (ex urbe, urbe; hinc);

+ убирайся! Aufer te! valeas!

убить caedere [o, cecidi, caesum] (hominem; victimas; boves; hostias); occidere [o, occidi, occisum]; perdere [o, didi, ditum] (serpentem); necare [1]; enecare (avem; anguem); interficere [io, feci, fectum]; truncare [1] (cervos); trucidare [1] (pecora); ferire [4]; letare [1]; sauciare [1]; confodere [io, fodi, fossum]; dejicere [io, jeci, jectum]; funerare [1]; interimere [o, emi, emptum]; mactare [1]; percutere [io, cussi, cussum]; tollere [o, sustuli, sublatum] (aliquem veneno); sternere [o, stravi, stratum] (caede, morte, leto; aliquem jaculo; pecus ferro; sterni vulnere),

+ убивать драгоценное время в неге и праздности conterere bonum otium socordia atque desidia;

+ хоть убей, не знаю ne vivam, si scio;

ублюдок hybrida [ae, m,f];

убогий miser [era, um] (condicio, fortuna);

убой trucidatio [onis, f] pecudis;

убор ornamentum [i, n];

+ головной убор ornamentum capitis;

уборка (урожая) messis [is, f];

уборная secreta [orum, npl] munditiarum;

убранство supellex [supellectilis, f] (elegantior); cultus [us, m]; instrumentum [i, n]; ornatus [us, m]; ornamentum [i, n]; apparatus [us, m];

убывать abscedere [o, cessi, cessum] (luna abscedens); tenuari [or, atus sum] (luna rtenuata); tabescere [o, bui] (noctes tabescunt); subsidere [o, sedi, sessum] (vitia subsidunt);

+ разве меня убудет от чьих-л. насмешек? Quid mihi aufert qui ridet?

убыль deminutio [onis, f];

убыток merces [edis, f] (mercede suorum в убыток своим же); damnum [i, n]; detrimentum [i, n]; termentum [i, n];

+ понести убыток capere detrimentum;

+ бывает, что (бывают такие случаи, когда) убыток приходится предпочесть прибыли est, ubi damnum praestet facere, quam lucrum;

убыточный damnosus [a, um];

уважаемый honestus [a, um]; reverendus [a, um]; verecundus [a, um] (nomen populi Romani); venerabilis [e]; venerandus [a, um]; reverentia dignus [a, um];

+ быть весьма уважаемым magnae venerationis esse;

уважать facere [io, feci, factum] (maximi; pluris; parvi; minimi; nihili); vereri[eor, veritus sum] (deos, parentes); revereri; diligere [o, lexi, lectum]; suspicere [io, spexi, spectum]; colere [o, ui, cultum]; observare [1];

+ уважать и любить vereri et diligere;

+ мы уважаем вас, римляне, и даже боимся veremur vos, Romani [e]t etiam timemus;

уважение reverentia [ae, f]; respectus [us, m]; suspectus [us, m]; aestimatio [onis, f]; honestas [atis, f]; majoritas [atis, f]; cultus [us, m]; observantia [ae, f] (in aliquem; alicujus); pudor [oris, m] (patris); caritas [atis, f] (in caritate esse; uxoria); verecundia [ae, f] (parentis; rei publicae); veneratio [onis, f];

+ достойным уважения образом honeste;

+ я считаю достойными уважения все виды красноречия venerabiles puto omnes partes eloquentiae;

+ уважение к законам verecundia legum;

+ быть окруженным уважением venerationem habere;

+ из уважения officii causa;

уважительный justus [a, um];

уведомить scire facere [io, feci, factum]; afferre [affero, attuli, allatum] (aliquid novi; rumores crebri ad eum afferebantur); facere aliquem certiorem (de re aliqua, rei alicujus); docere [eo, ui, doctum]; nuntiare [1];

+ Цезаря уведомили Caesar certior factus est;

увековечить mandare [1], tradere [o, didi, ditum] immortalitati; commendare [1]; sacrare [1];

увеличение auctio [onis, f]; auctus [us, m]; adaugmen [inis, n]; amplificatio [onis, f]; crescentia [ae, f] (dierum); accrescentia; increscentia; accessio [onis, f]; augmentum [i, n]; incrementum [i, n]; multiplicatio [onis, f]; propagatio [onis, f];

+ при сильном увеличении sub lente valida;

увеличивать augere [eo, auxi, auctum]; adaugere (bonum; numerum); ampliare [1]; amplificare [1]; cumulare [1]; extendere; multiplicare [1]; exaggerare [1]; dilatare [1]; proferre [fero, tuli, latum]; propagare [1]; acquirere [o, sivi, situm]; adjuvare [1] (maerorem lacrimis); frequentare [1] (copias sagittariis);

+ увеличить свой кредит acquirere ad fidem;

+ увеличить войско огромными пополнениями immensis auctibus extollere exercitum;

увеличиваться crescere [o, crevi, cretum]; accrescere; increscere (audacia increscit; dolor increvit); augeri [eor, auctus sum]; adaugescere [o]; coalescere [o, alui, alitum]; accedere [o, cessi, cessum]; incrementum capere [io, cepi, captum]; gliscere [o];

увеличительный augens [ntis];

+ увеличительное стекло lens augens;

уверение fides [ei, f] (dare; accipere); affirmatio [onis, f]; asseveratio [onis, f]; persuasio [onis, f];

уверенно confidenter; fidenter; recto talo;

уверенность certitudo [inis, f]; fides [ei, f]; fidentia [ae, f]; fiducia [ae, f] (alicujus);

+ с уверенностью pro certo (habere; scire; putare; negare; polliceri; esse);

+ приобрести уверенность в победе animum vincendi capere;

+ внушить кому-л. уверенность fidem alicui facere;

уверенный certus [a, um]; confidens [ntis];

+ я уверен, что смогу уничтожить своих противников confidentia est, inimicos meos me posse perdere;

+ не вполне уверен non satis scio;

+ я уверен certum mihi est;

+ уверенный в успехе certus eventus;

+ уверенной поступью pede certo;

увертки argutiae {arum, fpl]; latebrae; ambitus [us, m] (per ambitum enuntiare); tergiversatio [onis, f] (mora et t.);

увертываться vitare [1]; evitare; eludere [o, elusi, elusum]; effugere [io, fugi]; subterfugere;

увертюра praecentio [onis, f], symphoniacum exordium [ii, n], musicum prooemium [ii, n];

уверять (per)suadere [eo, suasi, suasum]; affirmare [1]; adjurare [1];

увеселение oblectamentum [i, n] (vitae); oblectatio [onis, f] (vitae); delectatio; delectamentum [i, n]; voluptates [um, fpl];

+ ведомство, должность по делам увеселений officium a voluptatibus;

увеселительный lusorius [a, um];

увесистый onerosus [a, um] (hasta; praeda);

увести abducere [o, xi, ctum] (legiones a Roma; vi filiam alicujus); deducere; subducere; subterducere; abstrahere [o, xi, ctum]; rapere [io, repi, raptum]; abripere [io, repi, reptum]; agere [o, egi, actum] (captivos);

увечить debilitare [1] (membra lapidibus); mutilare [1]; truncare [1] (statuas);

увечный mutilus [a, um]; mutilatus [a, um]; mancus [a, um]; debilis [e];

увечье mutilatio [onis, f]; debilitas [atis, f]; supplicium [ii, n] (supplicia sua ostendere);

+ причинить кому-л. увечье supplicio afficere aliquem;

увещевание monitio [onis, f]; admonitio; admonitum [i, n]; admonitorium [ii, n]; admonitus; hortatio [onis, f]; adhortatio; cohortatio; +увещевания лишь озлобляют его acrior admonitu est;

увещевать hortari [or, atus sum]; adhortari; cohortari; cantare [1] (canto tibi ut caveas); monere [eo, ui, itum]; admonere (aliquem, ut aliquid faciat);

увидеть videre [eo, vidi, visum]; conspicari [or, atus sum]; conspicere [io, spexi, spectum];

+ в открытом месте разведчики увидели неприятелей hostes in aperto a speculatoribus videbantur;

увиливание tergiversatio [onis, f] (mora et t.);

увиливать tergiversari [or, atus sum] (et cunctari);

+ всячески увиливать tergiversari huc atque illuc;

увлажнять temperare [1] (scatebris arentia arva); irrigare [1];

увлекательный invitabilis [e] (sermones); animum permovens [ntis];

увлекать auferre [fero, tuli, latum]; eferre; trahere [o, xi, ctum] (limum arenamque; trahi studiis laudis); abstrahere; provehere [o, xi, ctum]; abripere [io, repi, reptum]; raptare [1]; temptare [1]; vocare [1] (ad vitam; in altum; ad quietem); illicere [io, lexi, lectum]; illecebrare [1];

+ не дай себя увлечь чужими советами ne te auferunt aliorum consilia;

увлечение temptatio [onis, f]; voluptas [atis, f]; (хобби) avocamentum [i, n], praeoptata subsiciva occupatio [onis, f], studium [ii, n];

+ с увлечением cupide (agere aliquid);

увозить asportare [1]; avehere [o, xi, ctum]; devehere;

увольнение missio [onis, f]; dimissio;

+ увольнение в отпуск vacatio [onis, f];

увольнять mittere [o, misi, missum]; dimittere; remittere; commeatum dare [o, dedi, datum]; exauctorare [1];

увы eheu;

увядание (e)marcescentia [ae, f]; marcor [oris, m]; situs [us, m];

увядать flaccescere [o, cui]; (e)marcescere [o, cui]; viescere [o,-]; senescere [o, nui]; languere [eo, gui];

увядший (e)marcidus [a, um]; vietus [a, um] (cor; membra);

угар vapor [oris, m] carbonis; nidor [oris, m];

угасать aboleri;

углевод carbohydratum [i, n];

углекислый carbonicus [a, um];

углерод carboneum [i, n] (C);

угловатый angularis [e]; angulatus [a, um]; angulosus [a, um];

угловой angularis [e];

+ угловой удар ictus angularis;

углубление lacuna [ae, f]; sinus [us, m]; fovea [ae, f]; concavitas [atis, f]; cavea [ae, f]; locus [i, m] depressior;

углублять exaltare [1]; excavare [1]; deprimere [o, pressi, pressum];

угнать abducere [o, xi, ctum] (pecus, armenta); abigere [o, egi, actum] (pecus); agere (boves);

угнетать premere [o, pressi, pressum]; opprimere; habere [eo, ui, itum] aliquem miserrimum; afflictare [1] (Batavos); calcare [1] (libertatem; gentem); vexare [1]; convexare; urere [o, ussi, ustum]; demergere [o, rsi, rsum];

угнетение vexatio [onis, f]; injuria [ae, f]; oppressio [onis, f];

уговаривание suasio [onis, f]; hortatus [us, m]; hortatio [onis, f];

уговаривать suadere; persuadere; impellere; adducere; monere; admonere; hortari;

уговариваться pacisci [or, pactus sum]; constituere [o, ui, utum]; componere [o, posui, positum];

уговор conventum [i, n]; conventio [onis, f]; condicio [onis, f]; pactio [onis, f]; pactum [i, n]; praedictum [i, n];

+ по уговору ex composito; ex convento;

уговоры admonitio [onis, f]; admonitus [us, m]; persuasio [onis, f];

+ никакие уговоры на него не действуют acrior admonitu est;

+ Эней не поддается никаким уговорам non voces ullas tractabilis audit Aeneas;

угодить commodare [1]; gratificari [or, atus sum]; gratum facere [io, feci, factum];

угодливость adulatio [onis, f]; obsequium [ii, n]; offficium [ii, n]; studium [ii, n];

угодливый vernilis [e] (blanditiae); obsequens [ntis]; officiosus [a, um];

угодник assentator [oris, m];

угодно libet [libuit]; placet [placuit];

угодный gratus [a, um]; jucundus [a, um]; acceptus [a, um];

+ если угодно si placet; si (tibi) videtur;

+ если только это тебе так угодно si id forte ita sat acceptum est;

+ богам угодно было иное dis aliter visum est;

+ как тебе будет угодно ut (tibi) videbitur;

угодье praedium [ii, n];

+ лесные угодья praedia silvatica;

угождать servire [4]; inservire; gratificari [or, atus sum]; gratum facere [io, feci, factum]; morem gerere [o, gessi, gestum]; obtemperare [1]; obsequi [or, obsecutus sum];

угол angulus [i, m];

+ угол падения angulus incidentiae (radiorum);

уголовный criminalis [e]; capitalis [e]; publicus [a, um];

+ уголовный процесс caput [itis, n]; res [rei, f] capitalis;

уголок loculus [i, m];

уголь carbo [onis, m]; anthrax [cis, m]; lithanthrax;

+ бурый уголь geanthrax (fuscus);

угольщик carbonarius [ii, m];

угонять abigere [o, egi, actum];

угорать vaporibus emori [ior, rtuus sum];

угорь acne [es, f];

угорь (piscis)anguilla [ae, f];

угощать pollucere [eo, luxi, luctum] (pisces); excipere [io, cepi, ceptum] (aliquem epulis); accipere (-io) (hospitio, epulis aliquem) invitare [1] (hospitaliter; apparatis epulis); liberaliter tractare [1] (aliquem); inundare [1]; obsonare [1];

угощаться se invitare [1] (largissime; vino ciboque);

угощение hospitium [ii, n];

угрожать minari [or, atus sum]; comminari; minitari [or, atus sum]; imminere [eo, ui]; denuntiare [1]; infestare [1]; instare [o, stiti]; intentare [1]; manere [eo, nsi, nsum] (omnia indigna victos manent; omnes una manet nox);

+ угрожать падением pendere;

угрожающий minax [cis]; propositus [a, um];

угроза minae [arum, fpl]; minatio [onis, f]; comminatio; periculum [i, n]; metus [us, m];

+ разразиться страшными угрозами saevas increpare minas;

угрызение (совести) morsus [us, m] conscientiae; stimuli [orum, mpl] conscientiae;

угрюмо truculenter (aspicere aliquem);

угрюмость nubilum [i, n] (nubila humani animi); morositas [atis, f]; acerbitas [atis, f]; tristitia [ae, f]; supercilium [ii, n]; senium [ii, n];

угрюмый impotunus [a, um] (vultus, senex); acer [acris, acre] (vultus); acerbus [a, um]; truculentus [a, um] (oculi; vultus); trux [cis] (vultus; facies); tristis [e] (senex; vultus); taetricus [a, um] (puella; disciplina); morosus [a, um];

удаваться contingere [o, tigi, tactum] (si mihi contigerit); licere [eo, ui, itum]; succedere [o, cessi, cessum] (haec successerunt; hoc bene successit); procedere; evenire [io, veni, ventum]; provenire;

+ если бы удалось то, что предпринято si successisset coeptis;

удавить suffocare [1] (aliquem); gulam frangere [o, fregi, fractum]; strangulare [1];

удавка laqueus [i, m]; (мед.) paraphimosis [is, f];

удавленник strangulatus [i, m];

удаление detractio [onis, f]; elongatio [onis, f]; amotio [onis, f] (doloris); (расстояние) spatium; longinquitas [atis, f]; (мед.) amputatio [onis, f];

+ удаление от общества secessus [us, m]; secessio [onis, f]; digressus [us, m]; solitudo [inis, f]; abitus [us, m]; relegatio [onis, f]; obligatio [onis, f];

удаленный remotus [a, um]; longinquus [a, um]; sejunctus [a, um]; repulsus [a, um]; subductus [a, um];

+ быть удаленным от культурной жизни и образованности провинции abesse a cultu atque humanitate provinciae;

удалить auferre [aufero, abstuli, ablatum]; tollere [o, sustuli, sublatum] (simulacra ex delubris); amovere [eo, amovi, amotum]; removere; submovere (hostes a porta; ex muro); abdere [o, didi, ditum] (copias ab eo loco; se in locum aliquem); abjungere [o, nxi, nctum] (aliquem); secludere [o, clusi, clusum]; excludere; segregare [1]; ablegare [1]; relegare; abstergere [eo, rsi, rsum]; alienare [1]; egerere [o, egessi, egestum]; ejicere [io, jeci, jectum]; excidere [o, cisi, cisum]; eximere [o, emi, emptum]; exonerare [1]; exterminare [1]; propellere [o, puli, pulsum]; propulsare [1]; amandare [1]; exturbare [1] (calculos renium; ex animo aegritudinem); extorquere [eo, rsi, rtum] (incubantem Italiae Hannibalem); extrahere [o, xi, ctum] (errorem stirpitus; religionem ex animis); amputare [1];

удаляться abire [eo, ii, itum] (ab aliquo); abscedere [o, cessi, cessum]; discedere; secedere; concedere; excedere; deficere [io, feci, fectum]; desciscere [o, scivi, scitum]; divertere [o, rti, rsum]; eliminare [1]; aberrare [1]; se amovere [eo, movi, motum]; refugiare [1]; abripere [io, repi, reptum]; descendere [o, ndi, nsum]; absistere [o, stiti] (luco; limine); facessere [o, ssivi, ssitum] (ab omni societate); elongare [1] (ab aliquo); elonginquare [1]; elongiquare se; spernere [o, sprevi, spretum] (se a malis);

+ удалиться от своего предмета aberrare a proposito;

удар ictus [us, m]; percussio [onis, f]; percussura [ae, f] (ferro facta); vis; pulsus [us, m]; impulsus; plaga [ae, f]; verber [eris, n]; vulnus [eris, n]; occursus [us, m]; offensa [ae, f]; casus [us, m]; clades [is, f];

+ непрерывный град ударов creberrimi ictus;

+ удар в голову percussio capitis;

+ нанесший удар percussor (vulneratus percussorem novit);

+ удар молнии tactus fulminis;

+ удар вслепую (наугад) caecus ictus;

+ солнечный (тепловой) удар ictus solis;

+ апоплексический удар ictus sanguinis; apoplexia;

+ удар судьбы ictus calamitatis;

+ оказаться под ударом противника sub ictum inimici dari;

+ быть под ударом sub ictu esse;

+ увертываться от ударов subducere ab ictu corpus;

+ судно, способное выдержать любой удар navis ad quamvis vim perferendam facta;

ударение accentus [us, m]; ictus [us, m]; tonus [i, m]; vox [cis, f]; prosodia [ae, f];

ударить afflictare [1]; affligere [o, xi, ctum] (fusti caput); infligere; verberare [1] (costas ense); tundere [o, tutudi, tu(n)sum]; obtundere; percutere [io, cussi, cussum]; incutere (-io); collidere [o, lisi, lisum]; plangere [o, nxi, nctum]; ferire [4]; pulsare [1]; offendere [o, ndi, nsum]; offensare [1]; caedere [o, caesi, caesum];

+ хмель ударяет в голову fervor (vini) accedit capiti;

удариться affligere [o, xi, ctum] (caput saxo);

ударный percussionalis [e] (instrumentum musicum); tonicus [a, um] (syllaba tonica);

удача secundum [i, n]; res [rerum, fpl] secundae [arum, fpl]; fortuna [ae, f]; successus [us, m]; eventus [us, m] prosper;

+ желаю тебе удачи bene sit tibi;

удачливый felix [cis]; faustus [a, um]; fortunatus [a, um];

удачно apte; bene; opportune; prospere; non frustra; non nequiquam;

удачный aptus [a, um]; felix [cis]; faustus [a, um]; fortunatus [a, um] (proelium); secundus [a, um]; prosper [era, um]; opportunus [a, um];

удваивать duplicare [1]; geminare [1];

удвоенный duplicatus [a, um];

удел ditio [onis, f];

удел fortuna [ae, f]; sors [sortis, f]; condicio [onis, f];

уделить tribuere [o, ui, utum] (tempus litteris); attribuere; contribuere; decernere [o, crevi, cretum] (tempus ad aliquam rem); impertire [4];

удельный tributus [a, um];

+ удельный вес gravitas [atis, f] specifica;

удерж(ив)ать retinere; tenere [eo, ui, tentum] (locum; tumulum; Romanos, ne transirent flumen); abstinere; sustinere (labentem); sustentare [1]; excludere [o, si, sum]; prohibere [eo, ui, itum]; cohibere (intra constitutum modum); reprehendere [o, ndi, nsum]; arcere [eo, ui, -]; co"ercere [eo, ui, itum]; retrahere [o, xi, ctum]; supprimere [o, pressi, pressum]; compescere [o, cui]; porcere [eo,-] (aliquem aliqua re [ab aliqua re]); sistere [o, stiti, statum] (lacrimas); habere [eo, ui, itum] (milites in castris); submovere [eo, movi, motum] (aliquem a bello; a maleficio); fraudare [1]; retardare [1]; dehortari [or, atus sum]; avocare [1]; absterrere [eo, ui, itum]; deterrere;

удержаться se sustinere [eo, ui, tentum]; abstinere;

+ не удержаться (от того, чтобы) se non tenere (quin); non temperare (quin, quominus);

+ удержаться от падения se sustinere a lapsu;

удивительно mire; mirabiliter;

удивительный admirandus [a, um]; mirandus [a, um]; mirus [a, um]; mirabilis [e]; admirabilis; mirificus [a, um]; stupendus [a, um];

удивление admiratio [onis, f]; suspectus [us, m];

+ вызывать удивление admirationem habere, movere, excitare;

+ быть предметом удивления admiratione affici;

+ он с удивлением спрашивает admiratus quaerit;

удивляться mirari [or, atus sum]; admirari (aliquem; aliquid);

+ удивляться тому, что это произошло admirari, cur id factum sit;

+ ничему не удивляться nil admirari;

удила frenum [i, n];

удилище calamus [i, m] (calamo ducere pisces); (h)arundo [inis, f];

удильщик hamiota [ae, m];

удирать effugere [io, fugi]; fuga se recipere [io, cepi, ceptum];

удить (рыбу) piscari [or, atus sum] (hamo);

удлиннять trahere [o, xi, ctum]; longiorem reddere [o, didi, ditum]; producere [o, xi, ctum];

удобный aptus [a, um]; idoneus [a, um] (locus; tempus; verba); commodus [a, um]; tempestivus [a, um]; expeditus [a, um]; aequus [a, um]; facilis [e]; habilis [e]; obvius [a, um]; promptus [a, um]; opportunus [a, um]; competens [ntis]; tractabilis [e] (pondus);

+ сражаться в удобной местности suo loco pugnare, pugnam facere;

+ удобное время occasio [onis, f]; opportunitas [atis, f];

+ удобный для жилья habitabilis [e];

+ удобный для судоходства navigabilis [e];

удобоносимый portabilis [e]; tractabilis [e] (pondus);

удобрение laetamen [inis, n]; fimum [i, n] (fimo saturare arida sola); stercoratio [onis, f];

+ минеральное удобрение laetamen minerale;

удобрять laetificare [1]; stercorare [1];

удобство commoditas [atis, f]; commodum [i, n]; opportunitas [atis, f]; aequitas [atis, f] (loci);

удовлетворение satisfactio [onis, f];

+ требовать удовлетворения res repetere;

удовлетворенный satisfactus [a, um];

+ быть вполне удовлетворенным чем-л. aequi bonique facere aliquid;

удовлетворительный satisfactorius [a, um]; sufficiens [ntis];

удовлетворить satisfacere [io, feci, factum]; sufficere (-io); satiare [1]; saturare [1]; suppetere [o, ivi, itum]; adimplere [eo, evi, etum] (curatorem suum); respondere [eo, nsi, nsum];

+ удовлетворить чью-л. жадность sufficere cupiditati alicujus;

удовольствие oblectatio [onis, f] (vitae); delectatio [onis, f]; deliciae [arum, fpl]; gaudium [ii, n]; voluptas [atis, f] (epularum voluptates); suavitas [atis, f]; festivitas [atis, f]; libitum [i, n];

+ это доставляет удовольствие res illa habet oblectationem;

+ доставлять удовольствие afferre delectationem; voluptatem tradere;

+ чувственные удовольствия gaudia corporis;

+ поступайте в свое удовольствие facite vostro animo volup;

+ находить в чем-л. удовольствие aliquid voluptati habere;

+ из-за удовольствия voluptatis causa;

+ для удовольствия animi causa; animi gratia;

удод upupa [ae, f];

удостаивать dignare [1]; dignari [or, atus sum]; prosequi [or, secutus sum];

+ удостоить награды praemio afficere (-io);

удостоверение testimonium [ii, n]; confirmatio [onis, f];

+ в удостоверение чего мы приложили наши печати к этой грамоте (этому документу) in cujus rei testimonium huic chartae (scripto) nostra sigilla apposuimus;

+ командировочное удостоверение tractoriae (litterae);

удостоверять attestari [or, atus sum]; (con)testari; ad certum redigere [o, egi, actum]; comprobare [1]; fidem facere [io, feci, factum]; confirmare [1];

удочка (h)arundo [inis, f]; hamus [i, m];

удручать gravare [1] (labore); affligere [o, xi, ctum];

удручающий vitiosus [a, um] (cura); tristis [e] (nuntius);

удрученный affectus [a, um] (vitiis; aetate; senectute); aeger [gra, um] (mens); gravatus [a, um] (tot malis);

удушать strangulare [1]; suffocare [1];

удушливый acer [acris, acre] (nidor); anhelus [a, um];

удушье anhelitus [us, m]; asthma [atis, n]; dyspnoea [ae, f];

уединение solitudo [inis, f]; secessus [us, m]; secretarium [ii, n]; secretum[i, n]; heremum[i, n];

уединенный solus [a, um]; secretus [a, um]; solitarius [a, um]; reductus [a, um]; segrex [gis]; separatus [a, um]; contractus [a, um];

+ уединенное место angulus [i, m];

уезд districtus [us, m];

уезжать avehi [or, avectus sum]; provehi; proficisci [or, fectus sum];

уж coluber [bri, m];

ужас terror [oris, m]; pavor [oris, m] (ac metus); formido [inis, f]; horror [oris, m];

+ навести ужас на кого-л. alicui terrorem adjicere;

+ пусть мне угрожают всяческие ужасы, я встречу их лицом к лицу licet omnes in me terrores impendeant, succurram atque subibo;

+ фильм ужасов pellicula (cinematographica) horrifica;

ужаснуться expavescere [o, pavi] (ad aliquid; ab aliqua re; aliquem, aliquam rem); expavere [eo, pavi] (aliquid); horrere [eo, ui]; horrescere [o, rui]; exhorrescere; perhorrescere; exterrere [eo, ui];

ужасно terribiliter;

ужасный horribilis [e]; horrendus [a, um]; horridus [a, um]; terribilis [e] (aspectu, visu; sonitus; alicui); terrificus [a, um]; tremendus [a, um]; formidulosus [a, um]; improbus [a, um] (rabies ventris); miser [era, um] (cupido; amor); indignus [a, um] (funera suorum); atrox [cis] (caedes; facinus; bellum); taeter [tra, um] (odor; vox; bellum); summus [a, um] (turpitudo); ingens [ntis]; immanis [e]; foedus [a, um]; crudelis [e]; detestabilis [e]; saevus [a, um]; nefandus [a, um];

уже jam; dudum;

ужин cena [ae, f]; vesper [i, m] (in vesperum parare piscatum); vesperna [ae, f]; cibus [i, m] vespertinus;

+ ужинать у кого-л. de vesperi alicujus cenare;

узаконение legitimatio [onis, f]; validatio [onis, f];

узаконенный legitimus [a, um];

узаконить sancire [4]; legem accipere [io, cepi, ceptum];

узда capistrum [i, n]; frenum [i, n];

узел nodus [i, m];

узелок sarcinula [ae, f];

узкий angustus [a, um] (via; aditus; pons); artus [a, um]; anxius [a, um]; restrictus [a, um]; strictus [a, um]; gracilis [e] (via); brevis [e] (via; iter urinae); tenuis [e] (litus);

узловатость nodus [i, m];

узловатый nodosus [a, um];

узнавание cognitio [onis, f]; notio [onis, f];

узна(ва)ть noscere [o, novi, notum]; agnoscere [o, agnovi, agnitum] (veterum amicum); (re)cognoscere; reperire [4]; comperire; invenire [io, veni, ventum]; discere [o, didici, doctum]; condiscere; auferre [fero, tuli, latum] (aliquid ex aliqua re); scire [4] (hostes id scient); resciscere [o, vi, itum]; inaudire [4]; sentire [4]; accipere [io, cepi, ceptum] (nuntium; clamorem); cernere [o, crevi, cretum];

+ узнав о твоем прибытии cum te scierit venisse;

+ если бы об этом узнали si scitum esset;

+ о том, что делается, ты узнаешь от него quae gerantur, accipies ex illo;

+ вы у меня узнаете! Jam faxo (= fecero) sciatis!

+ быть узнанным по царской одежде cultu regio agnosci;

+ стараться узнать requirere (aliquid ab/ex aliquo; de aliqua re);

узник carcer [eris, m];

узор ornamentum [i, n];

узурпатор usurpator [oris, m]; tyrannus [i, m];

узурпировать usurpare [1];

узы vinculum [i, n] (vincula concordiae; uno societatis vinculo contineri); retinaculum [i, n]; nodus [i, m];

+ брачные узы capistrum maritale; vinculum jugale;

указ consultum [i, n]; decretum [i, n]; edictum [i, n];

указание admonitio [onis, f]; monita [orum, npl]; praeceptum [i, n];

+ Гальба дает указание солдатам прервать на короткое время сражение Galba milites certiores facit paulisper intermitterent proelium;

указатель index [icis m,f];

указательный палец index [icis m,f];

указывать indicare [1]; monstrare [1]; demonstrare; ostendere [o, ndi, nsum]; significare [1]; designare [1]; renuntiare [1]; declarare [1]; annuere [o, ui, utum]; docere [eo, ui, ctum]; laudare [1] (aliquem auctorem; aliquem testem); admonere [eo, ui, itum] (aliquem, ut aliquid faciat);

укладывать ponere [o, posui, positum]; imponere; condere [o, didi, ditum];

уклон declinatio [onis, f]; digressio [onis, f] [onis, f]; aberratio [onis, f]; proclivitas [atis, f];

уклончиво per ambitum;

+ говорить уклончиво circa rem ambitus facere;

уклоняться deflectere [o, xi, xum]; declinare [1]; abscedere [o, cessi, cessum] (a civilibus muneribus); discedere; recedere; distinguere [o, nxi, nctum]; desciscere [o, scivi, scitum]; defugere [io, fugi] (sermonem alicujus; proelium; disputationem); effugere (periculum; invidiam; mortem); vitare [1] (iter illud); evitare; devitare; excurrere [o, rri, rsum]; parcere [eo, rsi, rsum]; vagari [or, atus sum]; eludere [o, elusi, elusum]; tergiversari [or, atus sum] (et cunctari); supersedere [eo, sedi, sessum] (aliquid facere);

+ уклоняться от наказания sibi poenas abrogare;

+ уклониться от боя supersedere proelio;

укол punctura [ae, f]; puncta [ae, f]; punctum [i, n]; punctus [us, m];

укор vituperatio [onis, f];

укорачивать curtare [1]; decurtare; brevius facere [io, feci, factum];

укоренять infigere [o, xi, xum];

укороченный curtus [a, um];

украденное spolium [ii, n];

украдкой furtim; clam;

Украина Ucraina [ae, f];

украинец Ucrainus [i, m];

украинский Ucrainus [a, um];

украсть contrectare [1]; suppilare [1] (aliquid alicui); suffurari [or, atus sum];

украшать decorare [or, atus sum]; distinguere [o, nxi, nctum]; ornare [or, atus sum]; adornare (arma auro; aliquem honoribus); exornare; velare [or, atus sum]; vestire [4]; sternere [o, stravi, stratum] (triclinium argento); colere [o, ui, cultum]; extollere [o, extuli]; illuminare [or, atus sum]; illustrare [or, atus sum]; pingere [o, nxi, ctum]; praetexere [o, xi, xtum]; purpurare [or, atus sum];

+ украшать разноцветными камешками variare lapillis;

+ украшать венком coronare;

+ украшать речь фигурами figurare;

украшение ornamentum [i, n]; ornatus [us, m]; decus [oris, n]; cultus [us, m]; signamen [inis, n]; honor [oris, m]; lux [cis, f]; instrumentum [i, n]; festivitas [atis, f]; supellex [supellectilis, f] (modica; elegantior; oratoria);

+ друзья – лучшее украшение жизни amici optima vitae supellex;

украшенный cultus [a, um]; decorus [a, um]; ornatus [a, um];

+ украшенный вышитыми пальмовыми ветвями palmatus [a, um];

+ украшенный драгоценными камнями gemmatus [a, um];

+ украшенный изображениями signifer [era, um];

+ украшенный маленькими рельефными изображениями sigillatus [a, um];

+ украшенный цепью torquatus [a, um];

укрепившийся adultus [a, um] (Athenae);

укрепление castellum [i, n]; castra [orum npl]; castrum [i, n]; fortalicium [i, n]; propugnaculum [i, n]; munimentum [i, n]; munitio [onis, f]; praesidium [ii, n]; confirmatio [onis, f]; vallum [i, n];

+ для укрепления памяти memoriae vegetandae gratia;

+ выдвинуть кого-л. для укрепления своей власти subsidium dominationi aliquem extulisse;

укрепленный munitus [a, um]; firmatus [a, um];

+ укрепленное место castellum [i, n];

+ укрепленный пункт oppidum [i, n];

укреплять communire; munire [4]; immunire; firmare [1]; confirmare; affirmare; sistere [o, steti, statum]; indurare [1]; fundare; corroborare [1]; destinare [1] (naves ancoris; antennas ad malos); confortare [1] (seras portarum; manus); stabilire [4] (stipites; dentes mobiles; rempublicam); vegetare [1]; alere [o, ui, itum] (vires; pilos); armare [1] (muros propugnaculis);

укрепляться se corroborare [1]; se confirmare [1];

укрепляющий validus [a, um] (cibus);

укроп foeniculum [i, n]; anethum [i, n];

укротитель domitor [oris, m];

укрощать domare [o, ui, atum] (leones, feras); domitare [1] (boves, populos, ventos); perdomare; edomare; co"ercere [eo, ui, itum]; compescere [o, cui]; refrenare [1]; lassare [1] (vitia); comprimere [o, pressi, pressum] (audaciam alicujus); reprimere; moderari [or, atus sum]; castigare [1] (equum frenis; animi dolorem); subigere [o, egi, actum] (beluam; subacta cervix juvencae; taurum); debellare [1] (voluptates);

укрощение domitura [ae, f];

укрыватель suppressor [oris, m] (alieni servi);

укры(ва)ть subripere [io, repi, reptum] (crimina oculis alicujus); tegere [o, xi, ctum] (fugientem);

укры(ва)ться subire [eo, ii, itum] (in aliquid, aliquid, alicui); delitescere [o, tui]; latere [eo, ui];

укрытие suffugium [ii, n] (alicujus rei, aut imbris, aut hiemis; adversus aliquid, adversus caeli rigorem); absconsio [onis, f] (a turbine et a pluvia); subsidium [ii, n];

+ кое-какие укрытия для мелких судов modicis navigiis pauca subsidia;

уксус acetum [i, n];

уксусница acetabulum [i, n];

укус morsus [us, m] (canis rabidi); plaga [ae, f];

уладить placare [1] (discordias); expedire [4] (negotia); negotium conficere [io, feci, fectum]; componere [o, posui, positum] (controversiam); dirimere [o, emi, emptum] (litem);

+ многое и поныне еще не улажено multa ne nunc quidem expedita sunt;

улей alvear [is, n]; alvearium [ii, n]; alveus [i, m]; praesaepis (f/pl) (apium); stabulum [i, n] (apium); apiarium [ii, n];

улетать auferri [auferor, ablatus sum] pinnis; avolare [1];

улетучиться tenuari [or, atus sum] in auras; manare [1];

улики indicium [ii, n]; index [icis, m];

+ опираясь на самые бесспорные улики и свидетельские показания certissimis criminibus et testibus fretus;

улитка cochlea [ae, f]; cochlear [is, n]; testa [ae, f]; domiporta [ae, f];

улица platea [ae, f]; vicus [i, m] (in vico angusto habitare); via [ae, f]; strata [ae, f];

уличать coarguere [o, ui, utum]; confutare [1]; convincere [o, vici, victum];

улов captus [us, m] (piscium); piscatus [us, m] (piscatus bonus);

уловки astus [us, m] (callide et cum astu); astutiae [arum, fpl]; dolus [i, m]; latebra [ae, f]; argutiae [arum, fpl]; captiones [um, fpl]; commentum [i, n]; fabrica [ae, f] (fingere aliquam fabricam); stropha [ae, f] (aliquam stropham invenire);

+ отбросив уловки и ложь remotis strophis ac fucis;

уложить componere [o, posui, positum];

+ уложить вещи expedire sarcinulam;

улучить

+ улучить время aucupari tempus;

улучшать emendare [1]; meliorare [1]; melius (meliorem) efficere, facere [io, feci, ctum]; nobilitare [1]; castigare [1] (carmen);

улучшение (состояния больного) analepsia [ae, f]; emendatio [onis, f]; correctio [onis, f]; profectus [us, m];

улыбаться ridere [eo, risi, risum] (alicui); subridere; arridere; renidere [eo, -];

+ когда судьба улыбнулась versis ad prospera fatis;

улыбка risus [us, m] (lenis);

ум cerebrum [i, n] (non habere); mens [ntis, f]; ratio [onis, f]; sensus [us, m]; ingenium [ii, n] (abundare ingenio); animus [i, m]; sal [salis, m];

+ кто-л. не в своем уме elleborum alicui opus est;

+ ты не в своем уме non tibi sanum est sinciput;

+ не в своем уме vacerrosus [a, um];

+ он себе на уме non sibi male vult;

+ что у него на уме? Quid struit?

+ жить своим умом suo ingenio vivere;

+ проницательность ума ingenii acumen / acies;

+ быстрый ум celeres motus ingenii /ingenii celeritas;

умалить obterere [o, trivi, tritum]; obtrectare [1]; detrectare; detrahere [o, xi, ctum]; rodere [o, rosi, rosum]; delibare [1];

+ сильно умалить чью-л. славу abscidere multum laudi alicujus;

умалишенный mente captus [a, um];

умалчивать silere [eo, ui]; tacere [eo, ui, itum]; reticere; dissimulare [1]; praeterire [eo, ii, itum] (silentio); transire (silentio);

умащивать unguere [o, unxi, unctum]; delibuere [o, ui, utum];

умело callide (ordiri rem; versari in aliqua re; vitia sua occultare);

умелый sollers [rtis]; sciens [ntis] (alicujus rei); artificiosus [a, um] (rhetor); callidus [a, um];

умение queentia [ae, f]; calliditas [atis, f]; scientia [ae, f]; prudentia [ae, f];

уменьшать minuere [o, ui, utum]; comminuere (argenti pondus); deminuere; imminuere; moderari [or, atus sum]; circumcidere [o, cidi, cisum]; extenuare [1]; levare [1]; sublevare (pericula; laborem; calamitatem; odia; metum); libare [1]; mitigare [1]; mutilare [1];

уменьшаться minui [or, utus sum]; deminui; imminui; decrescere [o, crevi, cretum]; tabescere [o, ui] (noctes tabescunt); deficere (-io); cadere [o, cecidi, casum];

уменьшение diminutio [onis, f];

уменьшенный extenuatus [a, um];

умеренно moderate; temperanter; leniter; mediocriter; modeste; modice;

умеренность temperantia [ae, f]; temperamentum [i, n]; moderatio [onis, f]; continentia [ae, f]; modus [i, m]; modestia [ae, f]; sobrietas [atis, f];

+ умеренность есть власть разума над страстью temperantia est rationis in libidinem dominatio;

умеренный modicus [a, um]; moderans [ntis]; moderatus [a, um]; modestus [a, um]; temperatus [a, um]; temperans [ntis]; contiens [ntis]; remissus [a, um]; sobrius [a, um]; clemens [ntis]; medius [a, um];

+ быть умеренным temperare (in aliqua re, alicui rei);

умереть decedere [o, cessi, cessum]; defungi [or, nctus sum]; fungi fato [vita, morte]; mori [ior, rtuus sum] (fame; ex vulnere); emori; letum abire [ei, ii, itum]; Stygios manes adire; perire (morbo, a morbo; ex vulneribus); aboleri [eor, itus sum] (quam ocissime); debitum naturae reddere [o, didi, ditum]; edere animam; spiritum edere; ebullire [4] animam; efflare [1] animam, animum; deficere (-io); occumbere [o, bui, bitum]; personam vitae deponere [o, posui, positum]; agere inter homines desinere [o, si(v)i, itum];

+ умереть естественной смертью mori morte sua;

+ умирать, не испытывая страха смерти sine metu mortis mori;

+ готовящаяся умереть мучительной смертью Дидона moritura crudeli funere Dido;

+ умереть с честью bene mori;

+ он уже умер vixit;

+ я с величайшей готовностью умру, если… praeclare vixero, si…

умерший mortuus [a, um]; defunctus [a, um];

умерщвление strages [is, f] (principum);

умерять comprimere [o, pressi, pressum] (cupiditates iracundiasque); reprimere; temperare [1] (amara lento risu); moderari [or, atus sum]; continere [eo, ui, tentum]; co"ercere [eo, ui, itum];

умерщвлять abalienare [1] (abalinata membra); trucidare [1] (captos ferro); tollere (aliquem veneno);

уместиться sufficientem locum habere [eo, ui, itum];

+ войско с трудом может уместиться на равнине planities exercitum vix capit;

уместно opportune;

уместный tempestivus [a, um] (oratio); opportunus [a, um]; idoneus [a, um];

уметь posse [possum, potui]; quire [eo, qui(v)i, itum]; scire [4]; scientiam habere [eo, ui, itum]; nosse [novi]; novisse;

+ не уметь nescire; non posse; nequire;

+ тот, кто не умеет хранить доверенные ему тайны commissa tacere qui nequit;

+ уметь использовать что-л. aliqua re uti scire;

+ уметь играть на струнных инструментах scire fidibus;

+ знать и уметь что-л. aliquid notum et tractatum habere;

умилостивить placare [1] (deos; carmine di placantur); propitiare [1]; litare [1]; parentare [1]; mactare [1]; piare [1];

умиротворять pacare [1]; tranquillare [1];

умно callide (ordiri rem; versari in aliqua re; vitia sua occultare); prudenter; acute; intellegenter;

умножать multiplicare [1]; ampliare [1]; amplificare [1]; augere [eo, auxi, auctum];

умножение multiplicatio [onis, f];

умный callidus [a, um] (in re aliqua; alicujus rei; alicui rei; ad aliquid); prudens [ntis]; sapiens [ntis]; acutus [a, um]; intellegens [ntis]; sagax [cis]; scitus [a, um];

умозаключение ratiocinatio [onis, f]; conclusio [onis, f] (rationis); argumentum [i, n] ratione conclusum;

умозрительный speculativus [a, um];

умолкнуть conticere [eo, ui]; conticescere [o, ui]; silescere [o, lui]; supprimere [o, pressi, pressum] vocem;

умолчать transire [eo, ii, itum] aliquid silentio; tenere [eo, ui, tentum] (aliquid); tacere [eo, ui, itum];

+ то, о чем я умолчал и о чем счел нужным умолчать quod tacui et tacendum putavi;

умолять tangere [o, tetigi, tactum] genua alicujus; obsecrare [1]; obtestari [or, atus sum]; supplicare [1]; venerari [or, atus sum]; adorare [1]; implorare [1];

умоляющий supplex [icis];

уморить suffocare [1];

+ уморить город голодом urbem fame suffocare;

умственный mentalis [e]; mentis; animi; rationis;

умывальник aquiminale [is, n]; aquiminarium [ii, n];

умышленно consulto; ex destinato; destinato; voluntate;

умышленный volens [ntis]; consulto factus [a, um];

унавоженный fimetosus [a, um]; stercoratus [a, um]; stercorosus [a, um] (locus; herbae);

унаследованный hereditarius [a, um];

унаследовать hereditatem capere [io, cepi, captum];

унести auferre [fero, tuli, latum]; deferre; abducere [o, xi, ctum] (omnia abducet secum vetustas); rapere [io, repi, raptum]; abripere (-io); asportare [1]; deportare; transportare; tollere [o, sustuli, sublatum] (praedam); agere [o, egi, actum] (praedam);

+ унести что-л. к себе домой domum suam aliquid auferre;

универмаг pantopolium [ii, n]; emporium [ii, n];

университет Universitas [atis, f] (studiorum);

+ профессор университета professor universitatis (universitarius);

+ студент университета alumnus universitatis;

университетский universitarius [a, um], universitatis, ad studia universitatis pertinens [ntis];

унижать abjicere [io, jeci, jectum] (aliquem); detrectare [1]; rodere [o, rosi, rosum]; abducere [o, xi, ctum]; extenuare [1];

унижаться abjicere [io, jeci, jectum] se; humiliari [or, atus sum]; se humiliare [1];

унижение contumelia [ae, f] (contumeliam alicui facere, dicere; jacere in aliquem);

уникальный unicus [a, um];

унимать, унять domare [o, ui, atum] (horrida verba); supprimere [o, pressi, pressum] (aegritudinem; iram; furorem); placare [1] (iram deorum donibus); sternere [o, stravi, stratum] (ventos); restinguere [o, nxi, nctum]; mollire [4];

унисекс (стиль одежды) ad ambo sexus pertinens;

унификация unificatio [onis, f];

уничтожение pernicies [ei, f]; exstinctio [onis, f]; destructio [onis, f]; dispersio [onis, f]; interitus [us, m]; dissolutio [onis, f]; abrogatio [onis, f];

уничтожить (e)necare [o, avi/cui, atum]; caedere [o, cecidi, caesum]; concidere [o, cidi, cisum]; rescindere [o, scidi, scisum]; rumpere [o, rupi, ruptum]; obterere [o, trivi, tritum]; resolvere [o, lvi, lutum]; contundere [o, tudi, tusum]; interficere (-io); prosternere [o, stravi, stratum]; exstinguere [o, nxi, nctum]; perfringere [o, fregi, fractum]; evertere [o, rti, rsum]; subvertere; convellere [o, vulsi, vulsum]; delere [eo, evi, etum]; destruere [o, xi, ctum]; cassare [1]; consumere [o, mpsi, mptum] (incendio, flammis consumi, opus vi aliqua consumptum); perdere [o, didi, rsum] (serpentem); abolere [eo, evi, itum] (monumenta; testamentum); abrogare [1] (leges); vertere [o, rti, rsum] (leges); pessum dare [do, dedi, datum] /dejicere [io, jeci, jectum], premere [o, pressi, pressum], agere [o, egi, actum]/ (hostium copias; civitates); decerpere [o, rpsi, rptum] (spes tantas); trucidare [1] (captos ferro; ирон. pisces, porrum); tollere [o, sustuli, sublatum] (Carthaginem et Numantiam; interitus omnia tollens atque delens); sustollere (aedes); subvertere [o, rti, rsum] (fidem, probitatem ceterasque artes bonas);

+ город уничтожен пожаром ignis abstulit urbem;

+ это нужно уничтожить полностью solo aequandum est;

уния unio [onis, f];

унывать animo cadere [o, cecidi, casum]; animum demittere [o, misi, missum]; pavere [eo, pavi];

унылый aeger [gra, um] animi; humidus [a, um]; demissus [a, um]; pavidus [a, um]; dejectus [a, um]; objectus; tractus [a, um]; maestus [a, um] (senex; carmen; vultus); afflictus [a, um] (animi bonorum);

унция uncia [ae, f];

уныние afflictio [onis, f]; demissio [onis, f] animi; tristitia [ae, f]; maestitia [ae, f];

упадок labes [is, f]; decessio [onis, f];

+ приходить в упадок perire (civitates pereunt);

+ торговля приходит в упадок mercatura labitur / decrescit / minuitur;

+ упадок духа demissio animi;

+ упадок сил gelu [us, n]; prostratio virium;

+ приведенный в упадок aeger (pars rei publicae; civitas);

упаковать stipare [1];

+ упаковывать книги Платона вместе с произведениями Менандра stipare Platona (= Platonem) Menandro;

упасть collabi [or, lapsus sum]; incidere [o, cidi, -] (in foveam; ad terram);

упираться reniti [or, nisus sum]; obniti; sustinere [eo, ui, tentum]; resistere [o, stiti]; gravari [or, atus sum] (in colloquium venire);

упитанный habitus [a, um];

уплата praestatio [onis, f] (vectigalis); solutio [onis, f]; merces [edis, f];

уплатить mercedem alicujus rei dare [do, dedi, datum]; solvere [o, lvi, lutum]; numerare [1];

уплотнение induratio [onis, f];

упование fiducia [ae, f] (rei alicujus); fides [ei, f]; spes [ei, f];

уподобление simile [is, n]; similitudo [inis, f]; assimilatio [onis, f];

уподоблять simulare [1] (aliquid alicui rei); assimilare; adaequare [1]; parem ponere [o, posui, positum];

упокоиться requiescere [o, quievi, etum];

уполномоченный procurator [oris, m];

уполномочить potestatem dare; mandare [1];

упоминание commemoratio [onis, f]; admonitio [onis, f]; memoratus [us, m]; mentio [onis, f];

упоминать memorare [1] (nihil dignum memoratu actum); commemorare; meminisse [memini]; mentionem facere [io, feci, factum]; laudare [1] (aliquem auctorem; aliquem testem); tangere [o, tetigi, tactum] (aliquid leviter); attingere; incidere [o, cidi] in mentionem alicujus rei; citare [1]; celebrare [1]; appellare [1] (in lege appellari); praedicere [o, xi, ctum]; praedicare [1];

+ вновь упоминать о чем-л. usurpare memoriam alicujus rei;

упорно destinate (certare); obstinate; animo obstinato; obstinata voluntate; constanter; pertinaciter; firmissime;

упорный perseverans [ntis]; contumax [cis]; assiduus [a, um] (hostis); cervicatus [a, um]; cervicosus [a, um]; animosus [a, um] (corruptor); tenax [cis]; pertinax [cis]; pervicax [cis]; offirmatus [a, um]; obstinatus [a, um]; lentus [a, um];

+ упорное молчание obstinatio taciturna;

упорство destinatio [onis, f]; obstinatio [onis, f]; animus [i, m] obstinatus; contumacia [ae, f]; pertinacia [ae, f]; confirmitas [atis, f]; cervicositas [atis, f]; perseverantia [ae, f];

упорствовать obstinare [1]; perseverare [1]; manere [eo, nsi, nsum]; permanere;

упорядочить temperare [1] (rem publicam et institutes et legibus); concinnare [1]; digerere [o, gessi, gestum];

употребительный usitatus [a, um]; in usum receptus [a, um]; usu receptus; more receptus; sermone tritus [a, um];

+ широко употребительный qui in maximo usu est;

употребление usus [us, m] (domesticus; cotidianus; pedum; navium); usura [ae, f] (pecuniae); tractatio [onis, f]; impensa [ae, f];

+ частое употребление frequentatio [onis, f];

+ выходить из употребления obsolescere [o, levi, letum];

+ стираться (портиться) от употребления usu consumi;

употреблять adhibere [eo, ui, itum]; uti [or, usus sum] (pecunia; verbis; cornibus urorum pro poculis); abuti (sagacitatem canum ad utilitatem nostram; otio); usurpare [1] (poenam; Graecum verbum); impendere [o, ndi, nsum] (operam; curam); advocare [1] (oblitterata jam nomina sacramento); admovere [eo, movi, motum] (curationem ad aliquem; remedia); vertere [o, rti, rsum]; consumere [o, mpsi, mptum]; significare [1]; (часто) frequentare [1] (verbi translationem; exempla freqentata apud Graecos);

+ употреблять в пищу (com)edere [edo, edi, esum/essum/estum];

+ употребить все свои силы omnes vires suas advocare;

употребляться usui esse, usum habere (ad, in aliquid);

+ этот камень употребляется для изготовления зубного порошка is lapis dentifriciis accommodant;

управитель administrator [oris, m]; procurator [oris, m]; dispensator [oris, m]; rector [oris, m];

+ управитель имения villicus [i, m];

управление administratio [onis, f] (navis; rei publicae); curatio [onis, f] (bonorum alicujus; regni); procuratio [onis, f]; regimen [inis, n]; dispensatio [onis, f];

+ близ здания управления заповедника prope aedificium administrationis reservati;

+ искусство управления ars gubernandi;

управлять administrare [1] (navem); gubernare [1]; imperare [1]; curare [1]; magistrare [1]; moderar [or, atus sum]i; praesidere [eo, sedi, sessum]; gerere [o, gessi, gestum]; regere [o, xi, ctum]; dirigere; agere [o, egi, actum]; superesse (alicui rei);

+ управлять конем ora equi torquere [eo, rsi, rtum];

управляющий actor [oris, m]; administrator [oris, m]; curagendarius [ii, m]; curator [oris, m]; procurator; dispensator [oris, m]; moderator [oris, m]; magister [tri, m]; gubernio [oris, m]; gubernius [ii, m]; gubernator [oris, m]; primicerius [ii, m];

+ управляющий ассоциации (товарищества) magister societatis;

+ управляющий делами procurator negotiorum;

управлять actum gerere [o, gessi, gestum] (administrare); gubernare [1]; administrare [1] (provinciam; rem publicam); tractare [1] (pecuniam publicam); temperare [1] (mare et terras);

+ управлять компанией societatem administrare;

упражнение exercitium [ii, n] (omnium militum; equitum); exercitatio; usus [us, m] (usus atque exercitatio); cultus [us, m]; meditatio [onis, f]; declamatio [onis, f]; pensum [i, n];

упражнять exercere [eo, ui, itum];

+ упражнять память memoriae operam dare;

упражняться studere [eo, ui] (memoriae); se exercere [eo, ui, itum]; exerceri [eor, citus sum]; meditari [or, atus sum];

упраздненный vacuus [a, um];

упразднить delere [eo, evi, etum]; abrogare [1] (pudorem sanctitatemque); tollere [o, sustuli, sublatum] (veteres leges novis legibus sublatae); vacuefacere (-io);

упрашивать exorare [1]; rogare [1]; precibus expugnare [1];

упрек reprehensio [onis, f]; vituperatio [onis, f]; opprobrium [ii, n]; exprobratio [onis, f]; crimen [inis, n]; criminatio [onis, f];

+ заслужить упреки vituperationem subire; in vituperationem venire (adduci, cadere);

+ не заслуживать упрека в чем-л. abesse a reprehensione alicujus rei;

упрекать castigare [1] (improbos); increpare [o, avi/ui, itum/atum] (aliquem; perfidiam, ignaviam alicujus); reprehendere [o, ndi, nsum]; accusare [1] (aliquem de epistularum neglegentia, infrequentia); taxare [1] (aliquem); vituperare [1]; objurgare [1]; exprobrare [1]; objicere (-io); objectare [1];

+ упрекать кого-л. в скупости aliquem avaritiae increpare;

упростить simplificare [1];

упрочить constituere [o, ui, utum]; firmare [1]; confirmare; fundare [1]; munire [4]; communire;

упругий elasticus [a, um];

упругость elasticitas [atis, f];

упряжка raeda [ae, f]; currus [us, m]; jugum [i, n];

упрямиться gravari [or, atus sum] (in colloquium venire);

+ не упрямься ne gravare;

упрямо obstinate; pertinaciter; contumaciter; obstinate voluntate;

упрямство confirmitas [atis, f]; cervicositas [atis, f]; obstinatio; pertinacia; contumacia; animus contumax; voluntas [atis, f] obstinata;

упрямый contumax [cis]; obstinatus [a, um]; atrox [cis] (animus; odium); cervicatus [a, um]; cervicosus [a, um]; tenax [cis] (fata); pervicax [cis]; offirmati animi; lentus [a, um]; pertinax [cis]; pugnax [cis];

упускать neglegere [o, xi, ctum]; amittere [o, amisi, amissum]; intermittere; omittere; praetermittere;

+ если будет упущен этот случай si huic occasioni tempus sese subterduxerit;

+ упускать из виду oblivisci;

уравнение aequatio [onis, f] (e.g. algebrica); exaequatio; adaequatio;

уравнивать complanare [1]; exaequare [1] (omnium dignitatem); aequare; aequiperare [1];

уравновесить, уравновешивать expendere [o, ndi, nsum] (aurum auro);

уравновешенность aequitas [atis, f]; aequanimitas [atis, f]; sanitas [atis, f];

уравновешенный aequilibratus [a, um];

ураган tempestas [atis, f] foeda; ventus [i, m] nimius;

урвать decerpere [o, psi, ptum] (nihil sibi de aliqua re);

урезанный truncus [a, um] (sermo);

урезать amputare [1];

урна urna [ae, f];

уровень superficies [ei, f]; altitudo [inis, f]; gradus [us, m]; fastigium [ii, n]; (прибор) libra [ae, f];

урод monstrum [i, n]; portentum [i, n]; homo [inis, m] monstruosus, portentosus;

уродливость pravitas [atis, f] (oris); deformitas [atis, f];

уродливый monstr(u)osus [a, um]; deformis [e]; mutil(at)us [a, um]; mendosus [a, um] (facies); turpis [e] (pes);

уродовать mutilare [1]; turpare [1] (frontem cicatrix turpat);

уродство deformitas [atis, f]; turpitudo [inis, f]; pravitas [atis, f];

урожай proventus [us, m]; fetus [us, m] (terrae; annuus);

+ богатый урожай fruges uberrimae;

+ бедный урожай frumentum angustum;

уроженец natus [a, um], ortus [a, um] (aliquo loco);

урок lectio [onis, f]; praelectio; schola [ae, f]; documentum [i, n];

+ служить уроком documento esse;

урон calamitas [atis, f]; damnum [i, n]; detrimentum [i, n]; vulnus [eris, n];

усадьба praedium [ii, n]; villa [ae, f]; area [ae, f]; latifundium [ii, n]; feudus [i, m];

усаживать collocare [1];

усаживаться se locare [1];

усваивать assimilare [1]; accipere [io, cepi, ceptum] (morem a majoribus); suscipere (cogitationem sobrii hominis); transumere [o, mpsi, mptum]; propriare [1]; imbibere [o, bibi]; induere [o, ui, utum]; asciscere [o, scivi, scitum]; discere [o, didici, doctum]; addiscere;

+ легко усваивающий rapax [cis] (ingenium; virtutis);

+ усвоить чей-л. образ жизни accipere vitam alicujus;

+ усвоить начатки грамоты elementa prima litterarum accipere;

усвоение assimilatio [onis, f];

усеивать conserere [o, rui, rtum]; interspergere [o, rsi, rsum]; interstinguere [o, nxi, nctum];

усердие cura [ae, f]; studium [ii, n]; voluntas [atis, f] (voluntatem alicujus laudare); diligentia [ae, f]; assiduitas [atis, f]; officium [ii, n] (officia intendere); cupiditas [atis, f] (in aliqua re);

+ с величайшим усердием summo studio;

усердно studiose; diligenter; sedulo; intente; naviter; acriter;

+ усердно заниматься instare;

+ усердно занимающийся studiosus;

+ усердно занятый intentus;

+ усердно служить deservire;

усердный navus [a, um] (homo navus et industrius); diligens; assiduus [a, um] (dominus); sedulus [a, um]; contentus [a, um]; impiger [gra, um]; acer [acri, acre] (in rebus gerendis); animosus [a, um] (corruptor); volens [ntis]; studiosus [a, um] (alicujus rei); frequens [ntis] (Platonis auditor);

усеченный truncatus [a, um];

усиливать accendere [o, ndi, nsum] (ignem; seditionem; invidiam; vim venti); augere [eo, auxi, auctum]; adaugere (suspicionem; adaucta vel levata febris); addere [o, didi, ditum] (iram; ardorem); adjuvare [o, juvi, jutum] (ignem); vegetare [1]; alere [o, ui, itum] (vires; pilos); gravare [1]; firmare [1]; confirmare; incitare [1]; intendere [o, ndi, ntum/nsum]; frequentare [1] (copias sagittariis);

усиливаться concrebrescere [o, rui]; sumere [o, mpsi, mptum] vires; adaugescere [o]; crescere [o, crevi, cretum]; accrescere; increscere (audacia increscit; dolor increvit); convalescere [o, lui]; gravescere [o];

усилившийся auctus [a, um];

усилие vis [is, f]; conatus [us, m]; contentio [onis, f]; intentio; moles [is, f]; nisus [us, m]; opus [eris, n]; procuratio [onis, f]; (fig.) pulvis [eris, m];

+ объединив усилия (общими усилиями) sociatis viribus;

+ приложить все усилия для достижения (необходимой) быстроты nihil ad celeritatem sibi reliqui fecisse;

+ вот каких усилий стоило (это) tantae molis erat;

усилитель amplificator [oris, m]; instrumentum [i, n] amplificatorium; amplificatrum [i, n];

ускользать abire [eo, ii, itum]; excipi [ior, ceptus sum] (alicui rei); vitare [1] (fuga mortem; periculum; insidias); subterlabi [or, lapsus sum] (celeritati); labi; eripere se (-io); fallere [o, fefelli, falsum]; subterfugere [io, fugi] (alicui; periculum; tempestatem belli);

+ ускользнуть из рук effugere e manibus;

+ что-то ускользает от моего внимания aliquid me effugit;

ускоренный acceleratus [a, um]; incitatus [a, um];

ускоритель accelerator [oris, m];

ускорять accelerare [1] (iter; mortem); adjicere [io, jeci, jectum] celeritati; admovere [eo, movi, motum] (diem leti); maturare [1]; corripere [io, repi, reptum]; festinare [1]; propinquare [1];

+ ускорить назначение кого-л. консулом accelerare consulatum alicui;

+ ускорить бег addere cursum;

+ ускорить шаг gradum addere;

+ ускорить чье-л. возвращение valere ad celeritatem reditus alicujus;

услада condimentum [i, n] (amicitiae); voluptas [atis, f]; deliciae [arum, fpl]; delectatio [onis, f]; oblectatio [onis, f];

услаждать delectare [1]; oblectare; mulcere [eo, lsi, lsum]; pascere [o, pavi, pastum] (oculos animumque aliqua re, in aliqua re);

услаждение oblectatio [onis, f] (vitae);

условие condicio [onis, f]; conditio [onis, f]; lex [gis, f]; adjunctio [onis, f]; exceptio [onis, f]; stipulatus [us, m]; merces [edis, f] (non alia mercede);

+ принять чьи-л. условия ad condicionem alicujus venire; uti condicione;

+ тяжелые условия vis (in summa vi versari);

+ в крайне неблагоприятных условиях alienissimo tempore;

+ в этих тяжелых условиях следующие обстоятельства помешали распадению всей армии his tantis malis haec subsidia succurrebant, quominus omnis deletur exercitus;

+ с этим условием sub hac condicione;

условиться constituere [o, ui, utum];

условленный pactus [a, um]; placitus [a, um];

условный condicionalis [e];

+ условный знак nota [ae, f]; signum [i, n] convetum, conventionale;

услуга servitium [ii, n]; officium [ii, n]; munus [eris, n]; ministerium [ii, n]; opera [ae, f]; beneficium [ii, n]; utilitas [atis, f] (mirabiles utilitates alicui praebere); promeritum [i, n]; meritum [i, n];

+ оказывать услуги ministerium accommodare;

+ оказать услугу кому-л. praestare officium; beneficium collocare apud aliquem, beneficio afficere aliquem; benigne facere alicui, adversus aliquem;

+ оказать кому-л. много услуг multa officia in aliquem conferre;

+ оказать кое-какие услуги государству aliquid ad rem publicam afferre;

+ окажи мне такую услугу da mihi hanc veniam;

+ предлагать свои услуги operam suam accommodare;

+ быть к чьим-л. услугам obviam esse alicui; subservire (alicui);

+ услуга есть нечто, оказанное тем, кто мог ее и не оказать beneficium id est, quod quis dedit, quum illi liceret et non dare;

услужить operam navare [1]; commodare [1];

услужливость commoditas [atis, f]; obsequium [ii, n]; officium [ii, n]; studium [ii, n] (gratificiendi);

услужливый officiosus [a, um] (homo; voluntas; in aliquem); commodus [a, um]; beneficus [a, um]; prolixus [a, um];

+ весьма услужливый человек homo summo officio praeditus;

услышать excipere [io, cepi, ceptum] (rumores; sermonem eorum);

+ ты услышишь, как земля загудит под ногами mugire videbis sub pedibus terram;

усматривать videre [eo, vidi, visum]; conspicere [io, spexi, spectum]; intellegere [o, lexi, lectum]; cognoscere [o, gnovi, gnitum];

усмешка risus [us, m]; rictus [us, m];

усмиритель moderator [oris, m];

усмирять domare [1] (leones, feras); domitare [1] (boves, populos, ventos); pacare [1]; sedare [1];

усмотрение: arbitrium [ii, n];

+ по своему усмотрению ad libitum; ad arbitrium;

уснуть obdormiscere [o, ivi, itum];

усовершенствовать perficere (-io); emendare [1];

усомниться addubitare [1] (in, de aliqua re; aliquid; alicui rei);

+ усомнившись в предсказании addubitato augurio;

усопший quietus [a, um]; mortuus [a, um]; defunctus [a, um]; beatae memoriae;

успеть (делать успехи) proficere (-io); procedere [o, cessi, cessum]; progredi [ior, gressus sum];

+ не успевать записывать слова говорящего male subsequi verba dicentis;

успех progressus [us, m]; processus [us, m]; profectus [us, m]; proventus [us, m]; fortuna [ae, f]; eventus [us, m] (pugnare dubio eventu); successio [onis, f] (prospera) (proelii); successus [us, m] (plenus successibus annus); secundum [i, n]; prosperitas [atis, f]; emolumentum [i, n];

+ с успехом prospere; bono successu;

+ пользующийся успехом у девушек puellis idoneus;

+ иметь успех placere (in tragoediis; fabula placet);

+ имеющий успех (у публики) vendibilis (orator, oratio, scripta);

+ заговор имел успех conjuratio valuit;

+ не без успеха non sine eventu;

+ уверенный в успехе certus eventus;

+ война, ведущаяся с переменным успехом varium bellum;

успешно secunde; prospere; conducibiliter;

успешный prosper [era, um]; fortunatus [a, um] (proelium); secundus [a, um]; efficax [cis];

+ успешное окончание путешествия eventus prosperus itineris;

успокоение oblectamentum [i, n] (requies oblectamentumque senectutis); requies [etis, f] (animi, corporis);

успокоить placare [1]; pacificare [1]; lenire [4]; delenire; consolari [or, atus sum]; mitigare [1]; mollire [4]; mulcere [eo, lsi, lsum]; pacare [1]; sedare [1]; soporare [1]; sopire [4]; tranquillare [1]; supprimere [o, pressi, pressum] (aegritudinem; iram; furorem); superare [1] (iram votis); sternere [o, stravi, stratum] (aequora; odia militum);

+ успокаивать совесть conscientiam comprimere;

успокоиться sine cura esse [sum, fui]; bonum animum habere [eo, ui, itum]; submittere [o, misi, missum] furorem; requiescere [o. Evi, etum] (ex miseriis; in aliqua re); conquiescere; consistere [o, stiti];

+ я просил ее успокоиться bonum animum habere eam jussi;

+ Успокойся! Bono sis animo!

уста os [oris, n];

+ будем надеяться, что наше имя будет передаваться из уст в уста и распространяться весьма широко speremus nostrum nomen volitare et vagari latissime;

+ быть на устах людей volitare per ora virorum; in ora populi esse;

устав statutum [i, n]; leges [um, fpl]; norma [ae, f]; lex [gis, f]; constitutio [onis, f];

уставать lassescere [o]; defetisci [or, defessus sum] (quaeritando); fatigari [or, atus sum]; lassitudine confici [ior, cofectus sum];

+ когда обвинитель устанет и остынет defessa ac refrigerata accusatione;

усталость lassitudo [inis, f]; defetiscentia [ae, f]; languor [oris, m]; fastigatio [onis, f];

+ изнемогать от усталости lassitudine exanimari [confici];

+ усталость от переходов lassitudo itinerum;

усталый fatigatus [a, um]; defatigatus; fessus [a, um]; defessus (cultu agrorum arator); lassus [a, um] (viator; miles; lassus maris et viarum militiaeque);

+ смертельно усталый lassus ac moriens;

+ быть усталым defetisci; languere;

устанавливать condere [o, didi, ditum]; fundare [1]; stabilire [4] (aliquid probe); statuere [o, ui, utum] (machinas; terminos alicui; tempus colloquio; improbis poena statuenda est); constituere; instituere; ponere [o, posui, positum]; disponere; interponere; collocare [1]; pangere [o, pepigi/panxi,/pegi, panctum/pactum]; exsequi [or, executus sum] (aliquid cogitando, quaerendo, sciscitando); sancire [4]; inducere [o, xi, ctum]; stabilire [4];

+ точно установить ad certum redigere;

установление constitutio [onis, f]; institutum [i, n];

установленный status [a, um]; constitutus [a, um]; institutus;

устарелый contritus [a, um]; exoletus [a, um]; obsoletus;

устареть exolescere [o, evi, etum]; obsolescere; consenescere [o, nui];

устилать substernere [o, stravi, stratum] (lectum stragula veste);

устный vivus [a, um]; verbalis [e]; oralis [e];

+ устное обращение viva vox;

устой destina [ae, f]; stabilimentum [i, n] (fidei Christianae);

устойчиво constanter; stabiliter;

устойчивость stabilitas [atis, f] (dentium); constantia [ae, f]; firmitas [atis, f];

устойчивый patiens [ntis]; resistens [ntis]; constans [ntis]; stabilis [e] (regnum); tolerans [ntis]; firmus [a, um];

устоять se sustinere [eo, ui, ntum];

+ устоять на ногах se sustinere a lapsu;

+ устоять против натиска неприятеля sustinere impetum hostis;

устраивать, устроить expedire [4] (convivia mediis tectis); componere [o, posui, positum] (Penates домашние дела); adordinare [1]; adornare [1] (nuptias); adaptare [1]; habere [eo, ui, itum] (negotium, disputationem, censum); instruere [o, xi, ctum]; instituere [o, ui, utum]; formare [1]; temperare [1]; facere (-io); efficere (-io); parare [1]; apparare; instaurare [1]; moderari [or, atus sum]; ordinare [1];

устранение amotio [onis, f] (doloris);

устранить delere [eo, levi, letum]; abolere [eo, levi, litum]; removere [eo, movi, motum]; submovere; castigare [1] (vitia alicujus); abstergere [eo, rsi, rsum] (luctum; dolorem; metum); tollere [o, sustuli, sublatum] (aliquem de [e] medio); suspendere [o, ndi, nsum] (causas morbi); secernere [o, crevi, cretum]; depellere [o, puli, pulsum]; expellere; amoliri [ior, itus sum]; diruere [o, ui, utum]; resecare [o, cui, ctum]; abducere [o, xi, ctum]; abstrahere [o, xi, ctum]; abluere [o, ui, utum]; discutere [io, cussi, cussum];

устрашать conterrere; terrere [eo, ui, itum] (urbem incendiis); deterrere; perterrere; terrificare [1]; territare [1] (metu; magnas urbes; aliquem morte; hostem); horrere [eo, ui];

устрашение territio [onis, f]; terror [onis, m]; terribilitas [atis, f];

+ для устрашения остальных ad terrorem ceterorum;

устрашенный timefactus [a, um];

устремлять admovere [eo, movi, motum] (mentes suas ad alicujus vocem; preces suppliciter; preces alicui; acumen alicui rei); dirigere [o, rexi, rectum]; convertere [o, rti, rsum]; injicere [io, jeci, jectum]; adjicere (-io); objicere (-io); infundere [o, fudi, fusum]; defigere [o, xi, xum]; permittere [o, misi, missum]; applicare [1/ui, itum] (navem ad terram/terrae);

устремляться invadere [o, vasi, vasum] (in aliquem, in aliquid; aliquem, aliquid); vadere; capere [io, cepi, captum] (montes fuga); tendere [tendo, tetendi, tentum] (ad gaudium; tendit in ardua virtus); contendere; pertendere; prorumpere [o, rupi, ruptum]; ruere [o, ui, utum]; irruere; injicere [io, jeci, jectum]; immittere [o, misi, missum]; surgere [o, surrexi, ctum] (animi juvenum ad magna surgentes); fluere [o, xi, ctum]; inclinare [1]; inferre [infero, intuli, illatum] (pedem); niti [or, nisus sum]; petere [o, ii, itum]; procurrere [o, rri, rsum]; provolare [1];

устрица ostrea [ae, f];

устроение apparatus [us, m] (sacrificii);

устроитель dominus [i, m] (ludorum, rei); institutor [oris, m]; instructor [oris, m]; editor [oris, m]; machinator [oris, m]; pater [tris, m];

устроить accommodare [1]; administrare [1] (caedem); temperare [1]; struere [o, xi, ctum] (convivia);

+ устроить что-л., соображаясь с чьим-л. желанием accommodare aliquid alicui, ad voluntatem alicujus;

устроиться

+ хорошо устроиться se benignius tractare;

устройство forma [ae, f] (rei publicae); fabrica [ae, f] (membrorum animantium; mundi); constitutio [onis, f]; institutio [onis, f]; institutum [i, n]; descriptio [onis, f]; disciplina [ae, f]; ordo [inis, m]; mos [moris, m]; ratio [onis, f]; instructio [onis, f]; instructus [us, m]; munitio [onis, f]; machina [ae, f]; instrumentum [i, n]; machinamentum [i, n], apparatus [us, m];

уступать cedere [o, cessi, cessum]; concedere; remittere [o, misi, missum]; transmittere; redonare [1]; transcribere [o, psi, ptum]; obsequi [ot, obsecutus sum]; abalienare [1] (agros, praedium); pejus esse [sum, fui]; succumbere [o, succubui, itum] (tempori; fortunae);

+ не уступать aemulari [or, atus sum];

+ древесина бука по твердости не уступает древесине граба lignum Fagi duritie lignum Carpini aemulatur;

+ уступать место locum dare, cedere, relinquere;

уступка cessio [onis, f]; concessio; compromissum [i, n];

+ делать уступку tribuere (valetudini);

уступчивость facilitas [atis, f]; indulgentia [ae, f]; obsequium [ii, n];

уступчивый tractabilis [e] (tener et t. in amicitia; animus non tractabile); oboediens [ntis]; obsequens [ntis]; facilis [e]; mitis [e]; indulgens [ntis];

устыдившийся pudefactus [a, um];

устье os [oris, n]; ostium [ii, n]; faux [cis, f];

усугублять gravare [1]; duplicare [1]; geminare [1];

усы vibrissae [arum, fpl] (insectorum, animalium); barba [ae, f] (hominis);

усыновление adoptio [onis, f]; arrogatio [onis, f];

усыновленный adoptatus [a, um]; adoptivus [a, um];

усыновлять adoptare [1]; sumere [o, mpsi, mptum] liberos; assumere in nomen (familiamque); arrogare [1];

усыпать adspergere [o, rsi, rsum]; conspergere; sternere [o, stravi, stratum] (nemus foliis); consternere; distinguere [o, nxi, nctum];

усыпление narcosis [is, f]; hypnosis [is, f];

усыплять sopire [4] (aliquem herbis); consopire; soporare [1];

усыхание siccatio [onis, f];

утаивание suppressio [onis, f] (veri, veritatis);

утаивать comprimere [o, pressi, pressum] (delicta; famam alicujus rei); supprimere (pecuniam; testamentum); strangulare [1] (deposita vestis strangulatur); abscondere [o, condi/condidi, conditum/consum]; tegere [o, xi, ctum]; obumbrare [1]; dissimulare [1];

утаптывать pavire [4] (terram; arenam); pavimentare [1];

утащить trahere [o. Xi, ctum] (praedas); abstrahere; extrahere; rapere [io, repi, raptum]; eripere (-io); egerere [o, gessi, gestum];

утварь apparatus [us, m] (argenteus); supellex [supellectilis, f] (modica; elegantior);

утверждать firmare [1]; affirmare; confirmare; sistere [o, steti, statum]; testari [or, atus sum]; destinare [1]; dicere [o, xi, ctum]; dictitare [1]; intendere [o, ndi, ntum]; contendere; asseverare [1]; autumare [1]; monere [eo, ui, itum]; velle [volo, volui]; comprobare [1]; constituere [o, ui, utum]; corroborare [1]; sumere [o, mpsi, mptum] aliquid pro certo; stabilire [4] (stipites; dentes mobiles; rempublicam);

+ Алкивиад стал утверждать, что он заставит Лисандра или сражаться или просить мира Alcibiades agere coepit se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem petere;

+ Платон утверждает, что бог бестелесен Plato deum sine corpore esse vult;

+ одни это утверждают, другие же отрицают sunt qui tradiderint, sunt qui abnuant;

утверждение affirmatio [onis, f]; confirmatio; assertio [onis, f]; propositum [i, n]; thesis [is, f]; (разрешение) auctoritas [atis, f];

утерять amittere [o, misi, missum]; deperdere [o, didi, ditum];

утес scopulus [i, m]; rupes [is, f]; silex [icis, f,m]; cautes [is, f]; murex [icis, m];

утеха oblectamentum [i, n] (vitae);

утечка efluctio [onis, f];

утешать consolari [or, atus sum]; confortare [1] (aliquem); tollere [o, sustuli, sublatum] (aliquem, animos alicui); levare [1]; relevare; allevare; sustentare [1]; solacium afferre [fero, tuli, latum], praebere [eo, ui, itum];

утешаться oblectare [1] se; oblectari [or, atus sum]; consolari [or, atus sum];

утешение consolatio [onis, f]; solacium [ii, n]; solamen [inis, n]; confirmatio [onis, f]; medicina [ae, f]; lux [cis, f];

+ давать утешение consolationem afferre; solacium afferre;

утешитель consolator [oris, m]; paracletus [i, m];

утилизация utilisatio [onis, f];

утирать tergere [eo/o, rsi, rsum]; detergere; abstergere;

утихать sopiri [ior, itus sum]; quiescere [o, evi, etum]; refrigerare [1]; residere [o, sedi, sessi]; respirare [1]; silescere [o, lui]; conticescere [o, cui]; remittere [o, misi, missum]; defervescere [o, vui];

+ ветер утихает ventus sopitur;

утихомирить tranquillare [1]; placare [1/ui, itum]; pacare [1]; considere [o, sedi, sessi]; subsidere;

утка anas [anatis, f];

утолить placare [1] (sitim; ventrem iratum); domare [1/ui, itum] (cibus famem domat, potio sitim); sistere [o, steti, statum] (sitim); pellere [o, pepuli, pulsum] (famem; sitim); depellere; explere [eo, evi, etum]; restinguere [o, nxi, nctum]; sustentare [1]; parentare [1];

утолщение incrassatio [onis, f]; concrassatio [onis, f];

утомление lassitudo [inis, f]; defetiscentia [ae, f];

утомленный lassus [a, um] (viator; miles; lassus maris et viarum militiaeque); fatigatus [a, um]; fessus [a, um]; defessus (cultu agrorum arator);

утомлять lassare [1] (aliquem supervacuo labore); fatigare [1]; defatigare (aliquem assiduo labore; defatigati proelio ac fuga); afficere [io, feci, fectum] (labor, fames, sitis afficiunt corpora); exercere [eo, ui, itum]; onerare [1];

утомляться lassescere [o]; defetisci [or, fessus sum] (quaeritando);

утончать tenuare [1]; extenuare;

утонченность humanitas [atis, f];

утонченный attenuatus [a, um]; tenuis [e] (Athenae; spiritus); subtilis [e] (palatum); urbanus [a, um] (homo); exquisitus [a, um] (supplicia); teres [etis] (sapiens); elegans [ntis]; venustus [a, um]; cultus [a, um]; politus [a, um];

утопленник submersus [i, m];

уточнение praecisatio [onis, f];

уточнять certius cognoscere [o, gnovi, gnitum];

утрамбовывать pavire [4] (terram; arenam);

утрата amissio [onis, f]; perditus [us, m]; detrimentum [i, n]; damnum [i, n]; desiderium [ii, n];

+ не быть в состоянии вынести его утрату desiderium ejus ferre non posse;

утраченный perditus [a, um]; amissus [a, um];

утрачивать amittere [o, misi, missum]; deperdere [o, didi, ditum];

утренний matutinus [a, um]; eous [a, um];

+ утренние заморозки frigora matutina;

+ утренняя звезда Lucifer [feri, m];

+ утренняя заря Aurora [ae, f];

утро mane n, indecl];

+ рано утром multo mane;

+ с самого утра primo mane;

+ утром mane;

утроба barathrum [i, n]; venter [is, m]; vorago [inis, f] (ventris); viscus [eris, n], viscera; imum [i, n];

утроенный triplicatus [a, um];

утром mane;

утрясать coagitare [1];

утучнять impinguare [o,-, atum]; obesare [1];

утюг ferramentum [i, n]; ferrum [i, n] politorium; caustrum [i, n] sartorium;

+ гладить утюгом complanare, levigare ferramento;

уха jusculum [i, n] e piscibus;

ухаживание amatio [onis, f];

ухаживать curare [1]; procurare; excolere [o, lui, cultum]; nutrire [4]; fovere [eo, fovi, fotum]; pascere [o, pavi, pastum];

ухать (о филине) cucubire [4];

ухищрение dolus [i, m]; latebra [ae, f]; machina [ae, f];

ухо auris [is, f]; auricula [ae, f];

+ уши, которым можно доверить тайну tutae aures;

+ с отрезанными ушами truncus (auribus);

+ насторожить уши suscitare aures;

+ пролететь мимо ушей superfluere aures;

уход (забота) tutela [ae, f] (boum); curatio [onis, f]; cura [ae, f]; nutrimentum [i, n]; cultus [us, m]; (отправление) abitus [us, m]; exitus [us, m]; decessio [onis, f]; decessus [us, m]; digressus [us, m]; profectio [onis, f]; excessus [us, m]; itus [us, m];

уходить, уйти abire [eo, ii, itum] (ab aliquo); exire; abscedere [o, cessi, cessum]; decedere; discedere; secedere; concedere; excedere; recedere; subterfugere [io, fugi]; digredi [ior, gressus sum]; evadere [o, evasi, evasum]; absistere [o, stiti] (luco; limine); facessere [o, ssivi, ssitum] (ex urbe, urbe; hinc); se subducere [o, xi, ctum], subduci [or, ductus sum] (ex acie; a colloquio);

+ мне уходить или оставаться? abeam an maneam?

+ уходи своей дорогой abi tuam viam;

+ уйдешь ты или нет? abin’ an non?

ухудшать affligere [o, xi, ctum]; gravare [1] (fortunam alicujus); aggravare; deteriorem, pejorem facere (-io); in pejus mutare; corrumpere; depravare [1]; labefactare [1]; inclinare [1];

уцелевший sospes [itis]; integer [gra, um]; intactus [a, um]; incolumis [e];

уцелеть superesse [sum, fui] (ex pugna); se servare [1];

+ уцелеть от огня костров effugere rogos;

+ после этого сражения уцелело около 80 000 человек ex eo proelio circiter milia hominum octoginta superfuerunt;

участвовать participare [1]; participem esse [sum, fui]; interesse;

+ не участвовать abesse (bello; publicis consiliis; a periculis);

участвующий consors [rtis]; particeps [cipis];

участие pars [rtis, f]; participium [ii, n]; societas [atis, f]; (сочувсвие) misericordia [ae, f]; miseratio [onis, f]; humanitas [atis, f];

+ принимать участие participare; participem esse;

+ при участии adjutore; adjutoribus;

+ без нашего участия nobis absentibus;

участник particeps [cipitis, mf]; socius [ii, m]; socia [ae, f]; consors [rtis, mf];

+ делать кого-л. участником чего-л. vocare aliquem in partem alicujus rei;

участок area [ae, f]; partitio [onis, f]; agellus [i, m]; terrenum [i, n]; fundus [i, m]; frustum [i, n];

участь fortuna [ae, f]; sors [sortis, f]; condicio [onis, f];

учащаться percrebrescere [o, rui]; concrebrescere;

учащийся studiosus [i, m] (alicujus doctrinae); studens [ntis, m]; discipulus [i, m]; discens [ntis, m]; alumnus [i, m]; auditor [oris, m];

учеба disciplina [ae, f]; studium [ii, n];

учебник enchiridion [ii, n]; elementa [orum, npl]; fundamenta [orum, npl]; principia [orum, npl]; primae lineae [arum, fpl]; institutiones [um, fpl]; liber [bri, m] scholasticus; manuale [is, n];

учебный scholaris [e]; scholicus [a, um]; scholasticus [a, um] (controversia); institutorius [a, um]; disciplinae;

учение doctrina [ae, f]; studium [ii, n]; institutio [onis, f]; praeceptum [i, n]; secta [ae, f]; ratio [onis, f]; haeresis [eos, f];

+ учения decursio;

+ годы нашего учения anni, quibus studuimus;

ученик discipulus [i, m]; scholasticus [i, m] (turba scholasticorum); alumnus [i, m]; auditor [oris, m];

ученица discipula [ae, f];

ученость doctrina [ae, f]; litterae [arum, fpl]; litteratura [ae, f]; eruditio [onis, f]; scientia [ae, f] (litterarum);

ученый vir [i, m] doctus; eruditus; studiosus (disputatio); litteratus; musicus;

+ ученый совет Consilium Doctorum;

+ ученая степень gradus academicus;

учет ratiocinium [ii, n]; ratio [onis, f];

+ статистический учет census [us, m];

училище ludus [i, m] (gladiatorius; militaris); schola [ae, f]; institutum [i, n];

учитель magister [tri, m]; praeceptor [oris, m]; professor [oris, m]; doctor [oris, m]; institutor [oris, m]; instructor [oris, m]; exercitator [oris, m] [exercitor](alicujus rei);

учительница magistra [ae, f]; doctrix [icis, f];

учитывать respicere [io, spexi, spectum]; ratiocinari [or, atus sum];

учить docere [eo, ui, ctum]; praecipere [io, cepi, ceptum]; tradere [o, didi, ditum]; impertire [4]; imbuere [o, ui, utum]; profiteri [eor, fessus sum]; erudire [4]; discere [o, didici, doctum]; ediscere, perdiscere; studere [eo, ui];

учиться discere [o, didici, doctum]; studere [eo, ui] (diligenter apud aliquem; litteris; artibus); erudiri [ior, itus sum]; institui [uor, utus sum];

+ весьма прилежно учиться magno, summo studio discere;

+ учиться музыке fidibus discere;

учредитель conditor [oris, m]; institutor [oris, m];

учредить condere [o, didi, ditum] (leges); suscipere [io, cepi, ceptum] (ferias); constituere [o, ui, utum]; instituere;

учреждение collegium [ii, n]; institutum [i, n]; (процесс) institutio [onis, f]; constitutio;

учтиво liberaliter (benigne ac liberaliter);

учтивый urbanus [a, um] (homo; anus);

ушастый auritus [a, um];

ушиб contusio [onis, f]; ictus [us, m]; plaga [ae, f];

ушибиться laedere [o, laesi, laesum]; sauciari [or, atus sum]; vulnerari [or, atus sum];

ушко auricula [ae, f];

ущелье angustiae [arum, fpl]; faux [cis, f]; pylae [arum, fpl]; saltus [us, m]; hiatus [us, m]; porta [ae, f];

ущемление strictura [ae, f] (dura); inaceratio [onis, f]; pressura [ae, f];

ущемленный inacerratus [a, um];

ущерб damnum [i, n]; detrimentum [i, n]; injuria [ae, f]; lacuna [ae, f]; libamen [inis, n]; maleficium [ii, n]; malum [i, n]; plaga [ae, f]; nocumentum [i, n]; calamitas [atis, f]; merces [edis, f] (mercede suorum в ущерб своим же); noxa [ae, f]; noxia [ae, f] (vini); vulnus [eris, n]; termentum [i, n];

+ причинять ущерб damnum dare; affligere (opes hostium); alicui noxiae esse;

+ причинить кому-л. большой ущерб multa vulnera alicui inferre, imponere, inurere;

+ нанести ущерб detrimentum afferre;

+ (по)терпеть ущерб frunisci malum; pessimari (ex aliqua re); capere detrimentum; accipere detrimentum; calamitatem tolerare, perferre, accipere;

+ понести ущерб damno augeri, affici; damnum capere, accipere, facere, contrahere, ferre, pati;

+ без ущерба sine vulnere;

+ без имущественного ущерба salvis rebus;

+ иск о возмещении ущерба noxale; noxalis actio;

+ небольшой ущерб vile damnum;

+ в ущерб кому-л. damno alicujus;

+ с большим для меня ущербом cum damno meo magno;

+ ущерб луны damna (caelestia) lunae;

уют umbra [ae, f] (in umbra atque otio); commodum [i, n]; commoditas [atis, f];

уютный festivus [a, um] (locus; area parva, sed festiva); commodus [a, um]; amoenus [a, um]; gratus [a, um]; jucundus [a, um];

уязвимый violabilis [e]; vulnerabilis [e];

уязвлять vulnerare [1] (aliquem verbis); mordere [eo, memordi, morsum]; sauciare [1];

уяснить planum reddere [o, didi, ditum]; declarare [1]; explicare [1/ui, itum]; illustrare [1]; enucleare [1];




фабрика fabrica [ae, f]; ergasterium, domus fabricatoria, officina [ae, f];

фабула fabula [ae, f];

фаворит dilectus [i, m];

фаворитка favea [ae, f];

фаза phasis [is, f];

файл plica [ae, f];

факел fax [facis, f]; incendium [ii, n]; lumen [inis, n]; taeda [ae, f];

факс isografia [ae, f] (ex longinquo);

факсимиле facsimile [is, n];

факсимильное издание editio [onis, f] anastatica;

факт factum [i, n]; res [rei, f];

+ общеизвестный факт factum notorium;

фактически reapse; re vera; ipsa re; de facto;

фактор factor [oris, m];

фактория factorium [ii, n];

факультативный facultativus [a, um];

факультет facultas [atis, f] (academica); ordo [inis, m];

+ филологический факультет ordo philologorum;

фаланга phalanx [gis, f];

фальсификатор falsarius [ii, m]; falsator [oris, m];

фальсификация falsificatio [onis, f]; falsatio [onis, f]; adulteratio [onis, f];

фальсифицировать falsare [1] (pondera ac mensuras; scripturas divinas); falsificare [1]; adulterare [1];

фальшивомонетчик adulterator [oris, m] monetae; falsarius [ii, m];

фальшивый falsus [a, um] (homo); mendax [cis] (pennae); suppositus [a, um]; adulterinus [a, um];

+ фальшивые деньги falsa moneta;

+ фальшивые волосы comae absentes;

фальшь fucus [i, m];

фамилия familia [ae, f] (Marcellorum, Scipionum; illustris, obscura); (cog)nomen [inis, n];

фамильярный familiaris [e]; insulsus [a, um];

фанатизм fanatismus [i, m];

фанатичный fanaticus [a, um];

фантазия visum [i, n]; opinio [onis, f]; cogitatio [onis, f]; phantasia [ae, f]; phantasma [atis, n];

фантастика (научная) commenticia scientia [ae, f] futurorum;

фантастический phantasticus [a, um]; imaginosus [a, um], commenticius [a, um];

фармацевт pharmaceuta [ae, m];

фармацевтический pharmaceuticus [a, um];

фартук succinctorium [ii, n]; campestre [is, n]; castula [ae, f];

фарфор porcellanum [i, n]; myrrhinum [i, n];

фарфоровый porcellaneus [a, um];

+ фарфоровая посуда vasa porcellana;

фарш viscellum [i, n] (мясной); pulpa [ae, f] contrita; carpia [ae, f];

фасад frons [ntis, f]; frontispicium [ii, n];

фасоль faba [ae, f];

фасон structura [ae, f] (togae); typus [i, m] vestis; proplasma [atis, n];

фат scurra [ae, m];

фата velamen [inis, n];

+ подвенечная фата velamen nuptiale;

фашизм fascismus [i, m]; fascalis factio [onis, f], fascale regimen [inis, n],

фашист fascalis [is, m]; fascista [ae, m];

ФБР OFV : Officium [ii, n] Foederatum Vestigatorium

февраль Februarius [ii, m];

федеративный foederativus [a, um];

федерация foederatio [onis, f];

фейерверк ignes [ium, mpl] artificiosi; spectaculum [i, n] pyrotechnicum;

фельетон appendix [icis, m] oblectatoria;

феникс phoenix [icis, m];

феномен phaenomenon [i, n];

феод feudus [i, m];

феодализм feudalismus [i, m];

феодальный feudalis [is, m];

ферма praedium [ii, n]; vicus [i, m];

фермент fermentum [i, n];

фестиваль ludi [orum, mpl] festivi;

фетиш Idolum [i, n], imago [inis, f], res [rei, f] immodice culta;

фехтовальщик gladiatoriae artis lusor [oris, m];

фехтование ars [artis, f] battuendi; ars gladiatoria;

фиалка viola [ae, f];

фига ficus [i, f];

фигура figura [ae, f]; forma [ae, f] (forma geometrica); species [ei, f];

фигурка statunculum [i, n];

фигурировать apparere [eo, ui, itum];

физика physica [ae, f]; doctrina [ae, f] de rerum natura;

физиологический physiologicus [a, um];

физиология physiologia [ae, f];

физический physicus [a, um]; corporalis [e]; corporeus [a, um];

+ физический недостаток vitium corporis; vitium corporale;

физкультура ars [artis, f] gymnastica;

фиктивно ficte;

филиал filia [ae, f]; sedes [is, f] additicia, auxiliaria, secundaria; sedes vicaria / additicia, minor sedes;

филин bubo [onis, m,f];

филолог philologus [i, m]; grammaticus [i, m];

филология grammatica [ae, f]; litteratura [ae, f]; philologia [ae, f];

философ philosophus [i, m]; sapiens [ntis, m];

философия philosophia [ae, f]; sapientia [ae, f];

фильм pellicula [ae, f] (cinematographica); taenia [ae, f];

+ документальный фильм taenia cinematographica rerum veritates exhibens;

фильтр filtrum [i, n]; colum [i, n];

+ фильтровальная бумага charta [ae, f] bibula;

фильтровать filtrare [1];

фимиам thymum [i, n]; tus [turis, n];

финал finis [is, m];

финансирование suppeditatio [onis, f] / commodatio [onis, f];

финансировать pecuniam suppeditare [1] / commodare [1];

финансовый pecuniarius [a, um], nummarius [a, um];

финансовый чиновник mensarius [ii, m];

финансы res [rei, f] fiscalis; aerarium [ii, n] publicum;

финик palma [ae, f]; palmula [ae, f]; dactylus [i, m];

финиш calces; calx, f; meta [ae, f]; terminus [i, m];

+ прийти к финишу ad calcem pervenire; terere metam;

Финляндия Finlandia [ae, f];

фиолетовый violaceus [a, um]; violeus [a, um]; ianthinus [a, um];

фиорд fiordum [i, n]; sinus [us, m];

фирма societas [atis, f] mercatoria; domus [i, f] mercatoria; firma [ae, f];

фисташка pistacium [ii, n];

флаг vexillum [i, n]; signum [i, n];

+ поднять сигнальный флаг vexillum proponere, tollere;

+ дать сигнал поднятием красного флага vexillo signum dare;

фланг ala [ae, f]; cornu [us, n]; latus [eris, n]; acies [ei, f];

+ правый фланг acies dextra;

фланговый alaris [e]; cornu;

флегматичный iners [rtis]; lentus [a, um]; dissolutus [a, um];

флейта tibia [ae, f]; (h)arundo [inis, f];

флейтист tibicen [inis, m];

флексия terminatio [onis, f] (nominativi);

флигель ala [ae, f];

флора flora [ae, f];

флорин florenus [i, m];

флот classis [is, f];

+ швыряемый бурями флот classis vexata tempestatibus;

флотский classicus [a, um];

флюс parulis [is, f];

фокус praestigiae [arum, fpl];

фокусник praestigiator [oris, m]; ventilator [oris, m];

фольклор artes et mores populi alicujus peculiaris;

фон color [oris, m] sublitus; area [ae, f] postica; (background) fundus [i, m];

фонарь laterna [ae, f]; lanterna [ae, f]; lucerna [ae, f];

фонд copia [ae, f]; aerarium [ii, n];

+ МВФ (международный валютный фонд) Institutum Nummarium Orbis Terrarum;

фонетика phonetica [ae, f];

фонокассета phonocaseta [ae, f];

фонтан aqua [ae, f] saliens; fons [fontis, m]; fontana [ae, f];

форель tructa [ae, f];

форма forma [ae, f]; formamentum [i, n]; figura [ae, f]; facies [ei, f] (urbis; locorum); sollemnitas [atis, f];

+ квадратной формы quadratae figurae;

+ тела, принявшие новые формы corpora versa in facies novas;

формальность sollemnitas [atis, f];

формальный formalis [e]; justus [a, um]; sollemnis [e]; legitimus [a, um];

+ формальное обещание stipulatus [us, m];

+ формальное обязательство nexus [us, m];

формат HTML : LFD : lingua (computatoria verborum) formatrix ac (documentorum) conjunctrix f;

формат RTF forma [ae, f] locupletis textus;

формирование formamentum [i, n]; formatio [onis, f]; formatura [ae, f];

формировать formare [1]; facere [io, feci, factum] (mores);

формула formula [ae, f];

формулировать formulare [1]; statuere [o, ui, utum] (condiciones);

формулировка formulatio [onis, f];

+ точная формулировка formulatio exacta;

формуляр formula [ae, f]; formularium [ii, n];

форсировать accelerare [1]; transire [eo, ii, itum];

форт arx [arcis, f] maritima; fortalitium (fortalicium) [ii, n];

фортепияно claviarium [onis, m]; clavile [is, n];

форточка fenestella [ae, f];

фосфор phosphorus [i, m];

фотоаппарат machin(ul)a [ae, f] photographica, photomachina [ae, f];

фотограф photographus [i, m];

фотографировать photographare [1]; photographice exprimere [o, pressi, pressum], imprimere, photographiare [1];

фотография photographia [ae, f]; icon [onis, f] photographica; photographema [atis, n];

фотокопия exemplum [i, n] photographicum; reproductio [onis, f] photographica; exemplar [is, n] photographicum, luce / photographice expressum;

фотон photo [onis, m];

фоторепортер photographicus relator [oris, m];

фрагмент fragmen [inis, n]; fragmentum [i, n]; .

фрагментарный fragmentarius [a, um];

фраза sententia [ae, f]; locutio [onis, f]; phrasis [is, f];

фразеология phraseologia [ae, f], loquendi ratio [onis, f]; verborum comprehensio [onis, f];

фракция fractio [onis, f]; factio [onis, f] (parlamentaria);

франт formosulus [i, m];

французский (franco)gallicus [a, um];

фрахт affrectamentum [i, n]; affretamentum [i, n];

фронт frons [ntis, f]; acies [ei, f];

фронтон columen [inis, n];

фрукт fructus [us, m]; pomum [i, n]; frux [frugis, f];

фруктовый e pomis factus [a, um]; pomosus [a, um]; pomarius [a, um];

+ фруктовое вино vinum e pomis factum;

+ фруктовый уксус acetum e pomis factum;

+ фруктовый сидр vinum pomarium;

+ фруктовый сок succus pomorum;

+ фруктовое дерево arbor pomifera;

+ фруктовый сад pomarium [ii, n]; pometum [i, n];

фруктоза fructosum [i, n];

фтор fluor [is, m] (F);

фундамент fundamentum [i, n]; substructio [onis, f];

+ подведение фундамента substructio [onis, f];

фундаментальный fundamentalis [e];

функция functio [onis, f]; officium [ii, n] (corporis); pars [partis, f];

+ защитная функция functio protectionis;

фунт libra [ae, f];

фураж capitum [i, n]; pabulum [i, n]; caballatio [onis, f];

фуражный pabularis [e];

фуражка cappa [ae, f] militaris;

фут pes [pedis, m];

футбол pedifollium [ii, n]; pila [ae, f] pedum; pediludium [ii, n];

футболист lusor [oris, m] pedifollis; sphaerista [ae, m];

футляр theca [ae, f]; vagina [ae, f];

фыркание fremitus [us, m] (equorum);

фыркать fremere [o, fremui, fremitum] (equi fremunt);




халат vestis [is, f] matutina;

халатность neglegentia [ae, f];

хамелеон chamaeleo(n) [ontis/ onis, m];

хан chanus [i, m]; cahanus [i, m]; hanus [i, m];

хандра taedium [ii, n]; melancholia [ae, f]; bilis [is, f] atra;

ханжа pietatem simulans [ntis];

ханство chanatus [us, m];

хаос chaos (n, indecl);

+ в мозгу которых господствует хаос от массы н6епродуманных опытов quorum cerebrum chaos quoddam ac indigesta experimentorum moles obruit;

характер character [eris, m]; indoles [is, f]; natura [ae, f]; ingenium [ii, n] (bonum, durum, inhumanum, mobile, castum; iners; mulierum); mores [um, mpl]; qualitas [atis, f]; structura [ae, f]; modus; forma [ae, f] (pugnae); cerebellum [i, n]; affectio [onis, f] animi; persona [ae, f] (tragica; comica; alicujus); animus [i, m] (mansuetus; mollis; parvus); spiritus [us, m] (avidus);

+ характер, склонный к деятельности natura agendis rebus apta;

+ утратить дикий характер exuere silvestrem animum;

+ быть лишенным (твердости) характера nullius animi esse;

+ сварливый характер cupidus litium et rixae animus;

+ таков (уж его) характер sic est ingenium;

характеризовать definire [4]; describere [o, psi, ptum]; designare [1], pingere [o, nxi, ctum], nominare [1], vocare [1];

характеризоваться dignosci [or, gnotus sum]; discerni [or, cretus sum]; distingui [or, nctus sum];

характеристика character [eris, m]; diagnosis [is, f]; descriptio [onis, f]; proprium [ii, n], proprietas [atis, f], indoles [is, f], qualitas [atis, f];

+ положительная характеристика laudatio;

характерный characteristicus [a, um]; peculiaris [e]; notabilis [e]; proprius [a, um]; singularis [e];

харчевня ganea [ae, f]; caupona [ae, f]; taberna [ae, f] (deversoria; humilis); voratrina [ae, f];

харя persolla [ae, f];

хвала laus [laudis, f]; laudatio [onis, f]; praedicatio [onis, f];

хвалебный panegyricus [a, um]; laudativus [a, um];

хвалить laudare [1]; collaudare; probare [1]; venditare [1]; deosculari [or, atus sum]; depraedicare [1]; praedicare; ornare [1]; memorare [1] (longo memorari in aevo);

+ хвалить кого-л. за что-л. laudare aliquid alicujus [in aliquo]; laudare aliquem propter aliquid [ob aliquid, in aliqua re]; commendare; bene dicere alicui;

хвалиться superbire [4] (aliqua re, de aliqua re; adversus aliquem); gloriari [or, atus sum]; ebullire [4] (virtutes);

хвастать minari [or, atus sum]; ostentare [1];

хвастаться gloriari [or, atus sum]; se efferre [ecfero, extuli, elatum]; ebullire [4] (virtutes);

хвастливо gloriose; magnifice;

хвастливый gloriosus [a, um]; vanus [a, um]; gloriabundus [a, um];

хвастовство ambitus [us, m] (ambitum relinquere); vanitas [atis, f]; gloria [ae, f]; jactatio [onis, f]; ostentatio [onis, f];

хвастун histrio [oris, m]; homo [inis, m] vanus [i, m]; vaniloquus [i, m]; gloriosus [i, m];

хватать sufficere [io, feci, fectum]; suppetere [o, ii, itum]; suppeditare [1];

+ у кого только хватало сил носить оружие, явились в полной готовности quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, praesto fuere;

+ если хватит жизни si vita suppetit;

+ только бы хватило жизни modo vita supersit;

+ хватать на повседневные расходы suppetere cotidianis sumptibus;

+ не хватать abesse (hoc unum illi afuit; abest quod avemus); deesse; superesse (quid superest ad honoris mei tribunal et columen?);

+ у тебя и бумаги не хватит ne charta quidem tibi suppeditat;

+ то не хватать, то быть чрезмерным et deesse et superesse;

+ времени, пожалуй, не хватит non videntur tempora suffectura;

+ хватит с тебя, если… sufficere tibi debet, si…

хватать captare [1]; capessere [o, sivi, situm]; contingere [o, tigi, tactum]; rapere [io, rapui, raptum]; raptitare [1]; arripere [io, ripui, reptum]; corripere (-io); sumere [o, mpsi, mptum] (ferrum ad aliquem interficiendum); carpere [o, psi, ptum]; appetere [o, ii, itum];

хвоинка acicula [ae, f];

хвойный conifer [era, um]; pineus [a, um]; pinifer [era, um];

хворост ramalia [um, npl]; sarmenta [orum, npl]; cremia [orum, npl]; sarmentum [i, n]; virgultum [i, n];

хворый causarius [a, um] (corpus); aeger [aegra, um]; aegrotus [a, um];

хвост cauda [ae, f] (leonis, pavonis [e]qui); penis [is, m];

+ вилять хвостом caudam jactare;

+ поджать хвост subjicere caudam utero;

+ хвост кометы crinis [is, m]; juba [ae, f];

хвоя acus [uum, fpl];

херувим cherub (indecl); cherubim; cherubin;

хижина casa [ae, f]; cabanna [ae, f]; taberna [ae, f] (pauperum); stabulum [i, n] (stabula pastorum); tugurium [ii, n]; tectum [i, n];

хилый petilus [a, um] (crura); angustus [a, um] (sus; corpus); tenuis [e] (valetudo); infirmus [a, um]; imbecillus [a, um];

химера chimaera [ae, f];

химический chemicus [a, um];

+ химическая реакция reactio chemica;

+ химические свойства qualitates chemicae;

+ химический состав compositio chemica;

химия chemia [ae, f]; chimia [ae, f];

хирург chirurgus [i, m]; vulnerarius [ii, m];

хирургия chirurgia [ae, f];

+ пластическая хирургия chirurgia plastica;

хитин chitinum [i, n];

хитрец stellio [onis, m]; stello [onis, m]; vulpio [onis, m];

хитрить vulpinari [or, atus sum];

хитро callide (ordiri rem; versari in aliqua re; vitia sua occultare);

хитрость argutiae [arum, fpl]; astus [us, m] (callide et cum astu); astutia [ae, f]; dolus [i, m]; fraus [fraudis, f]; furtum [i, n]; calliditas [atis, f]; commentum [i, n]; vafritia [ae, f]; fabrica [ae, f] (fingere aliquam fabricam); versutia [ae, f]; stropha [ae, f] (aliquam stropham invenire); strategema [atis, n];

+ захватить хитростью subripere (urbem);

+ замышлять хитрость callide cogitare;

+ военная хитрость врагов погубила их самих astus hostium in perniciem ipsis vertebat;

хитрый argutus [a, um]; astutus [a, um]; callidus [a, um] (inventum; c. et versutus); sibus [a, um]; trebax [cis]; versutus [a, um]; sollers [rtis]; daedalus [a, um]; dolosus [a, um]; insidiosus [a, um]; subdolus [a, um];

+ хитрое толкование закона callida juris interpretatio;

+ хитроумные речи verbosae strophae;

хищение raptum [i, n]; furtum [i, n];

хищник raptor [oris, m] (lupi raptores); praedo [onis, m]; praedator [oris, m]; harpago [onis, m]; vultur [is, m]; vulturius [ii, m];

хищный carnivorus [a, um]; rapax [cis] (lupus); rapidus [a, um]; vorax [cis] (usura); harpax [gis];

хладнокровие aequitas [atis, f] (animi in ipsa morte); animus [i, m] aequus; fortitudo [inis, f];

хладнокровный aequus [a, um]; tranquillus [a, um]; fortis [e];

хлам frivolum [i, n];

хламида chlamys [ydis, f];

хлеб panis [is, m]; frumentum [i, n]; Ceres [eris, f]; annona [ae, f];

хлебный cerealis [e]; frumentaceus [a, um]; frumentarius [a, um];

+ хлебный квас cerevisia [ae, f];

+ хлебная корзина panarium [ii, n];

+ хлебный магазин horreum [i, n];

+ хлебная печь furnus [i, m];

хлебопек pistor [oris, m]; panifex [icis, m];

хлеботорговец frumentarius [ii, m];

хлев stabulum [i, n] (pecudum); praesaepis (f/pl); praesaepium [ii, n]; hara [ae, f];

хлестать verberare [1] (oculos virgis); flagellare [1];

хлоп! tax!

хлопание plausus [is, m];

хлопать plaudere [o, si, sum]; applaudere;

хлопок gossypium [ii, n]; lana [ae, f] (xylina);

хлопотать strenuare [1]; curare [1]; operam dare [o, dedi, datum];

хлопотливый strenuus [a, um]; trepidus [a, um] (apes); operosus [a, um]; sedulus [a, um]; navus [a, um]; laboriosus [a, um];

+ хлопотливое ничегонеделание strenua inertia;

хлопотун ardalio [onis, m];

хлопоты negotia [orum, npl]; ambitus [us, m] (с противозаконными средствами, с помощью подкупа); cura [ae, f]; molestia [ae, f]; incommodum [i, n]; petitio [onis, f];

+ наделать кому-л. хлопот facessere alicui negotia;

хлопчатобумажный fustaneus [a, um]; gossypius [a, um];

хлопья flocc(ul)i [orum, mpl];

хлор Chlorum (Cl);

хлорофилл chlorophyllum [i, n];

хлынуть effundi [or, effusus sum]; se effundere [o, fudi, fusum]; emicare [1/ui];

хлыст vimen [inis, n]; flagrum [i, n]; flagellum [i, n]; verber [eris, n];

хмель humulus [i, m] lupulus;

хмельной temulentus [a, um]; uvidus [a, um] (Bacchus); matus [a, um]; ebrius [a, um]; appotus [a, um]; stupefaciens [ntis];

хмуриться trahere [o, xi, ctum] vultum; adducere [o, xi, ctum] frontem;

хмурый tristis [e]; nubilus [a, um] (vultus);

хныкать pipiare [1];

хобот proboscis [idis, f]; manus [us, f];

ход gressus [us, m]; ingressus; successus [us,;m] trames [itis, m]; meatus [us, m]; proventus [us, m]; motus [us, m]; ductus [us, m]; cursus [us, m]; decursus (morbi); calculus [i, m] (в играх);

ходатай arbiter [tri, m]; deprecator [oris, m];

ходатайство desiderium [ii, n] (militum; provinciarum); petitio [onis, f]; petitum [i, n]; supplicium [ii, n] (legatos cum suppliciis mittere);

ходатайствовать ambire [4]; rogare [1]; deprecari [or, atus sum];

ходить ambulare [1] (in hortis); meare [1]; commeare; pervagari [or, atus sum]; incedere [o, cessi, cessum];

+ ходить за водой aquari [or, atus sum];

ходкий vendibilis [e] (merx);

ходули gralla [ae, f];

ходьба itio [onis, f]; gressus [us, m]; incessus [us, m];

хождение gressus [us, m]; incessus [us, m]; itus [us, m]; meatus [us, m]; ambitus [us, m]; ambitio [onis, f]; circuitus [us, m];

хозяин hospes [itis, m]; (h)erus [i, m]; dominus [i, m]; ipse [ius, m]; parochus [i, m];

+ хозяин и гость бывают опасны друг для друга non hospes ab hospite tutus;

+ быть самому себе хозяином sui juris esse; de vesperi suo vivere;

хозяйка domina [ae, f]; (h)era [ae, f]; ipsa;

хозяйский (h)erilis [e] (filia, filius, mensa); dominus [a, um] (manus, torus, hasta); dominicus [a, um] (jussus, vinum);

хозяйственный oeconomicus [a, um];

+ хозяйственное значение vires (proprietates) oeconomicae; usus [us, m];

хозяйство oeconomia [ae, f]; domus [i, f]; familia [ae, f]; res [ei, f] familiaris;

+ народное хозяйство oeconomia nationalis;

+ лесное хозяйство res silvatica;

+ сельское хозяйство res rustica; agricultura;

+ скотоводческое хозяйство pecuaria (pecuariae grandes);

хоккеист alsulegiarius [ii, m];

хоккей alsulegia [ae, f]; hoccejus [i, m];

холера cholera [ae, f];

холка mercurius [ii, m];

холм collis [is, m]; clivus [i, m]; tumor [oris, m]; tumulus [i, m] (ex tumulo tela conjicere); agger [eris, m];

+ холмы начинают понижаться (переходят в равнину) colles se subducere incipiunt;

холмистый collinus [a, um]; clivosus [a, um]; tumulosus [a, um] (locus); tumidus [a, um] (terra);

холод frigus [oris, n]; algor [oris, m]; hiems [hiemis, f];

+ скованные холодом края plagae torpentes;

холодильник frigidarium [ii, n]; refrigerator [oris, m]; armarium [ii, n] frigidarium, refrigerans n;

холодный frigidus [a, um]; algidus [a, um]; gelidus [a, um]; hibernus [a, um]; hiemalis [e]; nivalis [e];

+ быть холодным tepere (affectus tepet);

холостой viduus [a, um]; caelebs [bis];

холст linteum [i, n];

хомут jugum [i, n]; torques [is, m,f];

хор chorus [i, m] (cantorum); caterva [ae, f] (dramatis antiquae);

хорал choralis [is, f];

хорек viverra [ae, f]; furo [onis, m];

хоровод chorus [i, m]; chorea [ae, f];

хоронить sepelire [io,ivi, sepultum]; condere [o, didi. Ditum] (corpus terra); fungi [or, nctus sum] sepulcro; tumulare [1] (aliquem); terram alicui injicere [io, jeci, jectum]; funerare [1]; ponere [o, posui, positum]; reponere; componere;

хороший bonus [a, um] (melior; optimus); probus [a, um] (merx, argentum, mores, mulier, vir, faber); idoneus [a, um] (homines; auctor);

+ хорошая погода caelum bonum; tempestas bona;

+ быть в хорошем настроении bono animo esse;

+ хорошего происхождения bono genere natus;

хорошо bene (agere; pugnare); recte; probe;

+ Хорошо! Euge! Bene est; bene habet;

+ ему хорошо, у него все хорошо, его дела идут хорошо bene est, bene agitur illi;

+ хорошо возделанное поле ager bene cultus;

+ хорошо, что ты пришел bene factum te advenisse;

хотение voluntas [atis, f];

хотеть velle [volo, volui]; postulare [1] (dicendo vincere); studere [eo, ui] (alicui rei); cupere [io, ivi, itum]; optare [1];

+ не хотеть nolle;

+ я хочу выйти из города прежде, чем рассветает exire ex urbe, priusquam luciscat, volo;

+ желаю, чтобы все было как ты хочешь cupio omnia quae vis;

+ хотел бы я этого factum volo;

+ отец хотел, чтобы сын был с ним pater filium secum volebat esse;

+ я хочу, чтобы свет потушили lumen exstinctum esse volo;

+ что ты хочешь, чтобы я сделал? Quid vis faciam? Quid me veils fecisse?

+ хочешь, рассмотрим сначала это? visne hoc primum videamus?

+ ты хочешь ввести меня в заблуждение этими словами? Me ducere istis dictis postulas?

+ это я и хотел сказать haec habui dicere;

+ этого-то я и хочу ita volo, ut fiat;

+ хочешь, я позову его к тебе? Vin’ vocem hunc ad te?

+ ты хочешь еще чего-нибудь? num quid vis (aliud)?

+ хотеть поехать куда-л. aliquo velle (proficisci; in Graeciam);

+ хочу сказать тебе несколько слов paucis (verbis) te volo;

+ ты хочешь со мной поговорить? Mene vis?

+ я хотел бы знать, что ты сделал scire studeo, quid egeris;

хоть vel;

хотя etsi; tametsi; licet; quamquam; quamvis; verumtamen; cum (quum);

+ хотя…однако ut…ita (sic) (ut nihil boni est in ea re, sic certe nihil mali);

хохолок pappus [i, m];

хохот risus [us, m]; cachinnus [i, m];

+ слышен, раздается хохот risus ebullit;

хочется libet; lubet; placet;

храбро forti pectore; fortiter; animose; acriter;

храбрость animus [i, m]; fortitudo [inis, f]; ferocia [ae, f]; audacia [ae, f]; virtus [utis, f];

храбрый fortis [e] (vir, animus); ferox (ferocissimi per acies cecidissent); fidens [ntis] (homo; animus; fidens animi, animo); animosus [a, um]; acer, acris, acre;

храм templum [i, n] (Jovis); fanum [i, n]; sacrarium [ii, n]; aedes [is, f]; delubrum [i, n]; oraculum [i, n];

хранение sequestrum [i, n];

+ отдать на хранение sequestro ponere;

хранилище apotheca [ae, f]; conceptaculum [i, n]; thesaurus [i, m] (memoria – thesaurus omnium rerum); reservaculum [i, n];

хранитель custos [odis, m]; praeses [idis, m]; tutelarius [ii, m]; conservator [oris, m];

хранить asservare [1]; (con)servare [1]; componere [o, posui, positum] (foenum in villa; fructus in capsellis); sequestro ponere; condere [o, didi, ditum]; tenere [eo, ui, tentum] (signa mente; verba);

+ хранить молчание reticere;

храп rhonchissatio [onis, f]; proflatus [us, m];

храпение fremitus [us, m] (equorum);

храпеть stertere [o] (totam noctem);

хребет jugum [i, n]; tergum [i, n] (hominis; bovis); dorsum [i, n];

хрен armoracea [ae, f];

хрестоматия chrestomathia [ae, f]; florilegium [ii, n];

хрип rhoncus [i, m];

хриплый raucus [a, um]; raucisonus [a, um]; stertorosus [a, um];

хрипота ravis [is, f];

христианин Christianus [i, m]; Christicola [ae, m];

христианский Christianus [a, um];

христианство Christianitas [atis, f]; religio [onis, f] Christiana;

хром chromium [ii, n] (Cr);

хромать claudere; claudere; (тж. в переносном смысле: находиться в неудовлетворительном состоянии, иметь недостатки, быть неисправным) (res claudit); claudicare [1];

+ хромать из-за раны claudicare ex vulnere;

хромой claudus [a, um];

хромосома chromosoma [atis, n];

хромота claudicatio [onis, f];

хроника chronica [orum, n]; annales [ium, mpl];

хронический chronicus [a, um]; vetus [veteris] (aeger); tenax [cis] (morbus); longus [a, um]; longinquus [a, um]; diuturnus [a, um];

хронология chronologia [ae, f];

хрупкий fragilis [e]; friabilis [e]; vitreus [a, um]; frivolus [a, um];

хрупкость glacies [ei, f]; fragilitas [atis, f];

хруст stridor [oris, m];

хрусталик lens [lentis, f] c(h)rystallina;

хрусталь c(h)rystallus [i, m];

хрустальный crystallinus [a, um]; hylinus [a, um]; vitreus [a, um];

хрустеть stridere [eo, ui];

хрустящий crepitans [ntis];

хрюкать grunnire [4]; grundire [4];

хрящ cartilago [inis, f]; chondros [i, m];

хрящевидный chondroides [is];

худеть macescere [o]; contabescere [o, bui];

художественный artificiosus [a, um] (opus); musicus [a, um]; pictus [a, um];

художник pictor [oris, m]; faber [bri, m]; artifex [icis, m];

+ мир по своей природе не только художественное произведение, но и сам художник mundi natura non artificiosa solum, sed plane artifex;

худой gracilis [e] (equus); macer [cra, crum]; angustus [a, um] (sus; corpus); tenuis [e] (canis macie t.); substrictus [a, um] (ilia; crura);

худосочие syntexis [is, f];

худощавый macellus [a, um]; exilis [e]; macer [cra, um]; gracilis [e];

худший pejor [jus]; pessimus [a, um]; summus [a, um] (turpitudo); posterior [ius]; postremus [a, um];

хуже pejor, pejus; deterius;

хулиган vir [i, m] rabidosus; homo [inis, m] perniciosus;

хулитель vituperator [oris, m] (alicujus; alicujus rei);

хулить vituperare [1] (aliquem, aliquid in aliqua re, propter aliquid); arguere [o, ui, utum]; castigare [1];

хутор villula [ae, f] separata; praediolum [i, n] rusticum; vicus [i, m];




цапля ardea [ae, f];

царапать radere [o, rasi, rasum]; scalpere [o, psi, ptum] (aliquid unguibus); scalpurrire [io] (ungulis);

царапина stigma [atis, n]; cnesma [atis, n];

царевич regulus [i, m]; rex [gis, m]; Regis filius (haeres); filius regius; Princeps {ipis, m];

царевна virgo [inis, f] regia; regina [ae, f]; principissa, ae, f;

царедворец purpuratus [i, m]; aulicus [i, m]; regius [ii, m];

царица regina [ae, f];

царский regius [a, um]; regalis [e]; basilicus [a, um];

царственный regalis [e]; regius [a, um];

царство regnum [i, n];

царствовать regnare [1];

царь rex [gis, m];

цвести florere [eo, ui];

цвет color [oris, m]; (fig) robur [oris, n]; flos [floris, m];

+ радужные цвета colores iridis;

+ цвет человечества summi hominum;

цветистость apparatus [us, m] (orationis);

цветистый floridus [a, um]; laetus [a, um]; lascivus [a, um];

цветник floralia [ium, npl]; florarium [ii, n]; area [ae, f] floralis;

цветной coloratus [a, um]; colorius [a, um] (vestis coloria); coloreus [a, um];

цветоводство floricultura [ae, f]; cultura florum;

цветок flos [oris, m];

+ Земля устилает Венере путь цветами Veneri Tellus submittit flores;

цветочный floralis [e]; floreus [a, um];

+ цветочная беседка umbraculum floreum;

+ цветочный венок corona florea;

+ цветочный горшок olla floricultoria;

+ цветочная грядка pulvinus floralis (florum);

+ цветочная клумба areola floralis (florum);

+ цветочный магазин anthopolium;

+ цветочная оранжерея tepidarium florale;

+ цветочные семена semina plantarum ornamentalium;

цветущий florens [ntis]; floridus [a, um]; viridis [e] (juventa); nitidus [a, um];

цедилка colum [i, n];

цедить colare [1];

целебность salubritas [atis, f];

целебный medicinalis [e]; medicatus [a, um]; medicus [a, um]; officinalis [e]; sanifer [era, um]; saluber [bris, e]; salutaris [e]; resumptivus [a, um], resumptorius [a, um] (remedia);

+ целебное средство salutare [is, n]; medicamen [inis, n];

целесообразно oportet; conducibiliter;

целесообразность commoditas [atis, f];

целесообразный rationalis [e]; conducibilis [e]; commodus [a, um]; idoneus [a, um]; utilis [e];

целеустремленый

+ быть целеустремленным finem tenere;

целиком ex toto; in toto; omnino; integre; totus; funditus (interire); a stirpe, cum stirpe;

+ кольцо целиком из золота annulus totus aureus;

целина solum [i, n] incultum (intactum); novale [is, n]; terra [ae, f] novalis; terra nova; terra virgo; terra virginea; vervactum [i, n];

целительный saluber [bris, bre];

целить(ся) destinare [1] (aliquid); petere [o, ivi, itum];

целлюлоза cellulosa [ae, f];

целовать basiare [1]; osculari [or, atus sum]; s(u)aviari [or, atus sum] (os oculosque); dare alicui suavium; applicare [1] oscula alicui rei;

+ украдкой то и дело целовать кого-л. aliquem furtivis subinde osculis verberare;

целое totum [ius, n]; corpus [oris, n];

целомудренно pudice;

целомудренность pudicitia [ae, f]; pudor [oris, m]; castitas [atis, f];

целомудренный salvus [a, um] (Penelope); castus [a, um]; pudicus [a, um]; pudoratus [a, um]; impubes [eris]; sanctus [a, um];

целомудрие pudor [oris, m] (pudorem alicui auferre);

целостность integritas [atis, f]; universitas [atis, f];

целость universitas [atis, f] (generis humani);

целый totus [a, um]; integer [gra, um]; universus [a, um]; omnis [e]; cunctus [a, um]; salvus [a, um] (salvus et incolumis); sospes [itis]; incolumis [e]; perpetuus [a, um] (dies; triduum);

+ он остался цел и невредим integer abiit;

+ одно целое, единое целое unitas;

+ земля, разделенная ныне на части, некогда была одним целым mundi, quae nunc partes sunt, aliquando unitas fuit;

цель finis [is, m/f]; finalitas; terminus [i, m] (vitae; certos terminos habere); meta; scopus [i, m]; destinatum [i, n]; destinata (-orum,n); propositum [i, n]; calx [cis, f]; causa [ae, f];

+ попасть в цель destinata ferire;

+ поставить себе целью affectare viam;

+ достичь цели ad calcem pervenire; terere metam;

+ добившийся своей цели victor propositi;

+ в целях сокрытия dissimulandi causa;

+ цель жизни в одном лишь обжорстве in solo vivendi causa palato est;

+ понял ты, какова цель этого? Tenes quorsum haec tendant?

+ подходить к цели sub finem adventare;

+ стрелять по цели, в цель destinatum petere;

цельный integer [gra, um]; solidus [a, um]; indivisus [a, um]; perpetuus [a, um] (trabes; bovis tergum);

цемент caementum [i, n];

цена pretium [ii, n];

+ назначить цену adaerare;

+ средняя цена за квадратный метр pretium medium pro metro quadrato;

+ в этом году низкие цены annus in vilitate est;

+ предлагать что-л. по низкой цене offerre aliquid vilitati;

+ понижать, сбавлять цены submittere pretia;

+ обвальное падение цен ruina pretiorum;

ценз census [us, m];

цензор censor [oris, m];

цензорский censorius [a, um];

цензура censura [ae, f];

ценитель aestimator [oris, m];

ценить facere [io, feci, factum] (maximi; pluris; parvi; minimi; nihili); aestimare [1]; censere [eo, ui, nsum]; magnificare [1]; pendere [o, pependi, pensum]; putare [1];

+ ценить кого-л. высоко, превыше всего alicui multum, omnia tribuere;

цениться placere [eo, ui, itum] (in tragoediis; fabula placet);

Ценность pretium; valor; bonitas; usus (exiguus);

ценный aestimabilis [e]; pretiosus [a, um]; pensus [a, um]; carus [a, um];

центнер pondus [eris, n] centenarium (duplex);

центр centrum [i, n]; umbilicus [i, m]; medium [ii, n]; cubile [is, n] (avaritiae; veritatis; causarum); sedes [is, f] (institutoria, naturae rebus vestigandis, rerum politicarum, rei oblectatoriae, experimentis faciendis, studiorum, versionibus faciendis...); aedes [ium, fpl]

центральный centralis [e]; medius [a, um]; medianus [a, um] (columna mediana);

центрифугальный, центробежный centrifugus [a, um]; centrifugalis [e];

центростремительный centripetus [a, um]; centripetalis [e];

центурион centurio [onis, m];

центурия centuria [ae, f];

цепень taenia [ae, f];

цепи vinculum [i, n]; catenae [arum, fpl];

цепкий tenax [cis] (dens ancorae; hedera; tenacissimi serpentes); harpax [gis];

цепляться adhaerere [eo, haesi, haesum]; inhaerere; se excipere [io, cepi, ceptum] (rostro);

+ цепляться за скалы adhaerere saxis;

цепной catenarius [a, um];

цепь, цепочка catenula [ae, f]; catena [ae, f]; vincula ( orum, npl) (vincula rumpere; in vincula conjectus); circuitus [us, m] (electricus);

Цербер Cerberus [i, m];

церемония caerimonia [ae, f]; mos [moris, m] receptus;

церковный ecclesiasticus [a, um];

+ церковный собор synodus [i, f]; concilium [ii, n];

церковь ecclesia [ae, f]; aedes [is, f] sacra;

цех officina [ae, f]; fabrica [ae, f];

цивилизация cultus [us, m] humanus civilisque; humanitas [atis, f]; cultus et humanitas; civilisatio [onis, f];

цикада cicada [ae, f];

цикл cyclus [i, m];

циклон turbo [inis, m]; cyclo [onis, m];

цикорий cichorium [ii, n];

цилиндр cylindrus [i, m];

цилиндрический cylindraceus [a, um]; cylindricus [a, um];

цинга scorbutus [i, m];

циник cynicus [i, m];

цинизм cynismus [i, m]; habitus [us, m] antihumanus;

циничный cynicus [a, um]; antihumanus [a, um]; misanthropicus [a, um];

цинк zincum [i, n] (Zn);

циновка matta [ae, f]; storea [ae, f];

цирк circus [i, m];

цирковой circensis [e];

цирконий zirconium [ii, n] (Zr);

циркуль circinus [i, m];

цирюльник tonsor [oris, m];

цистерна cisterna [ae, f];

цитата citatum [i, n]; verba [orum, npl] allata, commemorata, citata;

цитировать afferre [affero, attuli, allatum]; citare [1];

цитрусовый hesperidiifer [era, um];

циферблат horarum index [icis, m]; orbis [is, m] horologii;

цифра numerus [i, m]; nota [ae, f] numeri; nota numeralis; cifra [ae, f];

цифровой numeralis [e]; digitalis [e] (camera photographica; horologium; instrumentum);

+ цифровые данные notitiae numerales;

цоколь crepido [inis, f] (obelisci); basis [is, f];

цыган aegyptius [ii, m]; zingarus [i, m]; cingarus [i, m]; zigeunus [i, m]; Roma [ae, m]; hamaxobius [ii, m];

цыпленок pipio [onis, m]; pullus [i, m] (gallinaceus);




чад fumus [i, m]; nebula [ae, f];

чай thea [ae, f]; potio [onis, f] theana; species [ei, f];

чайка larus [i, m]; gavia [ae, f];

чайник hirnea [ae, f] theana;

чайный theinus [a, um];

+ чайная плантация plantatio Theae;

чалма tiara [ae, f];

чан seria [ae, f]; lacus [us, m];

чародей magus [i, m];

чары venenum [i, n]; maleficia [orum, npl]; (любовные) philtrum [i, n];

+ пробовать на ком-л. силу (любовных) чар aliquem veneno tentare;

час hora [ae, f]; tempus [oris, n];

+ в добрый час auspicato (domum ingredi);

+ по часовой стрелке (против часовой стрелки) secundum (contra) horologii motum;

часовня fanulum [i, n]; sacellum [i, n]; delubrum [i, n];

часовой vigil [is, m]; custos [odis, m]; excubitor [oris, m];

часовщик horologiorum artifex [icis, m]; horologiarius [ii, m];

частица particula [ae, f]; massula [ae, f];

+ быть частицей чего-л. decerptum esse de aliqua re;

частично ex parte; partim; pro parte;

частичный partialis [e]; partitivus [a, um]; portionalis [e];

частность res [ei, f] singula;

частный partialis [e]; privatus [a, um]; proprius [a, um]; domesticus [a, um]; specialis [e];

+ частное лицо privatus [i, m];

+ частным образом privatim;

+ частный случай casus specialis;

часто frequenter; frequentato; saepe; saepenumero; crebro; crebre; subinde; dense; multum; частенько saepicule;

+ он часто бывал в Риме erat Romae frequens;

+ часто бывать вместе с кем-л. frequentem esse cum aliquo;

частокол vacerrae [arum, fpl];

частота frequentia [ae, f] (epistularum);

частый frequens [ntis]; creber [bra, um] (crebrae insulae; arbores; silva; anhelitus); assiduus [a, um] (imber); multus [a, um]; densus [a, um]; confertus [a, um];

+ частый посетитель frequentator (prandiorum);

часть pars [rtis, f]; sors [rtis, f]; membrum [i, n]; portio [onis, f];

+ равными частями pari portione;

+ лучшая часть gaudium (flos et gaudium arborum);

+ части дня diei tempora;

+ часть тела articulus; membrum;

часы horologium [ii, n];

+ стоять на часах vigilias agere; stationem agere; in statione esse, manere; stationis jacere;

чахлый languescens [ntis]; tabescens [ntis];

чахнуть perire [eo, ii, itum] (amore); tabescere [o, bui] (morbo); contabescere; extabescere;

чахотка phtisis [is, f]; tuberculosis [is, f];

чаша crater [is, m]; calix [cis, m] (cristallinus; calices siccare); patera [ae, f]; patella [ae, f]; scutra [ae, f]; poculum [i, n]; phiala [ae, f]; cyathus [i, m]; scyphus [i, m]; cantharus [i, m]; gaulus [i, m]; camella [ae, f]; magis [idis, f];

+ да минует меня чаша сия transeat a me calix iste;

чашка pocillum [i, n];

чаща confraga [orum, npl] silvae; virgultum [i, n]; silva [ae, f] densa;

чаще saepius; plus; magis; potius;

чаяние spes [ei, f];

чваниться gestire [4]; superbire [4];

чванный superbus [a, um] (gallus); gloriabundus [a, um]; tumorosus [a, um]; tumidus [a, um] (successu; homo);

чванство superbia [ae, f] (insolens);

чванящийся superbus [a, um] (aliqua re);

чей cujus;

чек assignatio [onis, f] (argentaria); syngrapha [ae, f];

+ выписать чек syngrapham perscribere;

+ дорожный чек (Traveller’s check) mandatum [i, n] nummarium periegeticum;

чекан moneta [ae, f];

чеканить cudere [o, cudi, cusum]; caelare [1]; signare [1]; conflare [1]; flare;

чеканщик faber [bri, m] aeris;

челн(ок) scapha; lembus [i, m]; linter [tri, m]; lumba [ae, f]; aeronavis [is, f] sideralis circumvolans f, spatiale vehiculum [i, n] reciprocum;

+ ткацкий челнок radius [ii, m];

чело frons [ntis, f];

человек homo [inis, m]; vir [i, m]; mortalis [is, m]; merx [cis, f] (mala merx haec est);

+ я узнал скромность этого человека eam modestiam viri cognovi;

+ человек, прямо скажем, честный homo praefiscine frugi;

+ не быть человеком nihil hominis esse;

+ никуда не годный человек homo trioboli;

человеколюбие humanitas [atis, f];

человечек homuncio [onis, m]; homunculus [i, m];

человеческий humanus [a, um]; hominis;

+ человечесое достоинство humanitas;

+ человеческая природа humanitas;

+ человеческая судьба mortalia [ium, npl];

человечество genus [eris, n] hominum (humanum, mortale);

человечность humanitas [atis, f];

человечный humanus [a, um];

челюсть maxilla [ae, f] (верхняя); mandibula [ae, f] (нижняя); mala;

челядь familia [ae, f]; homines; servi; famuli et ancillae;

чем quam; ut quisque…ita (sic);

+ чем что-л. реже, тем больше оно ценится ut quidque rarissimum est, ita plurimi aestimatur;

чемодан averta [ae, f]; vidulus [i, m]; sarcina [ae, f] itineraria;

чемпион campio [onis, m]; certaminum victor [oris, m], triumphator [oris, m];

чемпионат campionium [ii, n]; campionatus [us, m]; primatus [us, m];

чепрак stragulum [i, n]; ephippium [ii, n];

чепуха nugae [arum, fpl];

червеобразный vermiculatus [a, um];

червь, червяк vermis [is, m]; tinea [ae, f]; lumbricus [i, m] (дождевой);

чердак cenaculum [i, n]; locus [i, m] subtegulaneus; subtegulaneum [i, n];

+ Рим, ютящийся по чердакам Roma cenaculis suspensa;

чередование alternatio [onis, f]; vicis [is, f]; vicissitudo [inis, f] (dierum ac noctium; laboris ac voluptatis); variatio [onis, f];

+ чередование собеседников в обычной беседе vicissitudo in sermone communi;

чередовать variare [1] (laborem otio);

чередоваться variare [1]; alternari [or, atus sum];

чередуя alternatim;

через per; trans; post;

черенок propago [inis, f]; talea [ae, f]; viviradix [icis, f]; malleolus [i, m]; virga [ae, f] (virgam inserere); surculus [i, m]; pediculus [i, m];

череп cranium [ii, n]; testa [ae, f]; caput [itis, n] osseum;

черепаха testudo [inis, f];

черепица tegula [ae, f]; imbrex [icis, f]; testa [ae, f];

черепок testa [ae, f];

чересчур super debitum; plus debito;

черешня cerasum [i, n] dulce; cerasus (-i f) dulcis;

черкесы Circassi;

чернеть nigrere [eo];

черника vaccinium [ii, n] (Vaccinium Myrtillus);

чернила atramentum [i, n];

чернить infamare [1] (aliquem, aliquid);

черноватый subniger [gra, um]; nigellus [a, um]; fuscus [a, um];

черновик adversaria [orum, npl]; liber [bri, m] liturarius; prima scriptio [onis, f], prima perscriptio, pagina [ae, f] emendanda ac transcribenda, (primum) exemplar [is i ium n], adumbratio [onis, f];

чернозем solum [i, n] nigrum; solum humosum; terra [ae, f] pulla;

черноземный humosus [a, um];

чернорабочий mediastinus [i, m], medeastrinus [i, m];

чернослив prunum [i, n] passum;

чернота nigredo [inis, f]; nigritia [ae, f]; nigrities [ei, f]; color [oris, m] niger; nigrum [i, n];

чернушка nigella [ae, f];

черный niger [gra, um]; ater [tra, um]; pullus [a, um]; fuscus [a, um]; colore adusto; fuligineus [a, um]; coracinus [a, um]; corvinus [a, um]; piceus [a, um]; anthracinus [a, um];

чернь vulgus [i, n]; plebs [bis, f]; plebeji [orum, mpl]; multitudo [inis, f];

черпать haurire [io, hausi, haustum];

черствость duritia [ae, f]; scopulus [i, m];

черствый angustus [a, um] (animus); siccus [a, um]; durus [a, um];

черт diabolus [i, m]; cacodaemon [onis, m]; malus [i, m];

+ черт тебя возьми (побери)! Abi in malam rem [crucem][in malam pestem malumque cruciatum]!

черта character [eris, m]; nota [ae, f]; linea [ae, f]; scriptum [i, n];

+ черта лица lineamentum [i, n] oris;

+ в общих чертах in genere; generatim; summatim;

чертеж delineatio [onis, f]; forma [ae, f] (geometrica);

чертить scribere [o, psi, ptum];

чертог palatium [ii, n];

черчение graphice [es, f]; graphidos scientia [ae, f];

чесать pectere [o, xi, ctum] (lanam, capillos, pectine); scalpere [o, psi, ptum] (aiquid unguibus; caput digito uno); scabo [scabi,-] (caput);

чесаться prurire [io] (angulus ocelli prurit);

чеснок allium [ii, n]; scorodon [i, n];

чесотка scabies [ei, f]; prurigo [inis, f];

чествовать honorem habere [eo, ui, itum]; honorare [1]; observare [1]; colere [o, ui, cultum];

честно honeste; probe; sincere; sincera fide; sine fraude; integre; recte; vere;

+ поступать честно fide agere;

честность honestum [i, n]; honestas [atis, f]; veritas [atis, f] (judiciorum); veracitas [atis, f]; fides [ei, f]; sinceritas [atis, f]; integritas [atis, f]; probitas [atis, f]; innocentia [ae, f]; abstinentia [ae, f];

+ чтить честность и справедливость fidem rectumque colere;

честный probus [a, um] (mulier, vir); sincerus [a, um]; honestus [a, um]; verus [a, um]; verax [cis]; innocens [ntis]; innocuus [a, um]; justus [a, um]; bonus [a, um]; fidus [a, um]; simplex [cis]; ingenuus [a, um]; abstinens [ntis]; religiosus [a, um]; pudens (viri); candidus [a, um] (judex; anima);

+ если не будет доказано противное, каждый считается честным bonus quilibet praesumitur, nisi contrarium probetur;

+ честное слово fide mea!

честолюбивый cupidus [a, um] gloriae; ambitiosus [a, um];

честолюбие ambitio [onis, f]; cupiditas [atis, f] gloriae; cupiditas popularis; aviditas [atis, f] gloriae; cupido [inis, f] honoris;

честь honor [oris, m]; pudor [oris, m] (defuncti); verecundia [ae, f]; fama [ae, f]; nomen [inis, n]; existimatio [onis, f]; dignitas [atis, f]; honestas [atis, f]; titulus [i, m];

+ с честью honeste (mori);

+ чувство чести pudor (homo summo pudore);

+ считать что-л. честью для себя aliquid sibi amplum reri, putare;

+ клянусь честью per fidem!

+ честь взятия города titulus captae urbis;

четверг dies [ei, f/m] Jovis; feria Quinta;

четверка quadrigae [arum, fpl] (лошадей, коней); quattuor; quaternio [onis, m]; numerus quaternarius; tetras [adis, f];

четвероногий quadrupes [edis];

четвертый quartus [a, um];

четверть quadrans [ntis, f]; quarta pars [rtis, f]; quarta [ae, f];

+ три четверти tres partes;

четкий distinctus [a, um]; legibilis [e]; clarus [a, um];

четное число numerus par;

четыре quattuor;

+ по четыре quaterni;

+ в четыре раза quadruplo;

четырежды quater;

четыреста quadringenti [ae, a];

четырехугольник quadra [ae, f]; quadrum [i, n];

четырехугольный quadrangularis [e];

четырнадцать quattuordecim;

четырнадцатый quartus [a, um] decimus [a, um];

Чехия Tsechia [ae, f]; Bohemia [ae, f];

чехол vagina [ae, f]; indumentum [i, n]; involucrum [i, n]; integimentum [i, n];

чечевица lens [ntis, f]; ervum [i, n];

чешуйчатый squamosus [a, um]; squameus [a, um];

+ чешуйчатая броня squamae;

чешуя squama [ae, f]; gluma [ae, f]; palea [ae, f];

чин ordo [inis, m];

чинить reparare [1]; sarcire [4]; resarcire;

чиновник officialis [is, m]; administrator [oris, m]; functionarius [ii, m];

+ высшие чиновники государства administratores reipublicae;

+ младший чиновник apparitor [oris, m];

чирей vomica [ae, f]; furunculus [i, m];

чирикание gannitus [us, m];

чирикать titiare [1]; pipilare [1]; pipiare [1]; balbutire [4] (merula canit aestate, hieme balbutit);

численность numerus [i, m]; numerositas [atis, f]; quantitas [atis, f];

числитель numerator [oris, m];

числительное (nomen) numerale [is, n];

числиться esse [sum, fui]; numerari [or, atus sum];

число numerus [i, m]; ratio [onis, f];

+ натуральные числа numeri vulgares;

числовой numeralis [e];

чистить mundare [1]; commundare; purgare [1]; repurgare; tergere [eo, rsi, rsum] (clipeos); detergere; expolire [4];

чистка tersus [us, m] (dentium);

чисто mere;

чистокровный purus [a, um];

чистоплотность munditia [ae, f];

чистоплотный ad munditiam versus [a, um];

чистосердечно candide (simpliciter et c.); candidule (promere sermonem); sincere;

чистосердечность sinceritas [atis, f]; simplicitas [atis, f]; apertus animus [i, m]; veritas [atis, f];

чистосердечный candidus [a, um] (judex; anima);

чистота munditia [ae, f]; integritas [atis, f]; splendor [oris, m]; candor [oris, m];

+ нравственная чистота castitas [atis, f]; castimonia [ae, f];

чистый purus [a, um]; purgatus [a, um]; merus [a, um]; limpidus [a, um]; mundus [a, um]; castus [a, um]; immunis [e] (manus); candidus [a, um] (vox); tersus [a, um] (mulier); tenuis [e] (caelum); putus [a, um]; splendidus [a, um]; integer [gra, um]; castus [a, um]; sanctus [a, um]; innocens [ntis]; sincerus [a, um]; +чистая прибыль purum;

читатель lector [oris, m]; legens [ntis];

читать legere [o, xi, ctum]; evolvere [o, lvi, lutum]; recitare [1]; cognoscere [o, gnovi, gnitum];

чихание sternutatio [onis, f]; sternutamentum [i, n];

чихать sternutare [1]; sternuere [o, nui];

+ и чихнуть не успеешь dum tu sternuas;

член socius [ii, m]; sodalis [is, m]; artus [us, m]; membrum [i, n]; elementum [i, n],

+ член-корреспондент socius [ii, m] correspondens;

+ почетный член socius honorarius; membrum;

+ член парламента parlamentarius [ii, m];

+ член сената senator [oris, m];

+ половой член penis [is, m]; verpa [ae, f]; sopio [oris, m]; mentula [ae, f]

членистый articulatus [a, um];

членский socialis [e]; sodalium; sociorum;

чрево viscus [viscera, npl]; venter [tris, m]; abdomen [inis, n];

чревоугодие venter [tris, m]; gula [ae, f];

+ предаваться чревоугодию ventri oboedire, operam dare, ventre delectari;

чрезвычайно admodum; magnopere; maxime; nimis; pareter morem; incredibiliter; mirifice; vehementer; summe; mire; nimium;

чрезвычайный eximius [a, um]; extraordinarius [a, um]; exuberans [ntis] (pernicitas); supremus [a, um] (macies); insolitus [a, um]; insignis [e]; incredibilis [e]; peculiaris [e];

+ приходится обращаться к чрезвычайным средствам, когда обращение к обычным средствам не имеет успеха recurrendum est ad extraordinarium, quando non valet ordinarium;

чрезмерно nimis (n. saepe; n. gaudere); nimium; immodice; immoderate; effuse; luxuriose;

чрезмерность abundantia [ae, f] (abundantia laborare); nimium [ii, n];

чрезмерный improbus [a, um] (fames); nimius [a, um]; immodicus [a, um]; immoderatus [a, um]; effusus [a, um]; profundus [a, um]; iniquus [a, um]; luxuriosus [a, um]; impotens [ntis];

чресла limbi;

чтение lectio [onis, f]; praelectio; recitatio [onis, f]; acroama [atis, n];

+ чтение дает пищу для ума lectio pabula menti sufficit / ingenio praebet alimenta / praestat vitalem escam;

чтец lector [oris, m]; recitator [oris, m]; anagnostes [ae, m];

чтить venerari [or, atus sum]; colere [o, ui, cultum]; excolere; observare [1]; admirari [or, atus sum]; honorare [1]; in honore habere [eo, ui, itum]; vereri [eor, itus sum] (deos, parentes); suspicere [io, spexi, spectum] (viros [e]tiam si decidunt, magna conantes; ingenuas artes; naturam);

+ глубоко чтить кого-л. aliquem (in) magno honore habere;

что quid; quod;

+ Что это за растение? Quid hoc plantae est?

+ Что с тобой? Quid tibi est?

+ Что это за человек такой (негодующе)? Quid hoc sit hominis?

+ я осуждаю его лишь за то, что он вспыльчив hoc unum in eo vitupero, quod iracundus est.

+ не говоря уже о том, что praerquam quod;

+ послы сообщили, что Помпей в их власти legati renuntiarunt, quod Pompejum in potestate haberent.

чтобы ut (edere oportet, ut vivas);

чубук malleolus [i, m];

чувственность abdomen [inis, n] (abdominis voluptates); sensualitas [atis, f]; concupiscentia [ae, f]; cupiditas [atis, f]; cupido [inis, f]; voluptas [atis, f];

чувственный sensualis [e]; sensitivus [a, um];

+ чувственные наслаждения voluptates;

+ быть чувственно воспринимаемым sub sensum cadere, subjectum esse;

чувствительность sensibilitas [atis, f]; mollitia [ae, f] (animi, naturae);

чувствительный sensibilis [e]; sensitivus [a, um]; tener [era, um]; mollis [e]; delicatus [a, um];

чувство sensus [us, m]; sentimentum [i, n]; affectio [onis, f] (animi; amoris; odii); affectus [us, m] (mentis; animi); tactus [us, m] (tactu intimo aliquid sentire);

+ чувство вкуса sapor [oris, m];

+ чувство долга pudor [oris, m];

+ чувство стыда pudor [oris, m];

чувствовать sentire [4]; haberi [eor, itus sum]; se habere [eo, ui, itum] (bene, male); sapere (-io); videre [eo, vidi, visum];

+ он говорит, что никогда не чувствовал себя хуже negat sibi unquam acidius fuisse;

+ хорошо чувствовать себя valere bene, recte;

+ чувствовать себя неважно minus valere; minus belle habere;

+ я это чувствую (hoc) subolet mihi;

чугун ferrum [i, n] fusum;

чудак mirum caput [capitis, n];

чудесный mirus [a, um]; mirabilis [e]; divinus [a, um];

чудо miraculum [i, n]; prodigium [ii, n]; monstrum [i, n]; ostentum [i, n];

чудовище belua [ae, f]; monstrum [i, n]; portentum [i, n]; nefas [indecl. n]; ostentum [i, n]; prodigium [ii, n];

чудовищный monstruosus [a, um]; portentosus [a, um];

чужак hospes [itis, m]; peregrinus [i, m];

чуждый alienus [a, um]; remotus [a, um]; ignarus [a, um];

+ нет свойства более мне чуждого, чем жестокость nihil a me abest longius crudelitate;

чужеземец hospes [itis, m]; hostis [is, m]; peregrinus [i, m]; alienus [i, m]; advena [ae, m]; alienigena [ae, m];

чужеземный exter [era, um]; extraneus [a, um] (medicus); peregrinus [a, um]; exoticus [a, um] (vinum; unguentum; vestis; vestimentum); alienigenus [a, um];

чужестранец hospes [itis, m]; hostis [is, m]; peregrinus [i, m]; alienus [i, m]; advena [ae, m]; alienigena [ae, m]; extraneus [i, m]; exter [i, m];

чужой alienus [a, um]; extraneus [a, um] (heres); barbarus [a, um]; exter [era, um]; peregrinus [a, um]; hosticus [a, um];

чулан cellula [ae, f];

чулки tibialia [ium, npl < tibiale, is, n];

чума pestis [is, f]; pestilentia [ae, f]; vomica [ae, f] (rei publicae); lues [is, f]; pernicies [ei, f];

чурбан lapis [idis, m] (quid stas, lapis?); vacerra [ae, f]; truncus [i, m] (tanquam truncus atque stipes); caudex [icis, m]; stipes [itis, m];

чуткий vigilabilis [e] (dormitio); vigil [is]; sagax [cis]; odorus [a, um];

+ чуткий слух auditus sollers; aures acutae;

+ чуткий сон somnum leve;

чуткость sagacitas [atis, f]; vigilantia [ae, f];

чуть vix; paene;

+ чуть ли не во всем in omnibus fere rebus;

+ чуть-чуть stilla (olei; pauculae temporum stillae);

+ чуточку pusillum;

чутье sagacitas [atis, f]; odoratus [us, m]; naris [is, f]; nasus [i, m];

чучело vavato [onis, m]; simulacrum [i, n];

чушь stulta [orum, n];

чуять odorari [or, atus sum]; olfacere [io,-, factum]; sagire [4];




шаблон lamina [ae, f] interrasilis;

шаг gradus [us, m]; gressus [us, m]; progressus; passus [us, m];

+ шаг за шагом pedetentim;

+ пока я еще воздерживаюсь от этого шага hoc nondum adducor ut faciam;

+ отступить на шаг от кого-л. vestigium abscedere ab aliquo;

+ прибавить шагу pede tendere;

шагать gradi [ior, gressus sum]; vadere [o, vasi, vasum];

шагреневый alutaceus [a, um];

шайка manus [i, f]; caterva [ae, f]; grex [gis, m]; latrocinium [ii, n];

шалаш tugurium [ii, n]; cabanna [ae, f]; casa [ae, f];

шалить turbare [1] turbas; alludere [o, lusi, lusum]; lascivire [4];

шаловливо petulanter;

шаловливость petulantia [ae, f];

шаловливый petulans [ntis] (animalia);

шалость petulanter factum [i, n];

шалун homo [inis, m] petulans;

шалфей salvia [ae, f];

шаль pannus [i, m] laneus;

шампанское Campanicum [i, n] (vinum); Campaniense [is, n];

шампиньон agaricus [i, m] campestris; amanita [ae, f];

шампунь capitilavium [ii, n];

шамуа rupicapreus [i, m];

шанс casus [us, m]; sors [sortis f]; fortuna [ae, f]; alea [ae, f];

шантаж concussio [onis, f]; crimen [inis, n] concussionis; violenta exactio [onis, f];

шапка apex [icis, m]; galerus [i, m]; mitella [ae, f]; cappa [ae, f];

шар globus [i, m]; sphaera [ae, f];

+ земной шар orbis [is, m] terrarum;

шарик rotunda; globulus [i, m]; pila [ae, f]; pilula [ae, f]; sphaerion [ii, n];

шарить rimari [or, atus sum];

шарлатан circulator [oris, m]; histrio [onis, m]; planus [i, m]; nugigerulus [i, m]; peritiae simulator [oris, m]; mufrius [ii, m];

шарнир verticulum [i, n];

шаровары bracca [ae, f]; bracha;

шарообразный rotundus [a, um]; globosus [a, um];

шарф mitella [ae, f]; amictorium [ii, n] (collare); collare [is, n];

шатать labefacere [io, feci, factum]; labefactare [1];

шататься titubare [1]; vacillare [1]; labare [1];

шатер tabernaculum [i, n];

шаткий aeger [gra, um] (spes); sublestus [a, um] (fides); vagus [a, um]; instabilis [e]; caducus [a, um];

шафран crocus [i, m];

шафранный crocinus [a, um];

шафрановый croceus [a, um];

шахматный tessellatus [a, um];

шахматы scaci; ludus [i, m] scacorum; scaciludium [ii, n]; ludus regius;

шахта puteus [i, m]; arrugia [ae, f]; fodina [ae, f]; canalis [is, m]; cuniculus [i, m] (e cuniculis effodere sulphur);

шахтер fossor [oris, m];

шашка latrunculus [i, m] (latrunculis ludere); calculus [i, m] (lusus calculorum); acies [ei, f] (aciebus ludere);

швейный sutorius [a, um]; netorius [a, um];

+ швейная машина machina sutoria;

швейцар portarius [ii, m];

Швеция Suecia [ae, f];

швея vestifica [ae, f]; sartrix [icis, f];

швырять affligere [o, xi, ctum] (vasa parietibus; ad terram, terrae); verberare [1] (puppim; navem);

шевелить agere [o, egi, actum] (carmine quercus); movere [eo, movi, motum]; commovere;

шедевр opus [eris, n] palmare; opus praestantissimum;

шейка cervix [icis, f]; collum [i, n];

шейный collaris [e];

+ шейная железа glandula [ae, f];

шелест susurrus [i, m]; strepitus [us, m];

шелестеть stridere [eo, stridi,-] (silvae stridunt); susurrare [1];

шелк sericum [i, n];

шелковица morus [i, f];

шелковый bombycinus [a, um]; sericeus [a, um];

шелуха tunica [ae, f]; strata [ae, f] exteriora; putamen [inis, n]; furfur [is, n]; squama [ae, f] (milii); vagina [ae, f]; lobus [i, m]; siliqua [ae, f];

шельф planities [ei, f];

+ береговой шельф planities litoralis;

+ континентальный шельф planities continentalis;

шепелявый blaesus [a, um];

шепнуть, шептать submonere [eo, ui, itum] (aliquem); stridere [eo/o] (puella stridet); susurrare [1];

шепот vox [cis, f] suppressa; susurrus [i, m]; fremor [oris, m]; strepitus [us, m];

шептун susurro [onis, m];

шеренга ordo [inis, m];

шероховатость asperitas [atis, f]; asperum [i, n]; squalor [oris, m]; scabies [ei, f];

шероховатый scaber [bra, um]; scabrosus [a, um]; asper [era, um]; exasperatus [a, um]; crispus [a, um]; squalidus [a, um] (corpora; membra); salebrosus [a, um]; horridus [a, um]; hirsutus [a, um];

шерсть lana [ae, f]; vellus [eris, n];

шерстяной laneus [a, um];

шершавый hirsutus [a, um]; hirtus [a, um]; asper [era, um]; scaber [bra, um]; squalidus [a, um] (corpora; membra); pilosus [a, um];

шест asser [is, m]; surus [i, m]; pertica [ae, f]; longurius [ii, m]; vallus [i, m]; hasta [ae, f];

шествие pompa [ae, f]; triumphus [i, m]; processio [onis, f]; processus [us, m];

шествовать incedere [o, cessi, cessum]; ingredi [ior, gressus sum];

шестерка senio [onis, m];

шестерной senus [a, um];

шестидесятилетие sexaginta anni; jubilaeum [i, n] sexagenarium;

шестидесятый sexagesimus [a, um];

шестиногий sepes [sepedis];

шестисотый sexcentesimus [a, um];

шестнадцатый sextus [a, um] decimus [a, um];

шестнадцать sedecim;

шестой sextus [a, um];

шесть sex;

+ в шесть раз sextuplo;

+ по шести seni;

+ шесть раз sexie(n)s;

шестьдесят sexaginta;

шестьсот sescenti [ae, a];

шея cervix [icis, f]; collum [i, n];

+ броситься на шею in collum [cervicem] alicujus invadere;

+ сесть кому-л. на шею cervici alicujus imponi;

+ подставить шею (покорно) dare cervices alicui, cervicem praebere, porrigere, praestare;

+ обнять за шею dare breachia cervici; обвивать руками шею substernere brachia collo;

шило subula [ae, f]; stylus [i, m];

шина ferula [ae, f]; (bus) magistrale [ii, n];

шинель lacerna [ae, f];

шинкарь caupo [onis, m];

шинок caupona [ae, f];

шип aculeus [i, m]; spina [ae, f]; surculus [i, m]; sudis [is, f]; murex [icis, m];

шипение sibilus [i, m] (anguis); stridor [oris, m];

шипеть stridere [eo/o, di] (anguis stridet; exta stridentia); sibilare [1];

шиповник neurospastos [i, f]; rosa [ae, f] canina;

шипучий effervescens [ntis];

ширина latitudo [inis, f]; latus [eris, n];

шириться evagari [or, atus sum]; fluere [o, xi, ctum];

широкий latus [a, um]; laxus [a, um]; amplus [a, um]; plautus [a, um]; fusus [a, um]; longus [a, um]; patulus [a, um]; prolixus [a, um];

широко large; late; fuse; effuse; vaste;

+ широко распрстраненный pervagatus; vulgatus [a, um]; vulgaris [e];

широколобый fronto [onis, m];

широта latitudo [inis, f] (borealis, australis);

шить suere [o, ui, utum];

шитье suta [orum, n]; sutura [ae, f];

шифер schistum [i, n]; ardesia [ae, f]; schistum asbocaementosus;

шифр scriptum [i, n] clandestinum;

шифрованный ad clandestinum adductus [a, um];

шишка strobilus [i, m]; conus [i, m]; tuber [is, n]; nodus [i, m];

шишковатый gibber [era, um] (caput);

шкала scala [ae, f] (numeralis); ordo [inis, m];

+ шкала ценностей praestantiorum bonorum ordo;

шкатулка cistellula [ae, f];

шкаф armarium [ii, n]; nidus [i, m];

школа schola [ae, f] (pueros in scholas deducere; omnes scholae philosophorum); ludus [i, m] (litterarum; gladiatorius; militaris; ludi magister; ludum aperire); familia [ae, f] (Peripateticorum); gymnasium [ii, n];

+ начальная школа ludus discendi (litterarum; litterarius);

школьник scholaris [is, m]; discipulus [i, m]; scholasticus [i, m];

школьный ad usum scholarum; scholaris [e]; scholicus [a, um]; scholasticus [a, um] (lex);

+ школьное образование disciplina [ae, f]; eruditio [onis, f];

школяр scholaris [is, m];

шкура pellis [is, f]; tergum [i, n] (leonis; taurinum); spolium [ii, n] (leonis); reno [onis, m]; scortum [i, n]; cutis [is, f];

+ львиная шкура leo inanis;

шлак scoria [ae, f]; stercus [oris, n] (ferri);

+ металлический шлак vitium metallorum;

шланг tuba [ae, f] flexibilis (flexilis);

шлейф prolongamentum [i, n];

шлем galea [ae, f]; cassis [idis, f]; cassida [ae, f]; cudo [onis, m];

шлифовать polire [4]; expolire; limare [1];

шлюз cataracta [ae, f];

шлюпка scapha [ae, f]; lembus [i, m]; navigium [ii, n];

шляп(к)а pileus [i, m]; petasus [i, m];

шмель apis [is, f] terrestris; bombus [i, m];

шнур funis [is, m]; finiculus [i, m]; vinculum [i, n];

шов raphe [es/ae, f]; sutura [ae, f]; ligatura [ae, f];

шоколад chocolatum [i, n]; socolata [ae, f];

шоколадный chocolatinus [a, um]; theobrominus [a, um];

шорох strepitus [us, m];

шоссе via [ae, f]; via lapidibus strata; via bituminea; strata [ae, f] autocinetica;

шофер auriga [ae, m]; vecturarius [ii, m]; autoraedarius [ii, m]; autocinetistes [ae, m] (autocinetista);

шпагат tomix [icis, m]; spacus [i, m];

шпала firmamentum [i, n] ferriviale;

шпат spatum [i, n];

шпатель spathula [ae, f];

шпилька fibula [ae, f];

шпион otacustes (-ae, m); delator [oris, m]; speculator [oris, m]; vestigator [oris, m]; emissarius [ii, m]; explorator [oris, m];

шпионаж exploratio [onis, f];

шпора calcar [is, n];

шприц injector [oris, m] medicus;

шрам cicatrix [icis, f];

шрифт litterae [arum, fpl]; typi [orum, mpl]; characteres [um, mpl]; scriptura [ae, f];

+ шрифт вразрядку litterae disjunctae (distantes, remotae);

+ готический шрифт litterae gothicae;

+ жирный шрифт litterae crassae (crassiores);

+ крупный шрифт litterae majores;

+ прямой шрифт litterae erectae;

+ шрифт курсив litterae italicae (cursivae);

+ мелкий шрифт litterae minutae (minores);

+ полужирный шрифт litterae semicrassae;

штаб praetorium [ii, n];

штанга pertica [ae, f];

штаны bracca [ae, f]; bracha; bracae;

штат civitas [atis, f]; (личный состав, сотрудники) contubernium [ii, n], ministri [orum, mpl]; cooperatorum / synergorum coetus [us, m];

штатив tripes [edis, m]; stativum [i, n];

штатский civilis [e];

штемпель instrumentum [i, n] signatorium; sigillum [i, n];

штепсель spina [ae, f] contactus electrici; immistrum [i, n];

штиль flustra [orum, n];

штихель caelum [i, n];

штольня fossa [ae, f] latens; cuniculus [i, m] (e cuniculis effodere sulphur);

штопать sarcire [4];

штопор extractor [oris, m] corticum;

штора velum [i, n];

штраф mul(c)ta [ae, f]; poena [ae, f]; pretium [ii, n]; animadversio [onis, f]; damnum [i, n];

+ налагать на кого-л. штраф multa multare [co"ercere] aliquem; multam alicui dicere;

+ предложить назначить штраф multam petere [irrogare];

+ поплатиться штрафом multam committere;

+ денежный штраф pecuniaria animadversio;

+ облагать штрафом multare;

+ штраф не причиняет вреда репутации лица mulcta damnum famae non irrogat;

штрафовать multare [1] (aliquem pecuniaria poena multare);

штрих stria [ae, f]; linea [ae, f];

штриховка striatura [ae, f];

штука formella [ae, f]; merx [cis, f]; res [ei, f]; exemplar [is, n];

+ Плохая штука – старость. Aetas mala merx est.

штукатурить trulissare [1] (parietes);

штукатурка trulissatio [onis, f]; crusta [ae, f] parietis;

Штурм oppugnatio [onis, f];

+ взять город штурмом urbem vi (per vim) expugnare;

штурман gubernator [oris, m];

штурмовать adoriri [ior, ortus sum] (urbem vi); oppugnare [1];

штык versutum [i, n] sclopetarium;

шуба pellicia [ae, f]; pellicea [ae, f]; gaunacum [i, n];

шум pipulus [i, m]; crepitus [us, m]; strepitus [us, m] (rotarum; fluminum); vox [cis, f] (pelagi); stridor [oris, m]; sonitus [us, m]; sonus [i, m]; susurrus [i, m]; fragor [oris, m]; fremitus [us, m] (urbis); fremor [oris, m] (f. oritur); turba [ae, f]; tumultus [us, m] (cantuum et armorum); rumor [oris, m]; clamor [oris, m]; gemitus [us, m];

+ при малейшем шуме quidquid increpat (increpuerit);

шуметь tumultuari [or, atus sum]; stridere [eo/o, di] (mare stridet); strepere [o, ui, itum] (aequor remis strepit; clamoribus strepere); strepitare [1] (strepitantia arma); crepere [o, ui, itum]; crepitare [1]; fremere [o, ui, itum] (venti fremunt); furere [o]; murmurare [1]; immurmurare; insonare [1]; consonare; spirare [1]; susurrare [1]; latrare [1];

шумно tumultuose;

+ шумно спорить rixari [or, atus sum];

шумный crepulus [a, um] (fragor); argutus [a, um] (forum); tumultuosus [a, um]; garrulus [a, um];

шуршать susurrare [1];

шут scurra [ae, m]; balatro [onis, m]; sannio [onis, m];

шутить facessere [o, ssivi, ssitum] jocos; jocare [1]; joca agere [o, egi, actum]; ridere [eo, risi, risum] (haec ego non rideo); irridere;

шутка ludus [i, m] (illa perdiscere ludus est); jocus [i, m]; nugae [arum, fpl]; ridiculum [i, n]; ridicularia (orum, npl); sal [salis, m]; salinae [arum, fpl]; facetiae [arum, fpl]; lepos [leporis, m];

+ сыграть над кем-л. злую шутку aliquem pessimos ludos dimittere; alicui ludum suggerere;

+ предмет шуток ludus (aliquis alicui ludus est);

+ в шутку per ludum jocumque;

+ кроме (без) шуток amoto ludo;

+ шутки в сторону aufer nugas!

+ отпускать шутки joca agere;

шутливо jocose; joculanter;

шутливый jocosus [a, um]; jocularis [e]; ridiculus [a, um];

шутник ridicularius [ii, m]; ridiculus [i, m]; lusor [oris, m]; joculator [oris, m]; homo [inis, m] jocosus;

шутовской mimicus [a, um]; ridiculus [a, um]; stultus [a, um];

шуточный jocosus [a, um]; jocularis [e];

шутя per ludum;

шушуканье susurrium [ii, n] (malarum ancillarum);




щавелевая кислота acidum [i, n] oxalicum;

щавель oxalium [ii, n]; rumex [icis, f];

щадить temperare [1] (alicui, ab aliquo); parcere [o, peperci/parsi, -]; abstinere [eo, ui, tentum]; conservare [1];

+ щадить покорившихся parcere subjectis;

щебень rudus [eris, n]; schistum [i, n]; detritum [i, n]; caementa [orum, npl];

щебетать titiare [1]; pipilare [1]; balbutire [4] (merula canit aestate, hieme balbutit); garrire [4] (lusciniae carmen adulescentiae garriunt); fritinnire [4];

щеголь formosulus [a, um];

щедро liberaliter (accipere; accipi; indulgere sibi); large; benigne; effuse; prolixe; munifice;

щедрость largitas [atis, f]; largitio [onis, f]; liberalitas [atis, f]; munificentia [ae, f]; beneficentia [ae, f]; benignitas [atis, f];

щедрый liberalis [e]; largus [a, um]; benignus [a, um]; beneficus [a, um]; locuples [etis]; munificus [a, um];

+ щедрый на посулы язык lingua dataria;

щека gena [ae, f]; bucca [ae, f]; mala [ae, f];

+ щеки покрываются первым юношеским пушком prima juventa vestit flore genas;

щекотать titillare [1] (aliquem);

щелистый rimosus [a, um];

щелкать digitis crepare [o, ui, itum];

щелочной alcalinus [a, um];

щелочь alkali [is, n]; lixivium [ii, n]; lixivia [ae, f];

щелчок talitrum [i, n] (caput talitro vulnerare); crepitus [us, m];

щель rima [ae, f]; fissura [ae, f]; fissum [i, n]; hiatus [us, m];

щенок catulus [i, m];

щепетильный superbus [a, um] (dens; aures, quarum est judicium superbissimum); in rebus minimis occupatus [a, um]; ineptus [a, um]; putidus [a, um];

щепка assulum [i, n];

щетина seta [ae, f]; saeta;

щетинистый hirsutus [a, um]; saetosus [a, um];

щетиниться horrescere [o, ui];

щетка strigillum [i, n]; peniculus [i, m];

+ зубная щетка peniculus dentarius;

+ щетка для волос peniculus comatorius;

+ одежная щетка peniculus vestiarius;

+ обувная щетка peniculus calcearius;

щи jusculum [i, n] e brassica;

щиколотка talus [i, m]; malleolus [i, m];

щипать vellere [o, velli/vulsi, vulsum] (comam); vellicare [1];

щипцы forceps [ipis m/f]; forfex [icis, m/f]; volsella [ae, f];

+ щипцы для завивки волос calamister [tri, m];

щит scutum [i, n]; clipeus [i, m] (clypeus); parma [ae, f]; cetra [ae, f]; pelta [ae, f]; discus [i, m]; umbo [onis, m];

+ щит не мог отражать (защищать от) ударов nec sufficit umbo ictibus;

щитовидный thyreoideus [a, um];

щука esox [esocis, m];

щупальцы tentacula [orum, npl];

щупать tangere [o, tetigi, tactum] (corpus); temptare [1] (tentare) (aliquid manu);

щуплый exilis [e];

щуриться nictare [1]; connivere [o, nivi/nixi,-];




эвакуация excessus [us, m]; exodus [i, f];

эволюция evolutio [onis, f];

эгида aegis [idis, f];

эгоизм cupiditas [atis, f] sui; nimius sui amor [oris, m]; egoismus [i, m];

эгоист egoista [ae, m];

эгоцентризм nimium sui ipsium studium [ii, n], ceterorum aspernatio [onis, f], immoderata sui elatio [onis, f];

эгоцентричный sui unice studiosus [a, um], jura ceterorum spernens; egocentricus [a, um];

Эдем Eden (ind);

эдикт edictum [i, n];

эдил aedilis [is, m];

экватор aequator [oris, m]; circulus [i, m] aequinoctialis;

экваториальный aequatorialis [e];

экзамен probatio [onis, f]; examen [inis, n], periculum [i, n], periclitatio [onis, f], quaestiuncula [ae, f]

+ сдать экзамен in periculo approbari, feliciter evadere, probationem sustinere;

+ провалить экзамен /провалиться на экзамене (in) periculo / (in) probatione cadere;

экзаменовать exprobare [1]; examinare [1];

+ экзаменовать студентов studentes probare, sciscitare (sciscitari) de

экзема eczema [atis, n];

экземпляр exemplum [i, n]; exemplar [is, n]; specimen [inis, n];

экзотичный peregrinus [a, um]; externus [a, um]; exoticus [a, um];

экипаж vehiculum [i, n];

экология oecologia [ae, f];

экологический oecologicus [a, um];

эконом promus [i, m]; oeconomus [i, m];

экономика oeconomia [ae, f]; res [rerum, fpl] oeconomicae;

+ министр по экономике (ad)minister rei oeconomicae;

экономический oeconomicus [a, um];

экономить (re)servare [1];

экономия parsimonia [ae, f];

экономно parce;

экран umbraculum [i, n]; album [i, n] televisificum; scrinium [ii, n], album televisicum / cinematographicum; othone [es, f] ;

экскаватор excavator [oris, m]; machina [ae, f] excavatoria;

экскременты excrementa [orum, npl];

экскурсия excursio [onis, f];

экскурсионный excursorius [a, um]; periegeticus [a, um];

экспансия expansio [onis, f];

экспедиция expeditio [onis, f];

эксперимент experimentum [i, n];

экспериментальный experimentalis [e];

эксперт artifex [icis, m]; callidus [i, m]; sciens [ntis, m]; peritus [i, m];

экспертиза probatio [onis, f]; examinatio [onis, m];

эксплуатация usus [us, m] (fundi; bonorum); administratio [onis, f] (aquae); expilatio [onis, f];

эксплуатировать frui [or, fruitus/fructus sum] (agro);

экспозиция expositio [onis, f];

экспонат res [ei, f] exposita;

экспорт exportatio [onis, f];

экспресс tramen [inis, n] rapidum (celere);

экспромт expromptum [i, n]; schedium [ii, n];

экспромтный subitus [a, um] (dictio; oratio); subitarius [a, um] (dictio);

+ говорить экспромтом subita proferre;

экспроприация confiscatio [onis, f]; expropriatio [onis, f]; proscriptio [onis, f];

экстракт extractum [i, n];

экстренный extraordinarius [a, um];

экуменический oecumenicus [a, um], universalis [e], ad plures statutas religiones, confessiones, ecclesias pertinens [ntis];

эластичность elasticitas [atis, f]; vis [is, f] elastica;

эластичный elasticus [a, um];

элегантный elegans [ntis]; venustus [a, um]; urbanus [a, um]; ornatus [a, um];

элегический elegiacus [a, um];

элегия elegia [ae, f];

электрификация electrificatio [onis, f];

электрический electricus [a, um];

электричество vis [is, f] electrica; electricitas [atis, f];

электровоз electrica machina [ae, f] vectoria;

электродвигатель motorium [ii, n] electricum; motrum [i, n];

электрон elctronium [ii, n]; electron [i, n]; electron [onis, m];

электроника ars [artis, f] electronica; electronice [es, f]; electronica ars; electronotechnia [ae, f];

электронный (микроскоп) electronicus [a, um]; (microscopium e-um);

электростанция officina [ae, f] electrica;

элемент elementum [i, n]; principium [ii, n]; initium [ii, n];

+ элементы initia (philosophiae);

элементарный elementarius [a, um];

элита electa hominum manus [i, f];

эллипс ellipsis [is, f];

эллипсоидный ellipsoideus [a, um];

эллиптический ellipticus [a, um];

эмалированный smaltatus [a, um];

эмаль enamelum [i, n]; smaltum [i, n]; substantia [ae, f] adamantina;

+ зубная эмаль odonthyalus [i, m];

эмблема emblema [atis, n];

эмигрант demigrans [ntis, m]; emigrans;

эмиграция demigratio [onis, f]; emigratio;

эмоциональный affectionalis [e];

эмпирический empiricus [a, um];

эмульсионный emulsivus [a, um];

эмульсия emulsio [onis, f];

эмфаза emphasis [is / eos, i f], vis [is, f], pondus [eris, n]; asseveratio [onis, f], momentum [i, n] alicui rei tributum;

энергично fortiter; strenue;

энергичность actuositas [atis, f];

энергичный fortis [e] (sententia, oratio); acer [acris, acre] (in rebus gerendis); validus [a, um] (dicendi genus); vivus [a, um]; strenuus [a, um]; industrius [a, um];

энергия energia [ae, f]; vis [is, f] (Demosthenis); virtus [utis, f]; vigor [oris, m] (animi; aetatis); spiritus [us, m] (magnos spiritus alicui facere, imprimere); fortitudo [inis, f]; acrimonia [ae, f];

+ недостаток энергии ignavia;

энтомология entomologia [ae, f];

энтузиазм: enthusiasmus [i, m]; inflammatio [onis, f] animi;

+ с энтузиазмом toto animo;

энтузиаст amantissimus [a, um];

энциклопедия encyclopaedia [ae, f]; atrium omnium disciplina [ae, f];

эпиграмма epigramma [atis, n];

эпидемия pestis [is, f]; tabes [is, f] (orta per Aegyptum); lues [is, f]; epidemia [ae, f];

эпизод narratio [onis, f] interposita, interjecta; digressio [onis, f];

эпилепсия morbus [i, m] comitialis [major; caducus; divinus]; epilepsia [ae, f];

эпилептический cadivus [a, um]; epilepticus [a, um]; lunaticus [a, um];

эпилог epilogus [i, m];

эпиникий epinicium [ii, n];

эпитафия titulus [i, m] (sepulchri); epitaphius [ii, m];

эпитет epitheton [ii, n]; verbum [i, n] ad nomen adjunctum; sequens;

+ прилагать к чему-л. божественные эпитеты aliquid deorum vocabulis appellare;

эпический epicus [a, um]; herous [a, um]; heroicus [a, um];

эпос epos [i, n]; carmen [inis, n] epicum;

эпоха epocha [ae, f]; aetas [atis, f]; aevum [i, n]; saeculum [i, n];

+ славнейший полководец своей эпохи clarissimus imperator suae aetatis;

эра aera [ae, f];

эрозия erosio [onis, f];

эрудиция eruditio [onis, f];

эскадра classis [is, f];

эскадрилья divisio [onis, f] aeronautica;

эскалатор scalae [arum, fpl] mobiles; scalae volubiles;

эскиз adumbratio [onis, f];

эскорт praesidium [ii, n] (ad judicium cum praesidio venire); comitatus [us, m];

эссе scriptum [i, n], opusculum [i, n], tractatus [us, m], scriptura [ae, f], compositio [onis, f];

эссенция essentia [ae, f]; quidditas [atis, f]; entitas [atis, f], natura [ae, f], sic-esse / ita-esse;

эстетика aesthetica [ae, f];

Эстония Estonia [ae, f];

эстрада suggestum [i, n] (in suggestum ascendere); suggestus [us, m]; scaena [ae, f];

этаж tabulatum [i, n]; contignatio [onis, f]; cenaculum [i, n];

+ первый (нижний) этаж дома pedeplana [orum, npl];

+ верхний этаж cenaculum;

+ Рим с его громоздящимися друг на друга этажами Roma cenaculis sublata atque suspensa;

+ я, житель верхнего этажа superiore qui habito cenaculo;

этажерка armarium [ii, n] (promptuarium); pluteus [i, m]; repositorium [ii, n];

эталон exemplum [i, n] comparando destinatus;

этап stadium [ii, n]; gradus [us, m]; pars [partis, f] itineris;

этика ethica [ae, f];

этикетка scheda [ae, f]; schedula [ae, f]; charta [ae, f] alligata; nota [ae, f]; pittacium [ii, n]; titulus [i, m]; emblema [atis, n];

этимология etymologia [ae, f];

этимологический etymologicus [a, um];

этический moralis [e] (philosophiae pars);

этнический ethnicus [a, um];

этнография ethnographia [ae, f];

этот hic, haec, hoc; iste, ista, istud; qui, quae, quod; is [e]a. id;

Этрурия Etruria [ae, f]; Toscana [ae, f];

этруск Etruscus [i, m]; Tuscus [i, m];

этюд opusculum [i, n]; studium [ii, n];

эфеб ephebus [i, m];

эфемерный ephemerus [a, um];

эфиоп Aethiops [opis, m];

Эфиопия Aethiopia [ae, f];

эфир aether [eris, m];

эфирный aethereus [a, um];

эффект res; effectus,-us;

эффективный effectivus [a, um]; efficax [cis];

эхо echo [us, f];

эшелон commeatus [us, m];


| Русско-латинский словарь |